Tài liệu cung cấp một cái nhìn tổng quan về catheter dùng trong lọc máu, phân tích ưu nhược điểm của catheter ngắn hạn và dài hạn. Nó cũng đề cập đến thiết kế và chất liệu của catheter cũng như các biến chứng có thể xảy ra trong quá trình đặt và sử dụng. Việc hiểu rõ về catheter là rất cần thiết để bác sĩ chuyên khoa lựa chọn đúng loại và vị trí đặt, từ đó tăng hiệu quả trong lọc máu.

1. CATHETER
DÙNG TRONG
LMNCT VÀ TNT
BS. Nguyễn Trường Hải
Khoa HSTC-CĐ BVND115

2. TỔNG QUAN
USRDS 2011: 80% BN IHD lần đầu được thực hiện bằng catheter
Hiểu rõ về catheter lọc máu là rất cần thiết

3. TỔNG QUAN

4. PHÂN LOẠI
Catheter ngắn hạn
● Ưu điểm: dễ thực hiện, thao tác nhanh phù hợp cho trường hợp cấp
cứu, có thể làm ngay tại giường.
● Nhược điểm: thời gian sử dụng ngắn, tỷ lệ nhiễm trùng tăng lên rõ
rệt khi sử dụng >1 tuần.

5. PHÂN LOẠI
Catheter dài hạn: thường được đặt với kỹ thuật đặt catheter hầm ở các
bệnh nhân có kế hoạch lọc máu > 1 tuần.
● Ưu điểm: sử dụng được trong thời gian dài, tỷ lệ nhiễm trùng do
catheter thấp.
● Nhược điểm: kỹ thuật đặt catheter hầm khó, cần làm trong phòng mổ
hoặc phòng tiểu phẫu.

6. THIẾT KẾ
Phần chính:
● Nòng
● Đầu tận
● Lỗ bên
● Cuff
Hub
● Vòng chống gập
● Cánh để khâu cố định
Phần kéo dài
● Đai thông số
● Khoá
● Đầu nối Luer

7. NÒNG
Nhiều thiết diện nòng:
hình tròn đơn thuần,
D-shaped, C-shaped,
đồng trục (coaxial), …
Bề mặt trong nòng ống
được thiết kế trơn láng
để tránh hiện tượng tán
huyết.
THIẾT KẾ

8. ĐẦU TẬN & LỖ BÊN
1 lỗ bên
2 lỗ bên
Staggered (shotgun,step)
Split
Symmetric
THIẾT KẾ

9. Step vs Split vs Symmetrical‐tip
Ling,Xiao-Chun,et al.“A Systematic Review and Meta-Analysis of the Comparison of Performance among Step-Tip,Split-Tip,and Symmetrical-Tip Hemodialysis Catheters.”Journal of Vascular Surgery,vol.69,no.4,Apr.2019,pp.1282–92

10. Step vs Split vs Symmetrical‐tip
Ling,Xiao-Chun,et al.“A Systematic Review and Meta-Analysis of the Comparison of Performance among Step-Tip,Split-Tip,and Symmetrical-Tip Hemodialysis Catheters.”Journal of Vascular Surgery,vol.69,no.4,Apr.2019,pp.1282–92

11. CUFF
Hàng rào chống lại vi
khuẩn xâm nhập
Giúp cố định catheter
Chỉ có ở catheter dài hạn
THIẾT KẾ

12. HUB
THIẾT KẾ
Tạo đường ống cố định
cho máu chảy qua xuyên
suốt chiều dài catheter.
Có thể có vòng chống
gập giúp giảm thiểu việc
gập, xoắn vặn.

13. CÁNH
Cố định catheter vào da.
Ngăn tuột catheter.
Catheter di động ra vào
tự do sẽ khiến vi trùng có
thể di chuyển ngược
dòng vào máu làm tăng
tỷ lệ nhiễm trùng.
THIẾT KẾ

14. PHẦN KÉO DÀI
Thường có hình trụ, trong
suốt.
Là vị trí gắn với đầu nối
để kết nối máy lọc máu.
Đai thông số (ID ring) thể
hiện thông số của
catheter.
THIẾT KẾ

15. ĐẦU NỐI
Kết nối catheter với máy
lọc máu.
Được quy định màu sắc:
Màu đỏ tương ứng với
đầu lấy máu ra. Màu
xanh dương ứng với đầu
trả máu về.
THIẾT KẾ

16. KHOÁ
2 kiểu khoá thường dùng:
● Khoá kéo (slide
clamp): thường dùng
cho đầu kéo có
đường kính nhỏ
● Khoá Halkey-Robert
THIẾT KẾ

17. CHẤT LIỆU
Chất liệu lý tưởng:
● Tương thích sinh học
● Không kích hoạt dòng thác đông máu
● Nhạy nhiệt (Thermosensitive)
VD: silicone, polyvinyl chloride (PVC), polyethylene (PE),
Polytetrafluoroethylene (PTFE), polyurethane (PU), carbothane...

