1. 1
1. การประกันคุณภาพภายใน
1.1 พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 (แก้ไขเพิ่มเติม
ฉบับที่ 2 พ.ศ. 2545 หมวด 6)
1.2 แนวคิดและหลักการเกี่ยวกับการประกันคุณภาพภายใน
ของสถานศึกษา
การประกันคุณภาพการศึกษาเป็นกลไกสำาคัญประการหนึ่ง ที่
สามารถขับเคลื่อนการพัฒนาคุณภาพการศึกษาให้ดำาเนินไปอย่างต่อเนื่อง
ปฏิบัติงานได้อย่างเป็นระบบ มีคุณภาพตามมาตรฐาน ผู้ที่จบการศึกษา
มีคุณภาพตามที่มุ่งหวัง ผู้ปกครอง ชุมชน และองค์กร/สถานประกอบการที่
รับช่วงผู้จบการศึกษาเข้าศึกษาต่อหรือรับเข้าทำางาน มีความมั่นใจว่าการ
จัดการศึกษาของสถานศึกษาแต่ละแห่งมีคุณภาพได้มาตรฐาน แม้จะไม่เท่า
กันแต่ก็แตกต่างกันไม่มากนัก นักเรียนที่จบการศึกษาจากสถานศึกษาทุก
แห่ง มีความรู้ความสามารถ มีทักษะ และ
มีคุณลักษณะที่พึงประสงค์ตามที่หลักสูตรสถานศึกษากำาหนด ดังนั้น ผู้
เรียนจึงเป็นบุคคลสำาคัญที่สุดที่สถานศึกษา (ซึ่งหมายถึงผู้บริหาร ครู และ
บุคลากรสนับสนุนทุกคนในสถานศึกษา) ต้องคำานึงถึงตลอดเวลา ไม่ว่าจะ
คิดทำากิจกรรมใด หรือโครงการใดก็ตาม ผู้เรียนจะต้องได้รับผลหรือ
ประโยชน์ที่เกิดขึ้นทั้งโดยตรงและโดยอ้อม นอกจากนี้ ในการจัดการ
ศึกษาจำาเป็นต้องอาศัยการมีส่วนร่วมของบุคคลทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้
ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้
อย่างมีคุณภาพตามที่คาดหวัง กระบวนการประกันคุณภาพการศึกษา จึง
เป็นเครื่องมือที่มีความสำาคัญอย่างยิ่ง
ในการจัดการศึกษาในปัจจุบันและต้องดำาเนินการอย่างต่อเนื่อง
ในการพัฒนาระบบการประกันคุณภาพภายในของสถานศึกษาให้
เข้มแข็ง มีประสิทธิภาพ และดำาเนินการอย่างยั่งยืนนั้น ผู้เกี่ยวข้องทุก
มาตราที่ 47 ให้มีระบบการประกันคุณภาพการศึกษาเพื่อพัฒนา
คุณภาพและมาตรฐานการศึกษา
ทุกระดับ ประกอบด้วย ระบบการประกันคุณภาพภายใน
และระบบการประกัน
คุณภาพภายนอก ระบบ หลักเกณฑ์และวิธีการประกัน
มาตราที่ 48 ให้หน่วยงานต้นสังกัดและสถานศึกษาจัดให้มีระบบ
การประกันคุณภาพภายใน
สถานศึกษาและให้ถือว่าการประกันคุณภาพภายใน
เป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการ
บริหารการศึกษาที่ต้องดำาเนินการอย่างต่อเนื่อง โดยมี
การจัดทำารายงานประจำาปี
เสนอต่อหน่วยงานต้นสังกัด หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และ

2. 2
ฝ่ายในสถานศึกษาต้องมีการทำางานที่มุ่งประโยชน์ที่จะเกิดแก่ผู้เรียนเป็น
สำาคัญ โดย
มีความตระหนัก รับรู้ และเห็นคุณค่าของการทำางานเป็นระบบ มีคุณภาพ ผู้
เรียนตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา มีการกำาหนดเป้าหมาย และ
ดำาเนินกิจกรรม/โครงการที่ใช้ผลการประเมินตนเอง ผลการประเมิน
คุณภาพจากองค์กรภายนอก หรือผลการวิจัยที่สถานศึกษาจัดทำาขึ้นเพื่อ
แก้ปัญหาหรือพัฒนาผู้เรียนของสถานศึกษาเอง ตลอดจนใช้ผลการวิจัยอื่น
ๆ ที่เกี่ยวข้องเป็นฐานในการกำาหนดเป้าหมายคุณภาพผู้เรียน
การติดตามตรวจสอบและปรับปรุงงานเป็นระยะ จะช่วยให้งานบรรลุผลได้
อย่างดีและมีประสิทธิภาพ ผลที่เกิดกับผู้เรียนก็จะเป็นที่พึงพอใจกับผู้
ปกครอง ชุมชน และองค์กรหรือสถานประกอบการที่รับช่วงต่อจากสถาน
ศึกษา ด้วยการดำาเนินงานที่ทุกคนต้องมีจิตสำานึกและความรับผิดชอบร่วม
กัน เช่นนี้ ระบบประกันคุณภาพภายในของสถานศึกษาก็จะเป็นส่วนหนึ่ง
ของการบริหารการศึกษาที่แท้จริง และมีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง จนเป็น
วิถีชีวิตในการทำางานของทุกคน เป็นวัฒนธรรมขององค์กรที่ยึดคุณภาพผู้
เรียนฝังแน่นอยู่ในจิตใจตลอดเวลา
1.3 ระบบการประกันคุณภาพภายในของสถานศึกษา
ระบบการประกันคุณภาพภายในของสถานศึกษา (Internal Quality
Assurance) เป็นระบบที่สถานศึกษาสร้างความมั่นใจ (Assure) แก่ผู้รับ
บริการ ทั้งผู้เรียน ผู้ปกครอง ชุมชน ตลอดจนองค์กรหรือสถานประกอบ
การที่รับผู้เรียนเข้าศึกษาต่อหรือทำางาน ว่าสถานศึกษาสามารถจัดการ
ศึกษาให้มีคุณภาพได้ตามมาตรฐานที่สถานศึกษากำาหนด ผู้สำาเร็จการ
ศึกษามีความรู้ความสามารถ ทักษะ และมีคุณลักษณะที่พึงประสงค์ตามที่
หลักสูตรกำาหนดและสังคมคาดหวัง สามารถดำารงชีวิตอยู่ในสังคมได้อย่าง
มีความสุข รวมทั้งสร้างประโยชน์ให้แก่ครอบครัวและชุมชนตามความ
เหมาะสม ด้วยการบริหารจัดการที่มีคุณภาพทั้งองค์กร โดยใช้หลักการมี
ส่วนร่วม บุคลากรในสถานศึกษาโดยเฉพาะครูและผู้บริหารตระหนักถึงเป้า
หมาย คือ ผลประโยชน์ที่เกิดกับผู้เรียนเป็นอันดับแรก ระบบการประกัน
คุณภาพภายในของสถานศึกษา จึงเป็นกลไกสำาคัญประการหนึ่งในการ
พัฒนาคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษาที่ผู้เกี่ยวข้องสามารถตรวจสอบ
ได้ และกำาหนดให้สถานศึกษาทุกแห่งต้องดำาเนินการตามที่กำาหนดไว้ใน
พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติและประกาศกฎกระทรวง ตามที่ได้
ดำาเนินการไป
ดังนั้น การพัฒนาระบบการประกันคุณภาพการศึกษาภายในของ
สถานศึกษา จึงยึดหลักการ 3 ประการ คือ
การกระจายอำานาจ (Decentralization) สถานศึกษามีอิสระและมี
ความคล่องตัวในการบริหาร และตัดสินใจดำาเนินงาน ทั้งด้านการบริหาร
งานวิชาการ งบประมาณ บุคลากร และทรัพยากร การจัดสิ่งอำานวยความ
สะดวกและผู้สอนทำาบทบาทหน้าที่ในการสอน จัดกิจกรรมและพัฒนาสื่อ

