Ang dokumento ay naglalarawan ng kalagayan ng empleo sa Pilipinas, kabilang ang mga suliranin at pagtugon sa isyu ng paggawa. Tinatalakay nito ang mga katangian ng mga manggagawang Pilipino at ang mga hamon na kanilang kinahaharap, pati na rin ang mga termino na may kaugnayan sa merkado ng paggawa. Isinasaad din nito ang mga hakbang ng gobyerno at iba pang mga solusyon upang matugunan ang kawalan ng trabaho at ang pagbabago ng mga kinakailangang kasanayan sa makabagong panahon.

1. ANG EMPLEO
SA PILIPINAS
NAIPALILIWANAG ANG KALAGAYAN,
SULIRANIN, AT PAGTUGON SA ISYU NG
PAGGAWA SA BANSA

2. ANO ANG
KAHALAGAHAN NG
TRABAHO?
ANG TRABAHO AY NAKAKATULONG SA ISANG
TAO UPANG MABUHAY NG MAY DIGNIDAD AT
NAGBIBIGAY NG PAGKAKATAON UPANG
MAABOT NIYA ANG PINAKAMATAAS NA
POTENSIYAL BILANG NILIKHA NG DIYOS. ANG
DIGNIDAD AY HINDI NASUSUKAT SA DAMI NG
PERANG KINIKITA KUNDI SA RESPETONG
NATATANGGAP DAHIL SA KAKAYAHANG
SUPORTAHAN ANG SARILI AT PAMILYA, AT SA
PAGTULONG SA KAPWA. NAY DIGNIDAD SA
PAGTATRABAHO MAGING ITO AY PISIKAL O
GAMIT ANG ISIPAN.

3. MGA KATANGIAN NG
MANGGAGAWANG
PILIPINO
• Sa ulat ng Philippine Statistics
Authority noong Abril 2019,tinatayang
2.3 milyon ang mga Overseas Filipino
Workers (OFWs)ang
naghahanapbuhaysa ibang bansa sa
pagitan lamang ng Abril hanggang
Septyembre 2018.

4. MGA KATANGIAN NG MANGGAGAWANG PILIPINO
01
MARUNONG SA
KANILANG TRABAHO
• Ang karunungan ng mga Pilipino sa
trabaho ay dahil sa pagsasanay na
bunga ng edukasyon at paglaan ng
dagdag na oras upang matuto at
masanay sa trabaho.
02
MARUNONG
MAKISAMA
• Ang Pilipino ay marunong
makisama at magtrabaho kasama
ang iba. Marahil ito ay dahil sa
gawi ng pamilya kung saan
nagtutulungan ang lahat upang
harapin ang mga hamon at
kahirapan sa buhay.
03
• Isa sa kahanga-hangang katangian
ng manggagawang Pilipino ang
kanilang mabilis na pakikibagay
saan man sila mapunta. Para sa
kanila, hindi mahirap matuto ng
kultura ng bansang kanilang
pinupuntahan.
04
MABILIS MATUTO
• Sa ulat ng National Statistics
Office noong 2013, ang
literacy rate sa bansa ay
97.5%
MADALING
MAKIBAGAY

5. 05
MASIPAG
• Sanay na ang mga Pilipino na
magtatrabaho nang lagpas sa
takdang oras, may bayad man o
wala
06
MAASIKASO SA
PAMILYA
• Para sa mga Pilipino,
pamilya ang dapat unahin.
Kaya sila nagtatrabaho
kahit mahirap
07
MAGILIW AT PALAKAIBIGAN
• Ang pagiging magiliw at palakaibigan ng mga
Pilipino ay kilala ng lahat. Madali silang lapitan at
kausapin. Ito ang katangiang kakaiba sa mga
Pilipinong manggagawa sa ibang bansa.

6. ANG EMPLEO SA PILIPINAS
• May mabubuting katangian ang mga manggagawang
Pilipino ngunit maraming sagabal ang hinaharap nila .
Upang mas maunawaan ang kanilang kalagayan, alamin
natin ang ilang mga katawagan o terminolohiyang kaugnay
ng empleo o pagtatrabaho sa bansa.

