Kuvvet ve hareket konusu 6. sınıf öğrencileri için sunum şeklinde hazırlanmıştır.

1. KUVVET VE HAREKET

2. KUVVET NEDİR?
Hareket eden bir cismi durduran, duran bir
cismi hareket ettiren, cisimlerin şekil, yön ve
doğrultularını değiştiren etkiye kuvvet denir.

3. Uzunluğu cetvelle ölçeriz ve birimi metredir,
zamanı kronometreyle ölçeriz ve birimi
saniyedir. Peki sizce kuvveti ne ile ölçeriz ve
ölçüm sonucumuzda kuvvetin birimi ne olur ?

4. Daha önceden de
kulağınızın aşina olduğu
gibi kuvvetin birimi
Newton’dur ve biz
kuvveti dinamometre
ile ölçeriz.

5. Dinamometre,
maddelerin esneklik
özelliklerinden
faydalanılarak yapılmıştır.
Dinamometrede esneklik
özelliği gösteren madde
yaydır.
Peki yayın üzerine
kuvvet uygulanırsa ne
olur?

6. Yayın üzerine kuvvet
uyguladığımızda şekil
değişimine uğrar ve esneklik
özelliği sayesinde uygulanan
kuvvet kaldırıldığında yay
eski şekline geri döner.
Dinamometreyi ucundan
çektiğimizde veya yük
astığımızda içindeki yay,
üzerine uygulanan kuvvet
kadar uzar. Bu uzama miktarı
Newton birimiyle
söylendiğinde uygulanan
kuvvet ölçülmüş olur.

7. Kuvveti Belirleyen Dört Temel Özellik
1. Uygulama Noktası: Kuvvetin uygulandığı cisimdir.
2. Doğrultusu: Kuvvetin yönü ve zıttı doğrultusunu
verir.
3. Yönü: Kuvvetin hangi yönde olduğunu belirtir.
Harita üzerinde kullanılan yönlerle aynıdır.
4. Şiddeti(Büyüklüğü): Kuvvetin dinamometre ile
ölçülen büyüklüğüdür.

8. Dipnot; Yön ve doğrultu aynı değildir. Yön
tek, doğrultu çift taraflıdır. Kuzey yön, kuzey-
güney ise doğrultudur.

9. Sizce bu resimde tek
kişi mi yoksa dört kişi mi
bu kayayı hareket
ettirmeyi başarabilir?
Tabi ki de dört kişi bu
kayayı hareket ettirmeyi
başarır. Çünkü aynı anda
kayaya birden fazla etki
eden kuvvet
bulunmaktadır.

10. BİLEŞKE KUVVET
İki ya da daha fazla kuvvetin bir cisme yaptığı
etkiyi tek başına yapabilen kuvvete Net kuvvet
(Bileşke Kuvvet) denir. Bileşke kuvvet R sembolü
ile gösterilir. Bir cisme uygulanan kuvvetler,
uygulanma doğrultusuna, yönüne ve
büyüklüğüne göre çizilirse bileşke kuvvet
gösterilebilir.

11. Şimdi bileşke kuvvetin nasıl
bulunduğuna bakalım…

12. a- Aynı yöndeki kuvvetlerin bileşkesi: Bir
cisme etki eden doğrultuları ve yönleri aynı
kuvvetlerin bileşkesini bulmak için kuvvetler
toplanır. Cisim, bileşke kuvvetin yönünde
hareket eder.

13. b- Zıt yöndeki kuvvetlerin bileşkesi: Bir cisme
etki eden doğrultuları aynı yönleri zıt ise,
kuvvetlerin bileşkesini bulmak için kuvvetler
çıkarılır. Bileşke kuvvetin yönü büyük kuvvetin
yönüdür. Cisim, büyük kuvvetin yönüne doğru
hareket eder.

16. Bazen birden fazla kuvvet uygulandığında
kuvvetler birbirinin etkisini yok eder.
Cisim duruyorken birbirinin etkisini yok eden
kuvvetler etkisinde kalırsa o cisim hareket etmez.
Bu durumda kuvvetlerin bileşkesi sıfırdır.Bu
şekilde bileşkesi sıfır olan kuvvetlere,
dengelenmiş kuvvetler denir.
Tersi bir durum da doğrudur. Bileşke kuvvet,
sıfır değilse bu kuvvetlere, dengelenmemiş
kuvvetler denir.

18. Hız, birim zamandaki yer değiştirme
miktarıdır. Yönü belirtilmelidir.
Sürat, birim zamanda alınan yoldur. Yönü
belirtilmez.
Araba saatte 100 kilometre ile gidiyor
diyorsak bu sürattir. Fakat araba batıya doğru
saatte 100 kilometre ile gidiyor dersek bu
hızdır. Hızın mutlaka yönü belirtilmelidir.