1. Οκτωβριανι επανάςταςθ (1917)
Θ ζφοδοσ ςτον ουρανό

2. Θ Ρωςία ςτισ αρχζσ του 20οφ αιϊνα
• 174 εκατομμφρια κάτοικοι
• Το 85% ηει ςτθν φπαικρο
• Το 80% αςχολείται με τθ γεωργία και τθν κτθνοτροφία
• Η βιομθχανία ςτα ςπάργανα, ςυγκεντρωμζνθ κυρίωσ ςτθ
Μόςχα, τθν Οδθςςό και τθν Αγία Πετροφπολθ, που είναι και
οι μοναδικοί ςχεδόν κφλακεσ αςτικοποίθςθσ
• Το 40% τθσ γθσ ανικει ςτουσ μεγαλογαιοκτιμονεσ
• Μζςοσ όροσ ηωισ αγροτϊν: 35 χρόνια
• Παιδικι κνθςιμότθτα: 30%
• Ποςοςτό αναλφαβθτιςμοφ: 90%

3. Ρϊςοι αγρότεσ γφρω ςτα 1910

5. Οι καλλιεργθτικζσ μζκοδοι είναι ακόμα πρωτόγονεσ

6. Σα εργοςτάςια Πουτίλωφ ςτθν Πετροφπολθ, βαςικόσ
κφλακασ τθσ εργατικισ επανάςταςθσ

7. ΢τον αντίποδα τθσ γενικευμζνθσ ακλιότθτασ, μια βακφπλουτθ
όςο και παραςιτικι αριςτοκρατία γαιοκτθμόνων,
ςτρατιωτικϊν και αυλικϊν ηει τθν δικι τθσ belle epoque.

8. Άξονασ περιςτροφισ τθσ και παροχζασ όλων των προνομίων τθσ ο
τςάροσ Νικόλαοσ Β, που κυβερνά ωσ απόλυτοσ μονάρχθσ. Θ Ρωςία
είναι το μοναδικό ευρωπαϊκό κράτοσ που τθν εποχι αυτι διατθρεί
τζτοιο κακεςτϊσ, ζκφραςθ και αυτό τθσ ςυνολικισ τθσ
κακυςτζρθςθσ.

9. ΢τα 1880, μαηί με τα πρϊτα βιματα εκβιομθχάνιςθσ, ειςάγεται ςτθ
χϊρα και ο Μαρξιςμόσ από μεταφράςεισ του Πλεχάνοφ, κατοπινοφ
ςτελζχουσ του κόμματοσ των Μπολςεβίκων (Κ.Κ.Ρ.)

10. Στα 1898 δθμιουργικθκε ςτο Μινςκ τθσ Λευκορωςίασ το
Σοςιαλδημοκρατικό Κόμμα τησ Ρωςίασ (ΣΔΕΚΡ), αρχικι μιτρα του
κατοπινοφ Κομμουνιστικοφ Κόμματος (ΚΚΡ).

11. Στα 1903 το ΣΔΕΚΡ διαςπάται ςε δφο τάςεισ, τουσ Μπολςεβίκουσ (= πλειοψθφοφντεσ)
και τουσ Μενςεβίκουσ (= μειοψθφοφντεσ). Ηγζτθσ των πρϊτων ο Βλάντιμιρ Κλιτσ
Ουλιάνωφ (Λζνιν), κατοπινόσ θγζτθσ τθσ Οκτωβριανισ Επανάςταςθσ, ενϊ με τουσ
δεφτερουσ ςυντάχκθκε ο Λζων Μπρονςτάιν (Σρότςκι), που ςτα 1917 κα
δθμιουργοφςε τον περιβόθτο Κόκκινο Στρατό.

12. ΢τα 1905, ωσ αποτζλεςμα και του ατυχοφσ ρωςοϊαπωνικοφ πολζμου, ξεςπάει
αντιδυναςτικι επανάςταςθ. Σο ΢ΔΕΚΡ ςυμμετζχει ενεργά και οργανϊνει τουσ
εργάτεσ, τθν πολιτικι θγεμονία ωςτόςο διατθροφν μετριοπακείσ αςτοί, που
ηθτοφν απλά δθμοκρατικζσ μεταρρυκμίςεισ.

