Lezing Jan de Wit, lector duurzame energie, tijdens het symposium energie innovaties bij Saxion, Deventer, 24 mei 2013. Een initiatief van MVO loont, NMO, COS Gelderland, GNMF, OCF2.0

1. Energie inzicht …..geeft
duurzaam uitzicht !
Step up to Saxion.
Jan de Wit, Lector Duurzame Energie Voorziening (DEV)

2. Step up to Saxion.
Jan de Wit
• J.b.dewit@saxion.nl
• 053-4871349
• 06-18551250
Energie inzicht …. geeft duurzaam uitzicht !

3. Step up to Saxion.
Open deuren :
•
Geen energie ‘therapie’ zonder energie
‘diagnose’
•
Niet gebruikte energie is het groenst (MVO!)
•
Benader energie altijd vanuit de vraagkant
en niet vanuit de aanbodkant
•
De economie van energiebesparing
is vrijwel altijd beter dan de economie
van alternatief (groen) opwekken
Energie inzicht …. geeft duurzaam uitzicht !

4. Step up to Saxion.
Vragen ?
Energie inzicht …. geeft duurzaam uitzicht !

5. Step up to Saxion.
De energieketen
omgevingswarmte
Warmte terugwinning
Fossiel input
productie
locale
conversie
B
transport distributie
Brandstof uit biomassa (Bio ethanol, H2, CH4 ,etc)
centrale conversieverliezen
Zon, wind
Energie inzicht …. geeft duurzaam uitzicht !
Output bij
gebruiker
C
elektriciteit
A
Olie & Gas
winning
Centrale
conversie
warmte
decentrale conversieverliezen

6. Step up to Saxion.
Hoeveelheden Energie - Sankey diagram
Energie inzicht geeft duurzaam uitzicht

7. Step up to Saxion.
Sankey diagram Nederland
Energie inzicht …. geeft duurzaam uitzicht !

8. Step up to Saxion.
Pinch analyse:- Kwaliteit van energie (warmte/koude)
Geeft beeld van uitwisselingsmogelijkheden Warmte
Energie inzicht …. geeft duurzaam uitzicht !

9. Step up to Saxion.
Trias Energetica: bottom-up !
(Schoon) fossiel/biomassa
Zet duurzame
Beperk
verliezen
Kern
Energie in
met maximaal rendement
Energie inzicht …. geeft duurzaam uitzicht !

10. Step up to Saxion.
Trias Exergetica : bottom up!
1 Laag Temperatuur Verwarming (LTV)!
3.Minimale exergieverliezen
2.Haal exergie
2. Warm water en
Elektriciteit uit de
zon !
1. MINIMALISEER
TEMPERATUUR
VERSCHILLEN
KERN
Uit omgeving
3. Warmte uit (Biomassa) WKK
Bij conversie van
(schoon) fossiel of
biomassa
Energie inzicht …. geeft duurzaam uitzicht !

11. Step up to Saxion.
Utilities II
Utilities I
Brandstof
Elektriciteit
Water
Emissies
Warmte (Stoom/water)
Lucht
Stoomketels,
WKK installaties,
Koelinstallaties,
persluchtintsllaties
Perslucht
Vacuüm
Koude
Afvalwater
Proces
Verwerking
reststromen
Restwarmte
Proceswater
CO2, NOx
Schoon
effluent
Lozing warmte
Geur, geluid
recycle water/restwarmte
opwekking
verwerking
Utility Keten Industriëel bedrijf
recycle water/restwarmte extern
-Vermindering gebruik niet alleen aan de inkoopkant salderen, maar ook aan de ‘verkoop’ kant
-Procesbeheersing leidt tot betere productkwaliteit, lager energie- en watergebruik, minder uitval
Saldeer dit (ook) als duurzaam ondernemen (MVO) !
Energie inzicht …. geeft duurzaam uitzicht !

12. Step up to Saxion.
Vragen ?
Energie inzicht …. geeft duurzaam uitzicht !

13. Step up to Saxion.
Inzicht door monitoren:
1. Energieverbruiken utilities (waar/hoe/wanneer)
2. Volledige massa- energiebalansen
3. Functioneren procesregeling/besturing
Proces inzicht:
1. Product- en proceskennis
2. Kennis regeltechniek/besturingstechniek
3. Kennis utilities
Energie inzicht …. geeft duurzaam uitzicht !

