විශිෂ්ට සාමාර්ථ (A) ඔබේ දරුවා දුර්වලද? අඩු ලකුණු ගනීද? එසේ නම් PERIPATOS SCHOOL & EDUCATION INSTITUTE හි පුහුණුවට සහභාගී වී සියලු විෂයන්ට විශිෂ්ට සාමාර්ථ (A) ලැබිය හැකිය. මෙය අදියර 05 යුතු සති 04 ක මාසික පුහුණුවකි. 1. විභාග ආතතිය දුරු කර ගැනීම (Exam Stress Killer) 2. මතක සංවර්ධන ක්රුම (Memory Development) 3. විභාග රහස් (Exam Secrets) 4. අධිවේගී ඉගෙනුම් ක්ර ම (Speed Learning Methods) 5. කාල කලමනාකරණය (Time Management) පහත දැක්වෙන අයුරින් මේ වැඩසටහනට සහභාගි විය හැකිය. ආයතනය තුළ දී  පුද්ගලිකව (INDIVIDUAL) CLASSES  SMALL GROUP CLASSES  HOME VISITE (කොළඹ හා නුවර ද පිටපළාත්වල ද පැවැත්වේ) මේ පිළිබඳව වැඩි විස්තර පහත ලිපිනයෙන් විමසන්න : Principle, PERIPATOS SCHOOL & EDUCATION INSTITUTE 546/A, Peradeniya Road, Kandy Hot Line: 078-8189926

1. 268
04.පරිච්ඡේදය
සංජානනය : අතීන්ද්‍රීය නානය
4.1.අතීන්ද්‍රීය සංජානනඡස විශේඡ තා ා
ඇස, කණ, නාසය, දිව, සම යන පසිඳුරන් මඟින් අරමුණු ගැනීම ඡනොසලකා හුඡදක් යම්
කිසිඡවකුඡේ මනසින් පමණක් ම අරමුණු ගැනීඡම් ක්‍රියාවයය අතීන්ද්‍රිය සංජානනය යන නන්න්
හැඳින්ඡේ. අතීන්ද්‍රිය යන වයනඡය අ අථය ය ඉන්ද්‍රියන්ඡගන් පරිබා අර වූවක් යන්නයි. නමුදු ඡම අ
දී අතීන්ද්‍රිය යන වාශේ ා ඇ ඇතේඡතේ ඡවික ක ඉන්ද්‍රිය පහ ඇවිඡරන් ඡනොවන යන්න ඇඟ ඇම
සඳහායි. මනසින් ගන්නා අරමුණු ධම්ම යන නන්න් හැඳින් ඡේ. එම ධම්ම නමැක අරමුණු ගැනීඡම්
දී ඡසවි පංය ඉන්ද්‍රියන්ඡගන් පරිබා අර වසිදු වන අරමුණු ගැනීඡම් ක්‍රියාවයයක් ඇ .1 එඡසතම ධම්ම
යන වයවහාරය ්‍රිපිටක ක ධථයමය ළ ම මානසික අරමුණු පමණක් ම ඡනොව ඡසවි පඤ්ය ඉන්ද්‍රිය දතේ
හා පූථයව අතේදැකීම් ද අන් ථයග ඡකො වාශේ ා ඇ ක ඡබන ආකාරය හැඳිනග හැකියි.2 ස්වවාව
නීක ය ඇඟ ඇම පිටකණිස ඡපම දහඡම අ ධම්ම වයවහාරය වාශේ ා ඇ ක ඡ.. ඡල කඡය අ යම් යම් ඡේ
සිදු ඇම ධම්ම නියාම ාවක් ඡේ. ඡම් මඟින් ධථයමය බුදුරජාණන් වහන්ඡසතඡේ නිපද ඇමක් ඡනොව එය
ඡලොව ස්වාවාව ලක්ාණයක් බව ඡපන්වා දී ක ඡ..3 ධම්ම ා යන වයවහාරය ශේශේධ ඡේවල්වල හා
සතේව පුේගලයින්ඡේ ආඡේණික ස්වවාවයන් පැහැදිය කිරීම සඳහා වාශේ ා ඇ ක ඡ..4 කුසල ධම්මා
අකුසල ධම්මා යන වයවහාරය අුවව ධම්ම .දය ආයාර ශේදයාතේමක අථය යකින් වාශේ ා ඇ ඇ .5
ඡම් අරමුණු ගැනීඡම් ක්‍රියාවයය මානසික ක්ක යකි.6 එඡසතම එම ක්ක ය මනස පමණක් ඇක
ශේ ්න් හැකියාවක් ඡලස හැඳින්ශේය හැකි ය.7 එඡසත වුවද මනසද ාඩ් ඉන්ද්‍රියන් අයතේ ව එක්
ඉන්ද්‍රියකි. නමුදු මඡන ශේඤ්ඤාණ ධාළ ව ඡසවි පංය ඉන්ද්‍රියන් ඡමන් ාලාරික ඡවික කව ස ර
මහා භූ රූපයන්ඡගන් නිථයන් වූවක් ඡනො ඡේ. මඡන ශේඤ්ඤාණ ධාළ ව වනාහී කිසියම් දැඡනන
ස්වවාවයකි. ඡම් දැඡනන ස්වවාවය රූපඡය අ ම ගැ.ව පවක න්ඡනකි. ඡම් ඇ ැම්හු ඡම් ලක්ාණය
වරදවා ව හා ඡගන මඡන ශේඤ්ඤාණ ධාළ ව වනාහී එම රූපඡය අම වතේ එක් අනනය ා
ලක්ාණයක් පමණක් බව ප්‍රකා කිරීම රම් දැි අුරරකින් අක ධාවනකාරී ඇ ක ඡ..8 ඡමම
අදහඡසත වයාප්තික ය නිසාම ඡවික කවාදී ආකල්ප පුරාණඡස සි ම සාමානය ජන සමාජඡස වයාප්ති
ඇ ක ඡ.. අතීන්ද්‍රිය සංජානනය මඟින් දතේ හඳුනා ගැනීඡම්දී හුඡදක් දතේ වල මානසික සැකවිඡම්
ස්වරූපය වැදගතේය. එය මානසික හැඩ ලය අුවව සකස් ඡේ. ඡම අ ජීව ශේදයාතේමක පැක කඩක්ද
ක ඡ.. යඡමකුඡේ මානසික හැඩ ලය සකස් ඇම ඡකඡර අ ඒ පුේගලයාඡේ කථයම ශේපාක ක්ක ය
බලපාුව ලැඡ.. මාඡේ කථයම ශේපාක ක්ක ය යම් මට් මක පවක න්ඡන් ද ඊ අුවරූප මානසික
හැඩයක් උරුමඡකො උප ලැබීම න්නිසා සිදු ඡේ. න්නිස් ආතේම වාවඡය අ පමණක් ඡනොව
ස ර අපා,දිවය, ්‍රහ්ම ආදී කුමන ලයක වුව ද උප ලැබීම සිදුවුවඡස කථයම ක්ක ය අුවව
සැකවිුව මානසික හැඩඡය අ ස්වරූපය අුවවය. න්න් ඇ ැම් මට් ම් වල උප ලැබූ සතේවයින්
උරුමවන අතීන්ද්‍රිය ප්‍ර යක්ාඡස ස්වවාවය වව ලය අුවව ද ශේශේධ ඡේ. ක රිසන් ඡය නි හා ස ර
අපාය ආදී වවවල උප ලැබූ සතේවයන්ඡේ මානසික හැඩය මුවායයන් වඩා ඡනොදිුරණු
මට් මක ඇ . එබැශේන් මානසික හැකියාව පහම මට් මක පවතී. මානසික මට් ම උසස් ඡහ
පහම යැයි තීරණය කරුවඡස පුේගලඡයකුළ ම ශේදයමාන මානසික ගක ලක්ාණවලඇක
ධනාතේමක ඡහ සෘණාතේමක බව ම ය. මුවාය ආතේම වවඡස ශේදයමාන මානසික ගක ලක්ාණ
වල ධනාතේමක ඡහ සෘණාතේමක බව ඡසවි අමුවාය වවවල සාඡප්තික්ාකව මධයස් මට් මක
පවතී.9

2. 269
මනස අරමුණු වන ධම්ම ධාළ ව අයතේ වුවඡස චය සික ඡදපණ, සූක්‍ෂම රූප දහසයද
නිවනද යන සැ නවයක් කරුණු ඡේ. ඡම අ චය සික ඡදපණස නම් ස.බ චිතේ සාධාරණ
චය සික 7, ප්‍රකීථයණක චය සික ,, අකුසල චය සික 14, ඡස වන සාධාරණ චය සික 1,,
ශේරක චය සික 3, අප්තිපමඤ්ඤා චය සික 2 හා පඤ්ඤා චය සික 1 යන්නයි. ඡම අ සඳහන් වූ
ස.බ චිතේ සාධාරණ නම් විශේඡ තෂී ස්වවාවයක් ඡනොමැක ව සෑම සි කම ඡයඡදන චය සික
ඡේ. ඡමබඳු චය සික 7 ක් පිටකළිබඳව අභිධථයමඡය අ සඳහන් ය. ඒවා නම් ඵස්ස, ඡේදනා, සඤ්ඤා,
ඡච් නා ඒකේග ා, ජීශේඡතේන්ද්‍රිය හා මනසිකාර යන්නයි. අඡහතළ ක සිතේ අ හා ඡස වන සිතේ අ කිසිදු
ඡවනසක් නැක ව ඡයඡදන බැශේන් ප්‍රකීථයණ චය සික එනන්න් හැඳින්ඡේ. ඡමබඳු චය සික ,ක්
ඇ . එනම් ශේ ක්ක, ශේයාර, අධිඡමොක්ඛ, ශේරිය, පීක හා ඡන්‍ද යන්නයි. ඡම අ ශේ ථයකය ආයය
අා් ාංගික මඡඟ අ සම්මා සංකප්තිපය යන නන්න් හැඳින්ඡේ. ස.බ චිතේ සාධාරණ හා ප්‍රකීථයණක
යන චය සික 13 න අනය සමාන චය සික නන්න්ද හැඳින්ඡේ. අකුසල් සිතේවල ඡයඡදන
බැශේන් අකුසල චය සික ඒ නන්න් හැඳින් ඡේ. අකුසල චය සික 14 නම් ඡම හ, අ අරික,
අඡනොතේ ප්තිප, උේධච්ය, ඡල ව, දිට්ඨි, මාන, ඡද ස, ඉස්සා, මච්ඡරිය, කුක්කුච්ය, ථින, න්ේධ හා
ශේචිකිච්ඡා යන්නයි. සි පැහැපතේ කර ඇම උපකාරී ඇම ඡස වන චය සිකවල කාථයයවාරයයි.
ඡමබඳු ඡස වන චය සික 1, කි. එනම් සේධා, සක , අරි, ඔතේ ප්තිප, අඡල ව, අඡද ස,
ත්‍රම්ඣතතේ ා, චිතේ ලහු ා, කාය මුදු ා, චිතේ මුදු ා, කායකම්මඤ්ඤ ා, චිතේ
කම්මඤ්ඤ ා, කාය පාගුඤ්ඤ ා, චිතේ පාගුඤ්ඤ ා කාය ුර්ඣජුක ා හා චිතේළ ්ඣජුක ා යන්නයි.
ශේරක චය සික නම් ආථයය මාථයගය පැන්ණ ඇම උපකාරීවන චය සික ඡේ. ඡම්වා ළ නකි.
එනම් සම්මා වායා, සම්මා කම්මන් හා සම්මා ආජීව යන්නයි. ඡම අ අප්තිපමඤ්ඤා චය සික නම්
අප්‍රමාණ සතේවයන් අරමුණු ඡකො උපදවන නිසා ය. එඡසතම ඡම අ එනන්න් දක්වා ඇතේඡතේ කරුණා
හා මුදි ා යන චය සික ඡදකයි. නමුදු ඡමතේ ා කරුණා මුදි ා උඡපක්ඛා ස ර අප්තිපමඤ්ඤා ඡේ.
