Download to read offline
Aξιοθέατα της Ξάνθης
- 1. ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΗ ΞΑΝΘΗ ΟΜΑΔΙΚΗ ΕΓΑΣΙΑΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΙΩΝ ΤΟΥ Δ2’
- 2. Η ΠΑΛΙΑ ΠΟΛΗ (ΣτέλλαΧοροζίδου) Η παλιά πόλθ τθσ Ξάνκθσ είναι χτιςμζνθ ςτο βόρειο μζροσ τθσ ςφγχρονθσ πόλθσ ακριβϊσ πάνω ςτθν νότια πλαγιά του βουνοφ.Η πόλθ είναι χτιςμζνθ μετά το 1829.Είναι θ χρονιά που μεγάλοι ςειςμοί καταςτρζφουν πλιρωσ τον προθγοφμενο οικιςμό. Η πόλθ οικοδομείται πάνω ςτα ερείπια και με πυρινα τισ εκκλθςίεσ, που υπιρχαν μάλλον από τθν εποχι τθσ βυηαντινισ Ξάνκειασ, όπωσ ονομαηότανε από τθν αρχαιότθτα θ πόλθ τθσ Ξάνκθσ.
- 3. Κατά τον 19οαιϊνα, θ Ξάνκθ αναφζρεται ωσ μια κωμόπολθ των 8.000 κατοίκων, ιταν όμωσ οικονομικά ανκθρι και αυτό οφείλεται ςτον πλοφτο από τθν καλλιζργεια, επεξεργαςία και διακίνθςθ του καπνοφ και των προϊόντων του, αλλά και ςτθν προνομιακι τθσ κζςθ ςε ςθμαντικοφσ εμπορικοφσ δρόμουσ. Η πόλθ είναι χτιςμζνθ από Ηπειρϊτεσ και Μακεδόνεσ μαςτόρουσ, χαρακτθρίηεται από τθν δαιδαλϊδθ μορφι των λικόςτρωτων ςοκακιϊν τθσ και είναι γεμάτθ λαϊκότροπεσ κατοικίεσ, χάνια, μαγαηιά, τυπικζσ εκκλθςίεσ τθσ τελευταίασ Οκωμανικισ περιόδου ,αλλά ταυτόχρονα και δυτικότροπα νεοκλαςικά μζγαρα των οποίων οι ιδιοκτιτεσ είναι ζμποροι
- 4. Η Ραλιά Ρόλθτθσ Ξάνκθσ ωσ τόποσ είναι μοναδικόσ. Δεν κα υπιρχε, εάν το 1976 δεν ανακθρυςςόταν ςε προςτατευόμενο οικιςμό. Αυτό είχε ωσ αποτζλεςμα τθν ανάςχεςθ ςτθν πράξθ του ρυμοτομικοφ ςχεδίου του 1939 που προζβλεπε τθν διαπλάτυνςθ και ευκυγράμμιςθ των δρόμων. Στθν Ραλιά Ρόλθ υπάρχουν 1.200 χαρακτθριςμζνα διατθρθτζα κτίςματα. Από αυτά τα 140 χαρακτθρίηονται πολφ αξιόλογα, 130 αξιόλογα, 260 χαρακτθρίηονται ωσ ενδιαφζροντα.
- 5. ΠΑΛΙΟ ΔΗΜΑΡΧΕΙΟ (Ραμαδάν ΟγλοφΝατηιζ) Στθν Ραλιά Ρόλθ βρίςκεται το παλιό Δθμαρχείο. Το αρχοντικό κχτίςτθκε, γφρω ςτο 1880, από τον καπνζμπορο Μωυςι. Διακζτει πλοφςια εςωτερικθ διακόςμθςθ.Χρθςιμοποιικθκε τοπικόσ ψαμμίτθσ από τα λατομεία τθσ Μάνδρασ και γρανίτθσ οδόπθσ. Εντυπωςιακό είναι το διπλό κεντρικό κλιμακοςτάςιο. Διακζτει πλοφςια εςωτερικι διακόςμθςθ από ςιδεριζσ και γφψινεσ διακοςμιςεισ από υλικό, που μζχρι ςιμερα δεν εξακριβϊκθκε θ ςφνκεςι του, κακϊσ και για τα ςκαλιςτά του ταβάνια. Συντθρείται ςιμερα με διάφορεσ τεχνικζσ παρεμβάςεισ, ϊςτε να μθν αλλοιωκεί θ αρχιτεκτονικι του.
