Sinem Gonca Yılmaz- Fıkra ( Köşe Yazısı ) Sunumu

2. Fıkra nedir?
 Bir yazarın herhangi bir konu hakkındaki kişisel görüş,
anlayış ve düşüncelerini kanıtlama gereği duymadan
hoş bir üslupla yazdığı, kısa fikir yazılarına “fıkra”
denir.

3. Fıkranın özellikleri
 Köşe yazısı olan fıkralarda yazar, gündelik olayları özel
bir görüşle, güzel bir üslupla, hiç kanıtlama gereği
duymadan her gün kaleme alır.
 Düşünceleri hiçbir kalıba bağlı kalmadan serbestçe
ortaya koyar.

4.  Ele aldığı konu üzerinde bir kamuoyu oluşturmayı
amaçlar.
 Gazetelerin bazı sayfalarında, belli köşelerde, genel bir
başlıkla, çoğunlukla da her gün yazılan fıkralarda konu
kısaca incelenir, ancak mutlaka bir sonuca varılır.

5.  Daha çok iğneleyici, alaycı bir dille, bazen eleştiri
bazen de sohbet tarzında yazılır.
 Fıkralarda okuyucuyla sohbet ediliyormuş havası
hâkimdir. Anlatım senli benlidir.

6.  Cümleler kısa ve anlaşılır niteliktedir.
 Konular günceldir ve anlatılanların kalıcılık niteliği
yoktur.
 Olaylar kişisel bir bakış açısıyla işlenir.

7.  Kısa, etkili ve dokunaklı bir sonuca varılır. Amaç,
okuyucuyu etkilemektir.
 Düşünceler tekrarlanmaz. Bu yüzden fıkralar öz ve
yoğun bir anlatıma sahiptir.
 Amaç, okuyucuya bazı günlük sorunları tanıtmak, bu
sorunlar hakkında düşünceleri, derinliğe inmeden
kanıtlamaya kalkmadan söylemektir.

8. Türk Edebiyatında Fıkra
 Fıkra türü yazılar Türk edebiyatına Tanzimat
döneminde Batı dan geçmiştir. 1908′den sonra bu yazı
türü Türk edebiyatında görülmeye başlanmıştır.

9.  Edebiyatımızda Fıkra yazan ilk kişi Ahmet Rasim’dir.
 Bunun dışında Falih Rıfkı Atay, Peyami Safa, Burhan
Felek ve Çetin Altan en tanınmış fırka yazarlarıdır.

10. Fıkra – Sohbet Farkı
 Sohbette, fıkradan farklı olarak, karşılıklı konuşma
üslûbu vardır. Yazar karşısında biri varmış gibi sorular
sorar, cevaplar verir. Fıkralarda yazar serbest bir
anlatımla düşüncelerini okuyucuya benimsetmeye
çalışır. Sohbetlerin dışa dönük bir yapısının olması da
onun fıkradan ayrılan yönlerinden bir diğeridir.

11. Makale-Fıkra Farkı
 Makalelerde ispat esastır. Mutlaka bir sonuca varılır.
Ciddî, bilimsel bir dil kullanılır. Oysa fıkralar daha
serbest ve mizahî öğeler de içeren yazılardır. Yazar ilgi
çekici konulardaki düşüncelerini tarafsız olma kaygısı
gütmeden açıklar. Makaledeki gibi bir ispat
(kanıtlama) zorunluluğu fıkrada yoktur.

12. Fıkra’nın Yazılış Amacı
 Fıkraların amacı, siyasî, kültürel, ekonomik, toplumsal
vb. konuları çok defa eleştirel bir bakış açısıyla
anlatarak kamuoyunu yönlendirmektir.

13. NOT :
 Bu tür fıkraları, kısa hikaye niteliğindeki, nükteli,
mizah öğesi taşıyan fıkralarla karıştırmayınız. Bu tür
fıkralarda dinleyeni güldürmek, eğlendirmek ön
plandadır. Oysa köşe yazılarında okuyucuyu
düşündürmek, güncel bir sorunu dile getirmek esastır.

14.  Derin bir kültür zenginliği bulunmalıdır.
 Geçmişle günlük olayları kaynaştırabilmede ustalık
göstermelidir.
 Yazısını okura zevkle okutabilmelidir.
 Duygu ve düşüncelerini inandırıcı, etkileyici, akıcı bir
dille anlatabilmelidir.

15. Fıkra Yazarının Özellikleri
 Fıkra yazarları kısa, özlü, derin anlamlar taşıyan yazılar
kaleme alabilecek donanıma sahip olmalıdır.
 Okuyucunun ilgisini canlı tutabilmelidir.
 Konularında tekrarlara düşmemelidir.
 Kapsamlı bir kavrayış gücüne sahip olmalıdır.

16.  Fıkrada Kullanılan Anlatım Biçimleri: Fıkralarda
özellikle açıklama, örneklendirme, karşılaştırma, tanımlama,
öyküleme gibi anlatım yollarına başvurulur. Anlatımda küçük
hikâyelere yer verilebilir. Gözlemlerden ve anılardan
yararlanılabilir.

17. Sinem Gonca YILMAZ
ABANT İZZET BAYSAL ÜNİVERSİTESİ
PEDAGOJİK FORMASYON
EDEBİYAT 2
TEŞEKKÜRLER