1. ТҰЛҒА
ПСИХОЛОГИЯСЫ
Орындағандар: 1 курс Магистрант Физика
(білім) Физика-техникалық Факультеті
Амиркожанова Мира
Асылбекова Айнұр
Базлуова Перизат
Мукалиева Нургуль

2. ТҰЛҒА ЖӘНЕ ИНДИВИДУАЛДЫЛЫҚ



Тұлға — жеке адамның өзіндік адамгершілік, әлеуметтік,
психологиялық қырларын ашып, адамды саналы іс-әрекет
иесі және қоғам мүшесі ретінде жан-жақты сипаттайтын
ұғым. Aдамның әлеуметтік қасиеттерінің жиынтығы,
қоғамның даму жемісі және белсенді қызмет ету мен
қарым-қатынас орнату арқылы жеке адамды әлеуметтік
қатынастар жүйесіне енгізудің жемісі.
Тұлға психологияда өзінің өмір жолын белгілей алатын,
қайталанбас даралық ерекшелігін сезінетін субъект. Яғни,
белгілі бір мәнді іспен айналысатын, азды-көпті білімі,
өмірлік тәжірибесі, дүниетанымы мен сенімі бар адамды
тұлға деп атайды. Тұлға бойындағы адамгершіліктің
көрінісі ар-ұятқа кір келтірмеуінен, намысын жоғары
ұстауынан байқалады.
Индивидуалдық – бұл әр адамның өзіне ғана тән жекедара қасиеттерінің жиынтығы, яғни бір адамның екінші
адамнан айырмашылығы.

3. ТҰЛҒА БЕЛСЕНДІЛІК СУБЪЕКТІСІ
РЕТІНДЕ

Мәселен, философия тұлғаны таным мен творчествоның,
іс-әрекеттің субъектісі ретінде қарастырса, психология
оны психикалық қасиеттер мен процестердің: мінезқұлық, темперамент, қабілет, т.б. тұрақты жиынтығы
ретінде зерттейді. Осы аталған және басқа да
ғылымдардың ғылыми мәліметтеріне сүйене отырып,
әлеуметтану ғылымы тұлғаны әлеуметтік өмірге белсеңді
түрде араласатын, әлеуметтік қатынастардың субъектісі
ретінде қарастырады. Тұлға - әлеуметтанудың өзекті
проблемаларының бірі, өйткені қоғамдағы болып жататын
әлеуметтік құбылыстар мен процестердің, сол сияқты
жекелеген адамдар мен әлеуметтік топтардың ісәрекеттерінің себептерін, мәнін жеке тұлғалардың мәнді
сипатты белгілері арқылы түсінуге болады.

4. ТҰЛҒАНЫҢ БАҒЫТТЫЛЫҒЫ

Тұ лғ аның бағ ыттылығ ы - тұлғаның іс-әрекетін
бағдарлайтын және нақты бар жағдаяттан біршама
тәуелсіз, орнықты түрткі-ниеттер жиынтығы.
Тұлғаның бағыттылығы оның мүлделерімен,
бейімдерімен, сенімдерімен, мұраттарымен
сипатталады және бұлар арқылы адамның
дүниетанымы білінеді. Тұлғаның дамуы — білім
беру міндеттері тұрғысынан екі мағынаға ие:


1) тұлғаны қоғамдық өмірдің әр түрлі саласына
жауапкершілікпен қатысуға тәрбиелейді;
2) жеке адамның жан-жақты үйлесімді дамуы, ақыл-ойы,
еркі, сезімі мен оңтайлы логикалық- эмоциялықпсихологиялық сапалары мен көзқарастары.

5. ИНДИВИД, ТҰЛҒА,
ИНДИВИДУАЛДЫЛЫҚ

Индивид – бұл адамдардың психологиялық
сипаттамаларының физикалық алып жүрушісі.
Нақты субьектіні әлеуметтік топтан ажырату үшін
«әлеуметтік индивид» түснігін қолданылады.
Индивид тұлғаның ерекшеліктерінің алғы
шарттарын қалыптастырады, бірақ тегі бойынша
әлеуметтік – мәдениленген салаларын ережеге сай
детерминациялай алмайды. Ал тұлға ( А.Н.
Леонтьевтің анықтамасына сәйкес) – мәдени –
тарихи даму барысында белсенділік, субьектілік,
құмарлылық, және сапалылық қасиеттерін шегеріп
оны қалыптастырған жүйелі қасиеттері. Бұл
анықтама логикасына сәйкес кез келген индивид
тұлғаға айналып, тұлға өз кезегінде әрқашан
анатомды – физиологиялық алғы шартармен бір
мәнді анықталып жатпайды.

6. ИНДИВИД, ТҰЛҒА,
ИНДИВИДУАЛДЫЛЫҚ

Индивид пен тұлғаның өзара әрекеттесуін жалпы
алғанда тарихта әр түрлі шешілген дене мен
рухтың мәселесін көрсетеді, мысалы дене – бұл
тағдыр деп тұжырымдай келе Фрейд тұлғаның
биологиялық іргетасына адам өмірінде шешуші
рөлін берді, ал отандық психологияда керісінше
бірнеше он жыл бұрын тұлға болып қалыптасуы:
кім олай атамады, кім тек индивид болып қала
береді деген шарттары кең талқыланды. Бұл
қарама – қарсылық даралық айырмашылық
психологияның психофизиологиялық жағын
жақтаушылар мойындаған идеологиялық мағғна
сияқты ғылыми мағнада болмады.

7. ИНДИВИД, ТҰЛҒА,
ИНДИВИДУАЛДЫЛЫҚ
Индивид пен тұлғаның сипаттамаларын біріктіру
үшін В. С. Мерлин интегралды даралық түснігін
енгізіп, оның атымен белгілей отырып, ондағы
барлық табиғи және әлеуметтік сапаларды тығыз
байланыстырды. А. Н. Леонтьевке қарағанда В. С.
Мерлин индивидті және жеке тұлғалық қырларды бір
– біріне қарсы қоймай, оларды бағындыруға
тырысты.
 Индивидтілік индивидуалдылықта болады.
Индивидуалдылық – бұл өздігінен дамитын және
өздігінен реттелетін автономдық ерекше және
қайталанбайтын биоәлеуметтік жүйе.
 Индивидуалдылық ты индивид, тұлға және олардың
арасындағы байланыстар деп айтуға даболады.


8. НАЗАР АУДАРЫП
ТЫҢДАҒАНЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!!!