More Related Content
Similar to ประเพณีแห่น้ำขึ้นโฮง
Similar to ประเพณีแห่น้ำขึ้นโฮง (20)
ประเพณีแห่น้ำขึ้นโฮง
- 1. สมาชิกกลุ่ม
๑. เด็กชายนริศ ระงับใจ
๒. เด็กชายธนายุทธ นามกร
๓. เด็กหญิงศศินิภา พงศ์พันธ์
- 2. ประเพณีแห่น้าขึ้นโฮง สรงน้้าเจ้าหมื่นด้ง
ประเพณีแห่น้าขึ้นโฮง สรงน้้าเจ้าหมื่นด้ง จัดขึ้น วันที่ 18-19 เมษายน ของทุกปี เพื่อเป็นการยกย่องเชิดชูเกียรติ
“เจ้าหมื่นด้งนคร” ผู้สร้างเมืองด้ง ซึ่งมีความเก่งกล้าทางด้านการสู้รบ เชี่ยวชาญในการจับช้าง และใช้ช้างศึก
ภายหลังต้องยอมรับโทษประหาร เพื่อแสดงความซื่อสัตย์ และจงรักภักดีต่อพระเจ้าติโลกราช เมื่อประมาณปี พ.ศ. 2012
ต่อมาชาวบ้านได้จัดพิธีบวงสรวงเจ้าหมื่นด้งด้วยการจัดขบวนช้างที่ตกแต่งอย่างสวยงาม โดยจุดเริมต้นขบวนที่โรงเรียนบ้านตึก
่
เนื่องจากเดิมนั้นศาลตั้งอยู่ที่น(ก่อนหน้านั้นประมาณ 500 กว่าปี เดิมศาลตั้งอยู่ในบริเวณโรงเรียนบ้านตึก เนื่องจากปัจจุบัน
ี่
มีการเปลี่ยนแปลงมากขึ้น มีการสร้างอนุเสาวรีย์เจ้าพ่อเมืองด้ง สร้างศาลขึ้นใหม่ 2 ที่ คือที่ อบต.บ้านตึก กับที่อนามัย
บ้านตึก ซึ่งก็ประมาณ 10 ปี) ผ่านหมู่บ้านไปไหว้ศาลเจ้าพ่อขาวมุ้ง และไปลานอนุสาวรีย์เจ้าหมื่นด้ง เพื่อทาพิธีบวงสรวง
สักการะ อนุสาวรีย์เจ้าพ่อเมือง ตาบลบ้านตึก อาเภอศรีสัชนาลัย
จังหวัดสุโขทัย จัดขึ้นเป็นครั้งที่ 535 ครั้งแล้ว หลายคนมาบนบานที่
อนุสาวรีย์เจ้าหมื่นด้ง และแก้บนด้วย การชกมวย เนื่องด้วยเจ้าหมื่นด้งเป็นนักต่อสู้
ชายชาตินักรบ คนสมัยก่อนวัดความมีฝีมือ ด้วยการต่อสู้ ความแข็งแกร่งและมหรสพ
ทุกครั้งจะขาดเวทีมวยไปไม่ได้
- 3. ประเพณีแห่น้าขึ้นโฮง ศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย
การแห่รดน้าเจ้าพ่อเมืองด้ง การแสดงพื้นบ้านที่หาชมได้ยาก การละเล่นพื้นบ้าน การจาหน่ายผลไม้
และสินค้าพื้นเมือง
ประเพณีแห่น้าขึ้นโฮง สรงน้าเจ้าพ่อเมืองด้ง เป็นประเพณีที่สาคัญของชาวตาบลบ้านตึก ที่ในอดีต
เป็นที่ตั้งของอาเภอด้ง(ศรีสัชนาลัย) โดยประเพณีดังกล่าวแสดงให้เห็น ถึงชีวิตความผูกพัน
ระหว่างคนกับช้างและเพื่อสักการะเจ้าหมื่นด้ง(ทหารเอกของพระเจ้าติโลกราช ผู้ครองเมืองเชลียง)
สาหรับงานประเพณีแห่น้าขึ้นโฮง สรงน้าเจ้าพ่อเมืองด้งนั้น (คาว่าโฮงในภาษาเหนือ แปลว่า ศาล)
จะเริ่มต้นหลังจากวันสงกรานต์ 7 วัน โดยเจ้าของช้างและควาญช้างจะทาการอาบน้าให้ช้าง จากนั้น
จะมีพิธีบายศรีสู่ขวัญต่อหน้าช้าง และกราบเท้าช้างเพื่อทดแทนบุญคุณที่ทางานหนักมาตลอดปี
- 4. เชิญชมประเพณี แห่น้าขึ้นโฮง เจ้าพ่อเมืองด้ง
ต.บ้านตึก อ.ศรีสัชนาลัย จ.สุโขทัย
จะเห็นว่าชาวตาบลบ้านตึกส่วนมากจะสวมใส่เสื้อม้อฮ่อมกันซ่ะส่วนใหญ่ อีกอย่าง เพื่อรักษา
ประเพณีดั้งเดิมไว้ให้รุ่นลูกรุ่นหลานได้สืบต่อกันต่อไป เพราะสมัยนี้หนุ่มๆ สาวๆ ส่วนใหญ่จะเข้าไป
ทางานในเมืองกันหมด อาจจะทาให้ประเพณีนี้ลืมเลือนต่อไปภายภาคหน้า ชาวตาบลบ้านตึก
อยากจะอนุรักษ์วัฒนธรรมแบบนี้ไว้ให้ยาวนานที่สุด
- 6.
