Φυσική Ε΄ 6.9. ΄΄Ηλεκτρικό ρεύμα – Μια επικίνδυνη υπόθεση΄΄

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής
Φυσική Ε΄ Τάξης - Ενότητα 6 - Κεφάλαιο 9:
΄΄ Ηλεκτρικό ρεύμα – Μια επικίνδυνη υπόθεση ΄΄
http://e-taksh.blogspot.gr
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.1

Εγκύκλιος Παιδεία
ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ - ΜΙΑ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ ΥΠΟΘΕΣΗ
Η επαφή γενικά με το ηλεκτρικό ρεύμα περικλείει κινδύνους για τη ζωή και την υγεία
του ανθρώπου. Οι κίνδυνοι είναι ιδιαίτερα αυξημένοι για όσους εργάζονται ή
πειραματίζονται με αυτό, επειδή η συχνή επαφή και η ρουτίνα μειώνουν την προσοχή
και αυξάνουν την πιθανότητα ατυχήματος. Εσύ θα πρέπει να πειραματίζεσαι μόνο με
μπαταρίες και ποτέ με το ηλεκτρικό ρεύμα. Να ξέρεις ότι το σώμα μας είναι πολύ
καλός αγωγός του ηλεκτρικού ρεύματος αφού αποτελείται κατά 2/3 από νερό. Όταν το
ρεύμα περάσει μέσα από το σώμα μας, προκαλεί ηλεκτροπληξία
Η αιτία της ηλεκτροπληξίας είναι η διαφορά δυναμικού που αναπτύσσεται μεταξύ δύο
σημείων του ανθρώπινου σώματος.
ΗΛΕΚΤΡΟΠΛΗΞΙΑ
Όμως, αυτό που την καθιστά επικίνδυνη είναι η ένταση και η χρονική διάρκεια του
ηλεκτρικού ρεύματος που προκαλείται, ιδιαίτερα στην περιοχή της καρδιάς.
Το ηλεκτρικό ρεύμα προκαλεί τις εξής βλάβες:
 καρδιακή ή και αναπνευστική ανακοπή.
 μαζική μυϊκή καταστροφή(παράλυση μυών) από την δίοδο του ρεύματος στο
σώμα αλλά και από τους σπασμούς που επέρχονται
 απώλεια αισθήσεων
 ηλεκτρικά εγκαύματα
Τα "ΔΕΝ" του ηλεκτρικού ρεύματος (εντός σπιτιού)
δεν πιάνουμε καλώδια με βρεγμένα χέρια
δε χρησιμοποιούμε ηλεκτρικές συσκευές στο μπάνιο

δεν πιάνουμε με τα χέρια μας σπασμένα φις
δε χρησιμοποιούμε ηλεκτρικές συσκευές με φθαρμένα καλώδια
δεν ανοίγουμε ηλεκτρικές συσκευές που είναι στην πρίζα για να δούμε ή να
διορθώσουμε κάτι στο εσωτερικό τους
και τα "ΔΕΝ" έξω από το σπίτι

δεν πετάμε χαρταετούς κοντά σε καλώδια της Δ.Ε.Η.
δεν ανεβαίνουμε σε δέντρα που είναι κοντά σε καλώδια
δε χρησιμοποιούμε πασάλους κοντά σε ηλεκτροφόρα καλώδια
δεν πλησιάζουμε υποσταθμούς της Δ.Ε.Η.

Πρώτες Βοήθειες σε περίπτωση ηλεκτροπληξίας
1. Απομόνωση του ρεύματος. Κλείνουμε την παροχή. Αν δε μπορούμε , πατούμε σε
ένα στεγνό μονωτικό υλικό και προσπαθούμε με ένα μακρύ ξύλο να απομακρύνουμε
τα μέλη του θύματος από την πηγή
2. Καλούμε για βοήθεια.
3.Ακολουθούμε διαδικασία ΚΑΡΠΑ αφού είμαστε σίγουροι ότι το θύμα δεν είναι σε
επαφή με την πηγή.
4. Αν το θύμα δε δείχνει σημεία ανακοπής αλλά είναι αναίσθητο το βάζουμεσε θέση
ανάνηψης και ελέγχουμε αν έχει αλλάξει κάτι στην κατάστασή του.

5. Αν υπάρχουν μεγάλα εγκαύματα του βγάζουμε τα ρούχα. Τα περιποιούμαστε με
κρύο νερό
6. Μένουμε με το θύμα μέχρι να έρθει το ΕΚΑΒ
Γενικά θα πρέπει να προσέχουμε κάθε φορά που χρησιμοποιούμε το δίκτυο του
σπιτιού μας ή κάποια ηλεκτρική συσκευή και ειδικότερα ρευματολήπτες (φις) και
ρευματοδότες (μπρίζα) αλλά και εκτός σπιτιού σε ό,τι έχει σχέση με το ηλεκτρικό
ρεύμα
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
Τι οδηγίες θα έδινες σε όσους θα πετάξουν χαρταετό στις Απόκριες, με σκοπό να τους
προφυλάξεις από την ηλεκτροπληξία; (δες και το παρακάτω βίντεο)
Όταν κάποιος πάθει ηλεκτροπληξία, δεν πρέπει να τον αγγίξουμε αμέσως.
Με ποια σειρά θα έγραφες τις παρακάτω οδηγίες σε έναν κατάλογο πρώτων
βοηθειών;
α. Ελέγχουμε το σφυγμό του πάσχοντα
β. Δίνουμε στον πάσχοντα το φιλί της ζωής

γ. Κλείνουμε το γενικό διακόπτη του ρεύματος
δ. Απομακρύνουμε τον πάσχοντα από την αιτία της ηλεκτροπληξίας
ε. Μένουμε με τον πάσχοντα έως ότου έρθει βοήθεια

Εάν μας διαπεράσει ηλεκτρικό ρεύμα μεγάλης έντασης
τότε υπάρχει ο κίνδυνος μόνιμης βλάβης στο σώμα μας.
Πρέπει να αποφεύγουμε να κάνουμε το σώμα μας
μέρος ενός ηλεκτρικού κυκλώματος. Αποφεύγουμε να
ακουμπάμε με τα χέρια μας γυμνά καλώδια ή να
χειριζόμαστε συσκευές με υγρά χέρια. Όταν μας
διαπεράσει ηλεκτρικό ρεύμα, τότε παθαίνουμε ηλεκτροπληξία. Εάν το ρεύμα
είναι αρκετά ισχυρό, τότε η καρδιά μας μπορεί να σταματήσει να χτυπά.
Σε περίπτωση ατυχήματος, κατεβάζουμε το γενικό διακόπτη και καλούμε σε
βοήθεια. Ηλεκτροπληξία μπορεί να πάθουμε και από κεραυνό. Γι’ αυτό είμαστε
ιδιαίτερα προσεκτικοί κατά τη διάρκεια μιας καταιγίδας.
Το ανθρώπινο σώμα είναι αγωγός του ηλεκτρικού ρεύματος
Το ηλεκτρικό ρεύμα μπορεί να γίνει επικίνδυνο
Φώτης Τουλιόπουλος

Το ηλεκτρικό ρεύμα ακολουθεί πάντα την πορεία με
τη μικρότερη αντίσταση. Αυτή η πορεία, η οποία
ονομάζεται βραχυκύκλωμα, δεν είναι επιθυμητή και
μπορεί να προκαλέσει προβλήματα, ακόμη και
πυρκαγιά. Για να το αποφύγουμε αυτό έχουμε
τοποθετήσει στα σπίτια μας ασφάλειες. Πρόκειται για διακόπτες που σταματούν
τη ροή του ρεύματος όταν η έντασή του γίνει μεγαλύτερη από την επιτρεπτή.
Με λίγα λόγια οι ασφάλειες είναι αυτόματοι διακόπτες που
φροντίζουν για την ασφάλεια του σπιτιού μας.
Οι ασφάλειες του σπιτιού μας είναι αυτόματοι διακόπτες
Ασφάλεια

ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ
‘Διαμέρισμα στη Λευκωσία
καταστράφηκε ολοσχερώς από
πυρκαγιά η οποία ξέσπασε στις 2 τα
χαράματα. Ο ιδιοκτήτης του
διαμερίσματος κοιμόταν και δεν
αντιλήφθηκε έγκαιρα την πυρκαγιά.
Η πυροσβεστική υπηρεσία απέδωσε
τα αίτια της πυρκαγιάς σε
βραχυκύκλωμα…’
α) Τι είναι το βραχυκύκλωμα;
β) Πώς προκαλείται βραχυκύκλωμα και γιατί
μπορεί να οδηγήσει σε πυρκαγιά;

Βραχυκύκλωμα
Οι αρχαίοι Έλληνες ονόμαζαν βραχύ: το σύντομο
Όταν λοιπόν τα ηλεκτρόνια βρίσκουν πιο εύκολο
δρόμο για να επιστρέψουν πιο σύντομα στην
μπαταρία, τότε δημιουργείται βραχυκύκλωμα,
δηλαδή ένα πιο σύντομο κύκλωμα.
Η λάμπα
ΔΕΝ
ανάβει!!

Τηκόμενη ασφάλεια
Παρατηρήστε προσεκτικά το εσωτερικό της ασφάλειας
Από την ασφάλεια Β, πέρασε ηλεκτρικό ρεύμα
μεγαλύτερης έντασης από το κανονικό…
Α Β
Eικόνες έχουν ληφθεί από το λογισμικό Virtual Labs Electricity
Στην περίπτωση της ασφάλειας Β, το κύκλωμα είναι… ΑΝΟΙΚΤΟ
Πέτρος Γεωργιάδης

