Philippine History Chapter 5

1. Ikalimang Yugto:
I. Ang Pagpasok ng Estados
Unidos

2. Bago tayo magsimula…
Gabay sa mga mahahalagang impormasyon:
Pula – mahahalagang impormasyon na tumutukoy sa mga
Kastila.
Asul – mahahalagang impormasyon na tumutukoy sa mga
Amerikano.
Lila - mahahalagang impormasyon na tumutukoy sa mga
Pilipino.

3. Digmaang Espanyol - Amerikano
Pebrero 15, 1898 – paglubog ng USS Maine sa baybayin ng Havana sa
Cuba na ikinamatay ng higit sa 260 na katao.
*Naging isa ito sa mga sanhi at hudyat upang labanan ng mga
Amerikano ang mga Espanyol.
Abril 25, 1898 – deklarasyon ng Estados Unidos ng digmaan laban sa
Espanya.

4. Paglubog ng USS Maine

5. • Digmaan sa Look ng Maynila
Bago naganap ang digmaan sa Pilipinas…
Abril 14, 1898 – binalaan ng pamahalaang Kastila ang Gobernador –
Heneral na Kastila sa Pilipinas tungkol sa plotiya ng pagsalakay ng
Amerika sa archipelago.
Inutos ni Gobernador – Heneral Basilio Augustin ang pag – uurong ng
pwersa sa Mindanao at pagtutuon ng pansin sa pagtatanggol sa Luzon
at Visayas.

6. • Digmaan sa Look ng Maynila
Komandante George Dewey – pinuno ng hukbong – dagat ng
Amerikano sa Asya.
Habang siya ay nasa Hong Kong, natanggap niya ang balita tungkol sa
digmaan. Inutusan siyang pumunta sa Pilipinas upang puksain ang
mga Espanyol.

7. • Digmaan sa Look ng Maynila
Mayo 1, 1898 – naganap ang digmaan sa pagitan ng mga Kastila at
Amerikano sa Look ng Maynila.
Nagsimula ang laban ng 5:30 ng umaga at natapos ito ng 12:30 ng tanghali.
Almirante Patricio Montojo – pinuno ng hukbong dagat ng mga Kastila.
Komandante George Dewey – pinuno ng hukbong dagat ng mga Amerikano.
13 barko – bilang ng barko sa panig ng Kastila sa digmaan.
9 barko – bilang ng barko sa panig ng Amerikano sa digmaan.
Maria Cristina – punong barko ng mga Kastila. Makalipas ng dalawang
oras, ito ay nagliyab.
Olympia – punong barko ng mga Amerikano.

8. Espanyol Amerikano
Almirante Patricio
Montojo
Maria Cristina
USS Olympia
Komandante
George Dewey

9. Ruta ni Komandante George Dewey patungong Look
ng Maynila

10. • Digmaan sa Look ng Maynila
Nagsimula ang laban ng 5:30 ng umaga.
Sa ganap na 12:30 ng hapon, ganap na tumigil ang hukbong Kastila.
Mahigit 400 na katao ang namatay at nasugatan sa ilalim ng
pamumuno ni Montojo. Nawasak ang buong plotiya ng almiranteng
Kastila. Habang 10 na katao lamang ang nasugatan at maliit ang
pinsalang natamo ng plotiyang Amerikano.
7 barko - bilang ng barko ng mga Kastila na napalubog ng Estados
Unidos.

11. Digmaan sa Look ng Maynila

12. • Digmaan sa Look ng Maynila
Nagpadala ng mensahe si Dewey sa bagong gobernador – heneral ng
Espanya na si Fermin Juadenes na humihingi ng pagsuko ng lahat ng
bangkang torpedo at iba pang sasakyang pandigma ng Kastila. Inihayag ng
mga Amerikano na sila ay handang tumanggap sa mga emisaryong Kastila
upang talakayin ang mga kondisyon sa pagsuko.
Mayo 13, 1898 – opisyal na inihayag ni Pangulong McKinley ang pagsasara
sa Maynila ng idineklara ni Komandante George Dewey noong Mayo 1.
Hunyo 27, 1898 – opisyal na humakbang ang pamahalaang Kastila para sa
kapayapaan at inihayag ang pagkatalo ng Kastila sa mga kamay ng Pilipino
at Amerikano.
Nilagdaan nina Gobernador – Heneral Jaudenes at Heneral Meritt ang
unang kasunduan sa pagsuko ng mga Kastila.

13. • Ang Pagbabalik ni Aguinaldo at
Deklarasyon ng Kalayaan
Sa mga panahon na nasa Hong Kong si Pang. Emilio Aguinaldo dahil
sa Kasunduan sa Biak na Bato…
Hinimok ni Heneral Spencer Pratt na pumanig si Emilio Aguinaldo sa
Estados Unidos kapalit ng armas at awtonomiya. Sumang – ayon si
Aguinaldo sa kasunduan at nanawagan sa mga Pilipino na tulungan
ang mga Amerikano laban sa mga Kastila.