3. 3
เพื่อพัฒนาการเรียนรู้ของผู้เรียนให้บรรลุตามจุดหมายของหลักสูตรได้
อย่างเต็มที่ สามารถจัดการศึกษาได้สอดคล้องกับสภาพพื้นที่ ความ
ต้องการของชุมชนและสังคมได้มากที่สุด
การเปิดโอกาสการมีส่วนร่วมในการทำางาน (Participation)
หน่วยงานทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ผู้ประกอบ
การภูมิปัญญาท้องถิ่น/ปราชญ์ชาวบ้าน เข้ามามีส่วนร่วมในการพัฒนา
คุณภาพผู้เรียน ทั้งในฐานะเป็นคณะกรรมการสถานศึกษา หรือคณะ
ทำางานในส่วนอื่น ๆ ของสถานศึกษา โดยมีการร่วมกันคิด ตัดสินใจ
สนับสนุน ส่งเสริม และติดตามตรวจสอบการดำาเนินงาน ตลอดจนร่วมภาค
ภูมิใจในความสำาเร็จของสถานศึกษา
การแสดงภาระรับผิดชอบที่ตรวจสอบได้ (Accountability)
มาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาเป็นเป้าหมาย (Goals) ที่ผู้เรียน ผู้
ปกครองและชุมชน ต้องได้รับรู้เพื่อการพัฒนาร่วมกัน และเพื่อการติดตาม
ตรวจสอบการดำาเนินงานของสถานศึกษาว่าสามารถนำาพาผู้เรียนไปสู่
มาตรฐานที่ได้กำาหนดร่วมกันไว้หรือไม่ จากเป้าหมายและจุดเน้นการ
พัฒนาดังกล่าวสถานศึกษาต้องสร้างการมีส่วนร่วมในการจัดทำาแผน
พัฒนาคุณภาพสถานศึกษา (School Improvement Plan) เลือกกลวิธีการ
พัฒนาที่เหมาะสมและสามารถทำาให้เกิดผลได้อย่างเป็นรูปธรรม
มีการประชาสัมพันธ์เป้าหมายและจุดเน้นที่ต้องการพัฒนาให้ทุกฝ่ายได้รับ
รู้เพื่อเป็นสัญญาประชาคม และเพื่อให้ทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องมีทิศทางการ
ทำางานที่ชัดเจนสู่เป้าหมายเดียวกัน
จากหลักการดังกล่าวข้างต้น การประกันคุณภาพการศึกษาจึงมี
กระบวนการดำาเนินการสัมพันธ์ต่อเนื่องกัน 3 ขั้น คือ
การประเมินคุณภาพภายใน เป็นการประเมินคุณภาพการจัดการ
ศึกษา การติดตาม และการตรวจสอบคุณภาพและมาตรฐานการศึกษาของ
สถานศึกษา กระทำาโดยบุคลากรของสถานศึกษาหรือโดยสำานักงานเขต
พื้นที่การศึกษา หรือโดยหน่วยงานต้นสังกัดที่มีหน้าที่กำากับดูแลสถาน
ศึกษา
ทั้งนี้ เพื่อนำาผลจากการประเมินไปใช้ในการวางแผนพัฒนา
กิจกรรม/โครงการพัฒนาที่จัดทำาขึ้น จึงตั้งอยู่บนฐานความเป็นจริง มีความ
เป็นไปได้ และสำาเร็จผลในเวลาอันเหมาะสม
การติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษา เป็นกระบวนการ
ติดตามตรวจสอบความก้าวหน้าของ
การปฏิบัติตามแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษา และจัดทำา
รายงานการติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษา พร้อมทั้งเสนอแนะ
มาตรการเร่งรัดการพัฒนาคุณภาพการศึกษา
เมื่อมีการตรวจสอบความก้าวหน้า สถานศึกษาจะต้องมีข้อมูลและ
สารสนเทศที่แสดงแนวโน้มผล

4. 4
การพัฒนาคุณภาพผู้เรียนและคุณภาพการบริหารจัดการของสถานศึกษา
ดังนั้น จึงจำาเป็นต้องมีการวางระบบการเก็บรวบรวมข้อมูลและสารสนเทศ
เกี่ยวกับผู้เรียนและการปฏิบัติงานเป็นประจำาทุกปี มีวิธีการเก็บข้อมูล
ที่ไม่ยุ่งยาก และเกิดจากการปฏิบัติจริง ข้อมูลและสารสนเทศที่จะแสดง
แนวโน้มผลการพัฒนาคุณภาพผู้เรียนและคุณภาพการบริหารจัดการของ
สถานศึกษา ไม่ควรจะน้อยกว่า 3 ปีการศึกษา ดังนั้น ครูทุกคนต้องสามารถ
แสดงข้อมูลผลการเรียนของผู้เรียนได้เป็นรายบุคคล รายห้องเรียน รายชั้น
รายกลุ่มสาระการเรียนรู้ จนเป็นข้อมูลรวมระดับสถานศึกษา หรือโครงการ
อื่น ๆ ที่สถานศึกษาดำาเนินการก็จะต้องสามารถตอบได้ว่า เหตุใดจึงเพิ่ม
กิจกรรมใหม่ขึ้น หรือปรับลดกิจกรรมบางอย่างลง ข้อมูลและสารสนเทศ
เหล่านี้จะถูกนำาไปสรุปรายงานให้คณะกรรมการสถานศึกษาทราบ เพื่อ
ร่วมกันหาแนวทางพัฒนาต่อไป
การพัฒนาคุณภาพการศึกษา เป็นกระบวนการพัฒนาการศึกษา
เข้าสู่คุณภาพที่สอดคล้องกับมาตรฐานการศึกษาของชาติ โดยมีการ
กำาหนดมาตรฐานการศึกษา การจัดระบบและโครงสร้าง การวางแผนและ
การดำาเนินงานตามแผน รวมทั้ง “สร้างจิตสำานึก” ให้เห็นว่าการพัฒนา
คุณภาพการศึกษาจะต้องดำาเนินการอย่างต่อเนื่องและเป็น “ความรับผิด
ชอบร่วมกัน” ของทุกคน
การพัฒนาคุณภาพการศึกษาเป็นคำาที่มีความหมายกว้างมาก แต่ใน
ระดับสถานศึกษานั้น แท้จริงแล้วคือหน้าที่หลักของสถานศึกษาในการ
จัดการเรียนการสอน โดยมีคุณภาพที่ต้องการให้เกิดกับผู้เรียนเป็นเป้า
หมายซึ่ง
ในปัจจุบันกำาหนดในรูปของมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา ฉะนั้น
ในการคิดกิจกรรม/โครงการหรือพัฒนานวัตกรรมใดต้องสะท้อนผลที่เกิด
กับผู้เรียนได้ อย่างไรก็ตาม การดำาเนินงานจะบรรลุผลสำาเร็จได้ต้องเกิด
จากผู้ปฏิบัติงานทุกคนทำางานอย่างเป็นระบบ ทำางานร่วมกันได้ดี รับฟังและ
ยอมรับความคิดเห็นของกันและกัน เลือกแนวทางที่ดีที่สุด ยอมรับผลที่เกิด
ขึ้นร่วมกัน และพร้อมที่จะแก้ไขให้ดีขึ้น

5. 5
องค์ประกอบของระบบการประกันคุณภาพภายในของสถานศึกษา
1.4 หลักเกณฑ์และวิธีการพัฒนาระบบการประกันคุณภาพ
ภายในของสถานศึกษา
1) การกำาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา
“มาตรฐานการศึกษา” เป็นข้อกำาหนดเกี่ยวกับคุณลักษณะ
คุณภาพที่พึงประสงค์ และมาตรฐานที่ต้องการให้เกิดขึ้นในสถานศึกษาทุก
แห่งและเพื่อใช้เป็นหลักในการเทียบเคียงสำาหรับการส่งเสริมและกำากับ
ดูแลการตรวจสอบ การประเมินผล และการประกันคุณภาพทางการศึกษา
การกำาหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษานั้นต้องกำาหนด
ให้สอดคล้องกับมาตรฐานการศึกษาของชาติ เอกลักษณ์ของสถานศึกษา
และมาตรฐานการศึกษาระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานตามที่กระทรวง
ศึกษาธิการกำาหนด และต้องครอบคลุมสาระการเรียนรู้และกระบวนการ
เรียนรู้ รวมทั้งคำานึงถึงศักยภาพของผู้เรียน ชุมชน และท้องถิ่นด้วย ดังนั้น
สถานศึกษาจึงต้องวิเคราะห์มาตรฐานการศึกษาของชาติ มาตรฐานการ
ศึกษาระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน รวมทั้งระดับปฐมวัย มาตรฐานของสถาน
ศึกษา นโยบายของหน่วยงานส่วนกลาง คุณลักษณะพิเศษของผู้เรียนที่
สถานศึกษา ท้องถิ่น และชุมชนคาดหวัง เช่น ความมีสำานึกรักบ้านเกิด การ
เป็นยุวเกษตรกร การอนุรักษ์อาชีพท้องถิ่น/พื้นบ้าน การมีทักษะในอาชีพ
(อาชีพใดอาชีพหนึ่ง) ความสามารถเฉพาะทางด้านใดด้านหนึ่ง เป็นต้น
นำามาสังเคราะห์หลอมรวมกำาหนดเป็นมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา
อย่างไรก็ตาม สถานศึกษาต้องพึงตระหนักเสมอว่า มาตรฐานที่เกี่ยวกับ
คุณภาพผู้เรียนเป็นเป้าหมายสูงสุดในการจัดการศึกษาของสถานศึกษา
2) การจัดทำาแผนพัฒนาการจัดการเรียนการศึกษาของ
สถานศึกษาที่มุ่งคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา
การประเมิน
คุณภาพ
ภายใน
การพัฒนา
คุณภาพการ
ศึกษา
การติดตาม ตรวจ
สอบคุณภาพการ
ศึกษา
การประกัน
คุณภาพ
ภายใน

