1. 1
СОВРЕМЕННЫЙ РУССКИЙ ЯЗЫК-ФОНЕТИКА
Л.Л.КАСАТКИН
‫معاصر‬ ‫روسی‬ ‫زبان‬ ‫آواشناسی‬
‫کاساتکین‬ .‫ال‬ .‫ال‬ :‫نویسنده‬
‫نخجیری‬ ‫بلوک‬ ‫بهمن‬ :‫مترجم‬
‫اول‬ ‫فصل‬
1-‫آواشناسی‬ ‫موضوع‬
‫یا‬ ‫آواشناسی‬«Phonetics»‫یونانی‬ ‫واژه‬ ‫از‬ ‫(برگرفته‬phone)‫آوا‬ ‫معنای‬ ‫به‬
.‫است‬ ‫زبان‬ ‫آوایی‬ ‫های‬ ‫جنبه‬ ‫مطالعه‬ ‫علم‬‫آن‬ ‫تبدیل‬ ‫وقواعد‬ ‫آواها‬ ‫بررسی‬ ‫به‬ ‫علم‬ ‫این‬
‫اجزای‬ ‫و‬ ‫سیالب‬ ‫به‬ ‫آوایی‬ ‫جریان‬ ‫تفکیک‬ ‫های‬ ‫ویژگی‬ ،‫آهنگ‬ ،‫تکیه‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫بزرگتر‬.‫پردازد‬ ‫می‬‫ع‬‫آوا‬ ‫نظام‬ ‫خود‬ ‫این‬ ‫بر‬ ‫الوه‬‫ی‬‫نیز‬ ‫زبان‬ ‫ی‬Phonetics‫می‬ ‫نامیده‬
.‫شود‬
‫در‬ ‫مستتر‬ ‫معانی‬ ،‫زبان‬ ‫معنایی‬ ‫های‬ ‫جنبه‬ ‫بررسی‬ ‫به‬ ‫زبان‬ ‫دستور‬ ‫و‬ ‫شناسی‬ ‫واژه‬
‫های‬ ‫جنبه‬ ‫آواشناسی‬ ‫اما‬ .‫پردازد‬ ‫می‬ ‫تکواژها‬ ‫یا‬ ‫واژه‬ ‫مهم‬ ‫اجزای‬ ‫و‬ ‫جمالت‬ ،‫لغات‬
‫فیزیکی‬،‫زبان‬‫یعنی‬‫مستقل‬ ‫معنای‬ ‫فاقد‬ ‫آوایی‬ ‫ابزارهای‬‫ر‬‫کند‬ ‫می‬ ‫بررسی‬ ‫ا‬‫برای‬ .
‫ربط‬ ‫حرف‬ ‫مثال‬а‫مقایسه‬ ‫مفهوم‬ ‫که‬ ،‫است‬ ‫ای‬ ‫واژه‬ ‫روسی‬ ‫زبان‬ ‫در‬ )‫(اما‬‫می‬ ‫را‬
‫رساند‬.‫که‬ ‫حالی‬ ‫در‬‫صدای‬[а].‫است‬ ‫معنایی‬ ‫چنین‬ ‫فاقد‬
.‫شود‬ ‫تعریف‬ ‫مربوطه‬ ‫زبان‬ ‫کنونی‬ ‫وضعیت‬ ‫برای‬ ‫تواند‬ ‫می‬ ‫زبان‬ ‫آواشناسی‬ ‫نظام‬
‫در‬ ‫زبان‬ ‫آوایی‬ ‫نظام‬ ‫تعیین‬‫مرحل‬‫ت‬ ‫و‬ ‫رشد‬ ‫از‬ ‫معین‬ ‫ای‬ ‫ه‬‫آن‬ ‫کامل‬‫توصیفی‬ ‫آواشناسی‬
.‫شود‬ ‫می‬ ‫نامیده‬

2. 2
‫تبع‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫تغییر‬ ‫دستخوش‬ ‫تاریخی‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ ‫دوره‬ ‫در‬ ‫زبان‬‫آن‬‫آوایی‬ ‫نظام‬
،‫تغییرات‬ ‫این‬ ‫بروز‬ ‫چگونگی‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ‫تحقیق‬ ‫و‬ ‫بررسی‬ .‫کند‬ ‫می‬ ‫تغییر‬ ‫نیز‬
‫که‬ ‫آوایی‬ ‫واحدهای‬ً‫ا‬‫بعد‬ ‫داشتند،واحدهاییکه‬ ‫وجود‬ ‫مربوطه‬ ‫زبان‬ ‫در‬ ‫پیشتر‬‫جایگزین‬
‫ه‬ ‫آن‬‫و‬ ‫شدند‬ ‫ا‬‫در‬ ‫آواها‬ ‫تبدیل‬ ‫تغییر‬ ‫چگونگی‬‫برهه‬‫مختلف‬ ‫های‬‫موضوع‬ ‫زمانی‬
‫تاریخی‬ ‫آواشناسی‬.‫دهند‬ ‫می‬ ‫تشکیل‬ ‫را‬
‫تف‬ ‫و‬ ‫تشابهات‬ ‫تعیین‬ ‫و‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ ‫زبان‬ ‫آوایی‬ ‫ساختار‬ ‫مقایسه‬‫او‬‫ها‬ ‫آن‬ ‫میان‬ ‫های‬ ‫ت‬
‫زبان‬ ‫یادگیری‬ ‫مانند‬ ‫مواردی‬ ‫در‬‫خارجه‬،‫زبان‬ ‫مقایسه‬ .‫است‬ ‫ضروری‬ ‫امری‬
‫ز‬ ‫با‬ ‫نظر‬ ‫مورد‬ ‫خارجه‬‫زبان‬ ‫آن‬ ‫های‬ ‫ویژگی‬ ‫درک‬ ‫برای‬ ‫نخست‬ ‫وهله‬ ‫در‬ ‫مادری‬ ‫بان‬
‫تر‬ ‫شفاف‬ ‫نیز‬ ‫را‬ ‫مادری‬ ‫زبان‬ ‫قواعد‬ ‫و‬ ‫معیارها‬ ‫حال‬ ‫عین‬ ‫در‬ ‫مقایسه‬ ‫این‬ .‫است‬ ‫الزم‬
.‫سازد‬ ‫می‬‫تاریخچه‬ ‫از‬ ‫عمیق‬ ‫درکی‬ ‫کسب‬ ‫برای‬ ‫خانواده‬ ‫هم‬ ‫های‬ ‫زبان‬ ‫مقایسه‬ ‫گاهی‬
‫مطالع‬ .‫باشد‬ ‫می‬ ‫مفید‬ ‫بسیار‬ ‫ها‬ ‫آن‬‫ات‬‫بررسی‬ ‫و‬‫روی‬ ‫دست‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫هایی‬‫زبان‬ ‫چند‬
‫حوزه‬ ‫در‬‫تطبیقی‬ ‫آواشناسی‬.‫گیرد‬ ‫می‬ ‫قرار‬
‫عمومی‬ ‫آواشناسی‬‫مورد‬ ‫در‬ ‫تحقیق‬ ‫به‬‫آوایی‬ ‫های‬ ‫جنبه‬‫مختص‬‫می‬ ‫ها‬ ‫زبان‬ ‫تمام‬
‫پردازد‬‫تکلم‬ ‫دستگاه‬ ‫گیری‬ ‫شکل‬ ‫عمومی‬ ‫آواشناسی‬ .‫آن‬ ‫کارگیری‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫انسان‬ ‫در‬
‫ایجاد‬ ‫برای‬‫و‬ ‫گفتار‬‫آواهای‬‫را‬ ‫گفتار‬‫د‬ ‫جنبه‬ ‫از‬ ‫و‬ )‫(آکوستیک‬ ‫صوتی‬ ‫دیدگاه‬ ‫از‬‫رک‬
‫انسان‬ ‫توسط‬ ‫ها‬ ‫آن‬.‫کند‬ ‫می‬ ‫بررسی‬‫و‬ ‫معیارها‬ ‫علم‬ ‫این‬‫جریان‬ ‫در‬ ‫آواها‬ ‫تغییر‬ ‫قواعد‬
‫گفتار‬‫آوایی‬ ‫واحدهای‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫آن‬ ‫میان‬ ‫ارتباط‬ ،‫آواها‬ ‫بندی‬ ‫طبقه‬ ‫به‬ ،‫کند‬ ‫تعیینمی‬ ‫را‬
‫انتزاعی‬)‫ها‬ ‫(واج‬‫پردازد‬ ‫می‬‫سیالب‬ ،‫آواها‬ ‫به‬ ‫آوایی‬ ‫جریان‬ ‫تفکیک‬ ‫کلی‬ ‫واصول‬
‫م‬ ‫مشخص‬ ‫را‬ ‫بزرگتر‬ ‫واحدهای‬ ‫و‬ ‫ها‬‫تحقیق‬ ‫های‬ ‫روش‬ ‫عمومی‬ ‫آواشناسی‬ .‫نماید‬ ‫ی‬
.‫کند‬ ‫می‬ ‫توصیف‬ ‫نیز‬ ‫را‬ ‫آوایی‬ ‫واحدهای‬ ‫مورد‬ ‫در‬
2-‫آواشناسی‬‫تولیدی‬
‫تولید‬ ‫های‬ ‫ویژگی‬‫آوا‬
‫تکلم‬ ‫دستگاه‬

