SlideShare a Scribd company logo
1 of 11
KAPITULLI 1

T
SEKSIONI I – E

I LEHTË

1

I LEHTË

2

I LEHTË

3

I LEHTË

4

I LEHTË

5

I LEHTË

6

I LEHTË

7

8

E S T

– NJË

PAMJE E PËRGJITHSHME E

DREJTIMIT FINANCIAR

VËRTETË OSE E GABUAR

Drejtuesi financiar
Në përgjithësi, detyra e drejtuesit financiar është planifikimi i sigurimit dhe përdorimit të fondeve
me qëllim maksimizimin e vlerës së firmës.


E vërtetë



E gabuar

Drejtuesi financiar
Drejtuesi financiar ndërvepron njëkohësisht me shumë individë dhe departamente brenda firmës.
Parashikimi & planifikimi, sikurse koordinimi & kontrolli janë dy nga sferat kryesore të përgjegjësisë
për të cilat realizohet ky ndërveprim.


E vërtetë



E gabuar

Drejtuesi financiar
Drejtuesi financiar duhet të kryejë detyrat e tij/saj në mënyrë të pavarur nga aktivitetet e tjerë të
firmës, me qëllim që të maksimizojë vlerën e saj.


E vërtetë



E gabuar

Drejtimi financiar
Rëndësia e rolit të drejtimit financiar përforcohet nga shembuj të kompanive, vendimet strategjike të
financimit të të cilave kontribuojnë në dështimin apo suksesin e tyre, kur kushtet ekonomike
ndryshojnë me shpejtësi.


E vërtetë



E gabuar

Organizimi i firmës
Vendimi për formën e organizimit të biznesit është një vendim i rëndësishëm financiar me pasoja
potencialisht të rëndësishme për pasurinë e ardhshme të pronarëve.


E vërtetë



E gabuar

Pronësia e vetme
Dy kufizime kyç të pronësisë së vetme mbi një biznes kanë të bëjnë me vështirësitë potenciale në
gjetjen e kapitalit të nevojshëm dhe përgjegjësinë e pakufizuar personale në likuidimin e biznesit.


E vërtetë



E gabuar

Përgjegjësia e kufizuar
Vlera kyç e përgjegjësisë së kufizuar lidhet me faktin se ajo ul riskun e firmës duke rritur si pasojë
vlerën e saj.


E vërtetë



Gllabërimi armiqësor

-3-

E gabuar
I LEHTË

NJË PAMJE E PËRGJITHSHME E DREJTIMIT FINANCIAR

I LEHTË

9

I LEHTË

10

I LEHTË

11

I LEHTË

12

I LEHTË

13

I LEHTË

14

15

Një gllabërim armiqësor përfshin një përpjekje të një grupi aksionerësh për të siguruar votat e
aksionerëve të tjerë me qëllim ndërrimin e stafit drejtues të firmës dhe që zakonisht ka si motiv
vlerën e ulët të aksionit në treg.


E vërtetë



E gabuar

Përgjegjësia sociale
Për shkak të presioneve të konkurrentëve dhe nevojave të vazhdueshme të firmave për të siguruar
kapital, shumë veprime me përfitim social, por që kanë edhe kosto të larta, duhet të bëhen të
detyrueshme nga qeveria.


E vërtetë



E gabuar

Përgjegjësia sociale
Asnjë firmë nuk mund të ndërmarrë nga njëra anë veprime me përgjegjësi sociale dhe që
shoqërohen me rritje të kostos në një treg konkurrues dhe nga ana tjetër të vazhdojë të
konkurrojë, megjithëse këto veprime mund të sjellin përfitime për firmën.


E vërtetë



E gabuar

Partneriteti
Tre disavantazhet e partneritetit: (1) përgjegjësia e pakufizuar, (2) jeta e kufizuar e organizatës
dhe (3) vështirësia e transferimit të pronësisë, rezultojnë në një disavantazh tjetër, (4)
vështirësinë për të siguruar shuma të mëdha kapitali.


E vërtetë



E gabuar

Organizimi i firmës
Avantazhi kryesor i partneritetit apo koorporatës si një formë e organizimit të biznesit është
fakti që të dyja i ofrojnë pronarëve të tyre përgjegjësi të kufizuar, ndërkohë që pronësia e vetme
nuk e bën një gjë të tillë.


E vërtetë



E gabuar

Objektivi i firmës
Qëllimi i vërtetë i drejtuesit financiar duhet të jetë maksimizimi i fitimit të pritur, meqënëse
kështu do të shtohet më tepër pasuria e secilit aksioner (pronar) të firmës.


E vërtetë



E gabuar

Objektivi i firmës
Nëse një firmë ka një pronar të vetëm mund të thuhet se objektivi i vërtetë i drejtuesit financiar
duhet të jetë maksimizimi i fitimit për aksion (EPS).


E vërtetë



Objektivat e firmës
-4-

E gabuar
I LEHTË

KAPITULLI 1

Një mënyrë për të përkufizuar strukturën vendimmarrëse më të përshtatshme për të realizuar
objektivat e firmës është ajo sipas së cilës drejtuesit financiarë duhet të kërkojnë atë kombinim
aktivesh, pasivesh dhe kapitali të vet i cili gjeneron të ardhurën e pritur më të madhe për
horizontin kohor të investimit.


I LEHTË

16

I LEHTË

17

I LEHTË

18

I LEHTË

19

I LEHTË

20

I LEHTË

21

I LEHTË

22

23

E vërtetë



E gabuar

Objektivat e firmës
Një vendim financiar që rezulton në një rritje të të ardhurës neto është patjetër në përputhje me
objektivin e firmës për të maksimizuar çmimin e saj të aksionit.


