A cidade medieval

A CIDADE MEDIEVAL
Carcasona. Francia

IntroduciónIntrodución (páx. 42-43 Vicens Vives)(páx. 42-43 Vicens Vives)
 Entre o século XII e XIVEntre o século XII e XIV renacen as cidadesrenacen as cidades debidodebido
ás melloras na agricultura, o aumento da poboación e oás melloras na agricultura, o aumento da poboación e o
desenvolvemento económico en xeral.desenvolvemento económico en xeral.
 As cidades pasaron a ser centro de produciónAs cidades pasaron a ser centro de produción
artesanal e de intercambio de produtos. Nace aartesanal e de intercambio de produtos. Nace a
burquesíaburquesía..
 OsOs monarcasmonarcas aproveitaron o crecemento das cidadesaproveitaron o crecemento das cidades
para aumentar epara aumentar e afianzar o seu poderafianzar o seu poder fronte afronte a
nobreza feudal.nobreza feudal.
 As cidades medraron: aparecen edificios públicosAs cidades medraron: aparecen edificios públicos
tanto civís (palacios, mercados) como relixiosostanto civís (palacios, mercados) como relixiosos
(igrexas e catedrais) o(igrexas e catedrais) o GóticoGótico, permite construír, permite construír
edificios máis altos e esveltos.edificios máis altos e esveltos.
 A mediados do século XIV e durante gran parte doA mediados do século XIV e durante gran parte do
século XV, Europa sufriu unhaséculo XV, Europa sufriu unha crise económica ecrise económica e
socialsocial xeneralizada, que lles afectou tanto ó campoxeneralizada, que lles afectou tanto ó campo
como a cidade.como a cidade.

Observa o mapa e sinala algunha das principais cidadeObserva o mapa e sinala algunha das principais cidade
medievais europeasmedievais europeas ..

Observa as dúas fotografíasObserva as dúas fotografías
Que diferencias atopas? Poderías comentar algo máis?Que diferencias atopas? Poderías comentar algo máis?

IntroduciónIntrodución
 Que cambios experimentaron as cidadesQue cambios experimentaron as cidades
europeas entre os século XII e XIV?europeas entre os século XII e XIV?
Por que?Por que?
 Cal foi a situación de Europa a partir deCal foi a situación de Europa a partir de
mediados do século XIV? Investigamediados do século XIV? Investiga
sobre a chamada “Peste negra”. En quesobre a chamada “Peste negra”. En que
consistía? Cando se ocasionou? Queconsistía? Cando se ocasionou? Que
consecuencias tivo?consecuencias tivo?

1. Recuperación da vida urbana1. Recuperación da vida urbana
(páx. 44 Vicens Vives)(páx. 44 Vicens Vives)
 Dende finais do século XI debido a (causas)Dende finais do século XI debido a (causas)::
1.1. O cese das grandes invasións.O cese das grandes invasións.
2.2. A diminución das guerras señoriais.A diminución das guerras señoriais.
3.3. Introdución de certos avances nas técnicas agrícolas.Introdución de certos avances nas técnicas agrícolas.
 ConsecuenciasConsecuencias::
1.1. Favorecen o aumento da produción agraria:Favorecen o aumento da produción agraria: excedentesexcedentes
2.2. Medra a poboación.Medra a poboación.
3.3. Desenvólvese a actividade comercial (aparición de mercadosDesenvólvese a actividade comercial (aparición de mercados
locais e comarcais)locais e comarcais)
4.4. Motiva oMotiva o renacemento da vida urbanarenacemento da vida urbana..

1.1. Recuperación da vida urbanaRecuperación da vida urbana
1.1. Expansión agraria e crecemento económico1.1. Expansión agraria e crecemento económico
 A partir do século XI, enA partir do século XI, en
Europa occidental,Europa occidental,
introducíronse unha serie deintroducíronse unha serie de
innovacións técnicasinnovacións técnicas nana
agricultura:agricultura:
1.1. Novas técnicas de cultivoNovas técnicas de cultivo::
 Substitución da rotaciónSubstitución da rotación
bienal pola trienal.bienal pola trienal.
 As áreas en barbeitoAs áreas en barbeito
redúcense da metade a unredúcense da metade a un
tercio do espacio produtivotercio do espacio produtivo..
2.2. Rotúrase novos espazos queRotúrase novos espazos que
estaban a monte:estaban a monte:
increméntase a superficieincreméntase a superficie
agraria.agraria.

1.1.1.1. Expansión agraria e crecemento económicoExpansión agraria e crecemento económico
RoturaciónRoturación (páx. 44 Vicens Vives)(páx. 44 Vicens Vives)

1.1. Expansión agraria e crecemento económico1.1. Expansión agraria e crecemento económico
1.1. Novos instrumentosNovos instrumentos
agrícolas:agrícolas:
 Arado normandoArado normando ou deou de vesoveso
que substitúe óque substitúe ó arado romanoarado romano..
 Colar de coiroColar de coiro (animais de tiro(animais de tiro
cabalos ou bois)cabalos ou bois)
 FerraduraFerradura nos cabalos.nos cabalos.
 Muiños de auga ou ventoMuiños de auga ou vento queque
simplifican as tarefas desimplifican as tarefas de
moído do gran.moído do gran.
1.1. Consecuencias:Consecuencias: aumento daaumento da
produtividade (maiorprodutividade (maior
produción por superficieprodución por superficie
cultivada)cultivada)
Que diferencias atopas entre a imaxe superior e inferior?Que diferencias atopas entre a imaxe superior e inferior?
Destaca as características máis importantes.Destaca as características máis importantes.

1.1. Expansión agraria e crecemento económico: o arado nomando ou de veso1.1. Expansión agraria e crecemento económico: o arado nomando ou de veso
Colar de coiro substitúe ó xugoColar de coiro substitúe ó xugo
Roda: facilita a mobilidadeRoda: facilita a mobilidade
Lanza ou pértegoLanza ou pértego
facilita a maniobrabilidadefacilita a maniobrabilidade
Coitela: regos máis profundosCoitela: regos máis profundos
Veso: separaVeso: separa
a terra ó instantea terra ó instante
que fai o rego.que fai o rego.
Que vantaxes ten o arado normando sobre o romano?Que vantaxes ten o arado normando sobre o romano?

Muíños de man (neolíticos) compáraos con...Muíños de man (neolíticos) compáraos con...