6. 6
การจัดทำาแผนพัฒนาการจัดการศึกษาของสถานศึกษาต้อง
ผ่านการคิดและวิเคราะห์
เชิงกลยุทธ์มาแล้วอย่างรอบด้านและรอบคอบ โดยอาจใช้วิธี SWOT
Analysis, Balanced Scorecard หรือวิธีการอื่น ๆ ที่สถานศึกษาเห็นว่า
เหมาะสม สำาหรับเป็นเข็มทิศชี้นำาการดำาเนินงานตามกลยุทธ์เพื่อนำาไปสู่
การบรรลุตามวิสัยทัศน์ และมาตรบานการศึกษาที่สถานศึกษาวางเป้า
หมายไว้ ส่วนการจัดทำาแผนปฏิบัติการประจำาปีจะมีการระบุวัตถุประสงค์
เป้าหมาย การจัดสรรทรัพยากร และกรอบเวลาของการดำาเนินงานตาม
แผนอย่างชัดเจน
ในการจัดทำาแผนพัฒนาการจัดการศึกษาของสถานศึกษา
สถานศึกษาสามารถตรวจสอบตนเองได้ว่า เป็นแผนพัฒนาที่มีคุณภาพหรือ
ไม่ โดยพิจารณาจากประเด็นที่กฎกระทรวงกำาหนดให้ต้องดำาเนินการ ดังนี้
1. ศึกษาสภาพปัญหาและความต้องการที่จำาเป็นของสถาน
ศึกษาอย่างเป็นระบบ กำาหนด
วิสัยทัศน์ พันธกิจ เป้าหมาย และความสำาเร็จของการพัฒนาไว้อย่าง
ชัดเจนและเป็นรูปธรรม
2. กำาหนดวิธีดำาเนินงานที่มีหลักวิชา ผลการวิจัย หรือข้อมูล
เชิงประจักษ์ที่อ้างอิงได้
ให้ครอบคลุมการพัฒนาหลักสูตรสถานศึกษาด้านการจัดประสบการณ์การ
เรียนรู้ กระบวนการเรียนรู้ การส่งเสริมการเรียนรู้ การวัดและประเมินผล
การพัฒนาบุคลากร และการบริหารจัดการ เพื่อนำาไปสู่มาตรฐานการศึกษา
ที่กำาหนดไว้
3. กำาหนดแหล่งวิทยาการภายนอกที่ให้การสนับสนุนทาง
วิชาการ
4. กำาหนดบทบาทหน้าที่ให้บุคลากรของสถานศึกษาและผู้
เรียนรับผิดชอบ และดำาเนินงาน
ตามที่กำาหนดไว้อย่างมีประสิทธิภาพ
5. กำาหนดบทบาทหน้าที่และแนวทางการมีส่วนร่วมของบิดา
มารดา ผู้ปกครอง และองค์กร
ชุมชน
6. กำาหนดการใช้งบประมาณและทรัพยากรอย่างมี
ประสิทธิภาพ
7. จัดทำาแผนปฏิบัติการประจำาปี
3) การจัดระบบบริหารและสารสนเทศ
1. การจัดระบบบริหารสถานศึกษา
การจัดโครงสร้างการบริหารสถานศึกษา ควรจัดให้สอดคล้อง
กับบริบทของสถานศึกษา และหน่วยงานต้นสังกัดที่มีการแบ่งงานเป็น 4
ด้าน ได้แก่ การบริหารงานวิชาการ การบริหารงานงบประมาณ
การบริหารงานบุคคล และการบริหารงานทั่วไป

7. 7
2. การจัดระบบสารสนเทศ
สถานศึกษาควรมีการจัดระบบสารสนเทศให้เป็นหมวดหมู่
ครอบคลุมและเพียงพอต่อ
การนำาไปใช้ในการวางแผนการจัดการศึกษา สืบค้นได้ง่ายและรวดเร็ว
ผู้รับผิดชอบดูแลสารสนเทศของสถานศึกษาต้องทำางานอย่างมีระบบ โดยมี
การกำาหนดกรอบการเก็บข้อมูลเฉพาะที่จำาเป็น วางแผนการเก็บข้อมูลซึ่ง
ต้องอาศัยความร่วมมือจากบุคลากรทุกฝ่าย สร้างความเข้าใจให้ทุกฝ่ายมี
ความตระหนักถึงความจำาเป็นในการเก็บข้อมูลและสารสนเทศเพื่อให้เกิด
ความร่วมมือและให้ข้อมูลที่ถูกต้อง
การจัดเก็บข้อมูลและสารสนเทศ สามารถจัดเก็บในรูปของ
แฟ้มเอกสาร หรือจัดเก็บโดยใช้ระบบต่าง ๆ จากคอมพิวเตอร์ ทั้งนี้ขึ้นอยู่
กับจำานวนผู้เรียนและบุคลากรของสถานศึกษา
4) การดำาเนินงานตามแผนพัฒนาการจัดการศึกษาของ
สถานศึกษา
ผู้บริหารจะทำาหน้าที่จัดสิ่งอำานวยความสะดวก สนับสนุน
ทรัพยากรต่าง ๆ เพื่อให้การปฏิบัติงานเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและเกิด
ประสิทธิผล ดูแล กำากับ ติดตาม และนิเทศงานของบุคลากรทุกคน/ทุกฝ่าย
เพื่อกระตุ้นและส่งเสริมให้ปฏิบัติงานตามแผนที่กำาหนดไว้ ให้ความสำาคัญ
การดำาเนินงานและปรับปรุงงานอย่างต่อเนื่องจนเป็นปกติวิสัย ครูต้องทำา
หน้าที่จัดการเรียนการสอนอย่างเต็มศักยภาพและเต็มเวลา แบ่งเวลาหรือ
บริหารเวลาในการปฏิบัติงานตามแผนงาน/โครงการ/กิจกรรมที่กำาหนดไว้
ในแผนปฏิบัติการประจำาปีได้อย่างเหมาะสมและบรรลุผลสำาเร็จตามแผน
ทุกฝ่ายมีส่วนร่วมในการจัดทำารายงานผลการดำาเนินงานตามแผนงาน/
โครงการ/กิจกรรมเมื่อสิ้นสุดการดำาเนินงาน ซึ่งทุกคนที่เกี่ยวข้องจะปฏิบัติ
ตามหน้าที่ และบทบาทของตนเองอย่างดีที่สุด และภาคภูมิใจในความ
สำาเร็จร่วมกัน
5) การติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษา
การติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษา เป็นกระบวนการติดตาม
ตรวจสอบความก้าวหน้าของ
การปฏิบัติงานตามแผนการพัฒนาคุณภาพการศึกษา รวมถึงการจัดทำา
รายงานการติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษา พร้อมทั้งเสนอแนะ
มาตรการเร่งรัดการพัฒนาคุณภาพการศึกษา
ในการติดตามตรวจสอบความก้าวหน้าของการปฏิบัติงานตาม
แผนพัฒนาคุณภาพการศึกษานั้น สถานศึกษาจำาเป็นต้องมีการเก็บรวบรวม
ข้อมูลและสารสนเทศที่ต่อเนื่อง เพื่อให้เห็นแนวโน้มการปฏิบัติงานว่าดีขึ้น
หรือกำาลังถอยลง และควรมีการปรับปรุงแก้ไขหรือเร่งพัฒนาในเรื่องใด
บ้าง การติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษาจึงควรกระทำา
ทุกปี ถือเป็นการประเมินตนเองของสถานศึกษาที่ต้องดำาเนินการ
อย่างเป็นระบบต่อเนื่อง การดำาเนินงานทำาได้ทั้งระหว่างและหลังการ