E vërtetë



E gabuar

Maksimizimi i vlerës
Duke maksimizuar fitimet e firmës, drejtuesi financiar po maksimizon çmimin e aksionit të
zakonshëm, si rrjedhim po maksimizohet edhe pasuria e aksionerëve.


E vërtetë



E gabuar

Maksimizimi i fitimit
Nëse drejtimi i firmës po maksimizon të ardhurën neto të firmës, kjo është e njëvlerëshme me
maksimizimin e fitimit për aksion (EPS) dhe çmimit të aksionit.


E vërtetë



E gabuar

Risku dhe fitimet
Risku që lidhet me fitimin për aksion (EPS) varet si nga llojet e projekteve që ndërmerr firma,
ashtu edhe nga mënyra se si financohen këta projekte.


E vërtetë



E gabuar

Motivimet menaxherialë
Shumë firma përdorin sot pjesëmarrjen në aksione nga ana e drejtimit si metodën më të mirë për
të motivuar drejtuesit të veprojnë në interes të aksionerëve.


E vërtetë



E gabuar

Motivimet menaxherialë
Aksionet e performancës janë shpërblime në dollarë që iu shpërndahen drejtuesve në bazë të
performancës së koorporatës.


E vërtetë



E gabuar

Problemi i agjensisë
Nëse çmimi i një aksioni bie gjatë vitit, kjo tregon që drejtuesit e firmës nuk po veprojnë në
interes të aksionerëve.


E vërtetë



Problemi i agjensisë

-5-

E gabuar
I LEHTË

NJË PAMJE E PËRGJITHSHME E DREJTIMIT FINANCIAR

I LEHTË

24

I LEHTË

25

I LEHTË

26

I LEHTË

27

Problemi i agjensisë ekziston ndërmjet aksionerëve dhe drejtuesve. Gjithashtu problemi i
agjensisë mund të ekzistojë edhe ndërmjet aksionerëve dhe kreditorëve.


I LEHTË
I LEHTË

29

30



E gabuar

Problemi i agjensisë
Një problem agjensie lind kur një apo disa persona punësojnë një apo disa persona të tjerë për të
kryer një shërbim të caktuar, por të parët nuk u japin të dytëve autoritetin e vendim-marrjes.


E vërtetë



E gabuar

Fitimet normalë
Fitimet normalë janë ata që rezultojnë në norma kthimi të cilat mjaftojnë vetëm për të tërhequr
kapital të ri në tregjet financiarë.


E vërtetë



E gabuar

Mirëqënia sociale dhe financa
Objektivi i maksimizimit të çmimit të aksionit është rrënues për shoqërinë, për faktin se vetëm
pak nga veprimet që shpien në maksimizimin e çmimit të aksionit kontribuojnë pozitivisht edhe në
mirëqënien sociale.


E vërtetë



E gabuar

Mirëqënia sociale dhe financa
Nëse drejtuesit financiarë të një firme dëshirojnë të maksimizojnë çmimin e aksionit, atëherë
është në interesin e tyre të operojnë në mënyrë efiçiente, në fabrika me kosto të ulët, të
zhvillojnë produkte të rinj dhe të sigurtë që pëlqehen nga konsumatori dhe të ruajnë marrëdhënie
të mira me klientët, furnitorët, kreditorët dhe komunitetin në të cilin ushtrojnë aktivitetin.


28

E vërtetë

E vërtetë



E gabuar

Etika e biznesit
Studimet tregojnë, dhe shumë drejtues janë dakort, që për fat të keq ekziston një korrelacion
negativ ndërmjet sjelljes etike në biznes dhe fitimit afatgjatë.


E vërtetë



E gabuar

Etika e biznesit
Në një treg konkurrues, “etika e mirë” është një ide e bukur, por një standart jopraktik. Pak
përfitime mund të nxirren nga një etikë e lartë në mjedisin e biznesit.


E vërtetë



Drejtimi financiar

-6-

E gabuar
MESATAR

KAPITULLI 1

MESATAR

31

MESATAR

32

MESATAR

33

MESATAR

34

MESATAR

35

36

Funksioni i financës është relativisht i pavarur nga shumë funksione të tjerë të organizatës. Për
shembull: vendimet e marketingut mund te ndikojnë nevojën e firmës për fonde, por nuk ndikohen
nga kushtet e tregut financiar apo problemeve të tjera financiare.


E vërtetë



E gabuar

Pronësia e vetme
Fakti që biznesi me një pronar nuk paguan tatim të dyfishtë dhe themelimi i tij është më i lehtë
dhe më pak i kushtueshëm sesa format e tjera të organizimit përbëjnë dy avantazhe kyç për këtë
formë biznesi.


E vërtetë



E gabuar

Rritja financiare
Vlera e një firme varet nga aktivet e saj ekzistues dhe nga vlera e shanseve për sukses që
disponon ajo. Meqënëse shanset e mira kërkojnë financim, fakti që ato janë shumë të rralla bën që
çdo koorporatë, e cila i disponon këto shanse, do të jetë në gjendje të tërheqë kapital të
mjaftueshëm për të mbështetur rritjen e saj.


E vërtetë



E gabuar

Motivimet menaxherialë
Në një treg konkurrues, nëse drejtuesit devijojnë shumë nga marrja e vendimeve në përputhje me
maksimizimin e pasurisë së aksionerëve, ata riskojnë të disiplinohen nga tregu. Pjesë e këtij
disiplinimi është edhe kërcënimi për t’u gllabëruar nga grupe të cilët janë më në sinkron me
interesat e aksionerëve.


E vërtetë



E gabuar

Konkurrenca për vota dhe gllabërimet
Konkurrenca për vota dhe gllabërimi armiqësor janë metoda të ndryshme për të marrë kontrollin e
një kompanie dhe të dyja përfshjnë veprime kundra opozitës së drejtimit të lartë. Megjithatë,
këta veprime motivohen zakonisht nga një dëshirë për kontroll mbi aktivet e firmës dhe rrallë nga
çmimi i ulët i aksionit në treg.