3. 3
‫گفتار‬ ‫آواهای‬‫نتیجه‬ ‫در‬.‫گیرند‬ ‫می‬ ‫شکل‬ ‫تکلم‬ ‫دستگاه‬ ‫مشخص‬ ‫عملکرد‬‫و‬ ‫حرکات‬
‫وضعیت‬‫کننده‬ ‫تولید‬ ‫های‬ ‫اندام‬ ‫قرارگیری‬‫صدا‬‫برای‬‫ادای‬‫آوای‬‫ی‬‫تولید‬ ‫خصوص‬ ‫به‬
‫آوا‬ ‫آن‬1
.‫شود‬ ‫می‬ ‫نامیده‬‫تولید‬‫تکلم‬ ‫دستگاه‬ ‫مختلف‬ ‫اجزای‬ ‫هماهنگ‬ ‫فعالیت‬ ‫با‬ ‫آوا‬
.‫پذیرد‬ ‫می‬ ‫صورت‬
‫تکلم‬ ‫دستگاه‬‫ب‬ ‫های‬ ‫اندام‬ ‫از‬ ‫ای‬ ‫مجموعه‬‫گفتار‬ ‫تولید‬ ‫برای‬ ‫که‬ ،‫است‬ ‫انسان‬ ‫دن‬
‫هستند(شکل‬ ‫ضروری‬1.)
‫تکلم‬ ‫دستگاه‬ ‫تحتانی‬ ‫بخش‬،‫ها‬ ‫(شش‬ ‫تنفسی‬ ‫های‬ ‫اندام‬ ‫از‬‫ن‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫نایژه‬‫تشکیل‬ )‫ای‬
.‫است‬ ‫شده‬‫به‬ ‫منجر‬ ‫که‬ ‫نواساناتی‬ ‫ایجاد‬ ‫در‬ ‫بخش‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫تولید‬ ‫هوای‬ ‫جریان‬
‫منتقل‬ ‫خارج‬ ‫محیط‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫مزبور‬ ‫نواسانات‬ ‫و‬ ‫دارد‬ ‫نقش‬ ،‫شوند‬ ‫می‬ ‫آوا‬ ‫گیری‬ ‫شکل‬
.‫نماید‬ ‫می‬
‫تکلم‬ ‫دستگاه‬ ‫میانی‬ ‫بخش‬‫تشکیل‬ ‫هایی‬ ‫غضروف‬ ‫از‬ ‫حنجره‬ .‫است‬ ‫حنجره‬ ‫شامل‬
‫دو‬ ‫بینشان‬ ‫در‬ ‫که‬ ،‫شده‬‫ماهیچ‬ ‫بافت‬‫آوایی‬ ‫های‬ ‫چینه‬ ‫نام‬ ‫به‬ ‫لوالیی‬ ‫و‬ ‫مسطح‬ ‫ای‬ ‫ه‬
‫دارن‬ ‫قرار‬.‫د‬‫هوا‬ ‫و‬ ‫هستند‬ ‫شل‬ ً‫ا‬‫نسبت‬ ‫و‬ ‫باز‬ ‫هم‬ ‫از‬ ‫آوایی‬ ‫های‬ ‫چینه‬ ‫معمولی‬ ‫تنفس‬ ‫در‬
‫تولید‬ ‫برای‬ .‫کند‬ ‫می‬ ‫عبور‬ ،‫دارد‬ ‫قرار‬ ‫حنجره‬ ‫مجرای‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫چاکنای‬ ‫از‬ ‫آزادانه‬
‫واکدار‬ ‫آواهای‬‫نیز‬‫قرار‬ ‫وضعیتی‬ ‫چنین‬ ‫در‬ ‫آوایی‬ ‫های‬ ‫چینه‬‫گیرند‬ ‫می‬‫ا‬ ‫اما‬ .‫چینه‬ ‫گر‬
‫باریک‬ ‫فضای‬ ‫از‬ ‫عبور‬ ‫هنگام‬ ‫هوا‬ ‫جریان‬ ،‫باشند‬ ‫سفت‬ ‫و‬ ‫نزدیک‬ ‫هم‬ ‫به‬ ‫آوایی‬ ‫های‬
.‫کند‬ ‫می‬ ‫ارتعاش‬ ‫تولید‬ ‫چاکنای‬‫ها‬ ‫واکه‬‫و‬‫زنگدار‬ ‫های‬ ‫همخوان‬‫ترتیب‬ ‫بدین‬‫شکل‬
‫گیرند‬ ‫می‬.
‫تکلم‬ ‫دستگاه‬ ‫فوقانی‬ ‫بخش‬‫حنجره‬ ‫باالی‬ ‫در‬ ‫واقع‬ ‫های‬ ‫اندام‬ ‫شامل‬‫است‬‫بدون‬ ‫حلق‬ .
‫گر‬ ‫می‬ ‫متصل‬ ‫حنجره‬ ‫به‬ ‫واسطه‬‫آن‬ ‫فوقانی‬ ‫بخش‬ .‫دد‬‫حفره‬ .‫شود‬ ‫می‬ ‫نامیده‬ ‫انفی‬ ‫حلق‬
‫حلق‬‫و‬ ‫دهانی‬ ‫بخش‬ ‫دو‬ ‫به‬‫شود‬ ‫می‬ ‫تقسیم‬ ‫خیشومی‬‫که‬ ،‫می‬ ‫جدا‬ ‫هم‬ ‫از‬ ‫کام‬ ‫طریق‬ ‫از‬
‫گردن‬‫انتها‬ ‫بخش‬ ‫و‬ ‫کام‬ ‫سخت‬ ،‫است‬ ‫استخوانی‬ ‫که‬ ‫کام‬ ‫پیشین‬ ‫بخش‬ .‫د‬‫که‬ ‫آن‬ ‫یی‬
‫کام‬ ‫نرم‬ ،‫است‬ ‫ای‬ ‫ماهیچه‬.‫شود‬ ‫می‬ ‫نامیده‬‫پر‬ ‫هم‬ ‫با‬ )‫(مالز‬ ‫کوچک‬ ‫وزبان‬ ‫کام‬ ‫نرم‬‫ده‬
1
articulation‫التین‬ ‫واژه‬ ‫از‬ ‫که‬articulare.‫است‬ ‫شده‬ ‫گرفته‬ ‫کردن‬ ‫ادا‬ ‫شمرده‬ ‫معنای‬ ‫به‬

4. 4
‫کامی‬2
.‫دهند‬ ‫می‬ ‫تشکیل‬ ‫را‬‫می‬ ‫خارج‬ ‫دهان‬ ‫راه‬ ‫از‬ ‫هوا‬ ،‫برود‬ ‫باال‬ ‫پرده‬ ‫این‬ ‫اگر‬
.‫شوند‬ ‫می‬ ‫تولید‬ ‫دهانی‬ ‫آواهای‬ ‫حالت‬ ‫این‬ ‫در‬ .‫گردد‬‫باز‬ ‫یا‬ ‫پایین‬ ‫پرده‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫هم‬ ‫وقتی‬
‫آواهای‬ ‫حالت‬ ‫این‬ ‫در‬ .‫شود‬ ‫می‬ ‫فرستاده‬ ‫خیشومی‬ ‫حفره‬ ‫داخل‬ ‫به‬ ‫هوا‬ ‫جریان‬ ،‫باشد‬
.‫گیرند‬ ‫می‬ ‫شکل‬ ‫خیشومی‬
‫خیشومی‬ ‫حفره‬‫اما‬ ،‫کند‬ ‫نمی‬ ‫تغییر‬ ‫شکل‬ ‫و‬ ‫حجم‬ ‫لحاظ‬ ‫از‬‫حجم‬ ‫و‬ ‫شکل‬‫دهانی‬ ‫حفره‬
،‫ها‬ ‫لب‬ ‫حرکات‬ ‫با‬ ‫تواند‬ ‫می‬‫نیز‬ ‫حلق‬ ‫حجم‬ ‫و‬ ‫شکل‬ .‫یابد‬ ‫تغییر‬ ‫زبان‬ ‫و‬ ‫پایینی‬ ‫آرواره‬
‫حرکت‬ ‫واسطه‬ ‫به‬‫بدنه‬‫باال‬ ‫به‬ ‫حنجره‬ ‫حرکت‬ ‫موجب‬ ‫خود‬ ‫که‬ ، ‫عقب‬ ‫و‬ ‫جلو‬ ‫به‬ ‫زبان‬
‫کند‬ ‫می‬ ‫تغییر‬ ،‫گردد‬ ‫می‬ ‫پایین‬ ‫یا‬.
‫تصویر‬1‫ت‬ ‫دستگاه‬ .‫کلم‬
1-‫کام؛‬ ‫سخت‬2-‫ها؛‬ ‫لثه‬3-‫باالیی؛‬ ‫لب‬4-‫باالیی؛‬ ‫های‬ ‫دندان‬5-‫پایینی؛‬ ‫لب‬6-‫پایینی؛‬ ‫های‬ ‫دندان‬7-‫بخش‬
‫زبان؛‬ ‫پیشین‬8-‫زبان؛‬ ‫میانی‬ ‫بخش‬9-‫زبان؛‬ ‫پسین‬ ‫بخش‬11-‫زبان؛‬ ‫ریشه‬11-‫اپیگلوت‬‫؛‬12-‫شكاف‬
‫وستیبولی‬‫؛‬13-‫غضروف‬‫تیروئید‬‫؛‬14-‫غضروف‬‫كریكوئید‬‫؛‬15-‫انف‬ ‫حلق‬‫ی‬‫؛‬16-‫کام؛‬ ‫نرم‬17-‫زب‬‫ان‬
‫کوچک؛‬18-‫حنجره؛‬19-‫غضروف‬‫آریتنوئید‬‫؛‬21-‫مری؛‬21-.‫نای‬
‫پایین‬ ‫لب‬‫و‬ ‫دارد‬ ‫بیشتری‬ ‫تحرک‬‫ب‬ ‫تواند‬ ‫می‬‫ه‬‫باال‬ ‫لب‬‫تولید‬ ‫هنگام‬ ‫مثال‬ ‫(برای‬ ‫متصل‬
‫آواهای‬[п]،[б]،[м]،)‫یا‬‫نزدیک‬‫شو‬‫انگلیسی‬ ‫آوای‬ ‫تولید‬ ‫هنگام‬ ‫مثال‬ ‫(برای‬ ‫د‬
[w]‫به‬ ‫یا‬ )‫است‬ ‫شده‬ ‫شناخته‬ ‫روسی‬ ‫های‬ ‫لهجه‬ ‫برخی‬ ‫برای‬ ‫که‬‫باالیی‬ ‫های‬ ‫دندان‬
‫نزدیک‬‫گرد‬‫تولید‬ ‫هنگام‬ ‫مثال‬ ‫(برای‬ ‫د‬[в]،[ф]‫جمع‬ ‫با‬ ‫توانند‬ ‫می‬ ‫همچنین‬ ‫ها‬ ‫لب‬ .)
‫تولید‬ ‫هنگام‬ ‫مثال‬ ‫(برای‬ ‫آیند‬ ‫در‬ ‫لوله‬ ‫یک‬ ‫مجرای‬ ‫شکل‬ ‫به‬ ‫شدن‬[у]،[о].)
‫کننده‬ ‫تولید‬ ‫اندام‬ ‫ترین‬ ‫پرتحرک‬ ‫زبان‬‫گفتار‬‫است‬‫و‬ ‫بدنه‬ ‫و‬ ‫نوک‬ ‫بخش‬ ‫سه‬ ‫از‬ ‫که‬ ،
‫بدنه‬ .‫شود‬ ‫می‬ ‫تشکیل‬ ‫ریشه‬‫و‬ ‫میانی‬ ‫پیشین‬ ‫های‬ ‫بخش‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫کام‬ ‫به‬ ‫رو‬ ‫به‬ ‫زبان‬
.‫باشد‬ ‫می‬ ‫حلق‬ ‫انتهایی‬ ‫دیواره‬ ‫به‬ ‫رو‬ ‫نیز‬ ‫زبان‬ ‫ریشه‬ .‫شود‬ ‫می‬ ‫تقسیم‬ ‫پسین‬
2
Нёбная занавеска