- 6. ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΤΕΙΟ (Ακαναςία Καλοτραπζηθ) ΤοΛαογραφικό Μουςείο τθσ Ξάνκθσ, το οποίο βρίςκεται ςτθν οδό Αντίκα, λίγα βιματα πριν τθν πλατεία Μθτροπόλεωσ ςτθν Ραλιά Ρόλθ,ιδρφκθκε από τθ Φιλοπρόοδθ Ζνωςθ Ξάνκθσ (ΦΕΞ).Λόγω του μεγάλου αρικμοφ των εκκεμάτων ςτισ αρχζσ του 19ου αι.επεκτάκθκε ςτα αρχοντικά των Κουγιουμτηόγλου και Καλοφδθ.Το κτίριο είναι αντιπροςωπευτικό δειγμα των κατοικιϊν που καταςκευάςτθκαν ςτθν πόλθ από το 1830 και μετά.Οι τοιχογραφίεσ του Μουςείου είναι του 1830, ζργα Βαυαρϊν και Γερμανϊν.
- 7. ΔΗΜΟΣΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ( Άννα Ζουμπουλάκθ) ΗΔθμοτικι Ρινακοκικθ "Χριςτοσ Ραυλίδθσ"ςτεγάηεται ςτο αρχοντικό Καλευρά ςτθν οδό Ορφζωσ και Ρινδάρου, ςτθν Ραλιά Ρόλθ. Το κτίςμα αποτελεί εξαίρετο δείγμα Ηπειρϊτικθσ Δυτικομακεδονικισ, παραδοςια κισ αρχιτεκτονικισ και καταςκευάςτθκε ςτα μζςα του 19ου αιϊνα, από ζμπειρουσ Ηπειρϊτεσ μαςτόρουσ.
- 8. Η περιοχι τωνΚαπναποκθκϊν, ζνα ΚΑΠΝΑΠΟΘΗΚΕ ςθμαντικό τμιμα τθσ πόλθσ, αποτελεί (Μιχάλθσ Σαβουλτςίδθσ) ζνα από τα καλφτερα υφιςτάμενα ςφνολα βιομθχανικισ αρχιτεκτονικισ ςτθν Ελλάδα. Τα κτίρια, που χτίςτθκαν από Ηπειρϊτεσ μάςτορεσ, είναι δθμιουργιματα του 19ου και των αρχϊν του 29ου αι.Οι πρϊτεσ καπναποκικεσ εμφανίςτθκαν μετά το 1860 και ιταν μονϊροφεσ. Στο τζλοσ του 19ου αι. χτίςτθκαν καπναποκικεσ μεγαλφτερεσ από τισ παλιότερεσ, ομοίωσ από ξφλο και πζτρα.Το 1995 μετρικθκαν 57 που άντεξαν ςτο χρόνο, από τισ οποίεσ οι 27 εγκαταλελειμμζνεσ.
- 9. Στθν οδό Καπνεργατϊν9 κα δείτε το περιβόθτο «Ρ», το μεγαλφτερο ςυγκρότθμα καπναποκθκϊν που υπιρχε τότε ςτα Βαλκάνια. Ριο πζρα, Καπνεργατϊν & Δθμοκρίτου, μια μικρότερθ λειτουργεί ωσ ΚΑΡΗ Ξάνκθσ, ενϊ ςτθν καπναποκικθ τθσ 12 Αποςτόλων & Ανδροφτςου ςτεγάηεται το δραςτιριο Ιδρυμα Θρακικισ Τζχνθσ και Ραράδοςθσ.
- 10. ΜΟΤΕΙΟ ΦΤΙΚΗ ΙΣΟΡΙΑ (Αλζξανδροσ Κοτηακελίνθσ) ΤοΜουςείο Φυςικισ Ιςτορίασ βρίςκεται ςτθν οδό Δοϊράνθσ ςτον παλιό χϊρο του δαςικοφ φυτωρίου. Το δθμιοφργθςε το δαςαρχείο Ξάνκθσ και ςτουσ χϊρουσ του παρουςιάηονται θ χλωρίδα και θ πανίδα του Νομοφ,κακϊσ και διάφορα πετρϊματα.