E vërtetë



E gabuar

Përgjegjësia sociale
Megjithëse firmat kanë përgjegjësi etike ndaj punonjësve dhe klientëve të tyre, ato nuk kanë një
përgjegjësi sociale në afat të gjatë, sepse veprimet e përgjegjësisë sociale përfshijnë kosto të
pashoqëruara me fitime dhe si rrjedhojë nuk shpien në maksimizim të pasurisë së aksionerëve.


E vërtetë



Partneriteti

-7-

E gabuar
MESATAR

NJË PAMJE E PËRGJITHSHME E DREJTIMIT FINANCIAR

Disavantazhet e pronësisë së vetme janë të ngjashëm me ata të partneritetit. Një përjashtim
lidhet me natyrën formale të marrëveshjes së partneritetit dhe kontributit të aktiveve personalë
të partnerëve. Si rezultat, partneriteti nuk ka kufizime lidhur me gjetjen e sasive të mëdha të
kapitalit.


SEKSIONI II – PYETJE

I LEHTË

37

I LEHTË

38





I LEHTË

E gabuar

ME ZGJEDHJE (KONCEPTUALE)

Përgjegjësia e kufizuar
 Eleminimi i tatimit të dyfishtë
Lehtësia e transferimit të pronësisë
 Jeta e pakufizuar
Aftësia për të mbajtur fitimet duke konvertuar të ardhurën neto nga e ardhur personale në
fitim të pashpërndarë.

Objektivi i firmës
Objektivi primar i një firme të kuotuar publikisht dhe që interesohet për t’u shërbyer aksionerëve
të saj duhet të jetë:



Minimizimi i shanseve për të humbur
 Maksimizimi i të ardhurës neto të pritur
Maksimizimi i EPS-së pritur
 Maksimizimi i çmimit të aksionit
Maksimizimi i fitimit të pritur total të koorporates

Vendimet financiarë
Cili nga pohimet që vijojnë nuk duhet të merret në konsideratë kur vlerësohet ndikimi i vendimeve
financiarë?




40



Organizimi i firmës
Cilët nga pohimet që vijojnë nuk përbën një avantazh domethënës të koorporatës mbi partneritetin
apo pronësinë e vetme?



39

E vërtetë

Fitimet e projektuar
 Risku i firmës
Kushtet e tregut financiar
 Koha e rrjedhës së fitimeve
Të gjithë të mësipërmit duhet të merren në konsideratë

Problemi i agjensisë

-8-
I LEHTË

KAPITULLI 1

Procedura më e thjeshtë, më shumë e përdorur dhe më pak e kushtueshme për aksionerët
disidentë për të marrë kontrollin e firmës dhe rrëzuar drejtimin ekzistues është:




I LEHTË

41

Blerja e firmës përmes borxhit1
Pilula helmuese3
Oferta e kontrollit5




Motivimet menaxherialë
Cili nga mekanizmat në vijim nuk përdoret nga aksionerët për t’i bërë drejtuesit të veprojnë në
interes të aksionerëve?



Kërcënimi për pushim nga puna
Kompesimi menaxherial





42

I LEHTË





Mënyra sipas të cilave aksionerët mbrojnë interesat e tyre nga konfliktet me drejtuesit.
Taktika të përdorura nga kreditorët për ta bërë më të favorshëm pozicionin e tyre gjatë
zgjidhjes së problemeve ndërmjet kreditorëve dhe aksionerëve.
Dy veprime që drejtuesit mund të ndërmarrin për t’i “treguar dhëmbët” gllabëruesve
armiqësorë.
Të dyja janë metoda të praktikuara nga drejtuesit e firmave për të rritur pasurinë e
aksionerëve.

Kostot e agjensisë
Cili nga pohimet e mëposhtëm është më i sakti?



MESATAR

Kërcënimi për gllabërim
Blerja e firmës përmes borxhit
Dy përgjigjet më sipër

Taktikat e gllabërimit
Pilula helmuese dhe oferta e zezë janë:


43

Oferta e zezë2
Konkurrenca për vota4






Duke njohur natyrën shumë-pronarëshe të shumicës së koorporatave të mëdha, kostot e
agjensisë të shoqëruara me konsumin e përfitimeve nuk përbëjnë realisht një problem.
Drejtuesit mund të veprojnë në interes të aksionerëve, por ata gjithashtu mund të veprojnë në
interes të vet. Për sa kohë drejtuesit respektojnë ligjin, nuk ekziston ndonjë kontroll efektiv
që aksionerët mund të implementojnë për të kontrolluar vendim-marrjen menaxheriale.
Kostot e agjensisë për aksionerët përfshijnë kostot që kanë të bëjnë me kufizimin e lirisë
menaxheriale, por nuk përfshijnë pagat e drejtuesve.
Një problem agjensie lind kur një apo disa persona punësojnë një apo disa persona të tjerë për
të kryer një shërbim të caktuar, por të parët nuk u japin të dytëve autoritetin e
vendimmarrjes.
Të gjithë pohimet e mësipërm janë të gabuar.