8. 8
ดำาเนินงาน โดยความร่วมมือของบุคลากรในสถานศึกษา ผู้ปกครอง และ
ชุมชน การติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษาควรให้
ความสำาคัญกับคุณภาพผู้เรียนเป็นอันดับแรก และเชื่อมโยงถึงมาตรฐาน
การศึกษาของสถานศึกษาในด้านอื่น ๆ รวมถึงเอกลักษณ์ของสถานศึกษา
ด้วย
ผลการติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษาภายในสถานศึกษาใน
แต่ละครั้ง เป็นข้อมูลเชิงประจักษ์ให้กับผู้เกี่ยวข้องทุกฝ่ายในการปรับปรุง
และพัฒนาหลักสูตรสถานศึกษาด้านการจัดประสบการณ์การเรียนรู้
กระบวนการการเรียนรู้ การส่งเสริมการเรียนรู้ การวัดและประเมินผล การ
พัฒนาบุคลากรและการบริหารจัดการ เพื่อนำาไปสู่มาตรฐานการศึกษาที่
กำาหนดไว้
6) การประเมินคุณภาพภายในตามมาตรฐานการศึกษาของ
สถานศึกษา
การประเมินคุณภาพภายในของสถานศึกษาควรยึดมาตรฐานการ
ศึกษาของสถานศึกษาเป็นหลัก
ควรสะท้อนภาพความสำาเร็จที่ชัดเจนอย่างน้อย 2 ด้าน ดังนี้
1. คุณภาพผู้เรียนตามมาตรฐานการเรียนรู้ สมรรถนะสำาคัญและ
คุณลักษณะอันพึงประสงค์
ตามหลักสูตรของสถานศึกษา ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของผู้เรียนในทุก
ระดับชั้น พฤติกรรมการแสดงออกของผู้เรียน โดยระบุได้ถึงกลุ่มผู้เรียนที่มี
ความสามารถพิเศษ กลุ่มผู้เรียนที่มีความเสี่ยง กลุ่มผู้เรียนที่มีปัญหาในการ
อ่าน คิดวิเคราะห์ และเขียน กลุ่มผู้เรียนที่มีคุณลักษณะยังไม่เป็นไปตามที่
พึงประสงค์ เพราะข้อมูลจากการประเมินเหล่านี้จะสะท้อนให้เห็นว่าการ
จัดการศึกษาของสถานศึกษาประสบผลสำาเร็จตามที่กำาหนดไว้หรือไม่ อัน
นำาไปสู่
การปรับปรุงการบริหารจัดการต่อไป
2. คุณภาพการศึกษาด้านการบริหารจัดการของสถานศึกษาสถาน
ศึกษาสามารถดำาเนินการ
ประเมินคุณภาพการศึกษาตามมาตรฐานการศึกษาที่สถานศึกษากำาหนดไว้
แล้วในทุกมาตรฐานด้วยวิธีการ
ที่หลากหลายและเหมาะสมกับสิ่งที่ต้องการประเมิน เช่น ใช้การสังเกต การ
สัมภาษณ์ การตรวจสอบจากเอกสารหรือข้อมูลเชิงประจักษ์ เป็นต้น
7) การจัดทำารายงานประจำาปีที่เป็นรายงานประเมินคุณภาพ
ภายใน
การจัดทำารายงานประจำาปี ถือเป็นเรื่องปกติที่สถานศึกษาต้องจัด
ทำาหลังการจัดการศึกษาผ่านไป
แต่ละปี ทั้งนี้ นอกจากเพื่อนำาเสนอต่อคณะกรรมการสถานศึกษา หน่วย
งานต้นสังกัด และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องแล้ว สถานศึกษาต้องเปิดเผย

9. 9
รายงานนั้นต่อสาธารณชนด้วย รายงานประจำาปีที่เป็นรายงานประเมิน
คุณภาพภายในของสถานศึกษานี้ จะนำาไปเป็นฐานข้อมูลและหลักฐานที่
ยืนยันการพัฒนาสถานศึกษาสำาหรับรองรับการประเมินคุณภาพภายนอก
ด้วย
สถานศึกษาสามารถกำาหนดรูปแบบของรายงานประจำาปีได้ตาม
ความเหมาะสม โดยใช้ภาษาที่อ่านเข้าใจง่าย นำาเสนอทั้งข้อมูลเชิงปริมาณ
และเชิงคุณภาพ สาระสำาคัญอาจแบ่งออกเป็น 4 ส่วน คือ 1. ข้อมูลพื้นฐาน
2. แผนการพัฒนาการจัดการศึกษา 3. ผลการพัฒนาตามมาตรฐานการ
ศึกษาของสถานศึกษา และ 4. สรุปผลการพัฒนาและการนำาผลไปใช้
8) การพัฒนาคุณภาพการศึกษาอย่างต่อเนื่อง
การพัฒนาคุณภาพการศึกษาอย่างต่อเนื่อง หมายถึง ความยั่งยืน
ของการดำาเนินโครงการ/
กิจกรรมตามแผนพัฒนาการจัดการศึกษาของสถานศึกษาที่มีการปรับ
เปลี่ยนในทางที่ดีขึ้นอย่างสมำ่าเสมอ
มีการใช้ผลการประเมินคุณภาพภายใน ผลการตรวจสอบคุณภาพ ผลการ
ประเมินอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องมาเป็นฐานวางแผนพัฒนาทุกระยะหรือทุกรอบ
การพัฒนากระบวนการพัฒนาคุณภาพการศึกษานั้น สถานศึกษาต้องยึด
คุณภาพที่สอดคล้องกับมาตรฐานการศึกษาของชาติ มาตรฐานการศึกษา
ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน/ระดับปฐมวัย โดยมีการกำาหนดมาตรฐานการ
ศึกษาของสถานศึกษาเอง จัดระบบและโครงสร้างที่เหมาะสม วางแผนและ
ดำาเนินงานตามแผนด้วยจิตสำานึกที่ว่า “การพัฒนาคุณภาพการศึกษาเป็น
ภาระงานปกติที่ทุกคนจะต้องรับผิดชอบผลที่เกิดขึ้นร่วมกัน การดำาเนินงาน
มีความก้าวหน้าอย่างต่อเนื่อง ส่งผลถึงคุณภาพผู้เรียนทั้งสถานศึกษา”
การทำาให้คุณภาพการศึกษาของสถานศึกษาพัฒนาอย่างต่อเนื่องนั้น
สถานศึกษาควรคำานึงถึงสิ่งต่อไปนี้
1. สร้างจิตสำานึกการพัฒนาให้เกิดขึ้นกับครูและบุคลากรทุกคนใน
สถานศึกษา โดยถือว่าการพัฒนา
ระบบประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาเป็นวัฒนธรรมการทำางานปกติ
ของสถานศึกษา
2. กำาหนดมาตรฐานการศึกษาที่แสดงถึงอัตลักษณ์ของสถานศึกษา
อย่างเด่นชัด เพื่อสร้างความรู้สึก
เป็นเจ้าของสถานศึกษาร่วมกัน จัดระบบและโครงสร้างที่เหมาะสม เพื่อ
สร้างความรู้สึกเป็นเจ้าของสถานศึกษาร่วมกัน จัดระบบและโครงสร้างที่
เหมาะสม วางแผนและดำาเนินงานตามแผนโดยเน้นระบบคุณภาพ มีการ
ติดตามและประเมินผลการดำาเนินงานตามรอบระยะเวลาที่เหมาะสม และ
ปฏิบัติอย่างต่อเนื่อง
3. นำาผลประเมินคุณภาพภายในของสถานศึกษาจากการประเมิน
ตนเองหรือจากหน่วยงานต้นสังกัด

10. 10
ไปใช้ในการปรับปรุงและพัฒนาคุณภาพการศึกษาโดยมีการใช้ข้อมูลและ
สารสนเทศอย่างชาญฉลาด
4. พัฒนาสถานศึกษาให้เป็นองค์กรแห่งการเรียนรู้ (Learning
Organization) โดยครูและบุคลากร
ทุกคนในสถานศึกษาต้องเป็นบุคคลแห่งการเรียนรู้ กล่าวคือ รู้จักพัฒนา
ตนเอง ใฝ่เรียนรู้ มีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้และแบ่งปันความรู้ตลอดเวลา เกิด
ทีมผู้เชี่ยวชาญในเรื่องต่าง ๆ อย่างหลากหลาย จนได้รับการยอมรับจากผู้
เกี่ยวข้อง มีการเผยแพร่ประชาสัมพันธ์และแลกเปลี่ยนความรู้กับองค์กรอื่น
ๆ มีนวัตกรรมใหม่ ๆ ที่สถานศึกษาจัดทำาขึ้น
1.5 ระบบประกันคุณภาพ ตามกรอบกฎกระทรวงฯ 53 (กรณี
ตัวอย่างโรงเรียนปรินส์รอยแยลส์ทยาลัย)
S
P
D
D
C
CAA

