3. Tatlong Unang Ruta ng Kalakalan
Hilagang Ruta
Peking/Beijing-Central Asia-Constantinople
Gitnang Ruta
India- Persian Gulf-
Antioch, Aleppo,Damascus
Timog na ruta
Indian Ocean- Red Sea- Egypt
4. Pagsasara ng Rutang
Pangkalakalan
Noong ika-14 hanggang ika-15 siglo,
sinalakay ng mga Seljuk Turk [mga
mandirigmang muslim] ang
Mediterranean Sea at dahil dito
isinara ng mga Turk ang Kalakalan sa
Asya
5. Monopolyo ng mga Italian
Ang Italy lamang ang pinahintulutan ng mga
Turk na mangalakal sa Asya.
Ito ay marahil sa relihiyon. Ang mga Europeo
ay mga kristyano at ang mga Turk ay Muslim
kung kaya’t hindi lahat ng mga kanluranin ay
pinayagang mangalakal sa Asya
Mataas ang ipinatong na presyo ng mga
Italyano sa produkto ng Asya dahil alam
nilang lubos na kinasasabikan ito ng mga
Kanluranin
6. Mga pagbabago sa paglalayag
Compass- ito ay nagtuturo sa direksyong
patutunguhan ng barko
Astrolabe – ginagamit para malaman ang
latitude o layo ng barko pahilaga o patimog
mula sa equator
Mathematics
7. Bagong Ruta Patungo sa Asya
Pinangungunahan ito nina
Prinsipe Henry
Bartholomeu Dias
Vasco De Gama
8. Merkantilismo
Paniniwalang ang ekonomiya ay maaring
maging instrument ng pagpapataas ng
pambansang kapangyarihan
Ang yaman ng isang bansa ay nasa dami
ng likas na yaman nito.
11. White Man’s Burden
Pinaniniwalaan ng mga kanluranin na ang
mga asyano ay hindi sibilisado at dahil dito ay
obligasyon nilang “turuan” at gawing
“sibilisado” ang mga ito batay sa kanilang
pananaw
Ito ay sinabi ni Rudyard Kipling
12. Rebelyong Sepoy
Sepoy- mga sundalong Indian
Ang mga sepoy ay nagrebelde dahil nalaman nilang ang cartridge
na ginagamit sa kanilang mga baril ay galing sa mga hayop. Ito ay
taliwas sa kanilang relihiyon. Para sa mga muslim, naniniwala sila
na dapat ay malinis ang pagpatay sa mga hayop. At para naman
sa mga Hindu, pinaniniwalaan nilang ang mga hayop ay ang
reinkarnasyon ng kanilang mga ninuno.
Ito ay nagdaan para buwagin ang English East India Company at
pinalitan ito ng Secretary of State for India na pinamumunuan ng
viceroy.
Ito ay nagbibigay ng LAHAT ng kapangyarihan sa hari ng England
Ang Burma, na nakuha rin ng England, ang inaasahan ng English
para ipagtanggol ang India
13. Digmaang Anglo-Burmese
Paglusob ng Burma sa Assam, Arakan at
Manipur na itituturing ng England bilang
panimulang panghihimasok sa India.
KasunduangYandabo—inilipat ang Burma
English East India Company; bayad-pinsala at
tanggapin ang isang British Resident sa
palasy ng hari
Ginawa na lamang na lalawigan ng India ang
Burma
14. Digmaang Opyo
1839- ginawang pagsira ng mga opisyal ng adwana ng Canton sa opyo na nais ipagbili ng mga
English
Natalo ang China sapagkat wala siyang hukbong tulad ng sa England
Treaty of Nanking- August 29, 1842
Limang daungan para sa kalakal ng kanluranin
Hong Kong sa England
Bayad-pinsala
Katamtaman na buwis sa kalakal ng kanluranin
1856- sumali ang France sa digmaan dahil sa nagging pagtrato ng Tsino sa mga misyonerong
French
Treaty of Tianjin
11 karagdagang daungan
Legal ang kalakalang opyo
Kinatawang diplomatiko ng mga Kanluranin
Kristiyanong misyonero
Extraterritoriality – ang kanluraning nagkasala sa China ay hindi sakop ng hukuman ng China
15. Spheres of Influence
Ang mga ito ay rehiyon kung saan ang
kanilang kapakanang pangekonomiya ay
pinangingibabawan ng mga kanluranin
Open door- pinapayagan ang mga bansang
may sphere of influence ang mga
mangangalakal ng ibang bansa na
mangalakal sa pantay na katayuan.
