CHẤN THƯƠNG CHỈNH HÌNH

1. VIÊM XƢƠNG
BS CAO THỈ
Chấn thương (VXCT)
Đường máu (VXĐM)

2.  Nêu đặc điểm viêm xương
 Phân loại viêm xương
 Chẩn đoán VXCT cấp và mãn tính
 Nguyên tắc điều trị
Mục
tiêu Viêm xƣơng chấn thƣơng
Định nghĩa
Bệnh sinh
Yếu tố nguy cơ
Phân loại
Diễn tiến
Các thể lâm sàng
Giải phẫu bệnh
Chẩn đoán
Điều trị
Tiên lƣợng
Dự phòng

3.  Là hậu quả của sự nhiễm trùng mô mềm
xung quanh xâm nhập vào xương
 Có tính khu trú tại chỗ
 Thường gặp sau:
1. Gãy xương hở
2. Phẫu thuật trên xương
3. Các thủ thuật trên xương
Viêm xương chấn thương
Định nghĩa
Gây tê ổ gãy
Xuyên đinh (1) (2)
Đắp thuốc loét da

4. Các vi khuẩn gây bệnh thường gặp:
1. Tụ cầu trùng vàng Staphylococcus aureus
2. Trực trùng mủ xanh Pseudomonas aeruginosa
3. Liên cầu trùng Streptococcus
4. Các vi trùng đường ruột : E.coli, Enterobacter,
Proteus …
5. Có thể có nhiều vi khuẩn trên một vết thương
Viêm xương chấn thương
Bệnh sinh

5. Viêm xương chấn thương
Các yếu tố ảnh hƣởng
 Vết thương giập nát , hoại tử
 Máu tụ
 Dị vật
 Ngoại lai
 Của cơ thể
 Dụng cụ y khoa
 Sức đề kháng của cơ thể yếu
 Độc lực vi khuẩn mạnh
Nguy
cơ
nhiễm
trùng
tăng
lên

6.  Theo thời gian :
 Cấp tính: trước 2 tháng
 Mãn tính: sau 2 tháng
 Theo Giải phẫu bệnh (Weilland):
 Độ 1: Nhiễm trùng mô mềm, chưa đến xương
 Độ 2: Nhiễm trùng xương, xương hoại tử
 Độ 3: Nhiễm trùng và mất xương
Viêm xương chấn thương
Phân loại

7. 1. Nhiễm trùng ổ gãy cấp tính
2. Viêm dò mủ ổ gãy không có xương chết
3. Dò mủ mãn tính có xương chết- xương tù
4. Viêm loét màng xương, loét sẹo xấu,
ung thư hóa
Viêm xương chấn thương
Các thể lâm sàng

8. Viêm xương chấn thương
Diễn tiến
Gãy hở Nhiễm trùng mô mềm
Nhiễm trùng xương cấp
Viêm xương mãn trính

9.  Giai đoạn cấp tính: Xương thiếu máu
nuôi, đổi màu ngà, xơ chai, xương rời
bị chết. Mô mềm viêm tấy, phù nề
 Giai đoạn mãn tính: Xương xơ chai, to
xù, xương sống xen kẻ xương chết,
nhiều ổ áp xe nhỏ trong xương. Phần
mềm có nhiều mô hoại tử, mô xơ,
nhiều ngóc ngách
Viêm xương chấn thương
Giải phẫu bệnh

10. Giai đoạn cấp tính
Viêm xương chấn thương
Chẩn đoán
Lâm sàng:
*Xuất hiện sau gãy xƣơng hở, thủ thuật trên
xƣơng
*Sƣng, nóng, đỏ, đau, tại vùng gãy xƣơng
*Vết thƣơng tiết dịch đục , có mủ
*Đau nhức tại chỗ , mất ngủ
*Sốt cao, sốt dao động
*Hạch vùng sƣng to và đau

11. Giai đoạn cấp tính
Viêm xương chấn thương
Chẩn đoán
Cận lâm sàng:
Bạch cầu tăng, neutrofil tăng, VS tăng
Soi, cấy dịch vết thương có vi khuẩn
Xquang: chưa thấy thay đổi cấu trúc trên phim,
đôi khi có phản ứng màng xương

12. Giai đoạn mãn tính
Viêm xương chấn thương
Chẩn đoán
Lâm sàng:
Dò mủ kéo dài, đau nhức ít, không sốt hoặc sốt âm
ỉ, sưng nề khu trú
Xquang: Có thể thấy xương chết, xương tù, phản
ứng tạo xương ngoài màng xương
Chụp Xquang đường dò có cản quang: thấy được
ngóc ngách của đường dò đi đến đâu

