درس مبانی علم اطلاعات و کتابداری

1. ‫وکارد‬ ‫پیرولی‬ ‫نظریه‬
‫اطالعات‬ ‫علم‬ ‫مبانی‬ ‫درس‬
‫استبد‬:‫پبوذاهي‬ ‫خبًن‬ ‫سروبر‬ ٍ ‫اصٌبفی‬ ‫دوتر‬ ‫آلبی‬
ُ‫دٌّذ‬ ِ‫ارائ‬:‫ًست‬ ‫هحوذی‬ ‫سبسبى‬
‫اٍل‬ ‫ًیوسبل‬96-97

2. ‫ا‬‫ًسبى‬‫ّب‬‫هوىي‬‫است‬ًِ‫رٍزا‬‫ثب‬‫سؤاالت‬ٍُ‫پذیذ‬‫ّبی‬‫هجْن‬‫زیبدی‬ٍ‫رٍثر‬‫ضًَذ‬ِ‫و‬‫ثرای‬
‫وطف‬‫آًْب‬ٍ‫دستیبثی‬ِ‫ث‬‫پبسخ‬‫ثرای‬‫ایي‬،‫سؤاالت‬ِ‫ث‬‫اطالػبت‬‫ًیبز‬‫دارًذ‬.‫در‬‫ٍالغ‬‫ثرای‬
ِ‫ث‬‫دست‬‫آٍردى‬‫اطالػبت‬‫ًیبز‬ِ‫ث‬‫اطالع‬‫یبثی‬‫ٍجَد‬‫دارد‬.‫اطالع‬‫یبثی‬‫ًیس‬‫فرایٌذی‬‫است‬ِ‫و‬
‫طی‬‫آى‬‫فرد‬‫از‬‫سوت‬‫هجَْالت‬ٍِ‫ًبداًست‬‫ّب‬ِ‫ث‬‫سوت‬‫داًص‬ٍ‫آگبّی‬‫حروت‬‫هی‬‫وٌذ‬.‫اهب‬
‫در‬‫ػصر‬،‫حبضر‬‫ثب‬‫حجن‬‫ػظین‬‫اطالػبت‬ٍ‫در‬‫ٍالغ‬‫ثب‬ُ‫پذیذ‬‫اًفجبر‬‫اطالػبت‬ِ‫هَاج‬‫ّستین‬
،‫ثٌبثرایي‬‫داًستي‬‫ایي‬ِ‫ًىت‬‫حبئس‬‫اّویت‬‫است‬‫آًْب‬‫ًیبز‬ِ‫ث‬‫اطالػبت‬‫زیبد‬،‫ًذارًذ‬ِ‫ثلى‬
‫اطالػبت‬‫هٌبست‬ٍ‫دلیك‬‫تر‬‫هی‬‫خَاٌّذ‬.ِ‫ث‬‫ػجبرت‬،‫دیگر‬‫تٌْب‬‫دسترسی‬ِ‫ث‬‫اطالػبت‬‫هالن‬
‫ًیست‬ِ‫ثلى‬‫در‬‫ایي‬،‫ػصر‬‫دسترسی‬‫داضتي‬ِ‫ث‬‫اطالػبت‬‫هتٌبست‬‫ثب‬‫ًیبز‬‫اطالػبتی‬
‫هطرح‬‫هی‬‫ثبضذ‬.‫رفتبری‬ِ‫و‬‫فرد‬‫در‬‫هسیر‬‫دستیبثی‬ِ‫ث‬‫پبسخ‬‫سؤاالت‬ٍ‫ًیس‬‫وطف‬
ِ‫داًست‬‫ّبی‬‫جذیذ‬‫از‬‫خَد‬‫ًطبى‬‫هی‬‫دّذ‬‫ثیبًگر‬‫رفتبر‬‫اطالع‬‫یبثی‬‫آى‬‫فرد‬‫هی‬‫ثبضذ‬.