11. 11
1.6 แบบเก็บรวบรวมข้อมูลการติดตามประเมินผลการจัดการศึกษา
โรงเรียนเอกชน ประเภทสามัญ
แบบวิเคราะห์การกำาหนดมาตรฐานและการบริหารจัดการ
ศึกษา
 1. ระดับการศึกษาปฐมวัย  2. ระดับการศึกษาขั้นพื้น
ฐาน
โรงเรียน..................................................เขต/
อำาเภอ.........................จังหวัด.................................
1. การกำาหนดมาตรฐานการศึกษาของโรงเรียน
1.1 การกำาหนดมาตรฐานและตัวบ่งชี้ว่าด้วยการประกันคุณภาพภายใน
ของโรงเรียน
มีการศึกษาวิเคราะห์มาจาก
1. มาตรฐานการศึกษาปฐมวัย/มาตรฐานการศึกษาขั้นพื้นฐานเพื่อ
การประกัน
คุณภาพภายในของกระทรวงศึกษาธิการ
2. ปรัชญา วิสัยทัศน์ และจุดเน้นของโรงเรียน
3. มาตรฐานและตัวบ่งชี้การประเมินคุณภาพภายนอกรอบสามของ
สมศ.
4. มาตรฐานที่โรงเรียน/กลุ่มเครือข่ายกำาหนด
5. อื่นๆ ......................
……………………………………………
1.2 การกำาหนดค่าเป้าหมายความสำาเร็จของแต่ละมาตรฐานและตัวบ่ง
ชี้ชัดเจนและเป็นไปได้ 1. มีครบทุกมาตรฐานและตัวบ่งชี้
2. มีครบทุกมาตรฐานแต่ไม่ครบทุกตัวบ่งชี้
1.3 คณะกรรมการที่ร่วมกำาหนดมาตรฐานการศึกษาของโรงเรียน
ประกอบด้วย
 1. ผู้รับใบอนุญาต ผู้บริหารและครู
 2. คณะกรรมการบริหารโรงเรียน/คณะกรรมการอำานวยการ
โรงเรียน
ฉบับที่

12. 12
 3. นักวิชาการ/ผู้เชี่ยวชาญท้องถิ่น/ปราชญ์ชาวบ้าน/ผู้แทน
ชุมชน/ผู้แทนสถานประกอบการ
 4. บิดามารดา/ ผู้ปกครองนักเรียน
 5.
อื่นๆ………………………………………………………………………
1.4 การประกาศค่าเป้าหมายแต่ละมาตรฐานและตัวบ่งชี้ว่าด้วยการ
ประกันคุณภาพภายในของ
โรงเรียนให้ผู้เกี่ยวข้องทราบ
1. บุคลากรทุกคนในโรงเรียน
2. พ่อแม่/ผู้ปกครอง/ชุมชน
3. หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
4. อื่นๆ
……………………………………………………………………..
1.5 สาระสำาคัญที่กำาหนดในมาตรฐานและตัวบ่งชี้ที่สะท้อนอัตลักษณ์
และมาตรการส่งเสริม
ของโรงเรียน คือ
1. มีโครงการ/กิจกรรมที่ส่งเสริมให้ผู้เรียนบรรลุเป้าหมาย ปรัชญา วิสัย
ทัศน์และจุดเน้นของโรงเรียน
2. มีโครงการ/กิจกรรมพิเศษที่สนองนโยบายและจุดเน้นตามแนวทาง
การปฏิรูปการศึกษาเพื่อ ยกระดับ
คุณภาพให้สูงขึ้น
2. การจัดระบบบริหารและสารสนเทศ
2.1 โครงสร้างและระบบการบริหารงานของโรงเรียนชัดเจน
ครอบคลุมทุกหน้าที่ ปฏิบัติงานได้อย่างคล่องตัว ทัน
สถานการณ์ โดย
1. มีแผนภูมิ/ผังการบริหารงาน
2. มีการกำาหนดตำาแหน่ง บทบาทหน้าที่ชัดเจน
3. มีการกำาหนดมาตรฐานการปฏิบัติงานของแต่ละตำาแหน่ง
4. มีบุคลากรครบตามโครงสร้างและบทบาทหน้าที่
2.2 คณะกรรมการบริหารโรงเรียนได้ทำาบทบาทหน้าที่ตามพระราช
บัญญัติโรงเรียนเอกชน
พ.ศ. 2550 มาตรา 31 กำาหนด ในเรื่อง
1. ออกระเบียบ และข้อบังคับต่าง ๆ ของโรงเรียน
2. ให้ความเห็นชอบนโยบาย และแผนพัฒนาคุณภาพการ
ศึกษาของโรงเรียน
3. ให้คำาแนะนำาด้านการบริหารและการจัดการในเรื่องบุคลากร
แผนงาน งบประมาณ วิชาการ
กิจกรรมนักเรียน อาคารสถานที่ และความสัมพันธ์กับชุมชน
ฯลฯ

13. 13
4. กำากับดูแลให้มีระบบการประกันคุณภาพภายในโรงเรียน
5. ติดตาม ตรวจสอบ และประเมินผลการปฏิบัติงานของผู้อำานวย
การโรงเรียน
6. ให้ความเห็นชอบการกู้ยืมเงินครั้งเดียวหรือหลายครั้งรวมกันเกิน
ร้อยละยี่สิบห้าของมูลค่า
ทรัพย์สินที่โรงเรียนมีอยู่ขณะนั้น
7. ให้ความเห็นชอบการกำาหนดค่าธรรมเนียมการศึกษาและค่า
ธรรมเนียมอื่นของโรงเรียน
8. ให้ความเห็นชอบรายงานประจำาปี งบการเงินประจำาปี และการ
แต่งตั้งผู้สอบบัญชี
9. พิจารณาคำาร้องทุกข์ของครู ผู้ปกครองและนักเรียน
10. ดำาเนินการอื่นตามที่กฎหมายระบุให้เป็นอำานาจหน้าที่ของคณะ
กรรมการบริหารโรงเรียน
2.3 การดำาเนินงานตามระบบการบริหารงานของโรงเรียนประกอบด้วย
1. มีคำาสั่งมอบหมายงาน
2. มีคู่มือการปฏิบัติงาน
3. มีระบบและการดำาเนินงานประกันคุณภาพภายในของโรงเรียน
สอดคล้องกับกฎกระทรวง
ว่าด้วยระบบ หลักเกณฑ์และวิธีการประกันคุณภาพการศึกษา
พ.ศ. 2553
4. มีระบบการตรวจสอบภายในที่ชัดเจนและปฏิบัติได้จริง
5. มีการประเมินและรายงานผลการบริหารงานเพื่อพัฒนาระบบ
การบริหารงานให้มี
ประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
2.4 ระบบสารสนเทศมีการจัดเป็นหมวดหมู่ ครอบคลุม ทันต่อการใช้
งาน เป็นประโยชน์
ต่อการพัฒนาองค์กร บุคลากรและผู้เรียน โดย
1. มีข้อมูลและสารสนเทศด้าน
1.1 ผู้เรียน
1.2 บุคลากร
1.3 ทรัพยากรทางการศึกษา
1.4 การจัดการเรียนการสอน
2. มีการจัดเก็บเป็นระบบ
3. สามารถใช้งานได้สะดวก/เชื่อมโยงเครือข่ายกับหน่วยงานต้น
สังกัด 4. มีผู้รับผิดชอบ

