2. zER DIRA? ZER MOTA DAUDE?
Arnas aparatua gas trukean hartzen du parte, gorputzak behar duen oxigenoa jasotzeko eta soberako karbono dioxidoa
kanporatzeko gizakiak behar duen aparatua da. Birikek eta arnasbideek osatzen dute: Honetan asaldurak agertzen direnean
biriketako gaixotasunak sortzen dira.
Hauek bi motatakoak izan daitezke:
Biriketako gaixotasun buxatzailea:
Arnasbideak estutzen dira eta aire
bolumen txikiagoa botatzen da.
Asma, Bronkitisa…
Biriketako gaixotasun
murriztailea: Birikien
elastikotasuna txikitzen da eta
hortaz, aire bolumena ere.
4. ASMA ETA BRONKITISA
ASMA:
● Asma arnas gaixotasun kronikoa da.
● Tratamenduaren bidez kontrolatu ahal dena.
● Eragileak: alergenoak, infekzioak, estresa eta farmakoak
● Sintomak:arnastean txistu hotsa, arnasestua, bular-estua
eta eztula.
BRONKITISA:
● Bronkitis bronkioetako mintzaren hantura da.
● Bi mota:
Bronkitis larria. Arnasbideetan hantura eta sukarra eragiten du.
Bronkopneumonia sor daiteke bronkitis larriaren ondorioz, eta
trakeara hedatzen da.
Bronkitis kronikoa. Klima hezea, hotza eta eguraldi lainotsua
izaten den tokietako jendearengan azaltzen da batez ere.
Antibiotikoak hartuz eta atseden hartuz sendatzen da.
5. BIRIKETAKO GAIXOTASUN MURRIZTAILEAK
Birikien elastikotasuna txikitzen da eta hortaz, aire bolumena ere bai.
adibide bat:
EPOC: Enfermedad pulmonar obstructiva crónica
Gaisotasun honen ondorioz, birikak inflamatu egiten dira eta airea iristea oztopatzen du.
Erretzaileak portzentai handiagoa dute EPOC gaisotasuna izateko.
Sintomak:
● Arnasa hartzea kostatzen da
● Arnasa hartzean soinua sortzen da (txistua)
● Presioa bularrean
● Ezpain urdinak
● Energia falta
● ...
6. Gaixotasun larria: biriketako minbizia
Hasieran aipatu ditudan gaixotasunak larriak dira baina denetan larriena biriketako minbizia da.
%90 aren kasuan, tabakoak eraginda sortzen da.
Minbiziaren ondorioz urtean 1.3 milioi pertsona hiltzen dira.
Sintomak:
➢ Mina bularraldean
➢ ezhoiko eztula
➢ Pisua galtzea
➢ jangura urritzea
Birika
Kaltetua
Birika
Osasuntsua
