2. DÜNYA’NIN NERESİNDEYİZ?
• Sınırları belirli bir alan içinde yaşayan insan sayısına nüfus denir. Bu alan
Dünyanın tamamı olabileceği gibi kıta, ülke, bölge, il, ilçe, köy veya daha dar
bir alan da olabilmektedir.
• İnsanların eseri olan ya da doğal çevreden elde edilen, işletildiğinde gelir
getiren zenginlikler ekonomik kaynak olarak adlandırılır. Ekonomik
kaynakların işleniş şekilleri, mal ve hizmet etkinlikleri ile bu etkinliklerden
doğan ilişkilerin bütününe de ekonomik faaliyetler denir.
• Nüfus ve ekonomik faaliyetler yeryüzüne eşit ve dengeli bir şekilde
dağılmamıştır. Bunun nedeni yeryüzündeki her alanın aynı özellikleri
taşımamasıdır.
3. Dünya üzerinde nüfusun ve ekonomik faaliyetlerin dağılışının düzensiz
olmasında çeşitli faktörler etkilidir. Bunlar;
Fiziki Faktörler:
1. Yeryüzü şekilleri
2.İklim özellikleri
3.Bitki örtüsü
4. Toprak verimliliği
5. Su kaynakları
6. Kara ve denizlerin dağılışı
7. Coğrafi konum
8. Yer altı kaynakları
9. Bakı
NOT:Nüfusun dağılışını en az etkileyen fiziki faktör bitki örtüsüdür.
4. Beşerî ve Ekonomik Faktörler:
1.Ulaşım
2.Sanayileşme
3.Ticaret
4.Tarım
5.Yer altı zenginlikleri
6.Turizm
7. Tarihî faktörler
8.Göçler
5. ETKİNLİK:
Yukarıda verilen diyagrama verilebilecek en uygun başlık aşağıdakilerden hangisidir?
A) Nüfusun Dağılışı
B) Nüfus Artışının Sonuçları
C) Nüfusun Yaş Gruplarına Göre Dağılımı
D) Nüfusun Dağılışında Beşeri ve Doğal Faktörler
6. Arazinin engebeli olduğu yerlerde ulaşım, iş olanakları ve tarım
alanları kısıtlı olur. Bu nedenle dağlık ve engebeli alanlar
nüfusun seyrek olduğu yerlerdir. Dünya nüfusunun yaklaşık
onda dokuzu ova ve düzlüklerde yaşamaktadır. İnsanlar asırlar
boyunca yerleşmek için düz alanları seçmiştir. Örneğin; Alp ve
Himalaya dağları gibi yüksek ve engebeli yerlerde nüfus oldukça
azdır.
7. İklim özellikleri de nüfusun coğrafi dağılışı üzerinde etkilidir. Sıcaklık
ve yağış koşullarının yeterli olduğu yerlerde nüfuslanma fazla iken
ekonomik faaliyetler de çeşitlidir. Buna karşılık sıcaklığın ve yağışın
yetersiz veya çok fazla olduğu yerlerde ise nüfus ya çok az ya da hiç
yoktur. Kutup bölgeleri ve Ekvator çevresi bu duruma örnektir. Doğal
bitki örtüsü orman olan bu alanlar tarıma ve yerleşmeye elverişli
değildir. Bu nedenle bu alanlarda nüfusun az olduğu görülür.
8. Verimli toprakların bulunduğu, akarsuların, göllerin, tatlı su
kaynaklarının olduğu yerlerde de nüfus yoğundur. Örneğin; Nil,
Dicle, Fırat, İndus ve Ganj gibi akarsu havzaları tarıma elverişli
olduğu için buralarda nüfus yoğundur. Ulaşım, sanayi, tarım,
ticaret ve enerji kaynaklarının işletilmesi gibi ekonomik
faaliyetlerin yoğun olduğu yerlerde insan gücüne ihtiyaç
duyulması nedeniyle buralarda nüfus yoğundur. Örneğin;
önemli ticaret yollarının geçtiği Türkiye, tarım alanlarının geniş
olduğu Hindistan, sanayinin geliştiği Batı Avrupa ve Japonya
nüfusun yoğun olduğu yerlerdir.