3. ِ‫هطبلؼ‬‫رفتبر‬‫وبٍضگراى‬‫در‬‫فرایٌذ‬‫اطالع‬‫یبثی‬ٍ‫در‬‫تؼبهل‬‫ثب‬‫هحیط‬‫ّبی‬‫اطالػبتی‬‫را‬
‫رفتبر‬‫اطالع‬‫یبثی‬‫هی‬‫گَیٌذ‬.‫در‬‫رفتبر‬‫اطالع‬‫یبثی‬‫چگًَگی‬،َ‫جستج‬‫جوغ‬‫آٍری‬ٍ‫ثبزیبثی‬
‫اطالػبت‬‫در‬‫هحیط‬‫ّبی‬‫اطالػبتی‬‫گًَبگَى‬ٍ‫رفتبرّبی‬‫وبرثراى‬‫در‬‫تؼبهل‬‫ثب‬‫ًظبم‬‫ّبی‬
‫ثبزیبثی‬‫اطالػبت‬‫هَرد‬‫ثررسی‬‫لرار‬‫هی‬‫گیرد‬.‫رفتبر‬‫اطالع‬‫یبثی‬‫در‬ُ‫حَز‬‫ػلَم‬‫هختلف‬‫از‬
ِ‫جول‬‫وتبثذاری‬ٍ‫اطالع‬،‫رسبًی‬‫رٍاى‬‫ضٌبسی‬ٍ‫ارتجبطبت‬‫هَرد‬‫ثررسی‬‫لرار‬‫هی‬‫گیرد‬.
ُ‫دایر‬ ‫در‬‫اطالع‬ ٍ ‫وتبثذاری‬ ‫الوؼبرف‬‫اطالع‬ ‫رفتبر‬ ‫ًیس‬ ،‫رسبًی‬ُ‫ضذ‬ ‫تؼریف‬ ‫چٌیي‬ ‫یبثی‬
‫است‬:
‫اًفؼبل‬ ٍ ‫فؼل‬ ٍ ‫رفتبر‬ ُ‫پیچیذ‬ ‫الگَّبی‬ ِ‫ث‬‫جست‬ ‫ٌّگبم‬ ‫اًسبى‬ ‫هتمبثل‬ ‫ّبی‬‫ّر‬ ‫ٍجَی‬
‫اطالع‬ ‫رفتبر‬ ،‫اطالػبت‬ ‫ًَع‬‫هی‬ ‫اطالق‬ ‫یبثی‬‫ضَد‬.

4. ِ‫هطبث‬‫هذل‬‫داًْچیٌی‬‫،پیرٍلی‬‫ٍوبرد‬‫یه‬‫تئَری‬‫ثرای‬‫یبفتي‬‫اطالػبت‬ِ‫ارائ‬
‫وردى‬.
‫ایي‬‫رٍش‬‫ثب‬‫تحلیل‬‫تىٌیه‬‫دستیبثی‬ِ‫ث‬‫اطالػبت‬ِ‫و‬‫در‬َُ‫ًح‬‫ػولىرد‬‫اًسبى‬
ِ‫ًْفت‬‫است‬ِ‫ث‬‫دست‬ُ‫آهذ‬‫است‬.
‫ایي‬‫تئَری‬‫ثصَرت‬‫هستمین‬‫ثر‬‫تئَریْبی‬‫زیست‬‫ضٌبسی‬ٍ‫اًسبى‬‫ضٌبسی‬‫استَار‬
ُ‫ثَد‬ِ‫و‬‫اًسبى‬‫را‬‫ثصَرت‬‫یه‬‫هَجَد‬‫دارای‬‫لبثلیت‬‫سبزگبری‬‫ثب‬‫ضرایط‬‫هیذاًذ‬ٍ
‫هؼرفی‬‫هیىٌذ‬.
‫در‬‫ایي‬‫تئَری‬ًِ‫هَاز‬‫ایجبد‬ُ‫ضذ‬‫ثیي‬‫همبدیر‬‫اطالػبت‬،‫هفیذ‬‫ٍهیساى‬‫فؼبلیت‬
‫اًجبم‬ُ‫ضذ‬‫جْت‬‫پیذاوردى‬‫آًْب‬‫هَرد‬‫تحلیل‬‫لرار‬‫هیگیرد‬.
ِ‫تَج‬ِ‫ث‬‫ایي‬ِ‫ًىت‬‫هْن‬‫است‬ِ‫و‬‫وبٍش‬‫اطالػبت‬‫در‬‫ایٌجب‬ِ‫ث‬‫هفَْم‬‫جستجَی‬
‫ثی‬‫ّذف‬ِ‫ًیست،ثلى‬ِ‫ث‬‫استراتژیْبی‬‫گًَبگًَی‬ِ‫گفت‬‫هی‬‫ضَد‬ِ‫و‬َ‫جستج‬‫گراى‬
‫در‬‫جْت‬‫وست‬‫اطالػبت‬‫اتخبر‬‫هیىٌٌذ‬ٍ‫ایي‬‫استراتژیْب‬ِ‫ث‬‫چگًَگی‬‫ایجبد‬
‫سبزگبری‬‫وبٍضگر‬‫در‬‫هحیط‬ٍ‫ثر‬ِ‫پبی‬‫ٍضؼیت‬‫هَجَد‬‫ثر‬‫هیگردد‬.