5. 5
‫اصلی‬ ‫حرکات‬ ‫و‬ ‫دارند‬ ‫فعال‬ ‫نقشی‬ ‫دهانی‬ ‫حفره‬ ‫های‬ ‫اندام‬ ‫برخی‬ ‫آواها‬ ‫تولید‬ ‫برای‬
‫اندام‬ ‫سایر‬ ‫که‬ ‫حالی‬ ‫در‬ .‫دهند‬ ‫می‬ ‫انجام‬ ‫را‬ ‫نظر‬ ‫مورد‬ ‫آوای‬ ‫ادای‬ ‫برای‬ ‫الزم‬‫ها‬
‫اندام‬ ‫که‬ ،‫شوند‬ ‫می‬ ‫تبدیل‬ ‫محلی‬ ‫به‬ ‫ترتیب‬ ‫بدین‬ ‫و‬ ‫کنند‬ ‫نمی‬ ‫حرکتی‬ ‫و‬ ‫هستند‬ ‫غیرفعال‬
‫آن‬ ‫در‬ ‫فعال‬.‫نماید‬ ‫می‬ ‫ایجاد‬ ‫تالقی‬ ‫نقطه‬ ‫یک‬‫حفره‬ ‫این‬ ‫در‬،‫است‬ ‫فعال‬ ‫همواره‬ ‫زبان‬
‫غیرفعال‬ ‫همیشه‬ ‫کام‬ ‫سخت‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫دندان‬ ‫که‬ ‫حالی‬ ‫در‬‫ن‬‫می‬ ‫نیز‬ ‫کامی‬ ‫پرده‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫لب‬ .‫د‬
‫توان‬‫ن‬‫فع‬ ‫نقشی‬ ‫آواها‬ ‫تولید‬ ‫در‬ ‫د‬‫تولید‬ ‫برای‬ ً‫ال‬‫مث‬ .‫باشند‬ ‫داشته‬ ‫غیرفعال‬ ‫یا‬ ‫ال‬[п]‫لب‬
‫پای‬‫تولید‬ ‫برای‬ ‫یا‬ ‫است؛‬ ‫فعال‬ ‫غیر‬ ‫باال‬ ‫لب‬ ‫و‬ ‫فعال‬ ‫ین‬[у]‫برای‬ ‫و‬ ‫فعالند‬ ‫لب‬ ‫دو‬ ‫هر‬
‫تولید‬[а].‫باشند‬ ‫می‬ ‫فعال‬ ‫غیر‬ ‫دو‬ ‫هر‬
‫تحقیق‬ ‫های‬ ‫روش‬‫روی‬‫نحوه‬‫آوا‬ ‫تولید‬‫ها‬
‫با‬ ‫توان‬ ‫می‬ ‫را‬ ‫آواها‬ ‫تولید‬ ‫نحوه‬‫روش‬‫نگری‬ ‫خویشتن‬‫ق‬ ‫مطالعه‬ ‫مورد‬‫بدین‬ .‫داد‬ ‫رار‬
‫کرد‬ ‫بررسی‬ ‫و‬ ‫تحلیل‬ ‫را‬ ‫آوا‬ ‫کننده‬ ‫تولید‬ ‫های‬ ‫اندام‬ ‫های‬ ‫ماهیچه‬ ‫حاالت‬ ‫که‬ ‫معنا‬‫و‬
‫ها‬ ‫لب‬ ‫فعالیت‬ ‫چگونگی‬ ‫فهمیدن‬ .‫نمود‬ ‫مشخص‬ ‫را‬ ‫ها‬ ‫آن‬ ‫تولید‬ ‫شیوه‬ ‫ترتیب‬ ‫بدین‬
.‫است‬ ‫ای‬ ‫ساده‬ ‫کار‬ ‫مختلف‬ ‫آواهای‬ ‫تولید‬ ‫هنگام‬‫صورت‬ ‫به‬ ‫وقتی‬ ‫ها‬ ‫آن‬ ‫حاالت‬
‫لب‬ ‫وقتی‬ ‫یا‬ ‫آیند‬ ‫درمی‬ ‫لوله‬ ‫مجرای‬‫باالیی‬ ‫های‬ ‫دندان‬ ‫به‬ ‫یا‬ ‫متصل‬ ‫باال‬ ‫لب‬ ‫به‬ ‫پایین‬
‫وضعیت‬ ‫و‬ ‫حرکت‬ ‫چگونگی‬ ‫توان‬ ‫می‬ .‫است‬ ‫مشهود‬ ً‫ال‬‫کام‬ ،‫شود‬ ‫می‬ ‫نزدیک‬
‫تولید‬ ‫نحوه‬ ‫جفت‬ ‫جفت‬ ‫مقایسه‬ ‫با‬ ‫ویژه‬ ‫به‬ ،‫آواها‬ ‫تولید‬ ‫هنگام‬ ‫را‬ ‫زبان‬ ‫قرارگیری‬
‫خود‬ ‫به‬ ‫مختلف‬ ‫وجوه‬ ‫از‬ ‫تا‬ ‫کند‬ ‫می‬ ‫کمک‬ ‫ما‬ ‫به‬ ‫آینه‬ .‫ساخت‬ ‫مشخص‬ ‫مختلف‬ ‫آواهای‬
‫و‬ ‫بنگریم‬.‫شویم‬ ‫دقیق‬ ‫دهانی‬ ‫حفره‬ ‫درون‬ ‫های‬ ‫اندام‬ ‫و‬ ‫لبی‬ ‫آواهای‬ ‫تولید‬ ‫چگونگی‬ ‫در‬
‫رو‬ ‫شمع‬ ‫یک‬‫ش‬‫تواند‬ ‫می‬ ‫ن‬‫دهانی‬ ‫حفره‬ ‫داخل‬ ‫از‬ ‫آوا‬ ‫تولید‬ ‫جایگاه‬ ‫بازدم‬ ‫طریق‬ ‫از‬
.‫دهد‬ ‫نشان‬ ‫ما‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫خیشومی‬ ‫یا‬ )‫جانبی‬ ‫یا‬ ‫میانی‬ ‫(بخش‬
‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫توان‬ ‫می‬ ‫را‬ ‫آوا‬ ‫تولید‬ ‫نحوه‬‫های‬ ‫روش‬‫ابزار‬‫ی‬‫مطال‬ ‫مورد‬ ‫نیز‬‫قرار‬ ‫عه‬
.‫داد‬‫عکسبرداری‬ ‫روش‬.‫کنیم‬ ‫ثبت‬ ‫را‬ ‫ها‬ ‫لب‬ ‫حرکات‬ ‫کند‬ ‫می‬ ‫کمک‬ ‫ما‬ ‫به‬‫از‬ ‫پس‬
‫با‬ ‫مختلف‬ ‫آواهای‬ ‫تولید‬‫عکس‬‫مخصوص‬ ‫ماده‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫کام‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫دندان‬ ،‫زبان‬ ‫از‬ ‫گرفتن‬
‫چنین‬ .‫نمایند‬ ‫می‬ ‫معین‬ ‫را‬ ‫ها‬ ‫دندان‬ ‫و‬ ‫کام‬ ‫با‬ ‫زبان‬ ‫تماس‬ ‫مساحت‬ ،‫اند‬ ‫شده‬ ‫چرب‬
‫گ‬ ‫ها‬ ‫دندان‬ ‫و‬ ‫کام‬ ،‫زبان‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫هایی‬ ‫عکس‬‫ترتیب‬ ‫به‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫رفته‬‫لینگوگرام‬،

6. 6
‫ا‬‫ُنتوگرام‬‫د‬ُ‫و‬‫پاالتوگرام‬‫(تصاویر‬ .‫شوند‬ ‫می‬ ‫نامیده‬2‫تا‬4‫از‬ ‫کار‬ ‫این‬ ‫برای‬ .)‫کام‬
‫مصنوعی‬‫نیز‬‫و‬ ‫نازک‬ ‫ای‬ ‫صفحه‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫بار‬ ‫هر‬ ‫برای‬ .‫کنند‬ ‫می‬ ‫استفاده‬
‫زبان‬ ‫تماس‬ ‫دقیق‬ ‫مکان‬ ‫تعیین‬ ‫امکان‬ ‫که‬ ،‫رود‬ ‫می‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫سنسور‬ ‫به‬ ‫مجهز‬ ‫پالستیکی‬
‫ف‬ ‫را‬.‫آورد‬ ‫می‬ ‫راهم‬‫مشخص‬ ‫آواهای‬ ‫تولید‬ ‫هنگام‬ ‫در‬ ‫صوت‬ ‫تولید‬ ‫های‬ ‫اندام‬ ‫شمای‬
‫با‬ ‫شده‬ ‫گرفته‬ ‫های‬ ‫عکس‬ ‫طریق‬ ‫از‬‫اشعه‬‫ایکس‬‫یا‬‫توموگر‬‫ام‬‫برای‬ .‫آید‬ ‫می‬ ‫دست‬ ‫به‬
‫جریان‬ ‫خصوص‬ ‫در‬ ‫تحقیق‬‫گفتار‬‫از‬‫اشعه‬ ‫با‬ ‫عکسبرداری‬‫ایکس‬.‫شود‬ ‫می‬ ‫استفاده‬
‫دیدن‬ ‫برای‬‫از‬ ‫حنجره‬ ‫فعالیت‬ ‫نحوه‬ ‫و‬ ‫حلق‬‫الرنگو‬‫سکوپ‬‫(یک‬‫روی‬ ‫که‬ ‫عدسی‬
‫یا‬ )‫گرفته‬ ‫قرار‬ ‫دراز‬ ‫و‬ ‫باریک‬ ‫قلمی‬‫آندوسکوپ‬‫مجهز‬ ‫باریک‬ ‫ای‬ ‫(لوله‬‫به‬‫سیستم‬
‫حرکت‬ .‫کنند‬ ‫می‬ ‫استفاده‬ )‫انتها‬ ‫در‬ ‫کوچکی‬ ‫المپ‬ ‫و‬ ‫اپتیک‬‫نیز‬ ‫صوتی‬ ‫تارهای‬‫با‬
‫که‬ ‫عکسی‬‫توسط‬‫گلوتوگراف‬‫الکترونی‬،‫شود‬ ‫می‬ ‫تهیه‬ ‫حنجره‬ ‫ناحیه‬ ‫و‬ ‫گردن‬ ‫از‬
.‫گردد‬ ‫می‬ ‫ثبت‬

7. 7
‫تصویر‬2‫پاالتوگرام‬ .‫همخوان‬ )‫پایین‬ ‫(در‬ ‫لینگوگرام‬ ‫و‬ )‫باال‬ ‫(در‬[н])‫ک.باله‬ ‫توسط‬ ‫شده‬ ‫(تهیه‬

8. 8
‫ب‬
‫تصویر‬3‫همخوان‬ ‫پاالتوگرام‬ ‫شمای‬ )‫الف‬ .[с]‫واژه‬ ‫در‬сам
‫همخوان‬ ‫لینگوگرام‬ )‫ب‬[с]‫واژه‬ ‫در‬осаʹ)‫کوزنیتسوا‬ .‫آ.ام‬ ‫توسط‬ ‫شده‬ ‫(تهیه‬
‫مح‬ ‫لینگوگرام‬ ‫در‬ ‫تیره‬ ‫بخش‬ ‫و‬ ‫پاالتوگرام‬ ‫شمای‬ ‫در‬ ‫خورده‬ ‫هاشور‬ ‫بخش‬‫دندان‬ ‫و‬ ‫کام‬ ‫با‬ ‫زبان‬ ‫تماس‬ ‫های‬ ‫ل‬
.‫باشد‬ ‫می‬ ‫آینه‬ ‫در‬ ‫زبان‬ ‫انعکاس‬ ‫لینگوگرام‬ ‫باالیی‬ ‫بخش‬ .‫هستند‬ ‫کناری‬ ‫های‬

9. 9
‫تصویر‬4‫پاالتوگرا‬ .‫همخوان‬ ‫برای‬ ‫پایینی‬ ‫های‬ ‫دندان‬ )‫پایین‬ ‫(در‬ ‫ادنتوگرام‬ ‫و‬ )‫باال‬ ‫(در‬ ‫م‬[с]‫واژه‬ ‫در‬осаʹ
)‫اسکاالزوب‬ .‫ال.گ‬ ‫توسط‬ ‫شده‬ ‫(تهیه‬ ‫ها‬ ‫آن‬ ‫شمای‬ ‫و‬
‫هاشور‬ ‫بخش‬‫خو‬‫می‬ ‫پایینی‬ ‫های‬ ‫لثه‬ ‫و‬ ‫دندان‬ ‫با‬ ‫زبان‬ ‫نوک‬ ‫پایینی‬ ‫بخش‬ ‫تماس‬ ‫محل‬ ‫ادنتوگرام‬ ‫شمای‬ ‫در‬ ‫رده‬
.‫باشد‬
3-‫صوتی‬ ‫آواشناسی‬
‫ویژگی‬‫صوتی‬‫آواهای‬‫گفتار‬
‫به‬‫نوسانات‬‫موجی‬‫در‬‫محیط‬‫های‬‫قابل‬‫ارتجاع‬‫مانند‬‫هوا‬‫آب‬ ،... ‫و‬‫گوش‬ ‫توسط‬ ‫که‬
،‫شوند‬ ‫می‬ ‫حس‬‫آوا‬.‫شود‬ ‫می‬ ‫گفته‬‫این‬‫نوسانات‬‫م‬‫ع‬ً‫ال‬‫و‬‫در‬‫نتیجه‬‫ار‬‫تعاشات‬‫اجسامی‬
،‫زنگوله‬ ‫مانند‬‫سیم‬‫های‬‫ابزارآالت‬،‫موسیقی‬‫تار‬‫های‬‫صوتی‬‫انسان‬‫به‬ ... ‫و‬‫وجود‬
‫می‬‫آیند‬.‫جسم‬‫مرتعش‬‫وقفه‬ ‫بی‬‫امواج‬‫قابل‬‫ارتجاع‬‫ی‬‫که‬ ،‫کند‬ ‫می‬ ‫تولید‬‫از‬‫و‬ ‫انقباض‬

