2. Geneza analizy wartości
II Wojna Światowa
w związku ze zwiększonym
zapotrzebowaniem brakowało wielu
materiałów (np. metali szlachetnych),
zaczęto więc stosować materiały zastępcze.
Uzyskano obniżkę kosztów jednostkowych
bez obniżania ich efektywności.
3. Wyniki badań L.D. Milesa
Po wojnie. Na zamówienie General Electric.
Poszukiwano naukowej metody stosowania
substytutów.
Wyniki:
Należy skupiać się na funkcjach, które
powinien spełniać wyrób gotowy, a nie na
samym wyrobie gotowym.
Nowe podejście nazwał Value Analysis.
5. Powszechne wprowadzenie
analizy wartości
Konferencja Stowarzyszenia Producentów
Sprzętu Elektronicznego (1959)
Powołanie Amerykańskiego Stowarzyszenia
Analizy Wartości
Firmy konsultingowe
Zainteresowanie Japonii (1963, 1965)
Europa (filie koncernów amerykańskich)
Czechosłowacja (Skoda, 1965)
Polska (Pafawag, 1966)
6. Definicja L.D.Milesa
Analiza wartości to zorganizowane, twórcze
postępowanie, którego celem jest efektywne
ujawnianie zbędnych kosztów, to jest
kosztów, które nie podnoszą ani trwałości,
ani innych cech pożądanych przez
odbiorców.
L.D. Miles: Technics of Value Analysis and Value Engineering,
McGraw Hill, New York 1961, s. 31.
7. Definicja L.W. Cruma
Analiza wartości jest planowanym
postępowaniem zmierzającym do
osiągnięcia niezbędnej funkcjonalności
produktu przy najmniejszych kosztach bez
obniżania poziomu jakości, niezawodności
oraz bez pogarszania warunków
eksploatacji i dostawy.
L.W. Crum: Analiza wartości. Poszukiwanie optymalnej wartości.
PWE, Warszawa 1973, s. 23.
8. Definicja A. Garrata
Analiza wartości jest to zastosowanie
szczegółowej analizy funkcjonalnej
połączonej z twórczym myśleniem w celu
wytworzenia nowego wyrobu, który spełnia
co najmniej równie dobrze wszystkie funkcje
poprzedniego wyrobu po niższym koszcie.
A. Garrat: Wprowadzenie do zastosowania analizy wartości,
Radiowiec 1969, nr 16/17, s. 12.
9. Definicja A. Pruszyńskiego
Analiza wartości jest to zorganizowana
metoda analizy funkcji produktów w celu
spełnienia ich przy najniższych kosztach.
A. Pruszyński: Value Engineering - system zorganizowanej
racjonalizacji, Centralny Instytut Informacji Naukowo-Technicznej,
WIT, 1969, nr 17, s. 2.
10. Definicja autorów
Analiza wartości to zorganizowana metoda
badawcza wykorzystująca naukowy sposób
myślenia i racjonalnego postępowania w
celu ustalenia możliwości obniżenia
jednostkowego kosztu własnego, przy
równoczesnym zachowaniu lub poprawie
jakości badanego przedmiotu.
W. Gabrusiewicz, M. Hamrol, E. Kurtys, H. Sobolewski: Analiza
wartości jako narzędzie optymalizacji kosztów własnych
przedsiębiorstwa, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Poznań 1998,
s. 13.
11. Funkcja w analizie wartości
Funkcją jest zdolność wyrobu gotowego lub jego
części do realizacji określonego zadania
Funkcja rozpatrywana jest z punktu widzenia
użytkownika
Wyrób rozpatruje się jako zbiór funkcji a nie zbiór
części co skutkuje:
zmianami materiałów
zmianami technologii
zmianami konstrukcji wyrobu gotowego
wprowadzenie zupełnie nowego wyrobu gotowego
12. Badanie funkcji
Jakie funkcje spełnia wyrób gotowy? Jakie
funkcje powinien spełniać wyrób gotowy?
W jaki sposób można zaprojektować przy
mniejszych nakładach mniejsze i tańsze
warianty wyrobu gotowego?
W jaki sposób można zapewnić spełnienie
funkcji wyrobu gotowego przy minimalnych
kosztach jednostkowych?
13. Pytania pomocne przy
badaniu funkcji
Co to jest?
Jak funkcjonuje?
Ile kosztuje?
Jakie zbędne funkcje spełnia?
Jakich koniecznych funkcji nie spełnia?
Co innego mogłoby spełniać niezbędne funkcje?
Ile powinno kosztować spełnianie niezbędnych
funkcji?
Czy nowe rozwiązanie spełni oczekiwanie
użytkowników?
