Ang Panahon ng mga Amerikano
•
26 likes•79,932 views
Araling Panlipunan 7 Ang Panahon ng mga Amerikano sa Pilipinas Hand-out
More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Similar to Ang Panahon ng mga Amerikano
Similar to Ang Panahon ng mga Amerikano (20)
More from Mavict De Leon
More from Mavict De Leon (20)
Ang Panahon ng mga Amerikano
- 1. Disyembre 30, 1896 – binaril si Jose Rizal sa Bagumbayan Marso 22, 1897 – pagpupulong ng pangkat Magdalo at Magdiwang sa Tejeros, naitatag ang isang Pamahalaang Rebolusyonaryo at naihalal si Hen. Emilio Aguinaldo bilang Pangulo Abril 28, 1897 – dinakip sina Andreas at Procopio Bonifacio sa Limbon, Rizal Abril 29, 1897 – sinimulan ang paglilitis kina Andres at Procorpio Bonifacio sa salang pagtataksil May 10, 1897 – binaril sina Andres at Procopio Bonifacio sa Maragondon, Cavite (Bundok Buntis) SIGAW SA PUGAD LAWIN Ipinakilala ng mga katipunero ang kanilang kahandaang labanan ang mga Espanyol sa pamamagitan ng pagpunit ng kanilang cedula at pagsigaw ng “Mabuhay ang Pilipinas! Mabuhay ang Katipunan” Cedula personal – kilala bilang cedula; ito ay isang papel na katibayan ng pagkakakilanlan ng isang mamamayang nagbabayad ng buwis sa pamahalaang kolonyal REPUBLIKA NG BIAK-NA-BATO Natapos ang unang bahagi ng Himagsikan noong pumunta sina Aguinaldo at iba pang pinuno ng Himagsikan sa Hong Kong bilang pagtupad sa isang kondisyon ng kasunduang pangkapayapaan sa pagitan ng pamahalaang kolonyal at mga rebolusyonaryo. Matapos ang ilang buwang pamamalagi sa Hong Kong ay bumalik si Aguinaldo upang muling simulan ang Himagsikan. Malaking impluwensiya sa desisyong bumalik ni Aguinaldo ang pagsiklab ng digmaan sa pagitan ng Estados Unidos at Espanya. Naniwala si Aguinaldo na susuportahan ng mga Amerikano ang hangarin ng mga Pilipino na maging malaya at makapagtatag ng isang demokratikong pamahalaan. Hunyo 12, 1898 – Deklarasyon ng Kasarinlan sa Kawit, Cavite – hindi lamang ipinahayag na malaya ang Pilipinas mula sa Espanya; ito ngayon ay isa nang estadong may karapatan at kapangyarihang makipag-ugnayan sa malalayang estado sa mundo. BANDILA NG PILIPINAS Puting tatsulok – nagpapahiwatig sa sagisag ng ng Katipunan, na sa pamgitan ng kanilang sanduguan ay pinukaw ang masa na mag-alsa sa isang rebolusyon Tatlong tala (3 stars) - sumisimbolo sa 3 pangunahing isla sa kapuluan: Luzon, Mindanao, at Panay (Visayas) – kung saan nagsimula ang rebolusyon. Sinasagisag ng araw ang malalaking hakbang na ginawa ng mga anak ng bayan tungo sa landas ng Progreso at Kabihasnan. 8 sinag – Maynila, Cavite, Bulacan, Pampanga, Nueva Ecija, Bataan, Laguna at Batangas Bughaw, Pula at Puti – nagpapaalala sa bandila ng Estados Unidos, ay isang pagpapahiwatig ng ating matinding pasasalamaat sa Dakilang Nasyong ito sa kanilang walang pag-iimbot na pagtatanggol sa atin noon hanggang sa kasalukuyan. Pagkatapos basahin ang deklarasyon, iwinagayway ang bandila ng Pilipinas. Ang orihinal na bandila iwinagayway noong deklarasyon ay ginawa sa Hong Kong nina Marcela Agoncillo, Lorenza Agoncillo, at Delfina Herboza. Ang Marcha Nacional Filipina naman ay ginawa ng kompositor na si Julian Felipe. Jose Palma – ang nagsulat ng tulang Filipinas at ang mga titik nito ang naging liriko ng Pambansang Awit ng Pilipinas. Itinakda ng R.A 8491 (Flag and Heraldic Code of the Philippines) ang opisyal na disenyo ng Pambansang Watawat at ang titik at muska ng Pambansang Awit ng Pilipinas. Heraldic - Indicative of or announcing something to come
