1. ∫∂º∞§∞π√ Δ∂Δ∞ƒΔ√
Δ√ ∂§§∏¡π∫√ ∫ƒ∞Δ√™
∞¶√ Δ∏¡ π¢ƒÀ™∏ Δ√À ∂ø™ Δπ™ ∞ƒÃ∂™ Δ√À 20Ô‡ ∞πø¡∞
™Â ·˘Ùfi ÙÔ ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ ı· ÂÍÂÙ¿ÛÔ˘ÌÂ:
✓ ÙȘ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ˜ ÔÏÈÙÈΤ˜ ÂÍÂÏ›ÍÂȘ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ¤ˆ˜ ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 20Ô‡ ·ÈÒÓ·
✓ ÙȘ ·ÚȘ ÂȉÈÒÍÂȘ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ‰Èψ̷ٛ·˜ ÙÔÓ 19Ô ·ÈÒÓ· Î·È Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· ·˘Ù‹˜ Ù˘ ÔÏÈÙÈ΋˜ ÛÙË ‰ÈÂ-
ıÓ‹ ı¤ÛË Î·È ÛÙËÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ηٿÛÙ·ÛË Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜
✓ ÙȘ ·ÚȘ ÂÍÂÏ›ÍÂȘ ÛÙ· μ·ÏοÓÈ· ÙÔ˘ ‰Â‡ÙÂÚÔ˘ ÌÈÛÔ‡ ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ· Î·È Û’ ·˘Ùfi ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙÔ ÎÚËÙÈÎfi ˙‹ÙËÌ·
Î·È ÙÔ Ì·Î‰ÔÓÈÎfi ˙‹ÙËÌ·
✓ Ù· ·ÚÈ· ÁÓˆÚ›ÛÌ·Ù· Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÔÈÎÔÓÔÌ›·˜ Î·È ÎÔÈÓˆÓ›·˜ ÙÔÓ 19Ô ·ÈÒÓ·.
∂¡√Δ∏Δ∞ 17
√ π. ∫·Ô‰›ÛÙÚÈ·˜ ˆ˜ ΢‚ÂÚÓ‹Ù˘ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ (1828-1831).
∏ ÔÏÔÎÏ‹ÚˆÛË Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ Â·Ó¿ÛÙ·Û˘ (1829)
√ πˆ¿ÓÓ˘ ∫·Ô‰›ÛÙÚÈ·˜ ÂÎϤ¯ÙËΠ΢‚ÂÚÓ‹Ù˘ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ ·fi ÙËÓ ∂ıÓÔÛ˘Ó¤Ï¢ÛË Ù˘ ΔÚÔÈ˙‹-
Ó·˜ (¿ÓÔÈÍË 1827) Î·È ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 1828 ‹Úı ÛÙÔ ¡·‡ÏÈÔ. ∏ ηٿÛÙ·ÛË Ô˘ ‚ڋΠ‹Ù·Ó ÙÚ·ÁÈ-
΋. ∏ ¯ÒÚ· ‹Ù·Ó ηÙÂÚÂÈˆÌ¤ÓË Î·È Ô Ï·fi˜ ÂÍ·ıÏȈ̤ÓÔ˜. §ËÛÙ¤˜ Î·È ÂÈÚ·Ù¤˜ ¤ÏÂÁ¯·Ó ÌÂÁ¿Ï˜ Â-
ÚÈÔ¯¤˜, ÂÓÒ ·ÈÁ˘ÙÈ·Îfi˜ ÛÙÚ·Ùfi˜ ·Ú¤ÌÂÓ ÛÙË ¡¢ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ Î·È ÙÔ˘ÚÎÈÎfi˜ ÛÙË ™ÙÂÚ¿ ∂ÏÏ¿‰·.
¶ÔÏ›ÙÂ˘Ì· Î·È ‰ÈÔ›ÎËÛË √ ∫·Ô‰›ÛÙÚÈ·˜ ·Ó¤ÛÙÂÈÏ ÙËÓ ÈÛ¯‡ ÙÔ˘ Û˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ Ù˘ ΔÚÔÈ˙‹Ó·˜ ηÈ
Û˘ÁΤÓÙÚˆÛ ÛÙ· ¯¤ÚÈ· ÙÔ˘ fiϘ ÙȘ ÂÍÔ˘Û›Â˜. ŒÎÚÈÓ fiÙÈ ·˘Ùfi ‹Ù·Ó ·Ó·Áη›Ô ÁÈ· Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆÈÛÙÔ‡Ó
Ù· Â›ÁÔÓÙ· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Ù˘ ¯ÒÚ·˜. ∏ ¢’ ∂ıÓÔÛ˘Ó¤Ï¢ÛË (ÕÚÁÔ˜, ηÏÔη›ÚÈ 1829) ÂÈ·ڈÛ ·˘-
Ù¤˜ ÙȘ ·ÔÊ¿ÛÂȘ Î·È ¤ıÂÛ ÙȘ ‚·ÛÈΤ˜ ·Ú¯¤˜ ÌÈ·˜ ÌÂÏÏÔÓÙÈ΋˜ Û˘ÓÙ·ÁÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó·ıÂÒÚËÛ˘.
ŒÓÔϘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ √ ∫˘‚ÂÚÓ‹Ù˘ ·Û¯ÔÏ‹ıËΠȉȷ›ÙÂÚ· Ì ÙË Û˘ÁÎÚfiÙËÛË Ù·ÎÙÈÎÒÓ ÂÓfiÏˆÓ 1. πˆ¿ÓÓ˘
‰˘Ó¿ÌˆÓ, ηıÒ˜ ¤ÚÂ ӷ ÂÎηı·ÚÈÛı› Ë ™ÙÂÚ¿ ∂ÏÏ¿‰· ·fi ÙÔÓ ÙÔ˘ÚÎÈÎfi ÛÙÚ·Ùfi ·ÏÏ¿ Î·È ∫·Ô‰›ÛÙÚÈ·˜
Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆÈÛÙÔ‡Ó ÛÔ‚·Ú¿ ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ Ù¿Í˘ (ÏËÛÙ›·, ÂÈÚ·Ù›·). √ÚÈṲ̂ÓÔÈ ·fi
ÙÔ˘˜ ·ÁˆÓÈÛÙ¤˜ ·ÍÈÔÔÈ‹ıËÎ·Ó ÁÈ· ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Ù·ÎÙÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡. ∂ÈϤÔÓ, ȉڇıËÎÂ Ô §fi¯Ô˜ ÙˆÓ ∂˘ÂÏ›‰ˆÓ, Úfi-
‰ÚÔÌÔ˜ Ù˘ ÛËÌÂÚÈÓ‹˜ ™ÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ ™¯ÔÏ‹˜ ∂˘ÂÏ›‰ˆÓ. ¶·Ú¿ÏÏËÏ·, ¤ÁÈÓ·Ó Ù· ÚÒÙ· ‚‹Ì·Ù· ÁÈ· ÙËÓ ÔÚÁ¿ÓˆÛË Ù·ÎÙÈ-
ÎÔ‡ ÔÏÂÌÈÎÔ‡ Ó·˘ÙÈÎÔ‡ Î·È Î·Ù·ÔÏÂÌ‹ıËÎÂ Ë ÂÈÚ·Ù›· ¯¿ÚË Î·È ÛÙË ‰Ú¿ÛË ÙÔ˘ ∞Ó‰Ú¤· ªÈ·Ô‡ÏË.
√ÈÎÔÓÔÌ›· √ ∫·Ô‰›ÛÙÚÈ·˜ Û¯ËÌ¿ÙÈÛ ¤Ó· ÚÒÙÔ ÎÚ·ÙÈÎfi Ù·Ì›Ô, ÙÔ ÔÔ›Ô ÚÔ‹Ïı ·fi ÂÈÛÊÔÚ¤˜ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ÙÔ˘ Â͈ÙÂÚÈ-
ÎÔ‡ Î·È ÊÈÏÂÏÏ‹ÓˆÓ. ∫·ÙfiÈÓ ÚÔ¯ÒÚËÛÂ, Ì ÙË Û˘ÓÂÚÁ·Û›· ÙÔ˘ Ê›ÏÔ˘ ÙÔ˘ °·ÏÏÔÂÏ‚ÂÙÔ‡ ÙÚ·Â˙›ÙË ∂¸Ó¿Ú‰Ô˘, ÛÙËÓ ›‰Ú˘-
ÛË ÙÚ¿Â˙·˜ Î·È ÛÙËÓ ÎÔ‹ ÓÔÌ›ÛÌ·ÙÔ˜, ÙÔ˘ ÊÔ›ÓÈη. ¶·Ú¿ÏÏËÏ·, ÂÊ¿ÚÌÔÛ ·˘ÛÙËÚ‹ ÏÈÙfiÙËÙ· ÛÙȘ ‰ËÌfiÛȘ ‰·¿Ó˜ ηÈ
¢‡Ô ·ÓÙ›ıÂÙ˜ ·fi„ÂȘ ÁÈ· ÙÔÓ π. ∫·Ô‰›ÛÙÚÈ· Î·È ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘
·. ∏ ¿Ô„Ë ÙÔ˘ πˆ¿ÓÓË ∫ˆÏ¤ÙÙË, ·Ú¯ËÁÔ‡ ÙÔ˘ Á·ÏÏÈÎÔ‡ ÎfiÌÌ·ÙÔ˜
∞ÔÌ¿ÎÚ˘Ó [ÂÓÓ. Ô ∫·Ô‰›ÛÙÚÈ·˜] ·fi Ù· Ú¿ÁÌ·Ù· fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ·Ú¯ËÁÔ‡˜ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ, fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÂÈÚÚÔ‹ ¤¯ÔÓÙ·˜ ηÈ
fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ Â·È‰Â˘Ì¤ÓÔ˘˜ [...], ηÙÂ¿ÙËÛÂÓ [...] Ù· „ËÊ›ÛÌ·Ù· Ù˘ ÂÓ ÕÚÁÂÈ ∂ıÓÔÛ˘ÓÂχۈ˜, ηٷÊÚfiÓËÛ ٷ ‰›Î·È· ÙÔ˘
ÔÏ›ÙÔ˘, η٤ÙÚÂÍ ÙËÓ ÂÏ¢ıÂÚÔÙ˘›·, Û‡ÛÙËÛÂ Î·È ‰ÈÔÚÁ¿ÓˆÛ ‰ÈηÛÙ‹ÚÈ· ηı’ fiÏËÓ ÙËÓ ¤ÎÙ·ÛÈÓ ÂÍËÚÙË̤ӷ ·fi ÙËÓ ı¤-
ÏËÛ›Ó ÙÔ˘Ø ÂÌ„‡¯ˆÛ ÙËÓ Î·ÎÔ‹ıÂÈ·, ÙËÓ ÂÈ‚Ô˘Ï‹Ó, ÙËÓ ÚÔ‰ÔÛ›·.
¶ËÁ‹: μ. ∫ÚÂÌÌ˘‰¿˜, √ ÔÏÈÙÈÎfi˜ πˆ¿ÓÓ˘ ∫ˆÏ¤ÙÙ˘, Δ˘ˆı‹Ùˆ, ∞ı‹Ó· 2000, Û. 165.
‚. ∏ ¿Ô„Ë ÙÔ˘ ∂¸Ó¿Ú‰Ô˘, ÊÈϤÏÏËÓ· Û˘ÓÂÚÁ¿ÙË ÙÔ˘ ∫·Ô‰›ÛÙÚÈ·
√ ÂÓ¿ÚÂÙÔ˜ ·Ó‹Ú [...] fiÛÙȘ Âı˘Û›·Û ÙÔ ·Ó ‰È¿ ÙËÓ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘, ·¤ı·Ó ı‡Ì· ȉȷÈÙ¤Ú·˜ ÂΉÈ΋Ûˆ˜ [...]. √È ŒÏÏËÓ˜
¿Û˘ Ê·ÙÚ›·˜ ı¤ÏÔ˘Ó ÁÓˆÚ›ÛÂÈ ·ÚÁfiÙÂÚ· ÙËÓ ·Ì¤ÙÚËÙÔÓ ˙ËÌ›·Ó, ÙËÓ ÔÔ›·Ó ˘¤ÊÂÚÔÓ, ı¤ÏÔ˘Ó È‰Â› ÂÓÙfi˜ ÔÏ›ÁÔ˘, fiÙÈ ‰ÂÓ
˘¿Ú¯ÂÈ ¿ÓıÚˆÔ˜ ÈηÓfi˜ Ó’ ·Ó·ÏËÚÒÛË ÙËÓ ¤ÏÏÂÈ„ÈÓ ÙÔ˘ ∫fiÌËÙÔ˜ ∫·Ô‰›ÛÙÚÈ·, Î·È fiÙ·Ó ÂÍÂÙ¿ÛÔ˘Ó fiÏ· fiÛ· ¤Ú·Í ‰È¿
ÙËÓ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘, ı¤ÏÔ˘Ó ÙÔÓ ·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÂÈ ˆ˜ ÙÔÓ ·Á·ıÒÙÂÚÔÓ ¿ÓıÚˆÔÓ.
¶ËÁ‹: πÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ¤ıÓÔ˘˜, ∂ΉÔÙÈ΋ ∞ıËÓÒÓ, ÙfiÌ. πμ’, Û. 562.
55

2. Âȯ›ÚËÛ ӷ ÂÎÛ˘Á¯ÚÔÓ›ÛÂÈ ÙË ÁˆÚÁ›· ÂÈÛ¿ÁÔ-
ÓÙ·˜ Ӥ˜ ηÏÏȤÚÁÂȘ (·Ù¿Ù·) Î·È Ó¤Â˜ ηÏÏÈÂÚ-
ÁËÙÈΤ˜ ÌÂıfi‰Ô˘˜ (¯Ú‹ÛË ÛȉÂÚ¤ÓÈÔ˘ ¿ÚÔÙÚÔ˘).
∂Î·›‰Â˘ÛË ªÈ· ·fi ÙȘ ·ÚȘ ÚÔÙÂÚ·ÈfiÙËÙ˜
ÙÔ˘ ∫˘‚ÂÚÓ‹ÙË ˘‹ÚÍÂ Ë ÔÚÁ¿ÓˆÛË Ù˘ ÂÎ·›-
‰Â˘Û˘. ÿ‰Ú˘Û ÙÔ √ÚÊ·ÓÔÙÚÔÊÂ›Ô Ù˘ ∞›ÁÈÓ·˜, ÛÙÔ
ÔÔ›Ô ÏÂÈÙÔ‡ÚÁËÛ·Ó ÙÚ›· ·ÏÏËÏԉȉ·ÎÙÈο Û¯ÔÏ›·
(·ÓÙ›ÛÙÔȯ· ÙˆÓ ÛËÌÂÚÈÓÒÓ ‰ËÌÔÙÈÎÒÓ ·ÏÏ¿ ÙÂ-
ÙÚ·ÂÙÔ‡˜ ÊÔ›ÙËÛ˘), ÙÚ›· ÂÏÏËÓÈο (·ÓÙ›ÛÙÔȯ·
ÙˆÓ ÛËÌÂÚÈÓÒÓ Á˘ÌÓ·Û›ˆÓ Ì ÙÚÈÂÙ‹ ÊÔ›ÙËÛË),
·ÚÎÂÙ¿ ¯ÂÈÚÔÙ¯Ó›· (Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈΤ˜ Û¯ÔϤ˜), η-
ıÒ˜ Î·È ÙÔ ¶ÚfiÙ˘ÔÓ ™¯ÔÏ›ÔÓ, ÛÙÔ ÔÔ›Ô ÛÔ‡‰·-
˙·Ó fiÛÔÈ ÚÔÔÚ›˙ÔÓÙ·Ó ÁÈ· ‰¿ÛηÏÔÈ ÛÙ· ·ÏÏËÏÔ-
‰È‰·ÎÙÈο. ∂›Û˘, ȉڇıËΠÙÔ ∫ÂÓÙÚÈÎfiÓ ™¯ÔÏ›ÔÓ,
ÛÙÔ ÔÔ›Ô ÊÔÈÙÔ‡Û·Ó fiÛÔÈ ÚÔÔÚ›˙ÔÓÙ·Ó ÁÈ·
2. ΔÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜ Û‡Ìʈӷ Ì ÙË Û˘Óı‹ÎË Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ (1832). ÛÔ˘‰¤˜ Û ·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈ· ÙÔ˘ Â͈ÙÂÚÈÎÔ‡. ∂È-
ϤÔÓ, ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËΠÛÙËÓ Δ›Ú˘Óı· (ÂÚÈÔ¯‹ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ ÕÚÁÔ˜ Î·È ÙÔ ¡·‡ÏÈÔ) ÙÔ ¶ÚfiÙ˘ÔÓ ∞ÁÚÔ΋ÈÔÓ (ÁˆÚÁÈ΋ Û¯Ô-
Ï‹). √ ∫·Ô‰›ÛÙÚÈ·˜ ›ÛÙ¢ fiÙÈ ÛÙË ‰Â‰Ô̤ÓË ÛÙÈÁÌ‹ Ë ÂÎ·›‰Â˘ÛË ı· ¤ÚÂ ӷ ·Ú¤¯ÂÈ, ÚÒÙ· ·’ fiÏ·, ‚·ÛÈΤ˜ ÁÓÒ-
ÛÂȘ Î·È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ηٿÚÙÈÛË. ∞˘Ùfi˜ ‹Ù·Ó Î·È Ô ÏfiÁÔ˜ Ô˘ ‰ÂÓ ÚÔ¯ÒÚËÛ ÙfiÙ ÛÙËÓ ›‰Ú˘ÛË ·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘.
∏ ÔÏÔÎÏ‹ÚˆÛË Ù˘ Â·Ó¿ÛÙ·Û˘ 1829 ŸÙ·Ó ¤ÊÙ·Û ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· Ô ∫·Ô‰›ÛÙÚÈ·˜, Ë Â·Ó¿ÛÙ·ÛË ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó
·ÎfiÌË Û ÂͤÏÈÍË. ∂ÎÎÚÂÌÔ‡Û·Ó Ô ‚·ıÌfi˜ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›·˜ ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ (·Ó ı· ‹Ù·Ó ·˘ÙfiÓÔÌÔ ‹ ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔ, ‚ϤÂ
ÁψÛÛ¿ÚÈÔ) Î·È Ô Î·ıÔÚÈÛÌfi˜ ÙˆÓ Û˘ÓfiÚˆÓ ÙÔ˘Ø ·ÎfiÌË, ‰ÂÓ Â›¯·Ó ÛÙ·Ì·Ù‹ÛÂÈ ÔÈ ÔÏÂÌÈΤ˜ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ. ∏ ÙÂÏ¢-
Ù·›· Ì¿¯Ë ‰fiıËΠÛÙȘ 12 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1829 ÛÙËÓ ¶¤ÙÚ· Ù˘ μÔȈٛ·˜, fiÔ˘ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ Ì ÂÈÎÂÊ·Ï‹˜ ÙÔÓ
¢. À„ËÏ¿ÓÙË ÂÈÎÚ¿ÙËÛ·Ó Â›ÏÂÎÙˆÓ ÙÔ˘ÚÎÈÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌˆÓ. §›ÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ·, ¯¿ÚË Î·È ÛÙÔ˘˜ Âȉ¤ÍÈÔ˘˜ ¯ÂÈÚÈÛÌÔ‡˜ ÙÔ˘
∫˘‚ÂÚÓ‹ÙË, Ë ∂ÏÏ¿‰· fi¯È ÌfiÓÔ ·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÙËΠÎÚ¿ÙÔ˜ ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔ (ÚˆÙfiÎÔÏÏÔ Ù˘ ∞ÓÂÍ·ÚÙËÛ›·˜, 1830, ‚Ϥ ÂÓfi-
ÙËÙ· 10), ·ÏÏ¿ Î·È ‰È‡ڢÓ ٷ Û‡ÓÔÚ¿ Ù˘ ÂÓۈ̷ÙÒÓÔÓÙ·˜ fiÏ· Ù· ‰¿ÊË ÓÔÙ›ˆ˜ Ù˘ ÁÚ·ÌÌ‹˜ ∞Ì‚Ú·ÎÈÎÔ‡ ÎfiÏ-
Ô˘-¶·Á·ÛËÙÈÎÔ‡ ÎfiÏÔ˘ (Û˘Óı‹ÎË Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘, 1832). ΔÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜ ı· ÂÚÈÂÏ¿Ì‚·Ó ÙË ™ÙÂÚ¿
∂ÏÏ¿‰·, ÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ, Ù· ÓËÛÈ¿ ÙÔ˘ ∞ÚÁÔÛ·ÚˆÓÈÎÔ‡, ÙËÓ ∂‡‚ÔÈ·, ÙȘ ∫˘-
ÎÏ¿‰Â˜ Î·È ÙȘ ™ÔÚ¿‰Â˜.
∏ ·ÓÙÈÔϛ٢ÛË Î·Ù¿ ÙÔ˘ ∫·Ô‰›ÛÙÚÈ· ∏ ÂÈÏÔÁ‹ ÙÔ˘ ∫·Ô‰›ÛÙÚÈ· Ó· Û˘ÁÎÚÔ-
Ù‹ÛÂÈ ¤Ó· ÈÛ¯˘Úfi, Û˘ÁÎÂÓÙÚˆÙÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜, ηٿ Ù· ‰˘ÙÈο ÚfiÙ˘·, ÚÔοÏÂÛ ·ÓÙÈ-
‰Ú¿ÛÂȘ. ¶ÚfiÎÚÈÙÔÈ Ì ÙÔÈ΋ ÂÍÔ˘Û›· (¶. ª·˘ÚÔÌȯ¿Ï˘), ÏÔ‡ÛÈÔÈ ÏÔÈÔÎً٘ (°.