Κανόνες ασφάλειας - μέτρα προστασίας ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΦΥΓΗ
ΗΛΕΚΤΡΟΠΛΗΞΙΑΣ
Κανόνες ασφάλειας - μέτρα προστασίας για την αποφυγή
ηλεκτροπληξίας
α) Γείωση των συσκευών και μεταλλικών μερών του σπιτιού.
Γείωση ονομάζουμε την αγώγιμη σύνδεση των μεταλλικών μερών του
σπιτιού και των συσκευών με την γη. Η σωστή γείωση ενός σπιτιού
αποτελεί το πρώτο μέτρο ασφάλειας για την αποφυγή ηλεκτροπληξίας. Οι
ηλεκτρολόγοι των εγκαταστάσεων θα πρέπει να είναι πάρα πολύ
προσεκτικοί σε αυτό το θέμα και να φέρνουν καλώδια γειώσεων
κατάλληλου πάχους ακόμα και στα πολύφωτα. Αν μετρήσουμε μεταξύ της
φάσης και της γείωσης με ένα βολτόμετρο θα δούμε ένδειξη τάσης 220V,
όπως μεταξύ φάσης και ουδέτερου. Αν υποθέσουμε ότι μία συσκευή δεν
είναι γειωμένη και φθαρεί η μόνωση ενός καλωδίου, όταν το καλώδιο
ακουμπήσει στο μεταλλικό μέρος της συσκευής τότε το δυναμικό της φάσης
θα υπάρχει σε όλο το μεταλλικό μέρος της συσκευής. Έτσι λοιπόν
αγγίζοντας το μέταλλο της συσκευής τότε το ρεύμα θα περάσει από το
σώμα μας προς την γη με πολύ δυσάρεστες συνέπειες!
Αν το μεταλλικό μέρος της συσκευής είναι γειωμένο, τότε αν ο αγωγός της
φάσης ακουμπήσει στο μεταλλικό μέρος θα πέσει η ασφάλεια του δικτύου
και ο ρελές διαφυγής και ακόμα και αν ακουμπήσουμε το μεταλλικό μέρος
της συσκευής δεν θα υπάρχει κανένα πρόβλημα.
Άρα λοιπόν το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε στο σπίτι μας ή στο
εργαστήριό μας είναι να έχουμε όλες τις ηλεκτρικές συσκευές με γείωση
ακόμα και τα μεταλλικά πολύφωτα που κρέμονται στα ταβάνια των σπιτιών!
Επειδή στα πολύφωτα το καλώδιο υψηλής τάσεις περνάει μέσα από
μεταλλικούς σωλήνες, είναι πολύ εύκολο να τραυματιστεί ή μόνωσή του και
να ακουμπήσει στο μεταλλικό μέρος του φωτιστικού. Αν το μεταλλικό μέρος
δεν είναι γειωμένο θα υπάρχει πρόβλημα διότι μπορεί η φάση να υπάρχει
στον μεταλλικό σκελετό. Αν όμως γειωθεί ο σκελετός του φωτιστικού τότε
απλά θα πέσει το ρελέ διαφυγής!

β) Χρήση ανιχνευτών ρεύματος διαρροής στον ηλεκτρικό πίνακα.
Οι ανιχνευτές ρεύματος διαρροής είναι συσκευές οι οποίες τοποθετούνται
στον ηλεκτρικό πίνακα του σπιτιού και σκοπός του είναι να ανιχνεύουν αν
υπάρχει ρεύμα διαρροής προς την γη. Η δουλειά του είναι να αποκόπτει την
παροχή όταν ανιχνεύσει ρεύμα διαρροής προς την γη μεγαλύτερο από αυτό
που έχει καθοριστεί. Είναι απαραίτητος σε όλα τα σπίτια διότι εξασφαλίζει
την καλή ποιότητα της ηλεκτρικής εγκατάστασης.
γ) Χρήση μετασχηματιστών απομόνωσης.
Σε ένα δίκτυο με γείωση ηλεκτροπληξία μπορεί να προκαλέσει το άγγιγμα
ενός αγωγού φάσης με το ανθρώπινο σώμα. Υπάρχουν μετασχηματιστές
απομόνωσης μεγάλης ισχύος οι οποίοι έχουν λόγο μετασχηματισμού 1:1 και
δίνουν στην έξοδό τους όσο παίρνουν και στην είσοδο. Ο λόγος
χρησιμοποίησής τους είναι ότι πετυχαίνουμε γαλβανική απομόνωση και αν
έρθει ο ένας αγωγός της εξόδου του μετασχηματιστή σε επαφή με το
ανθρώπινο σώμα δεν προκαλείται ηλεκτροπληξία. Οποιοσδήποτε αγωγός και
αν έρθει σε επαφή με τον άνθρωπο δεν πρόκειται να χτυπηθεί από ρεύμα
εκτός και αν ακουμπήσει και στους δύο αγωγούς της εξόδου του
μετασχηματιστή. Αυτό μειώνει τις πιθανότητες να συμβεί κάτι τέτοιο από
αμέλεια ή απροσεξία.
Οι μετασχηματιστές απομόνωσης χρησιμοποιούνται σε εργαστήρια έρευνας,
μετρήσεων και εκπαιδευτικού χαρακτήρα.
δ) Χρήση τάσεων μικρότερη από 50V.
Σε πολλές περιπτώσεις όπως για παράδειγμα σε εξωτερικούς χώρους για
φωτισμό είναι προτιμότερο να χρησιμοποιούμε τάσεις μικρότερες από 50V
για να είμαστε προστατευμένοι από διαρροές λόγω υγρασίας και αλλοίωσης
της εγκατάστασης λόγω καιρικών συνθηκών. Αν για παράδειγμα θέλουμε να
ηλεκτροφωτίσουμε τον κήπο μας είναι φρονιμότερο να χρησιμοποιήσουμε
χαμηλές τάσεις και κυκλώματα προστασίας από βραχυκύκλωμα.
ε) Χρήση γαντιών και παπουτσιών με πλαστικό και μονωτικό υλικό.
Καλό είναι οι τεχνικοί που ασχολούνται με ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές
διατάξεις κατά την εργασία τους να φορούν παπούτσια από πλαστικό ή άλλο
μονωτικό υλικό (καουτσούκ) το οποίο αυξάνει την αντίσταση του σώματος
και μειώνει σημαντικά την διαρροή ρεύματος προς την γη σε περίπτωση
ηλεκτροπληξίας. Επίσης τα πλαστικά γάντια είναι απαραίτητα σε ορισμένες
περιπτώσεις ιδιαίτερα όταν εργαζόμαστε με υψηλά ρεύματα υπό τάση!

ζ) Έλεγχος του ρευματολήπτη συσκευής σε περίπτωση επισκευής
της.
Σε περίπτωση που είμαστε γνώστες και θέλουμε να επισκευάσουμε μια
οποιαδήποτε συσκευή που λειτουργεί με ρεύμα δικτύου, θα πρέπει να
βγάζουμε το καλώδιο από την πρίζα κατά το άνοιγμα της συσκευής. Ακόμα
και αν είναι απαραίτητο κατά την επισκευή της συσκευής ο ρευματολήπτης
να είναι στην πρίζα, θα πρέπει να μην ξεχνιόμαστε και προσέχουμε πάρα
πολύ να μην ακουμπάμε στην πλακέτα!
Ιδιαίτερη προσοχή: Επειδή τα τροφοδοτικά των συσκευών π.χ.
τηλεοράσεων χρησιμοποιούν ηλεκτρολυτικούς πυκνωτές μεγάλης
χωρητικότητας σε υψηλή τάση, ακόμα και αν έχετε βγάλει το καλώδιο από
την πρίζα μετρήστε τον πυκνωτή του τροφοδοτικού με το βολτόμετρο! Αν
δεν έχει εκφορτιστεί μπορεί να έχει τάση 300V!!!
Το άγγιγμα ενός φορτισμένου πυκνωτή θα έχει πολύ δυσάρεστες συνέπειες
γι' αυτό θα πρέπει για να τον εκφορτίσετε να χρησιμοποιήσετε μια
αντίσταση 1ΚΩ.
η) Εργαζόμαστε με στεγνά χέρια πάντα.
Τα ιδρωμένα χέρια μειώνουν την αντίσταση του σώματος και δημιουργούν
μεγάλη αγωγιμότητα στο σημείο επαφής με το ρεύμα! Γι' αυτό ποτέ μην
εργάζεστε με βρεγμένα χέρια ή ιδρωμένοι!!! Σκουπίστε καλά τα χέρια σας
ακόμα και αν είναι ιδρωμένα!
θ) Ελέγχουμε το σημείο στο οποίο θα τρυπήσουμε ή θα
καρφώσουμε τον τοίχο.
Είναι πολύ συνηθισμένο να κάνουμε μαστορέματα στους τοίχους και να
τρυπάμε με το δράπανο για διάφορες εργασίες. Θα πρέπει να ελέγχουμε το
σημείο μήπως εσωτερικά υπάρχουν γραμμές ηλεκτρικού ρεύματος και ένας
σωστός τρόπος είναι να χρησιμοποιούμε όργανο ανίχνευσης μετάλλων και
καλωδίων στους τοίχους! Είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο που δεν κοστίζει
πολλά χρήματα και είναι απαραίτητο στους τεχνικούς και τους
εγκαταστάτες.
Υ.Σ: Ο ηλεκτρισμός είναι μια ανεξάντλητη πηγή ενέργειας !!!
Όμως..... δεν έχει φίλους - είναι άοσμη - δεν είναι ορατή!!!!
Ας τηρήσουμε τους μικρούς κανόνες ασφαλείας στο σπίτι και πάντα
θα είμαστε ασφαλείς!!!
Το πρώτο πράγμα που με δίδαξαν στη δουλειά μου είναι... να σέβομαι
το ρεύμα για να με σέβεται και αυτό!!!

Να σταματήσουμε να είμαστε πρωταθλητές στα πολύπριζα & στις
μπαλαντέζες:
Αυξάνουν οι κίνδυνοι ηλεκτροπληξίας & πυρκαγιάς!
http://www.seh.gr/anakoinoseis/70-apofygh-hlektroplhksias

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΠΟΑΠΟ ΤΟΤΟ
ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑΡΕΥΜΑ
Ενδυνάμωση του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας καθώς και του ευρύτερου δημόσιου
τομέα και των ιδιωτικών επιχειρήσεων, με σκοπό τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας
στους τομείς των κατασκευών, των εξορυκτικών βιομηχανιών και των λιμενικών εργασιών.
Αρ.Συμβ.: CY2005/17/643.03.01.01

Α. ΗΛΕΚΤΡΟΠΛΗΞΙΑ
- Εγκαύματα στο σώμα λόγω επίδρασης του ηλεκτρικού τόξου
(εγκαταστάσεις ισχύος υψηλής τάσης)
- Επικίνδυνα ρεύματα που διέρχονται μέσα από το ανθρώπινο σώμα
(μέση και χαμηλή τάση)
Β. ΠΥΡΚΑΓΙΑ
- Πυρκαγιά που οφείλεται σε ηλεκτρικό τόξο, βραχυκύκλωμα
- Πυρκαγιά που οφείλεται σε υπερφόρτωση, καταστροφή της
μόνωσης των αγωγών
- Πυρκαγιά που προκαλείται λόγω υψηλών θερμοκρασιών
λειτουργίας ορισμένων συσκευών π.χ. λαμπτήρες πυράκτωσης,
ηλεκτρικοί φούρνοι, κ.λπ.
Γ. ΕΚΡΗΞΗ
- Έκρηξη σε ατμόσφαιρα εύφλεκτων μιγμάτων εξαιτίας σπινθήρων από
στατικό ηλεκτρισμό, λειτουργία διακοπτών κ.λπ.
ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΠΟ ΤΟ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ

ΟΡΙΣΜΟΣΟΡΙΣΜΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΠΛΗΞΙΑΣΗΛΕΚΤΡΟΠΛΗΞΙΑΣ
Ηλεκτροπληξία ονομάζεται η διέλευση του
ηλεκτρικού ρεύματος μέσα από το ανθρώπινο
σώμα και συμβαίνει όταν μεταξύ δύο σημείων
του σώματος υπάρχει τάση (διαφορά
δυναμικού) ικανή, ώστε να επιτευχθεί ροή του
ρεύματος που είναι ανάλογη με την (ηλεκτρική)
αντίσταση του σώματος.

