1. 1
ΕΙ΢ΗΓΗ΢Η: ΕΝΗΜΕΡΩ΢Η ΠΕΡΙ ΔΙΑΣΡΟΥΗ΢ ΢ΣΑ ΢ΦΟΛΕΙΑ. ΢ΣΟΦΟΙ-ΑΠΗΦΗ΢Η-
ΕΝΔΙΑΥΕΡΟΝ-ΔΤ΢ΚΟΛΙΕ΢.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ΢ Ν.ΜΙΣ΢ΙΚΑΡΗ΢, ΝΟ΢ΗΛΕΤΣΗ΢ ΣΕ ΚΕΦΙΑΠ Γ.Ν.ΞΑΝΘΗ΢
Περίληψη
Τα ςχολεία αποτελοφν ζνα ςθμαντικό ςυνδετικό κρίκο μεταξφ των ειδικϊν και του
πλθκυςμοφ -ςτόχου για ενθμζρωςθ ςε κζματα αγωγισ υγείασ. Το υγιεινό φαγθτό και θ
ιςορροπθμζνθ διατροφι ςυμβάλλουν ςε ζναν υγιεινό τρόπο ηωισ και ςτθν ομαλι ανάπτυξθ
του παιδιοφ, ςτθν ενίςχυςθ τθσ ικανότθτασ μάκθςθσ και τθσ απόδοςθσ του παιδιοφ ςτο
ςχολείο. Στθν παροφςα ειςιγθςθ, γίνεται μία ςφντομθ παρουςίαςθ τθσ εμπειρίασ του
ομιλοφντοσ από εξορμιςεισ ςε δθμοτικά ςχολεία του Νομοφ Ξάνκθσ, με ςτόχο τθν ενθμζρωςθ
και ευαιςκθτοποίθςθ ςε κζματα διατροφισ. Το πρόγραμμα αυτό υλοποιείται εντόσ ωρϊν
διδαςκαλίασ και απευκφνεται ςε μακθτζσ τθσ Ζ και ϋΣΤ τάξθσ δθμοτικοφ και ςτουσ γονείσ τουσ.
Περιλαμβάνει ομιλίεσ που υποςτθρίηονται από οπτικοακουςτικά μζςα και μετά το τζλοσ κάκε
ομιλίασ ακολουκοφν ερωτιςεισ και γίνεται ςχετικι ςυηιτθςθ. Επίςθσ ςτθν ειςιγθςθ αυτι
γίνεται αναφορά ςτουσ ςτόχουσ του προγράμματοσ, τθν απιχθςθ που ζχει, το ενδιαφζρον και
τισ δυςκολίεσ που ςυναντά.

2. 2
Ειςαγωγή
Το Κζντρο Φυςικισ Ιατρικισ και Αποκατάςταςθσ ςτα πλαίςια των
δραςτθριοτιτων του, ενεργοποιείται και ςτον τομζα τθσ ενθμζρωςθσ του γενικοφ
πλθκυςμοφ ςε κζματα υγείασ.
Προσ τθν κατεφκυνςθ αυτι ζχει αναπτυχκεί τα τελευταία χρόνια μία
ςυνεργαςία ανάμεςα ςτο Κζντρο μασ και ςτθν Διεφκυνςθ Ά βάκμιασ Εκπαίδευςθσ του
Ν. Ξάνκθσ, με ςκοπό τθν ενθμζρωςθ πάνω ςτθν υγιεινι διατροφι των μακθτϊν και των
γονζων τουσ, με διαλζξεισ μζςα ςτουσ χϊρουσ τθσ ςχολικισ κοινότθτασ.