ඡමතේ ාව අඡද ස නන්න්ද උඡප්තික්ඛාව ත්‍රම්ඣතතේ ාව නන්න්ද ඡස වන සිතේ වල ඡයදී ඇක
බැශේන් ඉක රි කරුණා හා මුදි ා ඡදක පමණක් ඡම අ අප්තිපමඤ්ඤා ඡලස දක්වා ඇක බව ව හා ග
ුරළ ය. එඡසතම යමක් ්‍රි ලක්ාණ අුවව දැන ගන්ඡන් පඤ්ඤා චය සිකය නිසා ය. එම මනස
අරමුණු වන රූපඡය අ සිුරම් පදාථය මය ස්වවාවය සූක්ා්ම රූප නම් ඡේ. ඡම්වා 1,කි. එනම් ආඡප
ධාළ ව, ස්ත්‍රී පුරුා වාව රූප 2, හෘදය වස්ළ රූපය, ජීශේඡතේන්‍ද්‍රිය රූපය, ආහාර රූපය, ආකා රූපය,
කායශේඤ්ඤතේක හා වචී ශේඤ්ඤතේක රූප 2, ලහු ා, මුදු ා හා කම්මඤ්ඤ ා යන ශේකාර රූප 3 හා
උපයය, සන් ක , ජර ා හා අනිච්ය ා යන ලක්ාණ රූප 4 යි. එඡමන්ම නිවන ද මනස අරමුණු
වන බව ඡම අදී පිටකළිඡගන ක ඡ.. අභිධථයමඡස දී මනස අරමුණුවන ධම්ම ඡකො ස පිටකළිබඳ
වික්ා ම ශේග්‍රහයක් සිදු කරුවඡස අථය ගැන් ඇඡම් පහවිව කාය. ඡම අදී පැහැදිය වන ඡදයක් නම්
මානසික වූ අරමුණු ඡමන්ම ඡවික ක පදාථය වල සිුරම් අවස් ාද මනස අරමුණු වන බවයි.10
ඡම අ සඳහන් වන ඡවික ක පදාථය නම් රූපඡය අම පවතේනා වූ සිුරම් ස්වවාවයන් ඡලස ශේග්‍රහ කම
හැකි ය. එඡසතම කිසි ශේඡ ක සි අරමුණු කම ඡනොහැකි යැයි ඇ ැම් සම්ප්‍රදායන් ශේසින් සලකන
ලද නිථයවාණ ධාළ ව ද ඡම අ සඳහන් ධම්ම අරමුණුවල ඡග යර වන බව ව හා ග හැකි ය.11
ඡවික කවාදීන් ඡපන්වා ඡදන පරිදි සි යුව ඡවික ක පදාථය වලම පවතේනා විශේඡ තෂී වූ
දැනීඡම් ස්වවාවයක් ඡලස සැලකූපුේගල කණ්ඩායම් වාරතීය සමාජය ළ ම පුරාණඡස ප න් වාසය
කර ඇ . එනම් මනස යුව යුවඡවන් ඡවනතේ ඡදයක් නැ මානසික ධථයම ා යුව ඡවික ක සිරුර
පාදක කර ඡගන ඇක වන දැනීඡම් ස්වවාවයක් පමණකි යන අදහස දැරූ අය බුේධ කාලීනව පවා
සිටි බව සාධක ඇ .12 ඔවුන්ඡේ ම වාදය අුවව ශේදයමානව ඇතේඡතේ ඡවික ක වස්ූ න්ස
මානසික ධථයම ා ඡනො ඡේ. නමුතේ ඡබිේධ ආකල්පවලදී මනස ඡවික ක පදාථය වයන් ස්වායක්
වූ අනනය ලක්ාණ ස අ ස්වවාවයක්ය යන්න පැහැදියව ඡපන්වා දී ක ඡ.. රූපය හා නාමය
යුවඡවන් ශේඡේදි වූ අවස් ා ඡදකක් ය සි හා ඡවික ක පදාථය ඡවන් කර දැක් ඇඡම් අරු
ද ඒ ඡදක එකක් ඡසත ඡනො සලකා ඡදකක් ව ඡයන් සැලකීමයි.13 මනස ඉන්ද්‍රියක් ඡසත බුදු දහඡම්
හැඳින්වුවද ඡවික කවාදී දැුවම් පේධක වල එඡසත ඡනොහැඳින්ඡවන ඇ ැම් අවස් ාද ක ඡ..14 ඒ

3. 270
දැුවම් පේධක වල අරමුණු ලබා ග හැකි ඡදොරටු ඡසත දක්වා ඇතේඡතේ පංය ඉන්ද්‍රියන් අයතේ ඡසත
සැලඡකන ඇස, කණ, නාසය, දිව හා සම මඟින් පමණි.15 සි ඡමම පංය ඉන්ද්‍රිය හ ගැනීම ඡහතළ
වූ ඡවික ක පදාථය වලම එක් රා සිුරම් ස්වවාවයක් ඡසත ඡමබඳු දැුවම් පේධක වල සඳහන් ය.16
ඔවුන් අුවව සාමානය පිටකයශේ මානව ඉන්ද්‍රියන් අරමුණු වන පංය ඉන්ද්‍රිය සංජානනඡස සංනා
දතේ ඡමොමඡය අ ැන්පතේ ඇඡම් දී සැකඡසන වුහ ර ා අ ර ඇක සබඳ ා ාථයකික අුරරින්
හඳුනා ගැනීඡම් වපසරිය ළ ම සි නැමැක ඉන්ද්‍රිඡස පූථයණ ක්‍රියාකාරීතේවය මමා ඇ පවතී.17 සි
නැමැක ප්‍රස්ළ ය ාස්ත්‍රීයව අථය ක නය කරන ආකාරය හා එ අ ක්‍රියාකාරීතේවය ප්‍රාඡය ගිකව
ව හා ගුව ලබන ආකාරය අ ර යම් යම් ඡවනස් කම් ක බිය හැකි ය. සි හා එ අ ක්‍රියාකාරීතේවය
පිටකළිබඳව ඇක ශේශේධ අථය ක න ඡකඡ ක් දුර ප්‍රාඡය ගික වන්ඡන් ද යන කරුණ ානෑම දහමක
ජනප්‍රියතේවය ඡකඡර අ බලපාුව ලබන බව ඡපන්වා දිය හැකි ය.18 මානසික ධථයම ා හා එය
සමගාමීව ශේශේධ සංජානන මට් ම් දක්වා මානසික සංවථයධනය ඇක කර ග හැකි ආකාරය
ප්‍රඡය ගික දහම ළ ම ශේග්‍රහ ඇම අනිවාථයය අව ය ාවයකි.19 බුදු දහඡම් මානසික ක්‍රියාකාරීතේවය
සමඟ කායික ක්‍රියාකාරීතේවය ඡබිේධ වාවනා ‍රම සඳහා වාශේ ා කම හැකි ආකාරය මැනශේන්
ශේග්‍රහ කර ක ඡ..20 සි ක් ඇක බව හා සිඡ අ ක්‍රියාකාරීතේවය බා අර ඡවික ක ශේදයාතේමක
උපකරණ ළ ළින් සෘජුව ව හාග ඡනො හැකි ය. සිඡ අ ක්‍රියාකාරීතේවය හැර ඡසවි පංය
ඉන්ද්‍රියන් අ සංජානන ක්‍රියාකාරීතේවඡස සිය හ හැඩ ල පිටක ක න් නිරීක්ාණය කම හැකි ය.21 නමුදු
මනඡසත සංජානන ක්‍රියාකාරීතේවය එඡලස පිටක ක න් නිරීක්ාණය කම ඡනො හැකි ය.22 ඡම් ඡහතළ ව
නිසා මනඡසත සංජානන ක්‍රියාකාරීතේවය පිටකළිබඳ අක ශේ ාල ප්‍රමාණයක් ගූඪ ම වාද ඡගොඩනැඟී
ඇ .23 ඡමබඳු ගූඪ ම වාද නිසාම මනඡසත සංජානන ක්‍රියාකාරීතේවය පිටකළිබඳ සාමානය සමාජඡස
වයාප්ති ඇ ඇක ඡ ොරළ රු ඡබොඡහොමයක් අන්ධ, න් යා හා ගූඪ ශේ ්වාස ම ම පදනම් ඇ ඡගොඩනැඟී
ඇක බවක් ද නිරීක්ාණය කම හැකි ය.24 සිඡතේ ක්‍රියාකාරීතේවය දැනගැනීම අමරු වුව ද, එය
මැනීම දුා්කර වුවද මඡන සංජානන ක්‍රියාකාරීතේවයක් නැක බව ඔප්තිපුකිරීම සඳහා එය සාධකයක්
කරග ඡනො හැකි ය. ඊ ඡහතළ ව මානසික ක්‍රියාකාරීතේවය ඉන්ද්‍රියාුවසාරඡයන් පැහැදියව
අතේදැකිය හැකි ඡදයක් වන නිසා ය.25 මනස පවක න බව හා එ අ ක්‍රියාකාරීතේවය අප දැඡනන බව
සැබෑ නමුතේ එය බා අර උපකරණවල ආධාරඡයන් හවුරුකර ඡපන්ශේය ඡනො හැකි ය. නාම හා
රූප පවක ුවඡස ඡහතළ ප්‍ර ය ධථයම නයායය අුවව එකිඡනක ආධාර උපකාරඡයනි.26 චිතේ
ක්‍රියාකාරීතේවය අනනය ා ලක්ාණ මඡන සංජානනඡය අ පවක න එක් අනනය ා
හැඩ ලයකි.27 සි පවක න බව හා එ අ ක්‍රියාකාරීතේවය අප දැන ග හැක්ඡක් එ අ ක්‍රියාව අප
දැඡනන නිසා ය.28 නැ ඡහොතේ සි නිසා ඇක වන වැ හීම් හා දැනීම් ලක්ාණ මාථයගඡයන් සජී ඇ
ඡ ොරළ රු උකහාග හැකි ඇම නිසා ය.29 නමුදු එය ඔප්තිපු කර දැක්ශේය ඡනො හැකි ය.30 මන්ද
සංඡේදී බව උරුම දැනීම් ලක්ාණ ඡවික ක උපකරණවල න්ණුම්දඩුවල හවිනාවන බැශේනි.31
නමුදු එම ඡවික ක උපකරණවල ඡමොමඡස ශේදුතේ රංග ඡහ හෘද ස්පන්දය හවිකර ග හැකි
ය.32 සි යුවඡවන් දැක්ඡවුවඡස ඡමොමඡස ශේදුතේ රංග ක්‍රියාකාරීතේවය ඡහ හෘද ස්පන්දනය
ඡහ ඡනො ඡේ.33 එයින් බා අර වූ යමක් ද ඡනො ඡේ.34 සි ඇක බව හා එ අ ක්‍රියාකාරීතේවයක් ඇක
බව ඡවික ක උපකරණ ආධාරඡයන් මැන දැන ග හැකි ඡවික ක පැක කඩ (Physical Profile)
වනාහී ඡමොමඡස ශේදුතේ ක්‍රියාකාරීතේවය හා හෘද ස්පන්දයයි.35 යඡමකු න්ය ගිය බව ඡහ ජීවතේව
සිටින බව ඡහ දැන ගැනීම සඳහා චවදය ශේදයා ක්ඡාතත්‍රඡස දී එ අ ඡවික ක පැක කඩ නිරළ රුව
වාශේ ා ඡේ.36 නමුදු දිුරණු යැයි සම්ම වූ නූ න චවදය ශේදයාතේමක උපකරණ වාශේ ා කර වුව ද
සි හා එ අ ක්‍රියාකාරීතේවය සථයව සම්පූථයණඡයන් අවඡබ ධ කර ග ඡනො හැකි ය.37 න්න් පැහැදිය
වුවඡස සිඡතේ ක්‍රියාවන් පවක න බව සැබෑ නමුදු එය ව හා ගැනීම ඡවික ක න්ණුමකින් ඔ.බ
යාම අව ය බවයි.38 ඡමබඳු අව ය ා නිසා අද ඡල කඡස පාර ඡවික ක ශේදයා ඡක්‍ෂතත්‍රය (Para
physical Science) ඡබඡහශේන් සංවථයධනය ඇ ක ඡ..39 පාරඡවික ක ඡක්‍ෂතත්‍රය අයතේ වුවඡස