10. 10
‫دیگر‬ ‫های‬ ‫محیط‬ ‫یا‬ ‫هوا‬ ‫های‬ ‫مولکول‬ ‫پی‬ ‫در‬ ‫پی‬ ‫انبساط‬‫شوند‬ ‫می‬ ‫تشکیل‬.‫این‬‫امواج‬
‫به‬‫گوش‬‫ما‬‫می‬‫رسند‬،‫روی‬‫پرده‬‫صماخ‬‫اثر‬‫گذارند‬ ‫می‬‫و‬‫را‬ ‫آواها‬ ‫ما‬ ‫ترتیب‬ ‫بدین‬
.‫شنویم‬ ‫می‬‫آواها‬‫از‬‫لحاظ‬‫ارتفاع‬،،‫نیرو‬‫طول‬‫و‬‫طنین‬‫باهم‬‫م‬‫تفاوت‬.‫ند‬
‫ارتفاع‬‫آو‬‫ا‬‫به‬‫بسامد‬‫نوسانات‬‫بستگی‬:‫دارد‬‫زمان‬ ‫واحد‬ ‫در‬ ‫نوسانات‬ ‫بسامد‬ ‫هرچه‬
‫با‬ ‫کمتر‬ ‫زمانی‬ ‫واحد‬ ‫همان‬ ‫در‬ ‫نوسانات‬ ‫تعداد‬ ‫هرچه‬ ‫و‬ ‫تر‬ ‫بلند‬ ‫آوا‬ ،‫باشد‬ ‫بیشتر‬،‫شد‬
‫آوا‬‫کوتاهتر‬.‫است‬،)‫هرتز‬ .‫گ‬ .‫ار‬ ‫آلمانی‬ ‫فیزیکدان‬ ‫افتخار‬ ‫هرتز(به‬ ‫آوا‬ ‫بسامد‬ ‫واحد‬
‫محدوده‬ ‫در‬ ‫آواهایی‬ ‫شنیدن‬ ‫به‬ ‫قادر‬ ‫انسان‬ ‫گوش‬ .‫است‬ ‫ثانیه‬ ‫در‬ ‫نوسان‬ ‫یک‬ ‫یعنی‬16
‫تا‬211119.‫باشد‬ ‫می‬ ‫هرتز‬‫ما‬‫آواهای‬‫کوتاه‬‫تر‬‫از‬16‫هرتز‬‫و‬ )‫صوت‬ ‫(مادون‬
‫از‬ ‫بلندتر‬21111‫ر‬ )‫صوت‬ ‫(ماوراء‬ ‫هرتز‬‫مانند‬ ‫حیوانات‬ ‫برخی‬ ‫اما‬ ،‫شنویم‬ ‫نمی‬ ‫ا‬
.‫شنوند‬ ‫می‬ ‫نیز‬ ‫را‬ ‫آواها‬ ‫...این‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫روباه‬ ،‫ها‬ ‫سگ‬ ،‫ها‬ ‫خفاش‬ ،‫ها‬ ‫دلفین‬
‫ارتفاع‬‫های‬ ‫ویژگی‬ ‫اساس‬ ‫همین‬ ‫بر‬ .‫است‬ ‫متفاوت‬ ‫فرد‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫گفتار‬ ‫آواهای‬ ‫متوسط‬
‫بین‬ ‫(محدوده‬ ‫باس‬ ‫مردها‬ ‫در‬ ‫گردد؛‬ ‫می‬ ‫مشخص‬ ‫نیز‬ ‫خوانندگان‬ ‫صدای‬81‫تا‬351
‫باریتون‬ ،)‫هرتز‬‫(بین‬111‫تا‬411‫(بین‬ ‫تنور‬ ،)‫هرتز‬131‫تا‬531‫در‬ ‫و‬ )‫هرتز‬
‫(بین‬ ‫کنترالتو‬ ‫زنان‬171‫تا‬711‫(بین‬ ‫متزوسوپرانو‬ ،)‫هرتز‬221‫تا‬881،)
‫(بین‬ ‫سوپرانو‬261‫تا‬1151‫(بین‬ ‫کلراتو‬ ‫سوپرانو‬ ‫و‬ )331‫تا‬1411‫اما‬ .)‫هرتز‬
‫باس‬ ‫خوانندگان‬ ‫ترین‬ ‫معروف‬‫قادرند‬‫کوتاه‬‫ها‬ ‫نت‬ ‫ترین‬‫حدود‬ ‫بسامد‬ ‫با‬51‫و‬ ‫هرتز‬
‫حدود‬ ‫بسامد‬ ‫با‬ ‫ها‬ ‫نت‬ ‫بلندترین‬ ‫زن‬ ‫خوانندگان‬ ‫بهترین‬2111.‫بخوانند‬ ‫را‬ ‫هرتز‬
‫تغییر‬‫ارتفاع‬‫در‬ .‫گردد‬ ‫می‬ ‫گفتار‬ ‫آهنگ‬ ‫گیری‬ ‫شکل‬ ‫موجب‬ ‫گفتار‬ ‫جریان‬ ‫در‬ ‫آواها‬
‫ها‬ ‫زبان‬ ‫برخی‬‫ارتفاع‬‫ابزاری‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫سیالب‬ ‫محدوده‬ ‫در‬ ‫آن‬ ‫تغییر‬ ‫و‬ ‫نواخت‬
‫ک‬ ‫به‬ ‫هم‬ ‫از‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ ‫واژه‬ ‫تمییز‬ ‫برای‬.‫رود‬ ‫می‬ ‫ار‬
‫نیروی‬ ،‫باشد‬ ‫بیشتر‬ ‫دامنه‬ ‫این‬ ‫هرچه‬ ‫دارد؛‬ ‫بستگی‬ ‫نوسانات‬ ‫دامنه‬ ‫به‬ ‫صدا‬ ‫نیروی‬
.‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫بیشتر‬ ‫آوا‬‫کوتاه‬ ‫تماس‬ ‫اگر‬ .‫است‬ ‫مرتبط‬ ‫آن‬ ‫نیروی‬ ‫با‬ ‫آوا‬ ‫بلندی‬‫ی‬‫سیم‬ ‫با‬
‫بکشیم‬ ‫را‬ ‫سیم‬ ‫قدرت‬ ‫با‬ ‫اگر‬ ‫اما‬ .‫شود‬ ‫می‬ ‫تولید‬ ‫ضعیفی‬ ‫آوای‬ ،‫باشیم‬ ‫داشته‬ ‫گیتار‬
‫بسی‬ ‫آوای‬ ،‫کنیم‬ ‫رها‬ ‫وسپس‬‫دامنه‬ ‫که‬ ،‫است‬ ‫علت‬ ‫بدان‬ ‫این‬ .‫گردد‬ ‫می‬ ‫تولید‬ ‫بلندتری‬ ‫ار‬
‫در‬ ‫سیم‬ ‫نوسانات‬‫مورد‬.‫است‬ ‫بیشتر‬ ‫دوم‬

11. 11
،‫کند‬ ‫می‬ ‫ایجاد‬ ‫صماخ‬ ‫پرده‬ ‫جمله‬ ‫از‬ ،‫اجسام‬ ‫سطح‬ ‫روی‬ ‫آوا‬ ‫که‬ ‫فشاری‬ ‫با‬ ‫آوا‬ ‫نیروی‬
‫آوا‬ ‫فشار‬ ‫میزان‬ .‫کند‬ ‫می‬ ‫ایجاد‬ ‫بیشتری‬ ‫فشار‬ ،‫باشد‬ ‫تر‬ ‫قوی‬ ‫آوا‬ ‫هرچه‬ .‫است‬ ‫مرتبط‬
‫بل‬ ‫یعنی‬ ،‫نیرو‬ ‫واحد‬ ‫با‬‫اندازه‬ )‫بل‬ ‫گراهام‬ ‫الکساندر‬ ‫امریکایی‬ ‫مخترع‬ ‫افتخار‬ ‫(به‬
‫واحدی‬ ‫علت‬ ‫همین‬ ‫به‬ ،‫شود‬ ‫می‬ ‫محسوب‬ ‫بزرگی‬ ‫بسیار‬ ‫واحد‬ ‫بل‬ ‫اما‬ .‫شود‬ ‫می‬ ‫گیری‬
‫ب‬ ‫ده‬‫راب‬‫ب‬ ‫کوچکتر‬ ‫ر‬‫ه‬‫بل‬ ‫دسی‬ ‫نام‬.‫گردید‬ ‫انتخاب‬
‫نجوا‬ ،‫بل‬ ‫دسی‬ ‫صفر‬ ‫مسموعیت‬ ‫آستانه‬11‫تا‬21‫معمولی‬ ‫صحبت‬ ،‫بل‬ ‫دسی‬41‫تا‬
61‫خ‬ ‫در‬ ‫سروصدا‬ ،‫بل‬ ‫دسی‬‫از‬ ‫بیش‬ ‫بزرگ‬ ‫شهرهای‬ ‫های‬ ‫یابان‬81،‫بل‬ ‫دسی‬
‫رعد‬ ‫نزدیک‬ ‫صدای‬121‫آستانه‬ ،‫بل‬ ‫دسی‬‫گوش‬ ‫در‬ ‫درد‬ ‫احساس‬131‫و‬ ‫بل‬ ‫دسی‬
‫فاصله‬ ‫در‬ ‫فضایی‬ ‫سفینه‬ ‫صدای‬45‫متری‬181‫بل‬ ‫دسی‬3
.‫باشد‬ ‫می‬
‫شرایط‬ ‫به‬ ‫امر‬ ‫این‬ .‫کنیم‬ ‫می‬ ‫استفاده‬ ‫متفاوت‬ ‫نیروی‬ ‫با‬ ‫آواهایی‬ ‫از‬ ‫خود‬ ‫گفتار‬ ‫در‬ ‫ما‬
‫بستگی‬ ‫ارتباط‬ ‫برقراری‬‫فاصله‬ ‫هم‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫کسانی‬ ‫و‬ ‫نزدیکند‬ ‫هم‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫افرادی‬ ‫دارد؛‬
‫دهنده‬ ‫بازتاب‬ ‫تواند‬ ‫می‬ ‫بلندتر‬ ‫تلفظ‬ .‫کنند‬ ‫تلفظ‬ ‫متفاوتی‬ ‫بلندی‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫ها‬ ‫واژه‬ ‫باید‬ ‫دارند‬
.‫باشد‬ ‫گفتار‬ ‫احساسات‬ً‫ال‬‫معمو‬‫های‬ ‫واکه‬ ‫و‬ )‫(آهسته‬ ‫تر‬ ‫ضعیف‬ ‫تکیه‬ ‫بی‬ ‫های‬ ‫واکه‬
.‫هستند‬ )‫(بلند‬ ‫تر‬ ‫قوی‬ ‫دار‬ ‫تکیه‬
‫در‬ ‫آوا‬ ‫تداوم‬ ‫به‬‫طو‬ ‫زمان‬‫ل‬.‫شود‬ ‫می‬ ‫گفته‬ ‫آوا‬‫طو‬‫ل‬‫یا‬ ‫ثانیه‬ ‫هزارم‬ ‫در‬ ‫گفتار‬ ‫آواهای‬
،‫آلمانی‬ ،‫انگلیسی‬ ‫مانند‬ ‫ها‬ ‫زبان‬ ‫برخی‬ ‫در‬ .‫شود‬ ‫می‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫ثانیه‬ ‫میلی‬
‫واکه‬ ‫روسی‬ ‫زبان‬ ‫در‬ .‫هستند‬ ‫متمایز‬ ‫هم‬ ‫از‬ ‫بلند‬ ‫و‬ ‫کوتاه‬ ‫های‬ ‫واکه‬ ‫چکی‬ ‫و‬ ‫فرانسوی‬
‫ت‬ ‫بدین‬ .‫بلندترند‬ ‫تکیه‬ ‫بدون‬ ‫های‬ ‫واکه‬ ‫از‬ ‫دار‬ ‫تکیه‬ ‫های‬‫طول‬ ‫رتیب‬[а]‫در‬ ‫دار‬ ‫تکیه‬
‫واژه‬сад‫تواند‬ ‫می‬ ،‫شده‬ ‫تلفظ‬ ‫طبیعی‬ ‫سرعت‬ ‫با‬ ‫که‬151‫ثانیه‬ ‫میلی‬‫درحالی‬ .‫باشد‬
‫که‬‫واژه‬ ‫در‬ ‫واکه‬ ‫نخستین‬ ‫طول‬сады111‫در‬ ‫واکه‬ ‫نخستین‬ ‫طول‬ ‫و‬ ‫ثانیه‬ ‫میلی‬
‫واژه‬садовод51‫میلی‬.‫است‬ ‫ثانیه‬
3
‫شدی‬ ‫فشار‬ ‫اثر‬ ‫بر‬ ‫صماخ‬ ‫پرده‬ ‫تا‬ ،‫بگیرند‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫های‬ ‫گوش‬ ‫شلیک‬ ‫هنگام‬ ‫باید‬ ‫اندازها‬ ‫خمپاره‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫توپچی‬.‫نشود‬ ‫پاره‬ ‫د‬
‫شهر‬ ‫درباره‬ ‫است‬ ‫آمده‬ ‫حکایتی‬ ‫انجیل‬ ‫در‬«‫اریحا‬»‫اس‬ ‫بنی‬ ‫تصرفقوم‬ ‫به‬ ‫که‬ ،‫بحرالموت‬ ‫شمالی‬ ‫ساحل‬ ‫در‬ ‫فلسطین‬ ‫در‬ ‫واقع‬‫ر‬‫ها‬ ‫آن‬ .‫درآمد‬ ‫اییل‬
‫بن‬ ‫روحانیون‬ ‫آنگاه‬ .‫بود‬ ‫مستحکم‬ ‫و‬ ‫بلند‬ ‫نیز‬ ‫شهر‬ ‫دیوارهای‬ ‫و‬ ‫بودند‬ ‫بسته‬ ‫را‬ ‫دروازه‬ ‫شهر‬ ‫ساکنین‬ ‫اما‬ ،‫کردند‬ ‫محاصره‬ ‫را‬ ‫شهر‬ ‫دورتادور‬‫اسراییل‬ ‫ی‬
‫دیوارهای‬ .‫بزنند‬ ‫فریاد‬ ‫بلند‬ ‫و‬ ‫بدمند‬ ‫شیپورها‬ ‫تمام‬ ‫درون‬ ‫در‬ ‫کوچک‬ ‫جنگی‬ ‫شیپورهای‬ ‫با‬ ‫سربازان‬ ‫تا‬ ‫دادند‬ ‫دستور‬‫اریحا‬.‫فروریختند‬ ‫و‬ ‫نیاوردند‬ ‫تاب‬
‫اصطالح‬«труба иерихонская»‫(شیپور‬‫اریحا‬‫م‬ ‫نشات‬ ‫جا‬ ‫همین‬ ‫از‬ ،‫زنند‬ ‫می‬ ‫فریاد‬ ‫خراش‬ ‫گوش‬ ‫و‬ ‫بلند‬ ‫صدایی‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫افرادی‬ ‫برای‬ ).‫گیرد‬ ‫ی‬

