1. AghamPanlipunan
AghamPanlipunan
AghamPanlipunan
Isangpangkat ng mga displinangakademikonapinag-aaralanangmgaaspetong tao sa mundo.
Ito rinang pag-aaral ng mga phenomenaatpangyayari salipunan.
Pag-aaral ng mga sangkatauhan,pangkatangian atkaparaanangnabibilang.
Makatotohananat makabuluhangpag-aaral,pagsusuri,atpag-unawasalipunanayonsakapookan,
pagpapakahulugan,attalastasangPilipino
Isangsangay ng siyensyanamaykaugnayansa mga institusyon,gawainnglipunanatangugnayang
personal ngbawatnilalangbilangbahagi ngkomunidad.
Mga kahalagahanngpag-aaral ng AralingPanlipunan
Nagbibigayitongkaalamansa mga batasna umiiral sa Estado.
Tumitiyaksamga karapatan at responsibilidadngmgamamamayan.
Nakatutulongsamga mamamayanupangmakibahagi sasimulainngpamahalaantuladngdemokrasya
Mga disiplinangAghamPanlipunan
AghamPampulitika(Political Science)
Antropolohiya(Anthropology
Ekonomiks(Economics)
Heograpiya(Geography)
Sikolohiya(Psychology)
Sosyolohiya(Sociology)
AghamPampulitika(Political Science)
-pag-aaral ngiba't ibangprosesongpampamahalaan
-pag-aaral ngmga konseptoat prinsipyo
-maaaringpag-aralanngmga siyentipikongpolitikal anginstitusyonglipunankatuladngkorporasyon,
unyon, simbahan,oibangmga organisasyonnamalapitsakayarianat prosesongpamahalaansa
pagkasalimuotatinterkoneksyon
Antropolohiya(Anthropology
-pag-aaral sa lahi ngtao
-pag-aaral ngsimula,pag-unladatkatangianngtao
Ekonomiks(Economics)
-angpag-aaral sa paglikha,pamamahagi,atpagkonsumongkalakal
2. -pag-aaral sa kalipunanngmgagawainng tao
Heograpiya(Geography)
-tawagsa agham ng mga lokasyonngmundo
-Mga salik:
Klima
Lokasyon
Topograpiya
Likasna yaman
Lawak at sukat
Sosyolohiya(Sociology)
-Pag-aaral ngmga alituntuninnglipunanatmgaprosesona binibigkisathinihiwalayangmgatao di
lamangbilangmgaindibiduwalkundi bilangkasapi ngmgaasosasyon,grupo,atinstitusyon.
AghamPampulitika
Pag-aaral sa kayarianat prosesosa pamahalaan - o anumangkaparehongsistemanasinusubukang
tiyakinangkatiwasayan,di pagkiling,atangpagsasara sa kabilangisangmalawakna sakopng mga
panganibat pagpasoksa isangmalawaknasakop ng mga karaniwanparasa kanilangmganasasakupan.
Sikolohiya(Psychology)
-pag-aaral ngisip,diwaat asal
-tinatawagnasikologoangmga dalubhasasasikolohiya,nanagigingsikologakungbabae
-tinatawagdinangmga sikologoatsikologabilangsikolohista
-mayroongsarilingsikolohiyaangmga PilipinonatinatawagnaSikolohiyangFilipino.Itoayginawani
VirgilioEnriquez
noong1975.
Lumalayoang AghamPanlipunanmulasamgasiningat humanidadesatsahalipnagbibigaydiinsa
paggamitng kaparaanangagham at mahigpitnamga pamantayanng ebidensyasapag-aaral ng
sangkatauhan,kabilangangmgakaparaanangnabibilang(quantitative) atpangkatangian(qualitative).
Tinutukoyminsanbilangmgamalalambotnaagham(softsciences) angmgaaghampanlipunan,sapag-
aaral ng parehonginter-subhektiboatobhektibooaspetongkayariannglipunan.Salungatitosamga
matitigasnaagham (hardsciences) namaaaringeksklusibongnakatuonsaobhektibongaspetong
kalikasan.
Tinutukoyminsanbilangmgamalalambotnaagham(softsciences) angmgaaghampanlipunan,sapag-
aaral ng parehonginter-subhektiboatobhektibooaspetongkayariannglipunan.Salungatitosamga
matitigasnaagham (hardsciences) namaaaringeksklusibongnakatuonsaobhektibongaspetong
kalikasan.
n.*antahano.#anagap.%awikain+.%alawikainr. ugtongs.Awitat*oridot. alad
•
%osyolohiya
Ang
sosyolohiya
o
dalubulnungan
3. ay ang pag-aaral ng mga alituntuninnglipunanatmgaprosesona binibigkisathinihiwalayangmgatao
hindi lamangbilangmgaindibiduwalkundibilangkasapi ngmga asosasyon,grupo,at
institusyon.Tinatawagito,saisangkahulugansaisangtipikal naaklat,bilangangpag-aaral sa mga buhay
na panlipunanngmgatao, grupo,at lipunan.$nteresadoangsosyolohiyasaatingpag-uugali bilangmga
nilalangnamarunongmakisama&sa ganitongparaansinasakopngnagustuhanglarangansa sosyolohiya
mulasa pagsusuri ng maiiklingpakikitungosapagitannghindi magkakilalangindibiduwal sadaan
hanggangsa pag-aaral ng prosesong pandaigdiganglipunan.
