1. ΑΝΑΝΕΩ΢ΙΜΕ΢ ΠΗΓΕ΢
ΕΝΕΡΓΕΙΑ΢ (ΑΠΕ)

2. • ΕΙΣΑΓΩΓΗ
•Οι ςφγχρονεσ κοινωνίεσ καταναλϊνουν τεράςτιεσ ποςότθτεσ
ενζργειασ για τθ κζρμανςθ χϊρων (κατοικιϊν και γραφείων), τα
μζςα μεταφοράσ, τθν παραγωγι θλεκτρικισ ενζργειασ, κακϊσ και
για τθ λειτουργία των βιομθχανικϊν μονάδων.
Με τθν πρόοδο τθσ οικονομίασ και τθν αφξθςθ του βιοτικοφ
επιπζδου, θ ενεργειακι ηιτθςθ αυξάνεται ολοζνα. ΢τισ μζρεσ
μασ, το μεγαλφτερο ποςοςτό ενζργειασ που χρθςιμοποιοφμε
προζρχεται από τισ ςυμβατικζσ πθγζσ ενζργειασ που είναι το
πετρζλαιο θ βενηίνθ και ο άνκρακασ. Πρόκειται για μθ
ανανεϊςιμεσ πθγζσ ενζργειασ που αργά θ γριγορα κα
εξαντλθκοφν. Η παραγωγι και χριςθ τθσ ενζργειασ που
προζρχεται από αυτζσ τισ πθγζσ δθμιουργοφν μια ςειρά από
περιβαλλοντικά προβλιματα με αιχμι τουσ, το γνωςτό ςε όλουσ
μασ, φαινόμενο του κερμοκθπίου.
Η διαφαινόμενθ εξάντλθςθ των ενεργειακϊν αποκεμάτων των
ςυμβατικϊν καυςίμων του πλανιτθ μασ (άνκρακασ, φυςικό
αζριο, πετρζλαιο, ςχάςιμα υλικά) ςε ςυνδυαςμό με τθν διαρκϊσ
αυξανόμενθ ηιτθςθ ενζργειασ, αλλά και τθν βακμιαία επιδείνωςθ
των περιβαλλοντικϊν προβλθμάτων, οδιγθςε τισ ςφγχρονεσ
κοινωνίεσ να ςτραφοφν αφενόσ ςε τεχνικζσ εξοικονόμθςθσ και
ορκολογικισ χριςθσ τθσ ενζργειασ, αφετζρου ςτθν αξιοποίθςθ
των ιπιων ι Ανανεϊςιμων Μορφϊν Ενζργειασ (ΑΠΕ).

