2. ความหมาย
การนวดไทย หมายความว่า
การตรวจประเมิน การวินิจฉัย การ
บำาบัด การป้องกันโรค การส่ง
เสริมสุขภาพ และการฟื้นฟูสุขภาพ
ด้วยวิธีการกด การคลึง การบีบ
การจับ การดัด การประคบ การอบ
หรือวิธีการอื่นตามศิลปะการนวด
ไทย หรือการใช้ยาตามกฎหมาย
ว่าด้วยยา ทั้งนี้ด้วยกรรมวิธีการ

3. ความหมาย
การนวดเพื่อสุขภาพ หมายถึง
การนวดโดยมีวัตถุประสงค์ เพื่อ
เป็นการผ่อนคลายกล้ามเนื้อ ความ
เมื่อยล้า ความเครียด ด้วยวิธีการ
กด การคลึง การบีบ การจับ การ
ดัด การประคบ การอบ หรือโดยวิธี
การอื่นใดตามศาสตร์และศิลปะ
ของการนวดเพื่อสุขภาพ ทั้งนี้ต้อง
ไม่มีสถานที่อาบนำ้าโดยมีผู้ให้

4. ความแตกต่างของการนวดไทย
และการนวดเพื่อสุขภาพ
การนวดไทย
การนวดเพื่อ
สุขภาพ
มีวัตถุประสงค์เพื่อ
การบำาบัดรักษาโรค
มีวัตถุประสงค์เพื่อ
การผ่อนคลาย
ผู้ประกอบวิชาชีพที่
ต้องได้รับใบอนุญาต
เป็นผู้ประกอบโรค
ศิลป์
วิธีการนวดเป็นตาม
ศาสตร์และศิลปะ
ของการนวดเพื่อ
สุขภาพ
ต้องไม่มีสถานที่
อาบนำ้า

5. วัตถุประสงค์ของการนวด
เพื่อการบำาบัดรักษา
โรค
เพื่อเป็นการผ่อน
คลายกล้ามเนื้อ
ความเมื่อยล้า

6. ประโยชน์ของการนวด
ส่งเสริมสุขภาพร่างกาย
 ช่วยให้ระบบการไหลเวียน
เลือดแดง เลือดดำา และนำ้า
เหลืองไหลขึ้นลงสะดวกและอยู่
ในภาวะสมดุล
 ทำาให้กระดูกแข็งแรง กล้าม
เนื้อมีประสิทธิภาพสูงขึ้น


7. ประโยชน์ของการนวด (ต่อ)
ส่งเสริมสภาพจิตใจให้
สมบูรณ์
ทำาให้รู้สึกผ่อนคลาย
สบายกาย สบายใจ
รู้สึกแจ่มใส
กระฉับกระเฉงและลด

8. หลักการนวดเพื่อสุขภาพ
 มีความรู้เกี่ยวกับร่างกายมนุษย์ ได้แก่
 กายวิภาคศาสตร์ - ความรู้เกี่ยวกับระบบ
อวัยวะต่างๆของร่างกาย
 สรีรวิทยา - ความรู้เกี่ยวกับหน้าที่ของ
ระบบอวัยวะต่าง ๆ ของร่างกาย
 ท่านวด
 การวางมือและนิ้ว
 ขนาดของแรงที่ใช้นวด
 ระยะเวลาที่ใช้นวด
 ตำาแหน่งนวด

9. วิธีการนวด
 การนวด การใช้นำ้าหนักกดลงบนส่วน
ต่างๆ ของร่างกาย นำ้าหนักที่กดจะทำาให้
กล้ามเนื้อ เส้นเอ็น พังผืดคลาย การนวด
ไทยเน้นมักจะใช้นำ้าหนักของร่างกายเป็น
แรงกด
 การบีบ เป็นการใช้นำ้าหนักกดลงบนส่วน
ต่างๆ ของร่างกาย ในลักษณะ 2 แรงกด
เข้าหากัน
 การคลึง การใช้นำ้าหนักกดคลึง เป็นการ
กระจายนำ้าหนักกดบนส่วนนั้น การคลึงให้
ผลในการคลายใช้กับบริเวณที่ไวต่อการ

10. วิธีการนวด (ต่อ)
 การกลิ้ง การใช้นำ้าหนักหมุนกลิ้ง ทำาให้
เกิดแรงกดต่อเนื่องไปตลอดอวัยวะ ทั้งยัง
เป็นการยืดกล้ามเนื้ออีกด้วย
 การหมุน การใช้นำ้าหนักหมุนส่วนที่
เคลื่อนไหวได้คือ ข้อต่อ เพื่อให้พังผืด
เส้นเอ็นรอบ ๆ ข้อต่อ ยืดคลายการ
เคลื่อนไหวดีขึ้น
 การบิด จะมีลักษณะคล้ายกับการหมุน
 การดัด การใช้นำ้าหนักยืด ดัดกล้ามเนื้อ
เส้นเอ็นพังผืดให้ยืดกว่าการทำางานปกติ
เพื่อให้เส้นหย่อนคลาย