9. Dünyada Nüfusun Yoğun Olduğu Yerler:
Afrika'da Nil Vadisi, Kuzey Amerika'nın doğu kıyıları,
Güneydoğu Asya kıyıları (Malezya, Endonezya, Hindistan),
Avrupa ülkeleri (Fransa, İngiltere, Hollanda, Belçika,
Lüksemburg, Almanya, İsviçre, Macaristan, Avusturya, Çek
Cumhuriyeti, Slovakya).
Dünyada nüfusun yoğun olduğu yerlerde iklim şartları elverişli,
yeryüzü şekilleri sade, tarım alanları geniş, toprak özellikleri
tarıma elverişli, su kaynakları bol, ulaşım ağı gelişmiştir.
10.
11. Dünyada Nüfusun Az Olduğu Yerler:
Dağların yüksek kesimleri,
Kuzey ve güney kutup çevreleri,
Bataklık alanlar ve engebeli dağlık araziler,
Ekvatoral bölgedeki Amazon ve Kongo havzaları gibi sık
ormanlık alanlar,
Asya Kıtası içlerindeki ve dönenceler çevresindeki çöl ve
bozkır alanlarıdır.
Dünyada nüfusun ve ekonomik faaliyetlerin az olduğu yerler
doğal faktörler açısından insan yaşamı için uygun koşullar
taşımayan yerlerdir.
12.
13. Nüfus Yoğunluğu Fazla Olan Ülkelerden Bazıları :
Bangladeş,GüneyKore,Hollanda,Belçika,Japonya, Hin
distan,El Salvador,Sri Lanka,İngiltere,Almanya
Nüfus Yoğunluğu Az Olan Bazı Ülkeler:
Moğolistan,Nabibya,Avusturya,Moritanya,Libya,Kanada,
Kazakistan,OrtaAfrika,Bolivya,Rusya,
14. ETKİNLİK:
Aşağıdaki fotoğraflarda dünyada nüfusun sık ve seyrek olduğu
bazı bölgeler karışık olarak verilmiştir.
Verilen ülke ya da kentlerin hangi nedenden dolayı seyrek ya da
sık nüfuslandığını resimlerin altındaki boşluğa yazınız.
15. TÜRKİYE'DE NÜFUS DAĞILIŞI
Türkiye'de Nüfusun Yoğun Olduğu Kesimler:
1. Çatalca-Kocaeli Bölümü başta olmak üzere Marmara Bölgesi,
2. Ege Bölümü,
3. Çukurova ve Akdeniz kıyı kesimi,
4. Doğu Karadeniz'in kıyı kesimleri,
5. İç kesimlerde verimli alüvyal ovalar
16.
17. Türkiye'de Nüfusun Seyrek Olduğu Kesimler:
1. Doğu Karadeniz'in iç kesimleri,
2. Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki yüksek platolar,
3. Hakkari Bölümü(Doğu Anadolu)
4. Menteşe Yöresi(Ege)
5. Teke ve Taşeli platoları(Akdeniz)
6. Yıldız Dağları Bölümü(Marmara
20. KİM NEREDE ÇALIŞIYOR?
Dünya üzerinde yaşayan nüfusun bir kısmı tarım, bir kısmı
sanayi, bir kısmı da hizmet sektöründe çalışmaktadır. Bu
sektörler içinde değişik meslek dalları yer almaktadır. Tarım
sektöründe çalışan nüfusun yoğun olduğu ülkeler fazla gelişme
gösterememiştir. Hizmet ve sanayi sektöründe çalışan nüfusun
fazla olduğu ülkeler ise oldukça gelişmiş ülkelerdir.
21. Malavi, Bolivya, Arnavutluk, Bangladeş ve Jamaika gibi
ülkelerde tarım alanında çalışan nüfusun oranı yüksek iken ABD,
Japonya, İngiltere, Norveç, Güney Afrika gibi ülkeler hizmet ve
sanayi sektörü alanında gelişme göstermiştir. Tarım sektörüne
ağırlık veren ülkelerin gelişmişlik düzeyi yetersiz, hizmet ve
sanayi sektörüne ağırlık veren ülkelerin gelişmişlik düzeyi
yüksektir.