∫Ô˘ÓÙÔ˘ÚÈÒÙ˘) Î·È ¤ÌÂÈÚÔÈ º·Ó·ÚÈÒÙ˜ (∞. ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ˜) ‰˘Û·ÚÂÛÙ‹ıËηÓ,
ÙËÓ ›‰È· ÛÙÈÁÌ‹ Ô˘ ÊÈÏÂχıÂÚÔÈ ‰È·ÓÔÔ‡ÌÂÓÔÈ (∞‰. ∫ÔÚ·‹˜) η˘ÙËÚ›·˙·Ó ÙÔÓ ·˘-
Ù·Ú¯ÈÛÌfi ÙÔ˘ ∫·Ô‰›ÛÙÚÈ· Î·È ·Í›ˆÓ·Ó ÙËÓ ·Ú·¯ÒÚËÛË Û˘ÓÙ·ÁÌ·ÙÈÎÒÓ ÂÏ¢ıÂ-
ÚÈÒÓ. ∂›Û˘, Ë ∞ÁÁÏ›· Î·È Ë °·ÏÏ›· ˘ÔÎÈÓÔ‡Û·Ó ÙȘ ·ÓÙÈηÔ‰ÈÛÙÚȷΤ˜ ÎÈÓ‹ÛÂȘ ıÂ-
ˆÚÒÓÙ·˜ ÙÔÓ ∫˘‚ÂÚÓ‹ÙË fiÚÁ·ÓÔ Ù˘ ƒˆÛ›·˜.
∞fi ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 1830 ÛËÌÂÈÒıËÎ·Ó ÂÍÂÁ¤ÚÛÂȘ Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ· Ô ∞. ªÈ·Ô‡Ï˘,
·ÓÙ›·ÏÔ˜ ϤÔÓ ÙÔ˘ ∫˘‚ÂÚÓ‹ÙË, ·Ó·Ù›Ó·Í ÛÙÔÓ ¶fiÚÔ Ù· ‰‡Ô ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ· ÂÏ-
ÏËÓÈο ÔÏÂÌÈο ÏÔ›·. ™ÙËÓ ⁄‰Ú·, ΤÓÙÚÔ Ù˘ ·ÓÙÈÔÏ›Ù¢Û˘, Ë ÂÊËÌÂÚ›‰·
3. ∏ ‰ÔÏÔÊÔÓ›· ÙÔ˘ ∫·Ô‰›ÛÙÚÈ· ∞fiÏÏˆÓ ÚÔ·Á¿Ó‰È˙ ÙË ‰ÔÏÔÊÔÓ›· ÙÔ˘ ∫˘‚ÂÚÓ‹ÙË. ∏ ¤ÓÙ·ÛË ÎÔÚ˘ÊÒıËÎÂ
(›Ó·Î·˜ Ï·˚ÎÔ‡ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˘). fiÙ·Ó Ô ∫·Ô‰›ÛÙÚÈ·˜ Ê˘Ï¿ÎÈÛ ÙÔÓ ÚfiÎÚÈÙÔ Ù˘ ª¿Ó˘ ¶ÂÙÚfiÌÂË ª·˘ÚÔÌÈ-
¯¿ÏË ıˆÚÒÓÙ¿˜ ÙÔÓ ˘‡ı˘ÓÔ ÁÈ· ·ÓÙÈ΢‚ÂÚÓËÙÈΤ˜ ÎÈÓ‹ÛÂȘ. ∏ ·ÓÙ›‰Ú·ÛË ‰ÂÓ ¿ÚÁËÛÂ. ™ÙȘ 27 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1831
Ô ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ Î·È Ô °ÂÒÚÁÈÔ˜ ª·˘ÚÔÌȯ¿Ï˘ ‰ÔÏÔÊfiÓËÛ·Ó ÙÔÓ ∫·Ô‰›ÛÙÚÈ· ÛÙÔ ¡·‡ÏÈÔ.
∞™∫∏™∂π™ – ¢ƒ∞™Δ∏ƒπ√Δ∏Δ∂™
1. ∞ÊÔ‡ ·ÓÙÈ·Ú·‚¿ÏÂÙ ÙȘ ËÁ¤˜ · Î·È ‚, Ó· ηٷÁÚ¿„ÂÙ ÙȘ ı¤ÛÂȘ Ô˘ ‰È·Ù˘ÒÓÔÓÙ·È Û ·˘Ù¤˜.
2. ¡· ·ÔÙÈÌ‹ÛÂÙ ÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ÔÏÈÙÈ΋ ÙÔ˘ ∫·Ô‰›ÛÙÚÈ·.
3. ¶ÔÈ· ‹Ù·Ó Ù· ·›ÙÈ· Ù˘ Û‡ÁÎÚÔ˘Û˘ ∫·Ô‰›ÛÙÚÈ·-·ÓÙÈÔÏ›Ù¢Û˘;
56

3. ∂¡√Δ∏Δ∞ 18
∞fi ÙËÓ ¿ÊÈÍË ÙÔ˘ ŸıˆÓ· (1833)
¤ˆ˜ ÙËÓ 3Ë ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1843
∏ ÂÎÏÔÁ‹ Î·È Ë ¿ÊÈÍË ÙÔ˘ ŸıˆÓ·
ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· √ ÂÌʇÏÈÔ˜ fiÏÂÌÔ˜
Ô˘ ͤÛ·Û ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ÌÂÙ¿ ÙË
‰ÔÏÔÊÔÓ›· ÙÔ˘ ∫·Ô‰›ÛÙÚÈ· ¤Î·ÓÂ
ÙȘ ¢˘Ó¿ÌÂȘ Ó· Â¤Ì‚Ô˘Ó ÛÙ· ÂÏÏË-
ÓÈο Ú¿ÁÌ·Ù·, ÁÈ· Ó· ·ÔÙÚ¤„Ô˘Ó
ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÌÈ·˜ ÂÛÙ›·˜ ·Ó·Ù·Ú·-
¯‹˜ ÛÙË ÓÔÙÈÔ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ªÂÛfiÁÂÈÔ,
ÂͤÏÈÍË Ô˘ ı· ¤‚Ï·Ù ٷ Û˘Ìʤ-
ÚÔÓÙ¿ ÙÔ˘˜. ŸÚÈÛ·Ó, ÏÔÈfiÓ, ‚·ÛÈ-
ÏÈ¿ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ ÙÔÓ ŸıˆÓ·, ÙÔÓ
17¯ÚÔÓÔ ÁÈÔ ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ Ù˘ μ·˘·-
Ú›·˜ §Ô˘‰Ô‚›ÎÔ˘ ∞′ (Û˘Óı‹ÎË ÙÔ˘ 1. ¶. ÊÔÓ ∂˜, ∏ ·Ô‚›‚·ÛË ÙÔ˘ ŸıˆÓ· ÛÙÔ ¡·‡ÏÈÔ, 25 π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 1833.
§ÔÓ‰›ÓÔ˘, 1832). ΔÔ ÔÏ›ÙÂ˘Ì· ÔÚ›ÛÙËΠӷ Â›Ó·È ·fiÏ˘ÙË ÌÔÓ·Ú¯›·. ∂ÈϤÔÓ, ÔÈ ¢˘Ó¿ÌÂȘ ¤‰ˆÛ·Ó ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·
20.000.000 ÊÚ¿Áη ˆ˜ ÚÒÙË ‰fiÛË ÂÓfi˜ ‰·Ó›Ԣ Ô˘ ı· ¤ÊÙ·ÓÂ Û˘ÓÔÏÈο Ù· 60.000.000 ÊÚ¿Áη.
∏ ÂÚ›Ô‰Ô˜ Ù˘ ∞ÓÙÈ‚·ÛÈÏ›·˜ (1833-1835) ∂Âȉ‹ Ô ŸıˆÓ·˜ ‹Ù·Ó ·Ó‹ÏÈÎÔ˜, Û˘ÌʈӋıËΠfiÙÈ ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· ı·
·ÛÎÔ‡ÛÂ, ̤¯ÚÈ ÙËÓ ÂÓËÏÈΛˆÛ‹ ÙÔ˘ (1835), Ë ∞ÓÙÈ‚·ÛÈÏ›·, ÌÈ· ÂÈÙÚÔ‹ ·fi μ·˘·ÚÔ‡˜ ·ÍȈ̷ÙÔ‡¯Ô˘˜ ‰ÈÔÚÈṲ̂ÓÔ˘˜
·fi ÙÔÓ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘ ŸıˆÓ·. Δ· ÙÚ›· ·ÚÈ· ̤ÏË Ù˘ ‹Ù·Ó Ô ÕÚÌ·ÓÛÌÂÚÁÎ, Úˆı˘Ô˘ÚÁfi˜ Î·È ˘Ô˘ÚÁfi˜ ∂͈ÙÂÚÈÎÒÓ, Ô
ª¿Ô˘ÚÂÚ, ·ÚÌfi‰ÈÔ˜ ÁÈ· ÙËÓ ÂÎ·›‰Â˘ÛË, ÙË ‰ÈηÈÔÛ‡ÓË Î·È ÙËÓ ÂÎÎÏËÛ›·, Î·È Ô Ã¿ÈÓÙÂÎ, ˘‡ı˘ÓÔ˜ ÁÈ· ÙȘ ¤ÓÔϘ ‰˘Ó¿-
ÌÂȘ. ∏ ∞ÓÙÈ‚·ÛÈÏ›· ı¤ÏËÛ ӷ ÔÈÎÔ‰ÔÌ‹ÛÂÈ ¤Ó· Û‡Á¯ÚÔÓÔ, ηٿ Ù· ‰˘ÙÈο ÚfiÙ˘·, ÂıÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜. √È ÂȉÈÒÍÂȘ Ù˘ Û˘-
ΔÚÂȘ ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ·fi„ÂȘ ÁÈ· ÙÔ ¤ÚÁÔ Ù˘ ∞ÓÙÈ‚·ÛÈÏ›·˜
·. ∏ ¿Ô„Ë ÙÔ˘ ̤ÏÔ˘˜ Ù˘ ∞ÓÙÈ‚·ÛÈÏ›·˜ °Î¤ÔÚÁÎ §Ô‡Óقȯ ÊÔÓ ª¿Ô˘ÚÂÚ
ªfiÏȘ ·Ô‚È‚·ÛًηÌÂ, ΢ÎÏÔÊÔÚ‹Û·Ì ÌÈ· ÚÔ΋ڢÍË Ì ÙËÓ ÔÔ›· ˙ËÙÔ‡Û·Ì ӷ Ì·˜ ¯·Ú›ÛÂÈ Ô ∂ÏÏËÓÈÎfi˜ §·fi˜ ÚÒÙ· ·’
fiÏ· ÙËÓ ÂÌÈÛÙÔÛ‡ÓË ÙÔ˘. [...] °È· Ó’ ·ÔÎÙ‹ÛÂÈ Ô ÙfiÔ˜ ËÚÂÌ›·, ‰ËÌÔÛȇ۷Ì ·˘ÛÙËÚfiÙ·ÙÔ˘˜ ÓfiÌÔ˘˜ –Ì ÚÔÛˆÚÈÓfi Ê˘ÛÈο ¯·-
Ú·ÎÙ‹Ú·– ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÂÎÂ›ÓˆÓ Ô˘ ı· ÂȯÂÈÚÔ‡Û·Ó Ó· ‰È·Û·Ï‡ÛÔ˘Ó ÙËÓ Ù¿ÍË. [...] ªÂ Ù· ̤ÙÚ· Ô˘ ‹Ú·Ì ۯÂÙÈο Ì ÙË ¢ÈηÈÔ-
Û‡ÓË Î·È ÙÔ ™ÙÚ·Ùfi, ·ÔηٷÛÙ¿ıËÎÂ Ë Ù¿ÍË Î·È Ë ·ÛÊ¿ÏÂÈ· [...], ÛÙ·Ì¿ÙËÛ·Ó ÔÈ ÏËÛÙ›˜ Î·È ÔÈ ÂÈÚ·Ù›˜. ªÂ ÙË ‚·ıÌÈ·›· ÔÚÁ¿-
ÓˆÛË ÛÙ· ı¤Ì·Ù· Ù˘ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘, Ù·¯ÙÔÔÈ‹ıËÎ·Ó ¤Ó· ÛˆÚfi ˙ËÙ‹Ì·Ù·, Î·È Ì ÙË ÛÈÁÔ˘ÚÈ¿ Ô˘ ·ÏÒıËΠ·ÓÙÔ‡, ¿Ú¯ÈÛ ӷ ·Ó·-
Ù‡ÛÛÂÙ·È Ë ÁˆÚÁ›·, ÙÔ ÂÌfiÚÈÔ Î·È Ë ‚ÈÔÌ˯·Ó›·.
°Î. §. ÊÔÓ ª¿Ô˘ÚÂÚ, √ ∂ÏÏËÓÈÎfi˜ §·fi˜ (÷˚‰ÂÏ‚¤ÚÁË 1835), ÌÙÊÚ. Ÿ. ƒÔÌ¿ÎË, ∞ÊÔ› ΔÔÏ›‰Ë, ∞ı‹Ó· 1976, Û. 733 Î·È 735.
‚. ∏ ¿Ô„Ë ÙÔ˘ μ·˘·ÚÔ‡ ·ÍȈ̷ÙÔ‡¯Ô˘ ƒÔ‡ÓÙ¯·ÚÙ
√ ÿÁÎÓ·Ù˜ ÊÔÓ ƒÔ‡ÓÙ¯·ÚÙ ‰ÈÂÙ¤ÏÂÛ ÁÈ· Ï›ÁÔ, ÙÔ 1837, ·Ú¯ËÁfi˜ ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈÎÔ‡ Ô›ÎÔ˘ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ (ı¤ÛË ·ÚfiÌÔÈ· Ì ·˘Ù‹ ÙÔ˘ ÛË-
ÌÂÚÈÓÔ‡ Úˆı˘Ô˘ÚÁÔ‡), ·ÏÏ¿ ‰È·ÊÒÓËÛ Ì ÙÔÓ ŸıˆÓ· Î·È ·Ú·ÈÙ‹ıËÎÂ.
¢Â ÛÎÔ‡ˆ Ó· ηÙËÁÔÚ‹Ûˆ ÙËÓ ∞ÓÙÈ‚·ÛÈÏ›·, ·ÏÏ¿ ‰ÂÓ ÌÔÚÒ Ó· ÎÚ‡„ˆ ÙËÓ ·Ú·Ù‹ÚËÛË fiÙÈ [...] ÔÈ ‰ËÌfiÛÈÔÈ ¿ÓÙÚ˜, Ô˘ ›-
¯·Ó ·Ó·Ï¿‚ÂÈ ÙË ‰È·Î˘‚¤ÚÓËÛË Î·È ÙË ‰ÈÔ›ÎËÛË Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜, ‰ÂÓ ¤ÚÂ ӷ ÍÂÎÈÓ‹ÛÔ˘Ó ·fi ÙȘ ‰ÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ·ÓÙÈÏ‹„ÂȘ Î·È ·fi ÙÔ ‰È-
ÔÈÎËÙÈÎfi Ù˘ÈÎfi [...] ·ÏÏ¿ Ó· ıÂÛ›ÛÔ˘Ó Ú˘ıÌ›ÛÂȘ Ô˘ Ó· Ù·ÈÚÈ¿˙Ô˘Ó ÛÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË Ù˘ ÊÙˆ¯‹˜ Î·È ÂÍ·ÓÙÏË̤Ó˘ ¯ÒÚ·˜ [...] ŒÚÂ-
 ÛÙËÓ ·Ú¯‹ Ó· ÂÚÈÔÚÈÛÙÔ‡Ó ÛÙË ıÂÌÂÏ›ˆÛË ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ‚¿ÛÂÈ ÙˆÓ ÎÔÈÓÔÙ‹ÙˆÓ Ô˘ ‹‰Ë ˘‹Ú¯·Ó [...]
ª.Ã. ΔÛ·fiÁ·˜, «ΔÔ ·Ó¤Î‰ÔÙÔ ‘’΢‚ÂÚÓËÙÈÎfi ÚfiÁÚ·ÌÌ·’’ ÙÔ˘ Ignaz von Rudhart ÁÈ· ÙËÓ ÔÏÈÙÂȷ΋ Î·È ‰ÈÔÈÎËÙÈ΋ ÔÚÁ¿ÓˆÛË Ù˘ ∂Ï-
Ï¿‰·˜ (1836)», ΔÔ ™‡ÓÙ·ÁÌ·, 15, Û. 273-4, °. °È·ÓÓfiÔ˘ÏÔ˜, ¢ÔΛÌÈ· £ÂˆÚ›·˜ Î·È ¢È‰·ÎÙÈ΋˜ Ù˘ πÛÙÔÚ›·˜, μÈ‚ÏÈÔÁÔÓ›·, ∞ı‹Ó· 1997, Û. 144.
Á. ∏ ¿Ô„Ë ÙÔ˘ ª·ÎÚ˘ÁÈ¿ÓÓË, ·ÓÙÈ¿ÏÔ˘ Ù˘ ∞ÓÙÈ‚·ÛÈÏ›·˜
ŸÙÈ ÔÈ ª·˘·Ú¤˙ÔÈ Î·È ÔÈ Ô·‰Ô› ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ ı¤Ï·Ó Ó· Ì·˜ Ê¿Ó ÎÈ’ Ô £Âfi˜ Ì·˜ ÁχوÛ ·fi ÙÔ˘˜ ηÎÔ‡˜ ÙÔ˘˜ ÛÎÔÔ‡˜. ∫·È
·ÛΛ˙·ÌÂÓ ¤Íˆ Î·È Ì¤Û· Ì ÙÚfiÔÓ Î·È Î·Ù˯ԇ۷ÌÂÓ ÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ ›Ûˆ˜ Î·È ÎÈÓËıÔ‡ÌÂÓ ‰È¿ Ù· ¤Íˆ Î·È Ï¢ÙÂÚˆıÔ‡ÌÂÓ Î’ ÂÌ›˜
Â‰Ò Ì¤Û· Î·È Î¿ÌˆÌÂÓ ÓfiÌÔ˘˜ ÛÙ¤ÚÂÔ˘˜ Î·È ‰ÈÔÈÎËıÔ‡ÌÂÓ ˆ˜ ¿ÓıÚˆÔÈØ fiÙÈ Ì·˜ ΢‚ÂÚÓÔ‡Ó ÔÈ ·ÓıÚˆÔÊ¿ÁÔÈ Ì ÙÔ «¤Ù˙È ı¤Ïˆ» ηÈ
Îڛ̷ ’ÛÙ· ·›Ì·Ù· Î·È ı˘Û›Â˜ ÔÔ‡ ο̷ÌÂÓ.
ª·ÎÚ˘ÁÈ¿ÓÓ˘, ∞ÔÌÓËÌÔÓ‡̷ٷ, ÂÈÌ. π. μÏ·¯ÔÁÈ¿ÓÓË (1907), °ÈÔ‚¿Ó˘, ∞ı‹Ó· 1968, ÙfiÌ. 2, Û. 109.
57

4. ÓÔ„›˙ÔÓÙ·Ó ÛÙÔ ÙÚ›Ù˘¯Ô: ÂıÓÈ΋ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›·, ‚·ÛÈÏÈ΋ ·ÔÏ˘Ù·Ú¯›· Î·È Û˘ÁÎÂÓÙÚˆÙÈÎfi Û‡ÛÙËÌ· ‰È·Î˘‚¤ÚÓËÛ˘.
∏ ‰ÈÔ›ÎËÛË ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó Û˘ÁÎÂÓÙÚˆÙÈ΋. ∏ ∂ÏÏ¿‰· ‰È·ÈÚ¤ıËΠ۠10 ÓÔÌÔ‡˜, ÂÓÒ Ë ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· ÌÂٷʤÚıËΠÙÔ 1834
·fi ÙÔ ¡·‡ÏÈÔ ÛÙËÓ ∞ı‹Ó·, ΛÓËÛË Ô˘ ÛÎÔfi ›¯Â Ó· ÙÔÓ›ÛÂÈ fiÙÈ ÙÔ Ó¤Ô ÎÚ¿ÙÔ˜ ‹Ù·Ó ÎÏËÚÔÓfiÌÔ˜ Ù˘ ·Ú¯·›·˜ ∂ÏÏ¿‰·˜.