Οι επιπτώσεις της ηλεκτροπληξίας ενδέχεται να είναι:
Δευτερογενή ατυχήματα από ασθενή συνήθως
ηλεκτρικά ρεύματα που μπορεί να προκαλέσουν π.χ.
πτώση ή ολίσθηση λόγω πανικού
Επικίνδυνα ρεύματα που ρέουν μέσα από το
ανθρώπινο σώμα. Αυτά μπορούν να προκαλέσουν
σοβαρές βιολογικές βλάβες, ακόμα και τον θάνατο.
Εγκαύματα στο σώμα λόγω επίδρασης του ηλεκτρικού
τόξου. Αυτό εμφανίζεται συνήθως σε ατυχήματα με
εγκαταστάσεις ισχύος υψηλής τάσης.
ΚΙΝΔΥΝΟΙΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΠΟΑΠΟ ΗΛΕΚΤΡΟΠΛΗΞΙΑΗΛΕΚΤΡΟΠΛΗΞΙΑ

Η ηλεκτροπληξία μπορεί να προκληθεί με τους
παρακάτω τρόπους:
• Επαφή με ενεργό αγωγό (ακροδέκτη).
• Επαφή με φθαρμένο (λόγω φυσιολογικής φθοράς της
μόνωσής του ή χτυπημένο) ηλεκτροφόρο καλώδιο.
• Επαφή με ηλεκτρική συσκευή ή μηχανισμό που έχει
βλάβη με αποτέλεσμα τη δημιουργία
βραχυκυκλώματος ή διαρροής.
• Εκφόρτωση στατικού ηλεκτρισμού (π.χ. Πυκνωτές ή
ακόμα και κεραυνός).
ΤΡΟΠΟΙΤΡΟΠΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΗΣΠΡΟΚΛΗΣΗΣ
ΗΛΕΚΤΡΟΠΛΗΞΙΑΣΗΛΕΚΤΡΟΠΛΗΞΙΑΣ

Ηλεκτρική
Συσκευή
L1
L2
L3
400 V
N
230 V
ΓειωμένοΓειωμένο ΔάπεδοΔάπεδο
1 2 3 4
ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΠΡΟΚΛΗΣΗΣΠΡΟΚΛΗΣΗΣ

• από τη χρονική διάρκεια επαφής με το ρεύμα
• από την τάση και την ένταση του ρεύματος
• από τη διαδρομή του ρεύματος δια του σώματος
• από τη συχνότητα ή μορφή του ρεύματος, δηλαδή
εναλλασσόμενο, συνεχές, κρουστικό ρεύμα
• από τη δεδομένη κατάσταση του οργανισμού
(εξασθενημένος, φαγωμένος, ιδρωμένος)
• από την υγρασία του χώρου
• από την επιφάνεια επαφής και εξόδου του ρεύματος.
ΑΠΟΑΠΟ ΤΙΤΙ ΕΞΑΡΤΑΤΑΙΕΞΑΡΤΑΤΑΙ ΗΗ ΕΠΙΔΡΑΣΗΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥΤΟΥ
ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣΡΕΥΜΑΤΟΣ;;
Πρακτικός κανόνας: Το ηλεκτρικό ρεύμα ακολουθεί πάντα την
κατεύθυνση που παρουσιάζει τη μικρότερη αντίσταση

Η διέλευση του ηλεκτρικού ρεύματος μέσω του
ανθρώπινου σώματος καθορίζεται από το νόμο του Ohm:
I = V / R
Επομένως, για σταθερή τάση επαφής π.χ. 230 V, η ένταση του
ρεύματος εξαρτάται από την αντίσταση του ανθρώπινου σώματος.
ΗΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΤΟΥΤΟΥ
ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣΣΩΜΑΤΟΣ
Μικρή Αντίσταση μεγάλη ροή ηλεκτρικού ρεύματος
Μεγάλος Κίνδυνος θανατηφόρο ατύχημα
Μεγάλη Αντίσταση μικρή ροή ηλεκτρικού ρεύματος
Μικρός Κίνδυνος ηλεκτρικό ατύχημα
Γενικά ισχύει:

Η ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ
ΣΩΜΑΤΟΣ
Η σύνθετη αντίσταση του ανθρώπινου σώματος είναι κυρίως ωμική
και κυμαίνεται κατά μέσο όρο γύρω στα 2000 Ω, με ελάχιστη
χωρητικότητα.
Οι χαρακτηριστικές τιμές της αντίστασης ανάλογα με την διαδρομή
που ακολουθεί το ηλεκτρικό ρεύμα μέσα στο ανθρώπινο σώμα είναι:
300 ΩΧέρια - Γλουτός
550 ΩΧέρι – Γλουτός
230 ΩΧέρια – Στήθος
450 ΩΧέρι – Στήθος
500 ΩΧέρια – Πόδια
750 ΩΧέρι – Πόδια
1000 ΩΧέρι – Χέρι ή Πόδι - Πόδι
Τιμή αντίστασηςΔιαδρομή του Ρεύματος
Ο άνθρωπος συγκαταλέγεται στα «σώματα» μικρής αντίστασης και για το
λόγο αυτό θα πρέπει να αποφεύγεται η γυμνή επαφή με εγκαταστάσεις με
τάση λειτουργίας άνω των 50 Volt

ΗΗ τιμήτιμή τηςτης αντίστασηςαντίστασης εξαρτάταιεξαρτάται απόαπό τατα εξήςεξής::
διαδρομή του ρεύματος δια του σώματος
τάση επαφής (η αντίσταση του σώματος δεν είναι
σταθερή και μειώνεται με την αύξηση της τάσης επαφής)
δύναμη και επιφάνεια επαφής του σώματος με τον αγωγό
(μειώνουν την αντίσταση)
σωματική διάπλαση
κατάσταση της επιδερμίδας (το πάχος της επιδερμίδας και η
υγρασία παίζουν ένα ρόλο)
Πρακτικός Κανόνας: Υψηλές αντιστάσεις έχουμε όταν το δέρμα είναι
χοντρό, ξηρό και η επιφάνεια επαφής είναι μικρή. Χαμηλές τιμές
προκύπτουν όταν το δέρμα είναι λεπτό, υγρό και η επιφάνεια επαφής
μεγάλη.
ΗΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΤΟΥΤΟΥ
ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣΣΩΜΑΤΟΣ ((συνέχειασυνέχεια))

Έως 0,5 mA (όπου 1 mA = 1/1000 Ampere, η μονάδα έντασης του ηλ.
ρεύματος)
Το ρεύμα συνήθως δε γίνεται αντιληπτό. Αυτές οι χαμηλές εντάσεις
δεν είναι θανατηφόρες. Μπορούν όμως, στην επαφή, να
προκαλέσουν μια αντανακλαστική κίνηση φόβου.
Από 0,5mA έως 10 mA
Το χέρι αποκτά μια ελαφρά ακαμψία και αισθανόμαστε μούδιασμα
που με αργό ρυθμό εκτείνεται από τον καρπό έως τον αγκώνα. Αν η
επαφή συνεχιστεί αισθανόμαστε κράμπα στο χέρι, που φθάνει σε όλο
το βραχίονα καθώς αυξάνει η ένταση του ρεύματος. Αυτές οι κράμπες
μπορεί να είναι τόσο δυνατές ώστε να είναι αδύνατο να τραβήξουμε
το χέρι μας από τον αγωγό.
ΕΠΙΔΡΑΣΗΕΠΙΔΡΑΣΗ ΕΝΑΛΛΑΣΣΟΜΕΝΟΥΕΝΑΛΛΑΣΣΟΜΕΝΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣΡΕΥΜΑΤΟΣ
((πρόκειταιπρόκειται γιαγια τητη μορφήμορφή ρεύματοςρεύματος πουπου χρησιμοποιείταιχρησιμοποιείται στιςστις
συνήθειςσυνήθεις επαγγελματικέςεπαγγελματικές && οικιακέςοικιακές καταναλώσειςκαταναλώσεις))

Από 10 mA – 25 mA
Οι γυναίκες δεν μπορούν πλέον να αποσπάσουν τα μέλη
τους από τον αγωγό, ενώ οι άνδρες αισθάνονται μερική
απώλεια μυϊκού ελέγχου και έντονο πόνο.
Από 25 mA – 45 mA
Οι μύες συσπώνται δυνατά και επώδυνα. Όταν αυτή η
μυϊκή σύσπαση φθάσει ως τους μύες του θώρακα, τότε
παρεμποδίζεται η αναπνοή, γεγονός που μπορεί να
οδηγήσει σε θάνατο, από ασφυξία. Εμφάνιση καρδιακής
μαρμαρυγής. Στις περιπτώσεις αυτές το μόνο μέσο
διάσωσης του θύματος είναι η τεχνητή αναπνοή.

Από 45 mA– 300mA
Πρόκληση εγκαυμάτων (καταστροφή ιστών, νεύρων,
μυών). Πιθανή καρδιακή ανακοπή, σταμάτημα της
κυκλοφορίας του αίματος.
Πάνω από 300 mA
Θανατηφόρο ακαριαία, με σταμάτημα της καρδιάς και
κάψιμο βασικών οργάνων.
Πάνω από 1 Α
Απελευθέρωση θερμότητας που προκαλεί πήξη των
πρωτεϊνών του αίματος και παραγωγή μυοσφαιρίνης
(χρωστικής των μυών που για τα νεφρά αποτελεί ισχυρό
δηλητήριο.

HH ΜΑΡΜΑΡΥΓΗΜΑΡΜΑΡΥΓΗ
Η μαρμαρυγή (Ventricular Fibrillation, Herzkammer
Flimmern) είναι η πιο επικίνδυνη βλάβη για τη ζωή
Τα κύρια χαρακτηριστικά της είναι:
Oι καρδιακοί παλμοί γίνονται από περιοδικοί,
άρρυθμοι.
H καρδιά δεν είναι σε θέση να κυκλοφορήσει το
αίμα.
Mειωμένη οξυγόνωση του εγκεφάλου. Η τελευταία
μπορεί να οδηγήσει σε μερικά λεπτά σε θάνατο ή σε
μία μόνιμη αδυναμία μέρους του εγκεφάλου.

