1. Η επίδραση του θηλασμού και άλλων
συνηθειών στην πιθανότητα
εμφάνισης παιδικής παχυσαρκίας
Δημητρακοπούλου Βερονίκη,
Ψυχολόγος ΑΠΘ

2. Ορισμός Παιδικής Παχυσαρκίας
 Υπερβολική συσσώρευση σωματικού λίπους στις αποθήκες λίπους του οργανισμού, σε βαθμό που απειλείται υγεία του
ατόμου (Word Health Organization, 2000).
 Η παχυσαρκία αποτελεί πρόκληση για την υγεία τον 21ο αιώνα, με σημαντικές συνέπειες τόσο στην ψυχική, όσο και την
σωματική υγεία και ασθένεια, με αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα, που οφείλεται σε μείωση του προσδόκιμου ζωής
(Kloppenborg & Holm, 2016).
 Πάνω από 155 εκατομμύρια παιδιά σχολικής ηλικίας είναι υπέρβαρα ενώ 22 εκατομμύρια παιδιά προσχολικής ηλικίας
θεωρούνται παχύσαρκα (Kosti & Panagiotakos, 2006).
 Σε ελληνική έρευνα το 2011 βρέθηκε ότι το 31,2% των αγοριών και το 26,5% των κοριτσιών είναι υπέρβαρα, ενώ το 9,4%
των αγοριών και το 6,4% των κοριτσιών είναι παχύσαρκα (Tzotzas et al, 2011).

3. Αίτια παιδικής παχυσαρκίας
 Περιβαλλοντικοί παράγοντες:
o αυξημένη ενεργειακή πρόσληψη
o μειωμένη σωματική άσκηση
 Περιγεννητικοί παράγοντες:
o αυξημένο βάρος γονέων (Nascimento, Costa da Silva, Ferreira, Bertoli & Leone, 2016)
o ηλικία γονέων (Risvas, Papaioannou, Panagiotakos, Farajian, Bountziouka & Zampelas, 2012)
o εμφάνιση σακχαρώδη διαβήτη κύησης (Αναστασίου, 2010)
o βλαβερές συνήθειες της μητέρας όπως το κάπνισμα και το αλκοόλ (Risvas Papaioannou, Panagiotakos, Farajian,
Bountziouka & Zampelas, 2012 ∙ Koletzko, Bauer, Bung, Cremer, Flothkötter, Hellmers, Kersting, Krawinkel, Przyrembel,
Rasenack, Schäfer, Vetter, Wahn, Weissenborn & Wöckel, 2013)
o αυξημένο βάρος γέννησης (Reilly, Armstrong, Dorosty, Emmett, Ness, Rogers, Steer & Sherriff, 2005)
o θηλασμός (Hansstein, 2016).

4. Επιπτώσεις παιδικής παχυσαρκίας
Τα παιδιά με αυξημένο βάρος εμφανίζουν:
 υψηλή αρτηριακή πίεση (Freedman, Mei, Srinivasan, Berenson & Dietz, 2007)
 αναπνευστικά προβλήματα και προβλήματα ύπνου (Han, Lawlor & Kimm, 2010)
 μεταβολικό σύνδρομο (Weiss, Dziura, Burgert, Tamborlane, Taksali, Yeckel, Allen, Lopes, Savoye, Morrison, Sherwin &
Caprio, 2004)
 υπερινσουλιναιμία και διαβήτη τύπου 2 (Whitlock, Williams, Gold, Smith & Shipman, 2005)
 ψυχικές δυσκολίες όπως αυξημένο στρες και κατάθλιψη (Μorrison, Shin, Tarnopolsky, Valerie & Taylor, 2015)
 χαμηλή αυτοεκτίμηση (Halfon, Larson & Slusser, 2013)
 κακή ποιότητα ζωής (Taylor, Forhan, Vigod, McIntyre & Morrison, 2013)