1

Strategji gllabërimi sipas së cilës një pjesë e paketës kontrolluese të aksioneve të kompanisë blihet duke përdorur para të
marra hua, kolateral i të cilave janë aktivet që i përkasin kompanisë që po blihet.
2

Presion që ushtrohet mbi firmën nga kërcënimi gllabërues. Blerja e aksioneve të një kompanie në sasi të mjaftueshme për ta
kërcënuar atë më gllabërim, duke e detyruar si rrjedhojë kompaninë të riblejë aksionet e saj me një çmim më të lartë për
shmangur gllabërimin.
3

Strategji që ka si synim të shkatërrojë një gllabërim armiqësor. Një lëvizje strategjike që adoptohet nga një firmë për ta
bërë gllabërimin jomiqësor të një firme tjetër më pak tërheqës për të.
4

Një kontestim për vota i bërë nga një përfaqësues i aksionerëve të koorporatës kur një gllabërues përpiqet të blejë numrin e
mjaftueshëm të votave (aksioneve) për të emëruar një bord të ri drejtuesish, gjë që më vonë do të shpjerë në gllaberim.
5

Strategji e ndjekur nga aksionerët e një koorporate të cilët ia shesin vullnetarisht aksionet e tyre një gllabëruesi me qëllim
zëvendësimin e menaxhimit ekzistues.

-9-
NJË PAMJE E PËRGJITHSHME E DREJTIMIT FINANCIAR

MESATAR

44

45

Etika e biznesit
Cili nga pohimet që vijojnë është një shembull i një fushe biznesi ku përdorimi i etikës së
“dyshimtë” konsiderohet një domosdoshmëri?






MESATAR

Lufta me konkurrencën
Asnjë nga të mësipërmet

Përgjegjësia sociale
Cili nga pohimet në vijim është në përputhje me përgjegjësinë sociale, por i papranueshëm për
objektivin e maksimizimit të pasurisë së aksionerëve?






46

Joshja dhe ruajtja e klientëve të rinj

Rekrutimi dhe mbajtja e punonjësve të kualifikuar

Marrëdhëniet me firma të cilat përdorin etikë “të dyshimtë”

Investimi në filtra ajri për të reduktuar ndotjen e ajrit nga ana e firmës në atë masë që
kërkohet nga ligji.
Instalimi në mënyrë vullnetare i makinerive të kushtueshme për të trajtuar mbetjet e
lëngshme toksike të cilat aktualisht derdhen në lumë duke helmuar ujin e pijshëm të
komunitetit në të cilin vepron fabrika.
Investimi në një filtër ajri për të reduktuar emetimin e dioksidit të squfurit me qëllim
reduktimin e tatimit aktual që i ngarkohet firmës nga shteti për ndotjen e mjedisit.
Dhënia e një donacioni të madh për komunitetin lokal nga ana e koorporatës me qëllim ngritjen
e një qendre argëtimi për komunitetin dhe punonjësit e firmës.
Secili nga pohimet e mësipërm është në përputhje me përgjegjësinë sociale dhe asnjëri nuk
është i papranueshëm për objektivin e maksimizimit të pasurisë së aksionerëve.

Mirëqënia sociale

- 10 -
KAPITULLI 1

Cili nga pohimet në vijim është më i sakti?


MESATAR







47

Forma e koorporatës
Cili nga pohimet në vijim është më i sakti?


MESATAR







48

Aftësia e firmës për t’u angazhuar në projekte me përfitim social të cilët kërkojnë shpenzime
vullnetare kufizohet nga konkurrenca dhe nevoja e firmës për të tërhequr kapital me kosto të
ulët.
Veprimet të cilët maksimizojnë çmimin e aksionit të firmës nuk janë domosdoshmërisht në
përputhje me maksimizimin e mirëqënies sociale.
Konceptet e përgjegjësisë sociale dhe etike lidhur me koorporatat janë krejt të ndryshëm dhe
aspak me rëndësi për maksimizimin e çmimit të aksionit.
Në një treg konkurrencial, nëse një grup firmash nuk shpenzon burimet për realizimin e
përmirësimeve në mirëqënien sociale, por një grup tjetër e bën një gjë të tillë, në përgjithësi,
kjo nuk do të ndikojë aftësinë e grupit të dytë për të grumbulluar kapital.
Nëse qeveria nuk i bën të detyrueshëm veprimet e koorporatave për mirëqënien sociale, të tilla
si: siguria e produktit dhe praktikat e drejta të punësimit, pjesa më e madhe e firmave në
tregun konkurrent do të vazhdojnë t’i ndjekin këto politika në mënyrë vullnetare.

Konkurrenca për vota dhe gllabërimet armiqësore janë dy mënyrat kryesore për transferimin e
pronësisë në një koorporatë.
Koorporata është një entitet ligjor i krijuar nga shteti, një zgjerim direkt i statusit ligjor të
pronarëve dhe drejtuesve të saj, që do të thotë: pronarët dhe drejtuesit janë koorporata.
Përgjegjësia e pakufizuar dhe jeta e kufizuar janë dy avantazhet kyç të koorporatës mbi
format e tjera të organizimit të biznesit.
Pjesërisht për shkak të përgjegjësisë së kufizuar dhe lehtësisë në transferimin e pronësisë,
koorporatat kanë më pak probleme në grumbullimin e parave në tregjet financiarë sesa format
e tjera të biznesit.
Megjithëse aksionerët e koorporatës janë të mbrojtur nga përgjegjësia e kufizuar ligjore,
statusi ligjor i koorporatës nuk i mbron drejtuesit në të njëjtën mënyrë.

Partneriteti

- 11 -
NJË PAMJE E PËRGJITHSHME E DREJTIMIT FINANCIAR

Cili nga pohimet në vijim është më i sakti?


MESATAR







49

Organizimi i firmës
Cili nga pohimet në vijim është më i sakti?