3. Ιςτορικι αναδομι
Ο άνκρωποσ "τροφοςυλλζκτθσ" των προϊςτορικϊν χρόνων ςτθριηόταν αποκλειςτικά ςτθ μυϊκι
του ενζργεια (δφναμθ) για να βρίςκει τθν τροφι του και να φτιάχνει τα καταφφγιά του και ςτθ
μυϊκι ενζργεια των ηϊων, είτε για τθ μεταφορά επιβατϊν και αντικειμζνων είτε για όργωμα και
άντλθςθ νεροφ ςε ςυνδυαςμό με εργαλεία (π.χ. αλζτρι) και απλζσ μθχανζσ.
Με τθν πάροδο των ετϊν χρθςιμοποίθςε πιο αποδοτικά τθ μυϊκι του ενζργεια φτιάχνοντασ τα
πρϊτα απλά εργαλεία από ξφλο, πζτρα, κόκαλα.
Από τθ λίκινθ ακόμθ εποχι γνωρίηουμε ότι οι κάτοικοι των ςπθλαίων χρθςιμοποίθςαν τθν
ενζργεια τθσ φωτιάσ αρχικά για το φωτιςμό, τθ κζρμανςθ και τθ μαγειρικι και με το πζραςμα
των χιλιετιϊν για τθ μεταλλουργία και τθν υαλουργία. Σα πρϊτα καφςιμα ιταν τα ξερά χόρτα, το
ξφλο, θ κοπριά και ςτθ ςυνζχεια το φυτικό και ηωικό λίποσ (ανανεϊςιμεσ πθγζσ ενζργειασ).
Αργότερα ανακάλυψε τθ δφναμθ του ανζμου - αιολικι ενζργεια - τθν οποία χρθςιμοποίθςε ςαν
"μθχανικι ενζργεια" για τθν φδρευςθ και άρδευςθ, άλεςθ δθμθτριακϊν, καλάςςιεσ μεταφορζσ.
Ήδθ από το 3500 π.Χ. ο άνκρωποσ χρθςιμοποίθςε τθν ενζργεια του ανζμου ςτα ιςτιοφόρα
πλοία, ενϊ οι πρϊτοι ανεμόμυλοι εμφανίςτθκαν ςτθν Περςία περίπου το 3000 π.Χ. και ςτθν
Ευρϊπθ, ςτθ Γαλλία ςυγκεκριμζνα, το 1180 π.Χ.
Αρχαίοσ Περςικόσ
Ανεμόμυλοσ
Με τθν ανακάλυψθ του τροχοφ του νεροφ περίπου το 200 π.Χ., αξιοποιείται θ ενζργεια του
νεροφ που ζρρεε ι ζπεφτε, για τθν άλεςθ των ςπόρων - υδραυλικι ενζργεια - και ςιμερα ζχει
εξελιχκεί ςτον ςφγχρονο υδροςτρόβιλο για τθν παραγωγι του θλεκτρικοφ ρεφματοσ.
Βλζπουμε λοιπόν ότι ο πρωτόγονοσ άνκρωποσ αξιοποίθςε τισ ανανεώςιμεσ πθγζσ ενζργειασ.

4. Σι ακριβϊσ ςθμαίνει «ανανεϊςιμεσ
πθγζσ ενζργειασ»;
Οι ιπιεσ μορφζσ ενζργειασ ι "ανανεϊςιμεσ πθγζσ ενζργειασ" (ΑΠΕ) ι "νζεσ πθγζσ
ενζργειασ" είναι μορφζσ εκμεταλλεφςιμθσ ενζργειασ που προζρχεται από
διάφορεσ φυςικζσ διαδικαςίεσ, όπωσ ο άνεμοσ, θ γεωκερμία, θ κυκλοφορία του
νεροφ και άλλεσ. Ο όροσ "ιπιεσ" αναφζρεται ςε δυο βαςικά χαρακτθριςτικά τουσ.
Καταρχιν, για τθν εκμετάλλευςι τουσ δεν απαιτείται κάποια ενεργθτικι
παρζμβαςθ, όπωσ εξόρυξθ, άντλθςθ, καφςθ, αλλά απλϊσ θ εκμετάλλευςθ τθσ
ιδθ υπάρχουςασ ροισ ενζργειασ ςτθ φφςθ.
Δεφτερο, πρόκειται για "κακαρζσ" μορφζσ ενζργειασ, πολφ φιλικζσ ςτο
περιβάλλον, που δεν αποδεςμεφουν υδρογονάνκρακεσ, διοξείδιο του άνκρακα ι
τοξικά και ραδιενεργά απόβλθτα όπωσ οι υπόλοιπεσ πθγζσ ενζργειασ που χρθςι -
μοποιοφνται ςε μεγάλθ κλίμακα.
Οι ΑΠΕ πρακτικά είναι ανεξάντλθτεσ, θ χριςθ τουσ μακροπρόκεςμα είναι
οικονομικι και δεν ρυπαίνει το περιβάλλον και θ αξιοποίθςι τουσ ζγκειται μόνο
ςτθν ανάπτυξθ αξιόπιςτων και οικονομικά αποδεκτϊν τεχνολογιϊν που κα
δεςμεφουν το δυναμικό τουσ.