ประวัติของเจ้าหมื่นด้ง
เมื่อปีพ.ศ. ๑๙๓๑ พระเจ้าแสนเมืองมา พระเจ้าแผ่นดินเชียงใหม่ เสด็จประพาสป่าล่าสัตว์
ได้หลงทางไปยังป่าบ้านแม่วางไปได้ลูกสาว นายตาบลแม่วางเป็นชายาลับๆ ชื่อว่า“ ศรีวรรณ ”
ต่อมาได้ให้กาเนิดลูกชาย คนหนึ่งชื่อว่า“ ด้ง” เพราะชอบนอนในกระด้ง เมื่ออายุได้ ๑๔ ปี
พญาแสนหลวงผู้เป็นลุงห่าง ๆ ได้นาหนูด้งไปกราบถวายตัวกับพระมารดาของเจ้าแสนเมืองมา
พออายุได้ ๑๖ ปีได้เรียนจบสิ้นทางอักษร ศาสตร์ นิติศาสตร์ธรรมนูญศาสตร์ ด้วยทรงมีพระ
ปรีชาสามารถมาตั้งแต่ทรงพระเยาว์ อีกทั้งได้ศึกษาเพลงอาวุธ ทั้งอาวุธสั้น และอาวุธยาว
- 7.
(ต่อ) เมื่อทรงเจริญพรรษาได้สยุมพร(แต่งงาน)กับนางศรีเมืองลูกสาวพญาสามล้านปี
พ.ศ. ๑๙๕๒ เจ้าเมือง เขลางค์ละกอนนครล้าปางพิลาลัยลง พระบิดาโปรดให้ไปครองเมือง
เขลางค์เมื่ออายุได้ 20 ปีได้ออกรบครั้งแรกกับทัพอยุธยาที่กรุงสุโขทัย ได้รับชัยชนะ
อย่างงดงามอีกทั้งได้ช่วย ชีวิตพระราชบิดา ให้รอดพ้นจาก เงื้อมมือข้าศึก ปีพ.ศ. ๑๙๕๔
พระเจ้าแสนเมืองมาพระราชบิดาสวรรคต พระเจ้าสามฝั่งแกนขึ้นครองราชย์บัลลังก์
เชียงใหม่ได้เกิดการแย่งชิงราชบัลลังก์กันระหว่างราชโอรสต่างพระมารดากันทั้ง ๑๐ องค์
ท้าวลกราชโอรสองค์ที่หกได้จับพระราชบิดาเจ้าสามฝั่งแกนโดยเนรเทศไปไว้ที่เมืองสาด
เขตไทยใหญ่ แล้วสถาปนาตนเองขึ้นเป็นพระเจ้าแผ่นดินพระนามว่า“ พระเจ้าติโลกราช”
- 8.
(ต่อ) ในรัชสมัยนี้กรุงศรีอยุธยากับแผ่นดินเชียงใหม่เกิดแย่งชิงเมืองเชลียงกัน
(ปัจจุบันคือศรีสัชนาลัย)ผลัดกันครอบครองอยู่หลายครั้ง เจ้าหมื่นด้งนครได้รับ
โปรดเกล้าแต่งตั้งให้เป็นแม่ทัพฝ่ายเหนือรบกับทัพกรุงศรีอยุธยา เจ้าหมื่นด้งนคร
ได้รับการโปรดเกล้าให้ครองเมืองเชลียงเพื่อเป็นเมืองหน้าด่านไว้ยันทัพฝ่ายใต้
ที่แห่งนี้คือเมืองด้งนคร (ปัจจุบันอยู่ที่คือเวียงหัวบ้านแม่กระต๋อม ตาบลสระลอย
ซึ่งปรากฏร่องรอยเมืองโบราณอยู่) สองครั้งในระหว่างเดินทัพไปมาหลายครั้งนี้
เจ้าหมื่นด้งนคร ได้สร้างที่พักทัพอันแข็งแกร่งขึ้น
- 9.