22. Sanayileşmiş ülkelerde tarımda çalışan insan sayısı azdır. Ancak
tarımdan elde edilen verim oldukça yüksektir. Sanayileşmiş ülkelerde
tarım alanında modern yöntemler uygulandığı gibi teknik araç ve
gereçlerden yararlanarak daha çok gelir ve verim elde edilir.
Ülkelerin ekonomik alanda öne çıkmalarında;
İklim özellikleri
Toprak özellikleri
Doğal kaynaklar
Devlet politikası
Yetişmiş insan gücü
Girişimcilik arayışı, etkili olur.
24. ALDIKLARIMIZ, SATTIKLARIMIZ
Belirli bir kazanç sağlamak amacıyla her türlü mal ve hizmetin
alım satım faaliyetlerine ticaret adı verilir.
Bir ülkenin sınırları içindeki iç pazara yönelik ticaret iç ticaret,
ülkeler arasında dış pazara yönelik ticaret ise dış ticaret olarak
adlandırılır.
25. Ülkeler ürettikleri malların ya da ham maddelerin fazlasını
diğer ülkelere satar.
Dış ticaret içinde yer alan bu faaliyete dış satım (ihracat) adı
verilir.
Dış ticaret ile satılan malların döviz olarak karşılığına dış
ticaret hacmi denir.
Ülkelerin ihtiyacı olan çeşitli ürünleri diğer ülkelerden satın
alması faaliyetine ise dış alım (ithalat) adı verilir.
26.
27. Bir ülkenin ihracatı ve ithalatı üzerinden alınan vergiye
gümrük vergisi denir. Devlet gümrük vergisinin alınmasından
sorumludur ve bazı kuruluşları aracılığıyla bu işi yapar.
Ülkelerin giriş ve çıkışlarında gümrük kapısı olarak adlandırılan
vergi denetiminin yapıldığı yerler vardır.
28. TÜRKİYE'NİN DIŞ SATIMI (İHRACATIMIZ)
Ülkemizin dış ticaret hacmi yıllara göre büyümüş olsa da
henüz yeterli düzeyde değildir. Özellikle dış satımımız istenilen
düzeye ulaşamamıştır. Bunda dış pazarlarda yaşanan rekabet
güçleri, hızlı nüfus artışı ve dışarıdan alınan ağır sanayi
ürünlerine ödenen giderlerin fazla olması gibi faktörler etkili
olmuştur.
29. Türkiye'nin En Fazla İhracat Yaptığı Ülkeler
Almanya, Irak,İngiltere,Rusya,İtalya
Türkiye'nin İhraç Ettiği Başlıca Ürünler
Madencilik sektöründe;
Krom
Bor
Civa
Manganez
Bakır
31. TÜRKİYE’NİN DIŞ ALIMI (İTHALATIMIZ )
Türkiye'nin dış ticaretinde ithalatın payı ihracattan fazladır. Bu
nedenle ticarette giderlerimiz gelirlerimizden fazladır.
İthalatımızda da en fazla pay sanayi sektörüne aittir. Türkiye bir
tarım ülkesi olduğu için ithalatta en az pay tarım sektörüne
aittir.
32. Türkiye'nin İthal Ettiği Başlıca Ürünler
Tarım sektöründe;
Çay
Kahve
Muz
Pirinç
Madencilik sektöründe;
Ham petrol
34. ETKİNLİK:
Efe ‘nin katıldığı bilgi yarışmasındaki büyük ödülü kazanması için
Türkiye’nin ithal etmediği ürünü bulması gerekmektedir.
Buna göre,Efe hangi şıkkı işaretlerse soruyu bilerek ödülü
kazanır?