5. Μορφζσ Ανανεϊςιμων πθγϊν
ενζργειασ
Αιολικι Ενζργεια
Ηλιακι Ενζργεια
Γεωκερμικι Ενζργεια
Τδροθλεκτρικι Ενζργεια
Ενζργεια από Βιομάηα – Βιοκαφςιμα

6. Αιολικι Ενζργεια
Αιολικι ενζργεια ονομάηεται θ ενζργεια που παράγεται από τθν εκμετάλλευςθ
του πνζοντοσ ανζμου. Η αρχαιότερθ μορφι εκμετάλλευςθσ τθσ αιολικισ ενζργειασ
ιταν τα ιςτία (πανιά) των πρϊτων ιςτιοφόρων πλοίων και πολφ αργότερα οι
ανεμόμυλοι ςτθν ξθρά.
΢ιμερα, για τθν αξιοποίθςθ τθσ αιολικισ ενζργειασ χρθςιμοποιοφμε τισ
ανεμογεννιτριεσ οριηοντίου άξονα 2 ι 3 πτερυγίων, με αποδιδόμενθ θλεκτρικι
ιςχφ 200 – 400kW. Οι ανεμογεννιτριεσ είναι μθχανζσ οι οποίεσ μετατρζπουν τθν
κινθτικι ενζργεια του ανζμου ςε θλεκτρικι ενζργεια.
Ζτςι μια ςυςτοιχία πολλϊν ανεμογεννθτριϊν, που ονομάηεται αιολικό πάρκο,
μπορεί να λειτουργιςει ςαν μια μονάδα παραγωγισ θλεκτρικισ ενζργειασ.

7. Ηλιακι ενζργεια χαρακτθρίηεται το ςφνολο των διαφόρων μορφϊν ενζργειασ που προζρχονται
από τον Ήλιο. Σζτοιεσ είναι:
το φωσ ι φωτεινι ενζργεια, θ κερμότθτα ι κερμικι ενζργεια κακϊσ και διάφορεσ ακτινοβολίεσ
ι ενζργεια ακτινοβολίασ.
Η θλιακι ενζργεια ςτο ςφνολό τθσ είναι πρακτικά ανεξάντλθτθ, αφοφ προζρχεται από τον
ιλιο, και ωσ εκ τοφτου δεν υπάρχουν περιοριςμοί χϊρου και χρόνου για τθν εκμετάλλευςι τθσ.
Όςον αφορά τθν εκμετάλλευςθ τθσ θλιακισ ενζργειασ, κα μποροφςαμε να ποφμε ότι χωρίηεται
ςε τρεισ κατθγορίεσ εφαρμογϊν:
• τα πακθτικά θλιακά ςυςτιματα,
• τα ενεργθτικά θλιακά ςυςτιματα,
• τα φωτοβολταϊκά ςυςτιματα.
Σα πακθτικά και τα ενεργθτικά θλιακά ςυςτιματα εκμεταλλεφονται τθ κερμότθτα που
εκπζμπεται μζςω τθσ θλιακισ ακτινοβολίασ, ενϊ τα φωτοβολταϊκά ςυςτιματα ςτθρίηονται ςτθ
μετατροπι τθσ θλιακισ ακτινοβολίασ ςε θλεκτρικό ρεφμα μζςω του φωτοβολταϊκοφ
φαινομζνου.
Ηλιακι Ενζργεια
Σα φωτοβολταϊκά ςυςτιματα δεν ζχουν μθχανικά μζρθ είναι πιο ελαφριά από
τα παραδοςιακά θλιακά, τοποκετοφνται ςτισ οροφζσ των ςπιτιϊν ι
οπουδιποτε κζλουμε να τα τοποκετιςουμε κάτω από τον ιλιο, μετατρζπουν
τθν θλιακι ενζργεια απευκείασ ςε θλεκτρικι ενζργεια.

