3AmpelokipoiAthinas-ErgasiaMeSxolia-v7F

Αμπελόκηποι Αθήνας: Ομάδες της ευρύτερης περιοχής των Αμπελοκήπων Αθήνας / 56ο
Γυμνάσιο Αθήνας/ Συντακτική και
Φωτογραφική Ομάδα Εργαστηρίου Πληροφορικής / Σχολικό έτος: 2020-2021 [1]
Αμπελόκηποι Αθήνας:
Ομάδες της ευρύτερης περιοχής
των Αμπελοκήπων Αθήνας την
περίοδο του μεσοπολέμου
56ο
Γυμνάσιο Αθήνας
Αναζήτηση πηγών:
 Μαθητές των τμημάτων Α1, Α2 και Α3 του Γυμνασίου
 Συντακτική και Φωτογραφική Ομάδα Εργαστηρίου Πληροφορικής
- Δράση:
«Συντακτική και Φωτογραφική Ομάδα Εργαστηρίου Πληροφορικής»
Συνένωση ψηφιακών αρχείων σχολικό έτος: 2020-2021

Περιεχόμενα
Ομάδες στην περίοδο του μεσοπολέμου ................................................................................. 3
Παράρτημα.............................................................................................................................. 21
Από δημοσίευση του κυρίου Ανδρέα Μπαλτά....................................................................... 21
Φύλλο εργασίας σχολικής χρονιάς: 2020-2021...................................................................... 23
Εντοπισμός των ομάδων στους υπολογιστές του εργαστηρίου Πληροφορικής, στον
διαδραστικό πίνακα του εργαστηρίου αλλά και από απόσταση μέσω της πλατφόρμας
webex ...................................................................................................................................... 25

Ομάδες στην περίοδο του μεσοπολέμου
Η περιοχή των Αμπελοκήπων Αθήνας είχε αρκετές ομάδες παλαιότερα,
πολλές από τις οποίες ήταν προσφυγικές. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι
στην ευρύτερη περιοχή των Αμπελοκήπων Αθήνας εγκαταστάθηκε ένας πολύ
μεγάλος αριθμός προσφύγων της Μικράς Ασίας και γενικότερα από την
περιοχή της σημερινής Τουρκίας. Δημιουργήθηκαν συνοικισμοί όπως τα
Κουντουριώτικα, ο Κάδμος, η Στέγη Πατρίδας, ο συνοικισμός
Κωνσταντινουπολιτών - Γηροκομείου, ο συνοικισμός Αβερωφείου κτλ. Στους
συνοικισμούς αυτούς αναπτύχθηκε ο αθλητισμός. Δημιουργήθηκαν πολλές
ομάδες οι οποίες ασχολήθηκαν, κυρίως, με το ποδόσφαιρο. Οι εφημερίδες του
μεσοπολέμου, μέσω της καταγραφής συναντήσεων ομάδων ποδοσφαίρου και
τη δημιουργία ανεπισήμων πρωταθλημάτων, όπως της «Βραδυνής», των
«Αθλητικών Χρονικών» κ.α., τεκμηριώνουν την κυριαρχία του ποδοσφαίρου
στην Ελλάδα την εποχή εκείνη.
Στην ευρύτερη περιοχή των Αμπελοκήπων Αθήνας πιο γνωστή ομάδα και μια
από τις μεγαλύτερες στην Ελλάδα, είναι αναμφίβολα η ομάδα του
Παναθηναϊκού. Δημιουργήθηκε το 1908 ως Ποδοσφαιρικός Όμιλος Αθηνών
(Π.Ο.Α.) και μάλιστα "ασκώντας αποκλειστικά το άθλημα της
ποδοσφαιρίσεως, ο δεύτερος σύλλογος μετά το Γουδί που θα έκανε κάτι
τέτοιο", σύμφωνα με το βιβλίο του Μελέκογλου "Γιώργος Καλαφάτης. Ο
ιδρυτής του Παναθηναϊκού" το οποίο απέκτησε η Συντακτική και
Φωτογραφική μας Ομάδα για τις ανάγκες των εργασιών της. Το πρώτο
επίσημο παιχνίδι του Π.Ο.Α. ήταν στις 21 Μαΐου 1908 με τον Διαγόρα
«φορώντας λευκό πανταλόνι και ερυθρό υποκάμισο» που ήταν και τα πρώτα
χρώματα της ομάδας. Η ομάδα είχε ως έδρα της ένα οικόπεδο στην οδό
Πατησίων, εκεί που είναι τώρα το Οικονομικό Πανεπιστήμιο. Μετά από

εσωτερικά προβλήματα δημιουργήθηκε το 1910 ο Πανελλήνιος
Ποδοσφαιρικός Όμιλος (Π.Π.Ο.) από τον Καλαφάτη με χρώματα πράσινο και
λευκό και νέο γήπεδο στην πλατεία Αγάμων, κοντά στην πλατεία Αμερικής.
Το 1918 καθιερώθηκε ως έμβλημα το τριφύλλι. Το 1920 ονομάστηκε
Πανελλήνιος Ποδοσφαιρικός και Αγωνιστικός Όμιλος (Π.Π.Α.Ο.)
δηλώνοντας πρόθεση να ασχοληθεί και με άλλα αθλήματα. Το 1922
μετονομάστηκε σε Παναθηναϊκός Αθλητικός Όμιλος (Π.Α.Ο.), για να
ξεχωρίσει και από τον Πανελλήνιο. Στις 8 Μαρτίου του 1922 ο Δήμος
Αθηναίων παραχώρησε τον χώρο στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας 160 στον
Παναθηναϊκό όπου κατασκευάστηκε το γήπεδο, το οποίο αποτελεί τοπόσημο
για την περιοχή. Περισσότερες πληροφορίες για την ιστορία του
Παναθηναϊκού στην βικιπαίδεια καθώς και σε διάφορα βιβλία για τον
Παναθηναϊκό με τεκμηρίωση της ιστορίας του, όπως είναι αυτό του
Μελέκογλου. Ο Παναθηναϊκός, αν και δεν ξεκίνησε ως ομάδα της ευρύτερης
περιοχής των Αμπελοκήπων, έχει συνδεθεί με τους Αμπελόκηπους, τον
γνωρίζουν όλοι και έχουν γραφτεί αρκετά για την ιστορία του. Οι ομάδες μας,
στη συγκεκριμένη εργασία, ασχολούνται με την καταγραφή ονομάτων
σωματείων της ευρύτερης περιοχής στην οποία ανήκει η σχολική μας μονάδα,
τα οποία λειτουργούσαν κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου.
Τις μέχρι τώρα αναφορές σωματείων που έχουμε βρει τις έχουμε αναρτήσει
σε δύο τεύχη στο διαδίκτυο. Τεύχος Α' και Τεύχος Β'. Συνοπτικά οι
αναφορές των σωματείων έχουν αναρτηθεί εδώ.
Τα πιο γνωστά από τα πολλά είναι:
 η Άμυνα Αμπελοκήπων και
 η Πέρα Κλουμπ Γηροκομείου
αλλά και
 ο Ιέραξ Αμπελοκήπων και
 το Βυζάντιο Αμπελοκήπων