14. 14
5. มีการประเมินและปรับปรุงให้เป็นปัจจุบัน
6. มีการนำาข้อมูลสารสนเทศไปใช้ประโยชน์ในการบริหารจัดการ/
การพัฒนา
การเรียนการสอน
2.5 ลักษณะการบริหารและการจัดการศึกษาของโรงเรียน ประกอบ
ด้วย
1. มีการกระจายอำานาจการบริหารงานโดยมีการมอบหมายงาน
ครบตามโครงสร้าง
2. มีการบริหารเชิงกลยุทธ์และใช้หลักการมีส่วนร่วมพัฒนา
โรงเรียน
3. มีคณะกรรมการบริหารโรงเรียน/คณะกรรมการอำานวยการ
โรงเรียนร่วมพัฒนาโรงเรียน
4. มีการบริหารที่มุ่งผลสัมฤทธิ์ของผู้เรียน
5. มีการตรวจสอบและถ่วงดุล
3. การบริหารงานบุคลากร
3.1 คู่มือครู/แนวปฏิบัติในการปฏิบัติงานของบุคลากรในโรงเรียน
1. มีลายลักษณ์อักษรและเป็นปัจจุบัน
2. มีลายลักษณ์อักษรแต่ไม่มีการปรับปรุงให้สอดคล้องกับสภาพ
โรงเรียน
3.2 ครูได้รับการพัฒนาอย่างน้อยปีละ 20 ชั่วโมง
1. ครบทุกคน
2. ไม่น้อยกว่าร้อยละ 50
3.3 ผลการพัฒนาบุคลากรโดยภาพรวม
1. สูงกว่าเกณฑ์/เป้าหมาย
2. เป็นไปตามเกณฑ์/เป้าหมาย
3. ตำ่ากว่าเกณฑ์/เป้าหมาย
3.4 มีการนำาผลการพัฒนาบุคลากรไปใช้ประโยชน์
1. พัฒนาคุณธรรม จริยธรรม/จรรยาบรรณ
2. พัฒนาทักษะการจัดประสบการณ์การเรียนรู้/การจัด
กระบวนการเรียนรู้
3. ส่งเสริมให้บุคลากรศึกษาต่อ ดูงาน
4. จัดทำาแผนพัฒนาบุคลากรทั้งโรงเรียน
5. อื่น ๆ
......................................................................................

15. 15
4. การจัดให้มีการประเมินคุณภาพภายในตามมาตรฐานการ
ศึกษาของโรงเรียน
4.1 คณะกรรมการประเมินคุณภาพภายในตามมาตรฐานการศึกษา
ของโรงเรียนประกอบด้วย 1. มีคณะกรรมการภายใน
โรงเรียนอย่างน้อย 2 คน
2. มีผู้ทรงคุณวุฒิภายนอกที่หน่วยงานต้นสังกัดขึ้นทะเบียนไว้
อย่างน้อย 1 คนและมี
ส่วนร่วมในกระบวนการประเมินคุณภาพภายในของโรงเรียน
4.2 การกำาหนดปฏิทินการประเมินคุณภาพภายในตามมาตรฐานการ
ศึกษาของโรงเรียน 1. มีการกำาหนดปฏิทินการประเมิน
คุณภาพภายในฯ
2. มีการดำาเนินงานตามปฏิทินการประเมินคุณภาพภายในฯ
4.3 การดำาเนินการประเมินคุณภาพภายในตามมาตรฐานการศึกษา
ของโรงเรียน
1. มีครบทุกมาตรฐาน
2. มีไม่น้อยกว่า 8 มาตรฐานสำาหรับระดับการศึกษาปฐมวัย และ
หรือ
มีไม่น้อยกว่า 11 มาตรฐานสำาหรับระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน
4.4 ระยะเวลาในการประเมินคุณภาพภายในตามมาตรฐานการศึกษา
ของโรงเรียน
1. ปีการศึกษาละ 1 ครั้ง
2. ปีการศึกษาละ 2 ครั้ง
3. ปีการศึกษาละ 3 ครั้งหรือมากกว่า
4.5 การนำาผลการประเมินคุณภาพภายในตามมาตรฐานการ
ศึกษาของโรงเรียนไปใช้ประโยชน์
1. พัฒนาคุณภาพผู้เรียน
2. พัฒนาการบริหารจัดการ
3. พัฒนาการสร้างสังคมแห่งการเรียนรู้
4. พัฒนาอัตลักษณ์ของโรงเรียน
5. พัฒนามาตรการส่งเสริมของโรงเรียน
6. อื่น ๆ ………………………………………………………
5. การจัดให้มีการพัฒนาคุณภาพการศึกษาอย่างต่อเนื่อง
5.1 การดำาเนินงานตามระบบการประกันคุณภาพภายในจนเป็น
วัฒนธรรมคุณภาพในการ
ทำางานปกติของโรงเรียนอย่างต่อเนื่อง โดย
1. บุคลากรทำางานตามบทบาทหน้าที่ที่กำาหนด

16. 16
1.1 ร้อยละ 90 ขึ้นไป
1.2 ร้อยละ 80 – 89
1.3 ตำ่ากว่าร้อยละ 80
2. บุคลากรทำางานได้ตามมาตรฐานการปฏิบัติงานของโรงเรียน
2.1 ร้อยละ 90 ขึ้นไป
2.2 ร้อยละ 80 – 89
2.3 ตำ่ากว่าร้อยละ 80
3. บุคลากรทำางานอย่างเป็นระบบ (PDCA)
3.1 ร้อยละ 90 ขึ้นไป
3.2 ร้อยละ 80 – 89
3.3 ตำ่ากว่าร้อยละ 80
4. บุคลากรมีส่วนร่วมในการพัฒนาคุณภาพการศึกษาของ
โรงเรียนอย่างต่อเนื่อง
4.1 ร้อยละ 90 ขึ้นไป
4.2 ร้อยละ 80 – 89
4.3 ตำ่ากว่าร้อยละ 80
5.2 การพัฒนาการบริหารจัดการและการเรียนการสอนอย่างต่อ
เนื่องของโรงเรียนใช้ข้อมูล
การวิเคราะห์และสังเคราะห์จาก
1. การประเมินคุณภาพภายในของโรงเรียน
2. การประเมินคุณภาพภายในของหน่วยงานต้นสังกัด
3. หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
4. การประเมินคุณภาพภายนอกของ สมศ.
5.3 การนำาผลการพัฒนาคุณภาพการศึกษาไปเผยแพร่และแลกเปลี่ยน
เรียนรู้กับบุคลากร
1. บุคลากรภายในโรงเรียน
2. บุคคลภายนอกโรงเรียน
6. โรงเรียนมีปัญหาอุปสรรคในการดำาเนินงานด้านใดบ้าง และมี
วิธีการแก้ไขอย่างไร
6.1 ด้านการกำาหนดมาตรฐานการศึกษาของโรงเรียน
ปัญหา
อุปสรรค.............................................................................................
.............................
................................................................................................
..................................................
.................................................................................................
.................................................

17. 17
.................................................................................................
..................................................
วิธีการแก้ไข
.........................................................................................................
.....................
................................................................................................
..................................................
................................................................................................
.................................................
6.2 ด้านการจัดระบบบริหารและสารสนเทศ
ปัญหา
อุปสรรค.............................................................................................
.............................
...................................................................................................
..............................................
................................................................................................
.................................................
...............................................................................................
..................................................
วิธีการแก้ไข
.........................................................................................................
.....................
.................................................................................................
.................................................
................................................................................................
.................................................
6.3 ด้านการบริหารงานบุคลากร
ปัญหา
อุปสรรค.............................................................................................
.............................
.................................................................................................
.................................................
.................................................................................................
.................................................
.................................................................................................
..................................................

18. 18
วิธีการแก้ไข
.........................................................................................................
.....................
.................................................................................................
.................................................
................................................................................................
.................................................
6.4 ด้านการจัดให้มีการประเมินคุณภาพภายในตามมาตรฐานการ
ศึกษาของโรงเรียน
ปัญหา
อุปสรรค.............................................................................................
.............................
.................................................................................................
.................................................
.................................................................................................
.................................................
.................................................................................................
..................................................
วิธีการแก้ไข
.........................................................................................................
.....................
.................................................................................................
.................................................
................................................................................................
.................................................
6.5 ด้านการจัดให้มีการพัฒนาคุณภาพการศึกษาอย่างต่อเนื่อง
ปัญหา
อุปสรรค.............................................................................................
.............................
.................................................................................................
.................................................
.................................................................................................
.................................................
.................................................................................................
..................................................
วิธีการแก้ไข
.........................................................................................................
.....................