13. ΢τισ 22 Γενάρθ 1905 θ τεράςτια λαϊκι ςυγκζντρωςθ ζξω από τα
Χειμερινά Ανάκτορα βάφεται ςτο αίμα: 1000 νεκροί και 2000
τραυματίεσ ο απολογιςμόσ. Είναι θ λεγόμενθ «ματωμζνθ Κυριακι»
τθσ Ρωςίασ.

15. Θ επανάςταςθ, παρότι τελικά κατεςτάλθ, πζτυχε
ωςτόςο τθν ειςαγωγι βαςικϊν κοινοβουλευτικϊν
κεςμϊν (Δοφμασ) και τθ μετατροπι του κακεςτϊτοσ
ςε ςυνταγματικι μοναρχία.

16. ΢τα 1912 το ΣΔΕΚΡ διαςπάται και ο Λζνιν με τουσ Μπολςεβίκουσ
δθμιουργοφν το ΚΚΡ. Μαηί του είναι τϊρα και ο Ιωςιφ Σηουγκαςβίλι,
γνωςτόσ και ωσ Στάλιν (ατςάλι). Ο Σρότςκι, αν και ςυμφωνεί με τον Λζνιν
ςτο ηιτθμα του πολζμου, που είναι και θ βαςικι αιτία τθσ διάςπαςθσ,
επιλζγει όμωσ να παραμείνει ςτισ τάξεισ των Μενςεβίκων, αποκλειςτικών
πλζον ςυνεχιςτών του ΣΔΕΚΡ, που διατθροφν ςτθ Δοφμα 13 βουλευτζσ.

17. ΢τα 1916-1917, εν μζςω του Α παγκοςμίου πολζμου, θ Ρωςία γνωρίηει νζα
κρίςθ. Σο μζτωπο υποχωρεί, οι νεκροί αγγίηουν ιδθ τα 3 εκ. και ςτισ πόλεισ
επικρατεί αςυγκράτθτοσ πλθκωριςμόσ και ςιτοδεία. Ωσ αποτζλεςμα, το
Φλεβάρθ του 1917 ξεςπάει επανάςταςθ, που ανατρζπει τον τςάρο και
περνάει όλθ τθν εξουςία ςτθ Δοφμα (βουλι).

18. Οι μπολςεβίκοι και πάλι πρωταγωνιςτζσ ςτουσ δρόμουσ, όμωσ τθν εξουςία
κρατοφν για μια ακόμα φορά μετριοπακείσ αςτοί ςαν τον Κερζνςκυ, που
διαπράττουν δφο βαςικά λάκθ: α) ςυνεχίηουν τον καταςτροφικό πόλεμο β)
αφινουν τα τςιφλίκια ανζπαφα.

19. Σον Οκτϊβρθ του 1917 το μζτωπο ζχει ουςιαςτικά καταρρεφςει. Ο λαόσ
είναι εξαγριωμζνοσ. Ζχει ζρκει θ ϊρα του Λζνιν και των Μπολςεβίκων. Σθ
νφχτα τθσ 25θσ Οκτωβρίου ερυκροφρουροί και λιποτάκτεσ ςτρατιϊτεσ που
ζχουν ςυνταχκεί μαηί τουσ καταλαμβάνουν αναίμακτα τα χειμερινά
ανάκτορα και όλα τα κζντρα εξουςίασ τθσ Πετροφπολθσ. Σο πρωί ο ςτρατόσ
ςυντάςςεται μαηί τουσ. Θ πολιτειακι ανατροπι είναι πλζον γεγονόσ.

20. ΢θμείο ζδραςθσ τθσ δφναμθσ των μπολςεβίκων ιταν όλο αυτό το
διάςτθμα τα ςυμβοφλια εργατϊν και αγροτϊν (ςοβιζτ), ζνα είδοσ
λαϊκϊν ςυνελεφςεων, που είχαν αρχίςει να εμφανίηονται ιδθ από
το 1905, είχαν γιγαντωκεί όμωσ μετά το Φλεβάρθ του 1917,
επιβάλλοντασ ςτθ χϊρα ζνα είδοσ δυαρχίασ (θ επίςθμθ Δοφμα από
τθ μια και τα ςοβιζτ από τθν άλλθ).