Ακολουθεί παρουσίαση των πιο πάνω σωματείων.
Στη συνέχεια παραθέτουμε πίνακα με ονόματα ομάδων που έχουμε εντοπίσει
με άμεση ή και έμμεση σχέση με την ευρύτερη περιοχή των Αμπελόκηπων
Αθήνας.
Στο παράρτημα στο τέλος, κάνουμε μια μικρή γενική αναφορά στις ομάδες του
μεσοπολέμου, με βάση άρθρο του κυρίου Ανδρέα Μπαλτά που στηρίχθηκε
στην έρευνα που έκανε στο πλαίσιο της διδακτορικής του διατριβή με τίτλο
«Προσφυγικά αθλητικά σωματεία στον Μεσοπόλεμο 1922-1940», στο
Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Το άρθρο του κυρίου Ανδρέα Μπαλτά με τίτλο «Football Clubs, Social
Changes, and Political Disputes in Interwar Greece» βρίσκεται στη σελίδα
εδώ
https://www.tandfonline.com/eprint/43XHIFY49DIWEPAJG7RJ/full?tar
get=10.1080%2F09523367.2020.1844186&fbclid=IwAR24wM37xH0hIYA
ceFeTy-fIMB6bnWWUa1K3WLx2avu2-GmNeQmvEIFMjQA&
Τον ευχαριστούμε πάρα πολύ για την συνεργασία και τη βοήθεια που μας
προσέφερε.
Τέλος, παρουσιάζουμε το τροποποιημένο και ενημερωμένο φύλλο εργασίας
που χρησιμοποιήσαμε φέτος, καθώς και φωτογραφίες κατά την εύρεση,
αποκοπή και αποθήκευση των αποκομμάτων που περιέχουν ομάδες της
ευρύτερης περιοχής των Αμπελοκήπων κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου.

Ποδοσφαιρικός και Αθλητικός Όμιλος Άμυνα Αμπελοκήπων γνωστός ως
«Άμυνα Αμπελοκήπων» - «Συνοικισμός Κουντουριώτη»
Στον χώρο πίσω από το γήπεδο του Παναθηναϊκού, σύμφωνα με
συνεντεύξεις παλιών κατοίκων που έλαβαν ομάδες του σχολείου μας καθώς
και των αεροφωτογραφιών που προμηθευτήκαμε για ταυτοποίηση,
κατασκευάστηκαν 336 κατοικίες αρχικά (και όχι 224 όπως αναφέρεται στο
βιβλίο του κ. Παραδείση για τους Αμπελόκηπους). Συγκεκριμένα ήταν 12
κτήρια Χ 28 σπιτάκια = 336 σπιτάκια /κατοικίες. Εκτός από αυτά τα σπιτάκια
είχαν κατασκευαστεί και κτήρια όπως: τουαλέτες κοινόχρηστες (σε δύο
σημεία), σχολείο, υφαντουργείο/ πλεκτήριο κλπ. Εδώ έχουμε αναρτήσει
βίντεο από συρραφή ψηφιακού υλικού που υπάρχει στο διαδίκτυο
(Αμπελόκηποι Αθήνας: Ο συνοικισμός Εμπειρίκειο "Κουντουριώτη"
(κουντουριώτικα)). Στο βίντεο αυτό φαίνονται και κάποια από τα κτήρια μη
κατοικίες που είχαν κατασκευαστεί, όπως και το σχολείο του συνοικισμού -
που κατεδαφίστηκε γύρω στο 1940 και στη θέση του, περίπου, είναι από το
1954 το 16ο
Δημοτικό Σχολείο. Σε συνεντεύξεις που μας έχουν
παραχωρηθεί υπάρχουν φωτογραφίες από τα σπιτάκια και τα άλλα κτήρια του
συνοικισμού. Αεροφωτογραφίες και σχόλια κατοίκων σχετικά με τον
συνοικισμό έχουν καταγραφεί εδώ και εδώ. Στη σελίδα εδώ υπάρχουν πολλές
συνεντεύξεις κατοίκων του συνοικισμού με αναφορές και φωτογραφικό υλικό
στην «Άμυνα». Ο συνοικισμός αυτός ονομάστηκε στην αρχή «συνοικισμός
Εμπειρίκειου» και στη συνέχεια «συνοικισμός Κουντουριώτη», τα λεγόμενα
«Κουντουριώτικα».
Η πιο γνωστή ομάδα του συνοικισμού ήταν ο Ποδοσφαιρικός και Αθλητικός
Όμιλος Άμυνα Αμπελοκήπων (Π.Α.Ο. Άμυνα Αμπελοκήπων). Ιδρύθηκε το
1922 ή το 1923, σύμφωνα με την εφημερίδα «Βραδυνή», (περισσότερες
αναφορές είναι για το 1922) και αναγνωρίστηκε από το Πρωτοδικείο της
Αθήνας το 1929. Συγκεκριμένα, με την «απόφαση 6705/1929 του
Πρωτοδικείου Αθηνών», όπως μας ανέφερε ο κύριος Μπαλτάς, ο οποίος στο