A)Kahve
B)Petrol
C)Doğalgaz
D)Fındık
35. Ülke Başkenti Gümrük Kapısı ÜLKE BAŞKENT
Suriye Şam
Nusaybin,
Cilvegözü,
Ceylanpınar
Azerbaycan Bakü
İrak Bağdat Habur Özbekistan Taşkent
iran Tahran
Gürbulak,
Esendere
Kırgizistan Bişkek
Gürcistan Tiflis Sarp Kazakistan Astana
Ermenistan Erivan Akyaka Türkmenistan Aşkabat
Nahcivan Özerk Bölge Dilucu
Kuzey Kıbrıs Türk
Cumhuriyeti
Lefkoşa
Yunanistan Atina İpsala
Bulgaristan Sofya Kapıkule
36. KÜLTÜRLER ARASI KÖPRÜ
Anadolu ilk çağlardan beri dünyanın en eski yerleşim merkezlerinden
biri olmuştur.
İklim koşulları, bol su kaynakları, önemli ticaret ve ulaşım yollarının
Anadolu'dan geçmesi buranın yerleşim yeri olarak seçilmesinde etkili
olmuştur.
Anadolu, konumunun sağladığı özelliklerden dolayı tarih boyunca
farklı kültürlere, medeniyetlere ve devletlere ev sahipliği yapmıştır. Aynı
zamanda ticaret ve kültür iletişiminin kaynaşma noktası olmasıyla
dünyadaki birçok medeniyetin oluşmasında ve gelişmesinde önemli rol
oynamıştır.
37. Türkiye Cumhuriyeti kurulduğu ilk günlerden itibaren dış politikasında
barışı esas almıştır. Yabancı ülke temsilcilerinin ziyareti, elçilik binalarının
yapılması, devletlerarası antlaşmalar, uluslararası örgütlere üyelik gibi
faaliyetler Atatürk dönemi dış politikamıza örnek teşkil eder.
Türkiye, I. Dünya Savaşı'nın ardından uluslararası barış ve güvenliği
sağlamak, adaletli onurlu ilişkiler sürdürmek amacıyla kurulan Milletler
Cemiyeti'ne 1932 yılında üye olmuştur.
Aynı işleri yürüten ve II. Dünya Savaşı'ndan sonra kurulan Birleşmiş
Milletlere ise 50 asil üye arasında yer alarak 1945 yılında üye olmuştur.
Günümüzde dünya devletlerinin 189'u bu örgüte üyedir.
38. Atatürkçülüğün ilkelerinden biri de tam bağımsızlıktır. Atatürk, Kurtuluş Savaşı
sonunda yurdumuzu düşmanlardan kurtararak tam bağımsızlığına kavuşturdu.
Atatürk'e göre, Türk halkının haysiyeti, onurlu bir halk olarak yaşaması ancak tam
bağımsızlıkla sağlanabilirdi. Bu nedenle dış politikadaki anlayışını tam bağımsızlık
ilkesi üzerine kurdu.
Bağımsızlığa çok önem veren Atatürk Sovyetler Birliği egemenliği altında yaşayan
Türklerin de bir gün tam bağımsızlığına kavuşacağını önceden sezmiş ve "Bugün
güneşin ağardığını nasıl görüyorsam, uzaktan bütün Doğu uluslarının da uyanışlarını
öyle görüyorum. Bağımsızlık ve özgürlüğüne kavuşacak olan çok kardeş ulus vardır.
Onların yeniden doğuşu bütün güçlüklere ve bütün engellere karşı çıkacaklar ve
kendilerini bekleyen geleceğe ulaşacaklardır." demiştir.
39. ULUSLARARASI İŞ BİRLİĞİ
Yardımlaşma, kendi gücümüzü ve olanaklarımızı, başkalarının iyiliği için
kullanmaktır. Dayanışma, topluluğu oluşturan bireylerin bir konuda,
duygu, düşünce ve karşılıklı çıkar birliği içinde olmalarıdır.
Her ülke doğal afetlerden ve çevre sorunlarından zarar görenlere yardım
etmek amacıyla yardım kurumları kurmuşlardır. Ülkeler tek başlarına
çözemeyecekleri doğal afetler ve çevre sorunlarıyla karşılaştıkları zaman
diğer ülkelerden yardım alırlar.