7. 1. Employed- mga taong iniulat na may trabaho, nagtatrabaho, o kaya naman ay may
negosyo bagama’t hindi nagtatrabaho.
2. At work- mga taong nagtatrabaho kahit isang oras lamang sa panahon ng survey.
3. With a job or business but not at work- yaong mga may trabaho o negosyo ngunit
hindi nagtrabaho sa tukoy na panahon dahil sa mga pangyayaring panandalian kagaya ng
pagkakasakit o pagsangkot sa aksident, bakasyon o nakaliban sa trabaho, pagkakaroon
ng masamang panahon, strike, at iba pang dahilan.
4.Industriya- uri ng negosyo o lugar kung saan nagtatrabaho ang isang tao.
5. Labor Force- ang populasyon ng tao na may 15 taong gulang o higit pa na kasama sa
paggawa o pagserbisyo sa bansa. Kabilang dito yaong mga may trabaho at walang
trabaho.
6. Underemployed- mga taong nagtatrabaho na nais magkaroon ng karagdagang oras
ng trabaho maliban sa kanilang kasalukuyang gawain o karagdagang gawain, o kaya ay
magkaroon ng trabahong may mas mahabang oras.
7.Underemployed Invisibly- mga taong may trabahong full time ngunit gusto pa ng
dagdag na trabaho.
8.Underemployed Visibly- taong may trabahong mababa sa 40 oras sa linggong kinuha
ang impormasyon at gusto pa ng dagdag na oras sa trabaho.

8. 9. Unemployed (new definition)- kabilang dito ang mga taong may 15 taong gulang o
higit pa na iniulat na:
a. Walang trabaho, halimbawa, walang trabaho
nang kunin ang impormasyon para sa survey.
b. Puwedeng magtrabaho o yaong mga
handang magtrabaho at tumanggap ng
trabahong may bayad o sariling empleo sa
panahong ginawa ang survey.
c. Naghahanap ng trabaho na ang ibig sabihin
ay gumawa ng hakbang upang humanap ng
trabaho o magtayo ng negosyo sa panahong
ginawa ang survey.

9. ANG KAGAWARAN NG PAGGAWA AT EMPLEO O
DEPARTMENT OF LABOR AND EMPLOYMENT
Ang Kagawaran ng Paggawa at Empleo o Department of Labor and
Employment ay may iba’t ibang programa at pag-aaral upang malutasan
ang problema sa kawalan o kakulangan ng trabaho ng mga Pilipino. Sa
ilalim ng kagawaran ay ang Bureau of Local Employment na
siyangnaglalayon na mapabuti ang kalagayan ng paggawa sa bansa sa
pamamagitan ng pagtulong sa mga naghahanap ng trabaho at mga
kompanya na siya namang nagbibigay ng trabaho.

10. MGA TRABAHONG MAS HINAHANAP (IN-
DEMAND) AT MAS MAHIRAP NA PUNAN(HARD
TO FILL-IN) SA PILIPINAS
• Noong 2009, ang Kagawaran ng Paggawa at Empleo o
Departmentof Labor and Employment(DOLE) ay nagsagawa
ng proyekto na tinatawag na Project JobsFit: The DOLE 2020
Visionna siyang magbibigay ng solusyonsa problema na may
kinalaman sa paghahanapng trabahong mga Pilipino at
paghahanap ng aplikante ng kompanya. Bahagi ng resulta ng
pag-aaralang paglalathalang listahanng MostIn-Demandat
Hard to Fill-inJobs sa Pilipinas.

11. ANG 21ST CENTURY SKILLS AT ANG EMPLEO
• Sa kasalukuyang panahon marami na ang
pinagbago ng mga pangangailangan ng mga
kompanya ukol kasanayang hinahanap nila
mula sa mga gustong magkaroon ng trabaho.
Hindi sapat ang mga kaalaman na natutuhan
sa mga unibersidad, kaya naman, nagiging
mahirap ang paghahanap ng mga empleyado
na kanilang kinakailangan. Dumarami ang mga
kompanya na naghahanp ng empleyado na
may soft skill.