διδακτορικό του ασχολήθηκε με τις ομάδες της Αττικής κατά τη διάρκεια του
μεσοπολέμου. Κάτοικοι του συνοικισμού μάς είπαν ότι είχαν ακούσει πώς
υπήρχε και πριν το 1921 ομάδα με το όνομα αυτό. Μάλιστα αναφέρθηκε και
μια φωτογραφία του 1919, προφανώς από τη Μικρά Ασία. Δεν μπορέσαμε να
τη βρούμε. Ίσως να υπήρχε και στη Μικρά Ασία ομάδα με το ίδιο όνομα. Το
όνομα «Άμυνα» χρησιμοποιήθηκε και από προσφυγικές ομάδες άλλων
περιοχών, όπως έγινε και με την ονομασία «Πέρα Κλουμπ».
Το σωματείο είχε την έδρα του στο συνοικισμό Κουντουριώτη, όπως
αναφέρουν και οι εφημερίδες της εποχής. Η εφημερίδα «Βραδυνή»
(24/10/1929) αναφέρει ότι το σωματείο αναγνωρίστηκε από το Πρωτοδικείο
το 1929 με το όνομα «Ποδοσφαιρικός και Αθλητικός Όμιλος Άμυνα
Αμπελοκήπων». Ήταν ανεπίσημο σωματείο για 7 χρόνια. Το Διοικητικό
Συμβούλιο της ομάδας, όταν αναγνωρίστηκε επίσημα, ήταν: Πρόεδρος: Θ.
Αργυριάδης, Αντιπρόεδρος: Η. Λαμπρόπουλος, Γενικός Γραμματέας Μ.
Πάλλης, Ειδικός Γραμματέας: Χ. Αργυριάδης, Ταμίας: Γ. Κωστόπουλος,
Έφορος: Ν. Φωτεινόπουλος, Σύμβουλοι: Π. Χαλβατζιδόπουλος, Π.
Σαραβάνος, Π. Κωνσταντινίδης. Αρχηγός: Ι Καβούκας και Υπαρχηγός: Α.
Κωστόπουλος. Η εφημερίδα «Βραδυνή» (14/12/1929) αναφέρει ότι η Άμυνα
ιδρύθηκε το 1922 από μια φούχτα παιδάκια πρόσφυγες της Μικρασιατικής
καταστροφής. Επειδή δεν είχαν μπάλα, άρχισαν να προπονούνται με μπάλες
που έφτιαχναν από πανιά. Η «Άμυνα» ήταν το φόβητρο των σωματείων της
περιφέρειας Αμπελοκήπων. Το 1924 δημιουργήθηκαν προβλήματα με
αποτέλεσμα να διαλυθεί, αλλά αυτό δεν κράτησε πολύ, μιας και η «Άμυνα»
ξεκίνησε πάλι τις προπονήσεις της στο παλιό γήπεδο Γουδή. Τα τμήματα της
«Άμυνας», εκτός από το ποδοσφαιρικό, που αποτελούσε τη βάση του
Σωματείου, ήταν η πυγμαχία, η πετόσφαιρα, το γενικώς αθλητικό και το
καλλιτεχνικό. Στις 14/08/1930 η εφημερίδα «Βραδυνή» αναφέρει ότι οι
φανέλες της ομάδας ήταν ριγέ, μαύρες - κίτρινες. Παρακάτω φαίνονται
διάφορες εμφανίσεις της ομάδας στη διάρκεια των δεκαετιών. Το σχέδιο

άλλαζε, δεν ήταν πάντα ριγέ οι φανέλες, αλλά τα χρώματα ήταν πάντα το
κίτρινο και το μαύρο.
[Σχόλιο: Οι παραπάνω φωτογραφίες μας δόθηκαν από τον κύριο Πέτρο
Μαρκόπουλο στο πλαίσιο της συνέντευξης που μας παραχώρησε].
Η«Άμυνα» διαλύθηκε για ένα μικρό διάστημα μετά από «ύπουλες προσπάθειες
γειτονικών σωματείων που την ζήλευαν», όπως αναφέρει το άρθρο. Βρήκε
όμως τον δρόμο της, ανασυγκροτήθηκε και κατέλαβε περίοπτη θέση στον
συνοικισμό των Αμπελοκήπων, αλλά
και στο σύνολο όλων των ανεπίσημων
ποδοσφαιρικών σωματείων. Η
«Άμυνα» τροφοδοτούσε συχνά με
ποδοσφαιριστές ομάδες της Β’ και της
Α’ κατηγορίας. Τον Ιούλιο του 1930 η
«Άμυνα» είχε υποβάλει αίτηση για να
εγγραφεί στην Ένωση Ποδοσφαιρικών Σωματείων Αθηνών, ενώ είχε ως
προπονητή τον Υποφάντη, παίκτη του Παναθηναϊκού. Η εφημερίδα προσθέτει
στο φύλλο της 15/08/1930 ότι «το βόλεϊ της ομάδας ήταν δυνατό, ενώ είχε
και ομάδα ποδηλάτου».