MESATAR







50

Është përgjithësisht më e sigurtë të investosh para në një firmë me pronar të vetëm sesa në
një partneritet apo koorporatë, kur faktorët e tjerë mbahen të pandryshuar.
Zyrat e avokatisë dhe ato të konsulencës kontabël duhet të organizohen si pronësi e vetme ose
ortakëri; këta biznese nuk e kanë alternativëen e krijimit si koorporatë.
Nëse po planifikoni të nisni një biznes, të cilin do ta drejtoni i vetëm dhe shpresoni të fitoni
$1.000.000 në vit përpara tatimeve mund të minimizoni tatimin mbi të ardhurat duke e
shndërruar biznesin tuaj në një koorporatë.
Problemet e agjensisë priren të rriten me rritjen e përqindjes së aksioneve të koorporatës që
zotërohen nga drejtuesit.
Maksimizimi i zërit “të ardhura neto” nuk është objektivi më i mirë për një organizatë,
drejtuesit e së cilës interesohen për maksimizimin e mirëqënies ekonomike të aksionerëve të
firmës.

Organizimi i firmës
Cili nga pohimet në vijim është më i sakti?




MESATAR

Në një ortakëri, përgjegjësia për veprimet e gabuara të partnerëve përfshin dhe kufizohet në
shumën që partneri i veçantë ka investuar në biznes.
Partneriteti duhet të formohet në përputhje me rregullat specifikë, të cilët përfshijnë
plotësimin e një marrëveshjeje formale të shkruar me autoritetet e shtetit (vendit) ku
partneriteti zhvillon biznesin.
Një kompani me rritje të shpejtë ka më tepër të ngjarë të themelojë një partneritet për
organizatën e saj të biznesit sesa një kompani me rritje të ngadaltë.
Partneriteti ka vështirësi në grumbullimin e kapitalit, sepse kjo formë e organizimit të biznesit
ka disa disavantazhe, duke përfshirë jetën e kufizuar të organizatës.
Një disavantazh i madh i partneritetit si një formë e organizimit të biznesit është kostoja e
lartë dhe vështirësia praktike në formimin e saj.






Një disavantazh i madh i një partneriteti të rregullt apo koorporate si formë e organizimit të
biznesit është fakti se ato nuk u ofrojnë pronarëve të tyre përgjegjësi të kufizuar, ndërkohë
që pronësia e vetme e bën një gjë të tillë.
Një disavantazh potencial i koorporatës për shumë biznese është fakti se norma e tatimit mbi
fitimin e koorporatës (39%) e tejkalon normën e tatimit mbi të ardhurat personale (31%).
Megjithatë shumë biznese të vegjël mund ta eleminojnë këtë disavantazh duke zgjedhur
statusin “S” të koorporatës. 6
Në Shqipëri ekzistojnë më shumë partneritete dhe pronësi të vetme sesa koorporata, madje
bizneset jokoorporativë prodhojnë më shumë të mira dhe shërbime sesa koorporatat.
Meqënëse koorporatat gëzojnë përfitimet e përgjegjësisë së kufizuar, lehtësisë në
transferimin e pronësisë, jetë të pakufizuar dhe status më të favorshëm tatimor kundrejt
partneritetit dhe pronësisë së vetme shumë biznese të mëdhenj zgjedhin koorporatën si
formë organizimi.
Meqënëse juristët e kanë shumë të lehtë të evitojnë burokracirat në krijimin e koorporatës,
është më pak e kushtueshme të krijohet një koorporatë sesa një partneritet apo ortakëri.

6

Koorporatë e tatuar si ortakëri. Një koorporatë në të cilën pesë apo më pak persona zotërojnë të paktën gjysmën e aksioneve.
Ajo gëzon të drejtat ligjore të një koorporate, por tatohet si partneritet.

- 12 -
KAPITULLI 1

51

Politika financiare dhe fitimet
Cili nga pohimet në vijim është më i sakti?

MESATAR







52

Objektivat e koorporatës dhe kontrolli
Cili nga pohimet në vijim është më i sakti?





MESATAR

Politika optimale e dividentit është ajo që kënaq aksionerët, sepse ata e furnizojnë firmën me
kapital.
Përdorimi i financimit me borxh nuk ka efekt mbi fitimin për aksion (EPS) ose çmimin e aksionit.
Risku i EPS-së së projektuar varet nga mënyra e financimit të firmës.
Çmimi i aksionit varet nga EPS e projektuar dhe përdorimi i borxhit, por jo nga koha e rrjedhës
së të ardhurave.
Politika e dividentit është një aspekt i politikës financiare të firmës që përcaktohet direkt nga
aksionerët.





Qëllimi i vërtetë i drejtuesit financiar duhet të jetë maksimizimi i fluksit të pritur të arkës,
meqënëse kështu do të shtohet më tepër pasuria e secilit aksioner (pronar) të firmës.
Një mënyrë për të përkufizuar strukturën vendimmarrëse më të përshtatshme për të realizuar
objektivat e firmës është ajo sipas së cilës drejtuesit financiarë duhet të kërkojnë atë
kombinim aktivesh, pasivesh dhe kapitali të vet i cili gjeneron të ardhurën e pritur më të madhe
pas tatimit për horizontin kohor të investimit.
Risku që lidhet me fitimin për aksion (EPS) varet nga karakteristikat e projektit që zgjedh
firma, që do të thotë se ai varet nga aktivet e firmës, por EPS nuk varet nga mënyra se si
financohen këta aktive.
Meqënëse firmat e mëdha të kuotuara në mënyrë publike kontrollohen nga drejtuesit e tyre dhe
zakonisht pronarët janë shumë të shpërndarë, drejtuesit kanë një liri të madhe në drejtimin e
firmës. Drejtuesit mund të veprojnë në interes të aksionerëve, por ata gjithashtu mund të
veprojnë në interes të vet. Për sa kohë drejtuesit respektojnë ligjin, nuk ekziston ndonjë
kontroll efektiv që aksionerët mund të implementojnë për të kontrolluar vendim-marrjen
menaxheriale.
Problemi i agjensisë ekziston ndërmjet aksionerëve dhe drejtuesve, si edhe ndërmjet
aksionerëve dhe kreditorëve.