12. Mga Soft Skills na Hinahanap ng mga
Kompanya
1. Etika sa pagtatrabaho
2. Pakikitungo at pakikipagkapwa
3. Marunong sa komunikasyon
4. Socioemotional na kasanayan
5. Pakikipagtulungan
6. Pagkakaroon ng mga makabagong ideya
7. Wastong paggawa ng desisyon
8. Malikhaing paglutas ng problema
9. Kagalingan sa pagplano
10. Magaling mag-organisa
11. Kakayahang mamuno
12. Bukal sa kaloobang matuto
13. May inisyatiba
14. May kakayahan na kayanin ang stress
15. Mahusay na pamamahala ng mga gawain

13. KAWALAN NG TRABAHO SA GITNA NG PAG-
UNLAD NG EKONOMIYA
• Bagama’t may positibong ulat ukol sa patuloy na pagtaas ng GDP
ng Pilipinas nitong mga nakaraang taon, marami pa rin ang
walang trabaho o naghahanap ng trabaho sa Pilipinas. Ayon sa
pag-aaral ng World Bank Philippine’s Economic Update ng 2017,
ang patuloy na pagpapadala ng mga manggagawang Pilipino ng
kanilang kita mula sa ibang bansa ang siyang patuloy na nagiging
dahilan ng magandang estado ng ekonomiya ng Pilipinas.
Kasabay nito ang pagkakaroon ng pagbabago sa pamamahala ng
pananalapi sa bansa simula noong 2013 na nagbunga nang
paglago ng pamumuhunan ng konstruksiyon.

14. 2. Frictional unemployment – Ito ang panahon kung kailan ang isang tao ay
naghahanap ng mas matatag na trabaho o nasa pagitan ng walang trabaho at may
trabaho.
3. Bilang ng nakatapos ng kurso - Para sa maraming tao, ang edukasyon ang paraan
upang makaahon sa kahirapan. Hindi lamang sa mga umuunlad na bansa kagaya ng
Japan at South Korea.
3. Kakulangan sa talento at kasanayan – Ito ay tungkol sa kakulangan ng pagsasanayat
paghahanda. Ang di pagkakatugma ng edukasyon at pagsasanay ng mga estudyante
para sa kailangan ng labor market ay sagabal sa paghahanap ng tama at matatag na
trabaho.

15. IMPLIKASYON NG KAWALAN NG
TRABAHO
- Maraming implikasyon ang kawalan ng trabaho sa tao, sa lipunan, at sa buong
bansa. Unang-una ay ang epekto ng taong ealang kakayahang bumil ng kailangan at ito
ay may direktang epekto sa ekonomiya. Kpaga walang pera pambili ang mga tao, bababa
ang pangangailangan sa mga produkto. Dahil dito, bababa rin ang kita ng mga nasa
produksiyon at kailangang maagbawas ng produksiyon.

16. MGA SOLUSYON
1. Pantay na oportunidad sa mga pamayanang rural at urban – Ang pagpapaunlad ng mga
pamayanang rural sa pamamagitan ng maliliit na industriya ang aakit sa mga tagaroon
upang manatili at doon magtrabaho.
2. Ugnayan ng edukasyon at empleo – Ang K to 12 Program ng Kagawaran ng
Edukasyon ay mahalagang hakbang sa pagpapaunlad ng mga manggagawa.
3. Suporta ng pamahalaan sa Negosyo – Kailangang pag-igihin pa ang ginagawa ng
gobyerno na pang-aakit sa mga mamumuhunan upang magtayo ng negosyo sa
Pilipinas.
4. Gawaing makabuluhan sa lipunan ang edukasyon – Ang edukasyon ay isang
institusyong panlipunan at kailangang maging makabuluhan ito sa mga mamamayan.
5. Sistema sa pagpapalaganap ng impormasyon ukol sa labor market – Dapat ipagpatuloy
ng pamahalaan ang mas mabisang labor market information system. Ito ang paraan
upang makita ng mga naghahanap ng trabaho sa kasalukuyan at sa hinaharap ang mga
oportunidad na mapapasukan.