12. 12
‫فرد‬ ‫به‬ ‫منحصر‬ ‫ویژگی‬ ‫آوا‬ ‫طنین‬،‫آن‬ ‫طیف‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫که‬ ،‫آواست‬ ‫زمینه‬ ‫پس‬ ‫و‬‫یعنی‬
.‫گردد‬ ‫می‬ ‫مشخص‬ ‫تکمیلی‬ ‫و‬ ‫اصلی‬ ‫نواخت‬ ‫میان‬ ‫نسبت‬
‫شده‬ ‫کشیده‬ ‫سیم‬ ‫اگر‬‫موسیقی‬ ‫آلت‬‫کنیم‬ ‫رها‬ ‫بعد‬ ‫و‬ ‫بکشیم‬ ‫دوباره‬ ‫را‬‫شود‬ ‫می‬ ‫مرتعش‬ ،
‫به‬ ‫وادار‬ ‫را‬ ‫ها‬ ‫بخش‬ ‫باقی‬ ‫و‬ ‫داریم‬ ‫نگه‬ ‫ثابت‬ ‫را‬ ‫سیم‬ ‫وسط‬ ‫اگر‬ .‫گردد‬ ‫می‬ ‫تولید‬ ‫آوا‬ ‫و‬
‫آوای‬ ،‫کنیم‬ ‫ارتعاش‬‫سیم‬ ‫اصلی‬ ‫نواخت‬ ‫از‬ ‫بلندتر‬ ‫برابر‬ ‫دو‬ ‫که‬ ‫شنیدف‬ ‫خواهیم‬ ‫را‬ ‫ی‬
‫اما‬ .‫باشد‬ ‫می‬ ‫آن‬ ‫کل‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬ ‫برابر‬ ‫دو‬ ‫سیم‬ ‫نیمه‬ ‫نوسانات‬ ‫بسامد‬ ‫واقع‬ ‫در‬ ‫است؛‬
‫نداریم‬ ‫نگه‬ ‫ثابت‬ ‫را‬ ‫سیم‬ ‫وسط‬ ‫وقتی‬،‫شود؛‬ ‫می‬ ‫مرتعش‬ ‫سیم‬ ‫کل‬ ‫اصلی‬ ‫نوسان‬ ‫جز‬ ‫به‬
‫ع‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬ . ... ‫و‬ ‫هشتم‬ ،‫چهارم‬ ‫های‬ ‫بخش‬ ‫هم‬ ‫و‬ ‫آن‬ ‫نیمه‬ ‫دو‬ ‫هم‬‫نواخت‬ ‫بر‬ ‫الوه‬
‫شکل‬ ‫سیم‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ ‫بخش‬ ‫نوسانات‬ ‫توسط‬ ‫که‬ ،‫دارند‬ ‫وجود‬ ‫هایی‬ ‫نواخت‬ ‫اصلی‬
‫ها‬ ‫نواخت‬ ‫این‬ .‫اند‬ ‫گرفته‬‫فرع‬ ‫های‬ ‫نواخت‬‫ی‬‫یا‬ُ‫ا‬‫ورتن‬.‫شوند‬ ‫می‬ ‫نامیده‬
‫های‬ ‫نواخت‬ ‫اصلی‬ ‫ویژگی‬‫فرع‬‫برابر‬ ‫چندین‬ ‫همواره‬ ‫بسامدشان‬ ‫که‬ ،‫است‬ ‫این‬ ‫ی‬
‫اگر‬ ‫مثال‬ ‫برای‬ .‫است‬ ‫اصلی‬ ‫نواخت‬ ‫بسامد‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬‫اصلی‬ ‫نواخت‬ ‫بسامد‬111
‫های‬ ‫نواخت‬ ،‫باشد‬ ‫هرتز‬‫فرع‬‫بسامد‬ ‫با‬ ‫ی‬211،311،411‫ایجاد‬ ‫هرتز‬ ... ‫و‬
‫شد‬ ‫خواهند‬‫های‬ ‫نواخت‬ ‫نیروی‬ ‫هرچه‬ .‫فرع‬‫تر‬ ‫ضعیف‬ ‫نوسان‬ ‫دامنه‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫یایجاد‬
.‫است‬ ‫بیشتر‬ ‫بسامد‬ ،‫باشد‬‫تصویر‬ .‫(نک‬5.)
‫های‬ ‫نواخت‬ ‫و‬ ‫اصلی‬ ‫نواخت‬ ‫دامنه‬ ‫نسبت‬‫فرع‬‫تشدید‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫ی‬‫یا‬
.‫کند‬ ‫تغییر‬ ‫کننده‬ ‫تشدید‬ ‫در‬ ‫ها‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫برخی‬ ‫تضعیف‬
‫حجیم‬ ‫کننده‬ ‫تشدید‬‫چوبی‬ ‫بدنه‬ ،‫دریایی‬ ‫صدف‬ ،‫خالی‬ ‫اتاق‬ ‫مانند‬ ‫توخالی‬ ‫اجسام‬ ‫به‬
‫و‬ ‫گیتار‬‫شیپور‬‫و‬ ‫حجم‬ ‫و‬ ‫شکل‬ ‫از‬ ‫حجیمی‬ ‫کنده‬ ‫تشدید‬ ‫هر‬ .‫شود‬ ‫می‬ ‫گفته‬ ‫ارگ‬
‫نزدیکی‬ ‫در‬ ‫اگر‬ .‫است‬ ‫برخوردار‬ ‫خود‬ ‫خاص‬ ‫نواسانات‬ ‫بسامد‬ ‫از‬ ‫آن‬ ‫با‬ ‫متناسب‬
‫تش‬‫برابر‬ ‫چندین‬ ،‫شود‬ ‫تولید‬ ‫کننده‬ ‫تشدید‬ ‫بسامد‬ ‫با‬ ‫با‬ ‫برابر‬ ‫بسامد‬ ‫با‬ ‫آوایی‬ ‫کننده‬ ‫دید‬
‫هوا‬ ‫نوسانات‬ ‫زیرا‬ ‫شد؛‬ ‫خواهد‬ ‫بلندتر‬‫ی‬‫واکنشی‬ ‫نوسانات‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫آوا‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫ناشی‬
‫پدیده‬ ‫این‬ ‫به‬ .‫شوند‬ ‫می‬ ‫تقویت‬ ‫کننده‬ ‫تشدید‬ ‫های‬ ‫دیواره‬)‫(رزونانس‬ ‫تشدید‬‫می‬ ‫گفته‬
.‫شود‬