√ ÛÙÚ·Ùfi˜ ‚·Û›ÛÙËÎÂ, ·Ú¯Èο, ÛÙÔ˘˜ ÂÚ›Ô˘ 3.500 μ·˘·ÚÔ‡˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ‡˜ Ô˘ ›¯·Ó ¤ÚıÂÈ Ì·˙› Ì ÙÔÓ ŸıˆÓ· ÛÙËÓ
∂ÏÏ¿‰·. √È ŒÏÏËÓ˜ ·ÁˆÓÈÛÙ¤˜ Ô˘ ‰ÂÓ ¤ÁÈÓ·Ó ‰ÂÎÙÔ› ÛÙȘ ¤ÓÔϘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ¤ÌÂÈÓ·Ó ¯ˆÚ›˜ Î·Ó¤Ó·Ó fiÚÔ
˙ˆ‹˜, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙË ÌÂÁ¿ÏË ‰˘Û·Ú¤ÛÎÂÈ¿ ÙÔ˘˜. ∞ÚÎÂÙÔ› ·fi ·˘ÙÔ‡˜ ÛÙÚ¿ÊËÎ·Ó ÛÙË ÏËÛÙ›·.
∏ ‰ÈηÈÔÛ‡ÓË ·Ó·‰ÈÔÚÁ·ÓÒıËÎÂ, ȉڇıËÎ·Ó ‰ÈηÛÙ‹ÚÈ· Î·È Û˘ÓÙ¿¯ıËÎ·Ó Ó¤ÔÈ ÓfiÌÔÈ.
∏ ÂÎ·›‰Â˘ÛË ·Ó·ÌÔÚÊÒıËÎÂ, Â›Û˘. ∏ ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ· ÂÎ·›‰Â˘ÛË ·Ú¯fiÙ·Ó ÛÙ· ÂÙ·ÂÙÔ‡˜ ‰È¿ÚÎÂÈ·˜ ·ÏÏËÏԉȉ·-
ÎÙÈο ¢ËÌÔÙÈο Û¯ÔÏ›·. ∏ ‰Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌÈ· ÂÎ·›‰Â˘ÛË ÚÔÛÊÂÚfiÙ·Ó ÛÙ· ÙÚÈÙ¿ÍÈ· ∂ÏÏËÓÈο Û¯ÔÏ›·, Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ÛÙȘ
ÚˆÙ‡ԢÛ˜ ÙˆÓ Â·Ú¯ÈÒÓ, Î·È ÛÙ· ÙÂÙÚ·Ù¿ÍÈ· °˘ÌÓ¿ÛÈ·, Ô˘ ˘‹Ú¯·Ó ÛÙȘ ÚˆÙ‡ԢÛ˜ ÙˆÓ ÓÔÌÒÓ. ∂›Û˘, ȉڇıË-
ÎÂ, ÙÔ 1837, ¶·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈÔ ÛÙËÓ ∞ı‹Ó·. ΔËÓ ›‰È· ¯ÚÔÓÈ¿ ȉڇıËÎÂ Î·È ÙÔ ¶ÔÏ˘Ù¯ÓÈÎfi ™¯ÔÏ›Ô, Úfi‰ÚÔÌÔ˜ ÙÔ˘ ÛËÌÂÚÈÓÔ‡
¶ÔÏ˘Ù¯Ó›Ԣ. øÛÙfiÛÔ, Ë ÂÎ·›‰Â˘ÛË ÙˆÓ ÎÔÚÈÙÛÈÒÓ ·Ú¤ÌÂÈÓ ·Ú·ÌÂÏË̤ÓË.
∏ ÂÏÏËÓÈ΋ ÂÎÎÏËÛ›· ÔÚ›ÛÙËΠ·˘ÙÔΤʷÏË, ‰ËÏ·‰‹ ¯ˆÚ›ÛÙËΠ‰ÈÔÈÎËÙÈο ·fi ÙÔ ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜, ·fi-
Ê·ÛË Ô˘ ˘·ÁÔÚ‡ıËΠ·fi ÙÔ fiÙÈ ÙÔ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó Û ÔıˆÌ·ÓÈÎfi ¤‰·ÊÔ˜, ˘fi ÙËÓ ¿ÌÂÛË ÂÈÚÚÔ‹ ÙÔ˘ ÛÔ˘Ï-
Ù¿ÓÔ˘. ∂›Û˘, ‰È·Ù¿¯ıËΠÙÔ ÎÏ›ÛÈÌÔ ÙˆÓ ÌÔÓ·ÛÙËÚÈÒÓ Ô˘ ›¯·Ó ÌÈÎÚfi ·ÚÈıÌfi ÌÔÓ·¯ÒÓ.
∏ ÛÙ¿ÛË ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙËÓ ∞ÓÙÈ‚·ÛÈÏ›· ‹Ù·Ó ·Ú¯Èο ‰‡ÛÈÛÙË Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ·ÚÔÎ¿Ï˘Ù· ¯ıÚÈ΋. ∞Ó·Ù‡-
¯ıËηÓ, Ì¿ÏÈÛÙ·, Û˘ÓˆÌÔÙÈΤ˜ ÎÈÓ‹ÛÂȘ Ì ÛÎÔfi ÙËÓ ·Ó·ÙÚÔ‹ Ù˘ ∞ÓÙÈ‚·ÛÈÏ›·˜, ÂÓÒ ‰ÂÓ ¤ÏÂÈ„·Ó Î·È ·ÓÔȯ٤˜ ÂÍÂÁ¤Ú-
ÛÂȘ (ªÂÛÛËÓ›·, 1834).
∏ ÂÚ›Ô‰Ô˜ Ù˘ ·fiÏ˘Ù˘ ÌÔÓ·Ú¯›·˜ ÙÔ˘ ŸıˆÓ· (1835-1843) ªÂÙ¿ ÙËÓ ·Ó¿ÏË„Ë Ù˘ ‰È·Î˘‚¤ÚÓËÛ˘ ·fi ÙÔÓ
ŸıˆÓ· (ª¿ÈÔ˜ 1835), Ë Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ‰ÂÓ ¿ÏÏ·ÍÂ. √ ‚·ÛÈÏÈ¿˜ ÚÔÛ¿ıËÛÂ, fiˆ˜ Î·È Ë ∞ÓÙÈ‚·ÛÈÏ›· ÚÈÓ ·’ ·˘ÙfiÓ,
Ó· ÂÚÈÔÚ›ÛÂÈ ÙËÓ ÂÈÚÚÔ‹ ÙˆÓ ÎÔÌÌ¿ÙˆÓ ÂÓÈÛ¯‡ÔÓÙ·˜ ηٿ ÂÚÈfi‰Ô˘˜ ¤Ó· ·fi ·˘Ù¿ Î·È ÂÚÈıˆÚÈÔÔÈÒÓÙ·˜ Ù· ¿Ï-
Ï·. øÛÙfiÛÔ, Ë ÔÏÈÙÈ΋ ·˘Ù‹ Û˘Ó¿ÓÙËÛ ¤ÓÙÔÓ˜ ·ÓÙȉڿÛÂȘ Ô˘ ÂÎÊÚ¿ÛÙËÎ·Ó ·Ú¯Èο Ì ÂÍÂÁ¤ÚÛÂȘ ÙÔÈÎÔ‡ ¯·Ú·-
ÎÙ‹Ú· (⁄‰Ú·, ªÂÛÛËÓ›·).
∏ 3Ë ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1843 ¶·Ú¿ÏÏËÏ·, Ë ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ηٿ-
ÛÙ·ÛË ÙˆÓ ·ÁÚÔÙÒÓ ¯ÂÈÚÔÙ¤ÚÂ˘Â Î·È ÛÙËÓ ‡·ÈıÚÔ ·Ó·-
Ù˘ÛÛfiÙ·Ó Ë ÏËÛÙ›·. ∂ÈϤÔÓ, Ë ∂ÏÏ¿‰· ·‰˘Ó·ÙÔ‡Û ӷ
ÂÍÔÊÏ‹ÛÂÈ Ù· ‰¿ÓÂÈ¿ Ù˘, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÔÈ ¢˘Ó¿ÌÂȘ Ó· ÂÈ-
‚¿ÏÔ˘Ó ÔÈÎÔÓÔÌÈÎfi ¤ÏÂÁ¯Ô ÛÙË ¯ÒÚ· Î·È ÂÚÈÎÔ‹ ÙˆÓ ÎÚ·-
ÙÈÎÒÓ ‰··ÓÒÓ. √È ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ›, ·fi Ù· ÚÒÙ· ı‡Ì·Ù· ÙˆÓ
ÂÚÈÎÔÒÓ, ÛÙÚ¿ÊËÎ·Ó ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙÔ˘ ŸıˆÓ·. ∏ ÁÂÓÈ΋ ·Ó·-
Ù·Ú·¯‹ Ô‰‹ÁËÛ Û ¤ÓÙÔÓË ÔÏÈÙÈ΋ ÎÈÓËÙÔÔ›ËÛË Ì Úˆ-
ÙÂÚÁ¿Ù˜ ÙÔ˘˜ ∞. ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ, π. ∫ˆÏ¤ÙÙË, ∞. ªÂÙ·Í¿ ηÈ
∞. §fiÓÙÔ, ‰ËÏ·‰‹ ÔÏÈÙÈÎÔ‡˜ fiÏˆÓ ÙˆÓ ÎÔÌÌ¿ÙˆÓ. ∫ÔÈÓ‹
‹Ù·Ó Ë ÂÔ›ıËÛË fiÙÈ Ë ·Ú·¯ÒÚËÛË Û˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ı· ·¿Ï-
2. Ã. ª¿ÚÙÂÓ˜, ∏ Ó‡¯Ù· Ù˘ 3˘ ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1843. Ï·ÛÛ ÙË ¯ÒÚ· ·fi ÙÔ˘˜ μ·˘·ÚÔ‡˜ Î·È ı· ÙËÓ ·Ó·ÎÔ‡ÊÈ˙Â
√ ∫·ÏϤÚÁ˘ ¤ÊÈÔ˜ ÛÙÔ Î¤ÓÙÚÔØ ÛÙÔ ·Ú¿ı˘ÚÔ ‰È·ÎÚ›ÓÂÙ·È Ô ŸıˆÓ·˜.
·fi ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ÎÚ›ÛË.
ŒÙÛÈ, ÙË Ó‡¯Ù· Ù˘ 2˘ ÚÔ˜ ÙËÓ 3Ë ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1843 ‰˘Ó¿ÌÂȘ Ù˘ ÊÚÔ˘Ú¿˜ Ù˘ ∞ı‹Ó·˜ Î·È ÔÏÏÔ› Ôϛ٘ Ì ÂÈÎÂ-
Ê·Ï‹˜ ÙÔÓ Û˘ÓÙ·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ ∫·ÏϤÚÁË Î·È ÙÔÓ ·ÁˆÓÈÛÙ‹ ÙÔ˘ ’21 ª·ÎÚ˘ÁÈ¿ÓÓË Û˘ÁÎÂÓÙÚÒıËÎ·Ó ¤Íˆ ·fi Ù· ·Ó¿-
ÎÙÔÚ· (ÛËÌÂÚÈÓ‹ μÔ˘Ï‹) Î·È ··›ÙËÛ·Ó ·fi ÙÔÓ ŸıˆÓ· Ó· ·Ú·¯ˆÚ‹ÛÂÈ Û‡ÓÙ·ÁÌ· (Û ·Ó¿ÌÓËÛË ÙˆÓ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ Ô ¯Ò-
ÚÔ˜ ÔÓÔÌ¿ÛÙËΠ·ÚÁfiÙÂÚ· Ï·Ù›· ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜). √ ‚·ÛÈÏÈ¿˜, ·Ó Î·È ·Ú¯Èο ·ÚÓ‹ıËÎÂ, ˘Ô¯ÚÂÒıËΠÙÂÏÈο Ó· ÚÔÎËÚ‡ÍÂÈ
ÂÎÏÔÁ¤˜ ÁÈ· ∂ıÓÔÛ˘Ó¤Ï¢ÛË, Ô˘ ı· „‹ÊÈ˙ ۇÓÙ·ÁÌ·. ŒÙÛÈ, ÙÂÏ›ˆÛÂ Ë ÂÚ›Ô‰Ô˜ Ù˘ ·fiÏ˘Ù˘ ÌÔÓ·Ú¯›·˜ ÙÔ˘ ŸıˆÓ·.
∞™∫∏™∂π™ – ¢ƒ∞™Δ∏ƒπ√Δ∏Δ∂™
1. ∞ÊÔ‡ ÌÂÏÂÙ‹ÛÂÙ ÙȘ ËÁ¤˜ Î·È Ï¿‚ÂÙ ˘fi„Ë Û·˜ ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙˆÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ Ù˘ ÂÓfiÙËÙ·˜, Ó· ÔÚÁ·ÓÒÛÂÙÂ Û˘˙‹-
ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË: ÌÈ· ÔÌ¿‰· ı· ˘ÂÚ·ÛÈÛÙ›, Ì ÂȯÂÈÚ‹Ì·Ù·, ÙÔ ¤ÚÁÔ Ù˘ ∞ÓÙÈ‚·ÛÈÏ›·˜ Î·È ÌÈ· ¿ÏÏË ı· ÙÔ ÂÈ-
ÎÚ›ÓÂÈ, Â›Û˘ Ì ηٿÏÏËÏ· ÂȯÂÈÚ‹Ì·Ù·.
2. ¡· ÌÂÏÂÙ‹ÛÂÙÂ Î·È Î·ÙfiÈÓ Ó· Û¯ÔÏÈ¿ÛÂÙ ÙËÓ ÂÈÎfiÓ· 2.
58

5. ∂¡√Δ∏Δ∞ 19
∞fi ÙËÓ 3Ë ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1843 ¤ˆ˜ ÙËÓ ¤ÍˆÛË ÙÔ˘ ŸıˆÓ· (1862)
∏ ηıȤڈÛË Ù˘ Û˘ÓÙ·ÁÌ·ÙÈ΋˜ ÌÔÓ·Ú¯›·˜ ∏ ∂ıÓÔÛ˘Ó¤Ï¢ÛË Ô˘ Û˘ÁÎÏ‹ıËΠ‡ÛÙÂÚ· ·fi ÙÔ Î›ÓËÌ· ÙÔ˘ 1843 „‹-
ÊÈÛ ϛÁÔ ÌÂÙ¿, ÙÔ 1844, Û‡ÓÙ·ÁÌ· Ì ÙÔ ÔÔ›Ô ıÂÛ›ÛÙËΠÙÔ ÔÏ›ÙÂ˘Ì· Ù˘ Û˘ÓÙ·ÁÌ·ÙÈ΋˜ ÌÔÓ·Ú¯›·˜. ΔË ÓÔÌÔıÂÙÈ΋ ÂÍÔ˘-
Û›· ·ÛÎÔ‡Û·Ó ·fi ÎÔÈÓÔ‡ Ô ‚·ÛÈÏÈ¿˜, Ë °ÂÚÔ˘Û›· (Ù· ̤ÏË Ù˘ ‰ÈÔÚ›˙ÔÓÙ·Ó ·fi ÙÔÓ ‚·ÛÈÏÈ¿ Î·È ‹Ù·Ó ÈÛfi‚È·) Î·È Ë μÔ˘-
Ï‹ (Ù· ̤ÏË Ù˘ ÂÎϤÁÔÓÙ·Ó ·fi ÙÔ Ï·fi). ∏ ÂÎÙÂÏÂÛÙÈ΋ ÂÍÔ˘Û›· ·ÛÎÔ‡ÓÙ·Ó ·fi ÙÔÓ ‚·ÛÈÏÈ¿ ̤ۈ ˘Ô˘ÚÁÒÓ Ô˘ Ô ›‰ÈÔ˜
‰ÈfiÚÈ˙Â Î·È ¤·˘Â, ¯ˆÚ›˜ ÙËÓ ¤ÁÎÚÈÛË Ù˘ μÔ˘Ï‹˜. √È ‰ÈηÛÙ¤˜ (‰ÈηÛÙÈ΋ ÂÍÔ˘Û›·) ‰ÈÔÚ›˙ÔÓÙ·Ó Î·È ·‡ÔÓÙ·Ó ·fi ÙÔÓ ‚·-
ÛÈÏÈ¿. ¶¿ÓÙˆ˜, ÙÔ Û‡ÓÙ·ÁÌ· ÙÔ˘ 1844 ‰È¤ıÂÙÂ Î·È ÔÚÈṲ̂ӷ ÊÈÏÂχıÂÚ· ÛÙÔȯ›· (¿ÚıÚ· ÁÈ· ÙȘ ·ÙÔÌÈΤ˜ ÂÏ¢ıÂڛ˜).
∏ ‰È·Ì¿¯Ë ·˘ÙÔ¯ıfiÓˆÓ-ÂÙÂÚÔ¯ıfiÓˆÓ ™ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ∂ıÓÔÛ˘Ó¤Ï¢Û˘ ÂÎÊÚ¿ÛÙËΠ̠¤ÓÙ·ÛË Ë ·ÓÙ›ıÂÛË ÌÂٷ͇
·˘ÙÔ¯ıfiÓˆÓ (∂ÏÏ‹ÓˆÓ ÁÂÓÓËÌ¤ÓˆÓ Û ÂÚÈÔ¯¤˜ Ô˘ ÂÓÙ¿¯ıËÎ·Ó ÛÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜) Î·È ÂÙÂÚÔ¯ıfiÓˆÓ (∂ÏÏ‹ÓˆÓ ÁÂÓ-
ÓËÌ¤ÓˆÓ Û ÂÚÈÔ¯¤˜ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ¤Íˆ ·fi Ù· Û‡ÓÔÚ· ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜). √È ·˘Ùfi¯ıÔÓ˜ ‰È·Ì·ÚÙ‡ÚÔÓÙ·Ó ÂÂÈ-
‰‹ ÔÈ ÂÙÂÚfi¯ıÔÓ˜ ›¯·Ó ηٷϿ‚ÂÈ, ¯¿ÚË ÛÙË ÌfiÚʈÛË Ô˘ Û˘Ó‹ıˆ˜ ‰È¤ıÂÙ·Ó, ÔÏϤ˜ ·fi ÙȘ ı¤ÛÂȘ Ù˘ ‰ËÌfiÛÈ·˜ ‰È-
Ô›ÎËÛ˘, Ú¿ÁÌ· Ô˘ ηٿ ÙË ÁÓÒÌË ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ‰›Î·ÈÔ. ªÂÙ¿ ·fi ¤ÓÙÔÓ˜ ȤÛÂȘ ÙˆÓ ·˘ÙÔ¯ıfiÓˆÓ, Ô˘ ·Ô-
ÙÂÏÔ‡Û·Ó Î·È ÙËÓ ÏÂÈÔ„ËÊ›· Ù˘ ∂ıÓÔÛ˘Ó¤Ï¢Û˘, ·ÔÊ·Û›ÛÙËΠÔÈ ÂÙÂÚfi¯ıÔÓ˜, ‰›¯ˆ˜ Ó· ¯¿ÛÔ˘Ó ÙÔ ‰Èη›ˆÌ· ÙÔ˘
ŒÏÏËÓ· ÔÏ›ÙË, Ó· ÌËÓ ÂÈÙÚ¤ÂÙ·È Ó· ‰ÈÔÚÈÛÙÔ‡Ó Û ı¤ÛÂȘ Ù˘ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘ (‰ÂÓ ·ÔÎÏ›ÔÓÙ·Ó ·fi ÙËÓ ÂÎ·›‰Â˘ÛË Î·È ÙÔÓ
ÛÙÚ·Ùfi). ∂›Û˘, ÂÙÂÚfi¯ıÔÓ˜ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ÂÎÏÂÁÔ‡Ó ‚Ô˘ÏÂ˘Ù¤˜ ÌfiÓÔ Û ÔÈÎÈÛÌÔ‡˜ ÂÙÂÚÔ¯ıfiÓˆÓ, Â¿Ó ·˘ÙÔ› ‰È¤ıÂÙ·Ó
ÔÚÈṲ̂ÓÔ ·ÚÈıÌfi ηÙԛΈÓ.
∏ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ ÔÏÈÙ‡̷ÙÔ˜ ∏ ηıȤڈ-
ÛË ÙˆÓ ÎÔÈÓÔ‚Ô˘Ï¢ÙÈÎÒÓ ıÂÛÌÒÓ ·ÔÙ¤ÏÂÛÂ,
·Ó·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÙ·, ÌÈ· ıÂÙÈ΋ ÂͤÏÈÍË. √È ˘ÂÚÂ-
ÍÔ˘Û›Â˜ ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿, ˆÛÙfiÛÔ, Ófiı¢·Ó ÙÔÓ ‰Ë-
ÌÔÎÚ·ÙÈÎfi ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÙÔ˘ ÔÏÈÙ‡̷ÙÔ˜. ¶·-
Ú¿ÏÏËÏ·, Ù· ÎfiÌÌ·Ù· Û˘Ó¤¯È˙·Ó Ó· ·Ó·Ù‡Û-
ÛÔ˘Ó ‰Ú¿ÛË, ‰›¯ˆ˜, fï˜, Ó· Â›Ó·È Â›ÛËÌ·
·Ó·ÁÓˆÚÈṲ̂ӷ. ™ÙȘ ÂÎÏÔÁ¤˜ Ô˘ ·ÎÔÏÔ‡ıË-
Û·Ó (1844), ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ıËÎ·Ó ·ı¤ÌÈÙ· ̤۷
(ηÏÔÓÔı›·, Â΂ȷÛÌÔ›, ¯ÚËÌ·ÙÈÛÌÔ›) ÁÈ· Ó·
ÂËÚ·ÛÙÔ‡Ó ÔÈ „ËÊÔÊfiÚÔÈ. 1. √È ÚÒÙ˜ ÂÎÏÔÁ¤˜ ÛÙËÓ ∞ı‹Ó· ÙÔ˘ 1844.