ΕΠΙΔΡΑΣΗΕΠΙΔΡΑΣΗ ΕΝΑΛΛΑΣΣΟΜΕΝΟΥΕΝΑΛΛΑΣΣΟΜΕΝΟΥ
ΡΕΥΜΑΤΟΣΡΕΥΜΑΤΟΣ –– ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Με δεδομένα:
Α) ότι τόσο σε επαγγελματικές, όσο και σε οικιακές
καταναλώσεις η μικρότερη ασφάλεια ενός συνήθους
ηλεκτρολογικού πίνακα είναι της τάξεως των 6 Αmpere
Β) έχουμε ακαριαίο θάνατο σε περίπτωση διέλευσης από
το σώμα ηλεκτρικού ρεύματος ύψους 200mA (δηλ. 0,2Α)
Συμπεραίνουμε ότι οι ασφάλειες του ηλεκτρολογικού
πίνακα ΔΕΝ προστατεύουν έναντι ηλεκτροπληξίας!

350 cm400 kV7
250 cm150 kV6
150 cm66 kV5
78 cm22 kV4
76 cm20 kV3
70 cm15 kV2
36 cm6,6 kV1
ΑΠΟΣΤΑΣΗ
ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΤΑΣΗ
ΔΙΚΤΥΟΥA/A
ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

ΣΗΜΑΝΣΗΣΗΜΑΝΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ
ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ
ΗλεκτροφόροΗλεκτροφόρο
στοιχείοστοιχείο
ΑπαγορεύεταιΑπαγορεύεται ηη
κατάσβεσηκατάσβεση μεμε νερόνερό
ΑπαγορεύεταιΑπαγορεύεται οο
χειρισμόςχειρισμός
ΣημείοΣημείο γείωσηςγείωσης ΚίνδυνοςΚίνδυνος
ηλεκτροπληξίαςηλεκτροπληξίας

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΣΦΑΛΟΥΣΑΣΦΑΛΟΥΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ
Μια ηλεκτρική εγκατάσταση θεωρείται ασφαλής για
ανθρώπους όταν η τάση λειτουργίας δεν υπερβαίνει τα 50 V.
Για τάσεις λειτουργίας πάνω από 50 V πρέπει να αποκλείεται
η τυχαία επαφή και επιπλέον να ικανοποιείται μια τουλάχιστον
από τις παρακάτω συνθήκες:
1) Το ρεύμα δια μέσου του ανθρώπινου σώματος να μην
υπερβαίνει τα 0,5 mA (ενεργός τιμή, σε περίπτωση
ατυχήματος). Αυτό όταν πρόκειται για συνεχές, ή
εναλλασσόμενο ρεύμα συχνότητας 50 - 60 Ηz
2) Η τάση επαφής σε περίπτωση σφάλματος να μην
υπερβαίνει τα 50 V
3) Τάσεις επαφής πάνω από 50 V, να μην μπορούν να
διατηρηθούν για χρόνους μεγαλύτερους των 5 sec, π.χ. η
τάση των 230 V του ηλεκτρικού δικτύου.

ΜΕΘΟΔΟΙΜΕΘΟΔΟΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΣΥΜΦΩΝΑΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕΜΕ ΤΟΥΣΤΟΥΣ
ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥΣΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥΣ CENELEC HD 384.400.1CENELEC HD 384.400.1
& IEC 364/400.1& IEC 364/400.1
Χαμηλή τάση λειτουργίας (< 50 V), υποβιβασμένη τάση π.χ. 42 ή 24 V
Διπλή μόνωση, περίφραξη ή μονωτικό περίβλημα στα ενεργά κυκλώματα
Εγκατάσταση με μονωμένο δάπεδο
Γείωση όλων των μεταλλικών κελυφών των συσκευών
Εφαρμογή άμεσης γείωσης ή ουδετέρωσης
Γαλβανική απομόνωση με χρήση μετασχηματιστή 1:1
Χρήση αυτόματου διακόπτη διαφυγής τάσης (Α.Δ.Δ.Τ)
Χρήση αυτόματου διακόπτη διαρροής (RCD, Residual Current Device)
που διακόπτει την παροχή σε περίπτωση διαρροής ρεύματος (συνήθως
30 mA)
Περιορισμός της ενέργειας εκφόρτισης πυκνωτών σε 350 mJ
Εφαρμογή ισοδυναμικών συνδέσεων (δάπεδα, τοίχοι, περιβλήματα στο
ίδιο δυναμικό)

ΑΡΧΗΑΡΧΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ RCDRCD

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΗ
ΑΠΟΜΟΝΩΣΗΣ

Η αντιμετώπιση μιας ηλεκτροπληξίας απαιτεί
ψυχραιμία και συντονισμό.
Οι ενέργειες σε βήματα που πρέπει να
ακολουθηθούν είναι:
Κατέβασε το Γενικό Διακόπτη
Απομάκρυνε τον παθόντα από το ρεύμα
χρησιμοποιώντας κάποιο μονωτικό υλικό (ξύλο,
πλαστικό, ειδικά γάντια)
Τοποθέτησέ τον σε στάση που διατηρεί ελεύθερη
την αναπνευστική οδό
ΕΝΕΡΓΕΙΕΣΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΣΕΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΠΕΡΙΠΤΩΣΗ HHΛΕΚΤΡΟΠΛΗΞΙΑΣΛΕΚΤΡΟΠΛΗΞΙΑΣ

ΕΝΕΡΓΕΙΕΣΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΣΕΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΠΕΡΙΠΤΩΣΗ HHΛΕΚΤΡΟΠΛΗΞΙΑΣΛΕΚΤΡΟΠΛΗΞΙΑΣ
Εκτίμησε την κλινική κατάσταση και τηλεφώνησε
άμεσα στις Α΄ Βοήθειες και την Άμεση Επέμβαση
(199) δηλώνοντας:
- Συμβάν Ηλεκτροπληξίας
- Πλήρη Διεύθυνση (περιοχή, Οδό, Αριθμό,
Τηλέφωνο, Όροφο)
Κάνε τεχνητή αναπνοή και μασάζ καρδιάς, αν
είσαι κατάλληλα εκπαιδευμένος
Συνέχισε την προσπάθεια διάσωσης μέχρι να
αναλάβει κάποιος περισσότερο αρμόδιος

• Μάθε πού βρίσκεται ο Γενικός Διακόπτης
• Μην κάνεις χειρισμούς πριν εντοπίσεις ποιοι
αγωγοί είναι υπό τάση
• Μάθε πού βρίσκεται το κοντινότερο τηλέφωνο και
γνώριζε από μνήμης τα τηλέφωνα πρώτης
ανάγκης (199), (112), για πρώτες βοήθειες, άμεση
δράση, πυροσβεστική
• Μάθε πού βρίσκονται Φαρμακείο και
Πυροσβεστήρας
ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΕΣΠΡΟΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣΕΝΕΡΓΕΙΕΣ

ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΕΣΠΡΟΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣΕΝΕΡΓΕΙΕΣ
• Όλα τα ηλεκτρικά κυκλώματα μέσα στους
Πίνακες Διανομής πρέπει να φέρουν την
κατάλληλη σήμανση.
• Η δίοδος πρόσβασης προς τους Πίνακες
Διανομής πρέπει να είναι μονίμως ελεύθερη για
σκοπούς συντήρησης ή αποκοπής της
ηλεκτρικής παροχής σε περίπτωση έκτατης
ανάγκης.
• Ο ηλεκτρολογικός εξοπλισμός εργασίας πρέπει
να είναι κατάλληλος για τις συνθήκες που
επικρατούν (π.χ υδατοστεγής ή αντιεκρηκτικού
τύπου).

ΠΟΤΕ μην εμπιστεύεστε τη ζωή σας αποκλειστικά
σε συσκευές όπως αυτόματοι, ασφάλειες, ρελέ,
θερμικά κ.λπ. Συσκευές σαν αυτές είναι μηχανικά
συστήματα και υπάρχει πάντα πιθανότητα να μην
ενεργοποιηθούν.
ΠΟΤΕ μη διακόπτετε τη γείωση μιας συσκευής. Η
συσκευή θα γίνει επικίνδυνη για τη ζωή σας.
ΒΑΣΙΚΟΙΒΑΣΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣΚΑΝΟΝΕΣ ΑΠΟΦΥΓΗΣΑΠΟΦΥΓΗΣ
ΕΛΕΓΧΕΤΕ τακτικά τις γειώσεις των συσκευών και
την ποιότητα των καλωδίων στην επιχείρησή
σας.

ΗΛΕΚΤΡΟΠΛΗΞΙΑΣΗΛΕΚΤΡΟΠΛΗΞΙΑΣ ((συνέχειασυνέχεια))
ΝΑ ΕΡΓΑΖΕΣΤΕ ΠΑΝΤΟΤΕ ΜΕ ΤΑΞΗ. Μια μάζα
καλωδίων με πολλές συνδέσεις, εργαλεία πεταμένα
δεξιά και αριστερά οδηγούν σε επιπόλαιη σκέψη,
ενέργειες χωρίς προηγούμενη μελέτη και γενικά σε
ατυχήματα. Κάντε τις συνδέσεις σας χρησιμοποιώντας
κατάλληλα, από άποψη μήκους, καλώδια, αποφύγετε
να έχετε γυμνούς συνδέσμους, υπό τάση.
ΠΟΤΕ μη δουλεύετε σε υγρά πατώματα όταν έρχεστε
σε επαφή με ηλεκτρικά κυκλώματα.
ΕΛΕΓΧΕΤΕ τακτικά την κατάσταση του αυτόματου
διακόπτη διαρροής (RCD), πατώντας το δοκιμαστικό
μπουτόν και παρατηρώντας τη διακοπή τροφοδοσίας.

ΠΟΤΕ μη στερεώνετε καλώδια σε μεταλλικές
κατασκευές π.χ σκαλωσιές, σωλήνες κ.α. Τα καλώδια
πρέπει ανάλογα με την περίπτωση να αναρτώνται σε
τέτοιο ύψος ώστε να επιτρέπεται η ελεύθερη
κυκλοφορία προσώπων και οχημάτων.
ΑΠΟΦΕΥΓΕΤΕ την ύπαρξη φθαρμένων ή με πρόχειρες
ενώσεις καλωδίων. Τα καλώδια τροφοδοσίας των
μόνιμα εγκατεστημένων μηχανών ή άλλων συσκευών
πρέπει να προστατεύονται από μηχανική καταπόνηση
(π.χ. να καλύπτονται ή να οδεύουν εντός εύκαμπτων
πλαστικών ή μεταλλικών γειωμένων σωλήνων.