8. Γεωκερμικι ενζργεια ονομάηεται θ κερμικι ενζργεια που προζρχεται από το εςωτερικό τθσ γθσ
και εμφανίηεται με τθ μορφι κερμοφ νεροφ ι ατμοφ. Η ενζργεια αυτι ςχετίηεται με τθν
θφαιςτειότθτα και τισ ειδικότερεσ γεωλογικζσ και γεωτεκτονικζσ ςυνκικεσ τθσ κάκε περιοχισ.
Είναι μια ιπια και ςχετικά ανανεϊςιμθ ενεργειακι πθγι, που με τα ςθμερινά τεχνολογικά
δεδομζνα μπορεί να καλφψει ςθμαντικζσ ενεργειακζσ ανάγκεσ.
Για τθν παραγωγι θλεκτρικοφ ρεφματοσ, ηεςτό νερό ςε κερμοκραςίεσ που κυμαίνονται από
150οC μζχρι περιςςότερο από 370οC μεταφζρεται ςε γεωτριςεισ από υπόγειεσ δεξαμενζσ ςε
ειδικζσ δεξαμενζσ και με τθν απελευκζρωςθ τθσ πίεςθσ μετατρζπεται ςε ατμό. Ο ατμόσ
διαχωρίηεται από τα ρευςτά διοχετεφονται ςε περιφερειακά τμιματα τθσ δεξαμενισ για να
βοθκιςουν να διατθρθκεί θ πίεςθ. Αν θ δεξαμενι χρθςιμοποιθκεί για άμεςθ χριςθ τθσ
κερμότθτασ τα γεωκερμικά ρευςτά τροφοδοτοφν ζναν εναλλακτιρα κερμότθτασ και να
επιςτζψουν ςτθ γθ. Σο ηεςτό νερό από τθν ζξοδο του εναλλακτιρα χρθςιμοποιείται για τθν
κζρμανςθ κτθρίων, κερμοκθπίων κ.α.
Γεωκερμικι Ενζργεια

9. Τδροθλεκτρικι ενζργεια είναι θ ενζργεια που παράγεται από τθν πτϊςθ του
νεροφ των μικρϊν ι μεγάλων ποταμϊν, υδρορευμάτων ι πθγϊν ςε
υδροτροχοφσ, με αποτζλεςμα τθν περιςτροφι τουσ και τθν παραγωγι μθχανικοφ
ι θλεκτρικοφ ρεφματοσ.
΢ε ζνα υδροθλεκτρικό ςτακμό το νερό διοχετεφεται ςε κακοδικό αγωγό, αποκτάει
κινθτικι ενζργεια και περιςτρζφει ζνα υδρόμυλο ι ζνα υδροςτρόβιλο.
• Χωρίηουμε τουσ υδροθλεκτρικοφσ ςτακμοφσ με βάςθ:
• To φψοσ πτϊςθσ των υδάτων
• Σθ διακεςιμότθτα τθσ θλεκτροπαραγωγοφ μονάδασ
• Σο είδοσ καταςκευισ τθσ υδροθλεκτρικισ μονάδασ
• Σθ ιςχφ που μποροφν να παράγουν
Ειδικά ςτθν Ελλάδα, οι υδροθλεκτρικοί ςτακμοί χωρίηονται ςτουσ μεγάλουσ
υδροθλεκτρικοφσ ςτακμοφσ όταν θ ιςχφσ είναι μεγαλφτερθ των 10MW και ςτουσ
μικροφσ υδροθλεκτρικοφσ ςτακμοφσ όταν θ ιςχφσ είναι μικρότερθ των 10MW.
Τδροθλεκτρικι Ενζργεια