- 13 -

More Related Content

Similar to Df1 teste pazgjidhura 1

Menaxhimi Financiar
Menaxhimi Financiar Menaxhimi Financiar
Menaxhimi Financiar Menaxherat
 
Kapitulli 1 kontabilitet
Kapitulli 1  kontabilitetKapitulli 1  kontabilitet
Kapitulli 1 kontabilitetMenaxherat
 
Kontabiliteti dhe Organizatat
Kontabiliteti dhe  OrganizatatKontabiliteti dhe  Organizatat
Kontabiliteti dhe OrganizatatMenaxherat
 
Kontabiliteti Financiar I Avancuar , "Kombinimi i Bizneseve , Kontabiliteti i...
Kontabiliteti Financiar I Avancuar , "Kombinimi i Bizneseve , Kontabiliteti i...Kontabiliteti Financiar I Avancuar , "Kombinimi i Bizneseve , Kontabiliteti i...
Kontabiliteti Financiar I Avancuar , "Kombinimi i Bizneseve , Kontabiliteti i...Xhino Brokaj
 
Menaxhimifinanciar ligjeratat-100206155532-phpapp02 (1)
Menaxhimifinanciar ligjeratat-100206155532-phpapp02 (1)Menaxhimifinanciar ligjeratat-100206155532-phpapp02 (1)
Menaxhimifinanciar ligjeratat-100206155532-phpapp02 (1)Arlind Asani
 
Ligj. nr. 2, qasje te fillimit te nje biznesi te vogel
Ligj. nr. 2, qasje te fillimit te nje biznesi te vogelLigj. nr. 2, qasje te fillimit te nje biznesi te vogel
Ligj. nr. 2, qasje te fillimit te nje biznesi te vogelZana Agushi
 
Sipermarrja dhe Biznesi
Sipermarrja dhe BiznesiSipermarrja dhe Biznesi
Sipermarrja dhe BiznesiMenaxherat
 
biznesi vogel dhe i mesum - pytje nga provimi - besniku
biznesi vogel dhe i mesum - pytje nga provimi - besniku biznesi vogel dhe i mesum - pytje nga provimi - besniku
biznesi vogel dhe i mesum - pytje nga provimi - besniku drilon emini
 
Kapitulli 10
Kapitulli 10Kapitulli 10
Kapitulli 10coupletea
 
Analiza e pasqyrave Financiare Pyetje dhe pergjigje
Analiza e pasqyrave Financiare Pyetje dhe pergjigjeAnaliza e pasqyrave Financiare Pyetje dhe pergjigje
Analiza e pasqyrave Financiare Pyetje dhe pergjigjeLabinot Bajrami
 
Analiza e Aktiviteteve Financiare
Analiza e Aktiviteteve FinanciareAnaliza e Aktiviteteve Financiare
Analiza e Aktiviteteve FinanciareMenaxherat
 
Menaxhment strategjik java-4
Menaxhment strategjik java-4Menaxhment strategjik java-4
Menaxhment strategjik java-4Gazmir Rrahmani
 
Ese arsyet e falimentimit të biznesit.roli i menaxhimit
Ese  arsyet e falimentimit të biznesit.roli i menaxhimitEse  arsyet e falimentimit të biznesit.roli i menaxhimit
Ese arsyet e falimentimit të biznesit.roli i menaxhimitShpejtim Rudi
 
Menaxhmenti Financiar ne Biznesin Nderkombetar
Menaxhmenti Financiar ne Biznesin NderkombetarMenaxhmenti Financiar ne Biznesin Nderkombetar
Menaxhmenti Financiar ne Biznesin NderkombetarMenaxherat
 
Leksion 9 -_planifikimi_strategjik
Leksion 9 -_planifikimi_strategjikLeksion 9 -_planifikimi_strategjik
Leksion 9 -_planifikimi_strategjikMikena Çako
 
Strategjia e Bizneseve Nderkombetare
Strategjia e Bizneseve NderkombetareStrategjia e Bizneseve Nderkombetare
Strategjia e Bizneseve NderkombetareMenaxherat
 

Similar to Df1 teste pazgjidhura 1 (20)

Menaxhimi Financiar
Menaxhimi Financiar Menaxhimi Financiar
Menaxhimi Financiar
 
Kapitulli 1 kontabilitet
Kapitulli 1  kontabilitetKapitulli 1  kontabilitet
Kapitulli 1 kontabilitet
 
Kontabiliteti dhe Organizatat
Kontabiliteti dhe  OrganizatatKontabiliteti dhe  Organizatat
Kontabiliteti dhe Organizatat
 
Kontabiliteti Financiar I Avancuar , "Kombinimi i Bizneseve , Kontabiliteti i...
Kontabiliteti Financiar I Avancuar , "Kombinimi i Bizneseve , Kontabiliteti i...Kontabiliteti Financiar I Avancuar , "Kombinimi i Bizneseve , Kontabiliteti i...
Kontabiliteti Financiar I Avancuar , "Kombinimi i Bizneseve , Kontabiliteti i...
 