21. Σο κεντρικό ςφνκθμα των μπολςεβίκων είναι: «Ψωμί, γθ, ειρινθ». Και
πραγματικά, μόλισ αναρριχϊνται ςτθν εξουςία απαλλοτριϊνουν τα
τςιφλίκια, διανζμουν τθ γθ (για χριςθ) ςτουσ αγρότεσ, επιβάλλουν
εργατικό ζλεγχο ςτα εργοςτάςια και κλείνουν επϊδυνθ ειρινθ με τουσ
Γερμανοφσ ςτο Μπρεςτ-Λιτόφςκ.

22. Όλθ τθν πορεία των πρϊτων θμερϊν τθσ επανάςταςθσ κα καταγράψει ο
Αμερικάνοσ δθμοςιογράφοσ και κομμουνιςτισ Σηων Ρθντ, ςτο μνθμειϊδεσ
ζργο του «Δζκα μζρεσ που ςυγκλόνιςαν τον κόςμο».

23. Νζεσ καλλιτεχνικζσ τάςεισ κα αναδυκοφν μζςα ςτθν ζξαψθ τθσ
επανάςταςθσ, με προεξάρχουςα τθ λεγόμενθ «προλζτ κουλτ»
(προλεταριακι κουλτοφρα), που ςτοχεφει ςτθ ςυνάντθςθ τζχνθσ και
παραγωγισ, τθσ υψθλισ αιςκθτικισ με τθν εργατικι τάξθ.

24. Αφίςα τθσ επανάςταςθσ: «Νικιςτε το λευκό ςτρατό
με τθν κόκκινθ ςφινα»

25. Άλλθ μια αφίςα τθσ
επανάςταςθσ, που
χρθςιμοποίθςε ςτα χρόνια
τθσ Κατοχισ και το δικό μασ
ΕΑΜ, βάηοντασ όμωσ ςκζτο
ρολόι, πάντα με ζνδειξθ
11:55, και από κάτω το
ςφνκθμα «θ ϊρα τθσ
απελευκζρωςθσ πλθςιάηει».

26. Εμβλθματικι ποιθτικι μορφι που ταυτίςτθκε με τθν επανάςταςθ («χωρίσ όμωσ
να ‘ναι παιδί τθσ», όπωσ ζλεγε ο Σρότςκι), ιταν ο Βλαδίμθροσ Μαγιακόφςκι,
εκπρόςωποσ του λεγόμενου «επαναςτατικοφ φουτουριςμοφ».
Σύννεφο με παντελόνια
Εκεί που τ’ ανθρώπινο βλέμμα τςακίζεται
ανήμπορο,
βλέπω να καταφθάνει
των πειναςμένων ςτρατηλάτησ
φορώντασ το ακάνθινο ςτεφάνι τησ επανάςταςησ
το 1916.
......................................................................
Κι όταν
τον ερχομό του διαλαλώντασ
ανταριαςμένοι
θα βγείτε να δεχτείτε τον Σωτήρα,
εγώ για ςασ θα ξεριζώςω την καρδιά μου
θα την ποδοπατήςω
κ’ έτςι μεγαλωμένη
και καταματωμένη
θα ςασ τη δώςω για ςημαία.
(απόςπαςμα)

27. Όμωσ γριγορα οι χαρζσ ζπαψαν και άρχιςαν τα δφςκολα. Σα επόμενα
τζςςερα χρόνια, ωσ τα 1921, ξζςπαςε εμφφλιοσ μεταξφ των κομμουνιςτϊν
και των αντιπάλων τουσ (αςτϊν, αριςτοκρατϊν και ςυνοδοιπόρων), που
κατζςτρεψε τθ χϊρα ςχεδόν ολοκλθρωτικά. Μζςα απ’ τισ φλόγεσ του
αναδφκθκε ο περιβόθτοσ «Κόκκινοσ ΢τρατόσ», πρϊτοσ αρχθγόσ του οποίου
ιταν ο Λζων Σρότςκι.