14. Wartość wyrobu gotowego
Wartością wyrobu są najniższe koszty
funkcji spełnianych przez dany wyrób
gotowy
Koszty funkcji w opozycji do kosztów
wyrobu gotowego
O wartości wyrobu gotowego decyduje:
funkcjonalność
koszty wytworzenia
20. Cechy analizy wartości
Funkcjonalne podejście do przedmiotu
badań
Jednoczesne rozpatrywanie funkcji i
kosztów
Zespołowy charakter prac
Ścisły algorytm procedury badawczej
21. Skład zespołu badawczego
analityk wartości (konsultant)
konstruktor
technolog
specjalista ds. zaopatrzenia w materiały
handlowiec
specjalista ds. kosztów
inni specjaliści
22. Etapy prac w analizie
wartości
Wybór przedmiotu badań
Formułowanie funkcji i ustalenie ich kosztów
Poszukiwanie nowego rozwiązania
Ocena zaproponowanych pomysłów nowego
rozwiązania
Ostateczna ocena zaproponowanych pomysłów i
wybór najlepszego rozwiązania
Realizacja nowego rozwiązania
26. Zadania I etapu
cele badań
obszar zastosowań analizy wartości
kryteria wyboru przedmiotu badań
zakres badań
skład zespołu i jego zadania
zapewnienie środków do prowadzenia
badań
27. Cele badań
obniżenie kosztów własnych
obniżenie materiałochłonności produkcji
obniżenie pracochłonności
wzrost wielkości produkcji
poprawa jakości i nowoczesności wyrobów
wprowadzenie do produkcji nowych wyrobów
zdobywanie nowych rynków zbytu
poprawa warunków bezpieczeństwa i higieny pracy
poprawa w zakresie ochrony środowiska
naturalnego
28. Wymagania odnośnie celu
badań
ścisłe sprecyzowanie
odpowiednie uszczegółowienie
konkretyzuje rodzaj kosztów i spodziewaną
wielkości obniżki kosztów
nie ogranicza obszaru poszukiwań badawczych
i nie sugeruje sposobu rozwiązania problemu
hierarchia ważności celów
29. Ograniczenia badań
Powinny być sprecyzowane w pierwszym
etapie
Przykłady:
zachowanie konstrukcji wyrobu
zachowanie zużycia materiałów deficytowych
zachowanie wymogów licencyjnych
przestrzeganie przepisów bhp
przestrzeganie wymogów ochrony środowiska
naturalnego
32. Analiza wartości w
dotychczasowych wyrobach
Ograniczenia:
dokumentacja projektowo-konstrukcyjna
park maszynowy
stosowana technologia
kwalifikacje i nawyki pracowników
33. Dodatkowe koszty analizy
wartości
zakupy dodatkowych narzędzi i
oprzyrządowania
dodatkowe koszty inwestycyjne
koszty przeszkolenia załogi
koszty opanowania nowej technologii
koszty upłynnienia materiałów
34. Analiza wartości w zaopatrzeniu i
gospodarce materiałowej
Najstarszy obszar stosowania analizy
wartości
Obszary stosowania:
zmiana materiału
zmiana warunków zakupu
nowy dostawca
optymalna wielkość i częstotliwość dostaw
optymalna wielkość stanów magazynowych
35. Wysokość kosztów materiałowych w %
Klasyfikacja materiałów
według metody ABC
C
90
B
80
70
60
50
40
A
30
20
10
10
20
30
40
50
60
70
80
90
Liczba pozycji asortymentowych w %
36. Analiza wartości w
organizacji i zarządzaniu
Struktura organizacyjna całego
przedsiębiorstwa projektowanego lub
funkcjonującego
pojedyncze komórki organizacyjne lub
część przedsiębiorstwa
funkcje zarządzania (planowanie, kontrola)
wyodrębnione czynności (obieg dokumentu,
obsługa reklamacji)
37. Cel analizy wartości w
organizacji i zarządzaniu
Pożądane cechy komórek organizacyjnych:
sprawne funkcjonowanie
skuteczne funkcjonowanie
niski koszt funkcjonowania
38. Kryteria wyboru przedmiotu
badań
produkcyjne
znaczenie wyrobu dla przedsiębiorstwa
wielkość produkcji
ekonomiczne
znaczenie wyrobu dla odbiorcy
rentowność produkcji
techniczne
jakość produkcji
poziom techniczno-produkcyjny wyrobu
43. Skład zespołu
Inżynierowie i technicy
Ekonomiści
Ewentualnie przedstawiciele:
50 - 70%
50 - 30%
odbiorców
kooperantów
Ewentualnie osoba nie związana z
rozpatrywanym problemem (np. konsultant)
Wielkość zespołu
5 - 7 osób
44. Cechy członków zespołu
wysoki poziom wiedzy ogólnej i
specjalistycznej
inteligencja i umiejętność twórczego
myślenia
dociekliwość i krytyczne nastawienie do
dotychczasowych rozwiązań
inicjatywa i autorytet
silna motywacja osiągnięcia wspólnego celu
umiejętność współdziałania w zespole
45. Cechy kierownika zespołu
dobra znajomość analizy wartości
dobra znajomość zasad i technik twórczego
myślenia
wysoki autorytet i kultura osobista
znajomość zasad pracy zespołowej
umiejętność efektywnej komunikacji z
pozostałymi członkami zespołu
46. Zadania poszczególnych
członków zespołu (cz. 1)
Analityk wartości
Koordynacja prac zespołu
Informacja o konstrukcji badanego wyrobu
Konstruktor
Porównanie z najnowszymi rozwiązaniami
konstrukcyjnymi
Opracowanie konstrukcyjne proponowanych
wariantów
Informacje o technologii wyrobu gotowego
47. Zadania poszczególnych
członków zespołu (cz. 2)
Technolog
Porównanie z najnowszymi rozwiązaniami
technologicznymi
Opracowanie technologii proponowanych
wariantów
Specjalista ds. zaopatrzenia
Informacje o materiałach, półfabrykatach i
częściach
Ustalenie źródeł i terminów zakupów
48. Zadania poszczególnych
członków zespołu (cz. 3)
Handlowiec
Informacje o rynkach zbytu
Opracowanie korzystnego sposobu zbytu
Specjalista ds. kosztów
Informacje o kosztach
Obliczenie efektów ekonomicznych
proponowanych wariantów
Inni specjaliści
W zależności od potrzeb
53. Formułowanie funkcji i
ustalanie ich kosztów
Zawartość wykładu:
Informacja w analizie wartości
Formułowanie funkcji wyrobu gotowego
Techniki ustalania funkcji wyrobu
Ustalenie kosztów funkcji wyrobu
54. Informacja w analizie
wartości - zagadnienia
rodzaje informacji
cechy informacji
źródła informacji
przyczyny zniekształcania informacji
techniki zbierania informacji
techniki rejestrowania informacji
porządkowanie informacji
zadania zespołu badawczego
55. Rodzaje informacji ze względu
na sposób odbioru
optyczne
akustyczne
smakowe
węchowe
dotykowe
56. Rodzaje informacji