- 2. Sa mga salita ng opisyal na Deklarasyon ng Kasarinlan, at sa mga sagisag na napapaloob sa watawat at sa Pambansang Awit na mayroon nang konsepto ng soberanya ng Pilipinas sa isip ng mga rebolusyonaryo. Ang SOBERANYA ay tumutukoy sa kakayahan ng isang bansa na gumawa ng sariling desisyon hinggil sa pamumuno ng pamahalaan at kaunlaran ng kaniyang mga mamamayan. Kaakibat ng soberanya ang kakayahan ng isang pamahalaan na ipagtanggol ang sarili laban sa anumang panganib at maging malaya mula sa impluwensiya o control ng mga dayuhan. Kongreso ng Malolos noong Setyembre 1898 Binuo ng mga delegado ang bagong Saligang Batas ng Republika ng Pilipinas, na naglalaman ng mga hangarin ng bansa alinsunod sa mga konsepto ng kalayaan, demokrasya, at soberanya. Konstitusyon ng Malolos – ipinasa ng Kongreso noong Nobyembre 29, 1898 Pinasinayaan ang Unang Republika ng Pilipinas noong Enero 23, 1899. Performance task: Ilarawan sa isang journal kung paano mo pinahahalagahan sa iyong pang araw-araw na buhay ang kalayaang ipinaglaban ng mga rebolusyonaryong Pilipino. PAGHARAP SA IMPERYALISMO 20th century nagsimulang makilala ang Estados Unidos bilang panibagong puwersang military at pampolitika sa daigdig. Dala ng makabagong teknolohiya at pag-unlad ng kanilang ekonomiya, hinangad ng mga Amerikano na mapabilang sa mga tanyag na imperyong Kanluranin. 2 pangunahing kaisipan na nakaimpluwensiya sa pamamayagpag ng Estados Unidos: Manifest Destiny – isang kaisipang laganap sa nakararaming Amerikano na sila ay itinadhanang magpalawak ng kapangyarihan at impluwensiya sa iba’t ibang panig ng mundo. Frontier Thesis – tumutukoy sa paniniwala na ang paglulunsad ng demokrasyang Ameriakno ay naaayon sa paglawak ng teritoryo ng Estados Unidos. Sa pamamagitan ng patuloy na pagsulong ng hangganan ng teritoryo ng Estados Unidos, mapapalaganap ng mga Amerikano ang kanilang kultura at demokrasya sa iba’t ibang lupaing mapapasailalim sa kanilang kapangyarihan. DIGMAANG ESPANYOL AT AMERIKANO Enero 1898 – ipinadala ng Estados Unidos ang barkong pandigmang USS Maine sa daungan ng Havana, Cuba upang pangalagaan ang mga mamamayang Amerikano at mga interes ng Amerika sa nasabing bansa. Kasalukuyan noong ipinaglalaban ng mga taga Cuba ang kanilang kasarinlan mula sa Espanya. Pebrero 15, 1898 – nagkaroon ng pagsabog sa USS Maine na naging sanhi ng paglubog nito at pagkamatay ng mahigit 200 tripulante at marino. Dahil dito ay napilitan ang Estados Unidos na sumali sa digmaan sa Cuba at pumanig sa mga rebolusyonaryong Cubano. Nagdeklara ng digmaan laban sa Espanya at nagpadala ng puwersang pandigma upang kunin ang ilan sa mga kolonya ng Espanya, kabilang na ang Pilipinas. Admiral George Dewey – nakipag-ugnayan ang puwersang pandigma ng Estados Unidos sa mga rebolusyonaryong Pilipino na noon ay nakahimpil sa Hong Kong bunga ng kasunduang pangkapayapaan na kanilang nilagdaan sa Biak-na- Bato. Hen. Emilio Aguinaldo – nakipagpulong sa ilang kinatawan ng Estados Unidos hinggil sa planong pagsalakay sa mga Espanyol sa Pilipinas.