5. Θηλασμός και επίδραση στην εμφάνιση της παιδικής παχυσαρκίας
 Παιδιά που εισήγαγαν στη διατροφή τους στερεές τροφές σε λιγότερο από 2 μήνες είχαν περίπου 3 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να
γίνουν υπέρβαρα (Al-Qaoud & Prakash, 2009).
 Ta παιδιά που τρώνε άλλα φαγητά πριν από τον 3o μήνα και συμπληρώματα πριν 6o μήνα έχουν περίπου 3 φορές περισσότερες
πιθανότητες να γίνουν υπέρβαρα ή/και παχύσαρκα στο άμεσο μέλλον (Škledar & Milošević, 2015).
 Παιδιά που θήλασαν πάνω από 4 μήνες ήταν λιγότερο συχνά παχύσαρκα ή υπέρβαρα (Grube, von der Lippe, Schlaud &
Brettschneider, 2015).
 Ο θηλασμός για περισσότερο από 12 μήνες αποτελεί έναν σημαντικό προστατευτικό παράγοντα στην ανάπτυξη της παχυσαρκίας
στην πρώιμη παιδική ηλικία, όπως αποδεικνύει μια έρευνα σε παιδιά υψηλού κινδύνου πρόσφατα ξενιτεμένων γυναικών
(Verstraete, Heyman & Wojcicki, 2014).
 Ο θηλασμός κατά τη διάρκεια πρώιμης παιδικής ηλικίας συνδέεται με μεγαλύτερη ρύθμιση της όρεξης αργότερα στην παιδική
ηλικία, σε σύγκριση με τα βρέφη που τρέφονται με μπιμπερό από πολύ μικρά (DiSantis, Collins, Fisher & Davey, 2011).

6. Άλλοι παράγοντες που σχετίζονται με την παχυσαρκία
 Η παχυσαρκία ενός γονέα σχετίζεται με την εμφάνιση παχυσαρκίας και του παιδιού. Φυσικά ο κίνδυνος αυξάνεται αν και οι δύο
γονείς είναι παχύσαρκοι (Reilly, Armstrong, Dorosty, Emmett, Ness, Rogers, Steer & Sherriff, 2005).
 Το κάπνισμα της μητέρας κατά την σύλληψη αλλά και καθ’ όλη τη διάρκεια της κύησης σχετίζεται θετικά με την πιθανότητα το
παιδί να είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο στο μέλλον (Risvas, Papaioannou, Panagiotakos, Farajian, Bountziouka & Zampelas,
2012).
 Υπάρχουν ενδείξεις ότι η έκθεση του εμβρύου στη νικοτίνη, επιδρά σημαντικά στην ανάπτυξη του υποθαλάμου, ο οποίος
σχετίζεται με τον έλεγχο της όρεξης και συνεπάγεται αύξηση του κινδύνου παχυσαρκίας καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής του παιδιού
(Behnke & Smith, 2013).
 Η διάρκεια του ύπνου σχετίζεται, επίσης, άμεσα με την παχυσαρκία. Παιδιά που κοιμούνται κάτω από 10 ώρες την ημέρα,
τείνουν να είναι πιο παχύσαρκα (Reilly, Armstrong, Dorosty, Emmett, Ness, Rogers, Steer & Sherriff, 2005).
 Τα αγόρια τείνουν να είναι πιο παχύσαρκα από τα κορίτσια (Hassapidou, Daskalou, Tsofliou, Tziomalos, Paschaleri, Pagkalos &
Tzotzas, 2015).

7. Βιβλιογραφικές Αναφορές
• Αναστασίου, Ε. (2010). Σακχαρώδης διαβήτης και εγκυμοσύνη, http://www.dromostherapeia.gr/endokrinologia/sakharodis-diavitis-kaiegimosini.html.
• Al-Qaoud, N. & Prakash, P. (2009). Breastfeeding and Obesity among Kuwaiti Preschool Children. Medical Principles and Practice,18, 111-117, doi:
10.1159/000189808.
• Behnke, M. & Smith, V. C. (2013). Prenatal Substance Abuse: Short- and Long-term Effects on the Exposed Fetus. Pediatrics, Vol.131, 3,
doi:10.1542/peds.2012-3931.
• DiSantis, K. I., Collins, B. N., Fisher, J. O. & Davey, A. (2011). Do infants fed directly from the breast have improved appetite regulation and slower
growth during early childhood compared with infants fed from a bottle? International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 8:89, doi:
10.1186/1479-5868-8-89.
• Freedman, D. S., Mei, Z., Srinivasan, S. R., Berenson, G. S. & Dietz, W. H. (2007). Cardiovascular risk factors and excess adiposity among overweight
children and adolescents: the Bogalusa Heart Study. Journal Pediatrics, 150(1):12—17.e2.
• Grube, M. Μ., von der Lippe, E., Schlaud, M. & Brettschneider, A. K. (2015). Does breastfeeding help to reduce the risk of childhood overweight and
obesity? A propensity score analysis of data from the KiGGS study. PLoS One, 10(3). doi: 10.1371/journal.pone.0122534.
• Halfon, N., Larson, Κ. & Slusser, W. (2013) Associations between obesity and comorbid mental health, developmental, and physical health conditions
in a nationally representative sample of US children aged 10 to 17. Academic Pediatrics 13.1, 6-13. doi: 10.1016/j.acap.2012.10.007.
• Han, J. C., Lawlor, D. A. & Kimm, S. Y. (2010). Childhood obesity. Lancet, 375(9727):1737—1748.