Ze względu na źródła:
Informacje formalne
Informacje nieformalne
Ze względu na rodzaj:
pierwotne
wtórne
59. Zadania zespołu badawczego
dotyczące informacji
ustalenie posiadanych informacji o wyrobie
ustalenie informacje niezbędnych do
zgromadzenia
ustalenie miejsce i sposobów pozyskiwania
informacji
wskazanie osoby odpowiedzialnej za
pozyskiwanie informacji
60. Wskazówki pomocne przy
zbieraniu informacji
informacje z innych przedsiębiorstw, w
których rozwiązano już podobny problem
zapoznanie się z katalogami nowych
wyrobów, patentami i literaturą fachową
konsultacje z ekspertami
określenie luki informacyjnej
sformułowanie pytań dotyczących
brakującej informacji
zaufanie osoby udzielającej informacji
63. Porządkowanie informacji informacje ogólne
historia powstania wyrobu
dotychczasowa produkcja
problemy konstrukcyjne i technologiczne
dotychczasowy rozwój wyrobu i jego
modernizacja
wymagania odbiorców
porównania z innymi wyrobami
64. Porządkowanie informacji informacje rynkowe
popyt i podaż podobnych wyrobów
możliwość i opłacalność eksportu
aktualny portfel zamówień
wysokość cen na rynku i szacunki kosztów
konkurentów
sposoby ustalania ceny
rentowność jednostkowa wyrobu
prospekty reklamowe innych wyrobów
wzory użytkowe innych wyrobów
instrukcje obsługi i dane eksploatacyjne innych
wyrobów
65. Porządkowanie informacji rozwój wyrobu gotowego
konstrukcja wyrobu
rysunki zespołów i części
wskaźniki techniczno-ekonomiczne
wskaźniki eksploatacyjne
wnioski racjonalizatorskie
patenty
67. Porządkowanie informacji stosowane materiały
lista materiałów do produkcji
źródła zakupu
warunki dostaw
nowe materiały i substytuty
zakres kooperacji
68. Porządkowanie informacji informacje o kosztach
koszty materiałów bezpośrednich i
pozostałych
płace bezpośrednie
koszty zakupu i sprzedaży
koszty amortyzacji
koszty oprzyrządowania
koszty poszczególnych elementów
70. Wywiad
zebranie informacji o wyrobach badanych
lub podobnych do badanego rozproszonych
wśród różnych specjalistów
wymagania:
określenie celu
czasu trwania
miejsca
dokładne opracowanie pytań
71. Ankietowanie
udzielanie odpowiedzi pisemnych na
arkuszach ankietowych
wykorzystywane w badaniach:
rynku
wymagań stawianych wyrobowi
warunków pracy na stanowiskach roboczych
organizacji i zarządzania przedsiębiorstwem
72. Analizowanie dokumentów
prześledzenie kolejnych zmian wyrobu
gotowego przed aktualnym badaniem
dotyczy:
dokumentów wewnętrznych przedsiębiorstwa
dokumentów zewnętrznych:
prospekty reklamowe
instrukcje obsługi
dane eksploatacyjne i ich porównania
wyniki badań instytucji niezależnych
74. Eksperymentowanie
często wykorzystywane w fazie oceny
proponowanych rozwiązań
zbieranie informacji o:
nowych rozwiązaniach technicznych
zachowaniu się starych rozwiązań w nowych
warunkach
76. Formułowanie funkcji wyrobu
- zagadnienia
Rodzaje funkcji i etapy analizy funkcji
Zasady formułowania funkcji wyrobu
Techniki ustalania funkcji wyrobu
Ustalanie kosztów funkcji
77. Zalety myślenia
funkcjonalnego
odejście od myślenia kategoriami przedmiotu i
przejście do myślenia problemowego kategoriami
funkcji
rozszerzenie horyzontów myślowych
możliwość oderwania się od stanu istniejącego
skoncentrowanie uwagi na funkcjach pożądanych
oddzielenie rzeczy istotnych od nieistotnych
rozszerzenie obszaru poszukiwań nowych
rozwiązań
78. Funkcje wyrobu
Funkcje wyrobu
oferowane przez
producenta
Funkcje zbędne
Funkcje spełniane
Funkcje nie spełnione
Funkcje wyrobu
potrzebne
użytkownikowi
Z. Martyniak: Elementy metodologii organizowania, PWN, Warszawa
1976, s. 43.
79. Funkcje wyrobu
funkcja podstawowa
wydziela światło
funkcje podrzędne
oświetla pomieszczenie
uwidacznia sygnał
ozdabia pomieszczenie
funkcje negatywne
wydziela ciepło
zużywa energię
80. Analiza funkcji
ustalenie poszczególnych rodzajów funkcji
określenie hierarchii ważności funkcji
określenie wzajemnych powiązań i
zależności pomiędzy funkcjami
ustalenie kosztów funkcji
wyznaczenie pożądanych funkcji i ustalenie
hierarchii ich ważności
zaproponowanie nowych rozwiązań lepiej
realizujących pożądane funkcje
83. Zasada odpowiedniej
atmosfery pracy
przekonanie o celowości badania
motywacja
wzajemne zaufanie
zrozumienie problemu
eliminacja:
niezdrowej realizacji
konkurencyjności
krytykanctwa
antagonizmów
90. Techniki ustalania funkcji
wyrobu gotowego
technika wejście-wyjście
tablica funkcji
wykresy funkcji
technika par
technika kwestionariuszowa
91. Technika wejście-wyjście
Określenie tego co wprowadzamy do
wyrobu i co z niego uzyskujemy
Porównanie różnic pomiędzy wejściem a
wyjściem
Np. żarówka:
wejście - prąd elektryczny
wyjście - energia świetlna
porównanie we-wy - wydziela światło
92. Tablica funkcji wyrobu
Wyr ób got ow y i j ego cz ęści
Funkcj e w yr obu
B
C
x
Wyr ób
A
x1
x2
x
x1
Zespó ł 1
Podzespó ł 1
Cz ęść 1
Cz ęść 2
Cz ęść 3
Podzespó ł 2
x
Funkcja
podstawowa
Kolejne funkcje wg
hierarchii ważności
Cz ęść 1
Cz ęść 2
D
E
x2
x1
x1
x2
x1
x
x1
x2
x1
Funkcja
zbędna
x
93. Wykres funkcji
Funkcje I rzędu
A
C
D
cz. 1
I
cz. 7
B
E
cz. 2
F
cz. 4
G
cz. 5
H
cz. 6
Funkcje II rzędu
J
cz. 8
K
cz. 5
L
cz. 2
Ł
cz. 3
M
cz. 1
Funkcje III rzędu
94. Wykres funkcji
Funkcje I rzędu
A
C
D
cz. 1
I
cz. 7
B
E
cz. 2
F
cz. 4
G
cz. 5
H
cz. 6
Funkcje II rzędu
J
cz. 8
K
cz. 5
L
cz. 2
Ł
cz. 3
M
cz. 1
Funkcje III rzędu
95. Technika par
wykorzystywana do określenia hierarchii
funkcji (ważności funkcji w ramach tego
samego rzędu)
przydatna przy dużej liczbie funkcji o
niezbyt oczywistych powiązaniach
96. Technika par - przykład cz. 1
Hak ciągnika rolniczego
Funkcje:
umożliwia ciągnięcie
umożliwia zaczepienie
zabezpiecza połączenie
zapewnia amortyzację połączenia
umożliwia obrót
97. Technika par - przykład cz. 2
Funk cj e
1.
