บทที่ 5
เรื่อง เสียง
เรื่องที่ 1
พฤติกรรมของเสียง
จุดประสงค์การเรียนรู้
-สังเกตและอธิบายการสะท้อน การหักเห การเลี้ยงเบน
และการแทรกสอดของเสียง
เสียง คืออะไร ?
เสียง เป็นคลื่นชนิดหนึ่งที่ประกอบ
ไปด้วย แอมพลิจูด ความยาวคลื่น
ความเร็ว ความถี่ และคาบ
คลื่นเสียง
เสียงเกิดจากการสั่นของแหล่งกาเนิดเสียง โดยเสียงเป็นคลื่นกลจึงต้องอาศัยตัวกลางในการเคลื่อนที่ การสั่นสะเทือนจาก
แหล่งกาเนิด เสียงจะถ่ายโอนผ่านตัวกลาง ทาให้อนุภาคตัวกลางสั่น เกิดเป็นส่วนอัดและส่วนขยายขึ้นในตัวกลางที่คลื่นเสียง
เคลื่อนที่ผ่าน
อัด
ขยาย
อัด
ขยาย
อัด
ขยาย
อัด
ขยาย
อัด
ขยาย
อัด
ขยาย
พฤติกรรมของเสียง
01
พฤติกรรมของเสียง
การหักเห
01 02
03
การสะท้อน
การเลี้ยวเบน
04 การแทรกสอดของเสียง
#1. การสะท้อนของเสียง
• สมบัติการสะท้อน เป็นไปตามกฎการสะท้อนคือ
มุมตกกระทบเท่ากับมุมสะท้อน
• รังสีตกกระทบ และรังสีสะท้อนต้องอยู่ในระนาบ
เดียวกัน
• แต่โดยปกติเสียงที่เดินทางในอากาศจะแผ่ออก
โดยรอบ เหมือนผิวทรงกลมที่ขยายตัวกว้างขึ้น
ดังนั้น การสะท้อนเสียงจากผิวสะท้อน จะได้เสียง
เพียงบางส่วนที่สะท้อนกลับเท่านั้น
• การเคลื่อนที่ของเสียงไปกระทบสิ่งกีดขวาง ส่งผลให้
เกิดการสะท้อนกลับของเสียงที่เรียกว่า “เสียง
สะท้อน” (Echo)
• ซึ่งโดยปกติแล้ว เสียงที่ผ่านไปยังสมองจะติดประสาท
หูราว 0.1 วินาที ดังนั้นเสียงที่สะท้อน กลับมาช้า
กว่า 0.1 วินาที
• ทาให้หูของเราสามารถแยกเสียงจริงและเสียงสะท้อน
ออกจากกันได้
• การสะท้อนขึ้นอยู่กับลักษณะของผิวสะท้อน พื้นผิวแข็ง
จะมีการสะท้อนได้ดีกว่าผิวอ่อนนุ่ม
การสะท้อนของเสียง
คลื่นเสียง
คลื่นสะท้อน
#2. การหักเหของเสียง
• เกิดจากคลื่นเคลื่อนที่จากตัวกลางหนึ่งไปสู่ตัวกลางหนึ่ง
• โดยมีความเร็วเปลี่ยนไป แต่ความถี่คงตัว อุณหภูมิที่เปลี่ยนและขึ้นอยู่กับอุณหภูมิของตัวกลาง
• เป็นไปตามกฎของสเนลล์ (Snell’s law)
𝒔𝒊𝒏𝛉𝟏
𝒔𝒊𝒏𝛉𝟐
=
𝛌𝟏
𝛌𝟐
=
𝒏𝟐
𝒏𝟏
= √
𝐓𝟏
𝐓𝟐
สถานการณ์ที่เกิดฟ้าแลบแต่ไม่ได้ยินเสียงฟ้าร้อง สามารถอธิบายโดยใช้สมบัติการหักเหของ
คลื่น เมื่ออุณหภูมิอากาศที่ผิวดิน มีอุณหภูมิสูงกว่าเสียงเดินทางจากตัวกลางที่มีความเร็วต่าสู่
ตัวกลางที่มีความเร็วสูง เสียงจะเคลื่อนที่เบนออกจากเส้นแนวฉากจนในที่สุดจะเกิดการสะท้อน
กลับหมด เสียงจะเบนกลับตัวกลางเดิม
#3. การเลี้ยวเบนของเสียง
• ลักษณะพิเศษขอลคลื่น คือ ทุกจุดบนหน้าคลื่นถือให้
เป็นต้นกาเนิดคลื่นใหม่ได้
• เรียกว่า “หลักของฮอยเกนส์”
• ถ้าคลื่นเคลื่อนที่ผ่านสิ่งกีดขวาง คลื่นส่วนที่กระทบสิ่ง
กีดขวางจะสะท้อนกลับ ส่วนคลื่นที่ผ่านไปได้จะแผ่จาก
ขอบของสิ่งกีดขวางไปจนถึงด้านหลังสิ่งกีดขวาง
• มีความยาวคลื่น ความถี่ และอัตราเร็วเท่าเดิม
การเลี้ยวเบนของเสียง
#4. การแทรกสอดของเสียง
• เกิดขึ้นเมื่อนาเสียงจากแหล่งกาเนิดเสียงที่เป็นแหล่งกาเนิดอาพันธ์ 2 แหล่งมารวมกัน
• แหล่งกาเนิดคลื่นอาพันธ์ หมายถึง แหล่งกาเนิดคลื่นที่ให้คลื่นลักษณะเหมือนกันออกมา ทั้ง
ความถี่ ความยาวคลื่น อัตราเร็ว โดยมีเฟสเหมือนกันหรือต่างกันค่าเดิมตลอด
การแทรกสอดแบ่งเป็น 2 ลักษณะ คือ
1. การแทรกสอดแบบเสริม หากคลื่น 2 ขบวนที่มี
เฟสตรงกัน และมีแอมพลิจูดเท่ากันเคลื่อนที่เข้าหา
กัน คลื่นจะมีแอมพลิจูดเพิ่มขึ้นเป็น 2 เท่า
2. การแทรกสอดแบบหักล้าง หากคลื่น 2 ขบวน
ที่มีเฟสตรงกัน และมีแอมพลิจูดเท่ากันเคลื่อนที่เข้า
หากัน คลื่นจะมีแอมพลิจูดจะมีค่าเป็น 0

บทที่ 5 เรื่อง เสียง.pptx