1. Samenwerken en ICT
De vijf invalshoeken op samenwerken
Middelburg
29-9-2011
Migiel Gloudemans
Ruben van Wendel de Joode

2. Samenwerken en ICT
Onderwerpen
– Toenemend belang van samenwerken
– Invalshoeken op samenwerken
– Gedeelde ambitie
– Verbinden van belangen
– Professioneel organiseren
– Het proces (om te komen tot samenwerking)
– Het individu in de samenwerking
© Twynstra Gudde 29-9-2011 2

3. Samenwerken en ICT
We organiseren steeds meer in
samenwerkingsverbanden
– Er worden meer allianties aangegaan
– Voor meer problemen en kansen worden allianties en
netwerken een organiseer perspectief
– Een groter wordend aandeel van organisatie activiteiten loopt
door allianties en netwerken
– In organisaties wordt bewuster nagedacht over participatie in
allianties en netwerken
– Ook organisaties zelf stellen zich de vraag hoe zichzelf te
organiseren; volgens ‘logica van de hiërarchie’ of de ‘logica
van het netwerk’
– Grote divisionele organisaties hebben een intern
samenwerkingsvraagstuk
© Twynstra Gudde 29-9-2011 3

4. Samenwerken en ICT
Waarom is samenwerken steeds meer van
belang
– Verbeteren van de strategische – Versnellen van de toegang tot
positie markten
– Macht ontwikkelen – Gebruikmaken van aanvullende
– Reduceren en delen van risico’s: competenties van partners in de
onzekerheidsreductie waardeketen
– Innoveren – Realiseren van ketenintegratie door
coördinatie in de keten
– Schaalvoordelen bereiken
– Leren van en met partners door
– Toegang tot resources zekerstellen
kennis en ervaring uit te wisselen
– Jezelf beschermen tegen competitie
– ‘Eén gezicht’ voor de omgeving
– Overwinnen van vormen
investeringsbelemmeringen
– Voldoen aan de verplichting tot
samenwerking van overheidswege
Bronnen: Camps, Diederen, Hofstede et al., 2004; Contractor en Lorange,
Camps, Diederen, Lorange,
1988; Huxham en Vangen, 2005; Child, Faulkner en Tallman, 2005; De
Child, Tallman,
Man, 2006 – Tegemoetkomen aan een appèl en
de morele noodzaak
© Twynstra Gudde 29-9-2011 4

5. Samenwerken en ICT
Opereren in complexe omstandigheden
– Onduidelijk machtscentrum
– Wie is hier de baas? Allebei een beetje…
– Interdependentie
– We kunnen niet zonder, maar ook niet met elkaar…
– Nieuwe werkelijkheid
– In den beginne valt er niets te managen, behalve een betekenisvolle
relatie en een kwetsbaar proces…
– Heterogeniteit
– De aantrekkingskracht van de ander zit in zijn ‘anders zijn’, maar dat is
precies waarom we die ander niet echt begrijpen…
– Context
– Omgeving en context veranderen voortdurend en doen hun invloed
gelden…
© Twynstra Gudde 29-9-2011 5

6. Samenwerken en ICT
Even een plaatsbepaling
Concern-
vorming
Fusies,
overnames,
Verkoop
Verkoop-
acquisities
combinaties Corporaties
Zorgketens combinaties Coöperatieve
vereniging
Lengte van de relatie
“Co - marketing”
“Co-marketing”
Zorgallianties
“Preferred
“Preferred II
Inkoopconbinaties
Inkoopcombinaties
suppliers”
Suppliers”
Franchiseformules
Franchiseformules
Gezamenlijke
Gezamenlijke
R&DR&D
Marktgedrag Shared ServiceCenters
Shared service Centres
Conventioneel
inkopen
Mate van gezamenlijk beslissen
Naar Gomes-Casseres
© Twynstra Gudde 29-9-2011 6

7. Samenwerken en ICT
Samenwerken is niet vanzelfsprekend
Ver Opge
g tro
vor min uwe
n
v
auton en deel
t
e slui omie
ge b
Tra Dele n
n eine
Do m
Eig Ke
en nn
c is w
on t
tro men eg
le Align ge
ve
n
“Samenwerken vergt de moed om los te komen van het eigenbelang
zonder het uit het oog te verliezen. Dát is de grote uitdaging.“
© Twynstra Gudde 29-9-2011 7

8. Samenwerken en ICT
Invalshoeken op samenwerken
© Twynstra Gudde 29-9-2011 8

9. Samenwerken en ICT
Gedeelde ambitie
Betrokkenen definiëren vraagstuk, oplossing, kans en
vorm verschillend
Sommige betrokkenen zoeken de vraag bij hun
oplossing,
oplossing anderen zijn op zoek naar de oplossing
voor hun vraagstuk voor weer anderen is de vorm of
vraagstuk,
juist de kans startpunt
Er zijn verschillende ‘optima’: kenmerk van de
optima’
samenwerking is samen op zoek te gaan naar dat
optimum
Daarbij is er vaak sprake van een ‘tijdelijk werkbare
overeenstemming’
overeenstemming’
© Twynstra Gudde 29-9-2011 9