ඡවික ක න්ණුම් දඬුවයන් මැන ග ඡනොහැකි ශේාය ඡක්‍ෂතත්‍රයන් ගඡේාණය කිරීමයි.40 ඒ අුවව සි

4. 271
හා එ අ ක්‍රියාකාරීතේවය ද පාරඡවික ක ශේාය ඡක්‍ෂතත්‍රය අයතේ ඡලස සැලඡක්.41 මඡන ශේදයාව
අයතේ වුවඡස ද ඡම අ සඳහන් පාරඡවික ක ශේාය ඡක්‍ෂතත්‍රය ය.42
ඡම් අුවව න්නිස් මනස පිටකළිබඳ පථයඡසාණ සිදු කිරීම හා නිරළ රු එ අ ප්‍රවථයධනය ඡකඡර අ
ක ුරළ කිරීම මඡන ශේදයා ශේාය ඡක්‍ෂතත්‍රය පැවරී ඇක එක් වගකීමක් බව අවධාරණය කම හැකි
ය.43 ඡබොඡහ ශේ අද නූ න ඡල කඡස බ අර ර වල ශේ ්ව ශේදයාලවල හා උසස් පථයඡසාණ
ආය නවල අධි මඡන ශේදයා ශේාය ඡක්‍ෂතත්‍රය අයතේ පථයඡසාණ ශේශේධ මට් න්න් සිදුවනබව දැකග
හැකි ය.44 එම පථයඡසාණ ප්‍රක ඵල නූ න ජනසන්නිඡේදන මාධය අ ර ජනප්‍රියතේවඡය අලා
ගැඡනන අන් ථයජාල වැනි ශේදුතේ මාධය මඟින් දැක ග හැකි ය.45 ඡනොදිුරණු ර වල ජන
සංස්කෘක වල ආගන්ක අභියාර ශේධි ළ ම පමණක් අථය ක නය කර දැක් වූ න්නිස් මනස න ඇන
පථයඡසාණාගාර ශේාය ඡක්‍ෂතත්‍රයක් දක්වා සංවථයධනය ඇම නිසා එය හුඡදක් ආගන්ක පැක කි න්
බැහැරව පථයඡසාණායතේමක ඡසත අධයයනය කමහැකි ප්‍රස්ළ යක් බව පතේ ශේය.46 එය අධි මඡන
ශේදයා ඡක්‍ෂතත්‍රඡය අ විශේඡ තෂී දිුරණුව උඡදසා සිදු වූ ඡදයක් ඡලස ද සැලකිය හැකි ය.47 මන්ද
ආගන්ක වපසරිය ළ ම පමණක් ඡකොටු ඇ පැවතීම එබඳු ශේාය ඡක්‍ෂතත්‍රයක ගූඪ, න් යා හා ප්‍රවාද
එක් ඇ එය අස යය ඡදස ල්ු ඇ යෑම ඡබඡහශේන් ඉඩකඩ ක බූ බැශේනි.48 සි රම් ශේස්මය
ජනක වතේ ඡදයක් ඡල කඡය අ නැක බවතේ සිඡතේ ගමන් ඡේගය උපමා කම හැකි ශේදුය බලය ආදි
ඡදයක් ඡදයක් ඡල කඡය අ නැක බවතේ මහායාථයය අේගමහා පණ්ි පූජය ඡපොල්වතේඡතේ
බුේධතේ අන්යන් ශේසින් දක්වා ඇ .49 හුඡදක් න්නිස් මනස පිටකළිබඳ ගඡේාණය මුයන්ම අරඹන
ලේඡේ ආගන්ක සංස් ා ඇවිඡර අ දී බව අම ක ඡනොකම හැකි කරුණක් බව ්‍රිපිටක කායායය පූජය
හැි පන්නල පඤ්ඤාඡල ක ස් ශේරයන් වහන්ඡසතඡේ අදහසයි.50 නමුදු ඡල කඡස ආගම් ඉ ා
ශේ ාල ප්‍රමාණයක් ඇ . එබඳු වූ එක් ආගමක පවා ඉ ා ශේ ාල ප්‍රමාණයක් ආගන්ක සම්ප්‍රදායන්
ඡගොඩනැඟී ක ඡබන බව මහායාථයය ශේල්ඡහල්ම් ශේන්ඡඩ්ල්බන්ඩ් (Wilhelm Windelbund) ශේසින්
ඡපන්වා දී ඇ .51නිදවිනක් ඡලස කඡ යක දහම හා බුදු දහම සලකා බැයය හැකි ය.52 ක්‍රිස්ළ ස්
වහන්ඡසත ශේසින් ඡදසූ දහම එකක් වුව ද අුවගාන්ක පිටකරිස් එය අථය ක නය කර ඡගන ඇක ආකාර
ශේ ාල ප්‍රමාණයක් ක ඡබන බව ළ ලනාතේමක ආගම් හා කඡ යක ඡේව ධථයමවාදය පිටකළිබඳව ුරඡදේ
පඬිවරඡයකු වන මහායාථයය සාේජින් ෆපජුන් (Saadjah Fajjumi) ශේසින් දක්වා ඇ .53 ඡම් ඡහතළ ව
නිසා කඡ යක ආගඡම් ශේශේධ සම්ප්‍රදාය රාියයක් බි අ ඇ ක ඡබන බව ළ ලනාතේමක ආගම් හා
දථය න පිටකළිබඳ ප්‍රං ජාක ක පවරවරඡයකු වන මහායාථයය එස්. මුන්ක් (S. Munk) ශේසින් පවසා
ඇ .54 ඒ අ ර සාම්ප්‍රදායික හා නූ න ම වාද යන ශේශේධ පාථය වද දක්න ලැඡබන බව ඡම ඡසස්
චමඡම නිඡදස් (Moses Maimanides) ශේසින් අථය දක්වා ක ඡ..55 බුදු දහම ද මී සමාන අුරරින්
ශේශේධ සම්ප්‍රදාය රාියයක ඡගොුව ඇ ක ඡබන බව මහායාථයය වල්ඡපොම රාහුල අන්යන් ශේසින්
ඡපන්වා දී ඇ .56 බුදු දහම ද ඡ තරවාද හා මහායාන යුවඡවන් ප්‍රධාන පාථය ව ඡදකක වථයග ඇ
ඇක බව මහායාථයය පූජය ඡමොරටුඡේ සාසර න අන්යන් ශේසින් ඡපන්වා දී ඇ .57 එඡසතම ඡ තරවාද
හා මහායාන යන ඡම් ප්‍රධාන පාථය ව ඡදකද ව වතේ අුවකුඩා සම්ප්‍රදායය වල ඡගොුව ඇ ක ඡ..58
ඡමඡසත බුදු දහම ශේශේධ ගුරු කුල ය ඡතේ පාථය ව වල ඡවන් ඇම ප්‍රධාන ම ඡහතළ ව බුේධ වයනය
අථය ක නය කිරීඡම් දී ඇක වූ ශේශේධතේවයයි.59 ඡල කඡස ශේදයමාන සෑම ආගන්ක සම්ප්‍රදායකම
ඡමකී ලක්ාණ අඩු වැි ඡලස දක්න ලැඡබන බව ළ ලනාතේමක ආගම් පිටකළිබඳව ශේේවඡ කු වූ
එම්. ඡජ ල් (M. Joel) ශේසින් ඡපන්වා දී ඇ .60 ඒ සෑම සම්ප්‍රදායකම දක්වා ඇතේඡතේ සිය
සම්ප්‍රදායය පමණක්ම නිවැරදිබවතේ ඡසවි සම්ප්‍රදායන් අස යය බවතේය.61 ඡම් නිසා කිසියම්
ආගන්ක සම්ප්‍රදායක් මඟින් ඉගැන්ඡවන ප්‍රක පතේක ප්‍රාඡය ගිකව මන් ශේසින්ම අතේහදා බලා ඉ ා
නිවැරදි ඡලස කුමක් ස ය අස යදැයි ව හාඡගන න්ස අුවන් පවසන වදන් ඡකඡර අ ශේ ්වාසය
බා පමණක් එය නිවැරදි යැයි පිටකළිඡගන ක ුරළ කිරීඡම් ඇක ඡද ා සහග බව ආගම් අධයයනය
පිටකළිබඳ ප්‍රං ජාක ක පඬිවඡරයකු වූ ඇ. ඡගථයඡස නිඡදස් (V. Gersonides) ඡපන්වා දී ඇ .62 ඡමබඳු
ඡහතළ නිසා න්නිස් මනස අධයයනය කිරීඡම් වගකීම් මු හමනින්ම එක් රා ආගන්ක සම්ප්‍රදායක
පැවරීඡම් ඇක අගක ගාමී ස්වරූපය ඡම අදී මැනශේන් ප්‍රක වන බව ආගම් හා දාථය නවාද පිටකළිබඳ

5. 272
ප්‍රමාණාතේමක පවරශේරඡයකු වන එස්. අඡවඡර ස් (S. Aveiros) ශේසින් ඡපන්වා දී ක ඡ..63 ඡම් නිසා
නූ න ඡල කඡය අ අධිමඡන ශේදයා ශේාය පිටකළිබඳව අධයයන හා පථයඡසාණ ක ුරළ සිදුවුවඡස එය
ආගන්ක ව පිටක ාවකින් ශේනිථයමුක් ඡකො බව දැකග හැකි ය.64 බුදු දහඡම් පැරණිම ස්වරූපය
වමතේ අන් ථයග ව ඇතේඡතේ ඡ තරවාද සම්ප්‍රදාය ළ මබව ඡපර අපර ඡදදිගම ඡම් පිටකළිබඳ ාස්ත්‍රීය
අධයයන හා පථයඡසාණ සිදු කම ශේේවළ න්ඡේ ඡපොදු නිගමනය ඇ ක ඡ.. ඡම් අ රිුවතේ ලක්දිව මහා
ශේහාරීය සම්ප්‍රදාය ඇවිඡථය විැකකී පැවළ ණු පාය වාාා මාධයඡයන් පැවක බුදු දහම වඩාතේ මුල් බුදු
දහඡම් ස්වරූපඡයන් විැකකී ඇක බව ඒ ශේේවළ න්ඡේ ඡපොදු ආකල්පයයි.65 පාය වාාා මාධයඡයන්ම
පවතේවා ගැනීම ස් ශේර භික්ෂූන් වහන්ඡසතලා වෑයම් කිරීමතේ, අට්ඨක ා, ටීකා, ටිප්තිපණි වැනි
ග්‍රන් සම්පාදනඡයන් මුල් බුදු සමඡස ඡපිරාණිය හැඩය ආරක්ාා කර ගැනීම වෑයම් කිරීමතේ
නිසා වථය මානඡස ශේදයමාන නිවැරදි බුේධ වයනඡස ස්වරූපය පාය ්‍රිපිටක ක දහම බව පිටකළිග හැකි
ය.66 බුදු දහඡම් අනය දාථය නික සම්ප්‍රදායන් වඩා පාය ්‍රිපිටක කය ගුරුඡකො ගතේ ඡ තරවාදී
සම්ප්‍රදාය ඡම් ඡහතළ ව නිසා මුයක බුේධ වයනය ආසන්න බව අධිකය. මානසික පක්ාය පිටකළිබඳව
මුල් බුේධ වයනය අුවකූලව ශේග්‍රහ කිරීඡම්දී පාය ්‍රිපිටක කය ගුරුඡකො ගැනීම ම ුරහුවි හ ඇම
මඟින් බුේධ වයනය අතේ ඡන මක ක ම වාද වයන් ශේකෘක ඇම වමක්වා ග හැකි ය.67
අධි මානසික ඡක්‍ෂතත්‍රය (Para Psychology) අයතේ අතීන්‍ද්‍රීය සංජානනය මඟින් ඡසවි පංය
ඉන්‍ද්‍රියන් මඟින් උකහා ගන්නා ඡ ොරළ රුවල වඩා ශේ ාල ප්‍රමාණයක ඡ ොරළ රු ලබාග හැකි ය.
ඡසවි පංය ඉන්‍ද්‍රියන් මඟින් ඡ ොරළ රු ලබා ගැනීඡම් දී ඊ බලපාන ශේශේධ වූ මමා අතීන්‍ද්‍රීය
සංජානනය මඟින් ඡ ොරළ රු ලබා ගැනීඡම් දී බල ඡනොපාන බව පැහැදියව දැකග හැකි ය.