3.
4.
5.
1
1. Um o żliw ia ciągnięcie
2.
1
1
1
3
2
2
3
3
2. Um o żliw ia zaczepienie
1
3. Zabezpiecza po ł ączenie
1
3
4. Zapew nia am ort yzacj ę
1
2
3
5. Um o żliw ia obr ót
1
2
3
5
Liczba punk t ów
4
2
3
0
1
Miej sce f unk cj i
1
3
2
5
4
5
Z. Martyniak: Elementy metodologii organizowania, PWN, Warszawa
1976, s. 43.
98. Technika par - przykład cz. 3
Funkcja podstawowa:
umożliwia ciągnięcie
Funkcje podrzędne:
zabezpiecza połączenie
umożliwia zaczepienie
umożliwia obrót
zapewnia amortyzację połączenia
101. Ewidencja kosztów wymagania
umożliwienie obliczenia kosztów
bezpośrednich pojedynczych elementów
badanego wyrobu (zazwyczaj wymagana
jest większa szczegółowość niż
kalkulacyjnego układu kosztów niż
zwyczajowo stosuje się w praktyce)
ustalenie kosztów pośrednich,
przypadających na cały wyrób gotowy, jak i
poszczególne jego elementy
102. Ewidencja kosztów utrudnienia
ograniczony podział na rodzaje i miejsca
powstawania kosztów
niedoskonałe sposoby rozliczania kosztów
pośrednich
uproszczone metody kalkulacji
zbyt syntetyczne ujmowanie niektórych
elementów kosztów
ograniczone możliwości porównań kosztów
w czasie i przestrzeni
103. Ustalenie kosztów funkcji
wyrobu - rozwiązanie
sięganie do informacji pierwotnych:
dokumenty zakupu materiałów
karty pracy
taryfikator kwalifikacyjny i stawki płac
normy pracy, normy zużycia materiałów i normy
wyrobu gotowego
dokumentacja procesu technologicznego
tabele amortyzacji środków trwałych
paszporty maszyn i urządzeń
105. Ustalenie kosztów funkcji
wyrobu - podejście drugie
Jednoznaczne przypisanie poszczególnych
elementów jednostkowego kosztu własnego
określonym funkcjom
Tabela kosztów funkcji wyrobu gotowego
106. Tabela kosztów funkcji
wyrobu
Funkcj e w yr obu got ow ego
No śniki koszt ów
a
b
...
...
n
Koszt f unkcj i ogó ł em
Wska źnik udział u ( w % )
F1
F2
F3
F4
F5
Jednost kow y
koszt w ł asny
w yr obu
got ow ego
(w z ł)
Wska źnik
udzia ł u
(w % )
111. Procesy twórcze
brak „standardowych zasad postępowania” lub
„szczegółowych instrukcji wykonawczych”
wartość procesu twórczego jest bezcenna dla
człowieka (ludzkości)
soczewka + 200 lat = teleskop
elektryczność + kilkadziesiąt lat = oświetlenie
elektryczne + silnik elektryczny
różnica pomiędzy procesem twórczym a
logicznym i krytycznym postępowaniem
(postępowaniem racjonalnym)
113. Czynniki wpływające na twórcze
myślenie
intelektualne
poznanie
pamięć
myślenie zbieżne
myślenie rozbieżne
ocenianie
pozaintelektualne
motywacja
emocje osobowe
metody pobudzające
cechy osobowościowe
niezależność myślenia i
działania
krytyczne nastawienie do
dostępnych informacji
zdolność podejmowania
ryzyka przy stawianiu
hipotez
ostrożność przy ocenie
hipotez
116. Bariery twórczego myślenia
czynniki indywidualne
brak wiedzy
brak elastyczności
przyzwyczajenia
praktycyzm
wąska specjalizacja
postawy
brak motywacji
brak metody
czynniki organizacyjne
sztywność struktur
organizacyjnych
obawa zarządów przed
ryzykiem
brak obiektywnych
kryteriów i form
instytucjonalnych oceny
pomysłów i projektów
nowych rozwiązań
117. Cechy psychiczne konieczne
do twórczego działania
wybitna energia, entuzjazm i
odwaga
dojrzałość emocjonalna,
rzetelność i prostolinijność
umiejętność koncentracji
wytrwałość w pracy
umiejętność współpracy
spontaniczność,
bezpośredniość i umiejętność
komunikowania się
pomysłowość, zmyślność i
intuicja
dążność do znajomości faktów
dążność do poznania
prawidłowości
umiejętność
eksperymentowania
zdolność szybkiego
przyswajania wiedzy
zdolność dostosowania się do
nowych faktów
umiejętność odrzucania
nieistotnych faktów
zdolność analizy i syntezy
zdolność kombinowania
niezależność, sceptycyzm
zamiłowanie do pozornego
bałaganu
zdolność do zadziwiania świata
119. Techniki twórczego myślenia
Techniki intuicyjne
źródłem pomysłów jest twórcza intuicja
Techniki dedukcyjne
źródłem pomysłów jest dedukcja na podstawie
odpowiednio zebranych i przygotowanych
faktów
Techniki spekulatywne
pomysły uzyskuje się za pomocą określonych
operacji logicznych i metodycznych
120. Zasady stosowania technik
twórczego myślenia
każdy może zaproponować podwójną liczbę
dobrych pomysłów w tym samym okresie, o ile
zostanie odroczona ich ocena
jakość pomysłów wzrasta wraz ze wzrostem ich
liczby