1.1. Expansión agraria e crecemento económico: muíño de vento1.1. Expansión agraria e crecemento económico: muíño de vento
AspasAspas
Rodas dentadasRodas dentadas
Moega ou de-Moega ou de-
pósito de granpósito de gran
Moas ou rodas de muíñoMoas ou rodas de muíño
Depósitos do gran xa moídoDepósitos do gran xa moído

1.1. Expansión agraria e crecemento económico: muíño de auga1.1. Expansión agraria e crecemento económico: muíño de auga
Rodas dentadasRodas dentadas
Moega ou de-Moega ou de-
pósito de granpósito de gran
Moas ou rodasMoas ou rodas
de muíñode muíño
Depósitos do gran xa moídoDepósitos do gran xa moído

Muíños de Folón (O Rosal- Pontevedra)Muíños de Folón (O Rosal- Pontevedra)

Muíño de Sta. MargaridaMuíño de Sta. Margarida

Muíño Beiro (Valga-Pontevedra)Muíño Beiro (Valga-Pontevedra)

Moa de moerMoa de moer (páx. 45 Vicens Vives)(páx. 45 Vicens Vives)

Muíño de marea. Serres (Muros)Muíño de marea. Serres (Muros)

1.1. Expansión agraria e crecemento económico:1.1. Expansión agraria e crecemento económico:
aumento da poboaciónaumento da poboación (páx. 44 Vicens Vives)(páx. 44 Vicens Vives)
 O incremento da produción agrícolaO incremento da produción agrícola
permitepermite::
 Mellorar a alimentación.Mellorar a alimentación.
 Aumentar a resistencia fronte ásAumentar a resistencia fronte ás
enfermidadesenfermidades
 Orixina o aumento da poboación: EuropaOrixina o aumento da poboación: Europa
pasa de 45 millóns de habitantes nopasa de 45 millóns de habitantes no
século XII ós 75 no século XIV.século XII ós 75 no século XIV.

1.1. Expansión agraria e crecemento económico: aumento1.1. Expansión agraria e crecemento económico: aumento
da poboaciónda poboación (páx. 44 Vicens Vives)(páx. 44 Vicens Vives)
EVOLUCIÓN DA POBOACIÓNEVOLUCIÓN DA POBOACIÓN
(en millóns de habitantes)(en millóns de habitantes)
AnoAno
TerritorioTerritorio
500500 10001000 13001300
FranciaFrancia 55 66 1515
InglaterraInglaterra 0,30,3 1,21,2 44
Imperio romanoImperio romano
xermánicoxermánico
33 44 1010
1ª) Analiza os datos e explica a evolución entre os anos 1000 e 1300.1ª) Analiza os datos e explica a evolución entre os anos 1000 e 1300.
2ª) A que cres que se debeu este crecemento?2ª) A que cres que se debeu este crecemento?

1.2. As cidades, novos centros económicos1.2. As cidades, novos centros económicos (páx. 44 Vicens(páx. 44 Vicens
Vives)Vives)
 A mellora agraria estimula aA mellora agraria estimula a
revitalización ou aparción das cidades:revitalización ou aparción das cidades:
 Os agricultores producen máis do que necesitanOs agricultores producen máis do que necesitan
(excedente de alimentos e materias primas).(excedente de alimentos e materias primas).
 Nas cidades fórmase un centro de intercambioNas cidades fórmase un centro de intercambio
comercial (mercados)comercial (mercados)
 Nas cidades fórmase un centro de produción deNas cidades fórmase un centro de produción de
manufacturas (artesanía)manufacturas (artesanía)
 Créanse vías marítimas e terrestres (camiño de SantiagoCréanse vías marítimas e terrestres (camiño de Santiago
por exemplo) para o intercambio comercial.por exemplo) para o intercambio comercial.
 Unha parte da poboación campesiña emigra cara ásUnha parte da poboación campesiña emigra cara ás
cidades onde atopan maior liberdade persoal ecidades onde atopan maior liberdade persoal e
oportunidades para mellorar de vida.oportunidades para mellorar de vida.

Vives)Vives)
 Renacer das cidades:Renacer das cidades:
 Xa indicamos que se inicia a partir do século XI.Xa indicamos que se inicia a partir do século XI.
Motivada por unha relativa paz e polo desenvolvementoMotivada por unha relativa paz e polo desenvolvemento
agrario.agrario.
 Preto das abadías e dos castelos aparecen núcleos nosPreto das abadías e dos castelos aparecen núcleos nos
que se adoitaban facer intercambios comerciais)que se adoitaban facer intercambios comerciais)
 As cidades xurden en urbes xa existentes ou, polaAs cidades xurden en urbes xa existentes ou, pola
contra, créanse novas cidades ou burgos. De aí que óscontra, créanse novas cidades ou burgos. De aí que ós
seus habitantes chámenselle burgueses.seus habitantes chámenselle burgueses.
 Os burgos era máis importantes se estaban naOs burgos era máis importantes se estaban na
confluencia dunha encrucillada de camiños, preto dunconfluencia dunha encrucillada de camiños, preto dun
río, nas proximidades dun porto ou nunha vía derío, nas proximidades dun porto ou nunha vía de
peregrinaxe (camiño de Santiago).peregrinaxe (camiño de Santiago).

Vives)Vives)
 Como eran as cidades:Como eran as cidades:
 Estaban protexidas por murallas, que se ían ampliandoEstaban protexidas por murallas, que se ían ampliando
segundo a cidade ía medrando.segundo a cidade ía medrando.
 O ínterior do recinto amurallado era moi recargado e oO ínterior do recinto amurallado era moi recargado e o
plano urbano non estaba ordenado.plano urbano non estaba ordenado.
 No centro adoitaba haber unha praza, ó redor da cal seNo centro adoitaba haber unha praza, ó redor da cal se
situaban os edificios máis importantes: Concello,situaban os edificios máis importantes: Concello,
mercado, catedral...mercado, catedral...
 A meirande parte do espazo ocupábano as vivendas conA meirande parte do espazo ocupábano as vivendas con
patios ou hortas, pero tamén había hospitais, escolas,patios ou hortas, pero tamén había hospitais, escolas,
hospederías, numersosos edificios relixiosos. Os nobreshospederías, numersosos edificios relixiosos. Os nobres
e, en ocasións, os monarcas fixeron construír luxosose, en ocasións, os monarcas fixeron construír luxosos
palacios para teren residencia na cidade.palacios para teren residencia na cidade.

Vives)Vives)
 Como eran as cidades:Como eran as cidades:
 As rúas eran estreitas, sucias, escasamenteAs rúas eran estreitas, sucias, escasamente
empedradas e sen beirarrúas. A maioría dasempedradas e sen beirarrúas. A maioría das
cidades medievais non tiñan rede decidades medievais non tiñan rede de
sumidoiros.sumidoiros.
 A escasa hixiene urbana e a proliferación deA escasa hixiene urbana e a proliferación de
pulgas e das ratas favorecían a difusión depulgas e das ratas favorecían a difusión de
enfermidades (cólera, tifo, peste...). Osenfermidades (cólera, tifo, peste...). Os
incendios tamén eran frecuentes polaincendios tamén eran frecuentes pola
utilización de madeira na construción.utilización de madeira na construción.
Propagábase doadamente entre as casas.Propagábase doadamente entre as casas.