14. • Ang Pagbabalik ni Aguinaldo at
Deklarasyon ng Kalayaan
Mayo 19, 1898 – pagbalik ni Emilio Aguinaldo sa Cavite.
Barkong McCulloch – barkong lulan ni Aguinaldo pabalik sa Pilipinas.
Komandante George Dewey – nagbigay ng transportasyon kay
Aguinaldo.
Bumalik agad sa posisyon si Aguinaldo at nilusob ang Maynila. Nahuli
ng mga Pilipino ang mga natitirang sundalong Kastila at ikinulong sa
Intramuros.

15. • Ang Pagbabalik ni Aguinaldo at
Deklarasyon ng Kalayaan
Mayo 24, 1898 – nagdeklara si Aguinaldo ng Pamahalaang Diktatoryal alinsunod sa payo
ni Ambrosio Rianzares Bautista at Rounsville Wildman (isang Amerikanong konsul sa
Hong Kong).
Hunyo 12, 1898 – naganap ang deklarasyon ng kalayaan ng Pilipinas mula sa kolonya ng
mga Kastila. Ito ay naganap sa Cavite el Viejo (Kawit, Cavite).
Marcela Agoncillo – nagtahi sa iwinagayway na watawat ng Pilipinas.
Marcha Filipina Magdalo (naging Marcha Nacional Filipina) – pinatugtog sa deklarasyon
na sinulat ni Julian Felipe.
Ambrosio Rianzares Bautista – sumulat sa makasaysayang dukumento ng proklamasyon.
98 na katao – bilang ng mga pumirma sa dokumento kabilang ang isang Amerikano na si
Kolonel L.M. Johnson.
* Nakasaad sa dokumento na ang Pilipinas ay nasa ilalim ng proteksyon ng Estados
Unidos.
Hunyo 23, 1898 – pinalitan ng Pamahalaang Rebolusyonaryo ang Pamahalaang
Diktatoryal alunsunod sa payo ni Apolinario Mabini.

17. • Kasunduan ng Paris
Labing – pitong Artikulo (17) – bilang ng mga artikulong nakapaloob
sa kasunduan.
Ayon sa Artikulo 5 ng Peace Protocol (nilagdaan noong Agosto 12,
1898) sa pagitan ng mga Amerikano at Espanyol, bawat panig ay
magpapadala ng 5 komisyoner sa Paris upang pag – usapan ang
nasabing kasunduan.
Ang mga nasabing artikulo ay mabibigyan ng aprubasyon ayon sa
constitutional forms ng dalawang bansa.
Felipe Agoncillo – abogadong delegado ng Pilipinas ngunit di
pinayagan na makipagpartisipasyon sa kasunduan.

18. • Kasunduan ng Paris
Mga Delegado sa Komisyon ng Espanya
1. Eugenio Montero Ríos
2. Buenaventura de Abarzuza
3. José de Garnica
4. Wenceslao Ramírez de Villa-Urrutia
5. Rafael Cerero
6. Jules Cambon (Diplomatikong Pranses)

19. • Kasunduan ng Paris
Mga Delegado sa Komisyon ng Estados Unidos
1. William R. Day
2. William P. Frye
3. Cushman Kellogg Davis
4. George Gray
5. Whitelaw Reid

20. • Kasunduan ng Paris
Disyembre 10, 1898 – nilagdaan ang kasunduan sa pagitan ng Espanya at Estados Unidos.
Ito rin ang nagsilbing hudyat ng pagtatapos sa Digmaang Espanyol – Amerikano.
$20,000,000 – halaga na binayaran ng Estados Unidos sa Espanya upang mabili ang
Pilipinas.
Cuba, Puerto Rico, Guam at Pilipinas – mga bansang nakasaad sa kasunduan na bibigyan
ng kalayaan at ililipat ang pamumuno sa Estados Unidos.
Cuba – bansang nakasaad sa kasunduan kung saan ito ay dapat bigyan ng kalayaan mula
sa kolonyang Espanya.
Puerto Rico at Guam – mga bansang nais ipalipat ng Estados Unidos ang pamumuno mula
sa mga Espanyol.
Pilipinas – bansang binili ng Estados Unidos sa mga Espanyol.
* Ito ang nagbigay hudyat sa pagsisimula ng Estados Unidos bilang isang
makapagyarihang bansa sa mundo.
April 11, 1899 – ipinatupad ang kasunduan matapos ng pakikipagpalitan ng botohan at
pagsasaayos ng mga kondisyon sa loob ng mga dokumento.

21. Kasunduan ng Paris (1898)

22. Maraming Salamat sa
pakikinig!!!
Susunod na talakayan:
II. Republika ng Malolos