28. Προκειμζνου να αντιμετωπιςτεί θ πείνα και θ λευκι τρομοκρατία οι
μπολςεβίκοι υιοκζτθςαν ςυχνά ακραίεσ μεκόδουσ άμυνασ (κόκκινθ
τρομοκρατία), που ζςτρεψαν πολλοφσ εναντίον τουσ. Θ χειρότερθ ςτιγμι
αυτισ τθσ περιόδου του λεγόμενου «πολεμικοφ κομμουνιςμοφ» ιταν θ
καταςτολι τθσ εξζγερςθσ (βλ. ςφαγι) τθσ Κροςτάνδθσ, τθν οποία εκτζλεςε
ο Σρότςκι παρότι ο ίδιοσ διαφωνοφςε.

30. ΢τα αμζςωσ επόμενα χρόνια και μζχρι το κάνατο του Λζνιν
(1924) και τθν ανάλθψθ των θνίων τθσ χϊρασ από τον ΢τάλιν
(1926) οι κοινοκτθμονικοί κεςμοί κα υποχωριςουν κάπωσ και
κα επιτραπεί ξανά θ ιδιωτικι πρωτοβουλία ςτθ λεγόμενθ
«μικρι παραγωγι» (προςωπικζσ επιχειριςεισ και μικρά
χωράφια-κτθνοτροφεία), προκειμζνου να ανακερμανκεί θ
οικονομία. Είναι θ εποχι τθσ περιβόθτθσ ΝΕΠ (Νζασ
Οικονομικισ Πολιτικισ), θ οποία, αν και βγάηει τθ χϊρα από το
τζλμα, αφινει όμωσ περικϊρια για ταξικζσ διαφοροποιιςεισ.

31. Από το 1929 όμωσ και μετά κα επανζλκουν άτεγκτοι οι
κομμουνιςτικοί κεςμοί (κοινοκτθμοςφνθ μζςων παραγωγισ
και κρατικι διεφκυνςθ τθσ οικονομίασ), που κα κζςουν κάκε
ιδιωτικι επιχείρθςθ και απόπειρα ταξικισ διάκριςθσ εκτόσ
νόμου. Σα οικονομικά αποτελζςματα αυτισ τθσ περιόδου των
λεγόμενων «πενταετϊν πλάνων» κα είναι εντυπωςιακά (θ
Ρωςία ωσ τον πόλεμο κα μετατραπεί ςε τρίτθ βιομθχανικι
δφναμθ ςτον κόςμο, θ ανεργία κα εξαλειφκεί και το βιοτικό
επίπεδο των μαηϊν κα ανζβει ραγδαία), όμωσ ο αυξανόμενοσ
πολιτικόσ ζλεγχοσ και οι διϊξεισ κα δθμιουργιςουν ζνα
περιβάλλον οργουελικό, δθλ. τυραννικό και εφιαλτικό.

32. Είναι εποχι τθσ «προςωπολατρίασ», τθσ αποκζωςθσ δθλαδι του ΢τάλιν ωσ
αλάκθτου «πατζρα» του ςοβιετικοφ λαοφ, τθν τυφλι υποταγι ςτον οποίο
αναλαμβάνει να εξαςφαλίςει θ πανίςχυρθ μυςτικι αςτυνομία, θ OGPU (Γκε-
Πε-Ου), που μετά τον πόλεμο κα μετονομαςτεί ςτθν ευρζωσ γνωςτι KGB.

33. Πάρα πολλοί άνκρωποι (υπολογίηονται ςε εκατομμφρια, άγνωςτο όμωσ
πόςα) φυλακίςτθκαν, εξορίςτθκαν, εκτελζςκθκαν και διαςφρκθκαν ωσ
ζνοχοι «καταςκοπίασ» ι εν γζνει «ςυνωμοςίασ» κατά τθσ «ςοβιετικισ
πατρίδασ» και του θγζτθ τθσ, μόνο και μόνο επειδι είχαν άλλθ άποψθ.
Πολιτικοί
κρατοφμενοι ςε
καταναγκαςτικά
ζργα, 1932.