ඡමවැනි ලක්ාණයන් අතීන්‍ද්‍රීය සංජානනඡස පවක න විශේඡ තෂී ා ඡලස සැලකිය හැකි ය. නිදවිනක්
ව ඡයන් සැලකීඡම්දී ඡවික ක ඇස මඟින් දෘාය සංජානනය සිදු ඇම ග හැකි ය. එ අදී ඇස මඟින්
සිදුවන දෘාය සංජානන කෘ යය ශේශේධ මමා ක ඡ.. ඡවික ක ඇස ඡපනීම ලබා ගැනීඡම් දී
ශේශේධ මමාවල ය තේ ඇම සිදු ඡේ. සාමානය පිටකයශේ න්නිස් ඇසක ඡපඡනන ඡේවල මමාවක්
ක ඡ.. එඡසතම ඡපඡනන දුර ප්‍රමාණය අුවවද මමා ස අ බවක් ඇ . බිතේක , ප්‍රාකාර වැනි
ස්වවාශේක බාධාවන් නිසා ඡපනීම බාධා ඇක ඡේ. එඡසතම කාලය (Time) යන සිේ වැනි
මානඡයන් ද (Fourth Measurement) ඡපනීම මමා ඇ ක ඡ..68 කාලය මානයක් ඡලස සලකුවඡස
අතී ය, වථය මානය හා අනාග ය යන කාලත්‍රය එය මමා වන බැශේනි. යඡමකු වථය මාන
කාලඡස පවක න ඡපනීම මමා ස අ ව දැක ග හැකි වුව ද අතී ඡස ක බූ ඡහ වථය මානඡස
ඇක ඇම ඉඩඇක ඡපනීම් වථය මානය ළ ම දැකගැනීම ඡනො හැකි ය. ඒ ඔහුඡේ ඡපනීම කාලය
යන මානඡයන් එල්ලවන ස්වවාශේක බාධාව ඇස යන ඡවික ක ඉන්ද්‍රිය ය තේව පවක න බැශේනි.
ඡම් බාධා අතීන්‍ද්‍රිය සංජානනය ළ ම දැකග ඡනො හැකි ය.69 නැ ඡහොතේ ඡවික ක ඇස වඩා
අඩුඡවන් ස්වවාශේක බාධා අතීන්‍ද්‍රිය සංජානනඡය අදී ක්‍රියාතේමක ඡේ. අතීන්‍ද්‍රීය සංජානනය ඇක
වන ඡමබඳු බාධාවන් පවා හ ගැඡනුවඡස පුේගල ඡේදඡය අ පවක න ශේාම ාව නිසා න්ස අතීන්‍ද්‍රීය
සංජානනඡස පවක න අඩුපාඩුවක් නිසා ඡනො වන බව දැනගැනීම වැදගතේය. පුේගලඡයකුඡේ පිටකයශේ
ඡදඡන උරුම වූ ස්වවාශේක අනනය ා ලක්ාණ අතීන්‍ද්‍රීය සංජානනය ද අදාමව ක්‍රියාතේමක වන
බව සැලකිය ුරළ ය. ඡම් අුවව ජාක අන්ධ අඡයකු දෘාය අතීන්‍ද්‍රීය සංජානනය ලබා ග ඡනො හැකි
ය. අතීන්‍ද්‍රීය සංජානනය උපදවා ගැනීඡම් දී ඊ ජීව ශේදයාතේමක අුවබලයක් ද ලැබිය ුරළ බව ඡම්
අුවව පැහැදියය.70 ඡම් ජීවශේදයා අුවබලය නැක වුවඡහොතේ ඡක රම් වෑයම් කමද අතීන්‍ද්‍රීය සංජානන
ක්ක ය උපදවාග ඡනො හැකි ය. ඡකඡනකු උප ලැබීඡම්දී ඡමොමඡස ඡපනීම ඡහ ඇමම ඡහ
රස ශේඳීම ඡහ ආඝ්‍රාණ දැනීම ඡහ ස්පථය දැනීම ඡහ මානසික අරමුණු දැන ගැනීම අදාම
ප්‍රඡේ නිසි ඡලස වථයධනය ශේයහැකි කය ාවයක් පැවතීම අ යව යය. ්‍රිඡහතළ ක පටිසන්ධිය
නන්න් බුදු දහඡම් හැඳින්ඡවුවඡස ඡමකී ජීවශේදයාතේමක කය ාවය ස අ ව සිදුවන උප යි. මී
ඡපර සසඡථය සිදු කම පිටකන් බලය පැවක ය ුරළ ය. එඡසතම සසඡථයදී අතීන්‍ද්‍රීය සංජානනය උපදවා
මැනශේන් පුරුදු පුහුණු කර ක බීම ද වථය මාන වවඡස එකී ක්ක ය යළි පුබුදුවා ගැනීම ඡනොමඳ
පිටකටිවහලක් ද ඡේ. න්නිස් ආතේම වාවය ලැබීඡම්දී ේශේ ඡහතළ ක කු ල ක්ක යක් ලබා ඇක

6. 273
පුේගලයින්ඡේ මානසික ක්ක ය හා ඉන්‍ද්‍රීය ක්ක ය ්‍රි ඡහතළ ක කු ල ක්ක යකින් උප
ලැබූවන්ඡේ මානසික ක්ක ය හා ඉන්‍ද්‍රීය ක්ක ය රම් ප්‍රබල නැ . ඡම් ඡහතළ ව නිසා එබඳු ේශේ
ඡහතළ ක පුේගලයින් අතීන්‍ද්‍රීය සංජානන ක්ක ය උපදවාග ඡනො හැකි ය. ඔවුන් ලබාග හැකි
මානසික ක්ක ය එක් රා මමාස අ බවකින් ඡමපිටක යා හැකිද ඡනො ඡේ. ඡම් නිසා ්‍රිඡහතළ ක
උතේකෘා් කු ල ක්ක යක් ලැබූවන් ශේනා ඡසවි අය ධයාන මාථයග ඵල ආදිය උපදවාග
ඡනොහැකි යැයි ඡපොදු පිටකයගැනීමක් ක ඡ.. මන්ද ධයාන මාථයගඵල වනාහී එක් ආකාරයක අතීන්‍ද්‍රීය
සංජානන හැකියාවක් වන බැශේනි. එබඳු ඡේ උපදවා ගැනීම සසර කරන ලේදා වූ පුණය ක්ක ය
හා අතීන්‍ද්‍රීය සංජානන හැකියාව වථයධනය කර ලැබූ දබල පුහුණුවක් ක බිය ුරළ ය.71 සංවථයධන
මාුවෂිකවාදී මඡන ශේදයාඡේ ලියකතේවය ඡගන ක ුරළ කම මඡන ශේදයානඡයකු වූ ඒ්‍රහම්
හැරල්ඩ් මාස්ඡල (Abraham Harold Maslow ; Aprial 1 1908 - June 8 1970) ශේසින්
පුේගලඡයකු සළ සංජානන හැකියාව ඔහුඡේ අතී අතේදැකීම් හා ඔහු දැන මුහුණ දී ඇක
අවස් ාව අුවව ඡවනස් ශේය හැකි බව පැහැදිය කර දී ක ඡ..72 එඡසතම පුේගලඡයකුඡේ ජීව
ශේදයාතේමක පරිණක ය මානසික පරිපූථයණතේවය හා පූථයණ ෘප්තික ය ඡකඡර අ ඉවහල් වන බව දක්වා
ඇ . මඡන ශේදයාඡේ උේග වූ මාුවෂික මඡන ශේදයාඡවන් ඉගැන්වූඡස පුේගල නිදහස ඡහවතේ
ස් ඇයතේවය සකසා ගැනීමයි. ඡජ න් ඡලොක්, ඡඩ්ශේඩ් අුරම්, කාල් ඡර ජථයස් හා ඒ්‍රහම් මාස්ඡල ඊ
පුඡර ගාමී වූහ. ඡදවන ඡල ක ුරද සමය අදාම කාල මමාව පුරා දක්න ලැබුණු අමාුවෂික වධ
බන්ධන, ජීශේ හානි හා ඡවනතේ දූෂි ක්‍රියා නිසා මාුවෂික සංඡේදී බව එඡර අව ප්‍රයණ්ඩතේවය
පාදක කරඡගන ක්‍රියාතේමක වූ දරදඬු ක්‍රියාපිටකයඡව පිටකළියම් ව ඡයන් සමාජඡස ශේශේධ ස් රවල
ශේශේධ සමාජ මට් ම්වල න්නිවින් අ ර බහුලව සංඡේදී මාුවෂික ගුණාංග ඡර පණය කර ගැනීම
ඡනොඡයක් ක්ඡාතත්‍රවල ශේේවළ න් ඡපමඹුුව අ ර නූ න මඡන ශේදයාව ළ ම මාුවෂිකවාදී ගුරුකුලය
බි අ වූඡස එ අ ප්‍රක ඵලයක් ව ඡයනි.73 මාුවෂිකතේවය එඡර අව එල්ල වූ සමාජ පීඩනය එඡර අව
සදායාර සාරධර්‍ම සංවථයධනය ඡකඡර අ මානව අධයාතේන්ක නැඹුරුව ඇක කර ඇම මාුවෂිකවාදී ගුරු
කුලඡය අ ප්‍රමුඛම අරමුණ ශේය.74 එ අදී පුේගල නිදහස, ස් ඇයතේවය මානවයාඡේ උසස් සදායාර
සංවථයධනය ඡකඡර අ අ යව ය කරුණක් ඡලස මාස්ඡල ශේසින් ඡපන්වා ඡදුව ලැබිණ. එඡසතම
පුේගලඡයකුඡේ කායික ජීව ශේදයාතේමක පවිබිම සදායාර සංවථයධනඡය අලා අ ව ය අංගයක්
ඡලස ද මාස්ඡල ශේසින් ඡම අ දී දක්වා ක ඡ..75
්‍රි ඡහතළ ක පටිසන්‍ධියකින් උප ලැබූ පුේගලඡයකු අතීන්‍ද්‍රීය සංජානන හැකියාව ලබා දෘාය
හැකියාව අදාම මානසික ක්ක ය ඡගොඩ නඟා ග ඡහොතේ ඔහු බිතේක , ප්‍රාකාර ආදිඡයන්
ආවරණය ඇ ඇක සාමානය න්නිස් පිටකයශේ ඡදඡනක ඡග යර ඡනොවන සිය හ ඡේ දැකීඡම් හැකියාව
ඇක ඡේ. එ අ දී සාමානය පිටකයශේ න්නිස් ඡදඡන යමක් දථය නය වුවඡස ඒ වස්ළ ඡේ ගැටී
පරාවථයක වූ ආඡල ක කිරණ යළි ඇඡසත කායය ළ ළින් දෘා්ටි ශේ ානය ම පක ඡේ. ඡමය ඇක
වුවඡස ස ය ප්‍රක බිම්බය අදාම යටිකුරු ප්‍රක බිම්බයක් ඡලස ය. ඇඡසත කායය ළ ළින් ඡපරී ඇස
ළ ම ගමන්කරන ආඡල ක කිරණ ඇඡසත පිටකටුපස ඡකො ඡසත ක රය ම යටිකුරු ප්‍රක බිම්බයක්
සාදයි. ඡම් ඡකො ස හා ඡමොමඡය අ ඡපනීම අදාම ඡකො ස සමඟ අක ශේ ාල ස්නාුර ප්‍රමාණයකින්
සමන්ශේ ස්නාුර ැකහැනක් සම්බන්ධ ඡේ. ඡමය ප්‍රධාන දෘා්ටි ස්නාුරව සමඟ ඡමොමඡස දෘාය
සංජානන සම්බන්ධ ප්‍රඡේ ය ඡකඡථය. එ අදී ඇස ලැඡබන සැබෑ ප්‍රක බිම්බවල සමාන යටිකුරු
ප්‍රක බිම්බ යළි ආපවි කිය ඇමක ලක් ඡකඡථය. දෘා්ටි ස්නාුරව ළ ළින් ගමන් ගන්නා දෘාය සංනා
ඡමොමඡස අදාම ප්‍රඡේ කරා මඟා ඇඡමන් පවි එම සංනාවන් අ ගැ.ව ඇක ඡපනීම අදාම සංනා
ඡමොමය ශේසින් පරිවථය නයකර දකින වස්ළ ව කුමක් දැයි ව හා ගැනීම සමතේ ඡේ. ඡම් ව හා
ගැනීම අතීන්‍ද්‍රීය සංජානනය සම්බන්ධ ඡේ.76 සැබශේන්ම ඡම අ දී අතීන්‍ද්‍රීය සංජානනය සම්බන්ධ
වුවඡස අවයන් ර මධය ඡමොමඡස සෘජු ක්‍රියාකාරීවය සමඟ ද එඡසත නැක නම් ඡමොමඡය අ දෘාය
සංජානනය සම්බන්ධ ඡකො ස සමඟ දැයි මඡන ශේදයානයින් අ ර දැන දිගු කලක ප න්
කක කාව ක් ඇක ව ක ඡ.. එඡහතේ ඡම් දක්වා ඊ නි ්චි ශේසඳුමක් ඡසොයා ගැනීම ඔවුන්
අඡපොඡහොසතේව සිටින බව ඡහළි ඡේ. යම් ඡහයකින් දෘාය අතීන්‍ද්‍රිය සංජානනය සමඟ සම්බන්ධ

7. 274
වුවඡස අවයන් ර මධය ඡමොමය නම් ජීව ශේදයාතේමක ලබන ඡපනීඡම් හැකියාව ක බිඡම් ඇක
වැදගතේකමක් ඊ ඡනොක බිය ුරළ ය. නමුදු සැබෑ තේවය නම් යඡමකු දෘාය අතීන්‍ද්‍රිය සංජානන
හැකියාව ලැබීම ජීව ශේදයාතේමක ඡපනීම ක බීම අ යව ය සාධකයක් බවයි. ඡම් ඡහතළ ව නිසා මී
සම්බන්ධ වුවඡස අවයන් ර මධය ඡමොම වුහඡස ක්‍රියාකාරීතේවය ඡනොව ඡමොමඡස ඡපනීම
අදාම ඡකො ස බව වතේ ශේදයාතේමක පිටකයගැනීමකි. ඡමොමඡස ඡපනීම අදාම ඡකො ස දෘාය
අතීන්‍ද්‍රිය සංජානනය සමඟ සම්බන්ධ වන්ඡන් නම් ඡවික ක ඇස අදාමවන ශේශේධ මමාකාරී සාධක
ඊ ද අදාම ශේය ුරළ ය. නමුදු පුේගල හැකියා අුවව ශේදයමාන ශේශේධතේවය න්ස දෘාය අතීන්‍ද්‍රීය
සංජානනඡය අ එබඳු මමාස අ ස්වවාවයක් දක්න නැ . ඡම් ඡහතළ නිසා සැබශේන්ම දෘාය
අතීන්‍ද්‍රීය සංජානන සමඟ සම්බන්ධ ාව දක්වුවඡස අවයන් ර මධය ඡමොමය ද, නැ ඡහොතේ
ඡමොමඡස දෘාය සංජානනය අදාම ඡකො ස ද, එඡසතතේ නැ ඡහොතේ ඡවික ක ඇස පමණක්මදැයි
රමක ගැ හවක අප මුහුණ පාන්න සිදු ඡේ. ඡම් ගැ හව දෘාය අතීන්‍ද්‍රීය සංජානන
සම්බන්ධඡයන් පමණක්ම ඡනොව ශ්‍රවණ, මනන ආදී ව ඡයන් සෑම අතීන්‍ද්‍රීය සංජානනක ම පාඡහත
ඡපොදුඡේ අදාම වන කරුණකි.77
ඡමබඳු අතීන්ද්‍රීය සංජානන වථයග පහක් පිටකළිබඳව පංය අභිනා නන්න් බුදු දහඡම් දක්වා
ක ඡ.. එනම් ඉේධිශේධ නානය, දි.බඡස නානය, පරචිතේ ශේජානන නානය, පු.ඡ.