Δ¤ÙÔȘ Ú·ÎÙÈΤ˜ ÂÊ¿ÚÌÔÛ ΢ڛˆ˜ ÙÔ Á·Ï-
ÏÈÎfi ÎfiÌÌ· Î·È Ô ËÁ¤Ù˘ ÙÔ˘, Ô πˆ¿ÓÓ˘ ∫ˆÏ¤ÙÙ˘, Ô˘ ·Ó·‰Â›¯ÙËÎÂ Î·È ÓÈÎËÙ‹˜ ÙˆÓ ÂÎÏÔÁÒÓ. ∫·Ù¿ ÙËÓ Úˆı˘Ô˘ÚÁ›·
ÙÔ˘ (1844-1847), Û˘ÓÂÚÁ¿ÛÙËΠ̠ÙÔÓ ŸıˆÓ·, ·Ú·‚›·Û ηْ Â·Ó¿ÏË„Ë ÙÔ Û‡ÓÙ·ÁÌ·, ·ÁÓfiËÛ ÙË μÔ˘Ï‹ Î·È ¯ÚË-
ÛÈÌÔÔ›ËÛ ÎÚ·ÙÈÎÔ‡˜ fiÚÔ˘˜ ÁÈ· ÙËÓ Â͢ËÚ¤ÙËÛË „ËÊÔÊfiÚˆÓ ÙÔ˘.
ªÂÁ¿ÏË π‰¤· Î·È ·Ï˘ÙÚˆÙÈÛÌfi˜ ∞˘Ù‹ ÙËÓ ÂÔ¯‹, ÛÙË ‚¿ÛË ÙÔ˘ fiÙÈ Ë ∂ÏÏ¿‰· ‹Ù·Ó ÊÙˆ¯‹ Î·È ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ŒÏÏËÓ˜
˙Ô‡Û·Ó ¤Íˆ ·fi Ù· Û‡ÓÔÚ· ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, ‰È·Ù˘ÒıËÎÂ Ë ı¤ÛË fiÙÈ, ÁÈ· Ó· ·Ó·Ù˘¯ı› Ë ¯ÒÚ·, ı· ¤ÚÂ ÚÒ-
Ù· Ó· ‰È¢ڢÓıÔ‡Ó Ù· ÂÏÏËÓÈο Û‡ÓÔÚ· ÒÛÙ ӷ ÂÚÈÏ¿‚Ô˘Ó ÂÚÈÔ¯¤˜ Ì ÂÏÏËÓÈÎÔ‡˜ ÏËı˘ÛÌÔ‡˜ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ˘fi
ͤÓË -΢ڛˆ˜ ÔıˆÌ·ÓÈ΋- ΢ÚÈ·Ú¯›·. ∞Ó Î·È Ë È‰¤· ΢ÎÏÔÊÔÚÔ‡Û ۯ‰fiÓ ·fi ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, Ô ∫ˆ-
ϤÙÙ˘ ‹Ù·Ó ÂΛÓÔ˜ Ô˘ ·Ó·ÊÂÚfiÌÂÓÔ˜ Û ·˘Ù‹ ¯ÚËÛÈÌÔÔ›ËÛ ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ ÙÔÓ fiÚÔ ªÂÁ¿ÏË π‰¤· (ȉ¤· ÁÈ· ÙËÓ ÔÔ›·
·Í›˙ÂÈ Ó· ·ÁˆÓÈÛÙ› fiÏÔ ÙÔ ¤ıÓÔ˜) Û ÔÌÈÏ›· ÙÔ˘ ÛÙËÓ ∂ıÓÔÛ˘Ó¤Ï¢ÛË ÙÔ 1844.
°Ú‹ÁÔÚ·, Ë ªÂÁ¿ÏË π‰¤· ¤ÁÈÓ ·Ô‰ÂÎÙ‹ ·fi ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ÎÔÈÓˆÓ›·, ˘ÈÔıÂÙ‹ıËΠˆ˜ Â›ÛËÌË ÎÚ·ÙÈ΋ ÔÏÈÙÈ΋ ηÈ
ÛÊÚ¿ÁÈÛ ÙË ˙ˆ‹ Î·È ÙËÓ È‰ÂÔÏÔÁ›· ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡ ̤¯ÚÈ ÙȘ ÚÒÙ˜ ‰ÂηÂٛ˜ ÙÔ˘ 20Ô‡ ·ÈÒÓ·. √È ŒÏÏËÓ˜ Ô˘ ˙Ô‡Û·Ó
ÛÙËÓ √ıˆÌ·ÓÈ΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÔÓÔÌ¿ÛÙËÎ·Ó ·Ï‡ÙÚˆÙÔÈ (ÂÂȉ‹ ‰ÂÓ Â›¯·Ó, ·ÎfiÌË, Ï˘ÙÚˆı›, ‰ËÏ·‰‹ ·ÂÏ¢ıÂÚˆı›) ηÈ
Ë ÔÏÈÙÈ΋ Ô˘ ÛÙfi¯Â˘Â ÛÙËÓ ¤ÓÙ·ÍË, ÙË ‰È΋ ÙÔ˘˜ Î·È ÙˆÓ Â‰·ÊÒÓ ÛÙ· ÔÔ›· ηÙÔÈÎÔ‡Û·Ó, ÛÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜ ÔÓÔÌ¿-
ÛÙËΠ·Ï˘ÙÚˆÙÈÛÌfi˜.
¶·Ú¿ÏÏËÏ·, ÌÈ· ¿ÏÏË ·ÓÙ›ÏË„Ë, Ô˘ ÂÎÊÚ·˙fiÙ·Ó, ΢ڛˆ˜, ·fi ÙÔÓ ∞ϤͷӉÚÔ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙÔ Î·È ÙÔ ·ÁÁÏÈÎfi ÎfiÌÌ·
Î·È ˘ÔÛÙ‹ÚÈ˙ fiÙÈ ÌfiÓÔ ·Ó ÚÔËÁÔ‡ÓÙ·Ó Ë ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ ı· ‹Ù·Ó ÂÊÈÎÙ‹ Î·È Ë Â‰·ÊÈ΋ Â¤ÎÙ·Û‹
Ù˘, ¤‚ÚÈÛΠÏÈÁfiÙÂÚÔ˘˜ ˘ÔÛÙËÚÈÎÙ¤˜.
√ ∫ÚÈÌ·˚Îfi˜ fiÏÂÌÔ˜ (1854-1856) Î·È Ô ÂÏÏËÓÈÛÌfi˜ ΔÔ 1854 ͤÛ·Û ڈÛÔÙÔ˘ÚÎÈÎfi˜ fiÏÂÌÔ˜. ∞ÁÁÏ›· Î·È °·ÏÏ›· Ù¿¯ıË-
Î·Ó ·Ì¤Ûˆ˜ ÛÙÔ Ï¢Úfi ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘ Î·È Ô fiÏÂÌÔ˜ ÌÂٷʤÚıËΠÛÙË ÚˆÛÈ΋ ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ Ù˘ ∫ÚÈÌ·›·˜ (∫ÚÈÌ·˚Îfi˜ fiÏÂÌÔ˜).
59

6. ¢‡Ô ·ÓÙ›ıÂÙ˜ ·fi„ÂȘ ÁÈ· ÙË ªÂÁ¿ÏË π‰¤·
·. √ πˆ¿ÓÓ˘ ∫ˆÏ¤ÙÙ˘ ÁÈ· ÙË ªÂÁ¿ÏË π‰¤· ‚. √ ·ÓÙÈÌÔÓ·Ú¯ÈÎfi˜ ÔÏÈÙÈÎfi˜ Î·È Û˘ÁÁÚ·-
¢È¿ ÙËÓ ÁˆÁÚ·ÊÈÎ‹Ó Ù˘ ı¤ÛÈÓ Ë ∂ÏÏ¿˜ Â›Ó·È ÙÔ Î¤ÓÙÚÔÓ Ù˘ ∂˘ÚÒË˜Ø ÈÛÙ·- ʤ·˜ °. ºÈÏ¿ÚÂÙÔ˜ ÁÈ· ÙË ªÂÁ¿ÏË π‰¤·
̤ÓË Î·È ¤¯Ô˘Û·, ÂÎ ÌÂÓ ‰ÂÍÈÒÓ ÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹Ó, ÂÍ ·ÚÈÛÙÂÚÒÓ ‰Â ÙËÓ ¢‡ÛÈÓ, ÚÔ- ∂Ș Ô›·Ó ÂÔ¯‹Ó ηÙÂÁ›Ó·ÌÂÓ ÂÈÏÈÎÚÈÓÒ˜ ηÈ
ÒÚÈÛÙ·È, ÒÛÙ ‰È¿ ÌÂÓ Ù˘ ÙÒÛˆ˜ ·˘Ù‹˜ Ó· ʈٛÛË ÙËÓ ¢‡ÛÈÓ, ‰È¿ ‰Â Ù˘ ·Ó·- ÂÈÚÁ¿ÛıËÌÂÓ ÂÈÌfiÓˆ˜ ˘¤Ú Ù˘ ˘ÏÈ΋˜ ÚÔ·-
ÁÂÓÓ‹Ûˆ˜ ÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹Ó. ΔÔ ÌÂÓ ÚÒÙÔÓ ÂÍÂÏ‹ÚˆÛ·Ó ÔÈ ÚÔ¿ÙÔÚ˜ ËÌÒÓ, ÁˆÁ‹˜ ËÌÒÓ, ‹ÙȘ Â›Ó·È Ô ÛÙ‡ÏÔ˜ Ù‹˜ ηÏÒ˜ ÂÓ-
ÙÔ ‰Â ‰Â‡ÙÂÚÔÓ Â›Ó·È ÂȘ ËÌ¿˜ ·Ó·ÙÂıÂÈ̤ÓÔÓØ ÂÓ Ùˆ Ó‡̷ÙÈ ÙÔ˘ fiÚÎÔ˘ ÙÔ‡ÙÔ˘ ÓÔÔ˘Ì¤Ó˘ ËıÈ΋˜ ·Ó·ه͈˜; ∂¿Ó ‡·ÚÍË
Î·È Ù˘ ÌÂÁ¿Ï˘ Ù·‡Ù˘ ȉ¤·˜ ›‰ÔÓ ¿ÓÙÔÙ ÙÔ˘˜ ÏËÚÂÍÔ˘Û›Ô˘˜ ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜ Ó· ÛÙÈÁÌ‹, ηı’ ËÓ ‰ÂÓ Ì·˜ ‰È·ÈÚÔ‡ÛÈ ¿ıË ÔÏÈ-
Û˘Ó¤Ú¯ˆÓÙ·È ‰È¿ Ó· ·ÔÊ·Û›ÛˆÛÈÓ Ô˘¯› ϤÔÓ ÂÚ› Ù˘ Ù‡¯Ë˜ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰Ô˜, ·Ï- ÙÈο ÂÛˆÙÂÚÈÎÒ˜ ‹ ‰ÂÓ Û˘ÚfiÌÂı· ·fi ÙÔ ‰¤ÏÂ-
Ï¿ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ Ê˘Ï‹˜. ¶fiÛÔÓ ÂÂı‡ÌÔ˘Ó Ó· ‹ÙÔ[Ó] ·ÚfiÓÙ˜ Û‹ÌÂÚÔÓ °ÂÚ- ·Ú ÔÏÈÙÈÎÔ‡ Ù·¯˘‰·ÎÙ˘ÏÔ˘ÚÁÔ‡ ÂȘ ˘„ËÏ¿˜,
Ì·ÓÔ›, ∑·˝Ì·È, ∫ÔÏÔÎÔÙÚÒÓ·È, ÔÈ ¿ÏÏÔÙ Ù˘ ∂ıÓÈ΋˜ ™˘ÓÂχۈ˜ ÏËÚÂÍÔ‡ÛÈÔÈ, Û˘ÓÙ·ÁÌ·ÙÈο˜ ıˆڛ·˜ ÂÍ·ÓÙÏÔ‡ÌÂÓÔÈ, ·Ó·Ì-
Î·È ·˘ÙÔ› ÔÈ ‰Ú·Í¿ÌÂÓÔÈ Ù· fiÏ· Â› Ùˆ ÁÂÓÈÎÒ ÙÔ‡Ùˆ ÛÎÔÒ, ‰È¿ Ó· Û˘ÓÔÌÔ- ÊÈÛ‚Ëًو˜ ··Û¯ÔÏÔ‡ÌÂı· ÂȘ ÙËÓ ªÂÁ¿ÏËÓ
ÏÔÁ‹ÛˆÛÈ ÌÂÙ’ ÂÌÔ‡ fiÛÔÓ ÂÌ·ÎÚ‡ÓıËÌÂÓ Ù˘ ÌÂÁ¿Ï˘ ÂΛӢ Ù˘ ·ÙÚ›‰Ô˜ π‰¤·Ó, ÂÍ·ÛıÂÓÔ‡ÌÂÓÔÈ Ì ÙÔ fiÓÂÈÚÔÓ ÙÔ‡ Ó·
ȉ¤·˜, ÙËÓ ÔÔ›·Ó ÂȘ ·˘Ùfi ÙÔ˘ ƒ‹Á· ÙÔ ÙÚ·ÁÔ‡‰È ›‰ÔÌÂÓ Î·Ù¿ ÚÒÙÔÓ ÂÎÂ- ›‰ˆÌÂÓ ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ÛËÌ·›·Ó, Î˘Ì·Ù›˙Ô˘Û·Ó
ÊÚ·Ṳ̂ÓËÓ. ∂Ó ÂÓ› Ó‡̷ÙÈ ÙfiÙ Ëӈ̤ÓÔÈ, fiÛÔÈ Â›¯ÔÌÂÓ ÙÔ ÂÒÓ˘ÌÔÓ ŒÏÏËÓ˜, ÂȘ ÙËÓ ∞Á›·Ó ™ÔÊ›·Ó.
ÂÎÂÚ‰›Û·ÌÂÓ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ fiÏÔ˘ ÛÎÔÔ‡. °. ºÈÏ¿ÚÂÙÔ˜, ÂÊËÌ. ∂‡‚ÔÈ·, 22.1.1876.
π. ∫ˆÏ¤ÙÙ˘, §fiÁÔ˜ ÛÙËÓ ∂ıÓÔÛ˘Ó¤Ï¢ÛË, 14 π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 1844. ¶ËÁ‹: ∂. ™ÎÔÂÙ¤·, ΔÔ «¶ÚfiÙ˘Ô μ·Û›ÏÂÈÔ» Î·È Ë
¶ËÁ‹: ∫.£. ¢ËÌ·Ú¿˜, ∂ÏÏËÓÈÎfi˜ ƒˆÌ·ÓÙÈÛÌfi˜, ∂ÚÌ‹˜, ∞ı‹Ó· 1982, Û. 405-406. ªÂÁ¿ÏË π‰¤·, ¶ÔÏ‡Ù˘Ô, ∞ı‹Ó· 1988, Û. 360.
√ ŸıˆÓ·˜ Î·È ÔÏÏÔ› ŒÏÏËÓ˜ ıÂÒÚËÛ·Ó fiÙÈ ‰ÈÓfiÙ·Ó ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ÌÈ· ηϋ ¢ηÈÚ›· Ó· ‰È¢ڇÓÂÈ Ù· Û‡ÓÔÚ¿ Ù˘. ŒÙÛÈ,
ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 1854, ŒÏÏËÓ˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ› ÔÚÁ¿ÓˆÛ·Ó ÂÍÂÁ¤ÚÛÂȘ ÛÙË £ÂÛÛ·Ï›·, ÛÙËÓ ◊ÂÈÚÔ Î·È ÛÙË ª·Î‰ÔÓ›·.
™¯Â‰fiÓ ·Ì¤Ûˆ˜, ·ÁÁÏÈο Î·È Á·ÏÏÈο ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ η٤Ϸ‚·Ó ÙÔÓ ¶ÂÈÚ·È¿ (1854-1857) ··ÈÙÒÓÙ·˜ ·fi ÙÔÓ ŸıˆÓ·
Ó· ÙËÚ‹ÛÂÈ Ë ∂ÏÏ¿‰· ·˘ÛÙËÚ‹ Ô˘‰ÂÙÂÚfiÙËÙ·.
ΔÂÏÈο, Ô ∫ÚÈÌ·˚Îfi˜ fiÏÂÌÔ˜ ¤ÏËÍ Ì ‹ÙÙ· Ù˘ ƒˆÛ›·˜. ∞̤ۈ˜ ÌÂÙ¿, Ô ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜, ÈÂ˙fiÌÂÓÔ˜ Î·È ·fi ÙȘ ¢˘Ó¿ÌÂȘ, ÚÔ-
¯ÒÚËÛ Û ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂȘ, ÁÓˆÛÙ¤˜ ˆ˜ ÿÙÈ ÃÔ˘Ì·ÁÈÔ‡Ó (1856), Ì ÛÙfi¯Ô ÙË ‰È·ÛÊ¿ÏÈÛË Ù˘ ÈÛfiÙËÙ·˜ fiÏˆÓ ÙˆÓ ˘ËÎfiˆÓ
Ù˘ √ıˆÌ·ÓÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜, ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙ· ·fi Ê˘Ï‹ ‹ ıÚ‹ÛÎÂ˘Ì·. ŒÙÛÈ ÂÁηÈÓÈ¿ÛÙËΠÌÈ· ÂÚ›Ô‰Ô˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ ÙÔ˘ ÂÏ-
ÏËÓÈÛÌÔ‡ ÛÙËÓ √ıˆÌ·ÓÈ΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·.
¶·Ú¿ÏÏËÏ· ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·, Ù· ÙÚ›· ·Ï·È¿ ÎfiÌÌ·Ù· (·ÁÁÏÈÎfi, Á·ÏÏÈÎfi Î·È ÚˆÛÈÎfi) ¤·„·Ó Ó· ˘¿Ú¯Ô˘Ó, ηıÒ˜, ÌÂÙ¿
ÙȘ ÂÍÂÏ›ÍÂȘ ÙÔ˘ ∫ÚÈÌ·˚ÎÔ‡ ÔϤÌÔ˘, Ë ÂÏÏËÓÈ΋ ÎÔÈÓ‹ ÁÓÒÌË ¤¯·Û ÙËÓ ÂÌÈÛÙÔÛ‡ÓË Ù˘ Î·È ÛÙȘ ÙÚÂȘ ªÂÁ¿Ï˜ ¢˘Ó¿ÌÂȘ.
∏ ¤ÍˆÛË ÙÔ˘ ŸıˆÓ· (1862) ∏ ‚·ıÌÈ·›· ·ÛÙÈÎÔÔ›ËÛË Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜, ·Ó Î·È ÂÚÈÔÚÈṲ̂ÓË ·ÎfiÌË, ›¯Â ʤÚÂÈ ÛÙÔ ÎÔÈ-
ÓˆÓÈÎÔÔÏÈÙÈÎfi ÚÔÛ΋ÓÈÔ ÌÈ· Ó¤· ÁÂÓÈ¿ ÔÏÈÙÈÎÒÓ Ì ÊÈÏÂ-
χıÂÚ˜ ȉ¤Â˜ Ô˘ ÂÎÙÈÌÔ‡Û·Ó fiÙÈ Ô ŸıˆÓ·˜ ‰ÂÓ Â›¯Â ϤÔÓ
Ù›ÔÙ· Ó· ÚÔÛʤÚÂÈ ÛÙË ¯ÒÚ·. ŒÙÛÈ, ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô 1859-1862
ÙÔ ÎÔÈÓˆÓÈÎfi Ú‡̷ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙÔ˘ ŸıˆÓ· ÂÓÈÛ¯‡ıËÎÂ. ™ÙÔ
¡·‡ÏÈÔ, ÙÔ Î˘ÚÈfiÙÂÚÔ ·ÓÙÈÔıˆÓÈÎfi ΤÓÙÚÔ, ͤÛ·Û ÙËÓ 1Ë
ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ 1862 Â·Ó¿ÛÙ·ÛË (¡·˘Ïȷο), Ô˘, ·Ó ηÈ
‰ÂÓ ¤Ù˘¯Â, ¤‰ÂÈÍ ÙË ÊıÔÚ¿ ÙÔ˘ ηıÂÛÙÒÙÔ˜. ΔÂÏÈο, ÛÙ·Û›·-
2. √ ŸıˆÓ·˜ ηÈ
Ë ∞Ì·Ï›· ʇÁÔ˘Ó
Û ÙÔÓ √ÎÙÒ‚ÚÈÔ ÙÔ˘ 1862 Î·È Ë ÊÚÔ˘Ú¿ Ù˘ ∞ı‹Ó·˜. √
·fi ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·, ŸıˆÓ·˜ ÎËÚ‡¯ıËΠ¤ÎÙˆÙÔ˜ Î·È ˘Ô¯ÚÂÒıËΠӷ ÂÁηٷÏ›-
12 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1862. „ÂÈ ÙË ¯ÒÚ·. ŒÊ˘Á ÁÈ· ÙÔ ªfiÓ·¯Ô, fiÔ˘ Î·È ¤ı·Ó ÙÔ 1867.