19. 19
................................................................................................
..................................................
................................................................................................
..................................................
ลงชื่อ.......................................ผู้เก็บ
รวบรวมข้อมูล
(................................................)
......./................../.......
แบบวิเคราะห์การจัดทำาแผนและรายงานประจำาปี
 1. ระดับการศึกษาปฐมวัย  2. ระดับการศึกษาขั้นพื้น
ฐาน
โรงเรียน................................................เขต/
อำาเภอ..........................จังหวัด..................................
รหัสไปรษณีย์................โทรศัพท์............................E-
mail............................................................
1. ข้อมูลทั่วไป
1.1 ประเภทของโรงเรียน
1. สามัญศึกษา
2. การกุศล
3. การศึกษาพิเศษ
4. การศึกษาสงเคราะห์
1.2 ลักษณะการจัดการศึกษาของโรงเรียน (ตอบได้มากกว่า 1 ข้อ)
1. สามัญทั่วไป
2. EP
3. อิสลาม
4. จีน
ฉบับที่

20. 20
5. อื่น ๆ ..............................................................
1.3 ลักษณะของผู้รับใบอนุญาต
1. บุคคลธรรมดา
2. นิติบุคคล ประเภท
2.1 บริษัท/ห้างหุ้นส่วน
 2.2 มูลนิธิ
2.3 สมาคม/สหกรณ์
2.4 อื่น ๆ .................................................
1.4 ลักษณะการดำารงตำาแหน่งของผู้อำานวยการโรงเรียน (ตอบได้
มากกว่า 1 ข้อ)
1. ตำาแหน่งผู้อำานวยการโรงเรียนอย่างเดียว
2. หลายตำาแหน่ง ได้แก่
2.1 ผู้รับใบอนุญาต
2.2 ผู้จัดการ
2.3 อื่นๆ............................................................................
1.5 เปิดสอนตั้งแต่ชั้น...............ถึงชั้น................. มีนักเรียน
ทั้งหมด.....................คน จำาแนกเป็น 1. เตรียมอนุบาล
.....................................คน
2. ระดับอนุบาล ...............................................คน
3. ระดับประถมศึกษา.......................................คน
4. ระดับมัธยมศึกษา.........................................คน
1.6 ขนาดของโรงเรียน (พิจารณาจากจำานวนนักเรียนทั้งหมด)
1. ขนาดเล็ก (มีนักเรียน 1-300 คน)
2. ขนาดกลาง (มีนักเรียน 301-1,000 คน)
3.ขนาดใหญ่ (มีนักเรียน 1,001 คนขึ้นไป)
1.7 จำานวนบุคลากรของโรงเรียนมีทั้งหมด....................คน จำาแนก
เป็น
1. ผู้บริหาร............... คน
2. ครู......................... คน
3. บุคลากรทางการศึกษา................คน
4. อื่น ๆ .............................................คน
2. การจัดทำาแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษาของโรงเรียน
2.1 แผนพัฒนาคุณภาพการศึกษาของโรงเรียนฉบับปัจจุบันมีช่วงระยะ
เวลา

21. 21
1. ช่วง 3 ปี (ปีการศึกษา ................. ถึง ……...........)
2. ช่วง 4 ปี (ปีการศึกษา ................. ถึง ……...........)
3. ช่วง 5 ปี (ปีการศึกษา ................. ถึง ……...........)
4. อื่น ๆ………………………………………………..
2.2 บุคลากรของโรงเรียนที่มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการจัดทำาแผน
พัฒนาคุณภาพการศึกษา
1. ผู้บริหาร
2. ครู
3. บุคลากรทางการศึกษา
4. อื่น ๆ .......................................................................
2.3 คณะกรรมการ/คณะทำางานจัดทำาแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษา
ของโรงเรียน ประกอบด้วย
1. ผู้บริหาร
2. ครู
3. คณะกรรมการบริหารโรงเรียน/คณะกรรมการอำานวยการ
โรงเรียน
4. บุคลากรทางการศึกษา
5. อื่น ๆ .....................................................................
2.4 วิธีการศึกษา วิเคราะห์สภาพปัญหาและความต้องการที่จำาเป็นของ
โรงเรียนโดย
1. ใช้เทคนิคการวิเคราะห์ SWOT
2. ใช้มาตรฐานการศึกษาของชาติ/มาตรฐานการศึกษาเพื่อการ
ประกันคุณภาพภายใน/ภายนอก
3. ใช้ผลการประเมินคุณภาพภายในของโรงเรียน/หน่วยงานต้น
สังกัด
4. ใช้ผลการประเมินคุณภาพภายนอก
5. อื่นๆ...........................................................................
2.5 สาระสำาคัญที่ได้จากการศึกษา วิเคราะห์สภาพปัญหาและความ
ต้องการของโรงเรียน
จำาแนกเป็น
1. ด้านวิชาการ
2. ด้านบริหารทั่วไป (กิจกรรมนักเรียน อาคารสถานที่ และความ
สัมพันธ์กับชุมชน)
3. ด้านบุคลากร
4. ด้านงบประมาณและการเงิน
5. อื่นๆ ........................................................................

22. 22
2.6 ในแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษาของโรงเรียนมีการกำาหนด
1. วิสัยทัศน์ พันธกิจ
2. เป้าหมายและตัวชี้วัดความสำาเร็จ
2.7 วิสัยทัศน์ พันธกิจ เป้าหมายและตัวชี้วัดความสำาเร็จของโรงเรียน
มีความสอดคล้องกันและ
มีสาระสำาคัญที่
1. แสดงถึงเอกลักษณ์/อัตลักษณ์/ปรัชญาของโรงเรียน
2. สอดคล้องกับหลักสูตร/ประเภทที่เปิดสอน
3. สอดคล้องกับนโยบายของต้นสังกัด/เขตพื้นที่การศึกษา
4. สอดคล้องกับจุดมุ่งหมายของชาติ
2.8 การกำาหนดแผนงาน/โครงการ/กิจกรรมที่ใช้กระบวนการวิจัยหรือ
ผลการวิจัยหรือ
ข้อมูลที่อ้างอิงได้ จำาแนกเป็น
1. แผนงาน/ฝ่ายวิชาการ
2. แผนงาน/ฝ่ายบริหารทั่วไป(กิจกรรมนักเรียน อาคารสถานที่และ
ความสัมพันธ์กับชุมชน)
3. แผนงาน/ฝ่ายบุคลากร
4. แผนงาน/ฝ่ายงบประมาณและการเงิน
5. อื่น
ๆ.........................................................
2.9 แหล่งวิทยาการภายนอกที่ให้การสนับสนุนทางวิชาการของ
โรงเรียน
1. มหาวิทยาลัย/สถาบันอุดมศึกษา
2. ภูมิปัญญาท้องถิ่น/ปราชญ์ชาวบ้าน
3. แหล่งเรียน
รู้.......................................................................................................
....
2.10 การกำาหนดบทบาทหน้าที่ของบุคลากรภายในโรงเรียนให้รับผิด
ชอบแผนงาน/โครงการ/
กิจกรรมชัดเจน
1. ผู้บริหาร/ครู
2. บุคลากรทางการศึกษา
3. นักเรียน
2.11 การกำาหนดบทบาทหน้าที่และแนวทางการมีส่วนร่วมของบุคลากร
ภายนอกให้รับผิดชอบ
1. บิดา/มารดา/ผู้ปกครอง
2. องค์กร/หน่วยงาน

23. 23
3. ชุมชน/ท้องถิ่น
2.12 การกำาหนดแผนงบประมาณและทรัพยากรของโรงเรียน ประกอบ
ด้วย
1. มีแผนการใช้งบประมาณและทรัพยากรของโรงเรียนช่วง 3 – 5
ปีปรากฏใน
แผนพัฒนาคุณภาพการศึกษาของโรงเรียน
2. มีแผนการรับนักเรียนและแผนการรับบุคลากรช่วง 3 – 5 ปีปรากฏ
ใน
แผนพัฒนาคุณภาพการศึกษาของโรงเรียน
2.13 มีการเสนอแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษาของโรงเรียนให้คณะ
กรรมการบริหารโรงเรียน/
คณะกรรมการอำานวยการโรงเรียนพิจารณาก่อนนำามาจัดทำาแผน
ปฏิบัติการประจำาปี
1. เห็นชอบ
2. มีลายลักษณ์อักษร
2.14 มีการทำาความเข้าใจในสาระสำาคัญของแผนพัฒนาคุณภาพการ
ศึกษาของโรงเรียนให้
ผู้เกี่ยวข้องในการจัดทำาแผนปฏิบัติการประจำาปีทราบ
1. ทุกคน
2. เฉพาะหัวหน้ากลุ่ม/ฝ่าย/ระดับชั้น
2.15 คณะกรรมการ/คณะทำางานจัดทำาแผนปฏิบัติการประจำาปี ประกอบ
ด้วย 1. ผู้บริหาร
2. ครู
3. บุคลากรทางการศึกษา
4. คณะกรรมการบริหารโรงเรียน/คณะกรรมการอำานวยการ
โรงเรียน
5.
อื่นๆ……………….................................................................
2.16 รายละเอียดของโครงการในแต่ละแผนงานในแผนปฏิบัติการ
ประจำาปี ประกอบด้วย 1. มีวัตถุประสงค์ เป้าหมาย
สอดคล้องกับเป้าหมายในแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษา
2. ตัวชี้วัดความสำาเร็จชัดเจน วัดได้ประเมินได้
3. กระบวนการดำาเนินงานชัดเจน
4. มีผู้รับผิดชอบทุกแผนงาน/โครงการ/กิจกรรม