16. Commodore Matthew Perry
Pinadala sa Japan para hilingin ang
pagbubukas ng kanilang bansa sa kalakalan
ng banyaga. Binigyan niya ng iba’t ibang
regalo ang pinuno ng Japan
Treaty of Kanagawa- dalawang daungan at
mabuting pakikitungo sa mga nasiraan ng
barko
17. Aralin 22: Ang mga Bansang
Asyano na Hindi Nasakop ng
mga Kanluranin
18. Thailand
HARING BUDDHA YODFA
SUNDALO
PINAGTANGGOL ANNG HANGGANAN NG THAILAND MULA SA MGA
MANANAKOP
BANGKOK BILANG KABISERA
HARING MONGKUT
MONGHENG BUDDHIST
NAKAPAGARAL NG WIKA AT TEKNOLOHIYA NG IBANG BANSA
BINUKSAN ANG THAILAND SA BANYAGANG KALAKAL, SISTEMA NG
PANANALAPI, PAGAARAL NG KASAYSAYANG AT WIKA NG BANYADA
HARING CHUALALONGKORN
PROGRAMANG MODERNISASYON
INALIS ANG SISTEMANG PANGAALIPIN
PAGPAPAGAWA NG RILES NG TREN
19. Korea
Isinara ang kaharian sa lahat ng impluwensyang banyaga
Haring Sejong
Teknolohiya, astronomiya [constellation chart, water
gauge, sundial, water clock], agricultural na produksyon,
edukasyon at serbisyo sibil
HERMIT KINGDOM
Gojong o Daewongun
Prince of the Great Court
Pagkasunduin ang nagdidigmaang estado
Imperyong Daehan- senyales sa mga Korean na sila ay
Malaya sa kabila ng lumalakas na agresyon ng Japan
NEUTRALITY- walang pagliling sa panahon ng digmaan
21. Treaty of Wangshia- pagpapahintulot ng china na
mga dumaong ang mga barkong pandigma ng mga
Amerikano sa alinmang daungan; karapatan sa
pagtatag ng simbahan sa mga lalawigan ng China
Treaty of Whampoa – pagpapadala ng France ng
misyonero sa malalayong lalawigan ng interior ng
China
1824- nagkasundo ang English at Dutch na
paghatian ang mga teritoryo sa kapuluan ng Timog-
Silangang Asya
Kanlurang Asya ang huling rehiyon na napasailalim
sa mga Kanluranin
23. Silangang Asya
CHINA
REBELYONG TAIPING
LABAN SA MGA MANCHU AT NAGHANGAD NA ITO’Y PABAGSAKIN
HUNG HSIU CH’UAN [O HONG XIUQUAN]- NAGHANGAD NA MAGING
EMPERADOR NG TINATAWAG NIYANG T’AI P’ING O GREAT PEACE
KRISTIYANISMO
REBELYONG BOXER
SUMUPORTA SA MGA MANCHU AT BUMABATIKOS SA MGA
KANLURANIN
PALAYASIN ANG MGA NANGHIHIMASOK A MAPGSAMANTALANG
KANLURANIN
BOXER HARMONY FISTS; GYMNASTIC EXERCISE
SUN YAT SEN AT CHIANG KAI SHEK –DEMOKRASYA
MAO ZEDONG –KOMUNISMO; SINUPORTAHAN NG MASA
24. Japan
Hindi sumangayon ang shogunato sa pagtanggap ng
kristiyanismo
Sakoku- pagsara ng daungan
Niyakap ng Japan ang impluwensiyang kanluranin at
sumailalim sa modernisasyon
Napatunayan nito na sila ay katapat din ng
mga Kanluranin
25. Timog Asya
India
Mahatma Gandhi- ahimsa
Amritsar Massacre
Indian National Congress- Alan Hume;