- 11. ΝΕΣΟ (Μίλτοσ Γκουρτηισ) Ηδιάςχιςθ τωνΣτενϊν του Νζςτου, τα οποία βρίςκονται 14 χλμ δυτικά τθσ πόλθσ και ξεκινοφν από το χωριό Γαλάνθ, είναι μια από τισ ωραιότερεσ πεηοπορικζσ εκδρομζσ που μπορεί κανείσ να πραγματοποιιςει ςτθν Ελλάδα. Τθν ίδια διαδρομι κάνει και το τρζνο που κατευκφνεται ςτθν Σταυροφπολθ.
- 12. ΠΑΛΙΟ ΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟ ΣΑΘΜΟ ΛΙΒΕΡΩΝ (Μίλτοσ Γκουρτηισ) Σιμεραεκτόσ δικτφου, ζχει επιςκευαςτεί από τον ΟΣΕ κι ζχει παραχωρθκεί ςτθν περιθγθτικι λζςχθ του Νζςτου ωσ ξενϊνασ.Ανάμεςα ςτα κτίρια του Στακμοφ, ξεκινά χτιςτό μονοπάτι που ςυνδζει το ςτακμό με το εγκαταλειμζνο χωριό των Λιβερϊν.Το μονοπάτι ανθφορίηει απότομα χαρίηοντασ πολφ ωραία κζα των Στενϊν του Νζςτου. Στα λικόςτρωτα δρομάκια του χωριοφ των Λιβερϊν ςιμερα μόνο αγζλεσ αγρίων αλόγων περιδιαβαίνουν.
- 13. ΛΙΜΝΗ ΒΙΣΩΝΙΔΑ (Βαλζρια Κικιδάκθ) Ηλίμνθ Βιςτωνίδα(Μπουροφ) είναι λιμνοκάλςςα ςτα ςφνορα των νομϊν Ξάνκθσ και οδόπθσ.Το νερό τθσ ειναι αλμυρό ςτο νότιο τμιμα τθσ, ενϊ ςτο βόρειο είναι γλυκό.Είναι προςτατευόμενοσ υδροβιότοποσ από τθ ςυνκικθ αμςάρ. Είναι θ τζταρτθ μεγαλφτερθ λίμνθ τθσ Ελλάδασ με ςυνολικι ζκταςθ 45 τ.χλμ. Είναι ζνασ τόποσ με πλοφςια αλιεφματα, αλλά και ζνα καταφφγιο για χιλιάδεσ φτερωτοφσ επιςκζπτεσ. Στθ λίμνθ ζχουν καταγραφεί περιςςότερα από 260 είδθ πουλιϊν αλλά και 37 είδθ ψαριϊν.
- 14. ΠΟΜΑΚΟΧΩΡΙΑ (Κωνςταντίνοσ Βακιάνθσ) Τα Ρομακοχϊριαείναι πανζμορφα ορεινά χωριά ςτο νομό Ξάνκθσ, το νομό οδόπθσ και το νομό Ζβρου. Οι κάτοικοι που ηουν εκεί μιλάνε ελλθνικά και πομάκικα, που είναι ςλαβικι διάλεκτοσ. Κφρια αςχολία τουσ είναι θ κτθνοτροφία και θ γεωργία. Η κφρια παραγωγι τουσ είναι τα καπνά ,τα οποία είναι παςίγνωςτα για τθν ποιότθτά τουσ. Τα γραφικά χωριά του Ορεινοφ Πγκου ςτο βόρειο τμιμα του Νομοφ αποτελοφνται από 40 περίπου οικιςμοφσ. Το πιο κοντινό από αυτά απζχει περίπου 8 χλμ βόρεια τθσ πόλθσ (θ Γοργόνα). Από αυτά αξίηουν ιδιαίτερα ο Εχίνοσ, το μεγαλφτερο από αυτά, θ Μφκθ, ο Κζνταυροσ, θ Σμφνκθ, το Ωραίο, οι Θζρμεσ, θ Κοτφλθ και πολλά άλλα. Πλα τα χωριά ζχουν καυμάςιο φυςικό περιβάλλον.