Ortoimaxe da cidade vella de A CoruñaOrtoimaxe da cidade vella de A Coruña
S. XI-XII
S. XIII-XV

Cidade Vella. Praza das BárbarasCidade Vella. Praza das Bárbaras

ALLARIZ (OURENSE)ALLARIZ (OURENSE)

RÚA DO FRANCO (SANTIAGO)RÚA DO FRANCO (SANTIAGO)

Santiago de CompostelaSantiago de Compostela
CascoCasco
históricohistórico

2. AS ACTIVIDADES URBANAS2. AS ACTIVIDADES URBANAS
2.1.ARTESÁNS E GREMIOS2.1.ARTESÁNS E GREMIOS (páx. 46 Vicens Vives)(páx. 46 Vicens Vives)
 A cidade converteuse nunA cidade converteuse nun centro de producióncentro de produción dede
obxectos manufacturados.obxectos manufacturados.
 Os artesáns do mesmo oficio agrupábanse enOs artesáns do mesmo oficio agrupábanse en rúasrúas queque
recibían o nome da súa actividade: curtidores,recibían o nome da súa actividade: curtidores,
prateiros, teceláns, ferreiros, tintureiros...prateiros, teceláns, ferreiros, tintureiros...
 Organizábanse en pequenosOrganizábanse en pequenos obradoirosobradoiros, cuxo, cuxo
propietario era opropietario era o mestre artesánmestre artesán que dispoñía dasque dispoñía das
súas propias ferramentas.súas propias ferramentas.
 Tratábase dun traballo manual.Tratábase dun traballo manual.
 No mesmo obradoiro ou taller, que era tamén vivendaNo mesmo obradoiro ou taller, que era tamén vivenda
realizábase todo o proceso de produción.realizábase todo o proceso de produción.

2.1.ARTESÁNS E GREMIOS2.1.ARTESÁNS E GREMIOS (páx. 48 Vicens Vives)(páx. 48 Vicens Vives)
 Os artesáns organizábanse enOs artesáns organizábanse en gremiosgremios para separa se
protexeren da competencia e garantiren o boprotexeren da competencia e garantiren o bo
funcionamento da produción.funcionamento da produción.
 A súa estrutura era xerárquica:A súa estrutura era xerárquica: aprendicesaprendices,, oficiaisoficiais ee
mestre artesánmestre artesán..
 OO gremiogremio preocupábase de manter o cumprimentopreocupábase de manter o cumprimento
dunha serie dedunha serie de normasnormas: ninguén podía realizar un: ninguén podía realizar un
oficio nunha cidade sen o permiso do gremio, e todosoficio nunha cidade sen o permiso do gremio, e todos
os mestres artesáns debían traballar as mesmas horasos mestres artesáns debían traballar as mesmas horas
e utilizar o mesmo tipo de ferramentas. O gremioe utilizar o mesmo tipo de ferramentas. O gremio
tamén controlaba a calidade dos artigos e o seu prezotamén controlaba a calidade dos artigos e o seu prezo
final.final.

2.1. PUNTOS DUN CONTRATO GREMIAL DE2.1. PUNTOS DUN CONTRATO GREMIAL DE
APRENDIZAXEAPRENDIZAXE
 Duración: de 4 a 6 anos.Duración: de 4 a 6 anos.
 Idade do aprendiz: 12-14 anos.Idade do aprendiz: 12-14 anos.
 Compromisos do aprendiz:Compromisos do aprendiz:
 Obedecer á mestre.Obedecer á mestre.
 Acudir ao obradoiro tódolos días.Acudir ao obradoiro tódolos días.
 Non ausentarse.Non ausentarse.
 Gardar fidelidade ó mestre.Gardar fidelidade ó mestre.
 Compromiso da mestre:Compromiso da mestre:
 Manutención do discípulo (non sempre).Manutención do discípulo (non sempre).
 Adiestralo e ensinarlle o oficio.Adiestralo e ensinarlle o oficio.
 Darlle certa compensación económica (non sempre. As veces os aprendices estabanDarlle certa compensación económica (non sempre. As veces os aprendices estaban
obrigados a pagar pola súa formación).obrigados a pagar pola súa formación).
 Compromiso do pai ou titor:Compromiso do pai ou titor:
 Responder xuridicamente dos actos do aprendiz.Responder xuridicamente dos actos do aprendiz.
 Finalización do contrato:Finalización do contrato:
 Ó terminar o prazo establecido.Ó terminar o prazo establecido.
 Por morte ou doenza dunha das partes.Por morte ou doenza dunha das partes.
 De mutuo acordo.De mutuo acordo.

2.2.FEIRAS E MERCADOS2.2.FEIRAS E MERCADOS (páx. 49 Vicens Vives)(páx. 49 Vicens Vives)
 As cidades acollían osAs cidades acollían os mercadosmercados ó que acudíanó que acudían
os campesiños da zona para intercambiaros campesiños da zona para intercambiar
produtos agrícolas ou manufacturas.produtos agrícolas ou manufacturas.
 Algunhas cidades sinalaron días especiais paraAlgunhas cidades sinalaron días especiais para
realizar o mercado e decretaron leis pararealizar o mercado e decretaron leis para
protexer os mercadores ou comerciantes.protexer os mercadores ou comerciantes.
 Aparecen así asAparecen así as feirasfeiras, mercados periódicos, mercados periódicos
de grandes dimensións onde se mercaban ede grandes dimensións onde se mercaban e
vendían grandes cantidades de produtos.vendían grandes cantidades de produtos.

2.3. AS GRANDES RUTAS COMERCIAIS2.3. AS GRANDES RUTAS COMERCIAIS (páx. 49 Vicens(páx. 49 Vicens
Vives)Vives)
 OO comercio marítimocomercio marítimo foi clave nas longas distancias. Maiorfoi clave nas longas distancias. Maior
capacidade e velocidade.capacidade e velocidade.
 A principal ruta foi a doA principal ruta foi a do MediterráneoMediterráneo. Cidades como Venecia,. Cidades como Venecia,
Xénova, Marsella, Barcelona e Valencia comerciaban cos portosXénova, Marsella, Barcelona e Valencia comerciaban cos portos
de Oriente Próximo e co Imperio bizantino. Importaban produtosde Oriente Próximo e co Imperio bizantino. Importaban produtos
de luxo (seda, especias e perfumes) e exportaban tecidos,de luxo (seda, especias e perfumes) e exportaban tecidos,
armas e ferramentas.armas e ferramentas.
 Unha segunda ruta foi a doUnha segunda ruta foi a do AtlánticoAtlántico e oe o BálticoBáltico (a Hansa):(a Hansa):
abranguía dende Lisboa e os portos casteláns do Cantábrico ata oabranguía dende Lisboa e os portos casteláns do Cantábrico ata o
mar Báltico. Transportábase las, viños, peles, madeiras e trigo.mar Báltico. Transportábase las, viños, peles, madeiras e trigo.
Estes produtos converxían nas cidades dos Países Baixos.Estes produtos converxían nas cidades dos Países Baixos.
 O desenvolvemento destas rutas comerciais favoreceu oO desenvolvemento destas rutas comerciais favoreceu o
xurdimento de dous grandes centros económicos na Europaxurdimento de dous grandes centros económicos na Europa
medieval: o primeiro formouse nomedieval: o primeiro formouse no Norte de ItaliaNorte de Italia (Xénova,(Xénova,
Florencia e Venecia...) e o segundoFlorencia e Venecia...) e o segundo FlandresFlandres (Bruxes, Gante...).(Bruxes, Gante...).