ΠΟΤΕ μη δουλεύετε μόνοι σας. Πάντα να υπάρχει
κάποιο άλλο άτομο δίπλα σας να διακόψει την παροχή
αν χρειαστεί.
ΑΠΟΦΕΥΓΕΤΕ να πιάνετε κυκλώματα με τα δύο σας
χέρια. Το ρεύμα όταν διέρχεται από το ένα χέρι στο
άλλο, διασχίζει την καρδιά σας, γεγονός που κάνει πιο
επικίνδυνο ένα σοκ.
ΜΗ ΜΙΛΑΤΕ όταν δουλεύετε σε κύκλωμα υπό τάση ή
μην απευθύνετε το λόγο σε συνάδελφό σας που
εργάζεται υπό τάση. Για το λίγο χρόνο που τα
κυκλώματά σας είναι υπό τάση και κάνετε μετρήσεις,
απαιτείται η μέγιστη συγκέντρωση και προσοχή.

ΑΠΟΦΕΥΓΕΤΕ τις απότομες κινήσεις,
σπρωξίματα κ.λπ. στους χώρους εργασίας.
Κάποιος μπορεί από σπρώξιμο να αγγίξει
κάποια σύνδεση και να δεχτεί σοκ.
ΕΜΠΙΣΤΕΥΘΕΙΤΕ για εργασίες μόνο
αδειούχο ηλεκτρολόγο.
ΠΟΤΕ μην εργάζεστε υπό τάση.

ΜΕΤΡΑΜΕΤΡΑ ΑΠΟΦΥΓΗΣΑΠΟΦΥΓΗΣ ΤΩΝΤΩΝ
ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ
Οι 5 χρυσοί κανόνες ασφαλείας :
1. Διακοπή του ηλεκτρικού ρεύματος
Προσοχή! Η διακοπή γίνεται σ' όλες τις φάσεις και σε
σημεία εκατέρωθεν της θέσης εργασίας. Πρέπει να είναι
ορατή.
2. Διασφάλιση από αυθαίρετη επαναφορά του ηλεκτρικού
ρεύματος
Προσοχή! Εξασφαλίστε ότι κανείς δεν θα
ξανατροφοδοτήσει το ρεύμα. Αυτό επιτυγχάνεται με την
αφαίρεση των ασφαλειών και την τοποθέτηση
κόκκινων πινακίδων και λουκέτων.

3. Επιβεβαίωση της έλλειψης της τάσης
Προσοχή! Διαπιστώστε με διπολικούς δοκιμαστές
τάσης ότι σ' όλες τις φάσεις υπάρχει η έλλειψη της
τάσης.
4. Γείωση και βραχυκύκλωση
Προσοχή! Στην τοποθέτηση γειώσεων πρώτα συνδέεται
το καλώδιο γείωσης προς τη γη και ύστερα με το προς
γείωση μέρος της εγκατάστασης.
5. Κάλυψη των γειτονικών στοιχείων που βρίσκονται υπό
τάση
κατά τέτοιο τρόπο ώστε να μην είναι δυνατή η επαφή μ'
αυτά
ΜΕΤΡΑΜΕΤΡΑ ΑΠΟΦΥΓΗΣΑΠΟΦΥΓΗΣ ΤΩΝΤΩΝ
ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ((συνέχειασυνέχεια))

ANOIXTOΣ ΠΙΝΑΚΑΣ:
Κίνδυνος από
ηλεκτροπληξία

Κ.Δ.Π. 174/2002 : Οι περί ελάχιστων προδιαγραφών
ασφάλειας και υγείας στους χώρους εργασίας Κανονισμοί
(σε συμμόρφωση με την οδηγία 89/654/ΕΟΚ)
««ΗΗ ηλεκτρικήηλεκτρική εγκατάστασηεγκατάσταση πρέπειπρέπει νανα έχειέχει σχεδιαστείσχεδιαστεί καικαι
κατασκευαστείκατασκευαστεί έτσιέτσι ώστεώστε νανα μημη δημιουργείδημιουργεί κίνδυνοκίνδυνο πυρκαγιάςπυρκαγιάς ήή
έκρηξηςέκρηξης καικαι τατα πρόσωπαπρόσωπα νανα είναιείναι επαρκώςεπαρκώς προστατευμέναπροστατευμένα
έναντιέναντι τωντων κινδύνωνκινδύνων ατυχήματοςατυχήματος πουπου μπορείμπορεί νανα προκύψουνπροκύψουν
απόαπό τηντην άμεσηάμεση ήή έμμεσηέμμεση επαφήεπαφή μεμε τοντον ηλεκτρισμόηλεκτρισμό»»..
««ΚατάΚατά τοτο σχεδιασμόσχεδιασμό,, τηντην κατασκευήκατασκευή καικαι τηντην επιλογήεπιλογή τουτου υλικούυλικού
καικαι τωντων συστημάτωνσυστημάτων προστασίαςπροστασίας πρέπειπρέπει νανα λαμβάνονταιλαμβάνονται
υπόψηυπόψη ηη τάσητάση τουτου ρεύματοςρεύματος,, ηη επίδρασηεπίδραση τωντων εξωτερικώνεξωτερικών
παραγόντωνπαραγόντων καικαι ηη καταλληλότητακαταλληλότητα τωντων προσώπωνπροσώπων πουπου έχουνέχουν
πρόσβασηπρόσβαση σεσε τμήματατμήματα τηςτης εγκατάστασηςεγκατάστασης»»..
ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ
ΓΙΑ ΤΙΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ
ΓΙΑ ΤΙΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ
Κ.Δ.Π. 494/2004 : Οι περί ελάχιστων προδιαγραφών
ασφάλειας και υγείας στους χώρους εργασίας
(τροποποιητικοί) Κανονισμοί του 2004
«ΌλαΌλα τατα ηλεκτρικάηλεκτρικά κυκλώματακυκλώματα πουπου τροφοδοτούντροφοδοτούν
ρευματοδότεςρευματοδότες,, φορητέςφορητές ήή κινητέςκινητές συσκευέςσυσκευές,, ήή καικαι
εξοπλισμόεξοπλισμό εργασίαςεργασίας πρέπειπρέπει νανα εφοδιάζονταιεφοδιάζονται μεμε
αυτόματουςαυτόματους διακόπτεςδιακόπτες διαρροήςδιαρροής,, ψηλήςψηλής ευαισθησίαςευαισθησίας,,
τουλάχιστοτουλάχιστο 3030 mAmA ήή καικαι μικρότερηςμικρότερης,, ανάλογαανάλογα μεμε τιςτις
ιδιάζουσεςιδιάζουσες περιστάσειςπεριστάσεις,, ήή νανα εφοδιάζονταιεφοδιάζονται μεμε άλλεςάλλες
κατάλληλεςκατάλληλες συσκευέςσυσκευές γιαγια προστασίαπροστασία απόαπό ηλεκτροπληξίαηλεκτροπληξία
τωντων προσώπωνπροσώπων στηνστην εργασίαεργασία,, ήή καικαι άλλωνάλλων προσώπωνπροσώπων
πουπου μπορείμπορεί νανα επηρεαστούνεπηρεαστούν»»

ΒΑΣΙΚΗ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ
ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ
• Κεφ. 82: Οι περί Ηλεκτρισμού (Βασικοί) Κανονισμοί
• Οι περί Ηλεκτρισμού (Τροποποιητικοί) Κανονισμοί του
1976.
• Κ.Δ.Π. 293/90: Οι περί Ηλεκτρισμού (Τροποποιητικοί)
Κανονισμοί του 1990.
Οι κυριότεροι περί Ηλεκτρισμού Κανονισμοί (1941-2004) :

ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ (συνέχεια)
• Κ.Δ.Π. 315/81: Οι περί Ηλεκτρισμού εις εργοστάσια
Ειδικοί Κανονισμοί του 1981
Οι περί Ηλεκτρισμού Νόμοι:
• Κεφ. 170 μέχρι Ν.141(Ι) 1990: Ο περί Ηλεκτρισμού
Νόμος
• Ν.85(Ι)/2004: Ο περί Ηλεκτρισμού (τροποποιητικός)
Νόμος του 2004
Οι περί Ηλεκτρισμού στα εργοστάσια Κανονισμοί:

Καθορισμός ορίων ευθύνης αδειούχων εγκαταστατών:
• Κ.Δ.Π. 51/76: Διάταγμα καθορισμού ορίων ευθύνης
• Κ.Δ.Π. 333/83: Διάταγμα καθορισμού ορίων ευθύνης
(τροποποιητικό)
Καθορισμός τεχνικών προδιαγραφών εξοπλισμού:
• Κ.Δ.Π. 70/2005: Το περί καθορισμού των τεχνικών
προδιαγραφών Διάταγμα (16η έκδοση)
• Κ.Δ.Π. 267/2006: Το περί καθορισμού των τεχνικών
προδιαγραφών Διάταγμα (16η έκδοση)
(τροποποιητικό)

Ηλεκτρολογικός εξοπλισμός Χαμηλής Τάσης:
• Κ.Δ.Π. 313/2003: Οι περί Βασικών Απαιτήσεων
(Ηλεκτρολογικός Εξοπλισμός Χαμηλής Τάσης)
Κανονισμοί του 2003
Κανονισμοί για μελέτη ηλεκτρολογικών και
μηχανολογικών εγκαταστάσεων :
• Κ.Δ.Π. 111/2006: Οι περί Ρύθμισης Οδών και
Οικοδομών (Μηχανολογικές και Ηλεκτρολογικές
Εγκαταστάσεις) Κανονισμοί του 2006.

