Лекц-5

1. Олон Улсын Улаанбаатарын Их Сургууль

2. Хэмжээний тохиргоо
 Хэмжээний тохиргоог хоёр байдлаар хийж болно.
1. Зургийнхаа мастабаар тооцон бүх тохиргоог хийнэ. Жишээлбэл
зурсан зургаа цаасан дээр 1:2 масштабаар хэвлэх бол бүх утгаа
2 дахин үржүүлж (өөрөөр хэлбэл цаасан дээр текстийн өндөр
3,5 байх ёстой бол 7 гэж тохируулна).
2. Үндсэн тохиргоог хэвлэсний дараа цаасан дээр байх утгаар
хийж Modify Dimesion style харилцах цонхны Fit хавтасны Use
averall scale of ерөнхий масштабын коэфициентийг оруулна.
Өөрөөр хэлбэл текстийн өндрийг 3,5 гэж тохируулаад энэхүү
цонхонд мастабыг 2 гэж оруулна гэсэн үг юм.

3. Хэмжээ ба хязгаарын шугамын
тохиргоо
 Lines хавтас нь хэмжээ ба хязгаарын шугамын тохиргоо хийх бөгөөд
Dimesion Lines, Extention lines гэсэн хоёр хэсэгтэй.
 Dimesion Lines (хэмжээний шугам) хэсэгт дараах тохиргоонуудыг
хийнэ.
 Color – хэмжээний шугамын өнгө
 Linetype- хэмжээний шугамын төрөл
 Lineweight - хэмжээний шугамын өргөн
 Extend beyond ticks – хэмжээний шугам хязгаарын шугамаас илүү гарах
“m” хэмжээ. Хэмжээний шугам сумтай үед идэвхгүй байх бөгөөд сумны
оронд богино хэрчим, цэг байх тохиолдолд энэ сонголт идэвхтэй
болно.
 Baseline spacing – баазаас хэмжээ заах үед хэмжээний шугамуудын
хоорондох зай “n”-г тохируулна.
 Suppress Dim line 1 – хэмжээний шугамын 1-р хагасыг устгах/сэргээх
 Suppress Dim line 2 - хэмжээний шугамын 2-р хагасыг устгах/сэргээх
Хэмжээний шугамын өнгө, зураасны төрөл, зураасны өргөнд Byblock
(блокоор) тусгай утгыг ашиглах боломжтой.

4. Зураг

5. Extention lines (хязгаарын шугам)
хэсэгт дараах тохиргоог хийнэ.
 Color – хязгаарын шугамын өнгө
 Line type ext line 1 – 1-р хязгаарын шугамын зураасны төрөл
 Line type ext line 2 – 2-р хязгаарын шугамын зураасны төрөл
 Lineweight – хязгаарын шугамын өргөн
 Suppress ext line 1 – 1-хязгаарын шугамыг устгах/сэргээх
 Suppress ext line 2 – 2-хязгаарын шугамыг устгах/сэргээх
 Extend beyond Dim lines – хэмжээний шугамаас хязгаарын
шугам илүү гарах хэмжээ “b” –г тохируулах. Энэ зайг ихэвчлэн
барилгын зурагт хэрэглэх бөгөөд бусад тохиолдолд “0” гэр
оруулах хэрэгтэй.
 Fixed length extention lines – хязгаарын шугамын уртыг тогтмол
урттай байлгах. Length талбарт уртыг өгсөн тохиолдолд л
үүнийг ашиглах боломжтой.

6. Зураг

7. Хэмжээний сумын тохиргоо

8. Төвийг тэмдэглэх
 Center marks (төвийг тэмдэглэх) хэсэгт тойрог болон нумын
тэнхлэгийн шугам ба төвийг тэмдэглэнэ. Мөн түүнчлэн
тэнхэлгийн шугам тойргоос ямар хэмжээгээр илүү гарахыг зааж
өгнө.
 None – төвийг тэмдэглэхгүй байх.
 Mark – нум болон тойргийн төвийг тэмдэглэх
 Line – нум болон тойргийн төвийг шулуунаар тэмдэглэх
Арын жижиг нүдэнд тойгоос шулуун илүү гарах “n” хэмжээг заана.

9. Зураг