zbiorowy proces myślenia pozwala na powstanie
znacznie większej liczby pomysłów niż suma
pomysłów indywidualnych
wskazane jest podawanie nawet najbardziej
dziwnych i na pierwszy rzut oka nierealnych
pomysłów
123. Technika burzy mózgów (1)
Fazy:
ustalenie problemu i przygotowanie sesji
zespołowe poszukiwanie pomysłów
zestawienie pomysłów
Zespół:
12-15 osób
heterogeniczny skład (ale bez zwierzchników)
laicy (do 20% składu grupy)
dobry przewodniczący
124. Technika burzy mózgów (2)
W najkrótszym czasie wygenerować jak
największą liczbę pomysłów
Absolutny zakaz krytyki podawanych
pomysłów
Rejestrowanie wszystkich pomysłów
Klimat gry i zabawy (bez formalizmów)
Unikać uogólnień
Ustalić czas trwania sesji
129. Unikać uogólnień
próbowaliśmy i tego
to już było zrobione
przepisy nie pozwalają
nie dacie rady
to zabiera zbyt dużo czasu
to zupełnie nierealne
nie jesteśmy przygotowani
każdy tak to robi
nie dla nas
nie mamy odpowiedniej mocy
130. Ustalić czas trwania sesji
+ zanotowanie pomysłów, które nasuną się
w ciągu następnych 24 godzin
131. Zasady przebiegu sesji burzy
mózgów
Nie wolno krytykować żadnego pomysłu
(ocenę odracza się do czasu zebrania
wszystkich pomysłów)
Pomysły należy zgłaszać pojedynczo
Należy podawać każdy pomysł
Podawanie dużej liczby pomysłów
Łączenie pomysłów innych osób i ich
usprawnianie
Pomysły są własnością grupy, a nie autora
132. Burza mózgów ze stymulacją
Stymulacja poprzez pytania dotyczące:
innych zastosowań (inne zastosowania po wprowadzeniu
modyfikacji)
adaptacji (co to jeszcze przypomina? co jeszcze przychodzi na
myśl? z czym się to kojarzy?)
modyfikacji (zmienić przeznaczenie, kolor, dźwięk, kształt)
powiększenia (co można by dodać? zwiększyć częstotliwość,
siłę, naprężenie?)
zmniejszenia (co odjąć? wyeliminować? zmniejszyć?)
substytucji (czym to zastąpić? umieścić w innym miejscu?)
przegrupowania (zmienić układ, kolejność, tempo)
133. Burza mózgów 635
Zespół sześciu osób
Przewodniczący jasno precyzuje problem do
rozwiązania
Każdy uczestnik ma obowiązek wpisać trzy
propozycje rozwiązania problemu
Formularz przekazywany jest do następnej osoby
Każda osoba dopisuje pięciokrotnie trzy
rozwinięte, łączone i wzbogacone propozycje
(bez powtarzania poprzednich)
134. Technika Gordona (cz. 1)
Odmiana pierwsza:
posiedzenie zespołu
tylko przewodniczący zna problem
przewodniczący przedstawia problem - dokładnie ale
bardzo szeroko
stopniowo zawęża się zakres dyskusji
kilkudniowa przerwa (okres inkubacji)
kolejne posiedzenie zespołu
rozpoczęcie od odtworzenia pomysłów
zarejestrowanych podczas pierwszej sesji
135. Technika Gordona (cz. 2)
Odmiana druga:
posiedzenie zespołu
szczegółowo problem zna kilku członków zespołu
stopniowo zawęża się zakres dyskusji
kilkudniowa przerwa (okres inkubacji)
kolejne posiedzenie zespołu
rozpoczęcie od odtworzenia pomysłów
zarejestrowanych podczas pierwszej sesji
136. Technika skojarzeń
(porównań)
Wymuszanie analogii między rozwiązaniem
obecnym a innymi rozwiązaniami w celu
wskazania kierunku usprawnień
etapy stosowania techniki skojarzeń:
punkt wyjścia - analizowany wyrób
wyznaczenie płaszczyzny porównawczej
(kształt, ciężar, konstrukcja)
ustala się listę skojarzeń
zestawia się wspólne cechy obiektów
wnioskuje się przez porównanie
137. Technika synektyczna (cz. 1)
Jest to technika intuicyjnego poszukiwania
pomysłów
Fazy:
intensywne zajmowanie się problemem
próba zapomnienia
budowa połączeń
tworzenie rozwiązań
138. Technika synektyczna (cz. 2)
Faza budowy połączeń:
analogie osobowe (utożsamianie się z
przedmiotem)
analogie bezpośrednie (oparte na
podobieństwach zmysłowych)
analogie symboliczne (skojarzenia
abstrakcyjne)
analogie fantastyczne (oparte na nierealnych,
139. Technika odwracania
Technika odwracania problemu - poszukuje
się pomysłów jak pogorszyć wyrób gotowy
Pewna część tych pomysłów może
polepszyć wyrób gotowy lub wskazać
kierunki polepszenia jego wartości
użytkowej
140. Technika kwestionariusza
pytań naprowadzających
Ustalenie pytań, które stopniowo zbliżają do
poznania i rozwiązania problemu
Kwestionariusze pytań naprowadzających:
problemy ogólne
funkcje wyrobu gotowego
zużywane materiały
konstrukcja wyrobu gotowego
obniżka kosztów własnych
organizacja pracy
