Εκπαιδευτική αξία παιχνιδιού

1. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΞΙΑ
ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ
Χριστίνα Σουλιώτη ΑΜ 10799910 Δ’ ‘Ετος

2. ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ
 Παιχνίδι ή παίγνιο αποκαλείται μια δομημένη δραστηριότητα
που έχει ως σκοπό την ψυχαγωγία ή ασκείται σαν
εκπαιδευτικό εργαλείο. Κύριοι παράγοντες του παιχνιδιού είναι
οι κανόνες, τα επιτεύγματα, η πρόκληση και η αλληλεπίδραση.
Τα παιχνίδια, γενικά, υποβάλλουν τον παίκτη σε μια ψυχική η
σωματική διέργεση ή πολλές φορές και τα δυο. Πολλά
παιχνίδια βοηθάνε στην ανάπτυξη πρακτικών δεξιοτήτων,
μπορεί να έχουν μορφή άσκησης ή να έχουν εκπαιδευτικό,
προσομοιωτικό ή ψυχολογικό χαρακτήρα.

3. Η ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ(1/2)
 Ο ρόλος του παιχνιδιού είναι πολυσήμαντος στην ανάπτυξη
νοητικών και γνωστικών δεξιοτήτων καθώς προσφέρει μια
ποικιλία ερεθισμάτων για παρατήρηση, διερεύνηση,
πειραματισμό, ανάπτυξη στρατηγικών, διατύπωση
υποθέσεων, κατανόηση, επίτευξη στόχων και επίλυση
προβλημάτων. Επιπλέον, μέσα από το παιχνίδι τα παιδιά
αντιλαμβάνονται το σώμα τους, τα όρια και τις δυνατότητές,
αναπτύσσουν δεξιότητες προσανατολισμού και προσαρμογής
του σώματός τους στις ανάγκες της κίνησης αλλά και στα
πρόσωπα και αντικείμενα που συχνά το περιβάλλουν.
 Πολύ σημαντικός εξάλλου, αποδεικνύεται ο ρόλος του
παιχνιδιού στην ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων του
παιδιού. Μέσα στο παιχνίδι τα παιδιά εκφράζονται,
επικοινωνούν, αλληλεπιδρούν με τους συνομηλίκους,
συγκροτούν ομάδες, δομώντας έτσι την εικόνα του εαυτού
τους, των άλλων και του κόσμου.

4. Η ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ (2/2)
 Μεγαλύτερη παιδαγωγική αξία έχει το συμβολικό ή φανταστικό
παιχνίδι κατά το οποίο το παιδί μεταφέρεται από την
πραγματικότητα στη σφαίρα της φαντασίας, υποδύεται
ρόλους, υιοθετεί συμπεριφορές των ενηλίκων ή ηρώων από
ιστορίες και παραμύθια. Μέσα από το συμβολικό ή φανταστικό
παιχνίδι επεξεργάζεται τις εντάσεις του και λυτρώνεται από
το άγχος που του προκαλούν οι περιορισμοί της ηλικίας και
του περιβάλλοντός του, π.χ. ένα παιδί που θέλει να οδηγήσει
το αυτοκίνητο του πατέρα του και δεν του επιτρέπεται να το
κάνει, αναποδογυρίζει ένα κασόνι ή μια καρέκλα, κάθεται σε
αυτό και το χρησιμοποιεί ως αυτοκίνητο. Υποδύεται το ρόλο
του οδηγού και υιοθετεί τις συμπεριφορές που γνώρισε από τα
βιώματά του. Με το στόμα μιμείται τους ήχους της μηχανής,
γυρίζει το φανταστικό τιμόνι, πατά φρένα και με τα πόδια
προσπαθεί να μετακινεί το φανταστικό αυτοκίνητο. Με τον ίδιο
τρόπο ένα σκουπόξυλο μπορεί να γίνει άλογο ή σκήπτρο και
το παιδί να παίξει το ρόλο του καβαλάρη ή του βασιλιά,
αντίστοιχα.

5. ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΣΥΜΒΑΛΕΙ ΘΕΤΙΚΑ:
1) στην γνωστική, την σωματική, την
κοινωνική και την συναισθηματική ανάπτυξη
των παιδιών.
4) Ενισχύει την αυτοπεποίθηση, τις
προσαρμοστικές ικανότητες και την
ανθεκτικότητα του παιδιού, με αποτέλεσμα
να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τις
μελλοντικές προκλήσεις της ζωής.
2)Βοηθάει το παιδί να χρησιμοποιεί την
δημιουργικότητά του καθώς αναπτύσσει την
φαντασία, την επιδεξιότητα και την
σωματική, γνωστική και συναισθηματική
δύναμη.
5) Επιτρέπει στα παιδιά να μάθουν πώς να
δουλεύουν σε ομάδες, να μοιράζονται, να
διαπραγματεύονται, να λύνουν προβλήματα
και να μάθουν να αμύνονται
3) επιτρέπει στα παιδιά να δημιουργήσουν
και να εξερευνήσουν έναν κόσμο στον οποίο
μπορούν να κυριαρχήσουν πάνω στους
φόβους τους
6) Βοηθάει τα παιδιά να προσαρμοστούν
στο σχολικό περιβάλλον και ενισχύει την
ετοιμότητα των παιδιών για μάθηση,
εκμάθηση συμπεριφορών και δεξιότητες
επίλυσης προβλημάτων.

6. ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΑ ΤΟΥ
ΠΑΙΧΝΙΔΟΥ
 Piaget: Το παιχνίδι είναι ο τρόπος με τον οποίο το παιδί
απορροφά τον εξωτερικό κόσμο και αφομοιώνει την
πραγματικότητα με το εγώ του, ενώ παράλληλα
απελευθερώνει το εγώ του από τις απαιτήσεις της
προσαρμογής.
 Vygotsky: Η αξία του παιχνιδιού είναι σημαντική στη
συναισθηματική ανάπτυξη και πολιτιστική μύηση του παιδιού,
γιατί είναι μέσο ικανοποίησης αναγκών, πηγή κινήτρων,
συναισθηματικών βλέψεων και φιλοδοξιών.

7. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ
 Να είναι ευχάριστη, να είναι αυτοσκοπός,
 Να υπακούει σε δικούς της κανόνες,
 Να προσεγγίζει συμβολικά αντικείμενα και καταστάσεις
πραγματικές, να επιλέγεται αυθόρμητα και ελεύθερα,
 Να αντλεί από την πραγματικότητα,
 Να λειτουργεί στη σφαίρα της φαντασίας, να απαιτεί ενεργή
συμμετοχή των παικτών,
 Να φαίνεται απρόβλεπτη ως προς την εξέλιξη και την
κατάληξή της, να λυτρώνει από συναισθηματικές εντάσεις,
 Να αποτελεί πηγή που οδηγεί σε νέες γνώσεις και εμπειρίες.

8. ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ
 Ο εκπαιδευτικός συχνά παρεμβαίνει στο παιχνίδι δίνοντας
κατευθύνσεις, υποστηρίζοντας και ενθαρρύνοντας τα παιδιά.
Με τις κατάλληλες παρεμβάσεις, τα παιδιά διευρύνουν το
παιχνίδι τους υιοθετώντας δραστηριότητες λίγο πιο
προωθημένες από αυτές που θα μπορούσαν να
πραγματοποιήσουν χωρίς βοήθεια. Ο προσδιορισμός της
«κατάλληλης στιγμής» για την παρέμβαση είναι καθοριστικής
σημασίας. Οι συνηθέστερες «κατάλληλες στιγμές » για να
παρέμβει ο εκπαιδευτικός είναι:
 Όταν πρέπει να βοηθήσει το παιδί που θέλει να παίξει αλλά
δεν μπορεί να ενταχθεί σε κάποια ομάδα
 Όταν χρειάζεται να κατευθύνει ένα παιδί που περιφέρεται
άσκοπα και δε βρίσκει τρόπο να απασχοληθεί και
 Όταν είναι ανάγκη να προκαλέσει το ενδιαφέρον των παιδιών
και να δώσει περισσότερα ερεθίσματα

9. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΑΙΧΝΙΔΙΩΝ
ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ
Κοινωνικό
Συναισθηματικό
Κινητικό
Παιχνίδι με
κανόνες
Νοητικό

10. ΠΙΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ
 Νοητικό παιχνίδι: περιλαμβάνει δραστηριότητες που εμπεριέχουν
λειτουργική επικοινωνία και διαμόρφωση εννοιών. Περιλαμβάνει επίσης
δραστηριότητες πειραματισμού, εξερεύνησης, λύσης προβλήματος,
αναπαραστάσεις, μίμηση και δημιουργικές δραστηριότητες που προάγουν
τις πνευματικές λειτουργίες πχ. τη συγκέντρωση, την προσοχή, τη μνήμη,
την κρίση, την περιέργεια, τον προβληματισμό, την πρόβλεψη, τη λογική
αιτιολόγηση, τη συμπερασματική σκέψη, τη φαντασία και τη
δημιουργικότητα.
 Κοινωνικό Συναισθηματικό παιχνίδι: Σ΄ αυτή την κατηγορία
περιλαμβάνονται δραστηριότητες που γίνονται στην ομάδα, με ένα ή
περισσότερα άτομα, και περιέχουν τα στοιχεία της επικοινωνίας, της
συνεργασίας, της αλληλεπίδρασης, της ευαισθησίας, της συμπάθειας ή
αρνητικά συναισθήματα επιθετικότητας, ανταγωνισμού.
Στα παιχνίδια στην ομάδα τα παιδιά επιτυγχάνουν την προσωπική
ανάπτυξη και την κοινωνικοποίηση. Καλλιεργούν την αυτεπίγνωση,
γνωρίζουν τα συναισθήματα και τα ελέγχουν. Δημιουργούν κίνητρα για
δράση, υιοθετούν στάσεις και αξίες που είναι προϊόν κοινωνικής
μάθησης. Αποκτούν συναισθηματική ισορροπία με τον έλεγχο των
συναισθημάτων και τη λύτρωση από εντάσεις που προκαλούν οι
περιορισμοί του περιβάλλοντος.

11.  Κινητικό Παιχνίδι: Περιλαμβάνει δραστηριότητες κινητικές με
μεγάλες και μικρές κινήσεις και δραστηριότητες χειρισμού αντικειμένων,
συντονισμού ματιού χεριού, κατασκευής, καταστροφής, εξερεύνησης
μέσω αισθήσεων, δημιουργικής κίνησης και περιπέτειας. Για τις
δραστηριότητες αυτές προσφέρονται το οικοδομικό υλικό, ο πηλός, η
άμμος, τα ξύλα διάφορων σχημάτων και μεγεθών, υλικά και παιχνίδια
συναρμολόγησης. Τα παιχνίδια εξωτερικού χώρου εξυπηρετούν
δραστηριότητες με μεγάλες κινήσεις όπως αναρρίχηση, έκταση, αιώρηση,
πηδήματα, εκτινάξεις κ.λπ. Το κινητικό παιχνίδι προάγει τη φυσική
ανάπτυξη των παιδιών, την καλή κατάσταση του οργανισμού, τον έλεγχο,
τη σταθερότητα, τον εκλεπτυσμό και το συντονισμό των μεγάλων και
μικρών κινήσεων. Καλλιεργεί επίσης την αντίληψη του χώρου, τις θέσεις
των αντικειμένων στο χώρο, τις σχέσεις μεταξύ τους και τις κατευθύνσεις.

12. ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ
 https://www.paidiatros.com/paidi/mathisi-
sxoleio/paixnidi-meso-anaptixis-mathisis
 https://enallaktikidrasi.com/2018/11/axia-paixnidiou-
paidia-rolos-ekpaideutikou/