නිවාසාුවස්සක නානය හා දි.බයක්ඛු නානය එම අභිනා වථයග පහයි. ඡමකී අභිනා ලැබීම
ඡලිකික ධයාන ඉපිටකද ශේය ුරළ ය. අභිනා ලබා ගැනීම කැමක පුේගලයා ශේසින් ඊ නියන්
අව ය ා සම්පූථයණ කම ුරළ ය. ඔහු ශේසින් පඨශේ, ආඡප , ඡතේඡජ හා වාඡය යන භූ කසිණ
ස ඡර අ හා නීල, පී , ඡල අ හා අවදා යනාදී වූ වථයණ කසිණ ස ඡර අ යන අ වැදෑරුම්
කසිණ අරමුණුඡකො ඡගන ඡවන් ඡවන්ව අා් සමාපතේක ඉපිටකද ශේය ුරළ ය. ඡම අ සඳහන් අා්
සමාපතේක නම් පඨම, දුක ය, ක ය, යළ ත්‍ථි නැමැක රූපාවයර ධයාන ස ර සමඟ
ආකාසනඤ්යාය න, ශේඤ්ඤාණඤ්යාය න, ආකිඤ්යඤ්ඤාය න, ඡනවසඤ්ඤානාසඤ්ඤාය න
යන අරූපාවයර ධයාන ස රයි. ඡමඡසත උපදවා ගතේ අා් සමාපතේක ධයාන ක්ක ය වුව ද ඡම අ
පහ සඳහන් ‍රමඡේදය වාශේ ඡයන් ඡනොඡසල් වන පරිදි සශේමතේ කර ග ුරළ බව දක්වා ක ඡ..
එනම් ඡම් ඡලිකික ධයාන ක්ක ය දැි වැර වෑයඡමන් ‍රමානූකූල අුරරින් ගුරු ඇවිර නිසි පරිදි
ලබා ගනින්න් ශේඡේකීව ශේශේධ ආකාරවයන් පුහුණු කරග ුරළ බව දක්වා ක ඡ.. ඡම අ සඳහන්වන
කසිණාුවඡල ම යන ‍රමඡේදඡස දී මුල සි අග දක්වා කසිණ පිටකළිඡවයන් ධයාන උපදවා ඉන්
අනළ රුව ඡතේඡජ කසිණඡස ඡම් අුරරින් අ කසිණඡසම සිය දහස් වාරයක් ධයානය සමවදිුව
ලැඡ.. කසිණ පටිඡල ම නමැක ‍රමඡේදඡය අදී ඉහ ‍රමඡය අ ශේඡල මය සිදු ඡකඡථය. එනම් අග
සි මුල දක්වා කසිණ පිටකළිඡවයන් ධයානය සමවැදීමයි. පමමුඡවන්ම ාදා කසිණඡස, ඡදවුවව
ඡල අ කසිණඡස, ඡ වුවව පී කසිණඡස සිේ ඡවුවව ාදා කසිණඡස ආදී ව ඡයන්
අුවපිටකළිඡවයන් අග සි මුල ඡ ක් සිය දහස් වාරයක් ධයානය සමවැදීම ඡේ. කසිණාුවඡල ම
පටිඡල ම නම් ‍රම ඡේදඡසදී මුල සි අග දක්වා කසිණ පිටකළිඡවයන් ධයාන උපදවා යළිතේ අුව
පිටකළිඡවයන් අග සි මුල ඡ ක් සිය දහස් වාරයක් එඡසතම කසිණ පිටකළිඡවයන් ධයාන ඉපිටකද ඇමයි.
තානාුවඡල ම නම් ‍රම ඡේදඡසදී ප්‍ර ම ධයානඡස සි ධයාන අුවපිටකළිඡවයන් ඡනවසඤ්ඤා
නාසඤ්ඤාය නය දක්වා සම වැදීමයි. තාන පටිඡල ම නම් ඡනවසඤ්ඤානාසඤ්ඤාය නඡස
සි ප්‍ර ම ධයානය දක්වා අුව පිටකළිඡවයන් සමවැදීමයි. තානාුවඡල ම පටිඡල ම නම් ධයාන අුව
පිටකළිඡවයන් මුල සි අග දක්වාද යළි අග සි මුල දක්වාද සමවැදීමයි. තාුවක්කන්ක ක නම් ධයාන
එකක් හැර එකක සමවැදීමයි. පඨශේ කසිණඡස ප්‍ර ම ධයානය සමවැද යළි එ අම ෘක ය
ධයානය සමවැද එය අතේ හැර දමා යළිඳු ආකාසානඤ්යාය නය ද ඉන් අනළ රුව
ආකිඤ්යඤ්ඤා -ය නය ද සමවැදීමයි. අඡප කසිණාදී ඡසවි කසිණවල ද ඡමඡසතම ධයානය
සමවැදීමයි. කසිණුක්කන්ක ක නම් කසිණ එකක් හැර එකක් යනාදී ව ඡයන් සමවැදීමයි. පඨශේ
කසිණඡය අ ප්‍ර ම ධයානය සමවැද යළිතේ ඡතේඡජ කසිණඡය අ ද යළි නීල කසිණඡය අ ප්‍ර ම
ධයානය ඡම් අුරරින්ම සමවැදීමයි. ේශේතීය ධයානඡය අද ඡම් ඡලසම සමවදිුව ලැඡ..

8. 275
තානකසිණුක්කන්ක ක නම් ධයාන හා කසිණ ඡදඡකො සම එකක් හැර එකක සමවැදීමයි. පඨශේ
කසිණඡය අ ප්‍ර ම ධයානය සමවැද යළි ඡතේඡජ කසිණඡය අ ෘතීය ධයානය සමවැදීම ආදී
ව ඡයනි. අඞ්ගසඞ්කන්ක ක නම් අඞ්ග පිටකළිඡවයන් සමවැදීමයි. පඨශේ කසිණඡස ප්‍ර ම ධයානය
සමවැද එ අම ේශේතීය ධයානාදිය ද සමවැදීමයි. ආරම්මණසඞ්කන්ක ක නම් ආරම්මණ පිටකළිඡවයන්
සමවැදීමය. ඡම් අුවව පඨශේ කසිණඡස ප්‍ර ම ධයානය ද සමවැද ආඡප කසිණාදිඡස ද ප්‍ර ම
ධයානය සමවැදීමයි. ඡසවි ධයානවල ද ඡමය අුවගමනය ඡකඡථය. අඞ්ගාරම්මණසඞ්කන්ක ක
නම් අඞ්ග අරමුණු ඡදකම ඒකාන් රික ව ඡයන් සමවැදීමය. පඨශේ කසිණඡස ප්‍ර ම ධයානය
සමවැද ආඡප කසිණඡස ේශේතීය ධයානය ද ඡතේඡජ කසිණඡස ෘතීය ධයානය ද සමවැදීමයි.
ඡසවි ධයානවල ද ඡම් ‍රමයම වාශේ ා ඡේ. අඞ්ගවවත්‍ථාපන නම් ප්‍ර ම ධයානය පංයාංගිකය යනාදී
ව ඡයන් අංගමාත්‍ර ඡමඡන අ කිරීමයි. ආරම්මණවවත්‍ථාපන නම් ඡමය පඨශේ කසිණය, ඡමය ආඡප
කසිණය යනාදී ව ඡයන් ආරම්මණ මාත්‍ර වයවස් ා කිරීමයි. කසිණ අරමුණු ඡකො උපදවාගන්නා
ධයාන හා කසිණ ඡමඡසත මනාව ප්‍රගුණ කරුවඡස එ අ සි මෘදු හා කථයමණය ඡලස බා ගැනීම ය.
ඡමඡසත කසිණ හා ධයාන මනාව ප්‍රගුණඡකො න්ස නැක නම් ඡකඡසතවතේ සෘේධි ලැබිය ඡනො හැකි
ය.78
අධිට්ඨාන සෘේධි, ශේකු.බන සෘේධි, මඡන මය සෘේධි, ඤාණශේප්තිඵාර සෘේධි, සමාධිශේප්තිඵාර
සෘේධි, අරිය සෘේධි, කම්මශේපාකජ සෘේධි, පුණයවතේ සෘේධි, ශේ්ඣජාමය සෘේධි හා පඡය ග සෘේධි ඡසත
සෘේධි දහයක් පිටකළිබඳ බුදු දහඡම් සඳහන් ය. ඡම අ අධිා්ඨාන ඡසත ඇක වන සෘේධි අධිට්ඨාන
සෘේධියයි. මා ඡදඡදඡනකු ක ඡදඡදකු සිය ඡදඡනකු දහසක් ඡේවායි ඉ ා ගතේ ශේ එඡසතම සිදු ඡේ.