5. ‫در‬ِ‫ًتیج‬‫در‬‫طراحی‬‫ٍالؼی‬ٍ‫درست‬‫یه‬‫سیستن‬‫اطالع‬‫رسبًی‬‫در‬‫حذ‬‫جْبًی‬‫،ًْبیتب‬
‫ثبیذ‬ِ‫ث‬‫ایجبد‬‫سَْلت‬‫در‬‫یبفتي‬‫اطالػبت‬ٍ‫گردآٍری‬‫آى‬ِ‫تَج‬ٍ،‫ًوبیٌذ‬‫ّوچٌیي‬‫ثبیذ‬
ِ‫ث‬‫چگًَگی‬ٌِ‫ثْی‬‫وردى‬‫ٍلت‬‫جستجَگراى‬‫ًیس‬ِ‫تَج‬‫گردد‬.
ِ‫ث‬‫هٌظَر‬‫وبرآهذی‬ٍ‫هَثر‬‫ثَدى‬‫وبٍش‬‫اطالػبت،جستجَگراى‬‫ثبیذ‬‫ثذاًٌذ‬ِ‫و‬‫در‬‫هحیط‬
‫ٍة‬‫ٍارد‬ِ‫چ‬‫هىبًی‬ُ‫ضذ‬‫اًذ‬ٍِ‫ث‬ِ‫چ‬‫دلیل‬‫ٍارد‬ُ‫ضذ‬‫اًذ،طراحی‬‫یه‬‫سیستن‬َ‫گفتگ‬
‫ثرای‬‫وبرثراى‬‫هسیری‬‫را‬‫ایجبد‬‫خَاّذ‬‫ورد‬ِ‫و‬‫آًْب‬‫هیتَاًٌذ‬‫ثب‬ُ‫استفبد‬‫از‬‫آى‬ِ‫ث‬‫طرف‬
‫همصذ‬‫خَیص‬‫حروت‬‫ًوبیٌذ‬.

6. ‫یک‬ ً‫ب‬ ،‫خُد‬ ‫مُردویاز‬ ‫اطالعات‬ ً‫ب‬ ‫دستیابی‬ ‫در‬ ‫دارد‬ ً‫ک‬ ‫ویازی‬ ً‫ب‬ ً‫بست‬ ‫فرد‬ ‫ٌر‬
‫کسب‬ ‫در‬ ‫افراد‬ ‫سایر‬ ً‫ک‬ ‫ٌایی‬ ‫ضیُي‬ ‫با‬ ‫است‬ ‫ممکه‬ ً‫ک‬ ‫کىد‬ ‫می‬ ‫عمل‬ ُ‫یاالگ‬ ‫ضیُي‬
‫باضد‬ ‫متفاَت‬ ‫گیرود‬ ‫می‬ ‫کار‬ ً‫ب‬ ‫اطالعات‬.‫برای‬ ‫جدید‬ ‫ٌای‬ ‫محیط‬ ‫پیدایص‬ ‫با‬
‫میسان‬ َ ‫عملکرد‬ ً‫دامى‬ ً‫گرچ‬ َ ‫است‬ ‫ومُدي‬ ‫تغییر‬ ‫افراد‬ ‫رفتارٌای‬ ،ُ‫جستج‬
‫َلی‬ ‫باضد‬ ‫می‬ ‫تر‬ ‫گستردي‬ ً‫ا‬‫وسبت‬ ‫جدید‬ ‫ٌای‬ ‫وظام‬ ‫در‬ ً‫کاررفت‬ ً‫ب‬ ‫رفتارٌای‬
‫اود‬ ً‫داضت‬ ‫جدید‬ ‫وظام‬ ‫ٌای‬ ‫ارزش‬ َ ‫کارآیی‬ ‫مُرد‬ ‫در‬ ‫باالیی‬ ‫تُافق‬ ‫کاَضگران‬.‫در‬
‫ایه‬ ً‫ب‬ ‫تُان‬‫می‬ ‫دیگر‬ ‫اطالعات‬ ‫بازیابی‬ ‫ٌای‬‫مدل‬ َ ‫ٌا‬‫مدل‬ ‫ایه‬ ‫بررسی‬ ‫با‬ ‫وٍایت‬
‫ٌیچ‬ ‫در‬ َ ‫دارد‬ ‫ای‬‫کىىدي‬ ‫تعییه‬ ‫وقص‬ ‫فرآیىد‬ ‫ایه‬ ‫در‬ ‫کاربر‬ ‫ٌمُاري‬ ً‫ک‬ ‫رسید‬ ً‫وتیج‬
‫گرفت‬ ‫وادیدي‬ ‫را‬ َ‫ا‬ ‫اٌمیت‬ ‫با‬ ‫وقص‬ ‫تُان‬‫ومی‬ ‫ٌا‬‫مدل‬ ‫از‬ ‫یک‬.‫تُان‬‫می‬ ‫ٌمچىیه‬
َ ‫قطعیت‬ ‫با‬ ‫اطالعات‬ ‫بازیابی‬ ‫ٌای‬‫مدل‬ ‫از‬ ‫یک‬ ‫ٌیچ‬ ً‫ک‬ ‫ومُد‬ ‫برداضت‬ ً‫گُو‬‫ایه‬
‫بازیابی‬ ‫فرآیىد‬ ‫طی‬ ‫کاربر‬ ‫ٌر‬ َ ‫گیرد‬‫ومی‬ ‫ضکل‬ ‫کاربر‬ ‫ٌر‬ ‫برای‬ ‫کامل‬ ‫طُر‬ً‫ب‬
‫را‬ ‫مدل‬ ‫چىد‬ ‫از‬ ‫ای‬‫آمیسي‬ ‫یا‬ َ ‫مراحل‬ ‫از‬ ‫تعدادی‬ ‫از‬ ‫تىٍا‬ ‫است‬ ‫ممکه‬ ‫خُد‬ ‫اطالعات‬
‫دٌد‬ ‫اوجام‬.