- 3. Sa pagpupulong na ito, napagkasunduan ng dalawang panig na makipagtulungan upang talunin ang mga Espanyol. Ayon akay Aguinaldo, nangako rin ng kasarinlan ng Pilipinas, kapalit ng kooperasyon ng mga rebolusyonaryo. May 1, 1898 – dumating sa Maynila ang puwersa ng mga Amerikano. Muling nabuhay ang Himagsikan at muling lumaban ang rebolusyonaryo sa mga Espanyol. Naging matagumpay ang mga Pilipino sa kanilang pagpapalaya sa mga probinsiya sa Katagalugan. Ang iba pang bahagi ng kapuluan ay nag-alsa rin laban sa pamahalaang kolonyal. Hunyo 1898 – napaligiran na ng puwersang rebolusyonaryo ang Maynila at hiningi ni Aguinaldo ang pagsuko ng mga Espanyol. ANG PANANAKOP NG MGA AMERIKANO SA PILIPINAS AT ANG DIGMAANG PILIPINO – AMERIKANO Hindi naganap ang inaasahang magandang kooperasyon sa pagitan ng Estados Unidos at mga Pilipino. Hindi rin nagtagal ay nalantad ang tunay na hangarin ng mga Amerikano na sakupin ang Pilipinas. Lingid sa kaalamanan ng mga Pilipino, nagkaroon na ang kasunduan sa pagitan ng mga Amerikano at Espanyol. Ayon sa kasunduan, sa Estados Unidos laamng susuko ang mga Espanyol at hindi sa mga Pilipino. Magkakaroon din ng isang huwad na labanan upang panatilihin ang dangal ng Espanya. Hindi rin papayagan ng mga Amerikano na makapasok sa Maynila ang mga rebolusyonaryong Pilipino. Agosto 13, 1898 – naganap ang huwad na labanan sa Maynila sa pagitan ng puwersang Amerikano at Espanyol. Nagtatag ang mga Amerikano ng isang pamahalaang militar sa mga lugar na hawak nila. Sinimulan na rin ang negosasyon sa pagitan ng Estados Unidos sa mga kolonya ng Espanya kabilang na ang Guam, Puerto Rico, at Pilipinas. Naging pormal ang pagmamay-ari ng Estados Unidos sa Pilipinas nang lagdaan ang Kasunduan sa Paris noong Disyembre 10, 1898. Sa ilalim ng Artikulo III ng Kasunduan sa Paris ng 1898, ibinigay ng Espanya sa Estados Unidos ang kapuluan ng Pipinas. Binayaran ng Estados Unidos ang Espanya ng dalwampung milyong dolyar ($ 20,000,000). Di napasama sa Kasunduan sa Paris ang ilang porsyon ng kapuluan ng Sulu. Nobyembre 7, 1900 – idinagdag ang mga kapuluan ng Cagayan, Sulu, at Sibutu pati na ang maliliit na pulo na nakalatag sa baybayin ng Borneo. Nagbayad na muli ang United States ng halagang isang daang libong dolyar ($ 100,000) sa Espanya. Hulyo 2, 1930 – Kasunduan sa pagitan ng Estados Unidos at Britanya. Nadagdagan na naman sa ikatlong pagkakataon ang kapuluan ng Pilipinas nang makamit ang Turtle Island at Magsee Island. Marso 1901 – nadakip si Emilio Aguinaldo sa Palanan, Isabela. Pinabalik si Aguinaldo sa Maynila at pinanumpa ng katapatan sa Estados Unidos. Pagkatpos nito nanawagan si Aguinaldo sa mga natitirang rebolusyonaryo na itigil na ang pakikipaglaban. Nguinit nagpatuloy pa rin ang ilang pangkat ng mga Pilipino. Miguel Malvar – Batangas Simeon Ola – Bikol Vicente Likban – Samar Macario Sakay – nagtatag ng Republikang Tagalog sa Timog Katagalugan Nakipaglaban din ang mga pamayanang Muslim sa Mindanao. Sa simula ng labanan nakipagkasundo ang mga Amerikano sa Sultan ng Sulu. Napirmahan ang Kasunduang Kiram- Bates noong 1899 na nagtatakda ng ilang probisyon upang mapanatili ang kapayapaan sa Mindanao.
