Лекц-2

1. Хичээлийн нэр: Ландшафтын дизайн
Индекс: АС328
Кредит: 3
Анги: ХЧД-III
Лекц: 2

2. Сэдэв: Европын ландшафтын дизайны онцлог
 Англи
 Франц
 Итали
 Исланд
 зэрэг улсуудын цэцэрлэгийн урлаг нь Европын
ландшафтыг бүрэн дүүрэн илэрхийлж чаддаг
бөгөөд өөр өөрсдийн өвөрмөц хэв маяг, донж
төрхийг олон нийтэд хүлээн зөвшөөрүүлж чадсан
байдаг.

3. Английн
ландшафт
Английн ландшафтын
онцлог нь гол, нуурт далан
байгуулах, суваг татах
зэргээр хиймэл нуур цөөрөм
байгуулах, байгалийн
өвөрмөц тогтоц бүхий
газрыг чимэглэлийн ургамал
болон бусад ландшафтын
элментээр баяжуулах
зэргээр илэрдэг.
Далан, хиймэл нуур, суваг
нь гоо үзэмж бүрдүүлэхийн
зэрэгцээ Английн нутагт
олноор байсан цайз,
шилтгээн рүү ирэх гадны
халдлагыг хаах
хамгаалалтын зориулалттай
байв.

4. -
1600 оны үед хаан болон томоохон
язгууртны ордон, шилтгээн тойрсон
ногоон байгууламж парк хэдийнэ бий
болсон байлаа.
1800 оны үед Англид цэцэрлэгийн
урлагийн талаарх түүний зохиомж
ямар байх зэргийг боловсруулсан
ном гарсан байлаа. Цэцэрлэгийн
мэргэжилтнүүд бий болж,
язгууртнууд, банкны эзэд,
худалдаачдын гэр сууцны дэргэд
цэцэрлэг барих үйлчилгээ бий
болсон байв.
Чайсвик хаус

5. -
Хятадын архитектур болон
байгалийн гоо үзэмж нь Английн
цэцэрлэгийн урлагт нөлөөлсөн.
Мөн готик урлаг, уран баримлын
нөлөө ч гүнзгий туссан байдаг.

6. Францын
ландшафт
Геометрийн парк буюу
тогтмол хэв шинж
зонхилдог. Францын үе
үеийн хаадын амьдардаг
байсан Версалын
ордоны гаднах цэцэрлэг
нь энэхү урлагийг бүрэн
илтгэж чаддаг.

7. -
Францын ландшафтад
Ромын урлагийн нөлөө
орсон байдаг ч эцэстээ
өөрсдийн дүр төрхийг бий
болгож чадсан. Эрс тогтмол
байдал, тэгш хэмийн нь
зохион байгуулалтыг
эрхэмлэдэг. Тайралт хийсэн
мод, бут нь янз бүрийн
геометрийн хэлбэр дvрстэй
байдаг. Бут сөөгийг тодорхой
давтамжтайгаар тарьж
ургуулна.

8. Италийн ландшафт
-
 Ромын урлагт зөв тэгш хэмт
зарчмыг баримтлах нь
элбэг. Гар урлал, хөшөө
баримал зэрэг Ланшафтын
их бага элментүүд элбэг
байх бөгөөд түүнийгээ
баяжуулсан дэмжсэн
орчинг бий болгодог.

9. Сэдэв: Дундад зууны франц цэцэрлэгүүд
 Баруун Европ Ромын Эзэнт гүрний улмаас үхлийн
зовлонг амссан цагаас хойш Дундад зууны үеийн
Францийн амьдрал өөрчлөгджээ. Үймээн самуун,
тодорхойгүй байдлын цаг үед цэцэрлэгжүүлэлт нь сүм
хийдүүдийн ханан доторхи лам нарын мэдэлд оржээ.
Геометрын дүрсээр цэцэрлэгийг төлвөлдөг
цэцэрлэгжүүлэлтийн арга буюу потажер нь
цэцэрлэгжүүлэгчдэд маш их эрч хүч өгчээ. Өдөр
тутмын болон дундад зууны цэцэрлэгжүүлэлтэд
нөлөөлж байсан хүнс, эм, байр сууц гэх мэт
амьдарлын зайлшгүй хэрэгцээ нь цэцэрлэгжүүлэлтэд
ихээхэн саад болж байжээ. Энэ хүчирхийллийн эрэн
үед аюулгүй байдал илүү шаардлагатай байжээ.

10. Дундад зууны цэцэрлэгээс орчин үеийн
цэцэрлэг
 Потажер гэсэн нэртэй Франц цэцэрлэг нь зай
муутай цэцэрлэгийн цэцэрлэгчдэд маш сайн арга
болсон байна. Цэцэрлэгийг зүлэг, цэцгийг хамтад
нь ургуулсан дөрвөн тэгш өнцөгтөөр төлөвлөх
болжээ. Хөндлөнгөөр нь ургуулахаас илүү
босоогоор нь ургуулах талаар бодолцох болжээ.
Боломжийн хэрээр их зайг ашиглах хэрэгтэй. Бүх
талаас нь хүрч болохоо, гэрт тохиромжтой
байдлаар цэцэрлэгийг төлөвлө.