2.3. AS GRANDES RUTAS COMERCIAIS2.3. AS GRANDES RUTAS COMERCIAIS (páx. 49 Vicens(páx. 49 Vicens
Vives)Vives)
 BálticoBáltico proceden a madeira, trigo,proceden a madeira, trigo,
ámbar, peles e liño.ámbar, peles e liño.
 Próximo OrientePróximo Oriente proceden tapices,proceden tapices,
sedas, especias, perfumes.sedas, especias, perfumes.
 DaDa Península IbéricaPenínsula Ibérica proceden la, ferroproceden la, ferro
e viño en direccióne viño en dirección AtlánticoAtlántico cara ocara o
norte de Europa.norte de Europa.
 SudánSudán: ouro e escravos.: ouro e escravos.

2.3. AS GRANDES RUTAS COMERCIAIS: A HANSA2.3. AS GRANDES RUTAS COMERCIAIS: A HANSA
 AA Liga HanseáticaLiga Hanseática ouou Hansa xermánicaHansa xermánica
foi un dos fenómenos comerciais máisfoi un dos fenómenos comerciais máis
importantes da historia de Europa. Eraimportantes da historia de Europa. Era
unha alianza de cidades libres queunha alianza de cidades libres que
comerciaban entre sí principalmente nocomerciaban entre sí principalmente no
mar Bálticomar Báltico pero tamén nopero tamén no mar domar do
NorteNorte. A capital da Hansa estaba en. A capital da Hansa estaba en
LübeckLübeck, Alemaña., Alemaña.

2.3. O DIÑEIRO2.3. O DIÑEIRO (páx. 49 Vicens Vives)(páx. 49 Vicens Vives)
 Sabías que:Sabías que: a recuperación do comercio fixoa recuperación do comercio fixo
necesaria a circulación danecesaria a circulación da moedamoeda, e moitas, e moitas
cidades volveron acuñar moeda de seu, encidades volveron acuñar moeda de seu, en
prata ou en ouro.prata ou en ouro.
 Tamén foi frecuente que particulares ouTamén foi frecuente que particulares ou
sociedades prestasen diñeiros con xuros, ousociedades prestasen diñeiros con xuros, ou
recibisen depósitos (ouro e prata) polos querecibisen depósitos (ouro e prata) polos que
entregaban un recibo (entregaban un recibo (letra de cambioletra de cambio) que o) que o
seu propietario podía utilizar como moedaseu propietario podía utilizar como moeda
noutras transaccións.noutras transaccións.

2.3. AS GRANDES RUTAS COMERCIAIS: A HANSA2.3. AS GRANDES RUTAS COMERCIAIS: A HANSA
1.1. Que eran os gremios? Como e para que seQue eran os gremios? Como e para que se
organizaban?organizaban?
2.2. Explica a importancia das feiras.Explica a importancia das feiras.
3.3. Cita e identifica as principais rutasCita e identifica as principais rutas
marítimas e os dous grandes centrosmarítimas e os dous grandes centros
industriais e comerciais de Europa.industriais e comerciais de Europa.
4.4. Que produtos se importaban de OrienteQue produtos se importaban de Oriente
Próximo? Que produtos se concentraban nosPróximo? Que produtos se concentraban nos
portos dos Países Baixos?portos dos Países Baixos?
5.5. Infórmate e explica o que era a Hansa.Infórmate e explica o que era a Hansa.

3. A SOCIEDADE URBANA3. A SOCIEDADE URBANA
3.1. A aparición da burguesía3.1. A aparición da burguesía (páx. 50 Vicens Vives)(páx. 50 Vicens Vives)
 O crecemento daO crecemento da cidade transformou acidade transformou a
sociedade feudalsociedade feudal..
 Xa que os reis, nobres e eclesiásticos llesXa que os reis, nobres e eclesiásticos lles
concedían ós seus habitantesconcedían ós seus habitantes liberdadeliberdade
persoalpersoal e algúns dereitos, como levar a caboe algúns dereitos, como levar a cabo
mercados, establecer o seu goberno, etc.mercados, establecer o seu goberno, etc.
 Isto permitiu a formación dunIsto permitiu a formación dun novo gruponovo grupo
socialsocial non privilexiado, anon privilexiado, a burguesíaburguesía, persoas, persoas
dedicadas ó traballo artesanal e ó comercio,dedicadas ó traballo artesanal e ó comercio,
que non dependían de ningún señor feudal.que non dependían de ningún señor feudal.

 A base da súaA base da súa riquezariqueza era oera o diñeirodiñeiro queque
cobraban polo seu traballo, pola venda doscobraban polo seu traballo, pola venda dos
seus produtos ou polos beneficios queseus produtos ou polos beneficios que
xeraban os seus negocios.xeraban os seus negocios.
 Segundo a súa riqueza, distinguíase aSegundo a súa riqueza, distinguíase a altaalta
burguesía, formada por grandesburguesía, formada por grandes
comerciantes e banqueiros, e acomerciantes e banqueiros, e a pequenapequena
burguesía, que incluía os mestres artesáns eburguesía, que incluía os mestres artesáns e
pequenos mercadores.pequenos mercadores.

 Ademais dos burgueses, nas cidades medievais,Ademais dos burgueses, nas cidades medievais,
vivían señoresvivían señores nobresnobres ee eclesiásticoseclesiásticos quen,quen,
atraídos pola riqueza e actividade da cidade,atraídos pola riqueza e actividade da cidade,
fixaban a súa residencia (palacios, conventos,fixaban a súa residencia (palacios, conventos,
igrexas) nela.igrexas) nela.
 Tamén vivían nas cidadesTamén vivían nas cidades outros grupos sociaisoutros grupos sociais,,
intregrados porintregrados por xente humildexente humilde: oficiais e: oficiais e
aprendices dos gremios, criados, xente senaprendices dos gremios, criados, xente sen
oficio e mendigos.oficio e mendigos.
 MinoríasMinorías coma os xudeus, moitos deles artesáns,coma os xudeus, moitos deles artesáns,
prestamistas ou médicos, que vivían en barriosprestamistas ou médicos, que vivían en barrios
separados: asseparados: as alfamasalfamas ouou xudaríasxudarías..