24. 24
2.17 การเสนอขอความเห็นชอบแผนปฏิบัติการประจำาปีต่อผู้เกี่ยวข้อง
1. ผู้บริหาร
2. คณะกรรมการบริหารโรงเรียน/คณะกรรมการอำานวยการ
โรงเรียน
3. การดำาเนินงานตามแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษาของโรงเรียน
3.1 การให้ความรู้เกี่ยวกับระบบการประกันคุณภาพการศึกษาแก่ทุก
ฝ่ายด้วยวิธีการ
1. ประชุมชี้แจง
2. จัดอบรมเชิงปฏิบัติการ
3. ศึกษาดูงาน/แลกเปลี่ยนเรียนรู้
4. ศึกษาเอกสาร/วีดีทัศน์
5. อื่น ๆ .........................................................
3.2 สาระสำาคัญของความรู้เกี่ยวกับระบบการประกันคุณภาพการศึกษา
ที่ให้บุคลากรของโรงเรียน
รับรู้และเข้าใจ
1. วิธีการจัดทำาและนำาแผนไปปฏิบัติ
2. ระบบการประกันคุณภาพการศึกษา
3. การติดตามตรวจสอบและประเมินผล
4. การจัดทำารายงานคุณภาพประจำาปี
5. อื่น ๆ ....................................................................
3.3 การมอบหมายงานตามแผนปฏิบัติการประจำาปีให้ผู้รับผิดชอบ
1. มีลายลักษณ์อักษร
2. ด้วยวาจา
3. อื่น
ๆ.......................................................................................................
3.4 การจัดทำาแผน/ปฏิทินปฏิบัติงาน/โครงการ/กิจกรรมต่าง ๆ
1. มีปีปัจจุบัน
2. มีเฉพาะปีที่ผ่านมา
3.5 การจัดทำางบการเงินประจำาปีของโรงเรียน
1. มีทุกปี
2. มีบางปี
3.6 ผู้ตรวจสอบบัญชีของโรงเรียน คือ
1. ผู้จัดการ
2. ผู้ตรวจสอบบัญชี

25. 25
3.7 คณะกรรมการกำากับติดตามการปฏิบัติงานตามแผนงาน/โครงการ/
กิจกรรมในแผนปฏิบัติการ
ประจำาปี ประกอบด้วย
1. ผู้บริหาร
2. ครู
3. หัวหน้าฝ่าย/กลุ่ม/ระดับชั้น
4. คณะกรรมการบริหารโรงเรียน/คณะกรรมการอำานวยการ
โรงเรียน
5.
อื่นๆ……………………………………………………………….
3.8 มีการนำาผลการกำากับติดตามการปฏิบัติงานตามแผนงาน/
โครงการ/กิจกรรมไปใช้พัฒนา
1. ทุกแผนงาน/โครงการ/กิจกรรม
2. ไม่น้อยกว่าร้อยละ 50 ของแผนงาน/โครงการ/กิจกรรม
3.9 การประเมินผลตามแผนปฏิบัติการประจำาปี ดังนี้
1. มีผู้รับผิดชอบเป็นลายลักษณ์อักษร ประกอบด้วย
1.1 ผู้บริหาร
1.2 หัวหน้าฝ่าย/กลุ่ม/ระดับชั้น
1.3 คณะกรรมการบริหารโรงเรียน/คณะกรรมการอำานวย
การโรงเรียน
1.4
อื่นๆ…………………………………………………………………..
2. ระยะเวลาในการประเมินผลตามแผนปฏิบัติการประจำาปี
2.1 ปีการศึกษาละ 1 ครั้ง
2.2 ปีการศึกษาละ 2 ครั้ง (ภาคเรียนละ 1 ครั้ง)
2.3 อื่นๆ ..........................................
3. มีรายงานการประเมินผลตามแผนปฏิบัติการประจำาปี
4. มีการนำาผลการประเมินตามแผนปฏิบัติการประจำาปีไปใช้
ประโยชน์
4.1 ด้านวิชาการ
4.2 ด้านบริหารทั่วไป
4.3 ด้านบุคลากร
4.4 ด้านงบประมาณและการเงิน
4. การจัดให้มีการติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษา

26. 26
4.1 การดำาเนินงานติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษาตามแผนพัฒนา
คุณภาพการศึกษาของ
โรงเรียน ประกอบด้วย
1. มีคณะกรรมการ/คณะทำางานติดตามตรวจสอบคุณภาพการ
ศึกษาฯ 2. มีเครื่องมือหลากหลายและเหมาะ
สม 3. มีการกำาหนดระยะเวลาและ
แนวทางการดำาเนินงานติดตามตรวจสอบฯ
4. มีการเก็บรวบรวมข้อมูล
5. มีการวิเคราะห์ ประเมิน และสรุปผลการติดตามตรวจสอบฯ
6. มีการนำาเสนอผลการติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษา
(เช่น รายงานงาน/โครงการ/ กิจกรรมตามแผนปฏิบัติการ
ประจำาปี) ต่อผู้บริหารและคณะกรรมการบริหารโรงเรียน/
คณะกรรมการอำานวยการโรงเรียน
7. มีการตรวจสอบความสอดคล้องระหว่างแผนปฏิบัติการประจำา
ปีกับแผนพัฒนา
คุณภาพการศึกษาของโรงเรียน
8. มีการนำาผลการติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษาไปพัฒนา
 8.1 ผู้เรียน
 8.2 บุคลากร
 8.3 การบริหารจัดการ
 8.4 การจัดประสบการณ์การเรียนรู้/การจัดกระบวนการเรียนรู้
 8.5 หลักสูตรสถานศึกษา
 8.6 การวัดและประเมินผล
 8.7 การกำาหนดมาตรฐานการศึกษาของโรงเรียน
 8.8 การจัดทำาแผนปฏิบัติงานในปีต่อไป
 8.9 การจัดทำา/ปรับแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษาของโรงเรียน
8.10 อื่น ๆ …………………………………………………….
5. การจัดทำารายงานประจำาปีที่เป็นรายงานการประเมินคุณภาพ
ภายใน
5.1 การจัดทำารายงานประจำาปีที่เป็นรายงานการประเมินคุณภาพ
ภายในของโรงเรียน
1. มี 3 ปีการศึกษาต่อเนื่อง
2. มี 2 ปีการศึกษาต่อเนื่อง
3. มี 1 ปีการศึกษา

27. 27
(โรงเรียนจัดตั้งใหม่ให้พิจารณาตามเกณฑ์การให้คะแนน)
5.2 สาระสำาคัญของรายงานประจำาปีครบถ้วน ประกอบด้วย
1. มีข้อมูลพื้นฐาน/ทั่วไป
2. มีสาระสำาคัญของแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษา เช่น วิสัยทัศน์
เป้าหมาย พันธกิจ
และวิธีการดำาเนินงานให้บรรลุเป้าหมาย
3. มีสาระสำาคัญของแผนปฏิบัติการประจำาปี
4. มีผลการประเมินในรอบปีตามมาตรฐานการศึกษาของ
โรงเรียน
5. มีสรุปผลการพัฒนา
6. มีข้อเสนอแนะ/แนวทางพัฒนาในอนาคต
5.3 การนำาเสนอรายงานประจำาปีให้คณะกรรมการบริหารโรงเรียน/
คณะกรรมการอำานวยการ โรงเรียนเห็นชอบ
1. ภายในเดือนเมษายน
2. ล่าช้าหลังเดือนเมษายน
5.4 การเผยแพร่รายงานประจำาปีให้ผู้เกี่ยวข้องทราบ
1. หน่วยงานต้นสังกัด
2. หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
3. สาธารณชน (บิดามารดา ผู้ปกครอง ชุมชน ท้องถิ่น ฯลฯ)
5.5 การนำาผลการประเมินคุณภาพภายในไปใช้ในการพัฒนาโรงเรียน
ด้าน 1. การบริหารทั่วไป
2. การจัดการเรียนการสอน
3. การพัฒนาผู้เรียน
4. งบประมาณและการเงิน
5. บุคลากร
6. อื่นๆ……………………………………………………….
6. โรงเรียนมีปัญหาอุปสรรคในการดำาเนินงานด้านใดบ้าง และมี
วิธีการแก้ไขอย่างไร
6.1 ด้านการจัดทำาแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษาของโรงเรียน
ปัญหา
อุปสรรค.............................................................................................
.............................
................................................................................................
..................................................