Σύμφωνα δε με τις προφορικές μαρτυρίες που έχουμε συλλέξει, η ομάδα έχει
αλλάξει αρκετές φορές γραφεία. Ο κύριος Πέτρος Μαρκόπουλος, έχοντας
τηλεφωνικές συνομιλίες για το θέμα αυτό και με άλλους κατοίκους του
συνοικισμού, καθώς και με τον τελευταίο Πρόεδρο της ομάδας, μας ανέφερε
ότι τα πρώτα γραφεία της Άμυνας ήταν σε μια παράγκα στην Κόνιαρη.
Μεταφέρθηκαν, κάποια στιγμή, στον συνοικισμό, δίπλα στην παράγκα του
Πολύδωρα. Μια προέκταση του σπιτιού του Πολύδωρα ήταν ουσιαστικά.
«Μετά από το παραγκάκι δίπλα από την παράγκα του Πολύδωρα, τα γραφεία
της «Άμυνας» ανέβηκαν ξανά στην Κόνιαρη σε μια παράγκα που δεν είχε
γκρεμιστεί ακόμα. Λόγω διεκδίκησης από κάποιον ―το ιδιοκτησιακό
καθεστώς είναι μπλεγμένο για την περιοχή εκεί, ακόμα κάποιοι διεκδικούν
χώρους― έπρεπε τα γραφεία της ομάδας να φύγουν από εκεί. Το ζήτησε
αυτός που ισχυριζόταν ότι του ανήκει ο χώρος. Έλεγε ότι δεν ήθελε να είναι
τα γραφεία της «Άμυνας» εκεί. Κάποια στιγμή, με φασαρίες και τσακωμούς,
έφυγε από εκεί η «Άμυνα» και μεταφέρθηκε σε ένα ημιυπόγειο στη
Λουκάρεως. Στη συνέχεια, σε ένα ισόγειο ενός παλιού παράγοντα της
«Άμυνας», του Κομιντόρου, όπως λεγόταν και φυλούσαν τα ρούχα των
αγώνων. Μετά πήγε στην Ανθούσα, διαλύθηκε η ομάδα. Νομίζω ότι θα
μπορούσαμε να πούμε ότι τα τελευταία γραφεία της ομάδας, με επιγραφή
«Άμυνα Αμπελοκήπων», ήταν στο ημιυπόγειο της Λουκάρεως. (...) Η «Άμυνα
Αμπελοκήπων» έπαιζε περίπου μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1990.
Μετά «δόθηκε» στην Ανθούσα...» [Συνέντευξη Πέτρου Μαρκόπουλου]
Το σήμα της Άμυνας ήταν το αμπελόφυλλο. «Οι
Αμπελόκηποι είχαν ως σύμβολο το αμπελόφυλλο μιας και
παλαιότερα υπήρχαν πολλοί αμπελώνες. Η ομάδα της
Άμυνας έχει ως σύμβολο το αμπελόφυλλο, χαρακτηριστικό
της περιοχής το οποίο της έδωσε και το όνομα, όπως
λέγεται.» [Συνέντευξη Μαθιού Τράπαλη]

Αθλητικός Όμιλος Πέρα Κλουμπ Αθηνών γνωστός ως «Πέρα Κλουμπ
Γηροκομείου» / Αμπελοκήπων «Συνοικισμός Γηροκομείου -
Κωνσταντινουπολιτών».
Μετά την καταστροφή της Μικράς Ασίας πάρα πολλοί πρόσφυγες ήρθαν και
εγκαταστάθηκαν σε παράγκες/ τρώγλες που βρίσκονταν στην περιοχή του
συνοικισμού Γηροκομείου – Κωνσταντινουπολιτών. (Περισσότερες
πληροφορίες για την περιοχή στην εργασία της ομάδας μας εδώ) Όπως
αναφέρουν εφημερίδες της εποχής, οι παράγκες αυτές ήταν ξύλινες, χαμηλές,
με το ύψος τους να μην ξεπερνά το μπόι ενός ανθρώπου, χωρίς φως, χωρίς
αέρα, με στενούς διαδρόμους μεταξύ τους, με αποχωρητήρια που βρωμούσαν,
αποτελούσαν μία πραγματική κόλαση για τους κατοίκους και μια πηγή
ασθενειών. Τον χειμώνα μέσα σ’ αυτές οι φτωχοί πρόσφυγες πάγωναν από το
κρύο και τον δυνατό αέρα που έμπαινε μέσα από τις χαραμάδες των σανιδιών,
ενώ το καλοκαίρι ψήνονταν απ’ τον ήλιο που έκαιε το πισσόχαρτο το οποίο
αντικαθιστούσε τα κεραμίδια. Όταν έβρεχε τα νερά γέμιζαν την παράγκα μέσα
απ’ το χαλασμένο πισσόχαρτο. Ο συνοικισμός κάηκε δύο φορές. Το καλοκαίρι
του 1927 έγινε η πρώτη φωτιά, που μέσα σε 3 λεπτά μετέβαλλε σε στάχτη το
μεγαλύτερο μέρος του συνοικισμού. Η δεύτερη φωτιά έπιασε τον Σεπτέμβρη
του 1930 συμπληρώνοντας την καταστροφή. Λίγες οικογένειες έμειναν εκεί.
Κάποιες στεγάστηκαν στον Ποδονύφτη, στον Άγιο Σάββα και σ’ άλλους
συνοικισμούς. 500 οικογένειες, σύμφωνα με το βιβλίο του κυρίου
Μενεμενόγλου «Επιστροφή στον περασμένο αιώνα», «πήραν οικόπεδο ή σπίτι
στην περιοχή Δεκαχτούρα, Διαβολόρεμα Ελληνορώσων. Ήταν ρακένδυτοι, με
ρούχα του «Ερυθρού Σταυρού» και της «Πρόνοιας», έκαναν χίλιες δυο
δουλειές για να ζήσουν τις πολυμελείς οικογένειές τους». Στην περιοχή του
συνοικισμού κατασκευάστηκαν διώροφα κτήρια, στο διάστημα 1930-1932,
μεταξύ Λαρίσης, Πανόρμου και Γηροκομείου, όπου συνυπήρξαν με παράγκες
του παλιού συνοικισμού. Κάποια από τα διώροφα αυτά κτήρια έχουν διασωθεί
και χρησιμοποιούνται ως χώροι εστίασης και διασκέδασης. Στο συγκεκριμένο