14. Step up to Saxion.
Duurzaamheid en efficiency gaan goed samen:
Voorbeelden:
Hogere doorzet leidt tot lagere energiegebruik en (kosten)
per eenheid product (kalkzandsteenindustrie)
Inzet warmtepompen leidt tot inherent stabiel
droog/koelproces van bloembollen, tot betere productkwaliteit
en tot energiebesparing
Betere procesbeheersing en procesvernieuwing leidt tot
lagere uitval en lager specifiek energiegebruik in de
dakpannenindustrie
Energie inzicht …. geeft duurzaam uitzicht !

15. Step up to Saxion.
Lessen uit de praktijk:
In alle gevallen was de product/productie
winst (€) door energie analyse hoger dan
de energiewinst (€)
In geen van deze gevallen werd de
verbetering als MVO resultaat geclaimd
Energie inzicht …. geeft duurzaam uitzicht !

16. Step up to Saxion.
Voorbeeld 1: kippenslachterij
(kennis energietechniek en utilities)
Energie inzicht …. geeft duurzaam uitzicht !

17. Step up to Saxion.
60
Gas/olieketels
T (°C)
Condensors
50
40
Opwarming bronwater
30
Pinch
20
Verdampers
10
0
0
1000
2000
3000
4000
DH (kW)
Oorspronkelijke situatie
Energie inzicht …. geeft duurzaam uitzicht !
5000

18. Step up to Saxion.
Gas/olieketels
60
T (°C)
Condensors
50
40
Pinch !
30
Opwarming bronwater
20
Verdampers
10
0
0
1000
2000
3000
4000
DH (kW)
Verminderd Bronwaterdebiet: Pinch
Energie inzicht …. geeft duurzaam uitzicht !
5000

19. Step up to Saxion.
extra
Verwarming!
Gas/olieketels
60
T (°C)
Condensors
50
40
Opwarming bronwater
30
Pinch
20
Opwarming
bronwater
nieuw
Verdampers
10
0
0
1000
2000
3000
Extra koeling !
Energie inzicht geeft duurzaam uitzicht
4000
DH (kW)
5000

20. Step up to Saxion.
Gas/olieketels
60
T (°C)
Condensors
50
40
Pinch
30
Opwarming bronwater
20
Verdampers
10
0
0
1000
2000
3000
4000
DH (kW)
Aangepaste condensordruk: vermindering koeling en verwarming !
Energie inzicht …. geeft duurzaam uitzicht !
5000

21. Step up to Saxion.
Vragen ?
Energie inzicht …. geeft duurzaam uitzicht !

22. Step up to Saxion.
Voorbeelden waarin de productwinst
de energiewinst oversteeg
1. kalkzandsteenindustrie:
15 % reductie specifiek energiegebruik door andere productieplanning
2. Bloembollen:
Door zeer beheerste procesvoering (warmtepomp) geen breuk
in vliezen van bollen , daardoor hogere veilingprijs
3. Rozenkwekerij
Semi gesloten kas +WP/WKO) biedt mogelijkheid om gecontroleerd t
e koelen in voorjaar/ zomer , daardoor hogere veilingprijzen

23. Step up to Saxion.
2’
Isenthalpic lines
2
2”
3
3’
saturation line
Temperature
[°C]
DH’
1
DH
DH’’
absolute humidity[kg/kg]

24. Step up to Saxion.
Stellingen (1)
Proceskennis en (energetisch) procesinzicht
leidt tot betere procesbeheersing. Betere
procesbeheersing leidt tot betere producten, meer
doorzet en energiebesparing
Dus:
Inzicht in energiehuishouding leidt tot een rendabel
uitzicht op duurzaamheid.
Energie inzicht …. geeft duurzaam uitzicht !

25. Step up to Saxion.
Stellingen (2)
Hoe krijgen we bedrijven zover ?
Energie efficiency niet afzonderen (maak het
onderdeel van MVO)
Niet ontkennen dat energie (te) goedkoop is,
maar aangeven dat energie inzicht veel kan
opleveren.
In de (proces)industrie leidt energiebesparing
nogal eens tot verbetering ARBO (hitte, geluid)

26. Step up to Saxion.
Oproep: (in het kader van energie 2020)
Top honderd van bedrijven in regio Overijssel, Stedendriehoek
en Achterhoek
• Energie gebruik (ook specifiek)
• Energiebalans./exergiebalans
• besparingsruimte