13. 13
‫تصویر‬5.‫مور‬ ‫های‬ ‫نواخت‬:‫حاصله‬ ‫نوسان‬ ‫و‬ ‫نخست‬ ‫فرعی‬ ‫نواخت‬ ،‫ب‬
---‫بسامد‬ ،‫اصلی‬ ‫نواخت‬111‫هرتز؛‬
‫ن‬ .......‫بسامد‬ ،‫نخست‬ ‫فرعی‬ ‫واخت‬211‫هرتز؛‬
—‫حاصله‬ ‫نوسان‬–‫نخست‬ ‫فرعی‬ ‫نواخت‬ ‫و‬ ‫اصلی‬ ‫نواخت‬ ‫مجموع‬
‫و‬ ‫اصلی‬ ‫نواخت‬ ‫از‬ ‫ترکیبی‬ ‫شامل‬ ‫که‬ ‫مرکب‬ ‫آوای‬ ‫در‬‫فرع‬‫کننده‬ ‫تشدید‬ ‫یک‬ ،‫است‬ ‫ی‬
‫ت‬ ‫را‬ ‫اصلی‬ ‫نواخت‬ ‫است‬ ‫قادر‬‫نواخت‬ ‫چند‬ ‫یا‬ ‫یک‬ ‫تواند‬ ‫می‬ ‫دیگری‬ ‫و‬ ‫کند‬ ‫قویت‬‫فرع‬‫ی‬
‫اگر‬ ‫ترتیب‬ ‫بدین‬ .‫شوند‬ ‫می‬ ‫ایجاد‬ ‫مختلف‬ ‫طنین‬ ‫با‬ ‫آواهایی‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬ .‫نماید‬ ‫تقویت‬ ‫را‬
،‫شود‬ ‫استفاده‬ ‫باالالیکا‬ ‫سپس‬ ‫و‬ ‫ماندولینا‬ ،‫گیتار‬ ‫در‬ ‫ترتیب‬ ‫به‬ ‫ثابت‬ ‫سیم‬ ‫یک‬ ‫از‬
‫شد‬ ‫خواهند‬ ‫شنیده‬ ‫متفاوتی‬ ‫آواهای‬‫واقع‬ ‫.در‬‫این‬ ‫متفاوت‬ ‫های‬ ‫بدنه‬‫که‬ ‫موسیقی‬ ‫آالت‬
.‫کنند‬ ‫می‬ ‫تولید‬ ‫مختلف‬ ‫طنین‬ ‫با‬ ‫آواهایی‬ ،‫کنند‬ ‫می‬ ‫ایفا‬ ‫را‬ ‫کننده‬ ‫تشدید‬ ‫نقش‬
.‫گردد‬ ‫موجود‬ ‫آواهای‬ ‫برخی‬ ‫تضعیف‬ ‫موجب‬ ‫تواند‬ ‫می‬ ‫تشدید‬ ‫بر‬ ‫عالوه‬ ‫کننده‬ ‫تشدید‬
‫تضعیف‬ ‫مبله‬ ‫اتاق‬ ‫در‬ ‫اما‬ ،‫شوند‬ ‫می‬ ‫تشدید‬ ‫آواها‬ ‫خالی‬ ‫اتاق‬ ‫در‬ ‫که‬ ،‫است‬ ‫مشخص‬
‫و‬ ‫سخت‬ ‫سطح‬ .‫شوند‬ ‫می‬‫هموار‬‫دیوا‬،‫دهد‬ ‫می‬ ‫انعکاس‬ ‫را‬ ‫آوا‬ ‫کننده‬ ‫تشدید‬ ‫های‬ ‫ره‬
‫و‬ ‫نرم‬ ‫سطح‬ ‫که‬ ‫حالی‬ ‫در‬‫موجب‬ ‫شل‬.‫شود‬ ‫می‬ ‫آن‬ ‫تضعیف‬
.‫روند‬ ‫می‬ ‫شمار‬ ‫به‬ ‫کننده‬ ‫تشدید‬ ‫نیز‬ ‫ما‬ ‫حلق‬ ‫و‬ ‫خیشومی‬ ‫و‬ ‫دهانی‬ ‫های‬ ‫حفره‬‫با‬ ‫ما‬
‫تغییر‬ ،‫تحتانی‬ ‫آرواره‬ ‫آوردن‬ ‫پایین‬ ،‫طرفین‬ ‫یا‬ ‫باال‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫خود‬ ‫های‬ ‫لب‬ ‫کشیدن‬
‫دهانی‬ ‫حفره‬ ‫در‬ ‫زبان‬ ‫جایگاه‬‫خیشومی‬ ‫حفره‬ ‫اتصال‬ ‫و‬‫کننده‬ ‫تشدید‬ ‫شکل‬ ‫و‬ ‫حجم‬
‫در‬ ‫که‬ ‫را‬ ‫ترکیبی‬ ‫آوای‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ ‫بخش‬ ‫طریق‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫دهیم‬ ‫می‬ ‫تغییر‬ ‫را‬ ‫گفتار‬
‫آواهای‬ ‫ترتیب‬ ‫بدین‬ .‫کنیم‬ ‫می‬ ‫تضعیف‬ ‫یا‬ ‫تقویت‬ ،‫شده‬ ‫تولید‬ ‫دهانی‬ ‫حفره‬ ‫یا‬ ‫حنجره‬
.‫گیرند‬ ‫می‬ ‫شکل‬ ‫گفتار‬
‫حفر‬ ‫فضای‬ ‫تمام‬ ‫در‬ ‫ها‬ ‫ماهیچه‬ ‫کشش‬ ‫ها‬ ‫واکه‬ ‫تلفظ‬ ‫برای‬‫دیواره‬ .‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫دهانی‬ ‫ه‬
‫دهانی‬ ‫کننده‬ ‫تشدید‬ ‫های‬‫مسطح‬‫را‬ ‫آوا‬ ‫خوبی‬ ‫به‬ ‫خالی‬ ‫اتاق‬ ‫دیوارهای‬ ‫مانند‬ ‫و‬ ‫هستند‬
‫حفره‬ ‫از‬ ‫نقطه‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫ها‬ ‫ماهیچه‬ ‫کشش‬ ‫ها‬ ‫همخوان‬ ‫تلفظ‬ ‫هنگام‬ .‫دهند‬ ‫می‬ ‫انعکاس‬

14. 14
‫قرار‬ ‫طبیعی‬ ‫حالت‬ ‫در‬ ‫ها‬ ‫ماهیچه‬ ‫آن‬ ‫های‬ ‫بخش‬ ‫سایر‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫متمرکزاست‬ ‫دهانی‬
‫دیو‬ ‫اینجا‬ ‫در‬ .‫دارند‬.‫کنند‬ ‫می‬ ‫تضعیف‬ ‫را‬ ‫آوا‬ ‫مبله‬ ‫اتاق‬ ‫مانند‬ ‫و‬ ‫شلند‬ ‫ها‬ ‫اره‬
‫نوسانات‬‫منظم‬‫مثال‬ ‫برای‬ .‫شوند‬ ‫می‬ ‫موسیقایی‬ ‫آوای‬ ‫و‬ ‫نواخت‬ ‫آمدن‬ ‫پدید‬ ‫موجب‬
‫نوسانات‬ ‫سایر‬ .‫هستند‬ ‫نواختی‬ ً‫ال‬‫کام‬ ‫آواهای‬ ‫ها‬ ‫واکه‬‫نامنظمند‬‫می‬ ‫پدید‬ ‫را‬ ‫صفیر‬ ‫و‬
.‫است‬ ‫صفیر‬ ‫وجود‬ ‫ها‬ ‫همخوان‬ ‫های‬ ‫ویژگی‬ ‫از‬ ‫یکی‬ .‫آورند‬
‫تصویر‬6.:)‫فانت‬ .‫گ‬ ‫توسط‬ ‫شده‬ ‫(تهیه‬ ‫کننده‬ ‫تشدید‬ ‫تاثیر‬ ‫تحت‬ ‫آوا‬ ‫بازتولید‬ ‫شمای‬
‫آوا‬ ‫منبع‬ ‫طیف‬ ‫در‬15‫ویژگی‬ .‫اند‬ ‫شده‬ ‫مشخص‬ ‫تواتر‬‫دستگاه‬‫منتقل‬‫کنند‬‫که‬ ‫آوا‬ ‫طیف‬ ‫گراف‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫ه‬
‫آوا‬ ‫منبع‬ ‫طیف‬ .‫یابد‬ ‫می‬ ‫نمود‬ ،‫گرفته‬ ‫شکل‬ ‫مربوطه‬ ‫کننده‬ ‫تشدید‬ ‫در‬ ‫نوسانات‬ ‫حین‬S(f)‫ویژگی‬ ‫تاثیر‬ ‫تحت‬
‫طیفی‬‫دستگ‬‫اه‬‫منتقل‬‫کن‬‫نده‬T(f)‫تواتر‬ ‫تاثیر‬ ‫تحت‬ ‫آوا‬ ‫منبع‬ ‫طیف‬ ‫تواترهای‬ ‫از‬ ‫یک‬ ‫هر‬ ‫دامنه‬ ‫شود؛‬ ‫می‬ ‫ایجاد‬
‫کننده‬ ‫منتقل‬ ‫دستگاه‬‫می‬ ‫افزایش‬ ‫یا‬ ‫کاهش‬ ‫مربوطه‬‫یاب‬‫برسی‬ ‫مورد‬ ‫آوای‬ ‫طیف‬ .‫د‬P(f)–‫آوا‬ ‫منبع‬ ‫طیف‬ ‫تولید‬
‫طیف‬ ‫و‬‫کننده‬ ‫منتقل‬ ‫دستگاه‬‫سازه‬ ‫دو‬ ‫قراردادی‬ ‫شمای‬ ‫این‬ ‫در‬ .F1-540‫و‬F2-900‫ه‬‫شده‬ ‫مشخص‬ ‫رتز‬
.‫است‬
‫آوا‬ ‫طیف‬‫از‬ ‫متشکل‬‫تواترها‬‫های‬ ‫نواخت‬ ‫بسامدهای‬ ‫و‬ ‫اصلی‬ ‫نواخت‬ ‫بسامدهای‬ ‫یا‬
‫می‬ ‫کاهش‬ ‫بسامد‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ‫ها‬ ‫کننده‬ ‫تشدید‬ ‫تاثیر‬ ‫از‬ ‫فارغ‬ ‫شدتشان‬ ‫که‬ ،‫است‬ ‫فرعی‬
‫تواترها‬ ‫برخی‬ ‫شدت‬ ‫کند؛‬ ‫می‬ ‫تغییر‬ ‫ها‬ ‫کننده‬ ‫تشدید‬ ‫عملکرد‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫آوا‬ ‫طیف‬ .‫یابد‬
‫افزای‬ ‫دیگر‬ ‫برخی‬ ‫و‬ ‫کاهش‬‫تصویر‬ .‫(نک‬ ‫یابد‬ ‫می‬ ‫ش‬6.)
،‫دهد‬ ‫می‬ ‫پیوند‬ ‫هم‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫تواترها‬ ‫قله‬ ‫که‬ ‫خطی‬‫طیفی‬ ‫پاکت‬‫قله‬ ‫به‬ .‫شود‬ ‫می‬ ‫نامیده‬
‫ها‬ ‫کننده‬ ‫تشدید‬ ‫عملکرد‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫آواها‬ ‫طیف‬ ‫تصویر‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫ایجاد‬ ‫های‬‫سازه‬
)‫ُرمان‬‫ف‬(‫عالیم‬ ‫با‬ ‫که‬ ،‫شود‬ ‫می‬ ‫گفته‬F1،F2،F3،F4(FI،FII،FIII،FIV‫و‬ )
‫آ‬ ‫توالی‬ ‫ترتیب‬ ....‫شوند‬ ‫می‬ ‫داده‬ ‫نشان‬ ‫بسامد‬ ‫افزایش‬ ‫براساس‬ ‫ها‬ ‫ن‬‫ای‬ ‫سازه‬ ‫بسامد‬
‫عالیم‬ ‫با‬F1،F2،F3،F4.‫گردد‬ ‫می‬ ‫مشخص‬ ... ‫و‬
ً‫ال‬‫معمو‬‫چهار‬ ‫گرفتن‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫آوا‬ ‫های‬ ‫ویژگی‬ ‫تعیین‬ ‫جهت‬ ‫که‬ ،‫است‬ ‫این‬ ‫برای‬ ‫فرض‬
‫سازه‬‫میان‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫کافی‬ ‫نخست‬F1‫و‬F2.‫برخوردارند‬ ‫اهمیت‬ ‫بیشترین‬ ‫از‬
‫بسامد‬‫ای‬ ‫سازه‬‫تشدید‬ ‫های‬ ‫سیستم‬ ‫یا‬ ‫گفتار‬ ‫کننده‬ ‫تولید‬ ‫مسیرهای‬ ‫حجم‬ ‫و‬ ‫شکل‬ ‫به‬