3.2. O goberno das cidades3.2. O goberno das cidades (páx. 50 Vicens Vives)(páx. 50 Vicens Vives)
 No seu inicio, as cidades formaron comunas ouNo seu inicio, as cidades formaron comunas ou
asembleas de todos os veciños para organizaren oasembleas de todos os veciños para organizaren o
seu goberno. Posteriormente, elixíronseseu goberno. Posteriormente, elixíronse
maxistradosmaxistrados, que velaban polas finanzas, a orde e a, que velaban polas finanzas, a orde e a
xustiza, dirixidos por unxustiza, dirixidos por un alcaldealcalde. A casa do Concello. A casa do Concello
era o edificio onde se reunían e onde se gardaban oera o edificio onde se reunían e onde se gardaban o
selo, o escudo de armas ou estandarte, o arquivo dosselo, o escudo de armas ou estandarte, o arquivo dos
documentos e o tesouro da cidade.documentos e o tesouro da cidade.
 Co tempo, o goberno das cidades foi quedando enCo tempo, o goberno das cidades foi quedando en
mans das familias máis ricas de comerciantes emans das familias máis ricas de comerciantes e
banqueiros, en ocasións emparentados coa nobrezabanqueiros, en ocasións emparentados coa nobreza
urbana, que constituíron un grupo privilexiado, ourbana, que constituíron un grupo privilexiado, o
patriciado urbanopatriciado urbano..

4. O AFIANZAMENTO PODER REAL4. O AFIANZAMENTO PODER REAL
4.1. OS REIS BUSCARON O APOIO DAS CIDADES4.1. OS REIS BUSCARON O APOIO DAS CIDADES
 Como vimos no tema anterior, durante o inicio da Idade MediaComo vimos no tema anterior, durante o inicio da Idade Media
ata o século XII, aata o século XII, a monarquíamonarquía tivo escaso poder sobre otivo escaso poder sobre o
territorio do seu reino. Os señores dominaban as terras dosterritorio do seu reino. Os señores dominaban as terras dos
seus feudos, tiñan baixo o seu control ós campesiños eseus feudos, tiñan baixo o seu control ós campesiños e
gobernaban e impartían xustiza.gobernaban e impartían xustiza.
 Os reis non eran quen de impoñer o seu poder sobre os señoresOs reis non eran quen de impoñer o seu poder sobre os señores
feudais, xa que non dispoñían de recursos económicos abondofeudais, xa que non dispoñían de recursos económicos abondo
para manter un exército ou unha administración en todo opara manter un exército ou unha administración en todo o
reino.reino.
 A partir do século XII, os monarcas aproveitaron oA partir do século XII, os monarcas aproveitaron o
crecemento económico e mailo auxe da burguesía urbana paracrecemento económico e mailo auxe da burguesía urbana para
intentar impoñer a súa autoridade á nobreza feudal e garantirintentar impoñer a súa autoridade á nobreza feudal e garantir
a unidade e a estabilidade do territorio da súa coroa.a unidade e a estabilidade do territorio da súa coroa.

4.1. OS REIS BUSCARON O APOIO DAS CIDADES:4.1. OS REIS BUSCARON O APOIO DAS CIDADES:
AS CARTAS DE PRIVILEXIOS OU FOROSAS CARTAS DE PRIVILEXIOS OU FOROS (páx. 52 Vicens(páx. 52 Vicens
Vives)Vives)
 Nos seus comezos asNos seus comezos as cidadescidades pertenecían ópertenecían ó
rei, ós nobres ou á Igrexa. Pero, pola contra,rei, ós nobres ou á Igrexa. Pero, pola contra,
os burgueses eran contrarios a estaos burgueses eran contrarios a esta
dependencia feudaldependencia feudal..
 Os burgueses desexaban liberdade persoalOs burgueses desexaban liberdade persoal
para viaxar e negociar. Tamén precisabanpara viaxar e negociar. Tamén precisaban
seguridade, que lles permitise desenvolver aseguridade, que lles permitise desenvolver a
súa actividade comercial polos camiños, o marsúa actividade comercial polos camiños, o mar
ou as cidades. Do mesmo xeito, aspiraban aou as cidades. Do mesmo xeito, aspiraban a
dictar as súas propias leis, a elixir ós xuíces edictar as súas propias leis, a elixir ós xuíces e
a ter o seu propio goberno local.a ter o seu propio goberno local.

FORO DE BENAVENTE CONCEDIDO POR ALFONSOFORO DE BENAVENTE CONCEDIDO POR ALFONSO
IX, EN 1208 Á CIDADE DA CORUÑAIX, EN 1208 Á CIDADE DA CORUÑA

AS CARTAS DE PRIVILEXIOS OU FOROSAS CARTAS DE PRIVILEXIOS OU FOROS (páx. 52 Vicens(páx. 52 Vicens
Vives)Vives)
 Algúns reis apoiaron ós burgueses e concedéronlles estasAlgúns reis apoiaron ós burgueses e concedéronlles estas
cartas de privilexios (fueros)cartas de privilexios (fueros) que os facían libres, isto é, nonque os facían libres, isto é, non
sometidos a ningún señor feudal. Tamén lles ofreceronsometidos a ningún señor feudal. Tamén lles ofreceron
monopolios comerciais, permisos ás cidades para abrirmonopolios comerciais, permisos ás cidades para abrir
mercados e garantías ós mercadores para circular por todo omercados e garantías ós mercadores para circular por todo o
seu reino.seu reino.
 A cambio do apoio e máis dos privilexios reais, os burguesesA cambio do apoio e máis dos privilexios reais, os burgueses
das cidades facilitáronlles ós reis diñeiro para as súasdas cidades facilitáronlles ós reis diñeiro para as súas
frecuentes loitas contra os nobres.frecuentes loitas contra os nobres.
 A entrega destes privilexios tamén era unha maneira deA entrega destes privilexios tamén era unha maneira de
atraeratraer poboadores (cartas pobras)poboadores (cartas pobras) cara ás fronteiras máiscara ás fronteiras máis
perigosas, abandonadas por mor das guerras.perigosas, abandonadas por mor das guerras.