∞™∫∏™∂π™ – ¢ƒ∞™Δ∏ƒπ√Δ∏Δ∂™
1. ¡· ÌÂÏÂÙ‹ÛÂÙÂ ÙËÓ ËÁ‹ ·.
·. ¶ÔÈ· Â›Ó·È Ë ·ÔÛÙÔÏ‹ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜, Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔ Î›ÌÂÓÔ;
‚. ¶ÔÈ· ÛËÌ›· ÙÔ˘ ÎÂÈ̤ÓÔ˘ ‰Â›¯ÓÔ˘Ó fiÙÈ Ô ∫ˆÏ¤ÙÙ˘ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙËÓ Â‰·ÊÈ΋ Â¤ÎÙ·ÛË Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜;
2. ¶ÔÈ· ÛÙ¿ÛË ÙËÚ› ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙË ªÂÁ¿ÏË π‰¤· Ô Û˘ÓÙ¿ÎÙ˘ Ù˘ ËÁ‹˜ ‚; ¶ÚÔÙ›ÓÂÈ Î¿ÔÈÔ ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈÎfi Û¯¤‰ÈÔ
‰Ú¿Û˘ ÁÈ· ÙËÓ ÚfiÔ‰Ô ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡; ∞Ó Ó·È, ÔÈÔ Â›Ó·È ·˘Ùfi;
3. §·Ì‚¿ÓÔÓÙ·˜ ˘fi„Ë Û·˜ fiÛ· Ì¿ı·Ù ÁÈ· ÙËÓ ÔÏÈÙ›· ÙÔ˘ ŸıˆÓ· ÙfiÛÔ Û ·˘Ù‹ ÙËÓ ÂÓfiÙËÙ· fiÛÔ Î·È ÛÙËÓ ÚÔË-
ÁÔ‡ÌÂÓË, Ó· ÂÎı¤ÛÂÙ Û ۇÓÙÔÌÔ Î›ÌÂÓÔ ÙÔ˘˜ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ Ô˘ Ô‰‹ÁËÛ·Ó, ηٿ ÙË ÁÓÒÌË Û·˜, ÛÙËÓ ¤ÍˆÛ‹ ÙÔ˘.
60

7. ∂¡√Δ∏Δ∞ 20
∞fi ÙËÓ ¤ÍˆÛË ÙÔ˘ ŸıˆÓ· (1862) ¤ˆ˜ ÙÔ Î›ÓËÌ· ÛÙÔ °Ô˘‰› (1909)
√ °ÂÒÚÁÈÔ˜ ∞′ ‚·ÛÈÏÈ¿˜ ÙˆÓ ∂Ï-
Ï‹ÓˆÓ - ∏ ÂÓۈ̿وÛË ÙˆÓ ∂Ù·-
Ó‹ÛˆÓ ªÂÙ¿ ÙËÓ ¤ÍˆÛË ÙÔ˘ Ÿıˆ-
Ó·, ÔÈ ¢˘Ó¿ÌÂȘ ·Ó·ÁfiÚÂ˘Û·Ó ‚·-
ÛÈÏÈ¿ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ÙÔÓ 18¯ÚÔÓÔ
¢·Ófi Ú›ÁÎÈ· °Ô˘ÏȤÏÌÔ-°ÂÒÚÁÈÔ
°ÎχÍÌÔ˘ÚÁÎ Ì ÙÔ fiÓÔÌ· °ÂÒÚ-
ÁÈÔ˜. ¶·Ú¿ÏÏËÏ·, Ë ∞ÁÁÏ›·, ÈÂ˙fi-
ÌÂÓË ÛÔ‚·Ú¿ ·fi ÙÔ˘˜ ·ÁÒÓ˜
ÙˆÓ ÚÈ˙ÔÛ·ÛÙÒÓ ∂Ù·ÓËÛ›ˆÓ Ô˘
·Í›ˆÓ·Ó ¤ÓˆÛË Ì ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·,
ÚfiÛÊÂÚÂ ÛÙÔÓ Ó¤Ô ‚·ÛÈÏÈ¿ Ù·
∂Ù¿ÓËÛ· (1863). ∏ Â›ÛËÌË ÂÓ-
ۈ̿وۋ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ÎÚ¿-
ÙÔ˜ ¤ÁÈÓ ÙÔ 1864.
ΔÔ Û‡ÓÙ·ÁÌ· ÙÔ˘ 1864 ŸÙ·Ó Ô
°ÂÒÚÁÈÔ˜ ¤ÊÙ·Û ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· 1. ∞. ∫ÚÈÂ˙‹˜, ∏ ¿ÊÈÍË ÙÔ˘ °ÂÒÚÁÈÔ˘ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·, 17 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1863.
(1863), ›¯Â ‹‰Ë Û˘ÁÎÏËı› ∂ıÓÔ-
Û˘Ó¤Ï¢ÛË Ì ÛÎÔfi ÙËÓ „‹ÊÈÛË Û˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜. ΔÔ Ó¤Ô Û‡ÓÙ·ÁÌ· ÙÔ˘ 1864 ıÂÌÂÏȈÓfiÙ·Ó ÛÙË ‰ËÌÔÎÚ·ÙÈ΋ ·Ú¯‹, ‰Ë-
Ï·‰‹ ·Ó·ÁÓÒÚÈ˙ ÙÔÓ Ï·fi ˆ˜ ΢ڛ·Ú¯Ô ·Ú¿ÁÔÓÙ· ÙÔ˘ ÔÏÈÙ‡̷ÙÔ˜. √ ‚·ÛÈÏÈ¿˜ ÔÚÈ˙fiÙ·Ó ·ÓÒÙ·ÙÔ˜ ¿Ú¯ÔÓÙ·˜ Ù˘
ÔÏÈÙ›·˜. ŒÙÛÈ, ıÂÛÈ˙fiÙ·Ó ÙÔ ÔÏ›ÙÂ˘Ì· Ù˘ ‚·ÛÈÏ¢fiÌÂÓ˘ ‰ËÌÔÎÚ·Ù›·˜. ΔË ÓÔÌÔıÂÙÈ΋ ÂÍÔ˘Û›· ı· ·ÛÎÔ‡Û·Ó ·fi
ÎÔÈÓÔ‡ Ô ‚·ÛÈÏÈ¿˜ Î·È Ë μÔ˘Ï‹. ∏ °ÂÚÔ˘Û›· ηٷÚÁ‹ıËΠˆ˜ ıÂÛÌfi˜ ·ÓÙȉËÌÔÎÚ·ÙÈÎfi˜. ¢Èη›ˆÌ· „‹ÊÔ˘ ·Ó·ÁÓˆ-
ÚÈ˙fiÙ·Ó ÛÙÔ˘˜ ¿Ó‰Ú˜ Ô˘ ›¯·Ó Û˘ÌÏËÚÒÛÂÈ ÙÔ 21Ô ¤ÙÔ˜ Ù˘ ËÏÈΛ·˜ ÙÔ˘˜. ∏ ÂÎÙÂÏÂÛÙÈ΋ ÂÍÔ˘Û›· ·ÛÎÔ‡ÓÙ·Ó ·fi
ÙÔÓ ‚·ÛÈÏÈ¿ Ì ÙË Û˘ÓÂÚÁ·Û›· ˘Ô˘ÚÁÒÓ Ô˘ ‰ÈfiÚÈ˙Â Ô ›‰ÈÔ˜. ∏ ‰ÈηÛÙÈ΋ ÂÍÔ˘Û›· ÎËÚ‡¯ıËΠ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙË.
∂ÛˆÙÂÚÈΤ˜ ÔÏÈÙÈΤ˜ ÂÍÂÏ›ÍÂȘ √ ∞ϤͷӉÚÔ˜ ∫Ô˘ÌÔ˘Ó‰Ô‡ÚÔ˜ ‹Ù·Ó Ô ÔÏÈÙÈÎfi˜ Ô˘ ‰¤ÛÔÛ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô 1864-1881.
ø˜ Úˆı˘Ô˘ÚÁfi˜ ÚÔ¯ÒÚËÛ Û ‰È·ÓÔÌ‹ ÙˆÓ ÂıÓÈÎÒÓ Á·ÈÒÓ (1871) Ô˘ ›¯·Ó Ì›ÓÂÈ ·‰È¿ıÂÙ˜ Î·È Âȉ›ˆÍ ÙË ‰È‡-
Ú˘ÓÛË ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ Û˘ÓfiÚˆÓ. ∞ÚÎÂÙ¤˜ ÂÈÏÔÁ¤˜ ÙÔ˘, ȉ›ˆ˜ ÛÙËÓ Â͈ÙÂÚÈ΋ ÔÏÈÙÈ΋, ¤‚ÚÈÛÎ·Ó ·ÓÙ›ıÂÙÔ ÙÔÓ °ÂÒÚÁÈÔ,
Ô˘ ÙÔÓ ·ÔÌ¿ÎÚ˘Ó fiÙ·Ó Ô ∫Ô˘ÌÔ˘Ó‰Ô‡ÚÔ˜ ·ÔÊ¿ÛÈÛ ÙËÓ ·ÔÛÙÔÏ‹ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡ ÁÈ· ÙËÓ ÂÓ›Û¯˘ÛË Ù˘ ÎÚË-
ÙÈ΋˜ Â·Ó¿ÛÙ·Û˘ ÙˆÓ ÂÙÒÓ 1866-
1869 (‚Ϥ ÂÓfiÙËÙ· 21). 1. √ Ã. ΔÚÈÎÔ‡˘ η˘ÙËÚÈ¿˙ÂÈ ÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÔÏÈÙ‡̷ÙÔ˜
°ÂÓÈÎfiÙÂÚ·, Ô ÎÔÈÓÔ‚Ô˘Ï¢ÙÈÛÌfi˜ […] ∫·ÏÔ‡ÓÙ·È ÂȘ ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›·Ó ΢‚ÂÚÓ‹ÛÂȘ ·ÔÎÚÔ˘fiÌÂÓ·È ·Ú¿ Ù˘ ÏÂÈÔ-
ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Û Ì ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù·. ªÂ „ËÊ›·˜ ÙÔ˘ ŒıÓÔ˘˜, ¯ÔÚËÁÂ›Ù·È ÂȘ ·˘Ù¿˜ Ë ‰È¿Ï˘ÛȘ Ù˘ μÔ˘Ï‹˜ Î·È Û˘Ó¿Ì· ·Ó
‰Â‰Ô̤ÓÔ fiÙÈ ÔÈ ‰ËÌfiÛÈÔÈ ˘¿ÏÏËÏÔÈ Ì¤ÛÔÓ ÂËÚ·ÛÌÔ‡ ÙˆÓ Û˘ÓÂȉ‹ÛÂˆÓ ÙÔ˘ Ï·Ô‡ Î·È ÓÔı‡Ûˆ˜ ÙˆÓ ÂÎÏÔÁÒÓ, Î·È Ï¤-
ÁÔÌÂÓ ‡ÛÙÂÚÔÓ, fiÙÈ Ù·›ÂÈ Ô Ï·fi˜ ‰È¿ ÙËÓ ÙÔÈ·‡ÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛÈÓ. ΔÈ ‰‡Ó·Ù·È Ô Ï·fi˜
‰ÂÓ ‹Ù·Ó ÌfiÓÈÌÔÈ, ÔÏÏÔ› Ôϛ٘
ηْ ·˘Ù‹˜; √˘‰¤Ó ¿ÏÏÔ ‹ Ó· Â·Ó·ÛٷًÛËØ ·ÏÏ¿ ÙȘ Ô ‰˘Ó¿ÌÂÓÔ˜ Ó· ηٷÎÚ›ÓË
›Â˙·Ó ÙÔ˘˜ ‚Ô˘ÏÂ˘Ù¤˜ ÁÈ· Ó· ÂÍ·- ¢ÏfiÁˆ˜ ÙÔÓ Ï·fiÓ ‰ÈfiÙÈ ÙËÓ Â·Ó¿ÛÙ·ÛÈÓ ıˆÚ› ˆ˜ ¤Û¯·ÙÔÓ Î·Ù·Ê‡ÁÈÔÓ, Î·È ÚÈÓ
ÛÊ·Ï›ÛÔ˘Ó Î¿ÔÈÔ ‰ÈÔÚÈÛÌfi ÛÙÔ ‹ ÚÔ¤ÏıË ÂȘ ·˘Ù‹Ó ˙ËÙ› Ó· ›‰Ë ÂÍ·ÓÙÏÔ‡ÌÂÓ· fiÏ· Ù· ÚÔÏËÙÈο ̤۷.
‰ËÌfiÛÈÔ. ∫·ıÒ˜ ‰ÂÓ ˘‹Ú¯·Ó Û˘- ∞Ó ‰ÂÓ Ù·›ÂÈ Ô Ï·fi˜, Ù·›Ô˘Ó ÔÈ ÔÏÈÙ¢fiÌÂÓÔÈ, ϤÁÔ˘ÛÈÓ ÔÈ ¿ÏÏÔÈ, Î·È Ë ÂÍ·¯Ú›-
ÁÎÚÔÙË̤ӷ ÎfiÌÌ·Ù·, ÔÈ ‚Ô˘ÏÂ˘Ù¤˜, ˆÛȘ ·˘ÙÒÓ Â˘ı‡ÓÂÈ ÙÔ ŒıÓÔ˜, ·ÊÔ‡ Ô‡ÙÔÈ ÂȘ ÙÔ ŒıÓÔ˜ ·Ó‹ÎÔ˘ÛÈÓ. ∞·ÓÙÒÌÂÓ fiÙÈ
Ì ÙË ÛÂÈÚ¿ ÙÔ˘˜, ÛÙ‹ÚÈ˙·Ó Ì ÙËÓ Ë ‰È·ÁˆÁ‹ ÙˆÓ ÔÏÈÙ¢ÔÌ¤ÓˆÓ ı· ˇı˘Ó ÙÔ ŒıÓÔ˜, ·Ó Ë ∂ÏÏ¿˜ ·˘ÙÔ‰ÈÔÈΛÙÔ, ·ÏÏ’
„‹ÊÔ ÙÔ˘˜ ÛÙË μÔ˘Ï‹ ÂΛÓÔÓ ÙÔÓ ·ÊÔ‡ ‰È¿ Ù˘ ‰È·ÛÙÚÔÊ‹˜ ÙÔ˘ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ Î·È Ù˘ ÂÈÎÔÓÈÎfiÙËÙÔ˜ Ù˘ μÔ˘Ï‹˜ ΢-
ÔÏÈÙÈÎfi ·Ú¯ËÁfi Ô˘ ÙÔ˘˜ ÂÍ·ÛÊ¿- ‚ÂÚÓ¿Ù·È Ú¿ÁÌ·ÙÈ Ë ∂ÏÏ¿˜ ˆ˜ ÌÔÓ·Ú¯›· ·fiÏ˘ÙÔ˜, ÂfiÌÂÓÔÓ ‹ÙÔ Ó· ηٷÛÙÒÛÈ Î·È
ÔÈ ÔÏÈÙ¢fiÌÂÓÔÈ ÔÔ›Ô˘˜ ‰È·Ï¿ÙÙÂÈ ·˘ÙÔ‡˜ ÙÔ ÓfiıÔÓ Î·ıÂÛÙÒ˜.
ÏÈ˙ ‰ÈÔÚÈÛÌÔ‡˜ ÙˆÓ Ô·‰ÒÓ ÙÔ˘˜.
Ã. ΔÚÈÎÔ‡˘, «ΔȘ Ù·›ÂÈ;», ÂÊËÌ. ∫·ÈÚÔ›, 29 πÔ˘Ó›Ô˘ 1874.
√ ΢ÚÈfiÙÂÚÔ˜, ˆÛÙfiÛÔ, ·Ú¿ÁÔ- ¶ËÁ‹: ¶ÂÚ› ΔÚÈÎÔ‡Ë, ∞Ó¿ÏÂÎÙ·, ∞ı‹Ó· 1912, ÙfiÌ. ∞′ (π¢′), Û. 428.
ÓÙ·˜ ÔÏÈÙÈ΋˜ ·ÛÙ¿ıÂÈ·˜ ‹Ù·Ó Ô ‚·-
61

8. ÛÈÏÈ¿˜, Ô˘, fiÙ·Ó ‰È·ÊˆÓÔ‡Û Ì ÌÈ· ΢‚¤ÚÓËÛË, ‰ÂÓ ‰›ÛÙ·˙ ӷ ÙËÓ ·Ó·ÙÚ¤„ÂÈ. ΔËÓ ·ÓÙ›ıÂÛ‹ ÙÔ˘ Û ·˘Ù‹ ÙËÓ Ú·-
ÎÙÈ΋ ÂͤÊÚ·Û ¤Ó·˜ Ó¤Ô˜ ÔÏÈÙÈÎfi˜, Ô Ã·Ú›Ï·Ô˜ ΔÚÈÎÔ‡˘, Û ¿ÚıÚÔ ÙÔ˘ ˘fi ÙÔÓ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi Ù›ÙÏÔ «ΔȘ Ù·›ÂÈ;»
(1874). ™‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ ΔÚÈÎÔ‡Ë, Ô ‚·ÛÈÏÈ¿˜ ı· ¤ÚÂ ӷ ‰ÈÔÚ›˙ÂÈ Úˆı˘Ô˘ÚÁfi ÌfiÓÔ ÂΛÓÔÓ Ô˘ ›¯Â ÙË «‰Â-
‰Ëψ̤ÓË» ÂÌÈÛÙÔÛ‡ÓË Ù˘ μÔ˘Ï‹˜, ‰ËÏ·‰‹ ÙËÓ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË Ù˘ ÏÂÈÔ„ËÊ›·˜ ÙˆÓ ‚Ô˘Ï¢ÙÒÓ.
∞ÓÙÈ̤وÔ˜ Ì ·˘Ù‹ ÙËÓ ÎÚÈÙÈ΋, Ô °ÂÒÚÁÈÔ˜ ‰ÈfiÚÈÛÂ, ÙÔ 1875, ÙÔÓ ÂÈÎÚÈÙ‹ ÙÔ˘ Ã·Ú›Ï·Ô ΔÚÈÎÔ‡Ë ÚÔÛˆÚÈÓfi
Úˆı˘Ô˘ÚÁfi ÁÈ· Ó· Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ÛÂÈ ÂÎÏÔÁ¤˜. ∫·Ù¿ ÙËÓ ¤Ó·ÚÍË ÙˆÓ ÂÚÁ·ÛÈÒÓ Ù˘ Ó¤·˜ μÔ˘Ï‹˜, Ô °ÂÒÚÁÈÔ˜ ÂÎ-
ÊÒÓËÛ ÏfiÁÔ ÁÚ·Ì̤ÓÔ ·fi ÙÔÓ ΔÚÈÎÔ‡Ë (§fiÁÔ˜ ÙÔ˘ £ÚfiÓÔ˘) ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô ·Ó·ÁÓÒÚÈ˙ ÙËÓ ·Ú¯‹ Ù˘ ‰Â‰Ëψ̤Ó˘.
ŒÙÛÈ ¿Ú¯ÈÛ ÌÈ· Ó¤· Ê¿ÛË ÛÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ ˙ˆ‹ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜.
√ ‰ÈÎÔÌÌ·ÙÈÛÌfi˜ ∏ ηıȤڈÛË Ù˘ ·Ú¯‹˜ Ù˘ ‰Â‰Ëψ̤Ó˘ Ô‰‹ÁËÛ ٷ ÌÈÎÚ¿ ÎfiÌÌ·Ù·, Ô˘ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û·Ó, Ϥ-
ÔÓ, Ó· ·›˙Ô˘Ó ·˘ÙfiÓÔÌ· οÔÈÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÚfiÏÔ, ›Ù ÛÙËÓ ÂÍ·Ê¿ÓÈÛË Â›Ù ÛÙËÓ ÂÓۈ̿وÛË Û ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ· ÎfiÌ-
Ì·Ù·. ŒÙÛÈ, ÙË ‰ÂηÂÙ›· 1885-1895 ÂÓ·ÏÏ¿ÛÛÔÓÙ·Ó ÛÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· ‰‡Ô ÎfiÌÌ·Ù·, Ì ÂÈÎÂÊ·Ï‹˜, ÙÔ ¤Ó· ÙÔÓ Ã·Ú›Ï·Ô
ΔÚÈÎÔ‡Ë Î·È ÙÔ ¿ÏÏÔ ÙÔÓ £Âfi‰ˆÚÔ ¢ËÏÈÁÈ¿ÓÓË. ΔÔ Û‡ÛÙËÌ· ·˘Ùfi ÔÓÔÌ¿ÛÙËΠ‰ÈÎÔÌÌ·ÙÈÛÌfi˜.
ΔÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÙÔ˘ Ã·Ú›Ï·Ô˘ ΔÚÈÎÔ‡Ë √È ÛÙfi¯ÔÈ ÙÔ˘ Ã. ΔÚÈÎÔ‡Ë Û˘ÓÔ„›˙ÔÓÙ·Ó ÛÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÂÓfi˜ ÎÚ¿ÙÔ˘˜
Û‡Á¯ÚÔÓÔ˘ Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈο ·Ó·Ù˘Á̤ÓÔ˘. ∫‡ÚȘ Ï¢ڤ˜ Ù˘ ÔÏÈÙÈ΋˜ ÙÔ˘ ‹Ù·Ó Ë Î·Ù·Û΢‹ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ¤ÚÁˆÓ ˘Ô-
‰ÔÌ‹˜ (ÛȉËÚÔ‰ÚÔÌÈÎfi ‰›ÎÙ˘Ô, Ô‰ÔÔÈ›·, ‰È¿ÓÔÈÍË Ù˘ ‰ÈÒÚ˘Á·˜ Ù˘ ∫ÔÚ›ÓıÔ˘ Î.¿.) Ô˘ ı· ÛÙ‹ÚÈ˙·Ó ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈ-
΋ ·Ó¿Ù˘ÍË, Ë ·Ó·Û˘ÁÎÚfiÙËÛË ÙˆÓ ÂÓfiÏˆÓ ‰˘Ó¿ÌˆÓ, Ë Â͢Á›·ÓÛË Ù˘ ‰ËÌfiÛÈ·˜ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘ ̤ۈ Ù˘ ı¤ÛÈÛ˘
·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈÎÒÓ ÎÚÈÙËÚ›ˆÓ ÚfiÛÏ˄˘ Î·È Ë Âȉ›ˆÍË ÂÈÚËÓÈ΋˜ Û˘Ì‚›ˆÛ˘ Ì ÙËÓ √ıˆÌ·ÓÈ΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·. °È· Ó·
ÂÙ‡¯ÂÈ Ù· ·Ú·¿Óˆ, Ô ΔÚÈÎÔ‡˘ Â¤‚·Ï ‚·Ú‡Ù·ÙË ÊÔÚÔÏÔÁ›· Î·È Û‡Ó·„ ÌÂÁ¿Ï· ‰¿ÓÂÈ· Ì ÙÚ¿Â˙˜ ÙÔ˘ Â͈-
ÙÂÚÈÎÔ‡. ∂›Û˘, ÚÔÛ¤ÊÂÚ ÛÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ ÎÂÊ·Ï·ÈÔ‡¯Ô˘˜ ÙÔ˘ Â͈ÙÂÚÈÎÔ‡ ÚÔÓÔÌÈ·ÎÔ‡˜ fiÚÔ˘˜ ÁÈ· ÂÂÓ‰‡ÛÂȘ.
2. ÷ڛϷԘ ΔÚÈÎÔ‡˘ 3. ∫. μÔÏ·Ó¿Î˘, Δ· ÂÁη›ÓÈ· Ù˘ ‰ÈÒÚ˘Á·˜ Ù˘ ∫ÔÚ›ÓıÔ˘, 25 πÔ˘Ï›Ô˘ 1893.
√È ı¤ÛÂȘ ÙÔ˘ £Âfi‰ˆÚÔ˘ ¢ËÏÈÁÈ¿ÓÓË √ £. ¢ËÏÈÁÈ¿ÓÓ˘ ˘ÔÛÙ‹ÚÈ˙ fiÙÈ ı· ¤ÚÂÂ Ë ÊÔÚÔÏfiÁËÛË Ó· Â›Ó·È Ë ÌÈÎÚfiÙÂ-
ÚË ‰˘Ó·Ù‹, ˘ÔÁÚ¿ÌÌÈ˙ ÙȘ Û˘Ó¤ÂȘ ÙˆÓ ÙÚÈÎÔ˘ÈÎÒÓ Ì¤ÙÚˆÓ ÁÈ· Ù· ÌÂÛ·›· Î·È Î·ÙÒÙÂÚ· ÎÔÈÓˆÓÈο ÛÙÚÒÌ·Ù· Î·È Î·-
ÙËÁÔÚÔ‡Û ÙÔÓ ΔÚÈÎÔ‡Ë fiÙÈ ¤‰ÂȯÓ ‡ÓÓÔÈ· ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈο ÈÛ¯˘ÚÔ‡˜. £ÂˆÚÒÓÙ·˜, Â›Û˘, ıÂÌÈÙ‹ ÙËÓ ÂÓ·ÏÏ·Á‹
ÙˆÓ Ô·‰ÒÓ Ù˘ ÂοÛÙÔÙ ΢‚¤ÚÓËÛ˘ ÛÙȘ ÎÚ·ÙÈΤ˜ ı¤ÛÂȘ, ηٿÚÁËÛÂ, fiÙ·Ó ¤ÁÈÓ Úˆı˘Ô˘ÚÁfi˜, ÙÔÓ ÙÚÈÎÔ˘ÈÎfi ÓfiÌÔ
ÂÚ› «ÚÔÛfiÓÙˆÓ ÙˆÓ ‰ËÌÔÛ›ˆÓ ˘·Ïϋψӻ.
62

9. ∏ ÔÚ›· ÚÔ˜ ÙËÓ ÔÈ-
ÎÔÓÔÌÈ΋ Î·È ÂıÓÈ΋ ÎÚ›-
ÛË ∏ ·‰˘Ó·Ì›· Ù˘ ∂Ï-
Ï¿‰·˜ Ó· ·ÓÙ·ÔÎÚÈı›
ÛÙȘ ÔÈÎÔÓÔÌÈΤ˜ Ù˘ ˘Ô-
¯ÚÂÒÛÂȘ Ô‰‹ÁËÛ ÙÔÓ Ã.
ΔÚÈÎÔ‡Ë ÛÙËÓ ·fiÊ·-
ÛË Ó· ÎËÚ‡ÍÂÈ, ÙÔ 1893,
ÙË ¯ÒÚ· ˘fi ÙÒ¯Â˘ÛË.
™ÙȘ ÂÎÏÔÁ¤˜ Ô˘ ¤ÁÈÓ·Ó
ÙÔ 1895 Ô ΔÚÈÎÔ‡˘ ‰ÂÓ
ÂÎϤ¯ÙËΠԇÙ ‚Ô˘Ï¢-
Ù‹˜. √ Ó¤Ô˜ Úˆı˘Ô˘Ú-
Áfi˜ £. ¢ËÏÈÁÈ¿ÓÓ˘ ‹Ú-
ı ·ÓÙÈ̤وÔ˜ Ì Ï‹-
ıÔ˜ ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ. ∂È-
ϤÔÓ, ÙÔ 1896 ͤÛ·ÛÂ
Â·Ó¿ÛÙ·ÛË ÛÙËÓ ∫Ú‹-
ÙË. ¶ÈÂ˙fiÌÂÓÔ˜ ·fi ÙËÓ
ÎÔÈÓ‹ ÁÓÒÌË, Ô˘ ÂÌÓÂ-
fiÙ·Ó ·fi ÙË ªÂÁ¿ÏË 4. °. ƒÔ˚Ïfi˜, ∏ Ì¿¯Ë ÙˆÓ º·ÚۿψÓ, 23 ∞ÚÈÏ›Ô˘ 1897.
π‰¤·, ¤ÛÙÂÈÏ ÛÙÚ·Ùfi ª›· ·fi ÙȘ Ì¿¯Â˜ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÔÙÔ˘ÚÎÈÎÔ‡ ÔϤÌÔ˘ ÙÔ˘ 1897.
ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË (ºÂ‚ÚÔ˘¿-
ÚÈÔ˜ 1897). 2. ΔÔ ÔÏÈÙÈÎfi Îϛ̷ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ÌÂÙ¿ ÙËÓ ‹ÙÙ· ÛÙÔÓ fiÏÂÌÔ ÙÔ˘ 1897
√ fiÏÂÌÔ˜ ÙÔ˘ 1897 ΔÔ ÔÏÈÁ·Ú¯ÈÎfiÓ Î·ıÂÛÙÒ˜ ı· ÂÛ·ÚÒÓÂÙÔ ·fi ÙÔ ÚÒÙÔÓ Ù˘¯fiÓ Ú·ÍÈÎfiËÌ·. ΔfiÛË ‹ÙÔ Ë Â͈-
Î·È ÔÈ ÔÏÈÙÈΤ˜ ÂÍÂÏ›ÍÂȘ ÙÂÚÈ΋ Ù·›ӈÛȘ Î·È Ô ÂÛˆÙÂÚÈÎfi˜ ÂÎÂÛÌfi˜ ÙÔ˘ ÙfiÔ˘. ∞Ó·ÙÚÔ›˜ fï˜ ‰ÂÓ ˘‹Ú¯ÔÓ. √È
¤ˆ˜ ÙÔ 1908 ™¯Â‰fiÓ ·ÛÙÔ› ¢ڛÛÎÔÓÙÔ ÂȘ ÙÔ ÛÙ¿‰ÈÔÓ Ù˘ ÔÏÈÙÈ΋˜ ÙˆÓ ‰È·ÌÔÚÊÒÛˆ˜. ¢ÂÓ ‹Û·Ó ·ÎfiÌË Ù¿ÍȘ ·Ú-
·Ì¤Ûˆ˜ ¿Ú¯ÈÛ ÛÙË £ÂÛ- ¯ËÁÈ΋. √È ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ›, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÂÏ¿Ì‚·ÓÔÓ Û˘Ó‹ıˆ˜ ÙËÓ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›·Ó ÙˆÓ Â·Ó·ÛÙ¿ÛˆÓ,
Û·Ï›· ÂÏÏËÓÔÙÔ˘ÚÎÈÎfi˜ ‰ÔΛ̷˙ÔÓ Ù·˜ Û˘ÓÂ›·˜ Ù˘ ‹ÙÙ˘. ŒÁÈÓ·Ó ·ÓÙÈΛÌÂÓÔÓ ·‰›ÎÔ˘ Î·È ÁÂÓÈÎÔ‡ ¯Ï¢·ÛÌÔ‡.
°. μÂÓÙ‹Ú˘, ∏ ∂ÏÏ¿˜ ÙÔ˘ 1910-1920, ÿηÚÔ˜, ∞ı‹Ó· 1970, ÙfiÌ. ∞′, Û. 31.
fiÏÂÌÔ˜ ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô Ô ÂÏ-
ÏËÓÈÎfi˜ ÛÙÚ·Ùfi˜, Ì ·Ú-
¯ÈÛÙÚ¿ÙËÁÔ ÙÔÓ ‰È¿‰Ô¯Ô ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ, ËÙÙ‹ıËÎÂ. ª¿ÏÈÛÙ·, ÔÈ ÔıˆÌ·ÓÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ¤ÊÙ·Û·Ó ˆ˜ ÙË §·Ì›· Î·È ÛÙ·Ì¿ÙË-
Û·Ó ÙȘ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÂÎÎÂÓÒÓÔÓÙ·˜ ÙË £ÂÛÛ·Ï›· ÌfiÓÔ ·ÊÔ‡ Ô ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ¤Ï·‚ ‰È·‚‚·›ˆÛË ·fi ÙȘ ¢˘Ó¿ÌÂȘ fiÙÈ Ë ∂Ï-
Ï¿‰· ı· Ï‹ÚˆÓ ÙÂÚ¿ÛÙÈ· ÔÏÂÌÈ΋ ·Ô˙ËÌ›ˆÛË.
¶ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ÏËÚÒÛÂÈ ÙËÓ ·Ô˙ËÌ›ˆÛË, Ë ∂ÏÏ¿‰· ·Ó·ÁοÛÙËΠӷ ¿ÚÂÈ Ó¤Ô ‰¿ÓÂÈÔ. ∂ÈϤÔÓ, ÔÈ ¢˘Ó¿ÌÂȘ, ÁÈ·
Ó· ‰È·ÛÊ·Ï›ÛÔ˘Ó fiÙÈ Ë ∂ÏÏ¿‰· ı· ·ÔÏËÚÒÛÂÈ Ù· ¯Ú¤Ë Ù˘, ˘Ô¯Ú¤ˆÛ·Ó ÙË ¯ÒÚ· Ó· ‰Â¯Ù› ÌÈ· ÂÈÙÚÔ‹ ¢ÈÂıÓÔ‡˜
√ÈÎÔÓÔÌÈÎÔ‡ ∂ϤÁ¯Ô˘ (¢√∂), Ë ÔÔ›· ·Ó¤Ï·‚ ÙË ‰È·¯Â›ÚÈÛË ÙˆÓ Î˘ÚÈfiÙÂÚˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ‰ËÌÔÛ›ˆÓ ÂÛfi‰ˆÓ.
ªÂÙ¿ ÙËÓ ‹ÙÙ· ÙÔ˘ 1897, Ë Ï·˚΋ ‰˘Û·Ú¤ÛÎÂÈ· ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ ÔÏÈÙÈÎÒÓ Î·È ÙˆÓ ∞Ó·ÎÙfiÚˆÓ Û˘Ó¯Ҙ ÌÂÁ¿ÏˆÓÂ. √
°ÂÒÚÁÈÔ˜, ˆÛÙfiÛÔ, ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û ӷ ·ÚÂÌ‚·›ÓÂÈ ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈο ÙfiÛÔ ÛÙËÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ÔÏÈÙÈ΋ fiÛÔ Î·È ÛÙËÓ Â͈-
ÙÂÚÈ΋. √È Û˘Ó¯›˜ ·ÚÂÌ‚¿ÛÂȘ, ÙfiÛÔ ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ °ÂÒÚÁÈÔ˘ fiÛÔ Î·È ¿ÏÏˆÓ ÌÂÏÒÓ Ù˘ ‚·ÛÈÏÈ΋˜ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜, ÛÙËÓ
ÔÏÈÙÈ΋ ˙ˆ‹ Î·È ÛÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙˆÓ ÂÓfiÏˆÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ ‹Ù·Ó ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ·ÚÈÔ˘˜ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ Ô˘ Ô‰‹ÁËÛ·Ó
ÛÙËÓ ÂΉ‹ÏˆÛË, ÙÔ 1909, ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ‡ ÎÈÓ‹Ì·ÙÔ˜ ÛÙÔ °Ô˘‰› (ı· Á›ÓÂÈ ÏfiÁÔ˜ ÁÈ’ ·˘Ùfi ÛÙËÓ ÂÓfiÙËÙ· 27).
∞™∫∏™∂π™ – ¢ƒ∞™Δ∏ƒπ√Δ∏Δ∂™
1. ¡· ÌÂÏÂÙ‹ÛÂÙ ÙËÓ ËÁ‹ 1. ¶ÔÈ· ›ӷÈ, ηٿ ÙÔÓ Ã. ΔÚÈÎÔ‡Ë, Ù· ·›ÙÈ· Ù˘ ÔÏÈÙÈ΋˜ ηÎÔ‰·ÈÌÔÓ›·˜ Ô˘ ÂÈÎÚ·-
Ù› ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·; ¶ÔÈÔÈ Ê¤ÚÔ˘Ó ÙËÓ Â˘ı‡ÓË; ¶ÔÈ· χÛË ÚÔÙ›ÓÂÈ;
2. ªÂ ‚¿ÛË ÙËÓ ËÁ‹ 2, ÚÔÛ·ı‹ÛÙ ӷ ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÂÙÂ, Û ۇÓÙÔÌÔ Î›ÌÂÓÔ, ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÛÙËÓ ∂Ï-
Ï¿‰· ÌÂÙ¿ ÙÔÓ fiÏÂÌÔ ÙÔ˘ 1897.
63

10. ∂¡√Δ∏Δ∞ 21
ΔÔ ÎÚËÙÈÎfi ˙‹ÙËÌ· (1821-1905)
∏ Â·Ó¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ 1821 ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË Î·Ù·Ó›ÁËΠ·fi ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÙÔ˘ ËÁÂÌfiÓ· Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘ ªÔ¯¿ÌÂÙ ÕÏÈ, Ô˘ ÎÚ¿-
ÙËÛ ˘fi ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯fi ÙÔ˘ ÙÔ ÓËÛ› ¤ˆ˜ ÙÔ 1840. ΔfiÙÂ Ë ∫Ú‹ÙË Ù¤ıËΠͷӿ ˘fi ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ‰ÈÔ›ÎËÛË.
√È ÚÔÛ¿ıÂȘ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ Ù˘ ∫Ú‹Ù˘, ÙˆÓ ÂχıÂÚˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ Î·È ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ÁÈ· ¤ÓˆÛË Ù˘ ∫Ú‹-
Ù˘ Ì ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·, ηıÒ˜ Î·È Ë ÂÌÏÔ΋ Ù˘ √ıˆÌ·ÓÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ Î·È ÙˆÓ ¢˘Ó¿ÌÂˆÓ Û’ ·˘Ù¤˜ ÔÓÔÌ¿ÛÙËηÓ
ÎÚËÙÈÎfi ˙‹ÙËÌ·.
1. ΔÔ ÔÏÔη‡ÙˆÌ· Ù˘
ÌÔÓ‹˜ ∞Úη‰›Ô˘.
¶›Ó·Î·˜ ÙÔ˘ πÙ·ÏÔ‡ ˙ˆÁÚ¿-
ÊÔ˘ °Î·Ù¤ÚÈ. ΔÔ ÊÈÏÂÏÏËÓÈÎfi
Ú‡̷ ‹Ù·Ó ȉȷ›ÙÂÚ· ÈÛ¯˘-
Úfi ÂΛÓË ÙËÓ ÂÔ¯‹
ÛÙËÓ πÙ·Ï›· Î·È ‰Âο‰Â˜
πÙ·ÏÔ› ÂıÂÏÔÓÙ¤˜
Û˘ÌÌÂÙ›¯·Ó ÛÙËÓ ÎÚËÙÈ΋
Â·Ó¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ 1866.
™Ù· 1866-1869 ͤÛ·ÛÂ Ë ÌÂÁ¿ÏË
1. 1866: √È ∫ÚËÙÈÎÔ› ˙ËÙÔ‡Ó ·fi ÙȘ ¢˘Ó¿ÌÂȘ ÙËÓ ¤ÓˆÛË Ì ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·
ÎÚËÙÈ΋ Â·Ó¿ÛÙ·ÛË, Ô˘, ·Ú¿ ÙȘ ·Ú-
πÎÂÙ‡ÔÌÂÓ ÏÔÈfiÓ ıÂÚÌÒ˜ ÙËÓ ÀÌÂÙ¤Ú·Ó ªÂÁ·ÏÂÈfiÙËÙ· Î·È ÙÔ˘˜ ªÂÁ·ÏÂÈÔÙ¿-
ÙÔ˘˜ ªÔÓ¿Ú¯·˜ ÙˆÓ ‰‡Ô ÂÙ¤ÚˆÓ ªÂÁ¿ÏˆÓ Î·È ¶ÚÔÛÙ¿ÙȉˆÓ ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡
¯ÈΤ˜ ÂÈÙ˘¯›Â˜ Ù˘, ηٷÓ›ÁËÎÂ. π‰È·›-
ŒıÓÔ˘˜ ¢˘Ó¿ÌÂˆÓ Ó· Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ÛˆÛÈ ÙËÓ ÌfiÓËÓ ËÌÒÓ ¤ÊÂÛÈÓ, ÙËÓ ¤ÓˆÛÈÓ ÙÂÚË ÛÙÈÁÌ‹ Ù˘ ˘‹ÚÍÂ Ë ·Ó·Ù›Ó·ÍË
ÌÂÙ¿ ÙˆÓ ·‰ÂÏÊÒÓ ËÌÒÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ […]. ∞Ó fï˜ ÙÔ‡ÙÔ Â›Ó·È Û‹ÌÂÚÔÓ ·‰‡Ó·ÙÔÓ, ÌÈ·˜ ÔÌ¿‰·˜ Â·Ó·ÛÙ·ÙÒÓ ÛÙË ÌÔÓ‹
ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ […] ¢‰Ô΋۷Ù […] Ó· Ì·˜ ¯ÔÚËÁËı‹ ÔÚÁ·ÓÈÛÌfi˜ ÔÏÈÙÈÎfi˜, Ó· ∞Úη‰›Ô˘ (ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ ƒ¤ı˘ÌÓÔ). ΔÔ
Ì·˜ ‰ÔıÒÛÈ ÓfiÌÔÈ, Ó· Û˘ÛÙ·ıÒÛÈ Ù·ÎÙÈο ‰ÈηÛÙ‹ÚÈ·Ø Ë ‚·Ú›· ÊÔÚÔÏÔÁ›· Ì·˜ ÔÏÔη‡ÙˆÌ· Ù˘ ÌÔÓ‹˜ ∞Úη‰›Ô˘ (¡Ô¤Ì-
Ó· ÌÂÙÚÈ·Ûı‹ Î·È Ó· Ù·ÎÙÔÔÈËı‹ […].
ÀfiÌÓËÌ· Ì˘ÛÙÈÎfi ÙˆÓ Â·Ó·ÛÙ·ÙËÌ¤ÓˆÓ ∫ÚËÙÒÓ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ‚·ÛÈÏ›˜ Ù˘ ∞Á- ‚ÚÈÔ˜ 1866) ÚÔοÏÂÛÂ Û˘ÁΛÓËÛË Ùfi-
ÁÏ›·˜, Ù˘ °·ÏÏ›·˜ Î·È Ù˘ ƒˆÛ›·˜, 15 ª·˝Ô˘ 1866. ÛÔ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· fiÛÔ Î·È ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË.