Τλικό-Μζθοδοσ
Το πρόγραμμα υλοποιείται με τθν ςυμμετοχι του ομιλοφντοσ και τθσ
διαιτολόγου του Νοςοκομείου και οι ομιλίεσ απευκφνονται ςε μακθτζσ τθσ Ζ και ϋΣΤ
τάξθσ των δθμοτικϊν ςχολείων αλλά και ςτουσ γονείσ τουσ που εκ των προτζρων
ενθμερϊνονται ςχετικά, ϊςτε να παρευρίςκονται ςτισ ςχολικζσ αίκουςεσ τθν ϊρα των
διαλζξεων.
Υλοποιείται εντόσ των ωρϊν διδαςκαλίασ ςε ςυνεργαςία με τουσ δαςκάλουσ,
γίνεται χριςθ οπτικοακουςτικϊν μζςων και με το τζλοσ των παρουςιάςεων ακολουκεί
ςυηιτθςθ με τουσ γονείσ και τουσ
μακθτζσ. Το πρϊτο ζτοσ υλοποίθςθσ του
προγράμματοσ, απευκυνκικαμε ςτα
δθμοτικά ςχολεία του ορεινοφ όγκου,
διότι κρίκθκε ςθμαντικό να
προςεγγίςουμε, κατά προτεραιότθτα,
ςχολεία απομακρυςμζνα και
δυςπρόςιτα, όπου θ ενθμζρωςθ του
πλθκυςμοφ ςε κζματα υγιεινισ
διατροφισ, δεν είναι τόςο ςυχνι. Επίςθσ είχαμε τθν ενθμζρωςθ ότι θ διατροφι των
νεαρϊν μακθτϊν ςτισ περιοχζσ αυτζσ είναι πλοφςια ςε λιπαρά, αλάτι και ηάχαρθ ενϊ
και το κολατςιό τουσ ςπάνια ετοιμάηεται ςτο ςπίτι. Τθν επόμενθ χρονιά, λόγω τθσ
ανταπόκριςθσ που ζτυχαν οι διαλζξεισ θ προςπάκεια μασ επεκτάκθκε και ςτα ςχολεία
τθσ πόλθσ τθσ Ξάνκθσ.
Περιβαλλοντικά ερεθίςματα
Τα παιδιά τθσ θλικίασ αυτισ δζχονται κακθμερινά πολλά και διαφορετικά
μεταξφ τουσ ερεκίςματα ςε ςχζςθ με το πϊσ πρζπει να τρζφονται, ερεκίςματα που
δυςτυχϊσ πολλζσ φορζσ προκρίνουν τθν απόλαυςθ ζναντι τθσ υγείασ και που κα
κακορίςουν τισ διατροφικζσ τουσ ςυνικειεσ για τα επόμενα χρόνια τθσ ηωισ τουσ.
Οι γονείσ παίηουν πολφ ςθμαντικό ρόλο ςτθν οργάνωςθ ενόσ περιβάλλοντοσ και
τον κακοριςμό ενόσ μοντζλου για τθν υγιεινι ι ανκυγιεινι ςυμπεριφορά. Οι γονείσ
φζρνουν τα τρόφιμα ςτο ςπίτι, ελζγχουν πόςο χρόνο ζνα παιδί μπορεί να
παρακολουκιςει τθλεόραςθ και ελζγχουν τισ κοινωνικζσ και φυςικζσ τουσ
δραςτθριότθτεσ. Οι ειδικοί ςυςτινουν ότι τα περιςςότερα παιδιά κα πρζπει να ζχουν
τουλάχιςτον μία ϊρα μζτριασ ι εντονότερθσ ςωματικισ άςκθςθσ κακθμερινά. Οι

3. 3
διατροφικζσ ςυνικειεσ και θ ςωματικι
δραςτθριότθτα των γονζων μπορεί να ζχει
μία μόνιμθ επίδραςθ ςτα παιδιά τουσ.
«Με τισ ομιλίεσ που πραγματοποιοφμε
ζχουμε τθν δυνατότθτα να τουσ περάςουμε
μθνφματα που κα επθρεάςουν κετικά τθ
ςτάςθ τουσ απζναντι ςτθ ςωςτι διατροφι.