සිය ප්‍රකෘක වූ සිරුර හැර ඡවනතේ ස්වරූපයකින් ඡපනී සිටීම ශේකු.බන සෘේධියයි. සිය බා අර
ඡපුවම සඡ කු ඡහ ඡවනතේ ස්වරූපයක පරිවථය නය කිරීම න්න් සිදු ඡේ. සිය සිරුරළ ම ඡවනතේ
මඡන මය සිරුර මවා ඡපන් ඇම මඡන මය සෘේධියයි. ඡමය සිදු කිරීඡම් දී සිය සිරුර සිදුරක් ඡේවා
යැයි ඉ ා එ අ ඡවනතේ සිරුරක් මවා සිය සිරුඡරන් මැවූ සිරුර පිටක ඇද දැක් ඇම ඡම අදී සිදුඡේ.
නානාුවවාවඡයන් දක්වා සිටින විශේඡ තෂී සෘේධිය ඤාණශේප්තිඵාර සෘේධියයි. බක්කුල අන්, සංකිච්ය
අන් හා භූ පාල දරුවා සිය මරණඡයන් වැමකුඡණ් ඡම් සෘේධිය නිසා ය. ඒ ආතේම වාවය ළ ම
රහතේ ඇම පිටකන් ඇක උළ ඡම කවර වූ ශේප කින් ඡහ සිය දිශේ ගලවාගැනීම සමතේ ඡවක . සමාධි
බලඡයන් ඇක වන්ඡන් සමාධිශේප්තිඵාර සෘේධියයි. සැරිුරතේ අන් සඳපහඡන් යඡකකු අස දුන්
පහරින් ද, සඤ්ජීව අන් ඡගොපුන්ඡේ ගිනිදැය වයන් ද, ඛාණු ඡකොණ්ඩඤ්ඤ අන් පල් ඡහොරුන්
ශේසින් සිරුර ම ැබූ බඩුවල බරින් ද, උතේ රා නම් සිටු දියණිය සිරිමා නැමැක ස්්‍රිය ශේසි කම
උණු ඡ ල් වයන්ද, සාමාවක ය උඡේන රජු ශේදි හී පහරින් ද වැමකුඡණ් සමාධි ශේප්තිඵාර සෘේධිය
නිසා ය. සිය සි වසඟ කම ආයයයන් ශේසින් පිටකළිකුම් අරමුණුවල වුව ද ඡනො පිටකළිකුල් බව සැලකීම
ආදිය ආයය සෘේධියයි. ඡම් උළ ඡම පිටකළිකුල් අරමුණු හමුවූ අවස් ාවල එ අ ඡමතේ වඩා ඡහ ධාළ
ව ඡයන් සලකා ඡහ එ අ ඡනොපිටකළිකුල් බව අරමුණු කර ගනික . පක්ෂි හා ඡදශේ ඡේව ාවන්ඡේ
අහස් ගමන් ආදී ඡේ කම්ම ශේපාකජ සෘේධියයි. ය‍රවථයතී රජවරුන්ඡේ අහස් ගමන් ආදිය පුණය
සෘේධියයි. එඡසතම ඡමණ්ඩක, ඡජ ක ය, ජටිලක, ඡ ෂි ාදීන් ශේශේධ අුවහස් වථයග ද පුණය
සෘේධිය ගැඡන්. ගගණ ාක්ාණය උපකාරී කරඡගන සිදු කරන අහස් ගමන් ආදිය ශේදයාමය
සෘේධියයි. එඡසතම ශේශේධ ක්‍රියා සැලකියමතේව මනාව කිරීම නිසා සමෘේධිමතේ ඇම ප්‍රඡය ග
සෘේධියයි. ඡනක්ඛම්ම සංකල්පය නිසා කාමච්ඡන්දය ප්‍රහාණය ඡේ. අථයහතේ මාථයග නානඡයන්
සිය හ ඡකඡමස් ප්‍රහාණය ඡේ. ශේශේධ ියල්ප කථයමාන් නිසා ඒවා මනාව සිදු ඇම ප්‍රඡය ග සෘේධිය
ඇළ මතේය. සෘේධි ශේධි දහය අළ ඡරන් සිය මානසික ක්ක ය පදනම් කර ඡගන ලැබිය හැක්ඡක්
අධිා්ඨාන, ශේකු.බන, මඡන මය යන සෘේධි ළ න පමණි. එඡසතම සෘේධිය පිටකයබඳ භූන් ස රක් ද,
පාද ස රක්ද, පද අ ක්ද, මුල් දහසයක් ඇ . ඡම අ භූන් ස ර නම් පඨම ධයානඡය අ ප න් යළ ත්‍ථ
ධයානය දක්වා ඇක ධයාන ස රයි. පාද ස ර නම් ඡන්‍ද සෘේධිපාද, ඇරිය සෘේධිපාද, චිතේ
සෘේධිපාද, ඇමංස සෘේධිපාද යන්නයි. එඡසතම ඡම අ සඳහන් පද අ නම් ඡන්‍ද සමාධි, ඇරිය සමාධි,

9. 276
චිතේ සමාධි, ඇමාංසා සමාධි යන්නයි. ඡම අ සඳහන් මුල් දහසය මඟින් චිතේ ගක ස්වවාවය
ධයාන උපද ඇම හැකි වන ඡලස සකස් කරන බව ශේශුේධි මාථයගය අුවව ඡපනී යයි.79
අතීන්‍ද්‍රීය සංජානනය නිරුතේසාහකව ඡනො ලැඡ.. කිසියම් ඡවඡහසක් දරා එය ලබා
ගැනීම උචි ස්වරූපයක සිය කායික මානසික හැඩය සකස් කර ග ුරළ ය. ඡම් කායික
මානසික හැඩය සකස් කර ගැනීඡම් කාථයයය හැඳින්ඡවුවඡස ඡලිකික ධයාන උපදවා ගැනීම
යුවඡවනි. ක්ාණිකව ඡම් තේවය ලබාග ඡනො හැකි ය. දිගු කලක් ‍රන්කව කායික මානසික
ස්වරූපය අතීන්‍ද්‍රීය සංජානන පැක කඩ උපදවා ගැනීම උචි ආකාරයක සූදානම් කරග ුරළ ය.
ඒ සඳහා දැරිය ුරළ අක මහතේ වූ ඡවඡහස ඡලිකික කිසිදු කාථයයයක දැරිය ුරළ ඡවඡහස වඩා
ඉ ා ශේ ාලය. ඡම් නිසා ඡමබඳු වූ ක්ක උපදශේය හැක්ඡක් ඉ ා දැි ඡවඡහසක් හා කැප ඇමක් දරා
ක ුරළ කම හැකි චධථයයවන් වූ අඡයකු බව පැහැදියය. ඡක රම් දැි ඡවඡහසක් කැප ඇමක්
දරා ක ුරළ කම ද ඒ සඳහා අව යවූ පුණය ක්ක ය නැක අඡයකුඡේ උතේසාහය වුව ද ඒ වවඡසදී
සඵල කරගැනීම ඉඩකඩ ඡනො ලැඡ.. අතීන්‍ද්‍රීය සංජානනය ප්‍රධාන ව ඡයන්ම මානසික පැක කඩ
හා බැඳී පවක න බව සැබෑවකි. නමුදු ඒ මානසික පැක කඩ දිුරණු කර ගැනීඡම්දී අනිවාථයයඡයන්ම
කායික පැක කඩ ද ඊ අුවරූපව සකස්ශේය ුරළ මය. නැ ඡහොතේ ඒ ඡය ගාවයරයාඡේ උතේසාහය
වයවථය ඇ යයි. නිදවිනක් ඡසත ප්‍ර ම ධයානඡස සි අුව‍රමඡයන් ඊ ඉහම ඡලිකික ධයාන
මට් ම් කරා ප්‍රඡේ ඇඡම් දී දිගු කලක් එක් ඉරියේවක සිටීම සිදුශේය හැකි ය. එ අදී ඇක වන
ාරීරික අව ය ා ක්ාණිකව ඉටු කර ග හැකි ඡනොශේය හැකි ය. එ අදී ඇ ැම්ශේ ආහාර පාන
ගැනීම, රීර කෘ ය, සිරුර පිටකයදෑගුම් කිරීම බඳු කායික අව ය ා වුවද ඉටු කර ග හැකි වුවඡස
වඩ වඩා උසස් ධයාන මට් ම් කරා පැන්මේඡම්දී අුව‍රමඡයන් මමාවන කාල මමාවක් ය ඡතේ ශේය
හැකි ය. අවසාන ඡලිකික ධයාන මට් ම වූ නිඡර ධ සමාපතේක ඡස දී සතේ දිනක් ආහාර
පානාදිඡයන් වැමකී සිටිය හැකි බව දක්වා ඇ . සාමානය පිටකයශේ න්නිඡසකු එඡසත කම ඡනො හැකි
ය. නමුදු මරණය පතේ ඡනො ඇ ආ ්වාස ප්‍රා ්වාස පවා ඡනොකර ආහාර පානාදිඡයන් වැමකී එඡසත
සිටීම නම් ඡකො රම් මානසික ක්ක යක් පැවක යද ඊ අුවරූප වන කායික පවිබිමක් ක බිය
ුරළ මය. එබඳු කායික පවිබිමක් යඡමකු එක්වරම ඇක කර ග ඡනො හැකි ය. ප්‍ර ම ධයානඡස
ප න් අුව‍රමඡයන් ඉහම ධයාන මට් ම් කරා පැන්ඡණඡම් දී උසස් වන මානසික පවිබිම
සමගාමී ඡලස කායික පවිබිම ද සකස් ඇමක් ඡම අදී සිදු වන බව සැලකිය ුරළ ය. ඊ ස්නාුර
ක්‍රියාකාරීතේවය, මධයය ස්නාුර පේධක ය ය ඡතේ පාලනය වන ආ ්වාස ප්‍රා ්වාසය, රුධිරය
අම්ලකර වාුරව අඛණ්ඩ ඡලස ලබාග ුරළ ඇඡම් අව ය ාව, ඡමොමඡස රංග ක්‍රියාකාරීතේවය,
ඡේහඡස ඡහ ඡම නවල ක්‍රියාකාරී ස්වවාවය, ඡමොම අවයන් රඡස ස්නාුර සම්ඡප්‍රතාණ කාථයයය
සම්බන්ධ රසායනික සමළ ය ාවය ආදී කායික පවිබිම අදාම ඡබොඡහ ඡේ මානසික පවිබිම
අදාමව ඡවනස්ශේය ුරළ ය. නැ ඡහොතේ මහතේ ඡවර වෑයඡමන් ලඟා කර ග ුරළ යැයි සලකන
උසස් මානසික මට් ම් ඡව මඟා ඇඡම්දී යම් ගැ හ ඇක ඡේ. ඡම් නිසා අතීන්‍ද්‍රීය සංජානනඡස දී
අඡප්තික්ාා කරන එකී මානසික පවිබිම ගැලඡපන අුරරින් කායික පවිබිම සකස් කරග ුරළ ඡේ.
ඡලිකික ධයාන මට් ම් වලදී ය පතේ කරගුවලබන අ අ කර මානසික ලක්ාණ වල සැසඡඳන
පරිදි ඉහ කී අ අ කර කායික ලක්ාණ ද අවම කර ග ුරළ ඡේ. නිදවිනක් ඡලස ඡක පය ඇක ඇම
හා ඇනඩ්‍රලීන් ඡහ ඡම න ්‍ාවය ඇම අ ර සබඳ ාවයක් ඇ . එඡසතම ඡ ස්ඡ ස් ඡර න්,
ඡපොඡජස්ට්‍රන් හා ඡප්‍රොලැක්ටික් වැනි යංගික ඡහ ඡම න ්‍ාවය ඇම හා කාමුක හැඟීම් ඇක ඇම අ ර
සබඳ ාවයක් ඇ . ඡමබඳු හැඟීම් අඩු ඇඡම් දී කායිකව පවා ඡවනස් කම් ඇක ඡේ. එඡසතම එක්වරම
ඡමබඳු කායික ඡවනස්කම් ඇක ඡනො ඡේ. මානසික මට් ම උසස් ඇඡම් දී කායික පවිබිම ඒවා
බලපාන්ඡන් ‍රමානූකූලව ඡසන්නි.80
4.2.අතීන්ද්‍රීය සංජානනය ඇක වන ආකාර

10. 277
අතීන්‍ද්‍රීය සංජානනය ඡලිකික මට් ඡම්දී සෘේධි බලය හා අභිනා ඡසත ලියක ඡකො ස්
ඡදකක් ය ඡබදා දැක්ශේය හැකි ය. ඡම අ සෘේධිබල හා ඒවා ලබා ගන්නා ‍රමඡේද ඡම අ
ඉහක න් දක්වන ලදී. සෘේධි බල ඡසතම අභිනා ද මානසික ක්ක ය උසස් කිරීම ළ ළින් ලැබිය හැකි
අතීන්‍ද්‍රීය සංජානන ශේඡ තායකි. ඡම අදී සාමානය න්නිඡසකු සළ ව පවක න පිටකයශේ ඉන්‍ද්‍රීය ක්ක ය
අභිබවා විශේඡ තෂී අුරරින් ක ුරළ කම හැකි මානසික හැකියාවක් ලබාග හැකි ය. සාමානය
න්නිස් බලය ඉක්මවා යන ඡවනතේ ානෑම ක්ක යක් ඡසතම මානසික ක්ක ය ද වැය කම ුරළ
වුවඡස පහතේ ලාව සතේකාර සම්මාන වැනි පටු අරමුණු ඉටු කර ගැනීඡම් අඡප්තික්ාාඡවන් ඡනො ඡේ.