Ηλεκτροπληξία– Κανόνεςασφαλείας
©ΑµπατζόγλουΙωάννης, ΚαθηγητήςΠΕ17(Ηλεκτρονικός), Αθήνα2006
Όταν εργάζεστε µε ηλεκτρικές ή ηλεκτρονικές διατάξεις πρέπει να λαµβάνετε ορισµένες
προφυλάξεις για την προστασία σας από ηλεκτροπληξία, φωτιά, έκρηξη ή µηχανική βλάβη.
Πρέπει να ακολουθείτε ασφαλείς διαδικασίες όταν εργάζεστε µε κύκλωµα είτε χαµηλής, είτε
υψηλής τάσης.
Αυτό που καθιστά επικίνδυνη την ηλεκτροπληξία είναι η ένταση και η χρονική διάρκεια του
ηλεκτρικού ρεύµατος που µας διαρρέει, ιδιαίτερα στην περιοχή της καρδιάς. Για επιδερµίδες µε
ελάχιστη αντίσταση 5ΚΩ,οι τάσεις που είναιµικρότερες από 50V θεωρητικά είναιακίνδυνες, αφού
προκαλούν ρεύµα έντασης µόλις 10mA. Όταν οι τάσεις κυµαίνονται από 50V έως 1000V, τότε
ανάλογα µε την αντίσταση του σώµατός µας εκείνη την στιγµή θα διαρρεύσει µέσα µας ρεύµα το
οποίο µπορεί να µας προκαλέσει από απλές µυϊκές συσπάσεις µέχρι και τον θάνατο (δείτε τον
πίνακα που ακολουθεί).
ΡΕΥΜΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ
Από1mAµέχρι 10mA Προκαλεί ακίνδυνες µυϊκές συσπάσεις
Από10mA µέχρι 25mA Θεωρείταιεπικίνδυνοότανδιαρκεί µερικά λεπτά
Από25mA µέχρι 75mA Ανη διάρκεια διέλευσης του ρεύµατος είναι µεγαλύτερη των 30sec,
τότε προκαλείτη διακοπήτηςλειτουργίαςτης καρδιάς (θάνατος)!
Μεγαλύτερο από 75mA Ακόµη και αν διαρκέσει κλάσµατα του δευτερολέπτου προκαλεί τον
θάνατο!
Η διέλευση ρεύµατος χαµηλής έντασης µέσα από το ανθρώπινο σώµα επί µεγάλο χρονικό
διάστηµα ή ρεύµατος µεγάλης έντασης για µικρό χρονικό διάστηµα, προκαλεί εγκαύµατα. Το
εναλλασσόµενο ρεύµα προκαλεί συσπάσεις των µυών, ενώ το συνεχές ρεύµα προκαλεί
ηλεκτρολυτική διάσπαση των φυσιολογικών υγρών του σώµατος. Οι υψηλές τάσεις προκαλούν
σχεδόν πάντοτε ανακοπήτης καρδιάς και εσωτερικάεγκαύµατα.
Όµωςγιατί µε τηνίδια τάση άλλοι σκοτώνονται και άλλοι παθαίνουν µόνο εγκαύµατα ή
ακόµα και τίποτα; Η απάντηση είναι ότι η αντίσταση της επιδερµίδας του ανθρώπινου σώµατος
κυµαίνεται από 5ΚΩ µέχρι 100ΚΩ, ανάλογα µετην περιοχή του σώµατος καιτο είδος τηςεπαφής
της µε τον αγωγό (κράτηµα αγωγού, απαλό άγγιγµα, κτλ). Όµως αν το σώµα είναι ιδρωµένο ή
βρεγµένο, τότε η αντίσταση της επιδερµίδας µειώνεται σηµαντικά. Επίσης έχει αποδειχθεί ότι η
αντίσταση του ανθρώπινου σώµατος στο ηλεκτρικό ρεύµα εξαρτάται και από την ψυχολογική
κατάσταση του ατόµου (σε αυτό βασίζονται και τα τεστ αληθείας µε ηλεκτρισµό). Η κακή
ψυχολογική κατάσταση και η κόπωση κάνουν τον άνθρωπο περισσότερο ευαίσθητο στον
ηλεκτρισµό, αυξάνουν την πιθανότητα κακών χειρισµών και κατά συνέπεια αυξάνουν τους
κινδύνους ηλεκτροπληξίας. Οι παραπάνω παράγοντες καθορίζουν άµεσα την αντίσταση του
σώµατός µας. Όµως το τελικό αποτέλεσµα δεν εξαρτάται µόνο από το ρεύµα που θα περάσει από
µέσα µας, αλλά και από ποια περιοχή του σώµατος θα διέλθει, καθώς και από το χρονικό
διάστηµαπουθαδιαρκέσει.

Μέτρα προφύλαξης
Για την αποφυγή (ή τουλάχιστον τον περιορισµό) των κινδύνων ηλεκτροπληξίας πρέπει να
λαµβάνονται τα παρακάτω βασικά µέτρα:
1.Χρήση πηγώνµετάση µικρότερη από 50V.
Οιτάσεις κάτωτων 50V είναιθεωρητικά ακίνδυνες για τον άνθρωπο. Τοµέτρο αυτόεφαρµόζεται σε
εργαστήρια,για τον φωτισµόυπαίθριων χώρων, κτλ.
2. Γείωση των µεταλλικών µερών των συσκευών που µπορούν να βρεθούν τυχαία υπό
τάση.
Ηγείωση προστατεύει από κινδύνους που οφείλονται στην καταστροφήτωνηλεκτρικών µονώσεων.
∆ιότι αν καταστραφεί η µόνωση του αγωγού της φάσης και έρθει σε επαφή µε το περίβληµα της
συσκευής, τότε όποιος ακουµπήσει την συσκευή θα υποστεί ηλεκτροπληξία, επειδή µέσω αυτής
θα κλείσει το κύκλωµα µε τη γη. Όµως αν το µεταλλικό περίβληµα της συσκευής είναι γειωµένο,
τότε το άτοµο που θα έλθει σε επαφή µε το περίβληµα δεν θα διατρέξει κίνδυνο ηλεκτροπληξίας.
Επιπλέον θα δηµιουργηθεί ένα έντονο ρεύµα διαρροής προς τη γη που θα προκαλέσει την
ενεργοποίηση των ασφαλειώντηςηλεκτρικής εγκατάστασηςκαιτηνδιακοπή της παροχής τάσης.
3.Χρήση συσκευών µε διπλή προστασία.
Οι συσκευές µε διπλή προστασία έχουν διπλή µόνωση. Η µια µόνωση υπερτίθεται της άλλης και
κατά συνέπειαη πιθανότητα ταυτόχρονης καταστροφής τωνµονώσεωνείναι πολύ µικρή.
4.Χρήση µετασχηµατιστών αποµόνωσης.
Ο µετασχηµατιστής αποµόνωσης προκαλεί γαλβανική αποµόνωση του δικτύου. Όταν
παρεµβάλλεται στο δίκτυο, τότε για να προκληθεί ηλεκτροπληξία απαιτείται η ταυτόχρονη επαφή
και µε τους δύο αγωγούς, αλλά οι πιθανότητες να συµβεί αυτό είναι λίγες. Έχει κατά κανόνα λόγο
µετασχηµατισµού1:1και είναι απαραίτητοςσε κάθε εργαστήριο ηλεκτρονικών.
5.Χρήση ανιχνευτώνρεύµατος διαρροής προς τηγη.
Ο ανιχνευτής ρεύµατος διαρροής προς τη γη (ρελέ διαφυγής ρεύµατος ή κοινώς
αντιηλεκτροπληξιακός διακόπτης) διακόπτει την παροχή µόλις ανιχνεύσει ρεύµα διαρροής µε
ένταση ανάµεσα στα 10mA και στα 30mA. Είναι µια απλή και φθηνή συσκευή που τοποθετείται
στον ηλεκτρικό πίνακα και εξασφαλίζει αποτελεσµατικήπροστασία απέναντι στην ηλεκτροπληξία.
6.Αύξηση της αντίστασηςτου ανθρώπινου σώµατος.
Η αύξηση της αντίστασης του ανθρώπινου σώµατος επιτυγχάνεται έµµεσα µε τη χρήση
παπουτσιών µε πλαστική σόλα, πλαστικών γαντιών και εργαλείων µε κατάλληλη µόνωση. ∆ιότι αν
φοράτε παπούτσια µε σόλες από καουτσούκ, τότε αυτές λειτουργούν ως µόνωση και δεν αφήνουν
να κλείσειτο κύκλωµα ανάµεσαστοναγωγότηςφάσης καιτη γη.

Άλλοι κανόνες ασφαλείας που θα πρέπει σας γίνουνσυνήθεια είναιοι εξής:
• Ναµην επισκευάζετε κυκλώµαταόταν είστε πολύ κουρασµένοι.
• Φροντίστετα επίπεδαφωτισµού να είναιτέτοια ώστενα µην σας κουράζουν.
• Ναµην δουλεύετεµεβρεγµένα χέριαή πόδια.
• Ναµην φοράτε δακτυλίδια ήαλυσίδες πάνωαπό ανοικτές συσκευές.
• Ποτέ να µην θεωρείτε ότι ένα κύκλωµα δεν έχει ρεύµα, ακόµα και όταν ο διακόπτης είναι
κλειστός! ∆ιότι σε κάποια σηµεία µπορεί να υπάρχει φορτίο π.χ. σε κάποιο ηλεκτρολυτικό
πυκνωτή µεγάληςχωρητικότητας.
• Ποτέ να µην παραβιάζετε ή καταργείτε συσκευές ασφαλείας (π.χ. αλληλοσυνδέσεις,
διακόπτες, ασφάλειες, κτλ.)
• Σε περίπτωση φωτιάς σε µια συσκευή να χρησιµοποιείτε µόνο αποδεκτά συστήµατα
κατάσβεσης για ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά στοιχεία. Προτιµότεροι είναι οι πυροσβεστήρες
διοξειδίου του άνθρακα, οι αλογονούχοι ή αφρού, ενώ απαγορεύεται αυστηρά η χρήση
νερού.
• Ναµην βιάζεστε και να είστεπροσεκτικοί.
Σεπερίπτωση που κάποιος πάθει ηλεκτροπληξία πρέπει ναενεργήσετεωςεξής:
1) ∆ιακόψτε αµέσως την παροχή κατεβάζοντας τον γενικό διακόπτη της ηλεκτρικής εγκατάστασης.
Αν ο γενικός διακόπτης είναι µακριά, τότε διακόψτε την επαφή του ατόµου που έχει υποστεί την
ηλεκτροπληξία µε τον ρευµατοφόρο αγωγό χρησιµοποιώντας ένα µονωτικό µέσο (π.χ. ένα στεγνό
ρούχο). Προσέξτε να µην έλθετε σε απ’ ευθείας επαφή ούτε µε το άτοµο, αλλά ούτε και µε τον
αγωγό.
2) Βοηθήστε το άτοµο που έπαθε ηλεκτροπληξία να αναπνεύσει. Αν έχει πέσει σε κώµα να του
κάνετε αµέσως τεχνική αναπνοή. Οι ενέργειες αυτές πρέπει να συνεχιστούν µέχρι να φθάσει ο
γιατρός.

ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΡΕΥΜΑ-ΣΤΑΤΙΚΟΣΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΣ
29.Τί ονομάζουμε στατικό ηλεκτρισμό;
Στατικός ηλεκτρισμός ονομάζεται το ηλεκτρικό φορτίο (θετικό ή αρνητικό) που
περιέχεται σε ένα αντικείμενο.
30.Τί ονομάζουμε ηλεκτροπληξία;
Ηλεκτροπληξία είναι η ροή ηλεκτρικού ρεύματος μέσα από το σώμα και
συμβαίνει όταν μεταξύ δύο σημείων του ανθρώπινου σώματος υπάρχει τάση ικανή,
ώστε να επιτευχθεί ροή του ρεύματος διαπερνώντας την ηλεκτρική αντίσταση του
σώματος.
31.Ποιές κατηγορίες ατυχημάτων που οφείλονται στο ηλεκτρικό ρεύμα
διακρίνουμε;
1. Ηλεκτρικά ατυχήματα λόγω άμεσης επίδρασης του ηλεκτρικού ρεύματος
στο ανθρώπινο σώμα
2. Έμμεση επαφή και πρόκληση εγκαυμάτων εξαιτίας μεγάλης εκλυόμενης
θερμικής ενέργειας από ηλεκτρικό τόξο
3. Δευτερεύοντα ατυχήματα από ασθενή συνήθως ηλεκτρικά ρεύματα που
μπορούν να προκαλέσουν π.χ. πτώση ή ολίσθηση λόγω πανικού
32.Με ποιούς τρόπους μπορεί να προκληθεί ηλεκτροπληξία;
 Επαφή με τον ενεργοποιημένο αγωγό (ακροδέκτη)
 Επαφή με ενεργοποιημένο καλώδιο που είναι φθαρμένο εξαιτίας
φυσιολογικής φθοράς ή χτυπημένο. Σημαντικό ρόλο στη φθορά των
αγωγών παίζουν α) η υπερθέρμανση β) η υγρασία του περιβάλλοντος γ)
βιολογικοί παράγοντες (αρουραίοι, άλλα τρωκτικά και έντομα).
 Επαφή με ηλεκτρικό μηχανισμό που παρουσιάζει βλάβη, με αποτέλεσμα
τη δημιουργία βραχυκυκλώματος.
 Εκφόρτιση στατικού ηλεκτρισμού.