¶ËÁ‹: ∞η‰ËÌ›· ∞ıËÓÒÓ, «∏ ∫ÚËÙÈ΋ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛȘ ÙÔ˘ 1866-1869», ªÓËÌ›· §›ÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ·, Ô ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ·Ú·-
Ù˘ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ πÛÙÔÚ›·˜, ∞ı‹Ó· 1967-1970, ÙfiÌ. 1Ô˜. ¯ÒÚËÛ ÙÔÓ √ÚÁ·ÓÈÎfi ¡fiÌÔ (1868),
¤Ó· ›‰Ô˜ ÙÔÈÎÔ‡ Û˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜, Ô˘
ÚÔ¤‚ÏÂ ÙËÓ ÚfiÛÏË„Ë Î·È ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ˘·ÏÏ‹ÏˆÓ ÛÙË ‰ÈÔ›ÎËÛË, ÙË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ·ÓÙÈÚÔÛÒˆÓ ÛÙË °Â-
ÓÈ΋ ¢ÈÔ›ÎËÛË, ÙËÓ ÈÛÔÙÈÌ›· ÙÔ˘ÚÎÈ΋˜ Î·È ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÁÏÒÛÛ·˜ Î·È ÌÂÈÎÙ¿ ‰ÈηÛÙ‹ÚÈ· (·ÔÙÂÏÔ‡ÌÂÓ· ÙfiÛÔ ·fi ¯ÚÈ-
ÛÙÈ·ÓÔ‡˜ fiÛÔ Î·È ·fi ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔ˘˜).
ªÂÙ¿ ·fi Ó¤· ÌÂÁ¿ÏË Â·Ó¿ÛÙ·ÛË, ÙÔ 1878, Ô ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ·Ú·¯ÒÚËÛ ÙË Û‡Ì‚·ÛË Ù˘ ÷Ϥ·˜ (ÚÔ¿ÛÙÈÔ ÙˆÓ Ã·-
Ó›ˆÓ). ™‡Ìʈӷ Ì ·˘Ù‹, Ô °ÂÓÈÎfi˜ ¢ÈÔÈÎËÙ‹˜ ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ Â›Ó·È Î·È ¯ÚÈÛÙÈ·Ófi˜, ÂÓÒ ÛÙË °ÂÓÈ΋ ¢ÈÔ›ÎËÛË ı· ÏÂÈ-
Ô„ËÊÔ‡Û·Ó ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ›. ŒÙÛÈ, ıÂÛ›ÛÙËΠÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË Î·ıÂÛÙÒ˜ ËÌÈ·˘ÙÔÓÔÌ›·˜. øÛÙfiÛÔ, ÌÈ· Ó¤·, ·ÔÙ˘¯Ë̤ÓË Â·-
Ó¿ÛÙ·ÛË, ÙÔ 1889, ¤‰ˆÛ ÛÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ‰ÈÔ›ÎËÛË ÙÔ ÚfiÛ¯ËÌ· Ó· ηٷÚÁ‹ÛÂÈ ÙË Û‡Ì‚·ÛË Ù˘ ÷Ϥ·˜.
¡¤· Â·Ó¿ÛÙ·ÛË ÛÙ· 1896-1897 ÂÍÂÏ›¯ıËÎÂ, fiˆ˜ ›‰·Ì ÛÙËÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË ÂÓfiÙËÙ·, Û ÂÏÏËÓÔÙÔ˘ÚÎÈÎfi fiÏÂÌÔ, ÛÙÔÓ
ÔÔ›Ô Ë ∂ÏÏ¿‰· ËÙÙ‹ıËÎÂ. ªÂÙ¿ ·fi ·Ú¤Ì‚·ÛË ÙˆÓ ¢˘Ó¿ÌˆÓ, fï˜, Ô ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ·Ó·ÁÓÒÚÈÛ ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Ù˘ ·˘-
64

11. ÙfiÓÔÌ˘ ∫ÚËÙÈ΋˜ ¶ÔÏÈÙ›·˜ Ì ‡·ÙÔ ·ÚÌÔÛÙ‹ (ÁÂÓÈÎfi
‰ÈÔÈÎËÙ‹) ÙÔÓ Ú›ÁÎÈ· °ÂÒÚÁÈÔ, ‰Â˘ÙÂÚfiÙÔÎÔ ÁÈÔ ÙÔ˘
‚·ÛÈÏÈ¿ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ °ÂÒÚÁÈÔ˘. ÀÔ˘ÚÁfi˜ ¢ÈηÈÔÛ‡-
Ó˘ Ù˘ ∫ÚËÙÈ΋˜ ¶ÔÏÈÙ›·˜ ‰ÈÔÚ›ÛÙËΠ¤Ó·˜ Ó¤Ô˜ ÔÏÈ-
ÙÈÎfi˜, Ô ∂Ï¢ı¤ÚÈÔ˜ μÂÓÈ˙¤ÏÔ˜.
∏ ÔÏÈÁˆÚ›·, ˆÛÙfiÛÔ, ÙÔ˘ ‡·ÙÔ˘ ·ÚÌÔÛÙ‹ ÛÙÔ ˙‹-
ÙËÌ· Ù˘ ¤ÓˆÛ˘ Ì ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ÚÔοÏÂÛ ÙËÓ ¤ÎÚË-
ÍË ÙÔ 1905 Ó¤·˜ Â·Ó¿ÛÙ·Û˘ ÛÙÔ £¤ÚÈÛÔ ÙˆÓ Ã·-
Ó›ˆÓ Ì ÂÈÎÂÊ·Ï‹˜ ÙÔ˘˜ ∂Ï¢ı¤ÚÈÔ μÂÓÈ˙¤ÏÔ, ∫ˆÓ-
ÛÙ·ÓÙ›ÓÔ ºÔ‡ÌË Î·È ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ ª¿ÓÔ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ
Î‹Ú˘Í·Ó ÙËÓ ¤ÓˆÛË Ù˘ ∫Ú‹Ù˘ Ì ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·. √ °Â-
ÒÚÁÈÔ˜ ·ÓÙÈηٷÛÙ¿ıËΠÛÙË ı¤ÛË ÙÔ˘ ·ÚÌÔÛÙ‹ ·fi
ÙÔÓ ∞ϤͷӉÚÔ ∑·˝ÌË. ∏ ¿ÌÂÛË, ˆÛÙfiÛÔ, ·Ó¿ÌÂÈÍË
ÙˆÓ ¢˘Ó¿ÌˆÓ, Ô˘ ÂÈı˘ÌÔ‡Û·Ó ÙË ‰È·Ù‹ÚËÛË ÙˆÓ
ÈÛÔÚÚÔÈÒÓ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹, ·¤ÙÚ„ ÙËÓ ¤ÓˆÛË Ù˘
∫Ú‹Ù˘ Ì ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·. ∏ ÔÚÈÛÙÈ΋ ‰È¢ı¤ÙËÛË ÙÔ˘ 2. ∏ ¿ÊÈÍË ÙÔ˘ Ú›ÁÎÈ· °ÂÒÚÁÈÔ˘ ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË ˆ˜ ·ÚÌÔÛÙ‹. ™ÙËÓ ÏÒÚË Ù˘
ÎÚËÙÈÎÔ‡ ˙ËÙ‹Ì·ÙÔ˜ ¤ÌÂÏÏ ӷ Á›ÓÂÈ ·ÚÁfiÙÂÚ·. ‚¿Úη˜ Ô˘ ÙÔÓ ÌÂٷʤÚÂÈ ‰È·ÎÚ›ÓÂÙ·È Ë ÛËÌ·›· Ù˘ ∫ÚËÙÈ΋˜ ¶ÔÏÈÙ›·˜.
2. √È ı¤ÛÂȘ ÙˆÓ Â·Ó·ÛÙ·ÙÒÓ ÙÔ˘ £¤ÚÈÛÔ˘, 1905
√È ˘ÔÁÂÁÚ·Ì̤ÓÔÈ, ·ÔÙÂÏÔ‡ÓÙ˜ ÙËÓ ÂÓ ∫Ú‹-
ÙË ·ÓÙÈÔϛ٢ÛÈÓ [ÂÓÓ. ÚÔ˜ ÙÔÓ Ú›ÁÎÈ· °ÂÒÚ-
ÁÈÔ], Û˘ÓÂÏıfiÓÙ˜ ÂÓ Ã·Ó›ÔȘ ÙË 26ËÓ ºÂ‚ÚÔ˘·-
Ú›Ô˘ 1905, ·ÔÛÎÔÔ‡ÓÙ˜ ÂȘ ÙËÓ ÂÎÏ‹ÚˆÛÈÓ
ÙÔ˘ ∂ıÓÈÎÔ‡ ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, ·ÔÊ·Û›˙ÔÌÂÓ:
∞) ¶ÚÒÙÔÓ Î·È Î‡ÚÈÔÓ Ì¤ÏËÌ· ËÌÒÓ ¤ÛÙˆ Ë Â›-
Ù¢ÍȘ ÙÔ˘ ·fi ·ÈÒÓÔ˜ ÂȉȈÎÔ̤ÓÔ˘ ÛÎÔÔ‡, Ù˘
ÂÓÒÛˆ˜ Ù˘ ∫Ú‹Ù˘ ÌÂÙ¿ Ù˘ ÂÏ¢ı¤Ú·˜ ∂ÏÏ¿‰Ô˜.
μ) ∞‰˘Ó¿ÙÔ˘ ·Ô‚·›ÓÔÓÙÔ˜ ÙÔ˘ ÛÎÔÔ‡ ÙÔ‡-
ÙÔ˘, ı¤ÏÔÌÂÓ ÂȉÈÒÍÂÈ ÙËÓ ÔÏÈÙÈÎ‹Ó ÚÔÛ¤ÁÁÈÛÈÓ
Ù˘ ·ÙÚ›‰Ô˜ ÚÔ˜ ÙËÓ ÂÏ¢ı¤Ú·Ó ∂ÏÏ¿‰·, ÌÂÙ·-
‚·ÏÏÔ̤Ó˘ ·fi ‰ÈÂıÓÔ‡˜ ·fi„ˆ˜ Ù˘ ÛËÌÂÚÈ-
Ó‹˜ ηٷÛÙ¿Ûˆ˜.
°) ªË ÂÎÏËÚÔ˘Ì¤ÓÔ˘ Ìˉ¤ ÙÔ˘ ÛÎÔÔ‡ ÙÔ‡-
ÙÔ˘ ı¤ÏÔÌÂÓ ÂȉÈÒÍÂÈ ÙËÓ ·Ó·ıÂÒÚËÛÈÓ ÙÔ˘ ËÌÂ-
Ù¤ÚÔ˘ Û˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ηٿ ÙÔ ÚfiÙ˘ÔÓ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈ-
ÎÔ‡, fiˆ˜ ··ÏÏ·Á‹ Ô ÙfiÔ˜ ÙÔ˘ ‰ÂÛÔÙÈÛÌÔ‡.
ΔÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ÙÔ‡ÙÔ˘ ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÔÔ›-
ËÛÈÓ ı¤ÏÔÌÂÓ ÂȉÈÒÍÂÈ Î·È ‰È’ ÂÓfiÏˆÓ Ï·˚ÎÒÓ
Û˘Ó·ıÚÔ›ÛˆÓ. [...]
¶ËÁ‹: ∫. ™‚ÔÏfiÔ˘ÏÔ˜, «∏ ∫ÚËÙÈ΋ ¶ÔÏÈÙ›· ·fi
ÙÔ 1899», πÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ¤ıÓÔ˘˜, ∂ΉÔÙÈ΋
∞ıËÓÒÓ, ÙfiÌ. π¢’, Û. 208-209.
3. √ ∂Ï¢ı¤ÚÈÔ˜ μÂÓÈ˙¤ÏÔ˜ ÛÙÔ £¤ÚÈÛÔ Î·Ù¿ ÙËÓ Â·Ó¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ 1905.
∞™∫∏™∂π™ – ¢ƒ∞™Δ∏ƒπ√Δ∏Δ∂™
1. ¡· ÌÂÏÂÙ‹ÛÂÙ ÙËÓ ËÁ‹ 1 Î·È Ó· ηٷÁÚ¿„ÂÙ ٷ ·ÈÙ‹Ì·Ù· ÙˆÓ Â·Ó·ÛÙ·ÙËÌ¤ÓˆÓ ∫ÚËÙÈÎÒÓ. ¡· Û¯ÔÏÈ¿ÛÂÙ ÙÔ
ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ·¢ı‡ÓÔÓÙ·È ÛÙȘ ¢˘Ó¿ÌÂȘ.
2. ¶ÔȘ Â›Ó·È ÔÈ Î‡ÚȘ ı¤ÛÂȘ Ô˘ ‰È·Ù˘ÒÓÔÓÙ·È ÛÙÔ ˘fiÌÓËÌ· ÙˆÓ Â·Ó·ÛÙ·ÙÒÓ ÙÔ˘ £¤ÚÈÛÔ˘ (ËÁ‹ 2); ªÂ ÔÈ·
̤۷ ‰ËÏÒÓÔ˘Ó ÔÈ Â·Ó·Ûٿ٘ fiÙÈ ı· ÂȉÈÒÍÔ˘Ó Ó· Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ ÙÔ˘˜;
65

12. ∂¡√Δ∏Δ∞ 22
Δ· μ·ÏοÓÈ· ÙˆÓ ·ÏÏËÏÔÛ˘ÁÎÚÔ˘fiÌÂÓˆÓ ÂıÓÈÎÒÓ ÂȉÈÒ͈Ó
∏ ÈÛÙÔÚ›· ÙˆÓ μ·ÏηӛˆÓ ηٿ ÙÔÓ 19Ô ·ÈÒÓ· ÛÊÚ·Á›ÛÙËΠ·fi ÙËÓ ·Ó¿‰˘ÛË ÙˆÓ ·ÏÏËÏÔÛ˘ÁÎÚÔ˘fiÌÂÓˆÓ ‚·Ï-
ηÓÈÎÒÓ ÂıÓÈÎÒÓ ÂȉÈÒ͈Ó. ∞Ú¯Èο ÔÈ ™¤Ú‚ÔÈ Î¤Ú‰ÈÛ·Ó ÙËÓ ·˘ÙÔÓÔÌ›· ÙÔ˘˜ (1812-1815). ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÔÈ ŒÏÏËÓ˜,
ÚÒÙÔÈ ·’ fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ μ·ÏοÓÈÔ˘˜, ›‰Ú˘Û·Ó ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔ ÂıÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜. √È Û¯ÂÙÈΤ˜ ÎÈÓ‹ÛÂȘ ÙˆÓ μÔ˘ÏÁ¿ÚˆÓ ÂÎ-
ÊÚ¿ÛÙËÎ·Ó Ì ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Ù˘ ∂Í·Ú¯›·˜, Ù˘ ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙ˘ ‚Ô˘ÏÁ·ÚÈ΋˜ ÂÎÎÏËÛ›·˜, ÙÔ 1870 (‚Ϥ ÂÓfiÙËÙ· 14).
1. ∏ ÂͤÏÈÍË ÙˆÓ ‚·ÏηÓÈÎÒÓ Û˘ÓfiÚˆÓ ·fi ÙÔ 1877 ¤ˆ˜ ÙÔ 1881.
66

13. ∏ ‚·ÏηÓÈ΋ ÎÚ›ÛË ÙˆÓ ÂÙÒÓ 1875-1878 ¶·Ú¿ÏÏËÏ·, Ë ·Ó¿‰˘ÛË ÙˆÓ ÂıÓÈÎÒÓ È‰ÂÒÓ ÚÔοÏÂÛ Â·Ó·ÛÙ¿ÛÂȘ
ÛÙËÓ ∂Ú˙ÂÁÔ‚›ÓË, ÛÙË μÔÛÓ›· Î·È ÛÙË μÔ˘ÏÁ·Ú›· (1875-1876). ∏ √ıˆÌ·ÓÈ΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ·¿ÓÙËÛ Ì ̷˙ÈΤ˜
ÛÊ·Á¤˜ Î·È Ë ƒˆÛ›·, ·ÓÙȉÚÒÓÙ·˜, Ù˘ ΋ڢÍ ÙÔÓ fiÏÂÌÔ (1877). §›ÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ· ͤÛ·Û·Ó ÛÙË £ÂÛÛ·Ï›·, ÛÙË ª·-
ΉÔÓ›·, ÛÙËÓ ◊ÂÈÚÔ Î·È ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË Â·Ó·ÛÙ¿ÛÂȘ ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÏËı˘ÛÌÒÓ (1878).
∏ Û˘Óı‹ÎË ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘ (ºÂ‚ÚÔ˘¿ÚÈÔ˜ 1878) ∏ ÚˆÛÈ΋ ÂÈÎÚ¿ÙËÛË ÛÙÔÓ ÚˆÛÔÙÔ˘ÚÎÈÎfi fiÏÂÌÔ ˘Ô-
¯Ú¤ˆÛ ÙÔÓ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ Ó· ˘ÔÁÚ¿„ÂÈ ÙË Û˘Óı‹ÎË ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘ (ºÂ‚ÚÔ˘¿ÚÈÔ˜ 1878). ∫‡ÚÈÔ˜ fiÚÔ˜ Ù˘ ‹Ù·Ó
Ë ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Ù˘ ·˘ÙfiÓÔÌ˘ ËÁÂÌÔÓ›·˜ Ù˘ μÔ˘ÏÁ·Ú›·˜, Ù˘ «ªÂÁ¿Ï˘ μÔ˘ÏÁ·Ú›·˜» fiˆ˜ ÔÓÔÌ¿ÛÙËÎÂ, Ô˘ ÂÚÈ-
Ï¿Ì‚·Ó ÔÏϤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ì ˘ÎÓ‹ ÂÏÏËÓÈ΋ ·ÚÔ˘Û›·. ªÂ ÙȘ ·ÔÊ¿ÛÂȘ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘, ˘ÔÓÔ̇ÔÓÙ·Ó Ùfi-
ÛÔ ÔÈ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ÂȉÈÒÍÂȘ fiÛÔ Î·È Ù· ·ÁÁÏÈο Û˘ÌʤÚÔÓÙ· ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹.
ΔÔ Û˘Ó¤‰ÚÈÔ ÙÔ˘ μÂÚÔÏ›ÓÔ˘ (πÔ‡ÓÈÔ˜ 1878) ∞ÓÙȉÚÒÓÙ·˜ Ë ª. μÚÂÙ·Ó›· Î·È Ë °ÂÚÌ·Ó›·, ··›ÙËÛ·Ó ·Ó·ıÂÒÚË-
ÛË Ù˘ Û˘Óı‹Î˘. ªÂ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›· ÙÔ˘˜ Û˘ÁÎÏ‹ıËÎÂ, ÙÔÓ πÔ‡ÓÈÔ ÙÔ˘ 1878, ÙÔ Û˘Ó¤‰ÚÈÔ ÙÔ˘ μÂÚÔÏ›ÓÔ˘. ∂Λ Ë ‚ÚÂ-
Ù·ÓÈ΋ Î·È Ë ÁÂÚÌ·ÓÈ΋ ‰Èψ̷ٛ· ‰‹ÏˆÛ·Ó fiÙÈ ‰ÂÓ ı· ·Ô‰¤¯ÔÓÙ·Ó ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË ÂÓfi˜ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ‚Ô˘ÏÁ·ÚÈÎÔ‡ ÎÚ¿-
ÙÔ˘˜. ŒÙÛÈ, ·ÓÙ› Ù˘ «ªÂÁ¿Ï˘ μÔ˘ÏÁ·Ú›·˜» ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËÎ·Ó ÌÈ· Ôχ ÌÈÎÚfiÙÂÚË ·˘ÙfiÓÔÌË μÔ˘ÏÁ·Ú›· Î·È ÌÈ· ·˘-
ÙfiÓÔÌË ∞Ó·ÙÔÏÈ΋ ƒˆÌ˘Ï›· (ÙfiÙÂ, ÓfiÙÈ· Ù˘ μÔ˘ÏÁ·Ú›·˜Ø Û‹ÌÂÚ·, Ë ÓfiÙÈ· μÔ˘ÏÁ·Ú›·), Î·È ÔÈ ‰‡Ô ˘fi ÙËÓ ÂÈ΢-
ÚÈ·Ú¯›· ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘. ∏ ™ÂÚ‚›·, Ë ƒÔ˘Ì·Ó›· Î·È ÙÔ ª·˘ÚÔ‚Ô‡ÓÈÔ ÎËÚ‡¯ıËÎ·Ó ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙ˜. ∏ ª·Î‰ÔÓ›·, Ë £Ú¿-
ÎË Î·È Ë ◊ÂÈÚÔ˜ ·Ú¤ÌÂÈÓ·Ó ÛÙËÓ √ıˆÌ·ÓÈ΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·. ∏ ‰ÈÔ›ÎËÛË Ù˘ μÔÛÓ›·˜-∂Ú˙ÂÁÔ‚›Ó˘ ·Ó·Ù¤ıËΠÛÙËÓ
∞˘ÛÙÚÔÔ˘ÁÁ·Ú›·. ∏ ∫‡ÚÔ˜ ·Ú·¯ˆÚ‹ıËΠÛÙËÓ ∞ÁÁÏ›·.
∏ ÂÓۈ̿وÛË Ù˘ £ÂÛÛ·Ï›·˜ Î·È Ù˘ ÕÚÙ·˜ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· (1881) ªÂÙ¿ ·fi ÂÏÏËÓÔÙÔ˘ÚÎÈΤ˜ ‰È·Ú·ÁÌ·Ù‡-
ÛÂȘ, Ë £ÂÛÛ·Ï›· (ÂÎÙfi˜ ·fi ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ∂Ï·ÛÛfiÓ·˜) Î·È Ë Â·Ú¯›· Ù˘ ÕÚÙ·˜ ÂÓۈ̷ÙÒıËÎ·Ó ÛÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi
ÎÚ¿ÙÔ˜ ÙÔ 1881.