13. Cắt lọc: Lấy hết mô hoại tử, xương chết
Lấy bỏ hết các dị vật
Tưới rửa liên tục mỗi ngày nếu nhiều mủ
Cắt lọc lại nếu diễn tiến không khá hơn
Bất động vững chắc ổ gãy
Dùng kháng sinh theo KSĐ, liều cao, kéo dài
Không khâu kín VT, nhưng không để lộ xương
Viêm xương chấn thương
Điều trị
Điều trị ngoại khoa

14. • Nhuộm đường dò bằng xanh Methylène
• Nhuộm mô sống bằng xanh Disulphine
• Trám vạt da, cơ che lỗ hổng
• Ghép xương xốp kiểu Papinau
• Băng gạc tẩm dầu mù u kích thích
mô hạt
Viêm xương chấn thương
Điều trị
Điều trị ngoại khoa
Các kỹ thuật điều trị

15. • Viêm xương cấp chuyển thành mãn tính
• Chi: rối loạn dinh dưỡng, mất chức năng,
dễ gãy xương
• Rất dễ tái phát, cơn cấp tính trên nền
mãn tính
• Gãy xương viêm hoặc khớp giả nhiễm
trùng: điều trị rất khó khăn
Viêm xương chấn thương
Dự hậu

16. • Mổ sớm trước 6 giờ
• Cắt lọc triệt để:
• Lấy hết mô giập
• Lấy hết máu tụ
• Lấy hết dị vật
• Để hở vết thương , khâu da thì hai sớm
• Hạn chế kết hợp xương
• Cho kháng sinh sớm, liều cao, phổ rộng
Viêm xương chấn thương
Dự phòng
Xử trí gãy xƣơng hở sớm, tích cực, có hiệu quả


17. • Vô trùng tuyệt đối
• Tránh làm giập nát
• Không phơi bày phẫu trường lâu
• Khâu da không để máu tụ bên dưới
• Kháng sinh dự phòng
• Cắt lọc ngay khi có dấu hiệu nghi ngờ
• Không đắp thuốc, vật dơ lên vết thương
• Không làm loét da trong khi điều trị
Viêm xương chấn thương
Dự phòng
Phẫu thuật, thủ thuật trên xƣơng phải thận trọng

18. Chaân Thaønh Caùm Ôn
Môøi caùc baïn nghæ 5 phuùt
tröôùc khi hoïc tieáp

19.  Nêu đặc điểm chính của VXĐM
 Nêu bệnh sinh và giải phẫu bệnh
của VXĐM
 Chẩn đoán VXĐM cấp và mãn tính
 Nêu nguyên tắc điều trị
Mục
tiêu
Viêm xƣơng đƣờng máu
Định nghĩa
Đặc điểm
Bệnh sinh
Giải phẫu bệnh
Các thể lâm sàng
Chẩn đoán
Điều trị
Diễn tiến
VXĐM mãn tính

20.  Là một nhiễm trùng xương không
đặc hiệu, thứ phát từ một ổ nhiễm
trùng nơi khác, vi khuẩn lan theo
đường máu đến khu trú ở xương và
gây ra viêm xương
 Có tính lan toả, nhiễm trùng toàn
thân
Viêm xương đường máu
Định nghĩa

21.  Thường gặp ở trẻ em 7 – 17 tuổi
 Nam gấp 2-3 lần nữ
 Xương dài hay bị
 Hành xương là điểm khởi đầu , sau
đó lan vào thân xương hoặc ra đầu
xương
 Có 3 thể bệnh thường gặp : cấp tính,
mãn tính, không điển hình
Viêm xương đường máu
Đặc điểm

22.  Tụ cầu trùng vàng 90%
 E.coli, Proteus, Pseudomonas aeruginosa
 Cảm ứng tại chỗ, dòng máu hành xương
chậm giúp vi khuẩn khu trú và phát triển
 Chấn thương nhỏ lập đi lập lại
 Thời tiết lạnh, ẩm
 Suy dinh dưỡng, vệ sinh kém
Viêm xương đường máu
Bệnh sinh
Cấp tính

23. Viêm xương đường máu
 Hai quá trình xãy ra tại xương:
 Phá hủy: Loãng xương, hoại tử xương
 Tái tạo: Tạo xương mới, phản ứng màng xương
 Viêm tấy  tăng áp lực  đau dữ dội
 Mủ lan theo ống Havers phá thủng vỏ xương
ra ngoài  tạo ổ áp xe  giảm đau
 Xương bị phá hủy chìm trong mủ  xương
chết, xương tù
 Xương phản ứng tăng sinh  xương to, xù xì
Giải phẫu bệnh
Cấp tính

24. Viêm xương đường máu
 Thể nhiễm độc, tối cấp: Trụy tim mạch, mê
sảng, sốt cao, co giật, khó thở. Khi toàn thân
khá hơn mới xác định chỗ viêm xương
 Thể nhiễm trùng huyết: Dấu hiệu nhiễm
trùng toàn thân cấp tính. Nơi viêm xương
sưng và đau.
 Thể khu trú: Dấu hiệu tại chỗ rõ rệt hơn dấu
hiệu toàn thân: Sưng, nóng, đỏ, đau tại vùng
viêm xương. Sốt, hạch vùng to và đau
Các thể lâm sàng
Cấp tính