AS CARTAS DE PRIVILEXIOS OU FUEROS: AAS CARTAS DE PRIVILEXIOS OU FUEROS: A
CORUÑA UN EXEMPLOCORUÑA UN EXEMPLO
 Pouco sabemos da Coruña na Alta Idade Media, entre osPouco sabemos da Coruña na Alta Idade Media, entre os
séculos VI e IX, un enorme período de tempo no queséculos VI e IX, un enorme período de tempo no que
desaparece dos documentos a urbe coñecida como Brigantiumdesaparece dos documentos a urbe coñecida como Brigantium
e os papeis comezan a falar de Faro, un topónimo quee os papeis comezan a falar de Faro, un topónimo que
abarcaba boa parte da comarca coruñesa.abarcaba boa parte da comarca coruñesa.
 En xuño de 1208, cando o rei Alfonso IX ordena repoboar eEn xuño de 1208, cando o rei Alfonso IX ordena repoboar e
reconstruír a vila e concédelle os seus foros e privilexiosreconstruír a vila e concédelle os seus foros e privilexios
reais, A Coruña reducíase a unha porción do que hoxe é areais, A Coruña reducíase a unha porción do que hoxe é a
Cidade Vella e un pequeno arrabal xunto ao porto. O Burgo doCidade Vella e un pequeno arrabal xunto ao porto. O Burgo do
Faro, situado a oito quilómetros da Coruña no que agora é OFaro, situado a oito quilómetros da Coruña no que agora é O
Burgo (Culleredo) crecía á conta da antiga Crunia e ameazabaBurgo (Culleredo) crecía á conta da antiga Crunia e ameazaba
con deixar deserta a vila prantada ó pé da Torre.con deixar deserta a vila prantada ó pé da Torre.

 Alfonso IX e funda oficialmente unha cidade cuxo municipio estendeAlfonso IX e funda oficialmente unha cidade cuxo municipio estende
ata dúas leguas ó redor da vila (o que sería un círculo duns once km.ata dúas leguas ó redor da vila (o que sería un círculo duns once km.
de radio), para o que terá que negociar compensacións dos dereitosde radio), para o que terá que negociar compensacións dos dereitos
que entón tiñan sobre Crunia o bispado de Santiago, o poderosoque entón tiñan sobre Crunia o bispado de Santiago, o poderoso
mosteiro de Sobrado e os cabaleiros templarios.mosteiro de Sobrado e os cabaleiros templarios.
 Unha das condicións que establece oUnha das condicións que establece o foroforo de Alfonso IX é que ade Alfonso IX é que a
cidade depende directamente do Rei, polo que se veta a presenza decidade depende directamente do Rei, polo que se veta a presenza de
clero e nobreza no seu territorio: «Mando que non admitan porclero e nobreza no seu territorio: «Mando que non admitan por
veciños na vila a militares nin a monxes, excepto aos monxes deveciños na vila a militares nin a monxes, excepto aos monxes de
Sobrado, quen terán poder para alugar as casas que tivesen na vila».Sobrado, quen terán poder para alugar as casas que tivesen na vila».
Ademais, Alfonso IX ameaza no documento con severas multas aAdemais, Alfonso IX ameaza no documento con severas multas a
quen ousen atacar á súa cidade: «E todo aquel que desde agora causequen ousen atacar á súa cidade: «E todo aquel que desde agora cause
mal ou prexuízo ao concello, xa sexa militar ou civil, sufrirá o meumal ou prexuízo ao concello, xa sexa militar ou civil, sufrirá o meu
cólera, será prendido e pagará unha multa de mil maravedís».cólera, será prendido e pagará unha multa de mil maravedís».

CORUÑA UN EXEMPLO:CORUÑA UN EXEMPLO: O FOROO FORO
 Saiban todos por esta carta como eu Afonso, polaSaiban todos por esta carta como eu Afonso, pola
gracia de deus, rei de León. Dou ó concello de Agracia de deus, rei de León. Dou ó concello de A
Coruña por termo municipal dúa leguas ó redor de ditaCoruña por termo municipal dúa leguas ó redor de dita
vila por tódalas súas partes. Concedo a dito concello avila por tódalas súas partes. Concedo a dito concello a
utilización dos pastos, a auga, a leña e as madeiras enutilización dos pastos, a auga, a leña e as madeiras en
todo o meu Reino. Concédolle o foro de Benavente.todo o meu Reino. Concédolle o foro de Benavente.
Mando que non admitan por veciños na vila a militaresMando que non admitan por veciños na vila a militares
nin a monxe, excepto ós monxes de Sobrado, quennin a monxe, excepto ós monxes de Sobrado, quen
terán poder para alugar casas que tivesen na vila aterán poder para alugar casas que tivesen na vila a
outros homes do concello. E todo aquel que dendeoutros homes do concello. E todo aquel que dende
agora causa mal ou perxuizo ó concello, xa sexaagora causa mal ou perxuizo ó concello, xa sexa
militar ou civil sufrirá a miña cólera, será prendido emilitar ou civil sufrirá a miña cólera, será prendido e
pagará unha multa de mil maravedís. E mando óspagará unha multa de mil maravedís. E mando ós
militares e a aqueles outros que este documentomilitares e a aqueles outros que este documento
vexan o amparen e defendan ós homes de ditovexan o amparen e defendan ós homes de dito
concello.concello.

 As fronteiras de Crunia estaban no século XIII delimitadas polasAs fronteiras de Crunia estaban no século XIII delimitadas polas
actuais rúas de Santo Domingo, Zapatería, a travesía de Porta deactuais rúas de Santo Domingo, Zapatería, a travesía de Porta de
Aires, a ruela de Ferrerías, a rúa da Maestranza e a división entre aAires, a ruela de Ferrerías, a rúa da Maestranza e a división entre a
Casa da Moeda e o convento de Santo Domingo. Dentro do recintoCasa da Moeda e o convento de Santo Domingo. Dentro do recinto
amurallado levantábanse as parroquias de Santiago e Santa María (aamurallado levantábanse as parroquias de Santiago e Santa María (a
Colexiata) e, no interior, alzábase unha pequena fortaleza ao redorColexiata) e, no interior, alzábase unha pequena fortaleza ao redor
das rúas Santa María, Sinagoga, Herrerías e a plazuela de Santadas rúas Santa María, Sinagoga, Herrerías e a plazuela de Santa
Bárbara.Bárbara.
 Entre os séculos XIII e XV asistimos á resurrección da Coruña, queEntre os séculos XIII e XV asistimos á resurrección da Coruña, que
desborda os seus antigos límites da Cidade Vella para crecer máis alódesborda os seus antigos límites da Cidade Vella para crecer máis aló
das murallas ao ritmo que marca o puxante porto. Nace así adas murallas ao ritmo que marca o puxante porto. Nace así a
Pescadería, o barrio onde residen os comerciantes e artesáns,Pescadería, o barrio onde residen os comerciantes e artesáns,
mentres que a oligarquía que dirixe A Coruña permanece nas súasmentres que a oligarquía que dirixe A Coruña permanece nas súas
mansións do centro histórico. A finais da Idade Media, 200mansións do centro histórico. A finais da Idade Media, 200
coruñeses habitaban na chamada cidade Alta, mentres que acoruñeses habitaban na chamada cidade Alta, mentres que a
Pescadería xa contaba con 900 paisanos.Pescadería xa contaba con 900 paisanos.