34. Πολίτεσ δεξιοί, αριςτεροί ι και απολίτικοι, που ζτυχε απλά να κάνουν
κάποιο ατυχζσ αςτείο κατά του ΢τάλιν ι να βρεκοφν ςε λάκοσ κφκλο
ανκρϊπων. Όλοι τουσ κεωροφνταν εξίςου επικίνδυνοι για τθν κρατικι
αςφάλεια και οδθγοφνταν ςε αυτό που ο Αλεξάντρ ΢οληενίτςιν αποκαλεί
«Αρχιπζλαγοσ Γκουλάγκ», ςε ςτρατόπεδα δθλ. ςυγκζντρωςθσ και
καταναγκαςτικισ εργαςίασ, διεςπαρμζνα ςε όλθ τθν επικράτεια, όπου
πολλοί κάποια ςτιγμι πζκαιναν από τισ κακουχίεσ και τισ αρρϊςτιεσ.

35. Θφματα του ΢τάλιν υπιρξαν
ακόμα και τα μζλθ τθσ
ιςτορικισ θγεςίασ των
Μπολςεβίκων, που είχαν κάνει
τθν επανάςταςθ!
Εκτελζςτθκαν τα περιςςότερα
ςτα 1937, τθν εποχι των
διαβόθτων «δικϊν τθσ
Μόςχασ» (1936-1938)

36. Τπιρξαν ακόμθ και οι ίδιοι οι διευκυντζσ τθσ OGPU, τουσ
οποίουσ «ξεφορτωνόταν» αφοφ του κάνανε τθ «βρόμικθ
δουλειά».
Γκζνριχ Γιάκοντα, εκτελζςτθκε ςτα Νικολάι Γιεηόφ, εκτελζςτθκε
1938. ςτα 1940.

37. Ακόμα και πολλοί από τουσ ιρωεσ του Κόκκινου ΢τρατοφ, που νικιςανε τον
Χίτλερ γλυτϊνοντασ τθν Ευρϊπθ από τον εφιάλτθ του ναηιςμοφ, πζςανε ςε
δυςμζνεια, εκτοπιηόμενοι ςτθ ΢ιβθρία ι αλλοφ. Μαηί τουσ και ο
ςτρατάρχθσ Ηοφκοφ, ο αρχιτζκτονασ τθσ νίκθσ, που υποβιβάςτθκε ςε
διοικθτι μιασ αςιμαντθσ ςτρατιωτικισ περιφζρειασ των Ουραλίων.

38. Κίνθτρο του ΢τάλιν για όλεσ αυτζσ τισ διϊξεισ και τα εγκλιματα ιταν
αναμφίβολα θ δίψα για εξουςία και ο φόβοσ τθσ απϊλειάσ τθσ (πάγια
γνωρίςματα όλων των τυράννων τθσ γθσ ανεξαρτιτωσ «χρϊματοσ» και
εποχισ), ιταν όμωσ και κάτι άλλο: θ απελπιςμζνθ προςπάκειά του να
μεταςχθματίςει τθν ρωςικι κοινωνία ςε κομμουνιςτικι κατεφκυνςθ,
ςυγκρατϊντασ όλεσ τισ τυχόν φυγόκεντρεσ τάςεισ (οικονομικζσ, κοινωνικζσ,
πολιτικζσ) που κζτανε τθ διαδικαςία ςε κίνδυνο. Σάςεισ όμωσ που υπιρχαν
αντικειμενικά, ωσ αναπόφευκτο και – άρα – ακατανίκθτο ςφμπτωμα μιασ
διαφοροποιθμζνθσ κοινωνίασ, λειτουργϊντασ υπόγεια και διαβρϊνοντασ
τα κεμζλια του ςοβιετικοφ οικοδομιματοσ, οδθγϊντασ το εν τζλει, όπωσ κα
δοφμε, ςτα 1989 ςτθν οριςτικι κατάρρευςι του…