- 15. ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΤΕΙΟ ΑΒΔΗΡΩΝ (Αναςτάςθσ Μπακαλίδθσ) ΤοΑρχαιολογικό Μουςείο των Αβδιρων άρχιςε να χτίηεται το 1976. Το διάςτθμα 1995-1998 ςτο μουςείο μεταφζρκθκαν αρχαιολογικά εκκζματα από τα αντίςτοιχα μουςεία τθσ Καβάλασ και τθσ Κομοτθνισ. Το μουςείο εγκαινιάςτθκε ςτισ 20 Ιανουαρίου του 2000. Από το 1952 που άρχιςαν να ςυςτθματοποιοφνται οι αναςκαφζσ ανακαλφφκθκαν πολλά μζρθ τθσ αρχαίασ πόλθσ. Η ακρόπολθ τθσ πόλθσ βριςκόταν δίπλα ςτθν κάλαςςα, εκεί που είναι ςιμερα και τα ερείπια τθσ. Επίςθσ το ενδιαφζρον κινεί και θ φπαρξθ του αρχαίου κεάτρου το οποίο βρίςκεται ςτα βόρεια, μζςα ςε άλςοσ. Διαςϊηεται ςε πολφ καλι κατάςταςθ και δίνονται ακόμα και ςιμερα ςυναυλίεσ και πραγματοποιοφνται εκδθλϊςεισ. Επίςθσ ςτα δυτικά του αρχαιολογικοφ χϊρου βρίςκονται και τα ςπίτια που είχε θ αρχαία πόλθ. Τα νεκροταφεία εκτείνονται ζξω από τα τείχθ ςτα βόρεια τθσ αρχαίασ πόλθσ. Στο μουςείο εκτίκονται αντικείμενα που βρζκθκαν ςτθν αρχαία πόλθ και ςτα αρχαία νεκροταφεία των Αδβιρων (7οσ αιϊνασ π.Χ. ζωσ 13οσ αιϊνασ μ.Χ. Τα εκκζματα χωρίηονται ςε τρεισ κεματικζσ ενότθτεσ: δθμόςιοσ βίοσ, ιδιωτικόσ βίοσ και ταφικά ζκιμα.
- 16. ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ-ΙΣΟΡΙΚΟ ΜΟΤΕΙΟ ΑΒΔΗΡΩΝ (Κωνςταντίνοσ Κατςάνοσ) ΤοΛαογραφικό και Ιςτορικό Μουςείο των Αβδιρων. ςτεγάηεται ςε ζνα αναπαλαιωμζνο παραδοςιακό διϊροφο πζτρινο κτίριο του 1860 (παλιό Δθμοτικό Σχολείο). Αποτελείται από δφο ορόφουσ, που ενϊνονται μεταξφ τουσ με εςωτερικι ξφλινθ ςκάλα.Τα εκκζματα χρονολογοφνται από το 1830 ζωσ το 1850. Στον πρϊτο όροφο εκτίκενται αγροτικά εργαλεία, οικιακά ςκεφθ και μικροζπιπλα. Στον επάνω όροφο υπάρχουν υφαντά, χαλιά, κεντιματα, εργόχειρ α, παραδοςιακζσ χειροποίθτεσ ενδυμαςίεσ και κοςμιματα, όλα δωρεζσ των κατοίκων προσ το Μουςείο.
- 17.
- 18. ΜΟΝΑΣΗΡΙ ΑΓΙΟΤ ΝΙΚΟΛΑΟΤ (Βαγγζλθσ Κωςτόπουλοσ) Τομοναςτιρι του Αγίου Νικολάου ,το οποίο είναι μετόχι (ιδιοκτθςία) τθσ ιεράσ μονισ Βατοπεδίου του Αγίου Προυσ, είναι χτιςμζνο πάνω ςε 2 μικρά νθςάκια ςτθ λιμνοκάλαςςα του ΡορτοΛάγουσ (Μπουροφ) και ςυνδζεται με τθν ςτεριά με ξφλινθ γζφυρα .Στο ζνα νθςάκι βρίςκεται θ εκκλθςία του Αγίου Νικολάου και ςτο δεφτερο το παρεκκλιςιο τθσ Ραναγίασ Ραντάναςςασ, όπου υπάρχει αντίγραφο τθσ καυματουργισ εικόνασ που βρίςκεται ςτθ Μονι
- 19. ΠΑΝΑΓΙΑ ΚΑΛΑΜΟΤ (Αγάπθ Μακαρίδου) Τομοναςτιρι Ραναγίασ Καλαμοφσ, ςτα βόρεια τθσ Ξάνκθσ, χτιςμζνο πάνω ςε ζνα βράχο, δεςπόηει ςτθ χαράδρα του Κόςυνκου.Σφμφωνα με τθν παράδοςθ, το μαοναςτιρι χτίςτθκε κατά τθν περίοδο τθσ Εικονομαχίασ.Πςο για τθν ονομαςία, προζρχεται από το γεγονόσ ότι θ εικόνα τθσ Ραναγίασ βρζκθκε μζςα ςε καλαμιζσ. Το μαναςτιρι, όπωσ είναι ςιμερα, είναι κτίςμα των αρχϊν του 20ου αι.