- 4. MGA BATAS NG PANUNUPIL: SEDITION LAW AT FLAG LAW Ang 2 batas na ito ay nagtakda ng ilang gawaing itinuturing bilang pag-aalsa laban sa awtoridad. Sedition Law – ang mga gawaing maaaring parusahan ng pamahalaan ng Estados Unidos. Ang sedisyon ay itinuturing na isang seryosong krimen na maaaring maparusahan ng kamatayan: HALIMBAWA: Seksiyon 1: Ang sinumang naninirahan sa kapuluan, na sumumpa ng katapatan sa Estados Unidos o sa gobyerno ng Pilipinas na maglulunsad ng digmaan o makipag-ugnayan sa kaniyang mga kalaban, at magbibigay sa kanila ng aruga at tulong saan man sa kapuluan, ay nagkasala ng pagtataksil, at sa oras na siya ay mapatunayang nagkasala, ay parurusahan ng kamatayan o batay sa pasiya ng hukuman, pagkakulong nang hindi bababa sa limang taon at pagmumultahin ng hindi bababa sa sampung libong dolyares. Flag Law – nagbabawal sa paglalantad ng bandila ng Pilipinas at alinmang sagisag o simbolo na maaaring tumutkoy sa Himagsikan at patuloy na paglaban ng mga Pilipino sa Estados Unidos. HALIMBAWA Seksiyon 3: Ipinagbbawal sa sinuman na maglantad, o magpahintulot na ilantad, sa kanilang tahanan o saanman.. o sa anumang piging, pagpupulong, pagtitipon, parade, at prusisyon.. ng alinmang watawat o bnaderang ipinagbabawal ayon sa kautusan ng Gobernador-Heneral.. PAGTATAG NG PAMAHALAANG KOLONYAL NG AMERIKA Jacob Schurman – namuno sa unang komisyon noong 1899 Kaagad nangalap ng impormasyon ang komisyon tungkol sa kalagayan ng Pilipinas at sa huli ay ipinanukala ang pagtatatag ng isang sibilyang administrasyon na mamamahala sa bansa. Hinikayat ng komisyon ang mga Pilipino na makipagtulungan sa Amerika. William Howard Taft – namuno sa pangalawang komisyon noong 1900. Naging Gobernador ng Pilipinas noong 1901. PAGTUTOL SA IBANG LARANGAN: POLITIKA AT SINING Ilang makabayang dula ang itinanghal nang buong tapang at lumbag sa mga itinakdang batas, lalo na sa Sedition Law at Flag Law. Tanikalang Ginto – Juan Abad Hindi Aco Patay – Juan Matapang Cruz Kahapon, Ngayon at Bukas – Aurelio Tolentino Ilang dula ang hayagang nagladlad ng bandila ng Republika ng Pilipinas o ng Katipunan sa harap ng mga manonood. Karamihan sa mga dula ay gumamit ng simbolismo o talinghaga upang ipahayag ang kanilang mensahe sa publiko.