∏ ÚÔÛ¿ÚÙËÛË Ù˘ ∞. ƒˆÌ˘Ï›·˜ ·fi ÙË μÔ˘ÏÁ·Ú›· (1885) ΔÔ 1885, ˆÛÙfiÛÔ, ÔÈ μÔ‡ÏÁ·ÚÔÈ, ·Ú·‚È¿˙ÔÓÙ·˜ ÙȘ
·ÔÊ¿ÛÂȘ ÙÔ˘ Û˘Ó‰ڛԢ ÙÔ˘ μÂÚÔÏ›ÓÔ˘, ÚÔÛ¿ÚÙËÛ·Ó ÙËÓ ∞. ƒˆÌ˘Ï›·, ÂÚÈÔ¯‹ Ì ÛËÌ·ÓÙÈ΋ ÂÏÏËÓÈ΋ ·ÚÔ˘Û›·.
∞ÓÙȉÚÒÓÙ·˜ Ë ™ÂÚ‚›· ΋ڢÍ ÙÔÓ fiÏÂÌÔ ÛÙË μÔ˘ÏÁ·Ú›·. ™ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·, Ë ÎÔÈÓ‹ ÁÓÒÌË ·Í›ˆÓ ¤ÓÔÏË Â¤Ì‚·ÛË,
·ÏÏ¿ Ë Î˘‚¤ÚÓËÛË, ÈÂ˙fiÌÂÓË ·fi ÙȘ ¢˘Ó¿ÌÂȘ, ¤ÌÂÈÓ Ԣ‰¤ÙÂÚË.
ª·Î‰ÔÓÈÎfi ˙‹ÙËÌ· Î·È Ì·Î‰ÔÓÈ-
Îfi˜ ·ÁÒÓ·˜ √ ·ÁÒÓ·˜ ÁÈ· ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô 1. ΔÔ Ì·Î‰ÔÓÈÎfi ˙‹ÙËÌ·
Ù˘ ª·Î‰ÔÓ›·˜, Ô˘ ‹Ù·Ó ÙfiÙ ÙÌ‹Ì· ·. ∏ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋-ȉÂÔÏÔÁÈ΋ ‰È¿ÛÙ·ÛË
Ù˘ √ıˆÌ·ÓÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜, ÔÓÔ- √È Ë̤ÙÂÚÔÈ (‰È‰¿ÛηÏÔÈ) ÂÚÈÔÚ›˙ÔÓÙ·È ·ÏÒ˜ ÂȘ ÙËÓ Ù˘ÈÎ‹Ó ‰È‰·Ûη-
Ì¿ÛÙËΠ̷ΉÔÓÈÎfi ˙‹ÙËÌ·. ŒÏÏËÓ˜, Ï›·Ó Ù˘ ÁÚ·ÌÌ·ÙÈ΋˜. √È Ï›ÛÙÔÈ ÙÔ‡ÙˆÓ, […], ‰ȉ¿¯ıËÛ·Ó ÔÏ›Á· ÁÚ¿Ì-
μÔ‡ÏÁ·ÚÔÈ Î·È ™¤Ú‚ÔÈ ‰ÈÂΉ›ÎËÛ·Ó, Ì ̷ٷ ÂÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒ Û¯ÔÏ›ˆ ‹ °˘ÌÓ·Û›ˆ, ÂÓ Ùˆ ÔÔ›ˆ Ô˘‰fiψ˜ ÂÏ‹ÊıË ÊÚÔ-
‚¿ÛË ÙȘ ‰ÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ÂıÓÈΤ˜ ÂȉÈÒÍÂȘ Ô ÓÙ›˜ Ó’ ·Ó·Ù˘¯ı‹ ·Ú’ ·˘ÙÔ›˜ ÂıÓÈÎfiÓ ÊÚfiÓËÌ·. […] ∞ÏÏ’ ÔÈ μÔ‡ÏÁ·ÚÔÈ ‰È-
ηı¤Ó·˜, ÙËÓ ÂÓۈ̿وÛË ÔÏfiÎÏËÚ˘ ‹ ‰¿ÛηÏÔÈ Î·Ù·ÚÙ›˙ÔÓÙ·È ÂȉÈÎÒ˜ ‰È¿ ÙËÓ ª·Î‰ÔÓ›·Ó […]. ¡· Û˘ÛÙ·ıÒÛÈ
ÂÓfi˜ ÙÌ‹Ì·ÙÔ˜ Ù˘ ª·Î‰ÔÓ›·˜. ∏ Û‡- ¢È‰·ÛηÏ›· ¤¯ÔÓÙ· ÂȉÈÎfiÓ ÚÔÔÚÈÛÌfiÓ Ó· ηٷÚÙ›˙ˆÛÈ ‰È‰·ÛοÏÔ˘˜ ·-
ÙÚÈÒÙ·˜, ÈηÓÔ‡˜ Ó· ÂÚÁ·ÛıÒÛÈÓ ÂÓ ª·Î‰ÔÓ›· ˘¤Ú ÙˆÓ ÂıÓÈÎÒÓ Û˘ÌÊÂ-
ÁÎÚÔ˘ÛË ÂΉËÏÒıËΠ·Ú¯Èο ˆ˜ ·ÁÒ-
ÚfiÓÙˆÓ.
Ó·˜ ÁÈ· ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô Ù˘ ÂÎ·›‰Â˘Û˘ ηÈ
∞fiÛ·ÛÌ· ¤ÎıÂÛ˘ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÚÔÍÂÓ›Ԣ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢, 1892.
Ù˘ ıÚËÛ΢ÙÈ΋˜ Û˘Ó›‰ËÛ˘ ÙˆÓ Î·-
¶ËÁ‹: π. ∫ÔÏÈfiÔ˘ÏÔ˜, «∏ ı¤ÛË ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ÛÙË ª·Î‰ÔÓ›· ·fi ÙÔ 1881
ÙԛΈÓ. ™‡ÓÙÔÌ·, fï˜, ‹Ú ¤ÓÔÏË ˆ˜ ÙÔ 1896», πÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ¤ıÓÔ˘˜, ∂ΉÔÙÈ΋ ∞ıËÓÒÓ, ÙfiÌ. π¢′, Û. 216.
ÌÔÚÊ‹.
‚. ∏ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ‰È¿ÛÙ·ÛË
ΔÔ 1893 ȉڇıËΠÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË
A‰È¿ÎÔË Î·È ÌÈ· ·fi ÙȘ ΢ÚÈÒÙÂÚ˜ ÊÚÔÓÙ›‰Â˜ Ù˘ «O.[ÚÁ¿ÓˆÛ˘]
·fi μÔ‡ÏÁ·ÚÔ˘˜ Ù˘ ª·Î‰ÔÓ›·˜ Ë ∂Ûˆ-
£.[ÂÛÛ·ÏÔӛ΢]» ‹Ù·Ó Ô ÔÈÎÔÓÔÌÈÎfi˜ ηٿ ÙˆÓ BÔ˘ÏÁ¿ÚˆÓ fiÏÂÌÔ˜. [...].
ÙÂÚÈ΋ ª·Î‰ÔÓÈ΋ ∂·Ó·ÛÙ·ÙÈ΋ √ÚÁ¿Óˆ- H «O.£.» ‰ÂÓ ÂÌfi‰È˙ ‰ÈÎfi Ì·˜ ¤ÌÔÚÔ Ó· Û˘Ó·ÏÏ¿ÛÛÂÙ·È Ì ۯÈÛÌ·ÙÈ-
ÛË (∂ª∂√) Ô˘ ‰È·Î‹Ú˘ÙÙ fiÙÈ Â›¯Â ÛÎÔ- ÎÔ‡˜ ·Ú¿ ÌfiÓÔÓ fiÙ·Ó Ë ÁÂÓÈÎfiÙÂÚË ˆÊ¤ÏÂÈ· ·fi ÙËÓ ··ÁfiÚ¢ÛË ·˘Ù‹
fi ÙËÓ ¤ÓˆÛË ÙˆÓ ÏËı˘ÛÌÒÓ Ù˘ ª·- ¿ÍÈ˙ ӷ ˙ËÌȈı› ¤Ó· ¿ÙÔÌÔ. ŒÙÛÈ ÔÈ ÁÂÓÈΤ˜ Ô‰ËÁ›Â˜ ÂÚÈÔÚ›˙ÔÓÙ·Ó ÂȘ ÙÔ
ΉÔÓ›·˜ Î·È Ù˘ £Ú¿Î˘, ·ÓÂÍ·Úًو˜ Ó· ÌËÓ ·ÁÔÚ¿˙Ë Î·Ó›˜ ŒÏÏËÓ Î·Ù·Ó·ÏˆÙ‹˜ ·fi Û¯ÈÛÌ·ÙÈÎÔ‡˜ Î·È Ó· ÌË
ÂıÓÈÎfiÙËÙ·˜, ÁÈ· ÙËÓ ·ÔÙ›Ó·ÍË ÙÔ˘ Ôıˆ- ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ μÔ˘ÏÁ¿ÚÔ˘˜ Â·ÁÁÂÏ̷ٛ˜.
Ì·ÓÈÎÔ‡ ˙˘ÁÔ‡ Î·È ÙËÓ ·˘ÙÔÓfiÌËÛË Ù˘ Aı. ™Ô˘ÏÈÒÙ˘-NÈÎÔÏ·˝‰Ë˜, O M·Î‰ÔÓÈÎfi˜ AÁÒÓ. H «OÚÁ¿ÓˆÛȘ £ÂÛÛ·ÏÔÓ›-
ª·Î‰ÔÓ›·˜. ΔÔ 1895 Û¯ËÌ·Ù›ÛÙËΠÛÙË Î˘» 1906-1908. AÔÌÓËÌÔÓ‡̷ٷ, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, πªÃ∞, 1993, Û. 47-48.
™fiÊÈ· Ë ∞ÓÒÙ·ÙË ª·Î‰ÔÓÈ΋ ∂ÈÙÚÔ‹
(Komitet), Ì ÛÙfi¯Ô ÙÔÓ ÍÂÛËΈÌfi fiψÓ
67

14. ÙˆÓ Î·ÙÔ›ÎˆÓ Ù˘ ª·Î‰ÔÓ›·˜ ηٿ Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ÂÍÔ˘Û›·˜, ÁÈ· ÙË ‰Ë-
ÌÈÔ˘ÚÁ›· ÌÈ·˜ ·˘ÙfiÓÔÌ˘ ª·Î‰ÔÓ›·˜ Ô˘ ı· ÂÓˆÓfiÙ·Ó Ì ÙË μÔ˘ÏÁ·Ú›·.
°‡Úˆ ÛÙ· 1898 ÔÚÁ·ÓÒıËÎ·Ó ÛÙË ª·Î‰ÔÓ›· ¤ÓÔϘ ÔÌ¿‰Â˜ μÔ˘ÏÁ¿-
ÚˆÓ, Ô˘ ¤ÌÂÈÓ·Ó ÁÓˆÛÙÔ› ˆ˜ «ÎÔÌÈÙ·Ù˙‹‰Â˜» (Komitet = ∂ÈÙÚÔ‹).
¶·Ú¿ÏÏËÏ·, ¿Ú¯ÈÛÂ Î·È Ë ÂÓÂÚÁ‹, ·Ó Î·È ·ÓÂ›ÛËÌË, ÂÏÏËÓÈ΋ ·Ó¿ÌÂÈÍË.
™Ù· 1896-1897 ¤ÊÙ·Û·Ó ÛÙË ª·Î‰ÔÓ›· ÔÈ ÚÒÙ˜ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ¤ÓÔϘ ÔÌ¿-
‰Â˜ Î·È ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ÂÌϤÎÔÓÙ·È ÛÂ Û˘ÁÎÚÔ‡ÛÂȘ Ì ÔÌ¿‰Â˜ ÎÔÌÈÙ·Ù˙‹‰ˆÓ.
∂ÈϤÔÓ, ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÔÈÔ‡ÓÙ·Ó ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Î·È ‰È¿ÊÔÚÔÈ ŒÏÏËÓ˜, fiˆ˜
Ô ÌËÙÚÔÔÏ›Ù˘ ∫·ÛÙÔÚÈ¿˜ °ÂÚÌ·Ófi˜ ∫·Ú·‚·ÁÁ¤Ï˘ Î·È ÔÈ ‰Èψ̿Ù˜
ÿˆÓ ¢Ú·ÁÔ‡Ì˘ Î·È §¿ÌÚÔ˜ ∫ÔÚÔÌËÏ¿˜. ΔÔÓ πÔ‡ÏÈÔ ÙÔ˘ 1903 ÔÚÁ·ÓÒ-
ıËΠ·fi ÙËÓ ∂ª∂√ ÂͤÁÂÚÛË ÛÙË ª·Î‰ÔÓ›· (ÂͤÁÂÚÛË ÙÔ˘ ÿÏÈÓÙÂÓ), Ë
ÔÔ›· ηٷÓ›ÁËΠ·fi ÙÔÓ ÔıˆÌ·ÓÈÎfi ÛÙÚ·Ùfi. ∞fi ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 1904
¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ÊÙ¿ÓÔ˘Ó ÛÙË ª·Î‰ÔÓ›· ŒÏÏËÓ˜ ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ›, ÂÓÒ ÛÙȘ Û˘-
ÁÎÚÔ‡ÛÂȘ ÂÌϤÎÔÓÙ·Ó ϤÔÓ Î·È ÙÔ˘ÚÎÈο ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ. ∞fi ÙÔ˘˜ ŒÏÏË-
Ó˜ Ô˘ ‹Ú·Ó ̤ÚÔ˜ ÛÙÔÓ Ì·Î‰ÔÓÈÎfi ·ÁÒÓ·, ͯˆÚÈÛÙ‹ ÌÔÚÊ‹ ˘‹ÚÍ 2. §·˚΋ ÂÈÎfiÓ· ·ÊÈÂڈ̤ÓË
Ô ¶·‡ÏÔ˜ ªÂÏ¿˜, Ô˘ ¿ÊËÛ ÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ÙÔ˘ ÓÔ‹ ÛÙË ª·Î‰ÔÓ›·. ÛÙÔÓ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ ¶·‡ÏÔ˘ ªÂÏ¿.
ΔÔ Î›ÓËÌ· ÙˆÓ ¡ÂÔÙÔ‡ÚÎˆÓ (1908) ∂ÓÒ ·˘Ù¿
Û˘Ó¤‚·ÈÓ·Ó ÛÙË ª·Î‰ÔÓ›·, Ù· fiÏÔ Î·È ÈÔ ¤Î‰Ë-
Ï· Û˘ÌÙÒÌ·Ù· ·Ú·ÎÌ‹˜ Ù˘ √ıˆÌ·ÓÈ΋˜ ·˘ÙÔ-
ÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÒıËÛ·Ó ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜ ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ‡˜, ·ÛÙÔ‡˜
Î·È ‰È·ÓÔÔ‡ÌÂÓÔ˘˜ ÛÙËÓ ›‰Ú˘ÛË Ù˘ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘
ŒÓˆÛË Î·È ¶ÚfiÔ‰Ô˜, Ì ÛÙfi¯Ô ÙËÓ ·ÓÙ›‰Ú·ÛË ÛÙËÓ
·Ú·¿Óˆ ηٿÛÙ·ÛË. Δ· ̤ÏË Ù˘ ¤ÁÈÓ·Ó ÁÓˆÛÙ¿
ˆ˜ ¡ÂfiÙÔ˘ÚÎÔÈ, ÔÓÔÌ·Û›· Ô˘ ‰Â›¯ÓÂÈ fiÙÈ ÚÔ¤Ù·Û-
Û·Ó ÙËÓ ÂıÓÈ΋ ÙÔ˘˜ Ù·˘ÙfiÙËÙ· ÎÈ fi¯È ÙË ıÚËÛ΢-
ÙÈ΋ (ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ·ÓÈ΋). ΔÔ Î·ÏÔη›ÚÈ ÙÔ˘ 1908 ͤ-
Û·Û ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË ÙÔ Î›ÓËÌ· ÙˆÓ ¡ÂÔÙÔ‡ÚΈÓ,
Ô˘ Ì ÙȘ ÊÈÏÂχıÂÚ˜ ÂÍ·ÁÁÂϛ˜ ÙÔ˘ ÚÔοÏÂÛÂ,
·Ú¯Èο, ÙË Û˘Ì¿ıÂÈ· ÙˆÓ ‚·ÏηÓÈÎÒÓ Ï·ÒÓ. √È
¡ÂfiÙÔ˘ÚÎÔÈ ˘Ô¯Ú¤ˆÛ·Ó ÙÔÓ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ Ó· ·Ú·-
¯ˆÚ‹ÛÂÈ Û‡ÓÙ·ÁÌ·. ¶·Ú¿ÏÏËÏ·, ‰fiıËΠ·ÌÓËÛÙ›· 3. ∏ ·Ó·Î‹Ú˘ÍË ÙÔ˘ ÙÔ˘ÚÎÈÎÔ‡ Û˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ÌÂÙ¿ ÙÔ Î›ÓËÌ· ÙˆÓ ¡ÂÔÙÔ‡ÚΈÓ
ÛÙÔ˘˜ ¤ÓÔÏÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ Î·È μÔ‡ÏÁ·ÚÔ˘˜ Î·È ¤ÙÛÈ ÙÔ 1908 Û Ϸ˚΋ ·ÏÏËÁÔÚÈ΋ ÂÈÎfiÓ· ÂÔ¯‹˜.
¤Ï·‚ ٤ÏÔ˜ Ô Ì·Î‰ÔÓÈÎfi˜ ·ÁÒÓ·˜.
2. ∏ ÂÏÏËÓÈ΋ √ÚÁ¿ÓˆÛË ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜
∏ √ÚÁ¿ÓˆÛË ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜ [·ÓÂ›ÛËÌÔ˜ Û‡Ó‰ÂÛÌÔ˜ ÌÂٷ͇ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ Î·È ¡ÂÔÙÔ‡ÚΈÓ], Ì ÂÈÎÂÊ·Ï‹˜ ÙÔ˘˜ ÿˆ-
Ó· ¢Ú·ÁÔ‡ÌË Î·È ∞ı·Ó¿ÛÈÔ ™Ô˘ÏÈÒÙË-¡ÈÎÔÏ·˝‰Ë, ·ÊÔÛÈÒıËΠÛÙÔ Î¿ˆ˜ Â˘Ê¿ÓÙ·ÛÙÔ ¤ÚÁÔ Ù˘ ÌÂÙ·ÌÔÚÊÒÛˆ˜ Ù˘ Ôıˆ-
Ì·ÓÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ Û ¤Ó· ÔÏ˘ÂıÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜, fiÔ˘ Ë ÈÛfiÙËÙ· Î·È Ë ·‰ÂÏÊfiÙËÙ· ı· ÂÈÎÚ·ÙÔ‡Û·Ó ¯¿ÚË ÛÙÔ˘˜ ÎÔÈÓÔ‡˜
ÔÏÈÙÈÛÙÈÎÔ‡˜ ‰ÂÛÌÔ‡˜ Î·È ÙÔ ÎÔÈÓfi Âڈ̤ÓÔ ÙˆÓ Î·ÙÔ›ÎˆÓ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜.
£. μÂÚ¤Ì˘, «ΔÔ Î›ÓËÌ· ÙˆÓ ¡ÂÔÙÔ‡ÚÎˆÓ Î·È ÔÈ ¿ÌÂÛ˜ Û˘Ó¤ÂȤ˜ ÙÔ˘», πÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ¤ıÓÔ˘˜, ∂ΉÔÙÈ΋ ∞ıËÓÒÓ, ÙfiÌ.
π¢′, Û. 255.
∞™∫∏™∂π™ – ¢ƒ∞™Δ∏ƒπ√Δ∏Δ∂™
1. ∞ÊÔ‡ ÌÂÏÂÙ‹ÛÂÙ ÙȘ ËÁ¤˜ 1· Î·È 1‚ Î·È ¿ÚÂÙ ˘fi„Ë ÙȘ ÏËÚÔÊÔڛ˜ Ô˘ ·Ú¤¯ÔÓÙ·È ÛÙËÓ ÂÓfiÙËÙ·, Ó· ÂÎ-
ÔÓ‹ÛÂÙ ¿ÛÎËÛË ¿ÛÙÚÔ˘ Ì ΤÓÙÚÔ ÙÔÓ fiÚÔ «Ì·Î‰ÔÓÈÎfi ˙‹ÙËÌ·».
2. ∞ÊÔ‡ ÌÂÏÂÙ‹ÛÂÙ ÙËÓ ËÁ‹ 2 Î·È ÙËÓ ÂÈÎfiÓ· 3, Ó· Û˘Óı¤ÛÂ٠ΛÌÂÓÔ ÛÙÔ ÔÔ›Ô Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ ·ÏÏ¿ Î·È Ó·
ÂÚÌËÓ‡ÂÙ ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ÛÙ¿ÛË ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙÔ˘˜ ¡ÂfiÙÔ˘ÚÎÔ˘˜.
68