- 20. ΠΑΝΑΓΙΑ ΑΡΧΑΓΓΕΛΙΩΣΙΑ (Χριςτίνα Καοφρθ) Τομοναςτιρι Ραναγιάσ Αρχαγγελιϊτιςςασ βρίςκεται ςτθ βορειοανατολικι πλευρά τθσ Ξάνκθσ, ςτισ παρυφζσ του ορεινοφ όγκου τθσ οδόπθσ, πάνω από τθ ςυνοικία Σαμακϊβ τθσ παλιάσ πόλθσ. Χτίςτθκε το 1841. Δυο φοβεροί ςειςμοί ζπλθξαν το μοναςτιρι το 1829. Από τα διάφορα εκκλθςιαςτικά βιβλία που ςϊκθκαν από τουσ μοναχοφσ, πλθροφοροφμαςτε ότι το μαναςτιρι υπιρχε από το 1559. Από ποφ ακριβϊσ πιρε το όνομά το μοναςτιρι είναι άγνωςτο. Κατά μια εκδοχι, το πιρε απο τθν μικρι καυματουργι εικόνα του 16ου αιϊνα, που παριςτάνει τθ Θεοτόκο να παραςτζκεται από τουσ αρχαγγζλουσ Γαβριιλ και Μιχαιλ και θ οποία ζχει τθν επιγραφι « Αρχαγγελιϊτιςςα».
- 21. ΜΟΝΑΣΗΡΙ ΣΑΞΙΑΡΧΩΝ Το μοναςτιριΤαξιαρχϊν βρίςκεται ςτθ βορειοδυτικι πλευρά τθσ Ξάνκθσ, κάτω από τθ βυηαντινι ακρόπολθ τθσ πόλθσ, μζςα ςε ζνα δάςοσ με ακακίεσ και πεφκα. Εικάηεται πωσ κεμελιϊκθκε το 10ο αι. Στο χϊρο τθσ λειτουργεί θ Εκκλθςιαςτικι Σχολι Ξάνκθσ.
- 22. Ο Καταρράκτθσ του Λειβαδίτθ Είναιο μεγαλφτεροσ καταρράκτθσ των Βαλκανίων. Ο ενδιαφερόμενοσ δεν ζχει παρά να ακολουκιςει το δρόμο για τθ Σταυροφπολθ και από εκεί,με ζντονθ ανάβαςθ, να κατευκυνκεί ςτο χωριό Λειβαδίτθσ, που βρίςκεται ςτα 1300 μζτρα υψόμετρο. Τα νερά πζφτουν κατακόρυφα, από φψοσ 60 περίπου μζτρων, με τρομερό πάταγο, χαρίηοντασ πλοφςια βλάςτθςθ ςτισ ςχιςμζσ των βράχων.
- 23. ΚΑΡΤΟΦΤΣΟ Το διατθρθτζο χωριό ΚάτωΚαρυόφυτο με πολφ ωραία αρχοντικά και παλιά ςπίτια μζςα ςτο πράςινο του βουνοφ, 15 χλμ βορειοδυτικά τθσ Ξάνκθσ.
- 24. ΣΗΛΕΜΑΣΙΚΟ ΔΙΚΣΤΟ Το τθλεματικό δίκτυο "Ιχνθλάτθσ",με κάμερεσ κατά μικοσ των Στενϊν του Νζςτου με ςκοπό τθν προβολι και προςταςία του Αιςκθτικοφ Δάςουσ και όλων των Στενϊν του Νζςτου, ςτα Κομνθνά.