συνοικισμό υπήρχαν πολλοί πρόσφυγες από την Πόλη που προσπάθησαν να
κάνουν μια μεταφορά σε τόπο και χρόνο της πρώην πατρίδας τους στην
περιοχή που μεταφέρθηκαν, στον συνοικισμό Γηροκομείου
Κωνσταντινουπολιτών. Κατασκεύασαν τον Ι.Ν. Αγίας Τριάδας, ίδρυσαν την
ομάδα «Πέρα Κλουμπ» και έφτιαξαν ένα σχολείο εκεί κοντά, λίγο πιο πάνω
από το σημερινό συγκρότημα των σχολείων στην οδό Αχαΐας 3, κατά
αντιστοιχία με την ζωή που είχαν στην Πόλη (Ι.Ν. Αγίας Τριάδας, Πέρα
Κλουμπ, Ζωγράφειο).
Σύμφωνα και με τη συνέντευξη που μας έδωσε ο Γεράσιμος Καλογεράτος, η
«Πέρα Κλουμπ» είναι ένας σύλλογος που η καταγωγή του είναι από την
Κωνσταντινούπολη. Ιδρύθηκε το 1924 από πρόσφυγες που έμεναν στην
περιοχή του Γηροκομείου, στην περιοχή του Ερυθρού Σταυρού, στα
προσφυγικά. Το 1924 ιδρύθηκε και το 1926 μπήκε στην ΕΠΟ, σαν επίσημο
σωματείο και έπαιζε στα πρωταθλήματα τότε της ένωσης Αθηνών. Γράφτηκε
στην ΕΠΣΑ, ένωση Αθηνών και στην ΕΠΟ σαν ομοσπονδία. Τα χρώματα της
ομάδας είναι κίτρινο και μαύρο και το σήμα αυτής ο δικέφαλος αετός.

[Σχόλιο: Οι παραπάνω φωτογραφίες είναι από τον δικτυακό τόπο της Πέρα
Κλουμπ και από φωτογραφίες της Συντακτικής και Φωτογραφικής μας ομάδας
στο πλαίσιο συνέντευξης που μας παραχώρησε ο Γεράσιμος Καλογεράτος. Να
ευχαριστήσουμε πολύ την ομάδα και ειδικότερα τον Πρόεδρό της κ. Θεόδωρο
Παυλόπουλο για τη συνεργασία την οποία έχουμε καθώς και για την άδεια
χρήσης των φωτογραφιών της ομάδας που μας παραχωρήθηκε]. Από την
«Πέρα Κλουμπ» έχουν περάσει πολλοί ποδοσφαιριστές, που έπαιξαν και στην
εθνική, όπως είναι ο Γιώργος Πετρίδης που έπαιξε στην «ΑΕΚ» και στην
εθνική, οι αδελφοί Σπετσαρία στον «ΠΑΟ», ο Σκόρδας στον «Απόλλωνα
Αθηνών», ο Βαβανέλος στον «Αστέρα Αθηνών» και στον «ΠΑΟ» κ.ά. που
έπαιξαν και στην Α’ εθνική. Η «Πέρα Κλουμπ» χρησιμοποιεί ως έδρα το
γήπεδο στην Κυψέλη, την «Αλεπότρυπα», μιας και δεν έχει δικό της.
Παλαιότερα χρησιμοποιούσε ένα γήπεδο στο Διαβολόρεμα. Όπως μας
ανέφερε ο Μάκης Καλογεράτος «Τότε υπήρχε ένα γήπεδο στο Διαβολόρεμα
και υπήρχε και ένα γήπεδο άλλο που το χρησιμοποιούσε κάποια ομάδα
Βυζάντιο, ανεξάρτητη από την ομάδα που προήλθε από τη συγχώνευση
«Πέρα Κλουμπ» με «Φειδιππίδη». Αυτοί τότε ήταν στα μαχαίρια. Αριστεροί
και δεξιοί. Το μεν «Βυζάντιο» ήταν στην Αγία Τριάδα προς τα κάτω και η
«Πέρα Κλουμπ» ήταν στο Διαβολόρεμα. Τότε τρωγόντουσαν. Αυτό που σας
λέω τώρα ήταν πριν το 1950, 1955. Το Διαβολόρεμα είναι οι σημερινοί
Ελληνορώσοι και ήταν το ρέμα διαβολόρεμα που τώρα είναι η οδός
Σεβαστοπούλου, γι’ αυτό και την έλεγαν Διαβολόρεμα. Εκεί ήταν και το
γήπεδο της «Πέρα Κλουμπ». Βέβαια, τώρα όλα αυτά έχουν καταπατηθεί,
έχουν γίνει πολυκατοικίες, δεν υπάρχει κανένας χώρος πλέον, τίποτα.»

Άλλα γνωστά σωματεία της περιοχής ήταν:
 ο Ιέραξ Αμπελοκήπων
Ο «Ιέραξ» ιδρύθηκε το 1928 (εφημερίδα «Βραδυνή» 07/02/1932). Είχε
ανακηρυχθεί και πρωταθλήτρια ομάδα Αμπελοκήπων όταν είχε νικήσει όλες
τις υπόλοιπες της περιφέρειας. Οι προπονήσεις της ομάδας γίνονταν κάτω
από την εποπτεία του Γενικού Αρχηγού Ροδόπουλου αλλά και του παίκτη του
Παναθηναϊκού Πιερράκου. Διέθετε α' και β' ομάδα για συμμετοχή σε
αγώνες. Πρόεδρος του Συλλόγου ήταν ο ιδεολόγος φίλαθλος Γιώργος
Ραυτόπουλος, γραμματέας ο Αν. Ιωσηφίδης, ταμίας ο Β. Ραυτόπουλος και
σύμβουλος ο Ε. Ακρίβας. Η παρακάτω φωτογραφία είναι από την εφημερίδα
«Βραδυνή», 28/10/1931.