Menaxhimifinanciar ligjeratat-100206155532-phpapp02 (1)
Menaxhimifinanciar ligjeratat-100206155532-phpapp02 (1)Menaxhimifinanciar ligjeratat-100206155532-phpapp02 (1)
Menaxhimifinanciar ligjeratat-100206155532-phpapp02 (1)
 
Ligj. nr. 2, qasje te fillimit te nje biznesi te vogel
Ligj. nr. 2, qasje te fillimit te nje biznesi te vogelLigj. nr. 2, qasje te fillimit te nje biznesi te vogel
Ligj. nr. 2, qasje te fillimit te nje biznesi te vogel
 
Sipermarrja dhe Biznesi
Sipermarrja dhe BiznesiSipermarrja dhe Biznesi
Sipermarrja dhe Biznesi
 
biznesi vogel dhe i mesum - pytje nga provimi - besniku
biznesi vogel dhe i mesum - pytje nga provimi - besniku biznesi vogel dhe i mesum - pytje nga provimi - besniku
biznesi vogel dhe i mesum - pytje nga provimi - besniku
 
Kapitulli 10
Kapitulli 10Kapitulli 10
Kapitulli 10
 
Analiza e pasqyrave Financiare Pyetje dhe pergjigje
Analiza e pasqyrave Financiare Pyetje dhe pergjigjeAnaliza e pasqyrave Financiare Pyetje dhe pergjigje
Analiza e pasqyrave Financiare Pyetje dhe pergjigje
 
Menaxhmenti
MenaxhmentiMenaxhmenti
Menaxhmenti
 
Analiza e Aktiviteteve Financiare
Analiza e Aktiviteteve FinanciareAnaliza e Aktiviteteve Financiare
Analiza e Aktiviteteve Financiare
 
Menaxhment strategjik java-4
Menaxhment strategjik java-4Menaxhment strategjik java-4
Menaxhment strategjik java-4
 
Mini studies
Mini studiesMini studies
Mini studies
 
Ese arsyet e falimentimit të biznesit.roli i menaxhimit
Ese  arsyet e falimentimit të biznesit.roli i menaxhimitEse  arsyet e falimentimit të biznesit.roli i menaxhimit
Ese arsyet e falimentimit të biznesit.roli i menaxhimit
 
Pergjegjesia shoqerore
Pergjegjesia shoqerorePergjegjesia shoqerore
Pergjegjesia shoqerore
 
Df 2 teste pazgjidhura
Df 2 teste  pazgjidhuraDf 2 teste  pazgjidhura
Df 2 teste pazgjidhura
 
Menaxhmenti Financiar ne Biznesin Nderkombetar
Menaxhmenti Financiar ne Biznesin NderkombetarMenaxhmenti Financiar ne Biznesin Nderkombetar
Menaxhmenti Financiar ne Biznesin Nderkombetar
 
Leksion 9 -_planifikimi_strategjik
Leksion 9 -_planifikimi_strategjikLeksion 9 -_planifikimi_strategjik
Leksion 9 -_planifikimi_strategjik
 
Strategjia e Bizneseve Nderkombetare
Strategjia e Bizneseve NderkombetareStrategjia e Bizneseve Nderkombetare
Strategjia e Bizneseve Nderkombetare
 