Το υγιεινό φαγθτό και θ ιςορροπθμζνθ
διατροφι ςυμβάλλουν ςτθν ομαλι ανάπτυξθ του παιδιοφ και ςτθν ενίςχυςθ τθσ
ικανότθτασ μάκθςθσ του ςτο ςχολείο». Δυςτυχϊσ όμωσ τα ερεκίςματα που δζχονται τα
παιδιά από το περιβάλλον ςε ςχζςθ με τθν διατροφι ςυχνά είναι εντελϊσ αντίκετα με
αυτά που κζλουμε να τουσ περάςουμε εμείσ.
Θα ικελα να επιςθμάνω εν προκειμζνω τον παραπλανθτικό ρόλο τθσ
τθλεόραςθσ αλλά και των άλλων Μζςων Μαηικισ Ενθμζρωςθσ ςε ςχζςθ με τον τρόπο
προβολισ των προϊόντων διατροφισ. Χάριν τθσ διαφιμιςθσ και του κζρδουσ δεν
λζγονται όλεσ οι αλικειεσ, κάποια πράγματα απλουςτεφονται ςτο όριο τθσ αφζλειασ με
αποτζλεςμα οι ανυποψίαςτοι τθλεκεατζσ και κυρίωσ τα παιδιά να ςυνάγουν λάκοσ
ςυμπεράςματα.
΢κοπόσ
Στόχοι του προγράμματοσ ενθμζρωςθσ ςτα ςχολεία όπωσ εμείσ τουσ ζχουμε
κζςει, είναι οι εξισ:
1.Να κατανοιςουν τα παιδιά και οι γονείσ τουσ τθ ςθμαςία τθσ υγιεινισ διατροφισ
ςτουσ χϊρουσ εντόσ και εκτόσ ςχολείων, ςε ςυνδυαςμό με τθν κατάλλθλθ φυςικι
άςκθςθ.
2.Να αναδειχκεί το πρόβλθμα τθσ παιδικισ παχυςαρκίασ και οι ςυνζπειεσ τθσ κακϊσ
υπολογίηεται ότι το 1/3 των παχφςαρκων παιδιϊν κα γίνουν παχφςαρκοι ενιλικεσ με ότι αυτό
ςυνεπάγεται για το εκνικό ςφςτθμα υγείασ.
3.Να γνωρίςουν τα παιδιά τισ τροφζσ που μποροφν να προκαλζςουν βλαβερζσ
ςυνζπειεσ ςτθ υγεία τουσ.
4.Να μάκουν για τα προβλιματα υγείασ που ςχετίηονται με τθν κακι διατροφι. Να
ςυνειδθτοποιιςουν πωσ ςοβαρότατεσ πακιςεισ όπωσ θ υπζρταςθ , ο ςακχαρϊδθσ
διαβιτθσ , τα καρδιαγγειακά νοςιματα τα εγκεφαλικά επειςόδια, ςχετίηονται με τισ
τροφζσ που προςλαμβάνουμε. Ακόμα και αν προβλιματα υγείασ ςαν κι αυτά δεν
εμφανίηονται ςτθ νεανικι θλικία θ φκορά του οργανιςμοφ ξεκινάει από πολφ νωρίσ.
5.Να ενθμερωκοφν οι γονείσ για τθ ςωςτι ετοιμαςία
των γευμάτων. Ο ρόλοσ των γονζων κρίκθκε πολφ
ςθμαντικόσ και θ παρουςία τουσ ςτισ ομιλίεσ
απαραίτθτθ, γιατί αυτοί μαηί με τουσ Εκπαιδευτικοφσ
ζχουν τθ δυνατότθτα να διαπαιδαγωγοφν τα παιδιά ςε
κακθμερινι βάςθ. Το παράδειγμα των διατροφικϊν
ςυνθκειϊν των γονζων κακορίηει ςε μεγάλο βακμό και
τισ ςυνικειεσ των παιδιϊν.