141. Technika morfologiczna
Morfologia - nauka o budowie i formie
W metodzie tej zestawia się:
problemy do rozwiązania
znane rozwiązania i pomysły
Fazy:
możliwie szerokie sformułowanie problemu
sporządzenie listy zmiennych niezależnych
(problemów cząstkowych)
wylistowanie znanych rozwiązań problemów
cząstkowych
142. Technika morfologiczna - zestawienie
Problem: nowa usługa polegająca na łączności telewizyjnej
Pr oblem y
Znane r ozw i ązania
Kolor obr azu
czarno-bia ł y
256
kolorów
pe ł na palet a
Kszt a ł t obr azu
dw uw ym iar ow y
4:3
dw uw ym iar ow y
16 : 9
t r ój w ym iarow y
Kam er a
Ur z ądzenie akust yczne
Sposób t r ansm isj i
st a ł a
br ak
I SDN
przesuw ana
w poziom ie
m ono
GSM
przesuw ana
w pionie
st er eo
st er eo
Hi-Fi
UMTS
w pe ł ni
r uchom a
3D
Łącza
dzier żaw ione
143. Technika delficka
Opracowana w 1967 roku w USA
Wysyłanie problemów (zapytań) do
specjalistów z danej dziedziny
Każdy ekspert ocenia również pomysły
innych
Prowadzący badanie zapewnia
anonimowość wypowiedzi
144. Technika delficka - zalety
eliminacja czynników psychologicznych
wynikających z interakcji w grupie
np. perswazja demagogiczna wynikająca z
opinii większości
anonimowość wypowiedzi
uczestnicy chętniej i odważniej wypowiadają się
na temat pomysłów poprzednika
czas na zastanowienie się i szczegółowe
przeanalizowanie pomysłów poprzednika
146. Ocena zaproponowanych
pomysłów nowego rozwiązania
Zawartość wykładu:
Cele i warunki obiektywności oceny
Pierwszy stopień oceny pomysłów
Drugi stopień oceny pomysłów
147. Cele etapu oceny
wybór najkorzystniejszego wariantu
kryteria oceny:
koszty własne
spełniane funkcje
obiektywizm, bez negatywnego wpływu
przyzwyczajeń, postaw i z góry powziętych
uprzedzeń
149. Etapy oceny poszczególnych
pomysłów
pierwszy stopień oceny pomysłów:
analiza każdego pomysłu oddzielnie
wyraźne uwypuklenie i sprecyzowanie
argumentów przemawiających za i przeciw
przyjęciu danego rozwiązania
drugi stopień oceny pomysłów:
orientacyjna analiza wielkości kosztów
własnych związanych z poszczególnym
rozwiązaniem
150. Pierwszy stopień oceny
pomysłów
Metoda karty T
Analiza cech rozwiązań w dwóch kategoriach:
dobre
złe
Ocena rozwiązań pod względem jakości ze
względu na:
cechy techniczne
cechy ekonomiczne
cechy rynkowe
cechy projektowe
cechy eksploatacyjne
151. Karta T
Cechy proponow anego r ozw i ązania ( w ar iant u)
pozyt yw ne
Mniej sza liczba cz ęści
w yrobu
L żej sze części w yr obu
Mniej sze cz ęści w yrobu
Cz ęści w yr obu
ł at w iej sze w obsł udze
Wi ęk sza w yt r zym ał ość
Bar dziej est et yczny
k szt a ł t w yr obu
negat yw ne
Dro ższy surow iec
Trudniej szy w obs ł udze
m aszynow ej ( w ym aga
zak upienia now ych
m aszyn i urz ądzeń)
152. Ocena jakościowa ze względu
na cechy techniczne
liczba części wyrobu
niezawodność
działania
trwałość
żywotność
sprawność
wydajność
prędkość
dokładność
ciężar
nowoczesność
prostota
naprawialność
zamienność części
wytrzymałość
odporność
antykorozyjność
przenikalność
ścieralność
sprężystość
plastyczność
tłumienie
153. Ocena jakościowa ze względu
na cechy ekonomiczne
ocena
koszty przygotowania produkcji
koszty wytwarzania
koszty eksploatacji
koszty inwestycyjne
materiałochłonność
pracochłonność
154. Ocena jakościowa ze względu
na cechy rynkowe
moda
popyt
estetyka
serwis
transport
przechowanie
155. Ocena jakościowa ze względu
na cechy projektowe
wymagania funkcjonalne
wymagania ergonomiczne
normy, wzorce
licencje, patenty
156. Ocena jakościowa ze względu
na cechy eksploatacyjne
dokumenty gwarancyjne
instrukcje obsługi
opinie użytkowników
protokoły pogwarancyjne
warunki bezpieczeństwa
i higieny pracy
łatwość naprawy
157. Drugi stopień oceny
pomysłów
szczegółowa ocena poszczególnych
wariantów rozwiązań z punktu widzenia
przyjętego celu badania (kryterium oceny)
wariant odrzucenia wszystkich pomysłów
metody oceny pomysłów:
metoda rang
metoda wskaźników
metoda najlepszego kryterium
158. Koszty uwzględniane przy
ocenie szczegółowej
1) koszty przygotowania i wdrożenia nowego
rozwiązania
2) zbędne koszty własne w nowym
rozwiązaniu
3) relacja kosztów własnych do uzyskanych
efektów w nowym rozwiązaniu
4) obniżka kosztów własnych nie powodująca
zmniejszenia funkcjonalności wyrobu
gotowego
159. Ilościowa ocena pomysłów