8. Βιβλιογραφικές αναφορές
• Hassapidou, M., Daskalou, E., Tsofliou, F., Tziomalos, K., Paschaleri, A., Pagkalos, I. & Tzotzas, T. (2015). Prevalence of overweight and
obesity in preschool children in Thessaloniki, Greece. Hormones (Athens), 14(4):615-22. doi: 10.14310/horm.2002.1601.
• Kloppenborg, J. T. & Holm, J. C. (2016). Obesity among children and adolescents, Ugeskriftet Laeger, 178(44).
• Koletzko, B., Bauer, C. P., Bung, P., Cremer, M., Flothkötter, M., Hellmers, C., Kersting, M., Krawinkel, M., Przyrembel, H., Rasenack, R.,
Schäfer, T., Vetter, K., Wahn, U., Weissenborn, A. & Wöckel, A. (2013). German national consensus recommendations on nutrition and lifestyle
in pregnancy by the 'Healthy Start - Young Family Network'. Annals of Nutrition and Metabolism, 63(4): p. 311-22.
• Kosti, R. I. & Panagiotakos, D. B. (2006). The epidemic of obesity in children and adolescents in the world. Central European Journal of Public
Health, 14(4): p. 151-9
• Morrison, K. M., Shin, S., Tarnopolsky, M. & Taylor, V. H. (2015). Association of depression & health related quality of life with body
composition in children and youth with obesity. Journal of affective disorders, Vol 172, 18-23. doi: http://dx.doi.org/10.1016/j.jad.2014.09.014.
• Nascimento V. G., Costa da Silva, J. P., Ferreira, P. C., Bertoli, C. J. & Leone, C. (2016). Maternal breastfeeding, early introduction of non-
breast milk, and excess weight in preschoolers, Revista Paulista de Pediatrica, http://dx.doi.org/10.1016/j.rppede.2016.05.002.
• Reilly, J. J., Armstrong, J., Dorosty, A. R., Emmett, P. M., Ness, A., Rogers, I., Steer, C. & Sherriff, A., (2005). Early life risk factors for obesity
in childhood: cohort study, BMJ, doi:10.1136/bmj.38470.670903.E0.
• Risvas G., Papaioannou I., Panagiotakos D. B., Farajian P., Bountziouka, V. & Zampelas, A. (2012) Perinatal and family factors associated with
preadolescence overweight/obesity in Greece: The GRECO study. Journal of Epidemiology and Global Health, 2, 145– 153.

9. Βιβλιογραφικές Αναφορές
• Škledar, M.T. & Milošević, M. (2015). Breastfeeding and time of complementary food introduction as predictors of obesity in children. Central
European Journal of Public Health, 23(1):26-31.
• Taylor, V. H., Forhan, M., Vigod, S. N., McIntyre, R. S. & Morrison, K. M. (2013). The impact of obesity on quality of life. Best Practice &
Research Clinical Endocrinology & Metabolism, 27.2, 139-146. doi: http://dx.doi.org/10.1016/j.beem.2013.04.004.
• Tzotzas, T., Kapantais, E., Tziomalos, K., Ioannidism I., Mortogloum A., Bakatselos, S., Kaklamanou, M., Lanaras, L. & Kaklamanou, D.
(2011). Prevalence of overweight and abdominal obesity in Greek children 6-12 years old: Results from the National Epidemiological Survey.
Hippokratia, 15(1): p. 48-53.
• Verstraete, S. G., Heyman, M. B., & Wojcicki, J. M. (2014). Breastfeeding Offers Protection Against Obesity in Children of Recently
Immigrated Latina Women, J ournal of Community Health, 39(3):480-6. doi: 10.1007/s10900-013-9781-y.
• Weiss, R., Dziura, J., Burgert, T. S., Tamborlane, W. V., Taksali, S. E., Yeckel, C. W., Allen, K., Lopes, M., Savoye, M., Morrison, J., Sherwin, R.
S. & Caprio, S. (2004). Obesity and the metabolic syndrome in children and adolescents. The New England Journal of Medicine, 350:2362-
2374. doi: 10.1056/NEJMoa031049.
• Whitlock, E. P., Williams, S. B., Gold, R., Smith, P. R. & Shipman, S. A. (2005) Screening and interventions for childhood overweight: a
summary of evidence for the US Preventive Services Task Force. Pediatrics, 116(1):e125—144.
• World Health Organization (2000). Obesity: preventing and managing the global epidemic: report of a WHO consultation. World Health
Organization Technical Report Series, 894, 1-253.