10. Samenwerken en ICT
Belangen zijn de ‘motor’ van de
samenwerking
Er spelen meer soorten belangen tegelijkertijd:
Organisatiebelangen:
Organisatiebelangen veelal gekoppeld aan de doelen
en kernwaarden van de organisatie
Individuele belangen persoonlijke overtuigingen,
belangen:
drijfveren en belangen spelen in ieder proces een rol
Collectieve belangen in elke complexe situatie spelen
belangen:
collectieve belangen een rol. Deze verschillen per
situatie en context
Belangen bepalen mede hoe je kijkt: Where you stand
depend on where you sit
© Twynstra Gudde 29-9-2011 10

11. Samenwerken en ICT
Verbinden van belangen
Standpunt
S S
B B Belang
W&N W&N Waarden en Normen
De gouden driehoek: het gezamenlijk
belang zo groot mogelijk maken!
© Twynstra Gudde 29-9-2011 11

12. Samenwerken en ICT
Essenties principes Mutual Gains Approach
Mutual Gains bereiken
win-lose
win
*
A
Mutual Gains
consensus *
*
*
lose-lose
* lose-win
lose B win
© Twynstra Gudde 29-9-2011 12

13. Samenwerken en ICT
Positie kiezen in een netwerk
Afweging
Zelfstandigheid loslaten en aansluiten?
Zijn er relevante groepen?
Wel aansluiten maar niet helemaal?
Biedt aansluiten voordelen?
Pas ik bij een groep? Zelfstandig blijven?
Kan ik mij vinden in de wijze waarop de groep
bestuurd wordt?
Kan ik mij vinden in de strategie van
een groep?
Kan ik een stempel “Strategische Kern”
drukken op de groep?
Ben ik in staat om
zelf een groep te “Complementaire Ring”
vormen?
“Vrije ruimte”
© Twynstra Gudde 29-9-2011 13

14. Samenwerken en ICT
Criteria om naar partijen te kijken
Strategische kern Complementaire ring Vrije ruimte
– Hebben collectieve visie – Valt goed mee samen te – ‘Markttransacties’
– Wederzijdse toegevoegde waarde: werken – Operationele invulling
- kernprocessen en diensten – Vult ‘gaten’ in processen, van behoefte/
- doelgroepen of stakeholders doelgroepen of sleutel- complementariteit
– Bereidheid om samen risico te nemen activiteiten – Geen langdurige
– Afspraken over exclusiviteit – Wil op specifieke wederzijdse
doelgroepen terreinen risico’s delen of verplichtingen
samen investeren – “Krijg ik wat ik nodig
– Bepalen samen de spelregels,
normen – Kan ook concurrent zijn heb op een goede
en waarden van de groep voor kernprocessen of manier tegen een
doelgroepen verantwoorde prijs?”
– Consensus over strategie en visie
– Consent over strategie
en visie (mag verschillen;
is geen bezwaar)
© Twynstra Gudde 29-9-2011 14

15. Samenwerken en ICT
Halen & brengen
© Twynstra Gudde 29-9-2011 15

16. Samenwerken en ICT
Zes juridische vormen van samenwerking
Twee zelfstandige Eén nieuwe
organisaties organisatie
Contractuele Coöperatieve
Joint Venture
samenwerking Vereniging
Preferred supplier Deelneming Fusie/overname
© Twynstra Gudde 29-9-2011 16

17. Samenwerken en ICT
Soorten regie
Laag Marktgericht Procesgericht
‘Inkopen en ‘Stimuleren en
afrekenen’ faciliteren’
Mate van
verbondenheid
tussen Dirigistisch Inhoudgericht
organisaties
‘Onze wil is ‘Afbakenen van
wet’ het speelveld’
Hoog
Hoog Laag
Mogelijkheid tot
sturing
Bron: Muller en
Landman
© Twynstra Gudde 29-9-2011 17

18. Samenwerken en ICT
Een gestileerd samenwerkingsproces
Betekenisgeving
Overeen Vorm Uitvoeren
Verkennen Delen
komen geven &
Vernieuwen
Interactie
© Twynstra Gudde 29-9-2011 18

19. Samenwerken en ICT
Proces van samenwerken in de praktijk …
Betekenisgeving
Overeen Vorm Uitvoeren Vernieuwen
Verkennen Delen
komen geven
Interactie
© Twynstra Gudde 29-9-2011 19

20. Samenwerken en ICT
Belangrijk is de goede dialoog
© Twynstra Gudde 29-9-2011
Isaacs, 1999 20

21. Samenwerken en ICT
3. Is er sprake van een constructieve
groepsdynamica?
Zelfbewustzijn
+
Oprechte interesse in de belangen
+
Transparantie
+
Betrouwbaar
=
Vertrouwen bouwen
© Twynstra Gudde 29-9-2011 21

22. Samenwerken en ICT
Persoonlijke verbinding in de samenwerking
Vrij naar Lewicki, 1998 29-9-2011
© Twynstra Gudde 22

23. Samenwerken en ICT
Samenwerken is niet voor iedereen weggelegd
© Twynstra Gudde 29-9-2011 23

24. Samenwerken en ICT
Migiel Gloudemans
mgl@tg.nl
Ruben van Wendel de Joode
rwj@tg.nl
www.twynstragudde.nl
Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot
deze presentatie berusten bij Twynstra Gudde. Niets uit
deze presentatie mag worden verveelvoudigd of openbaar
gemaakt zonder schriftelijke toestemming van Twynstra
Gudde.
© Twynstra Gudde 29-9-2011 24