Now e r ozw i ązanie w por ów naniu z
r ozw i ązaniem dot ychczasow ym
(w % )
Wyszczególnienie
lepsze
Liczba cz ęści w yr obu got ow ego
Niezaw odno ść elekt r yczna
Koszt pr oj ekt ow ania i
konst r ukcj i
gor sze
10
Niezaw odno ść m echaniczna
Uw agi
m niej cz ęści i
ł at w iej szy m ont aż
w r am ach dopuszczalnych nor m
10
10
5
Koszt opr zyr z ądow ania
20
Pr acoch ł onność
5
Jednost kow y koszt w ł asny
15
Mo żliw ość zbyt u
10
Decyzj a
przyj ąć
g ł ów nie na ekspor t
161. Wariant odrzucenia wszystkich
pomysłów - rozwiązania
przyjąć rozwiązanie, które przedstawia najlepszą
aktualnie osiągniętą wartość
kontynuować poszukiwanie lepszego rozwiązania
- wrócić do trzeciego etapu analizy wartości
poddać metodzie odwracania problemu cechy
negatywne najlepszych pomysłów
poddać metodzie burzy mózgów znalezienie
nowego rozwiązania o optymalnej wartości,
opierając się na odrzuconych pomysłach,
mających najwyższe poziomy dodatnich cech
162. Nie ma takich problemów,
których nie można rozwiązać
163. Metoda rang (metoda
ustalania ważności kryteriów)
Zakres stosowania:
ocena rozwiązań zmieniających
funkcjonalność wyrobu (stopień spełniania
funkcji)
Jest to punktowa metoda oceny:
każdemu kryterium określonemu w fazie
wstępnej przydziela się odpowiednią liczbę
punktów (od 0 do 10) wynikających z oceny
jego stopnia ważności
164. Liczba punktów dla
poszczególnych kryteriów
Wyszczególnienie kryt eriów
Liczba punkt ów dla
poszczególnych kr yt eriów
Liczba cz ęści w yrobu got ow ego
6
Niezaw odno ść m echaniczna
5
Niezaw odno ść elekt ryczna
9
Koszt y proj ek t ow ania i konst ruk cj i
6
Koszt y oprzyrz ądow ania
5
Pr acoch ł onność
5
Jednost kow y koszt w ł asny
6
Mo żliw ość zbyt u
8
Razem
50
165. Porównanie wskaźników rang
dotychczasowego rozwiązania
z rozwiązaniem proponowanym
Wska źniki rang
Wyszczególnienie kryt eriów
dot ychczasow ego
r ozw i ązania
pr oponow anego
r ozw i ązania
Liczba cz ęści w yrobu got ow ego
6,00
6,60
Niezaw odno ść m echaniczna
5,00
4,50
Niezaw odno ść elek t ryczna
9,00
9,90
Koszt y proj ek t ow ania i konst rukcj i
6,00
6,30
Koszt y oprzyrz ądow ania
5,00
6,00
Pr acoch ł onność
5,00
5,25
Jednost kow y koszt w ł asny
6,00
6,90
Mo żliw ość zbyt u
8,00
8,80
50,00
54,25
Razem
166. Metoda wskaźników
Używana, gdy liczba rozwiązań jest duża i
trudno jest jednoznacznie wskazać
rozwiązanie najlepsze
Wartość każdego pomysłu obliczana jest
przy pomocy wskaźników liczbowych
Ważność kryteriów ustala się na bazie
porównania każdego kryterium z każdym
W obrębie każdego kryterium porównuje się
każdy pomysł z każdym
167. Metoda wskaźników - przykład (cz. 1)
Ocena materiału używanego do produkcji
Wymagania ograniczono do następujących
kryteriów:
koszty zainstalowania
koszty obróbki
niezawodność
ciężar
wygląd (estetyka)
168. Metoda wskaźników - przykład (cz. 2)
Decyzj a
Kryt er ia
1
2
3
4
Koszt zainst alow ania
0
0
1
0
Koszt obróbki
1
Niezaw odno ść
5
Ci ężar
0
Wygl ąd
X
X
1
X
9
10
X
0,20
4
0,40
1
2
0,20
0
0
1
0,10
X
X
10
1,00
1
0
0
X
0,10
2
1
1
X
8
1
1
0
Razem
7
1
0
1
6
Sum a Wska źnik
decyzj i w a żności
pozyt yw kr yt er ium
nych
X
X
169. Metoda wskaźników - przykład (cz. 3/1)
Decyzj a
Kryt er ia
1
2
3
st al
0
0
0
m ied ź
1
4
5
6
Sum a
Wska źnik
decyzj i w a żności
pozyt yw pom ys ł ów
nych
w obr ębie
kr yt er ium
Koszt zainst alow ania:
alum inium
t w or zyw o szt uczne
0
0
1
1
0,167
1
3
0,500
0
2
0,333
0
1
1
0,000
1
170. Metoda wskaźników - przykład (cz. 3/2)
Decyzj a
Kryt er ia
1
2
3
st al
0
0
1
m ied ź
1
4
5
6
Sum a
Wska źnik
decyzj i w a żności
pozyt yw pom ys ł ów
nych
w obr ębie
kr yt er ium
Koszt obróbki:
alum inium
t w orzyw o szt uczne
1
0
1
2
0,333
1
3
0,500
0
0
0,000
1
1
0
0,167
0
171. Metoda wskaźników - przykład (cz. 3/3)
Decyzj a
Kryt er ia
1
2
3
st al
0
1
1
m ied ź
1
4
5
6
Sum a
Wska źnik
decyzj i w a żności
pozyt yw pom ys ł ów
nych
w obr ębie
kr yt er ium
Niezaw odno ść:
alum inium
t w orzyw o szt uczne
2
1
0
3
0,500
0
0
0,000
1
1
0,167
1
0
0
0,333
0
172. Metoda wskaźników - przykład (cz. 3/4)
Decyzj a
Kryt er ia
1
2
3
st al
1
0
0
m ied ź
0
4
5
6
Sum a
Wska źnik
decyzj i w a żności
pozyt yw pom ys ł ów
nych
w obr ębie
kr yt er ium
Ci ężar:
alum inium
t w orzyw o szt uczne
1
0
1
0
0,000
0
2
0,333
1
3
0,500