40. Bu sorunlar karşısında hizmet veren çeşitli uluslar arası yardım
kuruluşlarından bazıları şunlardır:
Kızılay
Kızılhaç
FAO (BM Gıda ve Tarım Örgütü)
WHO ( BM Dünya Sağlık Örgütü)
41. Türkiye Kızılay Derneği uluslararası yardımları nedeniyle dünya
kamuoyu tarafından takdir edilmiştir. Kızılay özellikle bulunduğu
bölge (Balkanlar, Kafkaslar, Orta Doğu) içerisindeki ülkelere
yönelik yapmış olduğu çalışmalarda Türkiye'yi en iyi şekilde
temsil etmiştir. Güney Asya'da meydana gelen tsunami ve
Pakistan depreminde zarar gören afetzedelere de yardım
etmiştir. Savaşta ve barışta Uluslararası Kızılhaç Komitesiyle iş
birliği yaparak afet, felaket ve acil yardım çalışmalarına
katılmaktadır. Kızılay afet bölgelerine ekipler gönderir, acil
yardım malzemesi ve para yardımlarında bulunur.
43. ETKİNLİK:
Aşağıda verilen cümlelerdeki boşlukları uygun kelimelerle tamamlayınız.
-Petrol -olimpiyat -Habur -Sovyetler Birliği -Almanya -Bakü
-iklim -Asya -Afrika -doğalgaz - tekstil ve giyim
1……………… ve …………..başta gelen ithalat ürünlerimiz arasındadır.
2………………ve …………..önemli ihracat ürünlerimiz arasında yer alır.
3………………Türkiye’nin ihracatında ilk sırada yer alır.
4.Azerbaycan’ın başkenti …………………dür.
5……………………….dört yılda bir yapılan geniş katılımlı spor organizasyonudur.
6…………………………gümrük kapısı Türkiye ile Irak arasında bulunur.
7.Orta Asya Türk Cumhuriyetleri ………………………………nin dağılması sonucu
kurulmuştur.
8……………,nüfusun dağılışını etkileyen doğal faktörlerdendir.
9.Dünyanın yüzölçümü bakımından en büyük kıtası ……………………dır.
10………………kıtasında çöller geniş yer tutar.
44. ETKİNLİK:
Aşağıda verilen cümlelerden doğru olanların yanına D,yanlış olanların yanına Y harfi
koyunuz.
1.Türkiye’nin komşularının tamamıyla ticareti gelişmiştir.
2.Dünyada iklim şartlarının elverişsiz olduğu yerlerde nüfus seyrektir.
3.Türkiye Cumhuriyeti kurulduğu ilk günden itibaren dış politikada barışı esas almıştır.
4.Türkiye ile Yunanistan arsında İpsala gümrük kapısı vardır.
5.Mısır’da nüfusun hemen hemen tamamı Nil Nehri boyunca sıralanan şehirlerde
yaşar.
6.TÜRKSOY,Türkiye ile Avrupa ülkeleri arasında imzalanan antlaşma ile kurulmuştur.
7.Üç kıta ve 37 ülkede görev yapmakta olan TİKA Dışişleri Bakanlığı’na bağlıdır.
8.Olimpiyat bayrağındaki 5 halka yeryüzündeki 5 kıtayı temsil eder.
9.Türkiye’nin ithalatı ihracatından fazladır.
10.İhracatımızda en büyük payı tekstil sektörü oluşturmaktadır.
46. 2)Aşağıda verilenlerden hangisi ülkemizin ihracatında önemli paya sahip
ürünlerdendir?
A)Ham maddeler
B)İşlenmiş ürünler
C)Petrol Ürünleri
D)Tropikal meyveler
47. 3)Dünyada nüfus ve ekonomik faaliyetler dengeli bir şekilde dağılmamıştır.
Kuzey Avrupa’da nüfus yoğundur.
Bunun temel sebebi aşağıdakilerden hangisidir?
A)Yeraltı kaynakları zengindir.
B)Turizm faaliyetleri gelişmiştir.
C)Tarımsal alanları geniştir.
D)Ticari faaliyetleri gelişmiştir.
48. 4)Nüfus miktarı ile gelişmişlik düzeyi arasında doğru orantı olsaydı en fazla
gelişen kıta aşağıdakilerden hangisi olurdu?