 το Βυζάντιο Αμπελοκήπων
Το «Βυζάντιο» ιδρύθηκε το 1928 (εφημερίδα «Βραδυνή» 21/09/1930).
Όπως μας ανέφερε ο κύριος Μπαλτάς, ο «Προσφυγικός, Αθλητικός και
Αναμορφωτικός Σύλλογος Το Βυζάντιον» αναγνωρίστηκε από το
Πρωτοδικείο Αθηνών το 1930 και δραστηριοποιούνταν στην περιοχή της
Αγίας Τριάδας των Αμπελοκήπων (2771/23/3/30 απόφαση Πρωτοδικείου
Αθηνών). Ιδρυτής του Συλλόγου ήταν ο Γιώργος Φλέσσας. Το Βυζάντιο είχε
τμήμα αθλητικό, βόλεϊ και ποδοσφαίρου. Αντιπρόεδρος του Συλλόγου ήταν ο
Γ. Ανδριτσάκης, γραμματέας ο Δ. Κατρανίδης, ταμίας ο Β. Δέδες, έφορος ο Π.
Κεζέπογλου και σύμβουλοι οι Κ. Παναγιωτίδης και Ν. Παπαδόπουλος.
-----
Οι ομάδες μας έκαναν μια καταγραφή αθλητικών σωματείων, μέσα από
ψηφιοποιημένες εφημερίδες, που ήταν ενεργές κατά τη διάρκεια του
μεσοπολέμου και βρισκόντουσαν στην ευρύτερη περιοχή των Αμπελοκήπων,
εστιάζοντας, κυρίως, σε αυτήν. Εκτός από τον «Παναθηναϊκό», μεγάλη ομάδα
τότε ήταν και αυτή του «Γκύζι». Δε λάβαμε υπόψη ομάδες του Πολυγώνου,
αλλά καταγράψαμε τις ομάδες εκείνες που οι εφημερίδες έλεγαν ότι ήταν από
το Εμπειρίκειο, θεωρώντας ότι είναι ομάδες με έδρα τους Αμπελόκηπους,
μιας και ο συνοικισμός Κουντουριώτη ονομαζόταν αρχικά συνοικισμός
Εμπειρίκειου, λόγω και του κτηρίου που υπάρχει στην περιοχή.
Την ομάδα της «Πέρα Κλουμπ» την αναφέρουν ως «Πέρα Κλου(μ)π
Αμπελοκήπων» ή «Πέρα Κλου(μ)π Γηροκομείου». Πρόκειται για την ίδια
ομάδα. Δε γνωρίζουμε τι συμβαίνει με τις 6 ομάδες που έχουν το όνομα
«Ένωσις». «Ένωσις Αβερωφείου», «Αμπελοκήπων», «Γηροκομείου»,
«Εμπειρικείου», «Ερυθρού Σταυρού», «Κουντουριώτου». Το όνομα αυτό το
συναντάμε αρκετά συχνά, όπως και το «Άμυνα» σε διάφορες προσφυγικές

συνοικίες. Κάποιες από τις έξι παραπάνω ομάδες θα μπορούσαν να είναι οι
ίδιες π.χ. «Ένωσις Κουντουριώτου» και «Ένωσις Αμπελοκήπων» ή «Ένωσις
Αμπελοκήπων» και «Ένωσις Γηροκομείου». Ένα άλλο ερωτηματικό είναι αν η
«Αθλητική Ένωση Νέων Αμπελοκήπων» και οι «Νέοι Αμπελοκήπων» είναι η
ίδια ομάδα.
Οι ομάδες «Α.Ε. Πυριτιδοποιείου» και «Ε.Φ. Αθηνών» αναφέρθηκαν γιατί
συμμετείχαν στο πρωτάθλημα ανεπισήμων της περιοχής Αμπελοκήπων
Αθήνας και θεωρήσαμε ότι ήταν ομάδες της περιοχής. Δε βρήκαμε κάποια
άλλη αναφορά σχετικά με τα γραφεία και το γήπεδό τους. Ίσως κάποιες
επισκέψεις στο Πρωτοδικείο να λύσουν αυτά τα θέματα.
Στόχος των ομάδων μας ήταν η αξιοποίηση και ανάδειξη των ψηφιακών
συλλογών και η τεκμηρίωση των πολλών αθλητικών συλλόγων που είχαν
δημιουργηθεί κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου, συνεισφέροντας με τον
τρόπο αυτό στην ιστορία της περιοχής. Τα στοιχεία αυτά θα μπορούσαν να
αποτελέσουν τη βάση για μια πληρέστερη έρευνα στο πεδίο αυτό.
Στη δεύτερη στήλη του παρακάτω πίνακα αναφέρουμε τις ομάδες που
εντοπίσαμε στις εφημερίδες που κάναμε έλεγχο. Τα αποκόμματα των
εφημερίδων παρουσιάζονται σε ξεχωριστά αρχεία/ τεύχη (Α' και Β'). Στην
τρίτη στήλη παρουσιάζονται τα ονόματα των αθλητικών συλλόγων που μας
έστειλε ο κύριος Ανδρέας Μπαλτάς για την περιοχή, καθώς και τα ονόματα
ομάδων που αναφέρονται στα βιβλία του κυρίου Νίκου Παραδείση σχετικά με
την περιοχή των Αμπελοκήπων Αθήνας και δεν τα εντοπίσαμε στις
εφημερίδες που ερευνήσαμε.

Γυμνάσιο Αθήνας/ Συντακτική και Φωτογραφική Ομάδα Εργαστηρίου Πληροφορικής / Σχολικό έτος: 2020-2021 [16]
Α/Α
ΟΜΑΔΕΣ / ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ… ΑΠΌ ΤΗ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΉ ΚΑΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΉ
ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ
ΑΝΑΦΟΡΑ ΑΠΌ Κ.Κ. ΠΑΡΑΔΕΙΣΗ ΚΑΙ ΜΠΑΛΤΑ
1 Α.Ε. ΠΥΡΙΤΙΔΟΠΟΙΕΙΟΥ
2
ΑΕΝΑ (ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΝΕΩΝ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ) -ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΙΚΑ
/ ΝΕΟΙ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ; Ίδια ομάδα;
Προσφυγική Αθλητική Ένωσις Νέων Αμπελοκήπων
3 ΑΕΤΙΔΕΥΣ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ
4 ΑΕΤΟΣ ΑΒΕΡΩΦΕΙΟΥ
5 ΑΕΤΟΣ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ Αετός Αμπελοκήπων
6 ΑΘΛΗΤΙΚΗΝ ΕΝΩΣΙΝ
7 ΑΘΛΗΤΙΚΗΣ ΕΝΩΣΙΣ ΑΡΕΩΣ -ΑΡΕΩΣ-ΑΒΕΡΩΦΕΙΟΥ
8 ΑΙΑΣ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ Αίας Αμπελοκήπων
9 ΑΜΥΝΑ ΑΒΕΡΩΦΕΙΟΥ;;;
10 ΑΜΥΝΑ -ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΙΚΑ Ποδοσφαιρικός και Αθλητικός Όμιλος «Άμυνα» Αμπελοκήπων
11 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Ανατολική Αμπελοκήπων
12 ΑΠΟΛΛΩΝ Απόλλων Αμπελοκήπων
13 ΑΠΟΛΛΩΝ ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟΥ;;;