මානසික ක්ක ශේඡ තායක් බැශේන් ඡමවැනි ඡේවල දී ඡච් නාඡේ වැදගතේකම සෑම අවස් ාවකදීම
මළ ඡේ. ඡච් නාව යහපතේ නම් ඡමබඳු කිසිදු ක්ක යක් උපදවා ගැනීම පැකියය ුරළ නැ . නමුදු
ඡච් නාව අයහපතේ නම් ඇ ැම් අවස් ාවලදී ඡමබඳු ක්‍රියාවල නිර වන අය ඡච් නාඡේ ප්‍රබල
බව ම ඊ අයහපතේ ප්‍රක ශේපාක ඡග ඇම සිදුශේය හැකි ය. න්නිස් ඡලොව ජීවතේවන න්නිවින්ඡේ
සික ශේය වඩාතේ සංකීථයණ ඇ අයහපතේ වන කාල වකවාුවව ළ ම බහු ර පිටකරිසක් යහපතේ ඡච් නා
ඡපරදැරිව ක්‍රියාකර ැයි අඡප්තික්ාා කම ඡනො හැකි ය. එබැශේන් තේ කාල වකවාුවව ළ ම කිසිඡවකු
යමක් සිදු කරන්ඡන්ම ලාව සතේකාර ඡපරදැරිවමය. එබැශේන්ම එවැනි කාල වකවාුවවක් පවක න
සමයක න්නිවින්ඡගන් සථයවසාධාරණ යහපතේ ඡච් නා අඡප්තික්ාා කම ඡනො හැකි ය. සෘේධිබල,
ඡලිකික ධයාන,අභිනා හා මාථයගඵල ආදිය පිටකළිබඳව ද කිව ුරතේඡතේ ඊ සමාන ඡදයකි. එනම්
ඡමකල එබඳු අතීන්‍ද්‍රීය සංජානන හැකියා ලබාග හැකිද යන්න සැලකිය ුරළ වන්ඡන් ඡමකල
ජීවතේව සිටින න්නිවින්ඡේ යථයයා ර ාව සාඡප්තික්ා අුරරින් ශේනා බුදුරදුන් දිවමන් කාලඡස පැවක
කාල වකවාුවව උචි අුරරින් ඡනො ඡේ. අද ඇතේඡතේ ඡවික ක ාක්ාණික දැුවම උසස් ඡකො
සලකන සමාජයකි. පුරාණඡස අතීන්‍ද්‍රීය සංජානන මඟින් ලබාගන්නා ලද දැුවම නූ න ුරගඡස
ලබා ගුවඡස න ඇන ාක්ාණය වාශේ ාඡකො නිපදවන ලද ඡවික ක ඡමවලම් ආධාරඡයනි. ඡම්
මඟින් ඉන්‍ද්‍රියන් මඟින් ලබාග ඡනො හැකි ශේශේධ ශේස්න් ඡේ කිරීඡම් හැකියාවක් ක ඡ.. ඒ නිසාම
අද අතීන්‍ද්‍රිය සංජානනය මඟින් එබඳු ඡේ ලබා ගැනීඡම් අව ය ාවයක් මානව සමාජඡස නැක ව
ඡගොස් ඇ . ඡමයද එක් අ කින් අතීන්‍ද්‍රීය සංජානන හැකියා ඡකඡර අ පැවක සමාජ උනන්දුව
අඩු ඇම ඡහතළ ඇ ඇක බව ඡපනී යයි. ඡකඡසත ඡහ අතීන්‍ද්‍රීය සංජානනය ලබා ගැනීඡම්දී හා ඒවා
ක්‍රියාතේමක කිරීඡම්දී පිටකළිපැදිය ුරළ නි ්චි සදායාරාතේමක රාමුවක් හඳුන්වා දී ක ඡ.. ශේශේධ
ආගන්ක සම්ප්‍රදායන් අ දක්වා ඇක අභියාර ශේධිවල හා පිටකළිඡවතේවල අඩුවැි ව ඡයන් ඡවනස්කම්
ශේදයමාන වුවද හුඡදක් බා අරව න්ස අවයන් රග ව එ රම් කැපී ඡපඡනන ඡවනසක් ඇ ැයි
හවුරු කම ඡනො හැකි ය. එඡසතම එම අභියාර ශේධි හා පිටකළිඡවතේ සාරධථයමවල න්ස සදායාර රාමුඡේ
ශේදයමානවූ ඡවනසක් ඡලස ද නිථයණය කම ඡනො හැකි ය. අඡනක් අ එබඳු සදායාර රාමුවක
අුවග ඇ න්ස ඊ පරිබා අර කිසිදු ‍රමයක් අතීන්‍ද්‍රීය සංජානන හැකියාව ලැබීම පිටකණිස නැ .
අතීන්‍ද්‍රීය සංජානන හැකියාව ලැබීඡම් ප්‍රධාන යළ ර ඇතේඡතේ යඡමකු සදායාර රාමුව අුවග ඇම
ම වන ඡහයිනි. එයද සාමානයඡයන් න්නිඡසකු ඡසත ඡනොව මුවායතේවය වඩා උසස් ප්‍රක පතේක
රාමුවක පිටකළිඡවතේ සලිහයක් සි ළ ම පිටක අටුවා ගැනීම ද අතීන්‍ද්‍රීය සංජානන හැකියාව ලැබීම
අඡප්තික්ාා කරන්ඡනකු සිදු ඡේ. ඡම් උසස් තේවය ඡේව ්‍රහ්ම කායික ස්වරූපය සමාන වූ උසස්
මානසික මට් ම් බව ධථයමඡය අ දක්වා ක ඡ.. සාමානය මුවාය මට් ම දාන, මල ආදිය වඩාතේ
බර වූ ස්වරූපයක් වන අ ර අතීන්‍ද්‍රිය සංජානන හැකියාව අවධි කම හැකි උසස් මානසික මට් ම්
ඡේව හා ්‍රහ්ම කායික ස්වරූපය වඩාතේ බරවූ ස්වරූපයක් ඡපන්ුවම් ඡකඡථය. ඡම් ්‍රහ්ම කායික
මට් ම වනාහී ඡේව කායික මට් ඡම්ම එක් රා උසස් ඡලිකික ධයාන ලයක් නිරූපණය
ඡකඡරන්නකි. වඩා පු හල් ඡලස සැලකූශේ ්‍රහ්ම කායික මට් ම ඡේවතේවඡසම එක් රා ප්‍රඡේදයක්
ඡලස සැලකිය හැකි ය. ්‍රහ්ම ලය අක යින් දිුරණු මානසික මට් මකි. ඡලිකික ධයාන ලාවව
සි ඒ ධයාන වයන් ඡනො පිටකරිහී න්ය පරඡලොව ඡගොස් ්‍රහ්ම කායික සතේවයන් ඡසත උප ලබා
අතීන්‍ද්‍රිය සංජානන හැකියාව ස අ ්‍රහ්මයන් ශේශේධ විශේඡ තෂී ඡේ සිදුකම හැකි ය.81

11. 278
ඡමම විශේඡ තෂී ධයාන අභිනා තේවයන් ‍රන්කව පිටකළිඡවතේ පුරා වැර වෑයඡමන් උපදවා ග
ුරළ තේවයන්ය.82 ඇ ැඡමකු ශේශේධ අතීන්‍ද්‍රීය සංජානන හැකියා උපක න් උරුම කරඡගන
පැන්ණිය හැකි බව සාධක නූ න ඡල කය ළ ම සිදුවන ශේශේධ සිදු ඇම්වයන් ඡපඡනන්න ක ඡ..83
බ අර ර වල ඡමබඳු අතීන්‍ද්‍රීය සංජානන හැකියාව පිටකළිබඳ පථයඡසාණ ශේ ාල ප්‍රමාණයක් සිදු කර
ක ඡ..84 අධි මානසික ශේදයාව (Para-Psychology) ශේාය බි අ ඇ ඇතේඡතේ ඡම අ එක් රා ප්‍රක ඵලයක්
ව ඡයනි. අධි මානසික ශේදයා ශේාය ක්ඡාතත්‍රය පවා ශේශේධ අවස් ාවල මඡන ශේදයාව අයතේ එක්
ඡකො සක් වූ සායනික මඡන ශේදයාඡේ (Clinical Psychology) උපකාරය ලබා ගැනීම සිදුව
ඇ .85 එ අදී පුේගල ඡපිරුා භුන්කා පිටකයබඳ සිදුකම පථයඡසාණ ප්‍රක ඵල වල අුවව ඡමඡ ක්
ස යකැයි පිටකයඡගන පැවක ඡබොඡහ ඡවික ක ම වාද රාියයක් බිඳ වැටී ක ඡ.. ධයාන සෘේධි බල
හා අභිනා තේවයන් පිටකළිබඳව ඡමඡ ක් පැවක ආගන්ක අභියාර ශේධි වල මමා වූ පිටකළිගැනීම්
පේධක ය නූ න ශේදයාඡේ දිුරණුවතේ සමඟම යළිතේ වරක් කාලඡස වැය ලාඡවන් මළ ඇම
ප න්ඡගන ඇ . ඡමය අතීන්‍ද්‍රිය සංජානනය සම්බන්ධව වැදගතේ සිදු ඇමක් ඡලස සැලකිය හැකි ය.