(ต่อ) ปีพ.ศ. ๒๐๑๑ พระเจ้าติโลกราชมีรับสั่งให้เจ้าหมื่นด้งนครไปช่วยราชการ
ที่เมืองเชียงใหม่โดยมีหมายให้น้าพระแก้วมรกตไปเชียงใหม่ด้วย พระแก้วมรกตนี้
ตกมาอยู่ในเขลางค์ละกอนเมื่อปีพ.ศ.๑๙๗๙ ประดิษฐานอยู่ในเขลางค์ละกอน
นครล้าปาง ๓๒ ปีในปี พ.ศ.๒๐๑๔ พระเจ้ากรุงศรีอยุธยา และพระเจ้าเชียงใหม่
ทรงมีไมตรีต่อกัน ทรงคืนเมืองเชลียงให้อยุธยา เจ้าหมื่นด้งนครได้ถอยมาตั้ง
เมืองเชียงชื่นเป็นเมืองหน้าด่านติดกับเมืองเชลียง(เมืองเชียงชื่นปัจจุบันคือ
เมืองลอง)
- 10.
(ต่อ) ปีพ.ศ. ๒๐๑๗ ช่วงที่เจ้าหมื่นด้งนครครองเมืองเชียงชื่นพระเจ้าติโลกราช
ทรงทราบข่าวว่าเจ้าหมื่นด้งนครคบหากับออกญากลาโหมขุนนางผู้ใหญ่ฝ่ายทหาร
กรุงศรีอยุธยา มีการไปมาหาสู่กันเสมอเกิดระแวงพระทัยว่าพระปิตุลาเจ้าหมื่นด้งนคร
จะคิดกบฏ จึงมีสาส์นให้มาเข้าเฝ้าที่เมืองเชียงใหม่ เจ้าหมื่นด้งนครได้ปรึกษากับ
พระชายาและพระราชโอรสเจ้าหาญและคณะกรมการเมืองทั้งหมดต่างก็ลงความเห็น
เป็นเอกฉันท์ ร้องขอไม่ให้เจ้าหมื่นด้งนครไปเข้าเฝ้าหากพระเจ้าติโลกราชยกทัพมา
พวกตนจะอาสาตีทัพเชียงใหม่ให้แตกพ่ายหรืออย่างน้อยที่สุดป้องกันเมืองเอาไว้ได้
แต่เจ้าหมื่นด้งนครทรงยึดมั่นในความซื่อสัตย์สุจริตไม่ทาการเยี่ยงกบฏ
- 11.
ข้าไท้ธเบศน์ใด ตายเพื่อภักดีโดย
คือคนอยู่เป็นใน ปรโลกนางฟ้าล้อม
ทวยใดเจ้าเกื้อโภค ครั้นบ่ถวิลภักดี
ชีพยืนอยู่แสนปี ตายก็คือได้เข้า
ใดก็ดี ชื่อพร้อม อธิโลก
เลอศอินทร์ ภูมิมี แด่เจ้า
เป็นคู่ตายนา ก่องน้้า นรกกานต์
- 14.
ประเพณีแห่น้าขึ้นโฮง สรงน้าเจ้าหมื่นด้งจัดขึ้นที่ตาบลบ้านตึก อาเภอศรีสัชนาลัย
จังหวัดสุโขทัย ซึ่งในอดีตเคยเป็นที่ตั้งของเมืองด้ง(ก่อนจะเปลี่ยนมาเป็นศรีสัชนาลัย
ในปัจจุบัน) ในวันที่ 17 -19 เมษายน ของทุกปีเนื่องจากเชื่อกันว่าวันที่เจ้าหมื่นด้ง
ถูกประหารหลังจากวันสงกรานต์ประมาณ 7 วัน
ในปีนี้ช่วงวันที่ 17 มีกิจกรรม คือกลางวันมีการประกวดไก่ชน กลางคืนมีมหรสพ
วันที่ 18 ตอนเช้ามีการตรวจสุขภาพช้าง ที่ตาบลบ้านตึก
วันที่ 19 ตอนบ่ายแห่ขบวนช้างจากโรงเรียนบ้านตึก (เดิมศาลตั้งอยู่ที่นี่)
เสร็จพิธีมีมวย และมหรสพต่าง ๆ
- 16.
ชาวต้าบลบ้านตึก อ.ศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย จัดงานอย่างยิ่งใหญ่ ด้วยความร่วมมือร่วมใจ
ของทุกภาคส่วนทีท้าให้งานประเพณี “แห่น้าขึ้นโฮง สรงน้้าเจ้าหมื่นด้ง”อย่างสวยงาม และสร้าง
่
ความประทับใจให้กับประชาชนในหมู่บ้านและต้าบลข้างเคียง แม้จะมีจ้านวนช้าง ร่วมขบวน
จ้านวนเชือกน้อยลง
- 18. ขอขอบคุณ
ผู้อานวยการโรงเรียนบ้านตึก นายสมานทองแจ้น
คณะครู - นักเรียนโรงเรียนบ้านตึก
ชุมชนบ้านตึก
และ
phc62chonburi.com
siam1.com
sisatchanalai.com
sukhothaiphoto.com
utdhome.com