14 ΑΡΗΣ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ -ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΙΚΑ Άρης Αμπελοκήπων
15 ΑΣΠΙΣ Ασπίς Αμπελοκήπων
16 ΑΣΠΙΣ ΑΒΕΡΩΦΕΙΟΥ;;;
17 ΑΣΤΕΡΑΣ ΓΚΥΖΗ
18 ΑΣΤΗΡ
19 ΑΤΛΑΝΤΑ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ
20 ΑΤΡΟΜΗΤΟΣ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ
21 ΑΦΟΒΟΣ Άφοβο (αναφορά: Νίκος Παραδείσης)
22 ΑΧΙΛΛΕΥΣ
23 ΒΡΟΝΤΗ
24 ΒΥΖΑΝΤΙΟΝ Προσφυγικός, Αθλητικός και Αναμορφωτικός Σύλλογος «Το Βυζάντιον»
25 ΓΟΥΔΙ
26 ΔΙΚΕΦΑΛΟΣ ΑΕΤΟΣ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ Δικέφαλος Αετός Αμπελοκήπων
27 Ε.Α.Σ. ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ
28 Ε.Φ. ΑΘΗΝΩΝ

29 ΕΘΝΙΚΟΣ Εθνικός Αμπελοκήπων
30 ΕΛΛΗΝΟΡΩΣΙΚΟΣ Αεριόφωτος
31 ΕΛΛΗΣΠΟΝΤΟΣ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ
32 ΕΝΩΣΙΣ ΑΒΕΡΩΦΕΙΟΥ;;;
33 ΕΝΩΣΙΣ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ Ένωσις Αμπελοκήπων
34 ΕΝΩΣΙΣ ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟΥ
35 ΕΝΩΣΙΣ ΕΜΠΕΙΡΙΚΕΙΟΥ;;;
36 ΕΝΩΣΙΣ ΕΡΥΘΡΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ
37 ΕΝΩΣΙΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΟΥ
38 ΕΝΩΣΙΣ ΦΙΛΑΘΛΩΝ ΑΡΕΩΣ -ΑΡΕΩΣ-ΑΒΕΡΩΦΕΙΟΥ
39 ΕΡΥΘΡΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ
40 ΗΡΑΚΛΗΣ -ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΙΚΑ
41 ΗΦΑΙΣΤΟΣ Ποδοσφαιρικός και Αθλητικός Όμιλος «Ήφαιστος» Αμπελοκήπων
42 ΘΥΕΛΛΑ
43 ΙΕΡΑΞ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ Ιέραξ Αμπελοκήπων

44 ΙΕΡΑΞ ΣΤΕΓΗΣ ΜΗΤΕΡΩΝ
45 ΚΕΡΑΥΝΟΣ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ
46 ΚΕΡΑΥΝΟΣ ΕΜΠΕΙΡΙΚΕΙΟΥ
47 ΚΙΡΕΓΟΙΟ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ
48 ΚΡΟΝΟΣ ΑΒΕΡΩΦΕΙΟΥ -ΑΡΕΩΣ-ΑΒΕΡΩΦΕΙΟΥ
49 ΚΡΟΝΟΣ ΕΜΠΕΙΡΙΚΕΙΟΥ;;;
50 ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ / ΕΝΩΣΗ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΩΝ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ; Ίδια ομάδα; Μικρασιατική Αμπελοκήπων (αναφορά: Νίκος Παραδείσης)
51 ΜΠΟΕΜ
52 ΝΙΚΗ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ Νίκη Αμπελοκήπων
53 ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ Ολυμπιακός Αμπελοκήπων
54 ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΚΟΣ Α.Ο.
55 ΠΕΡΑ ΚΛΟΥΜΠ ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟΥ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ Αθλητικός Όμιλος «Πέρα Κλουμπ» Αμπελοκήπων
56 ΠΟΣΕΙΔΩΝ ΕΜΠΕΙΡΙΚΕΙΟΥ;;;
57 ΤΕΛΑΜΩΝ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ Τελαμών
58 ΦΟΙΝΙΞ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ

59 ΑΕ Γηροκομείου (αναφορά: Νίκος Παραδείσης)
60 ΑΕΚ Κουντουριώτη (αναφορά: Ανδρέας Μπαλτάς)
61 Αθλητική Ένωσις Αμπελοκήπων (αναφορά: Ανδρέας Μπαλτάς)
62 Ανατολικός Αστήρ Αμπελοκήπων (αναφορά: Ανδρέας Μπαλτάς)
63 Δυναμό Γηροκομείου (αναφορά: Νίκος Παραδείσης)
64 Θησέα Γηροκομείου (αναφορά: Νίκος Παραδείσης)
65 Καταιγίδα (αναφορά: Νίκος Παραδείσης)
66 Μαίανδρο (αναφορά: Νίκος Παραδείσης)
67 Ποδοσφαιρικό Σύλλογο Αγίου Θωμά (αναφορά: Νίκος Παραδείσης)
68
Ποδοσφαιρικός Όμιλος Κωνσταντινουπόλεως «Νέος Αστήρ» (αναφορά:
Ανδρέας Μπαλτάς)
69 Πρωτέα Αγίου Δημητρίου (αναφορά: Νίκος Παραδείσης)
Δεν εντοπίσαμε αναφορές για τις ομάδες από α/α 59 έως και 69 στις εφημερίδες που ερευνήσαμε. Την «Αθλητική Ένωσις
Αμπελοκήπων» την έχουμε επισημάνει γιατί δεν την βρήκαμε με αυτό το όνομα, αλλά θα μπορούσε να είναι μια από τις πολλές
ομάδες που εντοπίσαμε με το όνομα «Ένωσις» (από α/α 32 έως και 37: Αβερωφείου, Αμπελοκήπων, Γηροκομείου, Εμπειρικείου,
Ερυθρού Σταυρού, Κουντουριώτου).