A)Asya
B)Afrika
C)Kuzey Amerika
D)Güney Amerika
49. 5)Türkiye’de ithalat yapan bir firmanın genel müdürü olsaydınız
aşağıdakilerden hangisini ithal etmezdiniz?
A)Petrol
B)Kahve
C)İncir
D)Pirinç
51. 7)
ı.Başkenti Taşkent’tir.
II.En önemli edebiyat eserleri Manas Destanıdır.
III.Altın madenciliğinde ileri gitmişlerdir.
IV.En önemli düzlüğü Kızılkum Çölüdür.
Yukarıda verilen bilgilerden hangisi Özbekistan’a ait değildir?
A)I B)II C)III D)IV
52. 8)-Türkiye’nin en fazla ihracat yaptığı ülkedir.
-Bu ülkede çalışan işçi nüfusu arasındaki en büyük oran Türklerindir.
Yukarıda özellikleri verilen ülke aşağıdakilerden hangisidir?
A)Avusturya
B)İngiltere
C)Almanya
D)Bulgaristan
53. 9)Çin dünyada nüfus miktarının en fazla olduğu ülke olmasına rağmen nüfus
yoğunluğu azdır.
Buna göre Çin ile ilgili aşağıdakilerden hangisi kesin olarak söylenebilir?
A)Yüzölçümü küçüktür.
B)Sanayisi gelişmemiştir.
C)Nüfus artış hızı yüksektir.
D)Yüzölçümü büyüktür.
54. 10)Türkiye’nin aşağıdaki faaliyetlerden hangisini gerçekleştirmesi Dünya
genelinde tanınmasına daha fazla katkı sağlar?
A)İzmir’de Organik Ürünler Fuarı düzenlemesi
B)Komşu ülkelere ekonomik yardımda bulunması
C)Olimpiyat Oyunları’nı organize etmesi
D)Avrupa Basketbol Şampiyonası’nı düzenlemesi
55. 10)Türkiye Cumhuriyeti kurulduğu ilk günden itibaren dış
politikasında barışı esas almıştır.
Bu durum Atatürk’ün aşağıdaki sözlerinden hangisi ile çelişmektedir?
A)Komşuları ile ve bütün devletlerle iyi geçinmek ,Türkiye siyasetinin
esasıdır.
B)Yurtta barış,dünyada barış.
C)Bugün bütün dünya ulusları aşağı yukarı akraba olmuşlardır ve
olmakla meşguldürler.
D)Türkiye Cumhuriyeti’nin temeli kültürdür.
56. 11)Nüfus artış hızının en fazla olduğu kıta
aşağıdakilerden hangisidir?
A)Asya
B)Afrika
C)Amerika
D)Avrupa
57. 12)Dünya nüfusunun yarısından fazlasının yaşadığı
kıta aşağıdakilerden hangisidir?
A)Avrupa
B)Antarktika
C)Avustralya
D)Asya
58. 13)Nüfus yoğunluğu en fazla olan kıta
aşağıdakilerden hangisidir?
A)Afrika
B)Okyanusya
C)Avrupa
D)Asya
59. 14)Yüzölçümü en küçük ve en büyük kıta
aşağıdakilerden hangisidir?
A)Avustralya-Asya
B)Avrupa-Antarktika
C)Afrika-Asya
D)Avustralya-Avrupa
62. 17)Atatürk döneminde yapılan siyasi antlaşma
sayısı 70 civarındadır.
Verilen bilgi Cumhuriyet rejiminin aşağıdaki
politikalardan hangisini benimsediğini gösterir?
A)Yayılmacı
B)Fetihçi
C)Barışçı
D)Kaynaştırıcı
64. 19)TÜRKSOY’un amaçlarından biride Türkçe
konuşan ülkeler ve topluluklar arasında kültürel
ilişkilerin geliştirilmesidir.
Buna göre,aşağıdaki ülkelerden hangisi TÜRKSOY’un
amaçları arasında yer almaz?
A)Kazakistan
B)Özbekistan
C)Kırgızistan
D)Afganistan
65. 20)Türkiye’nin Avrupa’ya açılan gümrük kapısı
aşağıdaki illerimizden hangisinde bulunur?
A)Edirne
B)Tekirdağ
C)Hatay
D)Çanakkale