17. ANG DEPARTMENT OF LABOR AND
EMPLOYMENT
- Ang Department of Labor and Employment (DOLE) ang kagawarang namamahala
sa paggawa at pagpapatupad ng mga polisiya at programa ng pagserbisyo sa mga
manggagawang Pilipino. Ito rin ang nagbibigay ng payo sa ehekutibo ukol sa
pagbabalangkas ng mga polisiya na may kaugnayan sa mga manggagawa.

18. ANG LABOR CODE OF THE PHILIPPINES
(Presedential Decree No.442)
-Ang Labor Code of the Philippines na kilala rin bilang Presindential Decree No.
442, ay isang kalipunan nng mga polisiya ng pamahalaan na nagtatakda ng mga
patakaran ukol sa paggawa at kagalingan ng mga mannggagawa mula sa simula ng
empleo hanggang sa katapusan ng pagiging empleyado.

19. Kahalagahan ng End of Contract (ENDO)
- Ang End of Contract (ENDO) ay tuumutukoy sa
sistema ng pagtapos sa empleo ng isang manggagawa.
Sa ilalim ng batas ng Pilipinas, ang empleyado ay
binibigyan ng anim na buwan bilang probationary period
bago sila gawing regular na empleyado.

20. Kontraktuwalisyon ( Contractualization)
• Sa Artikulo 106 ng Labor Code, isinasaad
ang probisyon na nagbibigay pahintulot sa
Kalihim ng DOLE na ipagbawal ang
kontraktuwalisasyon upang protektahan
ang Karapatan ng mga manggagawa
subalit pinapayagan pa rin ito sa ilalim ng
administrasyon ni Pangulong Rodrigo
Duterte.

22. GROUP ME
Ito ay isang Individual Activity na kung saan ay susubukan ang talas ng isipan
sa loob na binibigay na segundo.
- Mula sa gabay ng mga taga-pagsalita, Pipili ito ng 4 na tauhan mula sa mga
taga-pagsalaysay na siyang sumisimbolo sa A, B, C, at D.
- At dito na rin mag sisimula ang tagisan ng laro. Magbibitaw ng tanong ang
mga taga-pagsalita, pagkatapos nito ay bibigyan ang mga kalahok ng 10
Segundo upang mag-iisip. Pagkatapos magisip ay tatakbo na ito sa mga
napiling tauhan na kumakatawan sa bawat sagot, maari Silang pumunta kay
A, B, C o D.
- Kapag ang napili nitong sagot ay TAMA, ay makakakuha sila ng puntos. Ang
puntos na makukuha sa bawat tanong ay katumbas ng dalawang puntos.
- Merong taga pagsulat upang malalaman ng bawat kalahok ang nakuha
nilang puntos.

23. Stand me / Sit for
- Susubukan ang ating buong katawan na gumalaw mula ulo
hanggang paa, na siyang dapat alalahanin ng mga kalahok.
- Kung TAMA ang sagot sa katanungan’ng binigay ang kailangan
lamang Gawin ng mga Kalahok ay tatayo, ngunit bigyan natin ng
twist upang makuha nila buo ang 2 puntos, ay kailangan din nilang
umupo katabi ang kanilang crush sa loob ng silid-aralan.
- Kung mali naman, ay uupo sila sa naging exes nila upang makuha
buo ang 2 puntos.
- Bawat katanungan ay may 2 puntos maaring tama o mali.
- Kung Hindi nila magawa ang mga nasabing panuto, kahit naging
TAMA man ang sagot ay wala silang puntos na makukuha.

24. JACK IN POY
- Ito ay binubuo ng dalawang kuponan o team, na kung saan utak at
kamay ang puhunan.
- Ang bawat team ay pipili muna kung sino ang nais nilang ilaban una
at pagkasuno-sunod na din. Ang bawat representante ay
magjajack-in-poy lamang kung tapos na mabitawan ang tanong.
Kung sino ang manalo ay siyang sasagot, kung TAMA ang naging
sagot ay makakaharap niya ang sunod na representante sa
talunang team. Pero kung mali ay papalitan siya ng kasunod nitong
miyembro at makakaharap niya ang naging talunan din mula sa
unang jack in poy.
- Sa bawat 2 taong mapatumba ay katumbas ng 2 puntos na siyang
maging score ng grupo.
- May tagapagsulat ng nakuhang puntos upang malaman ang naging