This document provides guidelines for digitizing collections according to best practices. It discusses digitization workflows including making preservation, access, and display master files in open formats. For images, it recommends TIFF or JPEG2000 formats for preservation masters. It also covers metadata standards like PREMIS for administrative metadata and techniques for structuring file names and folders. The document provides detailed guidance for digitizing different materials like text, photos, audio, and video.

2. CEST
RICHTLIJNEN
DIGITALISEREN

3. • kopieën
• binair coderen
• metadata
digitaliseren (overg.;
digitaliseerde, h. gedigita-liseerd)
in een digitale
code overbrengen
DIGITALISEREN?

4. BINAIRE CODE

5. TEKST

6. BEELD: RASTERAFBEELDING

7. VIDEO

8. BEELD: RGB KLEURMODEL

9. KLEUR & KLEURDIEPTE
RED GREEN BLUE
000000000000000000000000
000000000000000000000001
000000000000000000000010
…
111111111111111111111111
256 * 256 * 256
= 16,7 miljoen combinaties

10. BEELD: RGB KLEURMODEL

11. KLEURDIEPTE
• Aantal bits gebruikt om een kleur
te bepalen
• Bepalend voor grootte bestand

12. BEELD: KLEURRUIMTE

13. GELUID

14. GELUID

15. GELUID: ANALOOG SIGNAAL

16. GELUID: DIGITAAL SIGNAAL

17. bestandsformaten

18. DIGITAAL BESTAND
Om welk type bestand gaat het?
Welk kleurruimte gebruikt het bestand?
Wat beeldt het bestand precies af?
Hoe is het beeld opgebouwd?
De gecodeerde afbeelding zelf.

19. RESOLUTIE
• sample rate (“bemonsteringsfrequentie”)
• uitgedrukt in PPI (beeld) of Hz (geluid)
• bepalend voor bestandsgrootte:
• Audio: sample rate x2  bestand x2
• 2D: resolutie x2  bestand x4

20. RESOLUTIE
• Beeld
• Pixels per Inch (PPI)
• Let op met interpolatie!
• Video
• lineaire pixels: 2K, 4K, 8K
• originele frame rate
• Audio
• Sample frequency: 48 tot 96 kHz

21. RESOLUTIE BEREKENEN
breedte gewenste afdruk x gewenste resolutie afdruk
• 1 inch = 2,56 cm
• voorbeeld dia op A4:
breedte origineel
21 cm x 300 dpi / 3,6 cm = 1750 ppi
• voorbeeld poster op A4:
21 cm x 300 dpi / 70 cm = 90 ppi

22. COMPRESSIE
• Afhankelijk van bestandsformaat
• Lossless: geen informatieverlies (bv. LZW, ZIP)
• Lossy: artefacten, kleurverlies (JPEG)

23. METADATA
• Embedded/extern
• Descriptief: wat is de inhoud van het
bestand?
• Administratief: hoe kan/mag ik het bestand
gebruiken?
• Structureel: hoe is het bestand opgebouwd?

24. KOPIEËN
• moederbestand
• archiveringsbestand
• reproductiebestand
• raadplegingsbestand

25. KOPIEËN: MOEDERBESTAND
“Een moederbestand is een digitale
kopie waarvan verder kopieën worden
afgeleid.”

26. KOPIEËN: ARCHIVERINGSBESTAND
“Een archiveringsbestand is een digitale kopie van het
oorspronkelijke (digitale of analoge) document in de
hoogst mogelijke kwaliteit - bij voorkeur voldoende hoog
om het origineel in geval van vernietiging of
beschadiging te vervangen.
Archiveringsbestanden worden gemaakt wanneer het
oorspronkelijke document te kwetsbaar is om het te
kunnen raadplegen, of wanneer het verloren dreigt te
gaan.
Ze worden bij voorkeur bewaard in een beveiligde
opslagomgeving.”
UF: preservation master

27. KOPIEËN: REPRODUCTIEBESTAND
“Een reproductiebestand is een digitale kopie
waarvan de kwaliteit voldoende hoog is om de
inhoud van het oorspronkelijke (digitale of analoge)
document op een betekenisvolle manier
toegankelijk te maken.
Reproductiebestanden worden bij voorkeur bewaard
in een beveiligde opslagomgeving en zijn
doorgaans enkel ter beschikking via het intranet van
een bewaarinstelling.”
UF: reproduction master, submaster, distributiekopie

28. KOPIEËN: RAADPLEGINGSBESTAND
“Een raadplegingsbestand is een digitale kopie die
gebruikt wordt om een document digitaal ter
beschikking te stellen.
De kwaliteit van een raadplegingsbestand wordt bepaald
door de aard van het gebruik. De kwaliteit is vaak veel
lager om de opslagcapaciteit en de benodigde
bandbreedte beperkt te houden en het document
makkelijker raadpleegbaar te maken.
Een raadplegingsbestand worden enkel bewaard en
beheerd voor de termijn van het beoogde gebruik.
UF: distribution copy, access copy, raadplegingskopie