15. 15
.‫دارد‬ ‫بستگی‬ ‫ها‬ ‫ولب‬ ‫زبان‬ ‫وضعیت‬ ‫به‬ ‫همه‬ ‫از‬ ‫بیش‬ ‫و‬ ‫گفتار‬ ‫کننده‬‫میزان‬F1‫در‬
‫هرچه‬ ‫دارد؛‬ ‫معکوس‬ ‫نسب‬ ‫دهانی‬ ‫حفره‬ ‫در‬ ‫زبان‬ ‫آمدگی‬ ‫باال‬ ‫میزان‬ ‫با‬ ‫ها‬ ‫واکه‬
،‫باشد‬ ‫بیشتر‬ ‫زبان‬ ‫آمدگی‬ ‫باال‬ ‫میزان‬‫میزان‬F1‫بالعکس‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫کمتر‬.‫میزان‬F2‫با‬
‫جلو‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫بیشتری‬ ‫میزان‬ ‫به‬ ‫زبان‬ ‫چه‬ ‫هر‬ ‫دارد؛‬ ‫مستقیم‬ ‫نسبت‬ ‫زبان‬ ‫آمدگی‬ ‫پیش‬
‫میزان‬ ،‫یابد‬ ‫امتداد‬F2‫میزان‬ ،‫شود‬ ‫کشیده‬ ‫عقب‬ ‫به‬ ‫بیشتر‬ ‫هرچه‬ ‫و‬ ‫بیشتر‬F2‫کمتر‬
.‫بود‬ ‫خواهد‬‫یک‬ ‫تشکیل‬ ‫و‬ ‫هم‬ ‫به‬ ‫ها‬ ‫آن‬ ‫انتهای‬ ‫دو‬ ‫نزدیکی‬ ‫هنگام‬ ‫ها‬ ‫لب‬ ‫شدن‬ ‫گرد‬
‫ه‬ ‫واکه‬ ‫(مانند‬ ‫خالی‬ ‫تو‬ ‫لوله‬‫ای‬[о]‫و‬[у]‫دو‬ ‫هر‬ ‫بسامد‬ )‫سازه‬.‫دهد‬ ‫می‬ ‫کاهش‬ ‫را‬
‫رابطه‬ ‫این‬ ‫بنابر‬F1‫و‬F2‫زیر‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫فانت‬ .‫گ‬ ‫نظر‬ ‫براساس‬ ‫ها‬ ‫واکه‬ ‫در‬
‫(جدول‬1.‫باشد‬ ‫می‬ )
‫جدول‬1
‫ها‬ ‫واکه‬
‫ها‬ ‫سازه‬،‫هرتز‬
[и][э][ы][а][о][у]
F22 2201 9601 4801 070860610
F1230420285630500240
:‫داد‬ ‫نشان‬ ‫چنین‬ ‫توان‬ ‫می‬ ‫را‬ ‫رابطه‬ ‫این‬ ‫بندارکو‬ .‫ال.و‬ ‫اعتقاد‬ ‫به‬
‫صوتی‬ ‫تحقیقات‬ ‫های‬ ‫روش‬
‫توسط‬ ‫گفتار‬ ‫صوتی‬ ‫جنبه‬‫ابزاری‬ ‫های‬ ‫روش‬‫کمک‬ ‫به‬ .‫گیرد‬ ‫می‬ ‫قرار‬ ‫مطالعه‬ ‫مورد‬
‫را‬ ‫شده‬ ‫تولید‬ ‫گفتار‬ .‫کرد‬ ‫بازتولید‬ ‫و‬ ‫ثبت‬ ‫را‬ ‫گفتار‬ ‫توان‬ ‫می‬ ‫صدا‬ ‫ضبط‬ ‫های‬ ‫دستگاه‬
‫صو‬ ‫به‬ ‫کامپیوتر‬ ‫صفحه‬ ‫بر‬ ‫توان‬ ‫می‬‫های‬ ‫سیگنال‬ ‫صوتی‬ ‫های‬ ‫ویژگی‬ ‫تصویر‬ ‫رت‬
.‫کرد‬ ‫مشاهده‬ ‫آوایی‬

16. 16
‫تصویر‬7.‫واژه‬ ‫نوسان‬ ‫گراف‬рубашки.‫هستند‬ ‫مربوطه‬ ‫آواهای‬ ‫میانه‬ ‫بیانگر‬ ‫آوانگاری‬ ‫عالیم‬ :
‫نوسان‬ ‫گراف‬‫امواج‬ ‫از‬ ‫تصویری‬.‫دهد‬ ‫می‬ ‫قرار‬ ‫ما‬ ‫اختیار‬ ‫در‬ ‫زمان‬ ‫در‬ ‫آوا‬ ‫متغیر‬
‫بسا‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ‫اطالعاتی‬ ‫مختصر‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫تصویر‬ ‫این‬ ‫در‬‫شدت‬ ‫و‬ ‫آوا‬ ‫اجزای‬ ‫مدهای‬
‫ها‬ ‫همخوان‬ ‫مختلف‬ ‫انواع‬ ‫و‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ ‫واکه‬ ‫میان‬ ‫تفاوت‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫ارایه‬ ‫ها‬ ‫آن‬
‫ها‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫مجزایی‬ ‫های‬ ‫بخش‬ ‫طول‬ ‫یا‬ ‫آواها‬ ‫طول‬ .‫هستند‬ ‫تشخیص‬ ‫قابل‬ ً‫ال‬‫کام‬ ‫آن‬ ‫در‬
‫(تصویر‬ ‫کنند‬ ‫می‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫نگار‬ ‫نوسان‬ ‫با‬ ً‫ال‬‫معمو‬ ‫را‬7.)

17. 17
‫تصویر‬8‫(سونوگرام‬ ‫طیف‬ ‫پویای‬ ‫گراف‬ .‫واژه‬ )рубашки.‫هستند‬ ‫ها‬ ‫سازه‬ ‫دهنده‬ ‫نشان‬ ‫تیره‬ ‫نوارهای‬ :
‫تصویر‬9.‫قسمتی‬‫طیف‬ ‫از‬[а]‫واژه‬ ‫در‬ ‫دار‬ ‫تکیه‬рубашки‫مکان‬ .‫هستند‬ ‫ها‬ ‫سازه‬ ‫بیانگر‬ ‫شدت‬ ‫های‬ ‫قله‬ :
‫قسمت‬‫با‬ ‫مربوطه‬.‫است‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫نشان‬ ‫طیف‬ ‫پویای‬ ‫گراف‬ ‫در‬ ‫عمودی‬ ‫خط‬
‫طیف‬ ‫گراف‬،‫از‬ ‫تصویری‬ ‫و‬ ‫کند‬ ‫می‬ ‫مشخص‬ ‫را‬ ‫آواها‬ ‫طیف‬‫آواها‬ ‫بسامدهای‬ ‫تمام‬
‫که‬ ،‫باشد‬ ‫آوا‬ ‫ای‬ ‫لحظه‬ ‫طیف‬ ‫تواند‬ ‫می‬ ‫تصویری‬ ‫چنین‬ .‫میدهد‬ ‫ارایه‬ ‫ها‬ ‫آن‬ ‫دامنه‬ ‫با‬
‫آن‬ ‫نقاط‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫به‬ ‫مربوط‬‫است‬.‫طیف‬ ‫گراف‬‫یا‬ ‫پویا‬‫سونوگرام‬‫متغیر‬ ‫های‬ ‫طیف‬

18. 18
‫گفتار‬ ‫جریان‬ ‫از‬ ‫بخشی‬ ‫که‬ ‫معنا‬ ‫بدین‬ ‫دهد؛‬ ‫می‬ ‫قرار‬ ‫ما‬ ‫اختیار‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫زمان‬ ‫در‬ ‫آواها‬
‫ی‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫که‬ ‫را‬‫نماید‬ ‫می‬ ‫منعکس‬ ،‫آواهاست‬ ‫توالی‬ ‫یا‬ ‫آوا‬ ‫ک‬(‫تصاویر‬8‫و‬9.)
‫آهنگ‬ ‫گراف‬‫(تصویر‬11‫می‬ ‫نشان‬ ‫گفتار‬ ‫جریان‬ ‫از‬ ‫بخشی‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫نواخت‬ ‫تغییر‬ )
.‫دهد‬
‫تصویر‬11‫واژه‬ ‫آهنگ‬ ‫طیف‬ .рубашки)‫واژه‬ ‫ایزوله‬ ‫(تلفظ‬

19. 19
‫تصویر‬11‫واژه‬ ‫شدت‬ ‫گراف‬ .рубашки
‫گراف‬‫شدت‬‫(تصویر‬11‫ها‬ ‫انتقال‬ ‫و‬ ‫آواها‬ ‫شدت‬ )‫در‬ ‫را‬ ‫دیگر‬ ‫آوایی‬ ‫به‬ ‫آوا‬ ‫یک‬ ‫از‬
.‫دهد‬ ‫می‬ ‫نشان‬ ‫گفتار‬ ‫جریان‬ ‫از‬ ‫بخشی‬
‫آواها‬ ‫صوتی‬ ‫بندی‬ ‫طبقه‬
‫زبان‬ ‫های‬ ‫ویژگی‬ ‫گرفتن‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫با‬ ‫هاله‬ .‫ام‬ ‫و‬ ‫فانت‬ .‫گ‬ ،‫یاکوبسن‬ .‫آر‬‫های‬‫مختلف‬
‫و‬ ‫مختلف‬ ‫صوتی‬ ‫پارامترهای‬ ‫براساس‬ ‫آواها‬ ‫از‬ ‫جهانی‬ ‫بندی‬ ‫طبقه‬ ‫یک‬ ‫جهان‬12
‫مورد‬ ‫در‬ .‫نمودند‬ ‫ارایه‬ ‫ویژگی‬ ‫جفت‬‫را‬ ‫زیر‬ ‫های‬ ‫ویژگی‬ ‫توان‬ ‫می‬ ‫روسی‬ ‫زبان‬
:‫برشمرد‬
1)‫مصوت‬‫یا‬‫غیرمصوت‬‫وجود‬ ‫عدم‬ ‫یا‬ ‫وجود‬ ‫ویژگی‬ ‫این‬ ‫صوتی‬ ‫جنبه‬ .‫بودن‬
‫و‬ ‫واکدار‬ ‫آواهای‬ ‫تمام‬ .‫است‬ ‫شده‬ ‫تبیین‬ ً‫ا‬‫دقیق‬ ‫ای‬ ‫سازه‬ ‫ساختارهای‬
[р]،[р’]،[л]‫و‬[л’]‫طیفشان‬ ‫و‬‫مصوت‬‫ساختار‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫شوند‬ ‫می‬ ‫محسوب‬