10. Η ενζργεια από βιομάηα προζρχεται από τθν ενεργειακι αξιοποίθςθ οργανικϊν
υλικϊν βιολογικισ προζλευςθσ. Σα οργανικά αυτά υλικά ονομάηονται γενικά
βιομάηα .
Εξ οριςμοφ τθσ θ βιομάηα ςυμπεριλαμβάνει πολφ μεγάλθ πλθκϊρα διαφορετικϊν
μεταξφ τουσ υλικϊν, όπωσ είναι τα ενεργειακά φυτά
(μίςχανκοσ, ελαιοκράμβθ, καλαμπόκι, κζναφ, ςόργο, αγριαγκινάρα κ.α.), το ξφλο
ςε όλεσ του τισ μορφζσ (απόβλθτθ ξυλεία, πριονίδι, κλαδζματα κ.α.), τα αγροτικά
υποπροϊόντα (κλαδιά, άχυρο, πυρθνόξυλο, κ.α.), τα κτθνοτροφικά απόβλθτα, τα
οργανικά βιομθχανικά απόβλθτα (τυρόγαλα, απόβλθτα ςφαγείων, κατςίγαροσ
κ.α.), τα απόβλθτα τροφίμων (υπολείμματα τροφϊν, παραπροϊόντα βιομθχανικϊν
διεργαςιϊν, λίπθ, λάδια κ.ά)
Ενζργεια από Βιομάηα –
Βιοκαφςιμα

11. ΑΝΑΝΕΩ΢ΙΜΕ΢ ΠΗΓΕ΢ ΕΝΕΡΓΕΙΑ΢
ΠΛΕΟΝΕΚΣΗΜΑΣΑ
• Είναι πολφ φιλικζσ προσ το
περιβάλλον, ζχοντασ ουςιαςτικά
µθδενικά κατάλοιπα και απόβλθτα.
• ∆εν πρόκειται να εξαντλθκοφν ποτζ,
ςε αντίκεςθ µε τα ορυκτά καφςιµα.
• Μποροφν να βοθκιςουν τθν
ενεργειακι αυτάρκεια µικρϊν και
αναπτυςςόµενων χωρϊν, κακϊσ και
να αποτελζςουν τθν εναλλακτικι
πρόταςθ ςε ςχζςθ µε τθν οικονοµία
του πετρελαίου.
• Είναι ευζλικτεσ εφαρμογζσ που
µποροφν να παράγουν ενζργεια
ανάλογθ µε τισ ανάγκεσ του τοπικοφ
πλθκυςμοφ, καταργϊντασ τθν
ανάγκθ για τεράςτιεσ µονάδεσ
παραγωγισ (καταρχιν για τθν
φπαικρο) αλλά και για µεταφορά
τθσ ςε µεγάλεσ αποςτάςεισ.
• Ο εξοπλιςµόσ είναι απλόσ ςτθν
καταςκευι και τθ ςυντιρθςθ και
ζχει µεγάλο χρόνο ηωισ.
ΜΕΙΟΝΕΚΣΗΜΑΣΑ
• Ζχουν αρκετά µικρό ςυντελεςτι
απόδοςθσ γιϋ αυτό το λόγο
χρθςιµοποιοφνται ςαν
ςυµπλθρωµατικζσ
• Η παροχι και απόδοςθ τθσ
αιολικισ, υδροθλεκτρικισ και
θλιακισ ενζργειασ εξαρτάται από
τθν εποχι του ζτουσ αλλά και
από το γεωγραφικό πλάτοσ και το
κλίµα τθσ περιοχισ ςτθν οποία
εγκακίςτανται.
• Για τισ αιολικζσ µθχανζσ υπάρχει θ
άποψθ ότι δεν είναι κοµψζσ από
αιςκθτικι άποψθ κι ότι προκαλοφν
κόρυβο και κανάτουσ πουλιϊν. Με
τθν εξζλιξθ όµωσ τθσ τεχνολογίασ
τουσ τα προβλιµατα ζχουν ςχεδόν
λυκεί.
• Για τα υδροθλεκτρικά ζργα λζγεται
ότι προκαλοφν ζκλυςθ µεκανίου
από τθν αποςφνκεςθ των φυτϊν
που βρίςκονται κάτω απ' το νερό κι
ζτςι ςυντελοφν ςτο φαινόμενο του
κερμοκθπίου.