7. ‫هحیط‬ ‫پیذایص‬ ‫ثب‬ ‫ّوچٌیي‬‫است‬ ُ‫ًوَد‬ ‫تغییر‬ ‫افراد‬ ‫رفتبرّبی‬ ،َ‫جستج‬ ‫ثرای‬ ‫جذیذ‬ ‫ّبی‬
ِ‫ث‬ ‫رفتبرّبی‬ ‫هیساى‬ ٍ ‫ػولىرد‬ ٌِ‫داه‬ ِ‫گرچ‬ ٍ‫ًظبم‬ ‫در‬ ِ‫وبررفت‬ً‫ب‬‫ًسجت‬ ‫جذیذ‬ ‫ّبی‬
ُ‫گسترد‬‫هی‬ ‫تر‬‫ارزش‬ ٍ ‫وبرآیی‬ ‫هَرد‬ ‫در‬ ‫ثبالیی‬ ‫تَافك‬ ‫وبٍضگراى‬ ‫ٍلی‬ ‫ثبضذ‬‫ًظبم‬ ‫ّبی‬
ِ‫داضت‬ ‫جذیذ‬‫اًذ‬.‫ًظبم‬ ‫ظَْر‬ ‫ثٌبثرایي‬‫هطلَة‬ ِ‫ثلى‬ ‫حیبتی‬ ‫تٌْب‬ ًِ ‫اطالػبتی‬ ‫جذیذ‬ ‫ّبی‬
‫هی‬ ‫ًیس‬‫ًظبم‬ ‫ایي‬ ‫در‬ ٍ ‫ثبضذ‬‫اطالع‬ ٍ ‫وتبثذاراى‬ ،‫ّب‬‫ّوبٌّگ‬ ‫ثب‬ ،‫پیص‬ ‫از‬ ‫ثیص‬ ‫رسبًبى‬
‫اطالع‬ ‫رفتبر‬ ‫سبختي‬‫ًظبم‬ ‫ثب‬ ‫خَد‬ ‫یبثی‬‫ٍیژگی‬ ‫از‬ ‫وبرآهذ‬ ُ‫استفبد‬ ٍ ‫جذیذ‬ ‫ّبی‬‫ایي‬ ‫ّبی‬
‫ًظبم‬‫هی‬ ‫اطالػبت‬ ‫ثبزیبثی‬ ‫ّبی‬ِ‫ث‬ ‫چٌذاًی‬ ‫توبیل‬ ِ‫و‬ ‫وسبًی‬ ِ‫ث‬ ‫را‬ ُ‫ثْر‬ ‫ثیطتریي‬ ‫تَاًٌذ‬
‫رٍش‬ ‫از‬ ُ‫استفبد‬‫ثرسبًٌذ‬ ‫ًذارًذ‬ ‫هَردًیبز‬ ‫اطالػبت‬ ‫ثبزیبثی‬ ‫در‬ ‫هستمین‬ ٍ ‫فؼبل‬ ‫ّبی‬.

8. ،‫فذائی‬‫غالهرضب؛‬‫رفتبر‬‫اطالع‬‫یبثی‬ٍ‫اّویت‬،‫اى‬ِ‫فصلٌبه‬‫تحمیمبت‬‫اطالع‬‫رسبًی‬ٍ
ًِ‫وتبثخب‬‫ّبی‬،‫ػوَهی‬ُ‫دٍر‬21ُ‫ضوبر‬4‫اسفٌذ‬1394
،‫حسیٌی‬،ِ‫ٍجی‬ِ‫ًظری‬‫ّبی‬‫رفتبر‬‫اطالع‬،‫یبثی‬‫سبیت‬‫ٍیىی‬‫هرجغ‬ُ‫داًطگب‬‫فردٍسی‬
‫هطْذ‬