11. ลักษณะการนวด
1.การนวดยืด ดัด นี้คือ การยืด ดัดกล้าม
เนื้อ เส้นเอ็น พังผืด ให้ยืดคลาย
2.การนวดแบบจับเส้น คือ การใช้นำ้าหนัก
กดลงตลอดลำาเส้นไปตามอวัยวะต่าง ๆ
การนวดชนิดนี้ค้องอาศัยความเชื่ยว
ชาญของผู้นวด ซึ่งได้ทำาการนวดมา
นานและสังเกตถึงปฏิกิริยาของแรงกด
ที่แล่นไปตามอวัยวะต่าง ๆ
3.การนวดแบบกดจุด คือ การใช้นำ้าหนัก
กดลงไปบนจุดของร่างกาย การนวดนี้

12. เทคนิคการนวด
1. นวดด้วยนิ้วหัวแม่มือ วิธีกดนวด
แบบนี้ใช้ผิวหน้าของนิ้วหัวแม่มือ
ส่วนบน ไม่ใช่ปลายนิ้วหรือปลาย
เล็บจิกลงไป
2. นวดด้วยฝ่ามือ เหมาะสำาหรับการ
นวดบริเวณที่มีพื้นที่กว้าง นำ้าหนัก
ตัวที่ทิ้งลงไปที่ฝ่ามือจะช่วยทำาให้
การนวดด้วยวิธีนี้ได้ผลดียิ่งขึ้น
3. นวดด้วยนิ้วหัวแม่มือทั้งสองข้าง

13. เทคนิคการนวด (ต่อ)
4. กดนวดด้วยเท้า นิยมใช้วิธีการกดนวด
บริเวณที่กว้างและมีส่วนเว้าส่วนโค้ง
อย่างน่องขาหรือต้นขาที่ค่อนข้าง
แข็งแกร่งของผู้รับการนวด ในขณะที่
การใช้ส้นเท้านวดจะเหมาะสำาหรับการ
นวดในท่าที่ต้องการแรงกดมาก ๆ
5. กดนวดด้วยเข่า การกดนวดด้วยเข่า
มักจะนิยมใช้ในท่าที่มือจำาเป็นต้องไป
จับอวัยวะส่วนอื่นอยู่ ซึ่งจะถ่ายเทนำ้า
หนักได้ดี นิยมใช้ในการนวดต้นขา

14. เทคนิคการนวด (ต่อ)
7. กดนวดด้วยข้อศอก นิยมใช้ปลาย
ข้อศอกแหลม ๆ กดลงไป มักกด
บริเวณต้นขา สะโพกและไหล่ ที่มี
กล้ามเนื้อค่อนข้างหนา มีไขมัน
สะสมมาก
8. กดนวดด้วยท่อนแขน ถ้าหากผู้รับ
การนวดรู้สึกเจ็บ ให้ใช้วิธีการนวด
ด้วยท่อนแขนแทน เพราะจะรู้สึก
นุ่มนวลขึ้นมากเลยทีเดียว

15. ตำาแหน่งที่ควรระวังในการนวด
1. กระหม่อมหน้าในกรณีเด็กที่
กระหม่อมยังไม่ปิดสนิท
2. ทัดดอกไม้ หัวคิ้ว หน้าหู เส้นเลือด
บริเวณข้างคอ
3. ร่องไหปลาร้า มุมหัวไหล่ ใต้รักแร้
บริเวณข้อศอกด้านใน บริเวณเส้น
สร้อยข้อมือ
4. บริเวณลิ้นปี่ ชายโครง รอบสะดือ

16. โรคที่ห้ามทำาการนวด
1. ขณะที่มีไข้สูงเกิน 38.5 องศา
เซลเซียส
2. โรคผิวหนังที่มีการติดเชื้อ
3. โรคติดต่อทุกชนิด เช่น
วัณโรค ไข้หวัดใหญ่
4. โรคไข้พิษ ไข้กาฬ เช่น งูสวัด
เริม

17. โรคที่ห้ามทำาการนวด (ต่อ)
7. ความผิดปกติของระบบหลอด
เลือดหรือการแข็งตัวของเลือด
8. การติดเชื้อของร่างกาย
9. กระดูกหักที่ยังติดไม่แข็งแรง
10. การบาดเจ็บหรือเลือดออกที่เพิ่ง
เป็นใหม่ ๆ
11. บริเวณที่เป็นแผล แผลเปิด และ
บริเวณที่อักเสบหรือเป็นฝี