12. Οι ανανεϊςιμεσ πθγζσ ενζργειασ
ςτθν Ελλάδα
Η Ελλάδα και θ Ευρωπαϊκι Ζνωςθ ζχουν ορίςει βαςικζσ προτεραιότθτεσ και δεςμευτικζσ
πολιτικζσ ςχετικά με τθν παραγωγι θλεκτρικισ ενζργειασ από ανανεϊςιμεσ πθγζσ.
Η Ελλάδα προωκεί τθ χριςθ ανανεϊςιμων πθγϊν για τθν παραγωγι ενζργειασ, με ςκοπό να
δθμιουργιςει αςφάλεια και διαφοροποίθςθ των ενεργειακών πόρων, να διαςφαλίςει τθν
προςταςία του περιβάλλοντοσ και τθσ βιώςιμθσ ανάπτυξθσ και να ενιςχφςει τθν κοινωνικι
ςυνοχι.
Οι ανανεϊςιμεσ πθγζσ ενζργειασ διαδραματίηουν όλο και περιςςότερο κεντρικό ρόλο ςτθν
πολιτικι τθσ Ελλάδασ για τθν παραγωγι ενζργειασ. Η παραγωγι ςιμερα βαςίηεται ςε μεγάλθσ
κλίμακασ υδροθλεκτρικοφσ ςτακμοφσ που διαχειρίηεται θ ΔΕΗ. Οι ανανεϊςιμεσ πθγζσ
αποτελοφν περίπου 5% τθσ θλεκτρικισ παραγωγισ εάν αφαιρζςουμε το 5% των
υδροθλεκτρικϊν ςτακμϊν.
Σο παρόν επενδυτικό πλαίςιο απαιτεί ςθμαντικι αφξθςθ τθσ παραγωγισ από αιολικι και
θλιακι ενζργεια, μικροφσ υδροθλεκτρικοφσ ςτακμοφσ, βιομάηα και γεωκερμία. Αναμζνεται ότι
τα βιοκαφςιμα κα ςυμβάλλουν ςθμαντικά ωσ μελλοντικά καφςιμα μεταφορϊν.
Σο πρϊτο εξάμθνο του 2011, , θ ςυνολικι εγκατεςτθμζνθ ιςχφσ των ανανεϊςιμων πθγϊν
ζφταςε τα 2022,2 MW. Σο 75% τθσ ιςχφοσ παράγεται από αιολικι ενζργεια, το 11,5% από
θλιακι ενζργεια, ενϊ το υπόλοιπό 13,5% από βιομάηα και υδροθλεκτρικι ενζργεια.
΢τόχοσ τθσ Ελλάδασ είναι θ παραγωγι θλεκτρικισ ενζργειασ από ΑΠΕ να αγγίξει το 40 % επί τθσ
ςυνολικισ θλεκτροπαραγωγισ μζχρι το 2020.

13. Πορεία για τις Ανανεώσιμες Πηγές
Ενέργειας
αφξθςθσ ςτο 20% μζχρι το 2020 του
ποςοςτοφ των ανανεϊςιμων πθγϊν
ενζργειασ ςτο ενεργειακό μείγμα τθσ
ΕΕ από 7% που είναι ςιμερα
μαηικι αφξθςθ και ςτουσ τρεισ τομείσ
ανανεϊςιμων πθγϊν ενζργειασ:
θλεκτριςμόσ, βιοκαφςιμα, κζρμανςθ
και ψφξθ.

14. Ο ελλθνικόσ ςτόχοσ
για τθν χριςθ
ανανεϊςιμων
πθγϊν ενζργειασ
είναι
15-20%
μζχρι το 2020
ΑΠΕ Στόχος

15. Ασ κάνουμε ο κακζνασ ότι
μπορεί για να βοθκιςουμε
ςτθν επίτευξθ του.