25. Viêm xương đường máu
 Lâm sàng
 Sưng, nóng, đỏ đau vùng hành xương
 Đau: thường rất dữ dội, như là bị gãy xương
 Tăng tuần hoàn bàng hệ quanh vùng viêm
 Vận động khớp gây đau tăng lên
 Hạch vùng to và đau
 Toàn thân có hội chứng nhiễm trùng: sốt, môi
khô, luỡi dơ, ….
Chẩn đoán
Cấp tính

26. Viêm xương đường máu
 Cận lâm sàng
 Bạch cầu , VS ; Nếu bạch cầu giảm thấp là
tiên lượng kém
 Chọc tủy đo áp lực nội tủy tăng cao, bình
thường 60-100 mmH2O. Lấy dịch tủy soi, cấy
vi trùng
 Xquang : Lúc đầu chưa có dấu hiệu. Về sau
mới có dấu hiệu xương chết, xương tù, phản
ứng màng xương
Chẩn đoán
Cấp tính

27. Viêm xương đường máu
 Thấp khớp cấp ( thấp tim)
 Viêm tấy mô mềm
 Chấn thương : gãy xương , bong gân, trật khớp
 Lao xương khớp
 Ung thư xương
Chẩn đoán phân biệt
Cấp tính

28. Viêm xương đường máu
 Có triệu chứng viêm tấy cấp, chưa có mủ và
chưa có xương chết  điều trị nội khoa
 Kháng sinh
 Bất động
 Tăng cường dinh dưỡng
 Điều trị rối loạn nước và điện giải
 Kháng sinh :
 Liều cao, kéo dài 3-4 tuần hoặc hơn
 Theo kháng sinh đồ ( Penicillin 10 triệu đv/ ngày)
Điều trị
Cấp tính
Giai đoạn khởi phát

29. Viêm xương đường máu
 Có mủ, có xương chết
 điều trị nội ngoại khoa
 Kháng sinh
 Bất động
 Tăng cường dinh dưỡng
 Điều trị rối loạn nước và điện giải
 Mổ : Đục mở cửa sổ xương, tháo mủ, cắt lọc,
lấy xương chết, để hở dẫn lưu hoặc tưới rửa
liên tục.
Điều trị
Cấp tính
Giai đoạn muộn

30. Viêm xương đường máu
VXĐM cấp tính
VXĐM mãn tính

31. Viêm xương mãn tính
VXĐM
mãn tính
VXCT
mãn tính
Gần giống
Dấu hiệu toàn thân không rõ
Lỗ dò , sẹo xấu, xƣơng xù xì
Chi biến dạng, giới hạn khớp
Xquang : xƣơng chết, xƣơng tù, nham nhỡ
Điều trị nhƣ VXCT mãn tính

32. Chaân Thaønh Caùm Ôn
Chuùc caùc baïn vui vaø khoûe
BS Cao Thæ

42. Muïctieâu:
 Taïo caàu xöông lieàn vöõng chaéc
 Taäp phuïc hoài chöùc naêngsau moå
 Deã daøng chaêm soùc veát thöông
 Cho pheùp phaãuthuaättaùitaïo neáucaàn.
Baát ñoäng xöông

43. Coá ñònh ngoaøi:
 Coáñònhngoaøilaøphöôngphaùptieâuchuaåntrongvieâmxöông
khôùpgiaû.
- Theo ñuùng nguyeân taéc coá ñònh ngoaøi
- Giöõ trong moät thôøi gian daøi, coù theå moät naêm hoaëc hôn.
- Thayñinh neáu bònhieãm truøng chaânñinh
- Hai loaïi CÑN löïachoïn laø Ilizarov vaø khung ñôn giaûnduøng ñinh Chanz .

44. Ñinh, neïp:
 Nguy cô nhieãm truøng cao, nhöng moät soá
tröôøng hôïp cuõng duøng.

49.  PHAÂN LOAÏI CIERNY, MADER:
 1/ Theo vò trí giaûi phaåu:
 * Vieâm tuûy: Nhieãmtruøng trong loøng tuûy, thöôøng
khoâng lieân quan ñeán ñaàu xöông
 * Noâng: lieân quan ñeán voû xöông , moâ döôùi da vaø
da. Thöôøng trong moät vuøng voû xöông cheát vaø moâ
haït
 * Khu truù: Vieâm xöông tuûy xuyeân töø voû xöông
vaøo ñeán tuûy, ví duï nhö vieâm xöông do xuyeân
ñinh, do neïp vít.
 * Lan toaû: Vieâm xöông lan toûa heát toaøn boä
xöông, töø tuûy ñeán voû taïo ra vuøng xöông cheát
roäng lôùn