11. -
 Зуны өдрүүдэд гадаа сууж, таашаал авах
үүднээс зүлэг хэлбэрээр цэцэгт нугыг арын
хашаанд тарина. Зүлэгээ тарьж дараа нь
Бетлехемийн од, нил цэцэг, яргуй, мөлхөн
ганга, зэрлэг цэцэгсийн холимог цэцэгсийн
үрийг цацна. Цэцэг үрслэх хүртэл бухалдаж
болохгүй. Мөлхөө гангыг бухалдаж байх үедээ
таслахгүй байхаар багажныхаа ирийг дээр
барина. Цэцэгт нуга нь зугаалах эсхүл арын
хашаандаа цайны үдэшлэг хийхэд гайхалтай
газар байх болно.

12. Сэргэн мандалтын цэцэрлэгээс орчин үеийн
цэцэрлэг
 Версальтай адилхан цэцэрлэг байгуулах нь маш их хугацаа
шаардах ба цэцэрлэгчдийн бүхий л цаг хугацааг үрнэ. Франц хэв
маягийн цэцэрлэг дээр зангилаа гаргаж хийсэн чамин цэцэрлэг
гэх мэт орчин үеийн цэцгийн мандал нэмж хийж болно.
Партертай адилхан зангилааг хээ угалзанд суурилан хийдэг.
Сантолина, олон наст ургамал, бут, сөөг, лаванда зэрэг намхан
ургадаг шигүү ургамлуудыг мөргөцөгийн эргэн тойронд ил
гаргахад ашиглаж болно.
 Цэцэгт мөргөцөгийн зах хэсгээр хөрсөнд гинжин хээ гаргаж
болно. Зах хэсгээс нь дунджаар нэг фут орчим гадна хил гаргах
зорилгоор сантолинагаар хээ гаргана. Мөргөцөгийн хэмжээнээс
хамааран ургамлын хэмжээг тодорхойлно. Харьцуулалт маягаар
саарал сантолина ашиглан дараагийн захаас нөгөө зах хүртэл
тариалалт хийх ба ногоон сантолинагийн нэг захаас нөгөө зах
хүртэл нь хээ гарган саарал сантолина тарьна.

13. 18-р зууны цэцэрлэгээс орчин үеийн
цэцэрлэг
 Жосефиний дуртай сарнайн төрөл зүйл өнөө үед
хаа сайгүй байх болсон. Хуучин сарнайн цэцэрлэг
байгуулж, сарнайг хялбар ургуулж болох юм.
Сарнайн эртний төрөл зүйлүүд нь эрлийз төрөл
зүйлтэй харьцуулахад хатуулаг чанараараа
гайхалтай. Хортон эсэргүүцдэг, салхинд тэсвэртэй
байдал нь цэцэрлэгийн үнэ цэнэтэй төрөл зүйл
болдог. Хуучин төрөл зүйлүүдийн тансаг үнэр нь
илүү сэтгэл татам болгодог. Ихэнх цэцэг нь жилд
нэг удаа дэлгэрдэг бол мөнх ургадаг төрөл зүйл
гэж бий. 18-р зууны Франц цэцэрлэгийг бурбон
сарнайн хамт практикт нэвтрүүлж байжээ.

14. Монетийн Франц цэцэрлэг
 Хамгийн алдартай импрессионист уран бүтээлч
Клауди Монет Гверны дэхь өөрийн гэртээ цэцэрлэг
байгуулжээ. Монет Япон цэцэрлэгийг гүн гүнзгий
сонирхон хөгжүүлж, хоржигносон горхин дээгүүрх гүүр
гэх мэт Япон цэцэрлэгжүүлэлтийн элементүүдийг
тусгасан байна. Их зураач Монет нас барах хүртлээ
өөрийн цэцэрлэгээрээ бусдын гайхширлыг төрүүлж,
цэцэг тарьж, үзэмжийг нь өөрчилж, зурж байжээ.
 Монет олон өнгө төрөл зүйлийн цэцэгсээр цэцэрлэгээ
эмх замбараагүйгээр дүүргэхийг эрхэмлэдэг байв.
Энэхүү эрс тэс бүтэц нь түүнд байгалийг дууриасан
зураг зурах урам өгдөг байжээ. Тэрбээр цэцэг хольж
тарьж, өндөр ургуулах дугтай байв.

15. Монетийн Франц цэцэрлэг

16. Монетийн цэцэрлэгээс орчин үеийн цэцэрлэг
 Бүх хүнд хэрэгцээтэй нэг зүйл нь Гивернити хэв
маягийг орчин үеийн цэцэрлэгтэй хослуулах урам
өгдөг Монетын цэцэрлэгийн зургийг худалдан авах
юм.
 Хэдийгээр Монетийн цэцэрлэг нь ямар нэгэн хослол,
учир шалтгаангүй мэт харагдаж болох ч тэр
цэцэрлэгээ уран бүтээлчийн нүдээр хардаг байв.
Гиверни дээрх гүүр нь орчин үеийн цэцэрлэгт
мөргөцөг болж өгөх боломжтой. Эмх замбараагүй өнгө
холилдуулж тарьсан цэцэгнүүд нь гайхал төрүүлэх,
сэтгэл хөдөлгөх элемент болдог. Янз бүрийн цэцэг,
ургамлын төрөл зүйл, бүтцийг ашиглан нэг өнгийн
орон зай үүсгэнэ. Сарнай, сараана зэрэг вайда боон
хилэн бүтэцтэй ургамлаар зах хэсгийг уусгана.

17. Төгсөв