Παράρτημα
Από δημοσίευση του κυρίου Ανδρέα Μπαλτά
Θα παρουσιάσουμε μια περίληψη της δημοσίευσης με τίτλο «Football Clubs,
Social Changes, and Political Disputes in Interwar Greece» που βρίσκεται
εδώ.
Στο άρθρο γίνεται αναφορά στις εκατοντάδες ομάδων που δημιουργήθηκαν
την περίοδο του μεσοπολέμου σε όλη των χώρα, στη σύγκρουση που υπήρχε
ανάμεσα σε αυτές, τη σύνδεσή τους με την πολιτική αλλά και τη βία ως
σύμπτωμα της κοινωνίας. Είναι δε όλα τα παραπάνω συνεκτικά συνδεδεμένα
σε ένα κείμενο.
Το ποδόσφαιρο έγινε ένα πολύ δημοφιλές άθλημα κατά τη διάρκεια του
μεσοπολέμου. Αναπτύχθηκε κυρίως μετά το 1922 με την έλευση των
προσφύγων και τη δημιουργία εκατοντάδων ανεπίσημων ομάδων
ποδοσφαίρου, αλλά και δημοφιλών συλλόγων, καθώς και της μαζικής
παρουσίας οπαδών στα γήπεδα. Οι πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία
αντιμετωπίζονταν από τους ντόπιους ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας, η δε
άφιξή τους προκάλεσε μια έκρηξη πληθυσμού στη χώρα, με αποτέλεσμα τη
δημιουργία πολλών νέων αστικών οικισμών κυρίως στις μεγάλες πόλεις. Από
το 1923 που πραγματοποιήθηκαν οι πρώτοι ποδοσφαιρικοί αγώνες στο
velodrome του Πειραιά, πλήθος οπαδών από όλες τις ηλικίες και κοινωνικές
τάξεις πήγαινε στο γήπεδο. Στις ομάδες συμμετείχαν και επιχειρηματίες, ενώ
και η παρουσία χορηγών με διαφημίσεις έκανε την εμφάνισή της από τότε. Η
απήχηση των συλλόγων ήταν τόσο μεγάλη, που οι πολιτικές παρατάξεις
ήθελαν να βρίσκονται σε επαφή με τα μέλη των ομάδων. Βασικά πολιτικά
πρόσωπα υποστήριζαν τις μεγάλες ομάδες, όπως τον Ολυμπιακό, τον
Παναθηναϊκό, την ΑΕΚ και τον ΠΑΟΚ, κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου,

βάζοντας το ποδόσφαιρο και στην αρένα της πολιτικής. Οι ομάδες
εκπροσωπούσαν πόλεις και ολόκληρες κοινότητες. Σε διάφορα μέρη της
Ελλάδας σχηματίστηκαν δύο αντίπαλες ομάδες, προσφύγων και ντόπιων,
συμβολίζοντας τη σύγκρουση των δύο ομάδων πληθυσμών «μεταξύ
προσφύγων και ντόπιων, πλούσιων και φτωχών, δεξιών και αριστερών,
αριστοκρατών και εργατών, προαστίων και κέντρου». Τα στερεότυπα που
χρησιμοποιήθηκαν επιδείνωσαν τον ανταγωνισμό μεταξύ τους. Η κυριαρχία
της μιας ομάδας στην άλλη ήταν θέμα τιμής. Ο αθλητικός τύπος κατά τη
διάρκεια του μεσοπολέμου ανέφερε σημαντική βία και φανατισμό στα γήπεδα
ποδοσφαίρου όλης της Ελλάδας. Το ξέσπασμα βίας στα γήπεδα ποδοσφαίρου
συνδέθηκε με τις κοινωνικές και πολιτικές ταυτότητες της εποχής, καθώς ο
ανταγωνισμός των ποδοσφαιρικών ομάδων επηρεάστηκε από τις κοινωνικές
και πολιτικές συγκρούσεις της περιόδου του μεσοπολέμου στην Ελλάδα. Μέλη
πληθυσμιακών ομάδων, όπως πρόσφυγες και Εβραίοι, συχνά στοχοποιούνταν
από άλλες ομάδες πληθυσμού, καθώς και από αξιωματούχους επιβολής του
νόμου. Η εργασιακή τους δράση καταπιέστηκε συχνά βίαια από την αστυνομία.
Σε πολλές περιπτώσεις, που εμφανίστηκαν στον αθλητικό τύπο της εποχής,
η βίαιη συμπεριφορά των οπαδών του ποδοσφαίρου θα μπορούσε να θεωρηθεί
ως σύμπτωμα της κοινωνίας.

Φύλλο εργασίας σχολικής χρονιάς: 2020-2021

Εντοπισμός των ομάδων στους υπολογιστές του εργαστηρίου
Πληροφορικής, στον διαδραστικό πίνακα του εργαστηρίου αλλά και
από απόσταση μέσω της πλατφόρμας webex

Αναζήτηση και εύρεση ομάδων της ευρύτερης περιοχής των Αμπελοκήπων
Αθήνας την περίοδο του μεσοπολέμου μέσα από:
 δράσεις της Συντακτικής και Φωτογραφικής Ομάδας του Εργαστηρίου
Πληροφορικής του 56ου Γυμνασίου Αθήνας
 συνθετικές εργασίες στο πλαίσιο του μαθήματος Πληροφορικής (σχολικά
έτη: 2018-2021) σχετικά με την τεκμηρίωση, αξιοποίηση και ανάδειξη των
ψηφιακών συλλογών που υπάρχουν στο διαδίκτυο.
Η συνένωση των αρχείων των μαθητών πραγματοποιήθηκε από μέλη της
Συντακτικής και Φωτογραφικής Ομάδας του Εργαστηρίου Πληροφορικής
56ο
Γυμνάσιο Αθήνας
Συντακτική και Φωτογραφική ομάδα Εργαστηρίου Πληροφορικής
Σχολικό έτος: 2020-2021

3AmpelokipoiAthinas-ErgasiaMeSxolia-v7F

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to 3AmpelokipoiAthinas-ErgasiaMeSxolia-v7F

Similar to 3AmpelokipoiAthinas-ErgasiaMeSxolia-v7F (9)

More from Tassos Karampinis

More from Tassos Karampinis (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

3AmpelokipoiAthinas-ErgasiaMeSxolia-v7F