33.Ποιές βλάβες μπορεί να προξενήσει το ηλεκτρικό ρεύμα στον άνθρωπο;
 Εγκαύματα στο σώμα λόγω επίδρασης του ηλεκτρικού τόξου (σε
εγκαταστάσεις ισχύος υψηλής τάσης)
 Επικίνδυνα ρεύματα που ρέουν μέσα από το ανθρώπινο σώμα (μπορουν
να προκαλέσουν ακόμη και το θάνατο).
 Δευτερογενή ατυχήματα από ασθενή συνήθως ηλεκτρικά ρεύματα που
μπορούν να προκαλέσουν π.χ. Πτώση ή ολίσθιση λόγω πανικού.
Η πιο επικίνδυνη για τη ζωή βλάβη που προκαλείται από το ηλεκτρικό ρεύμα
είναι η μαρμαρυγή (καρδιακή αρρυθμία)
34.Ποιοί παράγοντες καθορίζουν τη βαρύτητα των επιπτώσεων στον
ανθρώπινο οργανισμό;
Η σοβαρότητα των βλαβών που προκαλούνται από το ηλεκτρικό ρεύμα εξαρτάται
από
 την ένταση του ρεύματος
 τη χρονική διάρκεια του ρεύματος
 το δρόμο του ρεύματος μέσω του σώματος
 τη συχνότητα ή τη μορφή του ρεύματος (εναλασσόμενο ή συνεχές-AC/DC)
 την κατάσταση του σώματος (εξασθενημένο, ιδρωμένο, μετά από
κατανάλωση μορφής)
 την υγρασία του χώρου
 την επιφάνεια επαφής & εξόδου του ρεύματος
Η ένταση του ρεύματος που διαπερνά το ανθρώπινο σώμα (όταν η τάση είναι
σταθερή) εξαρτάται από την αντίσταση του σώματος. Εξίσου σημαντικές είναι
και η αντίσταση στο σημείο επαφής τόσο με με τον αγωγό του ρεύματος, όσο και
με το έδαφος. Για την ηλεκτρική αντίσταση του ανθρώπινου σώματος ισχύοιυν οι
εξής συνεπαγωγές:
Μικρή Αντίσταση--> μεγάλη ροη Η/Ρ->ΜεγάλοςΚίνδυνος-->θανατηφόρο ατύχημα
Μεγάλη Αντίσταση->μικρή ροή Η/Ρ-->Μικρός Κίνδυνος-->ηλεκτρικό ατύχημα
Υψηλές αντιστάσεις έχουμε όταν: το δέρμα είναι χοντρό, ξηρό και η επιφάνεια
επαφής με το ρεύμα είναι μικρή. Χαμηλές αντιστάσεις προκύπτουν όταν:το δέρμα
είναιλεπτό, υγρό και η επιφάνεια επαφής με το δέρμαμεγάλη

35.Ποιές είναι οι μέγιστες τιμές τάσης ηλεκτρικού ρεύματος που δεν
εγκυμονούν κινδύνους για τον άνθρωπο;
Μια εγκατάσταση θεωρείται ασφαλής για ανθρώπους, όταν η τάση λειτουργίας της
δεν υπερβαίνει τα 50 V στο συνεχές η εναλασσόμενο ρεύμα (ενεργός τιμή)
36.Ποιά είναι τα γενικά μέτρα προστασίας από ηλεκτροπληξία που πρέπει να
ισχύουν σε κάθε εγκατάσταση;
 χαμηλή τάση λειτουργίας (<50 V), υποβιβασμένη τάση
 διπλή μόνωση
 περίφραξη ή περίβλημα στα κυκλώματα
 εγκατάσταση σε μονωμένο δάπεδο
 γαλβανική απομόνωση του κυκλώματος
 ουδετέρωση
 γείωση μέσω διακόπτη διαφυγής τάσης
 χρήση διακόπτη διαφυγής ρεύματος
37.Ποιές είναι οι άμεσες ενέργειες σε περίπτωση ηλεκτροπληξίας;
1. Κατέβασε το γενικό διακόπτη
2. Απομάκρυνε τον παθόντα από το ηλεκτρικό ρεύμα χρησιμοποιώντας ένα
αντικείμενο που είναι κακός αγωγός του ηλεκτρισμού (π.χ. ξύλο, ύφασμα)
3. Ξεκίνα καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση (μαλάξεις καρδιάς και τεχνητή
αναπνοή)
4. Τηλεφώνησε ταυτόχρονα στο Ε.Κ.Α.Β. (166) και στην Άμεση Επέμβαση
(100)
5. Συνέχισε τη προσπάθεια διάσωσης έως ότου αναλάβει ο γιατρός ή ο
διασώστης του Ε.Κ.Α.Β.
38.Ποιά προληπτικά μέτρα θα πρέπει να παρθούν ώστε να έχουμε άμεση
αντίδραση σε περίπτωση ηλεκτροπληξίας;
1. Μάθε πού βρίσκεται ο γενικός διακόπτης του ρεύματος
2. Μάθε πού βρίσκεται το κοντινότερο τηλέφωνο και γνώριζε από μνήμης τα
τηλέφωνα πρώτης ανάγκης
3. Άμεση Δράση: 100
4. Ε.Κ.Α.Β.: 166
5. Μάθε πού βρίσκονται φαρμακείο και πυροσβεστήρας
6. Μην κάνεις χειρισμούς προτού εντοπίσεις ποιοί αγωγοί είναι υπό τάση
http://ygieini-asfaleia.pblogs.gr/hlektriko-refma-statikos-hlektrismos.html

Βραχυκύκλωμα - Ασφάλειες
Τάξη Ε΄
1
ΔΚΦΔ ΥΑΝΙΩΝ
ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤ΢Η
ΔΝΟΣΗΣΑ 7: ΗΛΔΚΣΡΙ΢ΜΟ΢
ΚΔΦΑΛΑΙΟ 11: ΒΡΑΥΤΚΤΚΛΩΜΑ – Α΢ΦΑΛΔΙΔ΢
ΓΙΑΡΚΔΙΑ: 2 δηδαθηηθέο ώξεο
ΓΙΓΑΚΣΙΚΟΙ ΢ΣΟΥΟΙ:
1. Να δηαπηζηώζνπλ νη καζεηέο πεηξακαηηθά ηα απνηειέζκαηα ηνπ
βξαρπθπθιώκαηνο ζε έλα ειεθηξηθό θύθισκα.
2. Να δηαπηζηώζνπλ πεηξακαηηθά ηε ρξεζηκόηεηα ηεο αζθάιεηαο ζε έλα
ειεθηξηθό θύθισκα.
3. Να δνπλ αζθάιεηεο δηαθόξσλ εηδώλ.
Συγγραφή: Στυλιανακάκησ Γιάννησ – Δάςκαλοσ
Συνεργάτησ του ΕΚΦΕ Χανίων για την Α/ΘΜΙΑ ΕΚΠ/ΣΗ
Φωτογράφιςη – Ηλεκτρονική επεξεργαςία: Γιαννενάκησ Κων/νοσ - Δάςκαλοσ

Τάξη Ε΄
2
ΒΡΑΥΤΚΤΚΛΩΜΑ – Α΢ΦΑΛΔΙΔ΢
Πεηξάκαηα πνπ πξνηείλνληαη:
Ππξθαγηά από βξαρπθύθισκα

Τάξη Ε΄
3
Π 1: Βξαρπθύθισκα
Δηζαγσγηθό εξέζηζκα – Γηαηύπσζε ππνζέζεσλ
Όινη ζηα ζπίηηα καο, ζηηο ειεθηξηθέο ζπλδέζεηο, ρξεζηκνπνηνύκε αζθάιεηεο.
Πώο όκσο ιεηηνπξγνύλ;
Από πνηνλ θίλδπλν καο πξνζηαηεύνπλ;
Πείξακα
Όξγαλα – Τιηθά
Μπαηαξία
Καιώδηα κε θξνθνδεηιάθηα θαη κπαλάλεο
Λακπάθη
Λπρληνιαβή
Γηαθόπηεο
Κνθηάθη
Απνγπκλσηήο θαισδίσλ
Μνλσηηθή ηαηλία

Τάξη Ε΄
4
Οδεγίεο εθηέιεζεο – Α
Δηθόλα 1
Καηαζθεύαζε ην θύθισκα πνπ βιέπεηο ζηελ εηθ. 1.

Τάξη Ε΄
5
Αθνύκπεζε ην έλα θαιώδην ζην άιιν θαη θιείζε ηνλ δηαθόπηε, όπσο ζηελ εηθ. 2
θαη 3 ηη παξαηεξείο;
Δηθόλα 2
Δηθόλα 3
Παξαηήξεζε
 Σν ιακπάθη αλάβεη θαλνληθά.
΢πκπέξαζκα
 Αθόκε θη αλ έξζνπλ ζε επαθή ηα κνλσκέλα θαιώδηα ελόο θιεηζηνύ
ειεθηξηθνύ θπθιώκαηνο, ην ιακπάθη ζπλερίδεη λα θσηίδεη.

Τάξη Ε΄
6
Οδεγίεο εθηέιεζεο – Β
΢ην ίδην θύθισκα, αθαίξεζε ην κνλσηηθό πιηθό ησλ δύν θαισδίσλ.
Αθνύκπεζε πάιη ην έλα θαιώδην ζην άιιν, ζην ζεκείν πνπ έρεηο αθαηξέζεη ην
κνλσηηθό πιηθό θαη θιείζε ηνλ δηαθόπηε. Ση παξαηεξείο;

Τάξη Ε΄
7
 Όηαλ αθνπκπάκε ηα δύν «γπκλά» θαιώδηα θαη θιείζνπκε ηνλ δηαθόπηε,
ην ιακπάθη ζβήλεη.
 ΢ην βξαρπθύθισκα ην ξεύκα δελ πεξλά από ην ιακπάθη, γηαηί ξέεη από
ηνλ πην εύθνιν δξόκν, ην δξόκν ηνπ βξαρπθπθιώκαηνο.
Ο δύζθνινο δξόκνο είλαη ν δξόκνο από ην ιακπάθη, γηαηί ην ζπξκαηάθη ηνπ
παξνπζηάδεη αληίζηαζε.