•
Pilosopiya
Ang
pilosopiya
ay ang mapagkilatisnapag-aaral sa mga pinakamalalimnakatanungannamaaaringitanongng
sangkatauhan.Sinisikapnitongunawainangmgasuliraninnamayroongmalawaknasaklaw at
nagsisilbingugatsamas marami pang mga tanongtungkol sa katotohanan, tunaynakahuluganngating
buhay,saliganat nilalamanngatingkaalaman,mgabagay na binibigyang-halaga,atangtalagang
ipinapahiwatignatinnagamitangiba;t ibanganyong pakikipagtalastasan.'atatangi angpilosopiyasa
pagtalakayng mga tanongna itodahil sa mahigpitatbinalangkasnitongpamamaraannagamitang
rasyunal na pangangatwiran.'agmulaangsalitang"ilosopiyasamga salitanggriyegona%"hilia%at
%Sophia%.Ang%"hilo%aynangangahulugang%"agmamahal% atang%Sophia% namanay
%Karunungan%.Kungpagsasamahin,itoay%"agmamahal saKarunungan%.Kungkaya;tang"ilosopiya
ay palagiangnagtatanongsamga bagay-bagayupangmagbigay-linaw,mag-alayngkasagutanat
magdagdagng karunungansa nagtatanong.Kabilangsaitinatanongngmgapilosopoayangmga
sumusunod:
(etapisika:Anonguri ngmga bagay ang umiiral,mgabagayna meron<Anoang kalikasanngmga bagay<
(eronbangmga bagay na umiiral kahitnahindi natinnadarama<Ano angkalikasanngkalunananat
kapanahunan<Anoang kalikasanng kaisipanatpag-iisip<Anobaang kahuluganngpagigingisangtao<
Anoba ang kahuluganngkamalayan<(eronbang diyos<
•
Epistemolohiya:(eronngabangkaalaman<"aano natinnalalamannamay alam tayo<"aano natin
malalamannamay iba pangnakapag-iisip<
•
Etika:(eronbang pagkakaibaangmatuwidat mga imoral namga gawain#o pagpapahalaga,o
institusyon)<Kungmeron,anonguri angpagkakaibangito<Anongmga gawainang matuwid<Anong
pinapahalagahanangsukdulan,omay-kaugnaylamang< amitangmasmalawako mas eksaktong
paraan ng pagtalakay,paanoakodapat mabuhay<'akatuonangmga pangkaisipang-modelo#paradigm)
ng pilosopiyasamga pangunahingkonseptotuladngpag-iral opagmemeron,moralidadokabutihan,
kaalaman,katotohanan,atkagandahan&kadalasangtinatalakayngmgapilosopoangmga mabigatna
katanungansa mga kalikasanngmgaganitongkonsepto=mgakatanunganna mahihirapangtalakayinsa
mga espesyal namgaagham.
•
%ikolohiya
Ang sikolohiyaodalubisipanayangpag-aaral ng isip
, diwaat asal.!inibigyanngmalakingpansinnitoangmgatao, bagamanpinag-aaralandinangasal at
diwang mga hayop&bilangisangpaksanapangsarili,tingnanangprosesongkaalamanngtao
4. , o sa mas kontrobersiyalnapaksaay bilangisangparaanng pabibigaynglinaw sasikolohiyangtaosa
pamamagitanngpaghahambing#tingnanangsikolohiyanghinahambing
).Tinatawagna sikologoangmga dalubhasasasikolohiya,nanagigingsikologakungbabae.Tinatawag
dinang mga sikologoatsikologabilangsikolohista. (ayroongsarilingsikolohiyaangmga "ilipinona
tinatawagna Sikolohiyang>ilipino.
•
%awikain
Ang
sawikain
ay maaaring tumukoysa:
•
idyoma,isangpagpapahayagnaang kahuluganayhindi komposisyunal.
•
moto,pariralana nagpapahiwatigngsentimiento ngisanggrupong mga tao.
•
salawikain,mgakasabihanokawikaan.
*awikaan
Mga halimbawangkawikaan
.Anglumalakadngmatulin,kapagnatinikmalalim. *apagmaytiyaga,maynilaga. .Angtaong
nagigipitkahitsapatalimkumakapit./.Maytaingaang lupa,me pakpakang balita.0.*apag may
isinuksokmaymadudukot.1.)aigngmaagap ang masipag.2.*ungano ang punoay siyangbunga.3.*ung
me itanimme aanihin.4.*apagmaiksi ang kumotmatutongmamaluktot. 5.*ungwalangapoywalang
usok.
•
ahagi at ri ngliham
bahagi
1. pamuhatan - nkikitaangaddressng sumulatgayondinang petsa..2. batingpanimula - pambungadna
pagbati sa sinusulatan.3.katawanng Liham- ditoisinasaadngsumulatangdahilanngkaniyangpagsulat
4. batingpangwakas- pamamaalamngsumulat5. lagda- pangalanng sumulatMGA A!AG"#G L"!AM
uri
1.lihampangkaibigan2.lihampangangalakal3.lihampaanyaya4.lihampaghingingpaumanhin5.liham
pagtanggi$.lihamngpagmamahal%.lihampamama-alam
FooterMenu
ABOUT