Ortoimaxe do barrio daOrtoimaxe do barrio da
Pescadería ou Cidade BaixaPescadería ou Cidade Baixa
PESCADERÍA
O
U
CIDADE
VELLA
RECHEO
TER
REO
G
AÑADO
Ó
M
AR

CORUÑA UN EXEMPLOCORUÑA UN EXEMPLO (páx. 52 Vicens Vives)(páx. 52 Vicens Vives)
 Alén dos exclusivos muros da Cidade Vella atópanse as parroquias de SanAlén dos exclusivos muros da Cidade Vella atópanse as parroquias de San
Xurxo (situada no emprazamento do teatro Rosalía), San Nicolás (a actual éXurxo (situada no emprazamento do teatro Rosalía), San Nicolás (a actual é
do século XVIII) e Santo Tomás (arrasada no ataque de Drake en 1589). Nodo século XVIII) e Santo Tomás (arrasada no ataque de Drake en 1589). No
século XIII desembarcan na Coruña as ordes mendicantes, que levantan osséculo XIII desembarcan na Coruña as ordes mendicantes, que levantan os
seus mosteiros fóra dos límites da cidade Alta: Santo Domingo, no seu actualseus mosteiros fóra dos límites da cidade Alta: Santo Domingo, no seu actual
solar, e San Francisco, que tras diversos sucesos trasladouse en 1964 á zonasolar, e San Francisco, que tras diversos sucesos trasladouse en 1964 á zona
de Santa Margarita . Estes dous edificios foron destruídos en 1589, polo quede Santa Margarita . Estes dous edificios foron destruídos en 1589, polo que
xa non conservan restos da Idade Media, un privilexio que si ten o conventoxa non conservan restos da Idade Media, un privilexio que si ten o convento
de Santa Bárbara, que resistiu ao paso do tempo na súa fermosa plazuela.de Santa Bárbara, que resistiu ao paso do tempo na súa fermosa plazuela.
 Fóra das murallas estaban tamén os restos da antigüidade: os vestixiosFóra das murallas estaban tamén os restos da antigüidade: os vestixios
romanos (no que hoxe é o centro urbano), o xacemento do castro de Elviña e aromanos (no que hoxe é o centro urbano), o xacemento do castro de Elviña e a
Torre de Hércules, que durante a Idade Media deixa de funcionar como faroTorre de Hércules, que durante a Idade Media deixa de funcionar como faro
e úsase como fortificación costeira. La Torre non fora sometida á cirurxíae úsase como fortificación costeira. La Torre non fora sometida á cirurxía
plástica que lle aplicou o arquitecto Eustaquio Giannini no século XVIII eplástica que lle aplicou o arquitecto Eustaquio Giannini no século XVIII e
conservaba a súa primitiva construción cilíndrica cunha cúpula como remate.conservaba a súa primitiva construción cilíndrica cunha cúpula como remate.
Un faro que xa asomaba, nun selo do concello de 1448, como escudo da cidade.Un faro que xa asomaba, nun selo do concello de 1448, como escudo da cidade.

4.2. CORTE E PARLAMENTOS4.2. CORTE E PARLAMENTOS (páx. 52 Vicens Vives)(páx. 52 Vicens Vives)
 Nas reunións do Consello ou Corte Real, formadoNas reunións do Consello ou Corte Real, formado
polos representantes da nobreza e do cleropolos representantes da nobreza e do clero
aceptouse a presenza deaceptouse a presenza de representantes darepresentantes da
burguesíaburguesía, primeiro en ocasións extraordinarias e, primeiro en ocasións extraordinarias e
máis adiante, de xeito regular.máis adiante, de xeito regular.
 As reunións do rei cos tres estamentos (nobreza,As reunións do rei cos tres estamentos (nobreza,
clero e representantes das cidades (burguesía))clero e representantes das cidades (burguesía))
recibían o nome derecibían o nome de Cortes ou Parlamentos.Cortes ou Parlamentos.
 Nalgúns reinos o poder da burguesía nas Cortes eraNalgúns reinos o poder da burguesía nas Cortes era
maior ca noutros.maior ca noutros.

4.3. GUERRAS ENTRE AS MONARQUÍAS EUROPEAS4.3. GUERRAS ENTRE AS MONARQUÍAS EUROPEAS
 Algunhas monarquías pretenden afianzar o seu poder eAlgunhas monarquías pretenden afianzar o seu poder e
establecer un reino con fronteiras claras, sobre o queestablecer un reino con fronteiras claras, sobre o que
exercer a súa autoridade, isto dá lugar a numerososexercer a súa autoridade, isto dá lugar a numerosos
enfrontamentos.enfrontamentos.
 O conflito máis grave e extenso foi a chamadaO conflito máis grave e extenso foi a chamada Guerra dosGuerra dos
Cen AnosCen Anos, que enfrontou a Francia e Inglaterra de forma, que enfrontou a Francia e Inglaterra de forma
intermitente entre 1337 e 1453 (61 de guerra e 55 deintermitente entre 1337 e 1453 (61 de guerra e 55 de
tregua)tregua)
 A guerra comezou cun problema sucesorio na coroaA guerra comezou cun problema sucesorio na coroa
francesa e pola pretensión do rei de Inglaterra de serfrancesa e pola pretensión do rei de Inglaterra de ser
recoñecido como rei de Francia.recoñecido como rei de Francia.
 Aínda que os ingleses ocuparon durante moitos anos boaAínda que os ingleses ocuparon durante moitos anos boa
parte do territorio francés, o conflito finalizou coa vitoriaparte do territorio francés, o conflito finalizou coa vitoria
de Carlos VII de Franciade Carlos VII de Francia..

4. A GUERRA DOS CEN ANOS4. A GUERRA DOS CEN ANOS
4.3. XOANA DE ARCO4.3. XOANA DE ARCO (páx. 52 Vicens Vives)(páx. 52 Vicens Vives)
 Xoana de Arco foi unha moza campesiñaXoana de Arco foi unha moza campesiña
francesa que durante a Guerra dos Cen Anosfrancesa que durante a Guerra dos Cen Anos
creu ter escoitado a Deus que a incitaba acreu ter escoitado a Deus que a incitaba a
expulsar ós ingleses de Francia.expulsar ós ingleses de Francia.
 O rei púxoa ó mando dun exército e esteO rei púxoa ó mando dun exército e este
liberou a cidade de Orleáns, que fóraliberou a cidade de Orleáns, que fóra
asediada polos ingleses. Así comezaron asasediada polos ingleses. Así comezaron as
vitorias francesas que continuaron ata avitorias francesas que continuaron ata a
total expulsión dos ingleses. Prisioneiratotal expulsión dos ingleses. Prisioneira
destes, Xoana de Arco morreu na fogueira,destes, Xoana de Arco morreu na fogueira,
condenada pola Inquisición como meiga.condenada pola Inquisición como meiga.