Τάξη Ε΄
8
Οδεγίεο εθηέιεζεο – Γ
΢ην ίδην θύθισκα, ηύιημε κε κνλσηηθή ηαηλία ηα «γπκλά» ζύξκαηα ησλ δύν
θαισδίσλ.
Με έλα επηπιένλ θνκκάηη θαιώδην, ζύλδεζε κεηαμύ ηνπο ηα δύν θαιώδηα ζηα
ζεκεία όπνπ απηά αθνπκπνύλ ζηηο δύν επαθέο ζην ιακπάθη θαη θιείζε ηνλ
δηαθόπηε. Ση παξαηεξείο;

Τάξη Ε΄
9
 Όηαλ ελώλνπκε, κε ην επηπιένλ θαιώδην, ηα δύν θαιώδηα κεηαμύ ηνπο θαη
θιείζνπκε ηνλ δηαθόπηε, ην ιακπάθη ζβήλεη.
 ΢ην βξαρπθύθισκα ην ξεύκα δελ πεξλά από ην ιακπάθη, γηαηί ξέεη από
ηνλ πην εύθνιν δξόκν, ην δξόκν ηνπ βξαρπθπθιώκαηνο.
Ο δύζθνινο δξόκνο είλαη ν δξόκνο από ην ιακπάθη, γηαηί ην ζπξκαηάθη ηνπ
παξνπζηάδεη αληίζηαζε.
Η αλάιπζε ηεο ιέμεο «βξαρπθύθισκα» (θνληό θύθισκα) δελ εδξαηώλεη ηε
ιαλζαζκέλε αληίιεςε όηη ν «εύθνινο δξόκνο» είλαη πάληνηε ν «ζύληνκνο
δξόκνο».
΢ε νξηζκέλεο πεξηπηώζεηο είλαη πηζαλό, ιόγσ ιαλζαζκέλεο ζύλδεζεο ή θάπνηαο
βιάβεο, νη πόινη κηαο ειεθηξηθήο πεγήο λα ζπλδεζνύλ κέζσ ελόο αγσγνύ κε
πνιύ κηθξή ή ακειεηέα αληίζηαζε.
΢ηελ πεξίπησζε απηή ε έληαζε ηνπ ξεύκαηνο, ην πιήζνο δειαδή ησλ
ειεθηξηθώλ θνξηίσλ πνπ δηαξξένπλ έλα ζπγθεθξηκέλν ζεκείν ηνπ αγσγνύ ζηε
κνλάδα ηνπ ρξόλνπ, είλαη κεγάιε, κε απνηέιεζκα ν αγσγόο λα ππεξζεξκαίλεηαη,
κε θίλδπλν λα ιηώζεη πξνθαιώληαο αθόκα θαη ππξθαγηά.
Κάζε θύθισκα ακειεηέαο αληίζηαζεο νλνκάδεηαη βξαρπθύθισκα.

Τάξη Ε΄
10
Π 2: Αζθάιεηεο
Δηζαγσγηθό εξέζηζκα – Γηαηύπσζε ππνζέζεσλ
Πώο πξνζηαηεπόκαζηε από ηα βξαρπθπθιώκαηα;

Τάξη Ε΄
11
Πείξακα
Όξγαλα – Τιηθά
Μηθξό θνκκάηη μύιν
Βίδεο
Καηζαβίδη
Μπαηαξία
Καιώδηα κε θξνθνδεηιάθηα θαη κπαλάλεο
Λακπάθη
Λπρληνιαβή
Γηαθόπηεο
Κνθηάθη
Απνγπκλσηήο θαισδίσλ
΢πξκαηάθη θνπδίλαο
Μνλσηηθή ηαηλία
Οδεγίεο εθηέιεζεο – Α
΢ε έλα κηθξό θνκκάηη μύιν βίδσζε δύν βίδεο ζε απόζηαζε 3 εθ. πεξίπνπ.
Από ην ζπξκαηάθη θνπδίλαο πάξε 2 κόλν «ηξίρεο» θαη ζηεξέσζέ ηηο ζηηο βίδεο
ηνπ μύινπ, έηζη ώζηε λα ηεληώζνπλ.

Τάξη Ε΄
12
΢ύκβνιν αζθάιεηαο
Καηαζθεύαζε ην παξαπάλσ θύθισκα θαη θιείζε ηνλ δηαθόπηε. Ση παξαηεξείο;
 Σν ιακπάθη αλάβεη θαλνληθά.

Τάξη Ε΄
13
Οδεγίεο εθηέιεζεο – Β
΢ην πξνεγνύκελν θύθισκα, αθαίξεζε ην κνλσηηθό πιηθό ησλ δύν θαισδίσλ.
Αθνύκπεζε ην έλα θαιώδην ζην άιιν, ζην ζεκείν πνπ έρεηο αθαηξέζεη ην
κνλσηηθό πιηθό θαη θιείζε ηνλ δηαθόπηε. Ση παξαηεξείο;

Τάξη Ε΄
14
 Πξνθαιέζακε βξαρπθύθισκα.
 Σν ζπξκαηάθη ηεο θνπδίλαο θαίγεηαη, νπόηε ζηακαηά ε ξνή ηνπ
ειεθηξηθνύ ξεύκαηνο θαη ην ιακπάθη ζβήλεη.
Σν ξόιν ηεο αζθάιεηαο παίδεη ην ζπξκαηάθη ηεο θνπδίλαο.
 Όηαλ έρνπκε βξαρπθύθισκα, ην ζπξκαηάθη ηεο αζθάιεηαο θαίγεηαη,
νπόηε ζηακαηά ε ξνή ηνπ ειεθηξηθνύ ξεύκαηνο θαη έηζη πξνζηαηεύνληαη
νη ειεθηξηθέο ζπζθεπέο θαη εκείο από ηνπο θηλδύλνπο ηνπ
βξαρπθπθιώκαηνο.
Γηα ηελ πξνζηαζία από ηα βξαρπθπθιώκαηα ρξεζηκνπνηνύληαη νη αζθάιεηεο.
Σν ζύκβνιν ηεο αζθάιεηαο ζε έλα ειεθηξηθό θύθισκα είλαη:

Τάξη Ε΄
15
Οη αζθάιεηεο είλαη δύν ηύπσλ, ηεθόκελεο θαη απηόκαηεο.
Οη ηεθόκελεο αζθάιεηεο απνηεινύληαη από ιεπηό θαη εύηεθην κέηαιιν, πνπ
ιηώλεη κόιηο ε έληαζε ηνπ ξεύκαηνο μεπεξάζεη κηα νξηζκέλε ηηκή, δηαθόπηνληαο
ηε ξνή ηνπ ειεθηξηθνύ ξεύκαηνο θαη πξνζηαηεύνληαο ηηο ζπζθεπέο πνπ είλαη
ζπλδεκέλεο ζην θύθισκα.
΢ηηο απηόκαηεο αζθάιεηεο ε ξνή ηνπ ειεθηξηθνύ ξεύκαηνο δηαθόπηεηαη ράξε ζε
έλα δηκεηαιιηθό έιαζκα, ην νπνίν θακππιώλεηαη, κε ηελ αύμεζε ηεο
ζεξκνθξαζίαο ζε πεξίπησζε βξαρπθπθιώκαηνο, δηαθόπηνληαο ηε ξνή ηνπ
ειεθηξηθνύ ξεύκαηνο.

Εμείς και το ηλεκτρικό ρεύμα: Κίνδυνοι και μέτρα προστασίας
1Σύνδεσμος Εργοληπτών Εγκαταστατών Ηλεκτρολόγων Νομού Ξάνθης
Εισαγωγικά
Ηλεκτρ. ρεύμα
επικίνδυνο
Τι σημαίνει
Πυρκαγιά από
ηλεκτρ. ρεύμα
Μέτρα
προστασίας
Ασφαλείς ηλεκ.
εγκαταστάσεις
Σε περίπτωση
ατυχήματος
Επίλογος
Γ. Σαρρής 09.2013
Καλώς ήλθατε
Ο Σύνδεσμος Εργοληπτών
Εγκαταστατών Ηλεκτρολόγων
Νομού Ξάνθης ενημερώνει:
Εμείς
και το ηλεκτρικό ρεύμα.
Κίνδυνοι και μέτρα προστασίας

Μέτρα
Επίλογος
Ηλεκτρικό ρεύμα και κίνδυνοι
Το ηλεκτρικό ρεύμα είναι βασικό και απαραίτητο αγαθό
στην σύγχρονη ζωή.
Όμως η χρήση του έχει δυστυχώς και κινδύνους!
Μπορούμε να μειώσουμε τους κινδύνους όταν τους
γνωρίζουμε και όταν λαμβάνουμε μέτρα προστασίας.
Για όλα αυτά χρειάζεται
συστηματική ενημέρωση.
Στην προσπάθεια αυτής της
ενημέρωσης συμμετέχει και
ο Σύνδεσμος Εργοληπτών
Ηλεκτρολόγων Νομού Ξάνθης.

Μέτρα
Επίλογος
Ενημέρωση για κινδύνους από το ηλεκτρικό
ρεύμα και για τα μέτρα προστασίας
Στην ενημέρωση που ακολουθεί δίδεται
ιδιαίτερη βαρύτητα στους κινδύνους που
μπορούν να προκύψουν
και στα μέτρα προστασίας
για να αποφύγουμε ατυχήματα
Η γνώση σημαίνει
έγκαιρη πρόληψη
και αποτελεσματική
δράση

Φυσική Ε΄ 6.9. ΄΄Ηλεκτρικό ρεύμα – Μια επικίνδυνη υπόθεση΄΄

Φυσική Ε΄ 6.9. ΄΄Ηλεκτρικό ρεύμα – Μια επικίνδυνη υπόθεση΄΄

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

Similar to Φυσική Ε΄ 6.9. ΄΄Ηλεκτρικό ρεύμα – Μια επικίνδυνη υπόθεση΄΄

Similar to Φυσική Ε΄ 6.9. ΄΄Ηλεκτρικό ρεύμα – Μια επικίνδυνη υπόθεση΄΄ (20)

More from Χρήστος Χαρμπής

More from Χρήστος Χαρμπής (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Φυσική Ε΄ 6.9. ΄΄Ηλεκτρικό ρεύμα – Μια επικίνδυνη υπόθεση΄΄