- 25. ΔΑΟ ΧΑΪΝΣΟΤ Το ΔάςοσΧαϊντοφσ (ι Δρυμοφ) είναι ζνα από τα πιο πολφτιμα οικοςυςτιματα τθσ Ευρϊπθσ. Από τισ κορυφζσ τθσ οδόπθσ και όταν οι καιρικζσ ςυνκικεσ το επιτρζπουν, θ ματιά του ανκρϊπου μπορεί να φτάςει μζχρι τθ Σαμοκράκθ και τθ Θάςο, το Άγιο Προσ και τα βουνά τθσ Βουλγαρίασ Ραμπόροβο, Ριρίν κ.α., το Φαλακρό, το Ραγγαίο κι άλλεσ αμζτρθτεσ κορυφζσ.
- 26. ΚΑΣΡΟ ΚΑΙ ΣΕΙΧΗ ΞΑΝΘΙΠΠΗ Ρρόκειταιγια το κάςτρο τθσ πόλθσ τθσ Ξάνκθσ. Απ’ εκεί ξεκινάει υπόγεια ςτοά που καταλιγει ςτο κζντρο τθσ πόλθσ. Κατά τθν παράδοςθ εκεί κατοικοφςε θ βαςίλιςςα Ξανκίππθ, θ οποία χρθςιμοποιοφςε ζνα μυςτικό τοφνελ για να κατεβαίνει ςτθν διπλανι ρεματιά (Κόςυνκοσ) και να παίρνει το μπάνιο τθσ. Η παράδοςθ μιλάει ότι διζκετε πλοφτθ αμφκθτα. Θζλει ο λόφοσ να είναι κοφφιοσ και ςτο εςωτερικό του να ζχει τουσ κθςαυροφσ τθσ Ξανκίππθσ.
- 27. ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΤΕΙΟ ΣΑΤΡΟΤΠΟΛΗ Το ΛαογραφικόΜουςείο τθσ Σταυροφπολθσ εκκζτει ςυλλογζσ παλιϊν αντικειμζνων από τθν κακθμερινι αγροτικι ηωι, εργαλεία παλιϊν μαςτόρων και τεχνιτϊν, όπλα, μουςικά όργανα κλπ.
- 28. ΑΡΧΑΙΑ ΣΟΠΕΙΡΟ Τα ερείπιατθσ αρχαίασ πόλθσ Τόπειροσ βρίςκονται ανάμεςα ςτα χωριά Τοξότεσ και Ραράδειςοσ ,14 χλμ. δυτικά τθσ πόλθσ. H πόλθ ιδρφκθκε τον 1ο αιϊνα μ.Χ, και υπιρξε ζδρα επιςκόπου από τον 5ο μζχρι τον 8ο αιϊνα (μ.Χ.). Στον αρχαίο Τόπειρο ςιμερα κα δείτε να ζχει τμιματα αρχαίου τείχουσ που ανάγονται κατά τα ωμαϊκά και Βυηαντινά χρόνια, υπολείμματα παλαιοχριςτιανικϊν κτιρίων και τα ερείπια μιασ πρόςφατα αναςκαμμζνθσ μεςοβυηαντινισ εκκλθςίασ.
- 29. ΕΡΕΙΠΙΑ ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΙΑΝΙΚΗ ΕΠΟΧΗ-ΤΣΕΡΟΡΩΜΑΪΚΟΙ ΣΑΦΟΙ Τα ερείπια κτιςμάτων παλαιοχριςτιανικισεποχισ και λαξευτοί υςτερορωμαϊκοί τάφοι βρίςκονται πάνω ςε ζνα λόφο κοντά ςτο χωριό Ραράδειςοσ. Επάνω ςτουσ βράχουσ διακρίνονται ακόμα και χαραγμζνεσ επιγραφζσ.
- 30. ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΣΑΦΟ Ο Μακεδονικόστάφοσ του 2ου αι. π.Χ. είναι από τουσ μεγαλφτερουσ και εντυπωςιακότερουσ ςτθ βορειοανατολικι Ελλάδα και βρίςκεται ςτο δρόμο προσ Κομνθνά.