4. O AFIANZAMENTO DO PODER REAL4. O AFIANZAMENTO DO PODER REAL
ACTIVIDADESACTIVIDADES (páx. 53 Vicens Vives)(páx. 53 Vicens Vives)
 Explica coma os monarcas aumentaronExplica coma os monarcas aumentaron
o seu poder co apoio da burguesía.o seu poder co apoio da burguesía.
 Que eran as Cortes ou ParlamentosQue eran as Cortes ou Parlamentos
Medievais?Medievais?
 Que conflito bélico se produciu noQue conflito bélico se produciu no
século XIV? Cales foron as súasséculo XIV? Cales foron as súas
causas?causas?

5. A CRISE DA BAIXA IDADE MEDIA (s. XIV-XV)5. A CRISE DA BAIXA IDADE MEDIA (s. XIV-XV)
5.1. A FAME, A GUERRA, A PESTE5.1. A FAME, A GUERRA, A PESTE (páx. 54 Vicens Vives)(páx. 54 Vicens Vives)
 Dende comezos do s. XIV, produciuse en EuropaDende comezos do s. XIV, produciuse en Europa
unha crise agraria debida a unha sucesión deunha crise agraria debida a unha sucesión de malasmalas
colleitascolleitas. Clima desfavorable, cultivos de terras de. Clima desfavorable, cultivos de terras de
baixa calidade durante as grandes cavaduras. Abaixa calidade durante as grandes cavaduras. A
principal consecuencia foi que a produción de trigoprincipal consecuencia foi que a produción de trigo
diminuíu moito e a fame se foi espallando por todo odiminuíu moito e a fame se foi espallando por todo o
continente.continente.
 A este problema uníuselle asA este problema uníuselle as guerras entre osguerras entre os
señores feudaisseñores feudais. Bandoleirismo e inseguridade nos. Bandoleirismo e inseguridade nos
camiños.camiños.
 Peste NegraPeste Negra (1347). Un barco debeuna traer a(1347). Un barco debeuna traer a
Xénova dende un porto de Crimea e dende alíXénova dende un porto de Crimea e dende alí
estendeuse por todo o continente. A pesteestendeuse por todo o continente. A peste
provocou unha gran mortalidade xa que unhaprovocou unha gran mortalidade xa que unha
importante para da poboación estabaimportante para da poboación estaba
subalimentada. Seica morreron un tercio de tódolossubalimentada. Seica morreron un tercio de tódolos

CRISE DEMOGRÁFICA EN GRAN BRETAÑACRISE DEMOGRÁFICA EN GRAN BRETAÑA
(milleiros de habitantes)(milleiros de habitantes)
ANOANO HABITANTESHABITANTES
11001100 1,31,3
12001200 22
13001300
13501350
33
3,83,8
14001400
15001500
1,91,9
2,32,3
1)1) Elabora unha gráfica.Elabora unha gráfica.
2)2) Explica o que aconteceu coa poboación deExplica o que aconteceu coa poboación de
Inglaterra durante esta etapa.Inglaterra durante esta etapa.

1) Cando chegou e como se propagou a peste por Europa?1) Cando chegou e como se propagou a peste por Europa?

5.2. AS REVOLTAS CAMPESIÑAS5.2. AS REVOLTAS CAMPESIÑAS (páx. 54 Vicens Vives)(páx. 54 Vicens Vives)
 O descenso da poboación advertiuse rapidamenteO descenso da poboación advertiuse rapidamente
no campo onde comezou a escasear a man de obra eno campo onde comezou a escasear a man de obra e
moitas terras de cultuvio quedaron abandonadas.moitas terras de cultuvio quedaron abandonadas.
 Os señores viron como as súas rendas diminuían, eOs señores viron como as súas rendas diminuían, e
para compensar este desequilibriopara compensar este desequilibrio aumentáronlle osaumentáronlle os
impostosimpostos ós seus servos, endureceron as condiciónsós seus servos, endureceron as condicións
de servidume e non lles permitiron abandonar asde servidume e non lles permitiron abandonar as
súas terras.súas terras.
 A falta de alimentos, a desmesurada suba dosA falta de alimentos, a desmesurada suba dos
prezos e o empeoramento das condicións de vidaprezos e o empeoramento das condicións de vida
dos servos fixeron que aumentasen asdos servos fixeron que aumentasen as tensiónstensións
sociaissociais no campo. Por toda Europa espalláronseno campo. Por toda Europa espalláronse
revoltas campesiñas que tiveron un forte carácterrevoltas campesiñas que tiveron un forte carácter
antiseñorial, como asantiseñorial, como as jacqueriesjacqueries en Francia ou osen Francia ou os
irmandiñosirmandiños en Galicia.en Galicia.

5.3. AS REVOLTAS URBANAS5.3. AS REVOLTAS URBANAS (páx. 54 Vicens Vives)(páx. 54 Vicens Vives)
 A crise chegou ás cidades onde a mortalidade éA crise chegou ás cidades onde a mortalidade é
máis elevada. A escaseza de alimentos, descenso damáis elevada. A escaseza de alimentos, descenso da
actividade artesanal e a redución do comercioactividade artesanal e a redución do comercio
arruinaron ós artesáns e comerciantes.arruinaron ós artesáns e comerciantes.
 Aumento da miseria, os grupos máis desfavorecidosAumento da miseria, os grupos máis desfavorecidos
esixiron melloras (aumento de salarios, dereitos óesixiron melloras (aumento de salarios, dereitos ó
traballo) e tamén un maior acceso ós cargostraballo) e tamén un maior acceso ós cargos
municipais que estaban monopolizado polo patriciadomunicipais que estaban monopolizado polo patriciado
urbano.urbano.
 As revoltas estendéronse por moitas cidadesAs revoltas estendéronse por moitas cidades
(Gante, Florencia, París, Barcelona...) e a miúdo(Gante, Florencia, París, Barcelona...) e a miúdo
implicaron asaltos ós barrios xudeus (implicaron asaltos ós barrios xudeus (pogroms,pogroms,
13911391).).
 Todas as revoltas foron fortemente reprimidasTodas as revoltas foron fortemente reprimidas
polos nobres feudais, a alta burguesía urbana e apolos nobres feudais, a alta burguesía urbana e a
autoridade real.autoridade real.

5. CRISE DA BAIXA IDADE MEDIA (XIV-XV)5. CRISE DA BAIXA IDADE MEDIA (XIV-XV)
ACTIVIDADESACTIVIDADES (páx. 55 Vicens Vives)(páx. 55 Vicens Vives)
 Explica que tres grandes catástrofesExplica que tres grandes catástrofes
desencadenaron a crise dos séculosdesencadenaron a crise dos séculos
XIV e XV?XIV e XV?
 Como afectou a crise no campo? E naComo afectou a crise no campo? E na
cidade?cidade?

A cidade medieval

Recommended

Recommended

More Related Content

Viewers also liked

Viewers also liked (15)

Similar to A cidade medieval

Similar to A cidade medieval (11)

More from Agrela Elvixeo

More from Agrela Elvixeo (20)

A cidade medieval