4. 4
Απήχηςη-Ενδιαφζρον-Δυςκολίεσ
Η απιχθςθ του προγράμματοσ ςτθν ςχολικι κοινότθτα ιταν πολφ
ενκαρρυντικι. Μεγάλοσ αρικμόσ ςχολείων ανταποκρίκθκε ςτο κάλεςμα μασ,
δθλϊνοντασ ςυμμετοχι ςτο πρόγραμμα, κάτι που μασ ωκεί ςε μία μελλοντικι
επζκταςθ του προγράμματοσ ςε όλα τα δθμοτικά ςχολεία του Νομοφ Ξάνκθσ.
Θετικι ζκπλθξθ αποτζλεςε θ πυκνι παρουςία των γονζων ςτισ ομιλίεσ, κυρίωσ
ςτα ςχολεία του ορεινοφ όγκου παρά τθ δυςκολία λόγω εργαςίασ κατά τισ πρωινζσ
ϊρεσ. Πολφ ςθμαντικι ιταν θ ενεργόσ ςυμμετοχι των ίδιων των παιδιϊν ςτισ ομιλίεσ,
τα οποία με τισ ςυνεχείσ ερωτιςεισ τουσ, κεωροφμε, ότι αυξάνουν τθν
αποτελεςματικότθτα των παρουςιάςεων. Τουσ ενδιζφερε πολφ να μάκουν αν τροφζσ
που τουσ αρζςουν είναι υγιεινζσ και ποιεσ κα πρζπει να αποφεφγουν.
Δυςτυχϊσ από τισ ερωτιςεισ τουσ καταλαβαίναμε ότι ζνασ ςθμαντικόσ
αντίπαλοσ ςτθν προςπάκεια μασ ιταν θ τθλεόραςθ κακϊσ οριςμζνα παιδιά
επικαλοφνταν παραδείγματα διατροφισ από διαφθμίςεισ τθσ τθλεόραςθσ. Ανάλογο
ενδιαφζρον επζδειξαν και οι γονείσ που παρευρζκθςαν ςτισ ομιλίεσ, αλλά και οι
δάςκαλοι, των οποίων θ ςυμβολι ςτθν επιτυχία του προγράμματοσ υπιρξε
κακοριςτικι.
Ζνα πρόβλθμα που προβλζψαμε και που παρουςιάςτθκε πιο ζντονα ςτα
ςχολεία του ορεινοφ όγκου είχε ςχζςθ με τθ μικρι θλικία των παιδιϊν και τθν
κατανόθςθ τθσ ελλθνικισ γλϊςςασ. Αυτό δυςκόλευε τθν αποςαφινιςθ εννοιϊν ςε
ςχζςθ με τα προβλιματα που προκαλεί θ κακι διατροφι ςτθν υγεία τουσ. Ζτςι
γίνονταν προςπάκεια ϊςτε οι παρουςιάςεισ να πραγματοποιοφνται με λόγο απλό και
κατανοθτό, ενϊ δεν παραλείπαμε να χρθςιμοποιοφμε πολλζσ εικόνεσ με τισ τροφζσ
που κα πρζπει να αποφεφγουν αλλά και αυτζσ που κα πρζπει να προτιμάνε οι μακθτζσ
εντόσ και εκτόσ ςχολείου.
΢ΤΜΜΕΣΟΧΗ ΢ΣΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Πληθυςμόσ ςτόχοσ Ορεινόσ όγκοσ Πόλη Ξάνθησ
Μακθτζσ ε/ςτ τάξθσ δθμοτικϊν
Γονείσ
>90% >90%
> 70% <20%
Διαπιςτϊςεισ
Δυςτυχϊσ, κατά τθν περιιγθςθ μασ ςτα ςχολεία, διαπιςτϊςαμε ότι αρκετοί
μακθτζσ καταναλϊνουν ςυχνά πρόχειρο φαγθτό από ταχυφαγεία και ότι υπάρχει

5. 5
γενικά αυξθμζνθ κατανάλωςθ ςε γλυκά και αναψυκτικά ακόμθ και μζςα ςτουσ χϊρουσ
των ςχολείων.
