Macro economics introduction

2
Макро эдийн засгийн үзүүлэлтүүд

GDP
ҮНО ба ДНБ
тооцох үргэлжлэл
Copyright © 2004 South-Western

ДНБ тооцоолох нь
• Зардлын
• Тухайн хугацааны эдийн засгийн нийт
үйлдвэрлэлийг ЭЗ-ийн харилцаанд оролцогчид
/өрх, пүүс, төр, бусад улс/ худалдан авахад
зарцуулсан зардлыг бүртгэх зарчмаар тооцох
юм.


ДНБ-ий үзүүлэлтүүд
• Хэрэглээ (C):
• Өрх гэрийн худалдан авч буй бараа үйлчилгээ,
шинэ орон сууц худалдан авах зардлаас гадна.

• Хөрөнгө оруулалт (I):
• Тоног төхөөрөмж, эд хогшил, барилга
байгууламжид зарцуулж буй зардал, шинэ орон
сууцыг оруулаад.


• Засгийн газрын худалдан авалт (G):
• Улсын болон орон нутгийн засаг захиргаа болон
Холбооны засгийн газрын бараа үйлчилгээнд
зарцуулж буй зардал.
• Шилжих төлбөрийг оруулж тооцохгүй, учир нь
тэдгээр нь тухайн жилд үйлдвэрлэгдсэн бараа
үйлчилгээнд зарцуулагддаггүй.

• Цэвэр экспорт (NX):
• Экспортоос импортыг хассан зөрүү.


• Орлогын арга
• Тухайн хугацааны туршид эдийн засгийн
харилцаанд оролцогчидод цугласан нийт
орлогоор тодорхойлох юм.


ДНБ-ийг тооцоолох нь
C

I

G

NX

=
=
ДНБ
=
=
Хүчин Зүйлсийн орлого

Элэгдэл

ШБТатвар


• Үйлдвэрийн буюу гарцын арга
• Үйлдвэрийн газар тус бүрийн нийт үйлдвэрлэлд
оруулж буй хувь нэмрийг хэмждэг. Өөрөөр
хэлбэл үйлдвэрлэлийн үе шат бүр дээр нэмэгдсэн
өртгүүдийг нэмж ДНБ-ийг тооцдог.


Үйлдвэрийн арга

/Нэмүү өртөг ба Эцсийн өртөг/
Малчин
Ширний үйлдвэр

Малчны
нэмэгдсэн өрөтг
8 төг

Ширний өртөг
8 төг

Гутлын үйлдвэр

Завсрын хэрэглээ
Эцсийн өртөг

Боловсруулсан
ширний өртөг 30

Гэрээт борлуулагч

Нэмэгдсэн өртөг

Гутлын өртөг 50 төг

Эцсийн
хэрэглэгч


Үндэсний цэвэр орлого ба ҮЦБ


Үндэсний цэвэр орлого ба ҮЦБ
Хасагдах үзүүлэлт
Үлдэх үзүүлэлт
Элэгдэл

Шууд бус
татвар

ПХА
ПАТ
НДШ

ҮНО

ҮЦО

ҮО

ХХОАТ

ХО

ШИЛ

ШИЛ

Зураг 1 Мөнгөн урсгалын диаграмм

MARKETS
FOR
GOODS AND SERVICES
•Firms sell
Goods
•Households buy
and services
sold
Revenue

Wages, rent,
and profit

Goods and
services
bought

HOUSEHOLDS
•Buy and consume
goods and services
•Own and sell factors
of production

FIRMS
•Produce and sell
goods and services
•Hire and use factors
of production

Factors of
production

Spending

Labor, land,
MARKETS
and capital
FOR
FACTORS OF PRODUCTION
•Households sell
•Firms buy

Income
= Flow of inputs
and outputs
= Flow of dollars


• Юу ДНБ-д тооцогддоггүй вэ?
• ДНБ-нд гэртээ үйлдвэрлэж хэрэглэж байгаа зах
зээлд ордоггүй ихэнх зүйлсийг оруулдаггүй.
• Энд хориотой мансууруулах бодис мэт хууль
бусаар үйлдвэрлэж борлуулсан зүйлсийг
оруулахгүй.
• Цэвэр санхүүгийн арилжаа
 Улсын шилжүүлэг
Хувийн шилжүүлэг
 Үнэт цаасны арилжаа

• Хадгалагдсан барааны борлуулалт

ДНБ ба эдийн засгийн аж байдал
• Эдийн засгийн аж байдалд нөлөөлдөг зарим
зүйлс ДНБ-д орж тооцогддоггүй.
• Чөлөөт цагийн үнэ цэнэ.
• Цэвэр хүрээлэн буй орчны үнэ цэнэ.
• Эцэг эхийн хүүхэдтэйгээ өнгөрүүлсэн цаг
хугацаа, сайн дурын ажилчдын өртөг зэрэг зах
зээлээс гадуурх бараг бүхий л зүйлсийг
оруулдаггүй байна.


ДНБ ба түүний үзүүлэлтүүд (2011)
Government Purchases
18%
Net Exports
Investment
-3 %
16%

Consumption
69%


Бодит болон Нэрлэсэн ДНБ
• Нэрлэсэн ДНБ нь бараа үйлчилгээний
үйлдвэрлэлийн өртгийг тухайн жилийн
үнээр илэрхийлсэн үзүүлэлт.
• Бодит
ДНБ
бараа
үйлчилгээний
үйлдвэрлэлийн өртгийг тогтмол үнээр
илэрхийлсэн үзүүлэлт.


ДНБ-ий дефлятор
• ДНБ-ий дефлятор нь нэрлэсэн ДНБ-ийг
бодит ДНБ-д харьцуулж тооцдог үнийн
түвшний хэмжигдэхүүн юм.
• Энэ нь бидэнд нэрлэсэн ДНБ-ий өсөлт нь
бүтээгдэхүүний тоо хэмжээний өсөлтөөс
илүү үнийн өсөлтийн шинж тэмдгийг
харуулдаг.


• ДНБ дараах томъёогоор тооцогддог:

N o m in a l G D P
G D P d e fla to r =
×100
R eal G D P


• Нэрлэсэн ДНБ-ийг Бодит ДНБ-д хөрвүүлэх
нь
• Нэрлэсэн ДНБ нь Бодит ДНБ-д дараах байдлаар
хөрвөдөг:

R e a l G D P20X X

N o m in a l G D P 20X X
=
×100
G D P d e f la to r2 0 X X


Macro economics introduction

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (7)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

Similar to Macro economics introduction

Similar to Macro economics introduction (17)

More from Just Burnee

More from Just Burnee (12)

Macro economics introduction