සාමානය පුේගලයින් පවා ඡමම හැකියා ශේශේධ මට් ම් වයන් පිටක අ ා ක බිය හැකි ය. එඡසතම
‍රන්කව පුහුණු කිරීම මඟින් ඡම් හැකියාව වථයධනය කරග හැකි ය. ඡමොමඡස එක්
ක්‍රියාකාරීතේවයක් ාථයකික සංජානනය හා සම්බන්ධය.86 ඡම් හැකියාව මඟින් ඉඡගුවම,
මඡන යාලක හැකියාව, ශේමථය නය, බුේධිය හා තීරණ ගැනීම වැනි ඡේ සිදු ඡකඡථය.87 ඡමොමඡස
අඡනක් ක්‍රියාකාරීතේවය සම්බන්ධ වුවඡස අ ාථයකික සංජානන සමඟය. එබඳු හැකියා මඟින්
ාථයකික ඡලස දතේ ලබා ගැනීඡමන් පරිබා අරව ානෑම ඡදයක් පිටකයබඳ පු හල් ඡලස අථය ක නය
කරගැනීඡම් හැකියාව මනස ඇක ඡේ. ඡමොමඡය අ වම්පස අථයධය සාමානය ාථයකික
සංජානනය තේ දකුණු පස අථයධය අ ාථයකික සංජානනය තේ සම්බන්ධය. නිථයමාණශීලී බව, රස
ශේඳීම දයාව චම්‍රිය ආදී මානව ගුණ නිරූපණය ද අ ාථයකික සංජානනය උපකාරී ඡේ.88 ඡම්
ඡහතළ ව නිසා අතීන්‍ද්‍රිය සංජානන හැකියාව ඇක පුේගලයින් හඳුනාගැනීම ඇක එක් න්ුවමක්
වුවඡස එකී අය සළ විශේඡ තෂී නිථයමාණශීලී කුසල ා පිටකළිබඳව ඡසොයා බැලීම මඟින් බව දැක්ශේය
හැකි ය.89 නිථයමාණශීලී බව හා බුේධිය ආදී මානව ගුණ ඉගැන්ශේය ඡහ පුහුණු කම හැකි ඡනො
ඡේ.90 එය ඡකඡනකු උප ලැබීඡම් දීම උරුම වන විශේඡ තෂී ජානමය හැකියාවකි.91 එය
ඡකඡනකුඡේ අතීන්‍ද්‍රිය සංජානන හැකියාව මැන බැලීඡම් නිථයණායකයක් ඡලස ද සැලඡක්.92
එබැශේන් නිථයමාණශීලීතේවය හා රසන ාව වැනි මානසික ගුණ ඇක අය අතීන්‍ද්‍රිය සංජානන
හැකියාව මළ කරග හැකි පුේගලයින් ඡලස සැලකිය හැකි ය.93 ඡම් අුවව සාමානය පුේගලඡයකු
ළ ම පවා ඡම් හැකියාව ඉ ා ස්වල්ප ව ඡයන් ඡහ දැකග හැකිබව පැහැදියය.94 ධයාන උපදවා
එය පාදක කරඡගන අතීන්‍ද්‍රිය සංජානන හැකියාව වථයධනය කිරීම පිටකණිස වෑයම් කිරීම සාමානය
පුේගලඡයකු සළ දුබල අතීන්‍ද්‍රීය සංජානන හැකියා සංවථයධනය කිරීමක් ඡසත දැක්ශේය හැකි ය.95
සාමානය පුේගලයින් ළ ම දුබල ව ඡයන් ශේදයමාන වන අතීන්‍ද්‍රිය සංජානන හැකියාව
ඉස්මළ වුවඡස යම් යම් විශේඡ තෂී අවස් ාවලදීය.96 ශේඡේ යක ජීවතේ වන දරුඡවකු මේබිඡම්
ජීවතේවූ සිය ඡදමේපිටකයන්ඡේ හදිසි අවාවය ාථයකික ඡනො වන අුරරින් සංජානනය ශේයහැකි ය.97
එබඳු ඡේවල් ඉ ා ශේ ාල ප්‍රමාණයක් පිටකළිබඳව මඡන ශේදයා ශේාය ඡක්‍ෂතත්‍රඡස ශේඡේශීය පථයඡසාණ
ළ ම සිදු ඇ ක ඡ..98 මී අම රව අප සෑම ඡකඡනකු ම දැඡනන ස්වවාවයක් ද ක ඡ..99 ඒ අුවව
ශේ ාල කරදරයක් ඡහ අනළ රක් සිදු ඇම ප්‍ර ම ඒ පිටකළිබඳව සි දැඡනන කිසියම් අපහවි ාවක්
බඳු සික ශේල්ලක් නිසා ඒ කරදරඡයන් ඡහ අනළ රින් වැමකී ගිය ආකාරය ඡබොඡහ ඡදඡනකු
විලබ අතේදැකීමකි.100 යඡමකු හා ක ාබස් කරන්න් සිටින අවස් ාවන් අ දී ඒ පුේගලයා ඡවක න්
සෘජුව අනාවරණය ඡනොවූ ශේශේධ වූ ඡ ොරළ රු කිසියම් ුවහුරු හැඟීමක් ඡලස අපඡේ සි ඡව
සන්නිඡේදනය ශේය හැකි ය.101 ශේප ක දී අඳුරු හා අප්‍රසන්න හැඟීම් සමඟ බේධ ඇ සි දැඡනන
අතීන්‍ද්‍රීය සංජානනය ලාවයක දී දැඡනුවඡස පැහැපතේ හා ප්‍රසන්න හැඟීම් සමඟ බේධ ඇ බව ඒ
පිටකළිබඳ නිරීක්ාණය කිරීඡම්දී පැහැදිය ඡේ.102 ඡමය අතීන්‍ද්‍රිය සංජානන හැකියාව අදාම ඡමොමඡස
වුහ වථයධනය ඇ ඇක පුේගලයින් ළ ම මඳ ව ඡයන් දැක ග හැකි ය.103 එබඳු පුේගලයින් සිය ජීව

12. 279
ශේදයා හැකියාව වඩාතේ වථයධනය කර ගැනීම වෑයම් කිරීම මඟින් ඒ හැකියාව වැි දිුරණු කරග
හැකි ය.104
සාමානයඡයන් ානෑම පුේගලඡයකු සළ ව ඡම් අතීන්‍ද්‍රිය සංජානන හැකියාව මඳ ව ඡයන්
ඡහ ඇක බව ශේ ්වාස ඡකඡථය. නමුදු ඒ පුේගලයන් අ ර පවා ඡම් හැකියාව අඩු වැි ව ඡයන්
ක බූ අය සි ඇක බව එඩ්ගා ඡක්ම වැනි පුේගලයින් පිටකයබඳ සලකා බලන ශේ පැහැදිය ඡේ.
ඡබොඡහ ශේ පුරාණ ආගන්ක ඉක හාසය ළ ම අනාග වක් ෘවරුන් හා දිවැස් ලාවන් ව ඡයන්
සැලකී ඇතේඡතේ ද ඡමබඳු පුේගලයින් බවද පිටකයග හැකි ය. එඡසතම ඡම් අතීන්‍ද්‍රිය සංජානන
හැකියාව ඡමබඳු පුේගලයින් ළ ම ද ශේදයමානවුවඡස ශේශේධ මට් ම් අුවවය.ඡම් අුවව ඔවුන්ඡේ
හැකියාව ද ශේශේධ ඡේ. මුවායතේවය අභිබවා ශේශේධ අසාමානය ඡේ කම හැකි මානසික මට් මක් ඇක
පුේගලයින් ඡලස සමාජවයවහාරය අුවව පිටකළිඡගන ක ඡ.. ඊ ආගන්ක පවිබිමද ඇ ැම්
අවස් ාවන් අ දී ඈඳා ඇක බව ද පැහැදියව දැක ගැනීම ලැඡ.. ඒ අුවව ඒ ඒ ආගඡම් ස ය
අස ය ාවය පිටකයබඳ මැන ගුව ලබන නිථයණායක ඡසත ද ඡමබඳු අතීන්‍ද්‍රිය සංජානන හැකියා ඇක
පුේගලයින්ඡේ ක්‍රියාකාරීතේවය සලකා ඇක බව දැන ගැනීම ලැඡ.. මී ඡහතළ ඇ ඇතේඡතේ
අනාදිමතේ කාලයක ප න් පාර ඡවික ක සිදු ඇම් හා එබඳු ශේ ්න් ක්‍රියා කම හැකි පුේගලයින්
පිටකයබඳ සාමානය ජන සමාජය ශේසින් දක්වන ලද අවධානයයි. ඡම් නිසාම ඡම් පුේගලයින් එවක
පැවක සමාජ සම්ම ය ළ ම ඉමහතේ ඡගිරවය ඡමන්ම ශේඡ ක සැකය ද පාත්‍ර ඇ ක ඡ..
ඡබොඡහ ශේ දැුවම ලැබීඡම් එකම මාථයගය ාථයකික සංජානනය පමණකැයි සැලකුණු සමාජ
වුහය ළ ම අතීන්‍ද්‍රිය සංජානනය මඟින් ඡ ොරළ රු සන්නිඡේදනය කරග හැකි පුේගලයින් පිටකළිබඳ
දක්වන ලද අශේයාර පූථයවක කුළ හලය ඡමය ප්‍රධාන ම ඡහතළ වයි. සාමානය අතීන්‍ද්‍රිය සංජානන
හැකියා ස අ අය වුවද ‍රමානූකූල අවයාස කිරීම ආදිඡයන් ඒ හැකියාව වැි දිුරණු කරග හැකි
ය. ඒ සඳහා බුදු දහඡම් සඳහන් සම වාවනා ‍රම පවා වාශේ ා කම හැකි ය. සම යුව සි
එකඟකර පිටකරිසිදු කිරීම සඳහා ඇක වාවනා ‍රම සියල්ල ම ඡපොදුඡේ වයවහාරවන නාමයකි. එ අදී
සි එකඟ කිරීම, පිටකරිසිදු කිරීම එක් අරමුණුක දිගු කාලයක් පවතේවා ගැනීම ආදිය සිදු ඡේ. ඡම්
හැකියා වැි දිුරණු කිරීම මඟින් ඡකඡනකු ළ ම නිසථයගව ඇක අතීන්‍ද්‍රිය සංජානන හැකියාව
වථයධනය කර ගැනීම අවකා සැලඡසත. ඡම් ය ඡතේ ශේශේධ අතීන්‍ද්‍රිය ක්තීන් ඡකඡනකු
ඡගොඩනඟා ග හැකි බව බුදු දහඡම් ශේස් ර ඡකඡථය. ඡම් හැකියා ලැබීම නම් ඒ සඳහා ඇක පූථයව
අව ය ා සම්පූථයණ කම ුරළ ය. ඡම අදී පුථයව අව ය ා ඡලස දක්වා ඇක විදුවිකම් සෑම ඡදයක්ම
පාඡහත සදායාර ධථයම ා සමඟ සම්බන්ධ ා දක්වන බවද ඉ ා පැහැදියව ඡපනී යන්නකි. මන්ද
අතීන්‍ද්‍රිය සංජානන හැකියාව ලැබීම නම් සාමානය න්නිසතේ බව වඩා වැි දිුරණු වූ පරාසයකින්
ගුණවතේ බව පැවක ය ුරළ බැශේනි. සාමානය න්නිසා යුව දුබල ා වයන් ුරළ ැනැතේඡ කි. ඡම්
දුබල ා නිසා සාමානය න්නිසාඡේ පිටකයශේ ඉන්‍ද්‍රිය ක්ක ය එ රම් ප්‍රබල නැ . ඡම් ඉන්‍ද්‍රිය හැකියාව
ප්‍රබල කර ගැනීම නම් ඡවික ක ඉන්‍ද්‍රියන්ඡේ මමාව වැි දිුරණු කරග හැකි පිටකයවර ගැනීම
පමණක් ප්‍රමාණවතේ නැ . සාමානය පිටකයශේ න්නිස් ඇස ඡපඡනන දුරප්‍රමාණය වඩා ඡපනීම
ඇක කර ගැනීම නම් ඡම් සඳහාම සකස්කර ඇක දුර දක්නයක අධාරය ලබාග ුරළ ඡේ.
දුරදක්නය මඟින් සිදු කරුවඡස සාමානය පිටකයශේ න්නිස් ඇස නැක හැකියාවක් ශේදයාඡේ පිටක අ මඟින්
ඊ ලබා දීමයි. ශේයපතේ ඇම හා ඡවනතේ කරුණු ඡහතළ ඇම නිසා පිටකයශේ න්නිස් ඇඡසත ඡපනීඡම්
හැකියාව දුබල වූ අඡයකු අක්ෂි චවදය පරීක්ාාවක් මඟින් ඇඡසත දුබල ාවය සරිලන කාය
වථයගයක් ඡයදූ ඇස් කණ්නාි යක් වාශේ ඡයන් නීඡර ගී පුේගලඡයකුඡේ ඇක ප්‍රමාණය ඡපනීඡම්
හැකියාව වැි දිුරණු කර ග හැකි ය. ඡමඡසත ඇඡසත ඡපනීම දුබල වූ අඡයකු කණ්නාි ඡහ
කාය වාශේ ඡයන් එම හැකියාව වැි දිුරණු කර යළි පිටකයශේ ස්වවාවය පතේ කිරීම අතීන්‍ද්‍රිය සංජානන
හැකියාව ඡසත සැලකිය ඡනො හැකි ය. මන්ද අතීන්‍ද්‍රිය සංජානන හැකියාව නම් ඉන්‍ද්‍රිය වාශේ ඡයන්
ඡ ොරව දැුවම ලබා ගැනීම වන බැශේනි. නමුදු එ අදී වුවද සාමානය පිටකයශේ ඉන්‍ද්‍රියන් අ ක්‍රියාකාරීතේවය
නීඡර ගීව පැවක ය ුරළ ඡේ. නැ ඡහොතේ ඊ අදාම අතීන්‍ද්‍රිය සංජානන හැකියාව ලබාග ඡනො හැකි
බව බුදු දහඡම් සඳහන් ඡේ.105