20. 20
‫آوا‬ ‫تمام‬ .‫برخوردارند‬ ‫دقیقی‬ ‫ای‬ ‫سازه‬‫دیگر‬ ‫های‬‫غیرمصوت‬‫صفیر‬ ‫و‬ ‫هستند‬
.‫دهد‬ ‫می‬ ‫اختصاص‬ ‫خود‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫ای‬ ‫عمده‬ ‫بخش‬ ‫طیفشان‬ ‫در‬
2)‫صامت‬‫یا‬‫غیر‬‫صامت‬‫یا‬ ‫پایین‬ ‫مشترک‬ ‫سطح‬ ‫ویژگی‬ ‫این‬ ‫صوتی‬ ‫جنبه‬ .‫بودن‬
‫انرژی‬ ‫باالی‬‫انرژی‬ ‫پایین‬ ‫سطح‬ ‫و‬ ‫صامتند‬ ‫ها‬ ‫همخوان‬ ‫تمام‬ .‫است‬‫کم‬ ‫شدت‬ ‫و‬
‫واکه‬ ‫تمام‬ .‫برخوردارند‬‫ها‬‫غیرصامت‬‫بی‬ ‫بسیار‬ ‫شدتشان‬ ‫و‬ ‫ند‬‫شد‬ .‫است‬ ‫شتر‬‫ت‬
‫تیرگی‬ ‫در‬ ‫طیف‬ ‫پویای‬ ‫گراف‬ ‫در‬ ،‫نوسانات‬ ‫دامنه‬ ‫در‬ ‫نوسان‬ ‫های‬ ‫گراف‬ ‫در‬
‫از‬ ‫انحراف‬ ‫در‬ ‫شدت‬ ‫های‬ ‫گراف‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫مربوطه‬ ‫بخش‬ )‫روشنی‬ ‫(یا‬1‫بل‬ ‫دسی‬
.‫یابد‬ ‫می‬ ‫نمود‬
3)‫منقطع‬‫یا‬‫غیرمنقطع‬‫از‬ ‫مقطعی‬ ‫در‬ ‫تولیدشان‬ ‫هنگام‬ ‫که‬ ‫هایی‬ ‫همخوان‬ .‫بودن‬
‫اندام‬ ‫اتصال‬ ‫زمان‬‫های‬‫گفتا‬ ‫کننده‬ ‫تولید‬‫آن‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫دهانی‬ ‫حفره‬ ‫در‬ ‫ر‬
‫مثال‬ ‫(برای‬ ‫آوایی‬ ‫نوسانات‬ ‫کامل‬ ‫فقدان‬[п]،[т]،[к]،[ц]‫و‬[ч]‫در‬ ‫؛‬
‫حلقه‬ ‫نوار‬ ‫سونوگرام‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫مسطح‬ ‫خطی‬ ‫آغازین‬ ‫بخش‬ ‫آواها‬ ‫این‬ ‫نوسان‬ ‫گراف‬
‫مثال‬ ‫(برای‬ ‫ناچیز‬ ‫دامنه‬ ‫با‬ ‫نوسانی‬ ‫یا‬ )‫است‬ ‫تیره‬ ‫ای‬[б]،[д]،[г]‫بخش‬
‫از‬ ‫هایی‬[р]‫سونوگر‬ ‫در‬‫ام‬‫بخش‬ ‫در‬ ‫تنها‬ )‫روشن‬ ‫(یا‬ ‫تیره‬ ‫ای‬ ‫حلقه‬ ‫نوار‬
‫که‬ ‫طیف‬ ‫پایینی‬‫صوت‬ ‫منبع‬.‫هستند‬ ‫منقطع‬ ،‫آید‬ ‫می‬ ‫پدید‬ )‫دهد‬ ‫می‬ ‫بازتاب‬ ‫را‬
.‫غیرمنقطعند‬ ‫دیگر‬ ‫آواهای‬ ‫تمام‬
4)‫زنگدار‬‫یا‬‫زنگ‬ ‫بی‬‫وجود‬ ‫عدم‬ ‫یا‬ ‫وجود‬ ‫ویژگی‬ ‫این‬ ‫صوتی‬ ‫جنبه‬ .‫بودن‬
‫ب‬ ‫زنگدار‬ ‫آواهای‬ ‫طیف‬ .‫است‬ ‫پایین‬ ‫بسامدهای‬ ‫در‬ ‫تواتری‬ ‫نوسانات‬‫ازتاب‬
.‫باشد‬ ‫می‬ ‫پایین‬ ‫بسامدهای‬ ‫در‬ ‫تواتری‬ ‫نوسانات‬ ‫و‬ ‫اصلی‬ ‫نواخت‬ ‫بسامد‬ ‫دهنده‬
‫پایینی‬ ‫بخش‬ ‫در‬ ‫طیف‬ ‫های‬ ‫گراف‬ ‫در‬‫(یا‬ ‫تیره‬ ‫ای‬ ‫حلقه‬ ‫نوار‬ ‫بسامد‬ ‫دیاپازون‬
‫که‬ ،‫آید‬ ‫می‬ ‫پدید‬ )‫روشن‬«‫صوتی‬ ‫مانع‬»‫طیف‬ ‫های‬ ‫گراف‬ ‫در‬ .‫شود‬ ‫می‬ ‫نامیده‬
‫وج‬ ‫ای‬ ‫حلقه‬ ‫نوار‬ ‫این‬ ‫طیف‬ ‫پایینی‬ ‫بخش‬ ‫در‬ ‫زنگ‬ ‫بی‬ ‫آواهای‬.‫ندارد‬ ‫ود‬
5)‫فشردگی‬‫یا‬.‫پراکندگی‬‫ای‬ ‫سازه‬ ‫(ناحیه‬ ‫اصلی‬ ‫انرژی‬ ‫فشرده‬ ‫آواهای‬ ‫در‬
‫های‬ ‫سازه‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫متمرکز‬ ‫طیف‬ ‫باریک‬ ً‫ا‬‫نسبت‬ ‫بخش‬ ‫در‬ )‫غالب‬F1‫تا‬F3‫به‬
‫انرژ‬ ‫پراکنده‬ ‫آواهای‬ ‫در‬ .‫نزدیکند‬ ‫هم‬‫ی‬‫آن‬ ‫های‬ ‫کناره‬ ‫در‬ ‫یا‬ ‫طیف‬ ‫تمام‬ ‫در‬
‫فاصله‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫پخش‬F1‫تا‬F3.‫است‬ ‫بسیار‬‫ه‬ ‫واکه‬ ‫بین‬ ‫در‬‫ا‬[а]‫همه‬ ‫از‬

21. 21
‫میزان‬ ‫و‬ ‫تر‬ ‫فشرده‬F1‫دلیل‬ ‫همین‬ ‫به‬ ،‫است‬ ‫همه‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬ ‫آن‬‫نزدیکی‬ ‫فاصله‬
‫با‬F3‫واکه‬ ‫ترین‬ ‫پراکنده‬ .‫دارد‬[и]‫میزان‬ ‫ترین‬ ‫پایین‬ ‫با‬F1‫فاصله‬ ‫و‬ ‫است‬
‫با‬ ‫اش‬F3‫که‬ ،‫هستند‬ ‫هایی‬ ‫کامی‬ ‫فشرده‬ ‫های‬ ‫همخوان‬ .‫است‬ ‫بیشتر‬ ‫همه‬ ‫از‬
‫ش‬ ‫می‬ ‫تولید‬ ‫دهانی‬ ‫حفره‬ ‫پسین‬ ‫یا‬ ‫میانی‬ ‫بخش‬ ‫در‬‫ها‬ ‫لبی‬ ‫پراکنده‬ ‫همخوان‬ ‫و‬ ‫وند‬
.‫گیرند‬ ‫می‬ ‫شکل‬ ‫دهانی‬ ‫حفره‬ ‫پیشین‬ ‫بخش‬ ‫در‬ ،‫هستند‬ ‫هایی‬ ‫دندانی‬ ‫و‬
6)‫نواختار‬‫زیر‬‫نواختار‬ ‫و‬‫بم‬.‫پایینی‬ ‫بخش‬ ‫در‬ ‫اصلی‬ ‫انرژی‬ ‫زیر‬ ‫آواهای‬ ‫در‬
‫در‬ ‫طیف‬ ‫باالیی‬ ‫بخش‬ ‫در‬ ‫بم‬ ‫آواهای‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫پایین‬ ‫بسامدهای‬ ‫در‬ ‫طیف‬
‫حج‬ ‫در‬ ‫زیر‬ ‫آواهای‬ .‫شود‬ ‫می‬ ‫متمرکز‬ ‫باال‬ ‫بسامدهای‬‫کمتر‬ ‫حالتی‬ ‫و‬ ‫بیشتر‬ ‫می‬
‫در‬ ‫بم‬ ‫آواهای‬ ‫که‬ ‫درحالی‬ ،‫گیرند‬ ‫می‬ ‫شکل‬ ‫دهانی‬ ‫حفره‬ ‫از‬ ‫شده‬ ‫بندی‬ ‫بخش‬
.‫شوند‬ ‫می‬ ‫تولید‬ ‫دهانی‬ ‫حفره‬ ‫از‬ ‫شده‬ ‫بندی‬ ‫بخش‬ ‫بیشتر‬ ‫حالتی‬ ‫و‬ ‫کمتر‬ ‫حجمی‬
‫های‬ ‫واکه‬[у]‫و‬[о]‫های‬ ‫واکه‬ ‫و‬ ‫زیر‬[и]‫و‬[э]‫های‬ ‫همخوان‬ .‫هستند‬ ‫بم‬
‫ز‬ ‫پس‬ ‫و‬ ‫(لبی‬ ‫ای‬ ‫حاشیه‬ ‫دهانی‬ ‫حفره‬ ‫در‬ ‫زیر‬‫آن‬ ‫در‬ ‫بم‬ ‫های‬ ‫همخوان‬ ‫و‬ )‫بانی‬
.‫باشند‬ ‫می‬ )‫کامی‬ ‫پیش‬ ‫و‬ ‫(دندانی‬ ‫مرکزی‬
7)ِ‫ب‬ُ‫م‬‫ل‬‫یا‬‫بمل‬ ‫غیر‬‫و‬ ‫نت‬ ‫عالیم‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫(بمل‬ ‫بودن‬‫معنای‬ ‫به‬‫پایین‬ ‫پرده‬ ‫نیم‬
‫آواست‬ ‫آوردن‬.)‫ها‬ ‫سازه‬ ‫تمام‬ ‫بسامد‬‫آواهای‬ ‫در‬‫بمل‬‫به‬ ‫نسبت‬‫غیربمل‬ ‫آواهای‬
‫(از‬ ‫شوند‬ ‫می‬ ‫تضعیف‬ ‫باالیی‬ ‫های‬ ‫سازه‬ ‫برخی‬ ‫و‬ ‫یابد‬ ‫می‬ ‫کاهش‬‫شدتشان‬
‫تنگ‬ ‫با‬ ‫شدن‬ ‫بمل‬ .)‫شود‬ ‫می‬ ‫کاسته‬‫ی‬‫مجرای‬‫در‬ ‫دهانی‬ ‫کننده‬ ‫تشدید‬ ‫پیشین‬
‫گیری‬ ‫شکل‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫لب‬ ‫انتهای‬ ‫دو‬ ‫نزدیکی‬ ‫نتیجه‬‫ای‬ ‫لوله‬‫ارتباط‬ ‫در‬ ‫توخالی‬
.‫است‬
8)‫ِز‬‫ی‬‫د‬‫یا‬‫غیردیز‬‫معن‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫نت‬ ‫عالیم‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫(دیز‬ ‫بودن‬‫آوردن‬ ‫باال‬ ‫پرده‬ ‫نیم‬ ‫ای‬
‫ها‬ ‫سازه‬ ‫دیز‬ ‫آواهای‬ ‫در‬ .)‫آواست‬‫باال‬ ‫سمت‬ ‫به‬‫به‬ ‫نسبت‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫شوند‬ ‫می‬ ‫کشیده‬
‫سمت‬ ‫به‬ ‫بسامد‬ ‫مقیاس‬ ‫در‬ ‫صفیری‬ ‫بخش‬ ‫پایین‬ ‫حد‬ .‫ترند‬ ‫قوی‬ ‫دیز‬ ‫غیر‬ ‫آواهای‬
‫صورت‬ ‫ها‬ ‫همخوان‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ‫بودن‬ ‫غیردیز‬ ‫یا‬ ‫دیز‬ ‫مقایسه‬ .‫رود‬ ‫می‬ ‫پیش‬ ‫باال‬
.‫هستند‬ ‫غیردیز‬ ‫سخت‬ ‫های‬ ‫همخوان‬ ‫و‬ ‫دیز‬ ‫نرم‬ ‫های‬ ‫همخوان‬ ‫گیرد؛‬ ‫می‬

22. 22
9)‫خیشومی‬‫یا‬‫دهانی‬.‫بودن‬‫بین‬ ‫مقایسه‬ ‫این‬( ‫ها‬ ‫همخوان‬[б]-[м]،[б’]-
[м’]،[д]-[н]،[д’]-[н’].‫گیرد‬ ‫می‬ ‫صورت‬ )‫های‬ ‫ویژگی‬ ‫از‬‫طیف‬
‫خیشومی‬ ‫های‬ ‫همخوان‬‫ناحیه‬ ‫به‬ ‫سازه‬ ‫افزایش‬211‫و‬2511.‫باشد‬ ‫می‬ ‫هرتز‬
‫می‬ ‫فراهم‬ ‫را‬ ‫ها‬ ‫آن‬ ‫های‬ ‫ویژگی‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫مشاهده‬ ‫امکان‬ ‫آواها‬ ‫صوتی‬ ‫بندی‬ ‫طبقه‬
‫ش‬ ‫پرداخته‬ ‫کمتر‬ ‫آن‬ ‫جزییات‬ ‫به‬ ‫اما‬ ،‫آورد‬‫تو‬ ‫بندی‬ ‫طبقه‬ ‫اندازه‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫ده‬‫مورد‬ ‫لیدی‬
.‫گیرد‬ ‫نمی‬ ‫قرار‬ ‫استفاده‬