0
1
1
0,167
1
173. Metoda wskaźników - przykład (cz. 3/5)
Decyzj a
Kryt er ia
1
2
3
st al
0
0
0
m ied ź
1
4
5
6
Sum a
Wska źnik
decyzj i w a żności
pozyt yw pom ys łów
nych
w obr ębie
kr yt erium
Wygl ąd:
alum inium
t w orzyw o szt uczne
0
1
1
3
0,500
0
1
0,167
1
2
0,333
1
0
1
0,000
0
174. Metoda wskaźników - przykład (cz. 4)
Wska źnik w ariant ów
Kr yt er ia
Wska źnik
w a żności
k r yt er ium
st al
m ied ź
alum inium
t w or zyw o
szt uczne
Koszt y zainst alow ania
0,1
0,0000
0,0167
0,0500
0,0333
Koszt y obr óbki
0,2
0,0334
0,0666
0,1000
0,0000
Niezaw odno ść
0,4
0,1332
0,2000
0,0000
0,0668
Ci ężar
0,4
0,0334
0,0000
0,0666
0,1000
Wygl ąd
0,1
0,0000
0,0500
0,0167
0,0333
0,2000
0,3333
0,2333
0,2334
Razem
175. Metoda najlepszego kryterium
Ustala się najniższy koszt spełniania
danego kryterium w poszczególnych
pomysłach (rozwiązaniach)
Ważnym aspektem tej metody jest ustalenie
kryteriów oceny poszczególnych wariantów
176. Metoda najlepszego kryterium
- etapy
1) Ustalenie kryteriów oceny - są one zależne od przedmiotu
badania
2) Ustalenie wskaźników ważności dla poszczególnych
kryteriów (suma = 100)
3) Obliczenie najkorzystniejszego wariantu w danym
kryterium i przyjęcie tego kryterium jako podstawy obliczeń
4) Obliczenie skorygowanych wskaźników ważności dla
każdego kryterium, przyjmując najkorzystniejszy wariant w
danym kryterium za podstawę obliczeń
5) Obliczenie łącznej liczby punktów każdego wariantu
177. Metoda najlepszego kryterium
- przykład (cz. 1)
Wskaźnik ważności dla kryterium:
koszty zainstalowania - 30 punktów
koszty obróbki - 25 punktów
niezawodność - 20 punktów
ciężar - 15 punktów
wygląd - 10 punktów
178. Metoda najlepszego kryterium
- przykład (cz. 2)
Wariant y
Kryt er ia w a żności
Wariant 1
Wariant 2
Wsk.
w a żno Koszt
Koszt
ści w spe ł nie Skor yspe ł nie Skor yLiczba
gow any Liczba
gow any
pkt .
nia
nia
w sk.
w sk.
pkt -ów
pkt -ów
kryt er - w a żności
kr yt er- w a żności
ium
ium
Koszt zainst alow ania
30
15
0,800
24,0
12
1,000
30,0
Koszt obróbki
25
20
0,500
12,5
10
1,000
25,0
Niezaw odno ść
20
30
1,000
20,0
35
0,889
17,8
Ci ężar
15
20
0,500
7,5
12
0,833
12,5
Wygl ąd
10
10
0,500
5,0
5
1,000
10,0
Razem
100
X
X
69,0
X
X
95,3
180. Ocena ostateczna i wybór
najlepszego rozwiązania
Zawartość wykładu:
cel etapu selekcji
ostateczna ocena zaproponowanych
pomysłów
wybór najlepszego rozwiązania
181. Cel etapu selekcji
selekcja najlepszych pomysłów
opracowanie programu działania:
zebranie wszystkich informacji niezbędnych do
przekształcenia pomysłów w postać:
możliwą do przyjęcia
możliwą do wdrożenia
rozwinięcie ocenianych pomysłów w postaci:
szkiców
rysunków technicznych
przeprowadzenia prób technologicznych
itd.
183. Zasady dyskusji związanej
z oceną ostateczną
Kto będzie odpowiadał na poszczególne
pytania związane z kryteriami wyboru?
Jakie informacje będą niezbędne?
Kiedy te informacje należy wykorzystać?
Kto powinien otrzymać poszczególne
informacje?
Kto powinien uczestniczyć w naradzie?
184. Informacje niezbędne zazwyczaj
w ocenie ostatecznej
określenie podstawowych funkcji
szczegółowe szkice obrazujące wszystkie
części rozwiązania
szczegółowy wykaz kosztów własnych
szczegóły dotyczące surowców i materiałów
wielkość produkcji i sprzedaży
186. Właściwa prezentacja
wyników
Sprawozdanie dla dyrekcji:
krótkie
przejrzyste
jednoznacznie ujmujące istotne zagadnienia
dostosowane do wiedzy i zainteresowań
adresata
porównujące stan obecny z proponowanym
rozwiązaniem
pokazujące rozwiązania alternatywne
187. Przygotowanie do realizacji
wybranego wariantu
ostateczne wyjaśnienie i dopracowanie wszystkich
szczegółów z komórkami, które będą realizować wybrany
wariant rozwiązania
ustalenie zadań i osób odpowiedzialnych za wdrożenie
opracowanie wymaganych fragmentów prac przez
instytucje specjalistyczne (uczelni, biura projektowe itp.)
ustalenie etapów wprowadzania do produkcji nowego
rozwiązania
ustalenie sposobów kontroli wprowadzania do produkcji
nowego rozwiązania
opracowanie dokładnego harmonogramu realizacji
nowego rozwiązania
Editor's Notes
Podać przykład samolotu SR-71 Blackbird, który był produkowany w 90% z tytanu wydobywanego głównie w ZSRR. CIA powołało specjalną spółkę handlową, która miała ukryć przeznaczenie tytanu.