Πολλά παιδιά δεν τρϊνε ςχεδόν ποτζ μαηί με τουσ γονείσ τουσ ενϊ και το
«ςπιτικό» φαγθτό αποτελεί για πολλά νοικοκυριά πολυτζλεια. Η αδυναμία των γονιϊν
να ετοιμάςουν ζνα ιςορροπθμζνο και υγιεινό πρωινό, τουσ οδθγεί ςτθν εφκολθ λφςθ,
να δϊςουν ςτα παιδιά τουσ «χαρτηιλίκι» το οποίο αυτά χρθςιμοποιοφν για να
αγοράςουν άχρθςτα και βλαβερά για τθν υγεία τουσ ςνακ. Πολλοί από τουσ γονείσ αν
και διλωναν ενθμερωμζνοι ςε κζματα διατροφισ, μετά τισ ςυηθτιςεισ που είχαμε μαηί
τουσ καταλιξαμε ςτο ςυμπζραςμα ότι είχαν πολλζσ λανκαςμζνεσ αντιλιψεισ για
τρόφιμα που χρθςιμοποιοφςαν κακθμερινά ςτα οικογενειακά γεφματα.
Διαπιςτϊςαμε ακόμθ ότι μακθτζσ που δεν παρακολουκοφςαν κακθμερινά
τθλεόραςθ και είχαν ςυχνι ςωματικι δραςτθριότθτα δεν ιταν ςυνικωσ υπζρβαροι
ακόμθ και αν δεν τρζφονταν ςωςτά κάτι που αναδεικνφει τθ ςθμαςία τθσ φυςικισ
άςκθςθσ ςτθν αποφυγι πρόςλθψθσ βάρουσ.
ΤΠΕΡΒΑΡΟΙ ΜΑΘΗΣΕ΢
Ποςοςτά υπζρβαρων μαθητϊν
Ορεινόσ όγκοσ < 5%
Πόλθ Ξάνκθσ > 8%
΢υνήθειεσ μαθητϊν ςτα ορεινά χωριά
Μεγάλθ κατανάλωςθ γλυκϊν-αναψυκτικϊν
Αυξθμζνθ ςωματικι δραςτθριότθτα
΢υνήθειεσ μαθητϊν ςτην πόλη
Μεγάλθ κατανάλωςθ γλυκϊν-αναψυκτικϊν
Μειωμζνθ ςωματικι δραςτθριότθτα
Παρακολοφκθςθ τθλεόραςθσ κακθμερινά
Προοπτικζσ
Ευελπιςτοφμε ότι και ςτο μζλλον, ςε ςυνεργαςία με τθν Διεφκυνςθ Ά βάκμιασ
Εκπαίδευςθσ του Ν. Ξάνκθσ, κα ςυνεχιςτεί θ υλοποίθςθ τζτοιων προγραμμάτων. Εδϊ
κα πρζπει να τονίςουμε ότι θ επανάλθψθ τουσ αυξάνει τισ πικανότθτεσ επίτευξθσ των
ςτόχων που κζτουμε και θ αξιολόγθςθ που κάνουμε κάκε φορά βελτιϊνει επί μζρουσ
δυςλειτουργίεσ.
Στουσ άμεςουσ ςτόχουσ μασ είναι και θ υλοποίθςθ προγράμματοσ διατροφικισ
ενθμζρωςθσ και ευαιςκθτοποίθςθσ ςε μακθτζσ Γυμναςίων και Λυκείων ςε ςυνεργαςία
με τθν Διεφκυνςθ ϋΒ βάκμιασ Εκπαίδευςθσ του Ν. Ξάνκθσ. Εδϊ υπάρχουν άλλα
δεδομζνα. Στθν εφθβεία θ προοδευτικι ανεξαρτθτοποίθςθ από τθν οικογζνεια
περιορίηει τθν επιρροι τθσ ςτισ διατροφικζσ ςυνικειεσ του εφιβου. Τα “γριγορα

6. 6
γεφματα” εκτόσ ςπιτιοφ ςυνδζονται με τθν παρζα και γίνονται ιδιαίτερα δθμοφιλι.
