Το πρώτο μάθημα της Ιστ. Κατεύθυνσης

1. Α. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
1. Τα δημογραφικά δεδομένα
α. Ο πληθυσμός

2. Ελλάδα : φτωχή
απαρχαιωμένες παραγωγικές δομές
μικρή στην έκταση
ολιγάνθρωπη
Σύνορα: γραμμή Αμβρακικού- Παγασητικού
Νησιά : Βόρειες Σποράδες και οι Κυκλάδες.
Πηγή: http://users.sch.gr/maritheodo/history-pi/section2/lemmata/2-1-
5.htm
1α § 1

3. Ο κορμός της χώρας ήταν η Ρούμελη και ο Μωριάς
Πηγή: http://users.sch.gr//ipap/Ellinikos%20Politismos/xartes/ELLAS-GREECE%20MAP.htm
α § 1

4. Το 1864 προστέθηκαν τα Ιόνια νησιά
Πηγή: http://users.sch.gr//ipap/Ellinikos%20Politismos/xartes/ELLAS-GREECE%20MAP.htm
1α § 1

5. Tο 1881 προστέθηκε η Θεσσαλία
Βόρεια σύνορα: Όλυμπος - Μακεδονία
Πηγή: http://users.sch.gr//ipap/Ellinikos%20Politismos/xartes/ELLAS-GREECE%20MAP.htm
1α § 1

6. Πυκνότητα του πληθυσμού:
(1828) 15 κάτοικοι/τετρ. χιλιομ.
(1911) 43 κάτοικοι/τετρ. χιλιομ.
(Δυτική Ευρώπη: τριψήφιοι αριθμοί)
Εξάντληση του τόπου και των ανθρώπων
Εδάφη γυμνά, εξαντλημένα (υπερβόσκηση -
υλοτομία )
Τα χωράφια έμοιαζαν χέρσα, εξαιτίας της
εκτεταμένης αγρανάπαυσης
Εξαίρεση: Λίγα περιφραγμένα περιβόλια
1α § 2

7. Γρήγορη αύξηση του πληθυσμού
Περιορισμένες οικονομικές δυνατότητες
Πενιχρά παραγωγικά πλεονάσματα
Σε περιόδους αστάθειας εύκολα ερχόταν η καταστροφή
Π.χ. Ο ναυτικός αποκλεισμός από τους Αγγλο-Γάλλους, το 1854, στη
διάρκεια του Κριμαϊκού πολέμου, προκάλεσε πείνα, αρρώστια
και ανθρώπινες απώλειες.
Επιβεβαιώνονται οι μικρές οικονομικές δυνατότητες της χώρας
1α § 3

8. β. Οι μετακινήσεις μέσα και έξω
από την Ελλάδα

9. Οι πόλεις μεγάλωναν μεγάλα χωριά
≠
πόλεις της Δύσης (βιομηχανικά, εμπορικά,
χρηματιστικά, αστικά κέντρα)
Αιτία: η αργή ανάπτυξη των παραγωγικών
δραστηριοτήτων δεν έδινε στους
νεοφερμένους πολλές ευκαιρίες
1β § 1

10. Μεταναστεύσεις αγροτικού πληθυσμού:
λιμάνια της Αν. Μεσογείου και της Μαύρ. Θάλασσας,
Δούναβης,
Νότια Ρωσία,
Μικρά Ασία
Αίγυπτος
Τέλος του 19ου αιώνα –αρχές 20ού
Άνοιξαν οι δρόμοι προς την Αμερική
(σταφιδική κρίση)
1β § 1

11. 2. Οι παραγωγικές δυνάμεις μέσα και έξω
από την Ελλάδα και η «Μεγάλη Ιδέα»

12. Πολλές δεκαετίες μετά την ανεξαρτησία της Ελλάδας:
Η Ελλάδα εξακολουθεί να μοιάζει περισσότερο με την Ανατολή παρά με τη
Δύση
• Απουσίαζαν τα ισχυρά κέντρα ανάπτυξης
(οικονομικής και τεχνική πρόοδος)
• Απουσίαζαν όλα όσα ήταν αναγκαία και
προαπαιτούμενα για τη δημιουργία τους
– σημαντικές πρώτες ύλες,
– πλεονάζον ειδικευμένο ή έστω φθηνό εργατικό
δυναμικό.
– Ισχνή συσσώρευση κεφαλαίου, ιδιωτικού και
δημόσιου,
– Περιορισμένη έως ασήμαντη εσωτερική αγορά.
2 § 1

13. Η χώρα ανταγωνιζόταν τον εαυτό της
• Έξω από τα σύνορα υπήρχαν ισχυρά κέντρα ελληνισμού,
πνευματικά, οικονομικά, παραγωγικά
(Έλληνες, ελληνικά κεφάλαια και πλούτος υπήρχαν από την Ουκρανία ως το
Σουδάν, από το Δούναβη ως τον Καύκασο και από τη Σμύρνη ως την Κιλικία)
Για τους Έλληνες των περιοχών αυτών το μικρό ελληνικό
βασίλειο ήταν για πολλά χρόνια μια κακή ανάμνηση μάλλον,
ένας φτωχός και ίσως ανεπρόκοπος συγγενής.
Επιτυχίες Ελλήνων εξωτερικού ≠ ένδεια Ελλάδας
2 § 2

14. Τέλος του 19ου αιώνα: Δυσκολεύουν για τους
Έλληνες του εξωτερικού οι οικονομικές και
πολιτικές συνθήκες
ανακαλύπτουν τη σημασία που είχε η πατρίδα
(ασφαλές καταφύγιο - πεδίο ανάπτυξης
οικονομικών δραστηριοτήτων).
2 § 2

15. Η πρόοδος του εκτός των εθνικών συνόρων
ελληνισμού ταλάνιζε το μικρό βασίλειο.
Ενίσχυε την ιδέα ότι το υπάρχον κράτος ήταν τα
θεμέλια απλώς για κάτι μεγαλύτερο.
«Μεγάλη Ιδέα»
2 § 3

16. «Μεγάλη Ιδέα» : δημιουργούσε προσδοκίες για
ολοκλήρωση του εθνικού οράματος, που προϋπέθετε
σημαντική διεύρυνση των συνόρων.
2 § 3

17. επιπτώσεις στον πολιτικό και οικονομικό χώρο
ιδιαίτερα σε εποχές που τα προβλήματα έμοιαζαν με ανοικτές πληγές, στην
περίπτωση της Κρήτης ή, αργότερα, της Μακεδονίας.
Οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν είχαν στραμμένο το ενδιαφέρον
τους, στα εσωτερικά ζητήματα, στην οικονομική ανόρθωση
και τη γεφύρωση του χάσματος με τη Δύση.
Μεγάλωνε το κόστος των προσπαθειών καθιστώντας συχνά τις
οικονομικές πρωτοβουλίες έρμαια των εθνικών κρίσεων
2 § 3