29. BEGRIPPEN:

30. CEST RICHTLIJNEN
• Concrete gevallen
• Do’s & don’ts
• Minimum standaarden
• Aanbevolen standaar-den

31. 4 DIGITALISERINGSSCENARIO’S
• Ik wil mijn fotocollectie digitaliseren
• Ik wil tekstdocumenten digitaliseren
• Ik wil geluidsopnames digitaliseren
• Ik wil video digitaliseren

32. DIGITALISEREN IN 4 STAPPEN
• Beschrijf steeds de collectie die je
digitaliseert
• Maak een moederbestand van voldoende
hoge kwaliteit
• Registreer metadata
• Maak archiverings-, reproductie en
raadplegingsbestanden

33. 1STE GEBOD:
BESCHRIJF DE COLLECTIE
Minimum:
• Beschrijft de (deel)collectie (COMETA)
• Beschrijf het niveau waarop je ontsluit (reeks, stuk)
Aanbevolen:
• Beschrijf volgens het 1-op-1-principe (object, inhoud, representatie)
• Beschrijf het niveau van het digitale bestand (reeks, stuk, onderdeel)
• Beschrijf m.b.v. de standaarden voor:
• het type collectie (musea, bibliotheek, archief)
• het soort object (tekst, foto, geluid, video)

34. 2DE GEBOD:
MAAK EEN MOEDERBESTAND
Algemeen:
• Bewaar een onbewerkte versie van het moederbestand
• Kwaliteitseisen  doelstellingen digitalisering
• Toegang tot de inhoud?
• Betrouwbare weergave?
• Substitutie origineel?
• Infrastructuur & kennis in huis?

35. 2DE GEBOD:
MAAK EEN MOEDERBESTAND (TEKST)
Minimum:
• Open en goed gedocumenteerd formaat
• Beeldformaat: TIFF of JPEG2000, soms JPG of PNG, geen PDF!
• Resolutie: ‘punten’&‘openingen’ ↔ 300ppi
• Bitdiepte: 8bit ↔ 24 bit; sRGB ↔ ECIRGB
• Tekstformaat: UTF-8
Aanbevolen:
• TEI
• METS

36. 2DE GEBOD:
MAAK EEN MOEDERBESTAND (FOTO)
Minimum:
• TIFF v6.0 Part 1: Baseline Tiff Uncompressed
• Resolutie: 300ppi
• Bitdiepte: 8bit ↔ 24 bit; ECIRGB
Aanbevolen:
• JPEG2000, soms JPG, PNG of GIF, geen PDF!

37. 2DE GEBOD:
MAAK EEN MOEDERBESTAND (GELUID)
Minimum:
• Magneetbanden reinigen en correct identificeren!
• Vermijd subjectieve correcties!
• Open en goed gedocumenteerd formaat
• Linear Pulse Code Modulatie: 48kHz-96kHz; 24 bit
• Geen compressie!
Aanbevolen:
• WAV, AIFF, FLAC

38. 2DE GEBOD:
MAAK EEN MOEDERBESTAND (VIDEO)
Minimum:
• Magneetbanden reinigen en correct identificeren!
• Vermijd subjectieve correcties!
• Open en goed gedocumenteerd formaat
• Bewaar beeldeigenschappen (frame rate, aspect ration, etc.)
• Geen compressie!
Aanbevolen:
• MXF, AVI, MOV
• MXF/JPEG2000 codering

39. 2DE GEBOD:
MAAK EEN MOEDERBESTAND (BESTANDSNAMEN)
Minimum:
• uniek!
• letters
• cijfers
• liggend streepje ( _ )
• koppelteken (-)
Aanbevolen:
• Betekenisloze namen (UUID)
• Betekenisvolle namen (collectiecode / identificatienummer)

40. 2DE GEBOD:
MAAK EEN MOEDERBESTAND (STRUCTUUR)
Minimum:
• gestructureerd tekstbestand (CSV, XML)
• soms in de bestandsnaam (eenvoudige objecten)
• geen mappen!
Aanbevolen:
• XML Schema’s:
• MPEG DIDL
• METS
• PREMIS

41. 3DE GEBOD:
REGISTREER ADMINISTRATIEVE METADATA
‘editievermelding’:
• Wie heeft het bestand gemaakt en hoe?
(technische data)
• Welke beperkingen rusten op het gebruik ?
(rechten data)
• Hoe moet het bestand bewaard worden?
(preserveringsdata)

42. 3DE GEBOD:
REGISTREER ADMINISTRATIEVE METADATA
Minimum:
• Selecteer de elementen
• Gestructureerd tekstbestand (CSV, XML)
• Of in de header
Aanbevolen:
• PREMIS
• Identificeer en valideer (DROID, JHOVE)

43. 4DE GEBOD:
MAAK BESTANDEN: ARCHIVERING/REPRODUCTIE
Minimum:
• Archivering: Open
• Reproductie: Open en goed ondersteund
Aanbevolen:
• XML/UTF-8
• TIFF
• JPEG2000
• WAV/LPCM
• AIFF/LPCM
• FLAC
• MXF/MJPEG2000

44. 4DE GEBOD:
MAAK BESTANDEN: RAADPLEGING
Minimum:
• Breed ondersteund
• Gebruikt door je doelgroep
Aanbevolen:
• JPEG2000
• JPG
• PNG
• PDF
• HTML
• MP3
• MPEG-2
• MPEG-4