Πολιτιςμικζσ επιρροζσ και ςτερεότυπα για τθν ιδανικι ςωματικι εικόνα επθρεάηουν τισ
διατροφικζσ ςυνικειεσ, ιδιαίτερα ςτο γυναικείο φφλο.
Επίλογοσ
Τα ςχολεία αποτελοφν ζνα ςθμαντικό ςυνδετικό κρίκο μεταξφ των ειδικϊν και
ενόσ πλθκυςμοφ – ςτόχου για ενθμζρωςθ ςε κζματα αγωγισ υγείασ. Αυτό ςυμβαίνει
γιατί τα ςχολεία αποτελοφν ιδανικό χϊρο για πρόςβαςθ και παρζμβαςθ ςε μεγάλο
αρικμό ατόμων ςυμπεριλαμβανομζνων των μακθτϊν, των οικογενειϊν τουσ ακόμθ και
του διδακτικοφ προςωπικοφ.«Διανφουμε μια περίοδο κρίςθσ κεςμϊν και αξιϊν ςε
κοινωνικό και οικογενειακό επίπεδο, τα παιδιά και οι ζφθβοι βάλλονται ποικιλοτρόπωσ
και είναι εξαιρετικά ςθμαντικό να υπάρχει διάχυςθ τθσ πλθροφορίασ, μεταφορά
γνϊςθσ και ανταλλαγι ςκζψεων και εμπειριϊν με ςκοπό τθν προαγωγι τθσ υγείασ
μζςω τθσ διατροφισ και τθσ φυςικισ άςκθςθσ. Οι καλφτεροι χϊροι για να γίνονται οι
παρεμβάςεισ αυτζσ είναι τα ίδια τα ςχολεία».
Abstract
Mitsikaris Alexandros. Update on food in schools. Objectives - reach - interest -
difficulties.
Schools are an important link between the specialists and the target population for
information on health education. Healthy food and a balanced diet contribute to a
healthy lifestyle and proper child development, the enhancement of learning ability and
of the performance of the child in school. In this paper, there is a brief presentation of
the speaker's experience of campaigns in primary schools of Xanthi, in order to inform
and raise awareness about nutrition issues. This program is implemented within hours
of instruction and is targeted to students in fifth and sixth grade of primary school and
their parents. It includes lectures supported by audiovisual means and at the end of
each talk it is followed by questions and discussion. Also in this paper we refer to the
program's objectives, the popularity that it has , the interest and the difficulties
encountered.
Βιβλιογραφία
1. Shape Your Family’s Habits. Helping Kids Make Healthy Choices. National Institutes of Health
(NIH), February 2013. http:/health.nih.gov/issue/Feb2013/Feature1.
2. Mary Story, Karen M. Kaphingst, Ramona Robinson-O'Brien, and Karen Glanz. Creating
Healthy Food and Eating Environments: Policy and Environmental Approaches. Annual Review of
Public Health Vol. 29: 253-272.
3. www 2.e-yliko.gr/htmls/support/efivia/04.EPIPSI.pdf Ερευνθτικό Πανεπιςτθμιακό Ινςτιτοφτο
Ψυχικισ Υγείασ.
4. Ο ρόλοσ του ςχολείου ςτθ διατροφι των παιδιϊν μασ. Γεωργιουδάκθ Νατάςα, διαιτολόγοσ-
διατροφολόγοσ, MSc.
Λζξεισ-Κλειδιά: διατροφι ςχολεία αγωγι υγείασ παιδικι Παχυςαρκία
Keywords : diet schools health education childhood obesity