18. Silicone
Tương thích với máu cao
Trơ với hầu hết hoá chất
Mềm
CHẤT LIỆU

19. Polyurethane
Tương thích sinh học
Nhạy nhiệt
Chịu lực tốt
Thành mỏng hơn silicone
Thời gian sử dụng ngắn
Bị hư hại bởi cồn, iod
CHẤT LIỆU

20. Carbothane
Tương thích sinh học
Nhạy nhiệt
Chịu lực tốt
Thời gian sử dụng dài
CHẤT LIỆU

21. SIZE
KDOQI 2006

22. CHIỀU DÀI

23. LỰA CHỌN CATHETER
Size và chiều dài nhỏ nhất mà có thể cung cấp lưu lượng dòng vừa đủ
Đủ cứng để thao tác qua da dễ dàng và khó xẹp dưới áp lực âm
Đủ mềm dẻo để định hình trong lòng mạch, ít gây tổn thương mạch máu
Tương thích sinh học với máu tốt
Cuff: không cuff nếu thời gian lọc máu < 1 tuần, có cuff nếu thời gian lọc
máu > 1 - 3 tuần
Phù hợp với tình hình thực tế tại cơ sở y tế hiện tại

24. CHỌN VỊ TRÍ ĐẶT CATHETER
Cân nhắc giữa các vấn đề:
● Tốc độ dòng
● Nhiễm trùng
● Huyết khối
● Sang chấn cơ học

25. CHỌN VỊ TRÍ ĐẶT CATHETER

26. CHỌN VỊ TRÍ ĐẶT CATHETER
Benichou,Nicolas,et al.“Vascular Access for Renal Replacement Therapy among 459 Critically Ill Patients: A Pragmatic Analysis of the Randomized AKIKI Trial.”Annals of Intensive Care,vol.11,no.1,Apr.2021,p.56,https://doi.org/10.1186/s13613-021-00843-3

27. CHỌN MỐC CỐ ĐỊNH CATHETER
Vị trí đầu catheter lý tưởng:
● Cảnh: nhĩ phải
● Đùi: TM chủ dưới

28. CHỌN MỐC CỐ ĐỊNH CATHETER
BYT?
Peres 1990:
● cảnh (P) H/10 cm
● cảnh (T) H/10 + 4 cm
● dưới đòn (P) H/10 - 2 cm
● dưới đòn (T) H/10 + 2 cm
ECG? Siêu âm? XQ?

29. CHỌN MỐC CỐ ĐỊNH CATHETER

30. CHỌN MỐC CỐ ĐỊNH CATHETER
Ahn,J.H.,et al.“Transoesophageal Echocardiographic Evaluation of Central Venous Catheter Positioning Using Peres’Formula or a Radiological Landmark-Based Approach: A Prospective Randomized Single-Centre Study.”British Journal of Anaesthesia,vol.118,no.2,Feb.2017,pp.215–22

31. DO ĐẶT CATHETER
● Chảy máu,
hematoma
● Đâm nhầm vào động
mạch
● Tràn khí màng phổi
● Thuyên tắc khí
● Rối loạn nhịp
● Chèn ép tim
BIẾN CHỨNG

32. RECIRCULATION
Khi máu đã được lọc bị hút
ngược lại vào hệ thống lọc
Bình thường < 5%
Phụ thuộc vào
● Thiết kế
● Độ dài
● Vị trí đặt catheter
● Tốc độ lấy máu
● Cách nối đầu
BIẾN CHỨNG

33. NHIỄM TRÙNG
BIẾN CHỨNG

35. HUYẾT KHỐI
BIẾN CHỨNG

36. Hiểu rõ về catheter lọc máu là cần thiết cho cả bác sĩ chuyên khoa thận
và chuyên khoa hồi sức tích cực
Lựa chọn đúng loại catheter, vị trí và mốc cố định tối ưu giúp tăng hiệu
quả trong lọc máu
Cần lưu ý khi thao tác và chăm sóc để giảm tỷ lệ biến chứng liên quan
đến catheter
TÓM TẮT

37. CẢM ƠN QUÝ ĐỒNG NGHIỆP
ĐÃ CHÚ Ý LẮNG NGHE