Muslim League- Mohamed Ali Jinnah
26. Kanlurang Asya
Ottoman Empire- humadlang sa pagpasok ng kanluranin
Isa isang nakamtan ng mga bansa dito ang kalayaan
Holocaust- pagpatay ng mga Nazi sa mga Jews
Timog Silangang Asya
Pilipinas
See gradeschool and first year notes
Thailand- nakaligtas [see previous lesson]
Malaysia at Burma- ibinigay ng England ang kalayaan
Indonesia- binigay ng Dutch ang kalayaan
Taiwan
Nahati sa dalawa at nabalik mula pagkatapos ng digmaan
Hilagang Asya
Genghis Khan- namuno sa pagkakaisa ng mga Mongol
Panmongolism- isang pangarap para sa lahat ng mga lahing Mongol; isang matatag at
nagkakaisang lahing Mongol
27. Aralin 25: Ang Asya at ang
Dalawang Digmaang Pandaigdig
Unang Digmaang Pandaigdig
28. Agosto 1914
DAHILAN: pagaalyansa ng mga bansang kanluranin at paguunahan sa teritoryo at
iba pang interes
CENTRAL POWERS: Germany, Austria, Hungary; ALLIES: France, England, Russia
Nagsimula ang mobilisasyon ng mga sundalo mula sa Europa ng piñata si
Archduke Franz Ferdinand ng Serbia
Natalo ang central powers
Isinagawa ang pagpupulong sa Versailles, France upang wakasan na nang pormal
ang digmaan.
Hiningi ng Japan ang racial equality
May Fourth Movement- malawakang kilos-protesta ng China laban sa mga dayuhan
New Culture Movement- itinakwil ang Confucianism
League of Nations- itinatag para maiwasan ang digmaan; Japan ang tanging
asyanong bansa na kasali
Napasok ng mga kanluranin ang kanlurang Asya
Naisalba ang Saudi sa pamumuno ni Haring Ibn Saud
Balfour Declaration- ang Palesting ay bubuksan para sa mga Jew o Israelite
para maging kanilang tahanan o homeland.
Nagkaroon ng arms race
1929- bumagsak ang stock market sa United States at nag-umpisa ang Great
Depression
Dumami ang extremists at ultra-nasyonalismong samahan na naghahangad na
mapalakas ang Japan
30. 1930- hidwaan sa pagitan ng China at Japan dahil sa
Manchuria
Puppet state o tau-tauhang estado- kontrolado ng Japan at
tinawag nila itong Manchukuo
Nasakop ng Japan ang Nanjing at pinatay nila ang libu-
libong Tsino at gumawa sila ng gulo. Ito ay tinawag na Rape
of Nanking
AXIS POWERS: Japan, Germany, Italy [Tripartite Pact]
ALLIED POWERS: US, England, France
Layunin ng Japan
New Order in Asia
Bumuo ng Greater East Asia Company at paalisin ang mga
Kanluranin
Ang Asya ay para sa Asyano
Nilusob ng Japan ang Pearl Harbor sa Hawaii noong Disyembre
7, 1941
Idineklarang malaya ang Burma sa pamumuno ni Ba Maw
Natalo ang Japan ng pasabugin ang Hiroshima at Nagasaki sa
pamamagitan ng bomba atomika noong Agosto 6 at 9, 1945