Df1 teste pazgjidhura 1

  • 1. KAPITULLI 1 T SEKSIONI I – E I LEHTË 1 I LEHTË 2 I LEHTË 3 I LEHTË 4 I LEHTË 5 I LEHTË 6 I LEHTË 7 8 E S T – NJË PAMJE E PËRGJITHSHME E DREJTIMIT FINANCIAR VËRTETË OSE E GABUAR Drejtuesi financiar Në përgjithësi, detyra e drejtuesit financiar është planifikimi i sigurimit dhe përdorimit të fondeve me qëllim maksimizimin e vlerës së firmës.  E vërtetë  E gabuar Drejtuesi financiar Drejtuesi financiar ndërvepron njëkohësisht me shumë individë dhe departamente brenda firmës. Parashikimi & planifikimi, sikurse koordinimi & kontrolli janë dy nga sferat kryesore të përgjegjësisë për të cilat realizohet ky ndërveprim.  E vërtetë  E gabuar Drejtuesi financiar Drejtuesi financiar duhet të kryejë detyrat e tij/saj në mënyrë të pavarur nga aktivitetet e tjerë të firmës, me qëllim që të maksimizojë vlerën e saj.  E vërtetë  E gabuar Drejtimi financiar Rëndësia e rolit të drejtimit financiar përforcohet nga shembuj të kompanive, vendimet strategjike të financimit të të cilave kontribuojnë në dështimin apo suksesin e tyre, kur kushtet ekonomike ndryshojnë me shpejtësi.  E vërtetë  E gabuar Organizimi i firmës Vendimi për formën e organizimit të biznesit është një vendim i rëndësishëm financiar me pasoja potencialisht të rëndësishme për pasurinë e ardhshme të pronarëve.  E vërtetë  E gabuar Pronësia e vetme Dy kufizime kyç të pronësisë së vetme mbi një biznes kanë të bëjnë me vështirësitë potenciale në gjetjen e kapitalit të nevojshëm dhe përgjegjësinë e pakufizuar personale në likuidimin e biznesit.  E vërtetë  E gabuar Përgjegjësia e kufizuar Vlera kyç e përgjegjësisë së kufizuar lidhet me faktin se ajo ul riskun e firmës duke rritur si pasojë vlerën e saj.  E vërtetë  Gllabërimi armiqësor -3- E gabuar
  • 2. I LEHTË NJË PAMJE E PËRGJITHSHME E DREJTIMIT FINANCIAR I LEHTË 9 I LEHTË 10 I LEHTË 11 I LEHTË 12 I LEHTË 13 I LEHTË 14 15 Një gllabërim armiqësor përfshin një përpjekje të një grupi aksionerësh për të siguruar votat e aksionerëve të tjerë me qëllim ndërrimin e stafit drejtues të firmës dhe që zakonisht ka si motiv vlerën e ulët të aksionit në treg.  E vërtetë  E gabuar Përgjegjësia sociale Për shkak të presioneve të konkurrentëve dhe nevojave të vazhdueshme të firmave për të siguruar kapital, shumë veprime me përfitim social, por që kanë edhe kosto të larta, duhet të bëhen të detyrueshme nga qeveria.  E vërtetë  E gabuar Përgjegjësia sociale Asnjë firmë nuk mund të ndërmarrë nga njëra anë veprime me përgjegjësi sociale dhe që shoqërohen me rritje të kostos në një treg konkurrues dhe nga ana tjetër të vazhdojë të konkurrojë, megjithëse këto veprime mund të sjellin përfitime për firmën.  E vërtetë  E gabuar Partneriteti Tre disavantazhet e partneritetit: (1) përgjegjësia e pakufizuar, (2) jeta e kufizuar e organizatës dhe (3) vështirësia e transferimit të pronësisë, rezultojnë në një disavantazh tjetër, (4) vështirësinë për të siguruar shuma të mëdha kapitali.  E vërtetë  E gabuar Organizimi i firmës Avantazhi kryesor i partneritetit apo koorporatës si një formë e organizimit të biznesit është fakti që të dyja i ofrojnë pronarëve të tyre përgjegjësi të kufizuar, ndërkohë që pronësia e vetme nuk e bën një gjë të tillë.  E vërtetë  E gabuar Objektivi i firmës Qëllimi i vërtetë i drejtuesit financiar duhet të jetë maksimizimi i fitimit të pritur, meqënëse kështu do të shtohet më tepër pasuria e secilit aksioner (pronar) të firmës.  E vërtetë  E gabuar Objektivi i firmës Nëse një firmë ka një pronar të vetëm mund të thuhet se objektivi i vërtetë i drejtuesit financiar duhet të jetë maksimizimi i fitimit për aksion (EPS).  E vërtetë  Objektivat e firmës -4- E gabuar
  • 3. I LEHTË KAPITULLI 1 Një mënyrë për të përkufizuar strukturën vendimmarrëse më të përshtatshme për të realizuar objektivat e firmës është ajo sipas së cilës drejtuesit financiarë duhet të kërkojnë atë kombinim aktivesh, pasivesh dhe kapitali të vet i cili gjeneron të ardhurën e pritur më të madhe për horizontin kohor të investimit.  I LEHTË 16 I LEHTË 17 I LEHTË 18 I LEHTË 19 I LEHTË 20 I LEHTË 21 I LEHTË 22 23 E vërtetë  E gabuar Objektivat e firmës Një vendim financiar që rezulton në një rritje të të ardhurës neto është patjetër në përputhje me objektivin e firmës për të maksimizuar çmimin e saj të aksionit.  E vërtetë  E gabuar Maksimizimi i vlerës Duke maksimizuar fitimet e firmës, drejtuesi financiar po maksimizon çmimin e aksionit të zakonshëm, si rrjedhim po maksimizohet edhe pasuria e aksionerëve.  E vërtetë  E gabuar Maksimizimi i fitimit Nëse drejtimi i firmës po maksimizon të ardhurën neto të firmës, kjo është e njëvlerëshme me maksimizimin e fitimit për aksion (EPS) dhe çmimit të aksionit.  E vërtetë  E gabuar Risku dhe fitimet Risku që lidhet me fitimin për aksion (EPS) varet si nga llojet e projekteve që ndërmerr firma, ashtu edhe nga mënyra se si financohen këta projekte.  E vërtetë  E gabuar Motivimet menaxherialë Shumë firma përdorin sot pjesëmarrjen në aksione nga ana e drejtimit si metodën më të mirë për të motivuar drejtuesit të veprojnë në interes të aksionerëve.  E vërtetë  E gabuar Motivimet menaxherialë Aksionet e performancës janë shpërblime në dollarë që iu shpërndahen drejtuesve në bazë të performancës së koorporatës.  E vërtetë  E gabuar Problemi i agjensisë Nëse çmimi i një aksioni bie gjatë vitit, kjo tregon që drejtuesit e firmës nuk po veprojnë në interes të aksionerëve.  E vërtetë  Problemi i agjensisë -5- E gabuar
  • 4. I LEHTË NJË PAMJE E PËRGJITHSHME E DREJTIMIT FINANCIAR I LEHTË 24 I LEHTË 25 I LEHTË 26 I LEHTË 27 Problemi i agjensisë ekziston ndërmjet aksionerëve dhe drejtuesve. Gjithashtu problemi i agjensisë mund të ekzistojë edhe ndërmjet aksionerëve dhe kreditorëve.  I LEHTË I LEHTË 29 30  E gabuar Problemi i agjensisë Një problem agjensie lind kur një apo disa persona punësojnë një apo disa persona të tjerë për të kryer një shërbim të caktuar, por të parët nuk u japin të dytëve autoritetin e vendim-marrjes.  E vërtetë  E gabuar Fitimet normalë Fitimet normalë janë ata që rezultojnë në norma kthimi të cilat mjaftojnë vetëm për të tërhequr kapital të ri në tregjet financiarë.  E vërtetë  E gabuar Mirëqënia sociale dhe financa Objektivi i maksimizimit të çmimit të aksionit është rrënues për shoqërinë, për faktin se vetëm pak nga veprimet që shpien në maksimizimin e çmimit të aksionit kontribuojnë pozitivisht edhe në mirëqënien sociale.  E vërtetë  E gabuar Mirëqënia sociale dhe financa Nëse drejtuesit financiarë të një firme dëshirojnë të maksimizojnë çmimin e aksionit, atëherë është në interesin e tyre të operojnë në mënyrë efiçiente, në fabrika me kosto të ulët, të zhvillojnë produkte të rinj dhe të sigurtë që pëlqehen nga konsumatori dhe të ruajnë marrëdhënie të mira me klientët, furnitorët, kreditorët dhe komunitetin në të cilin ushtrojnë aktivitetin.  28 E vërtetë E vërtetë  E gabuar Etika e biznesit Studimet tregojnë, dhe shumë drejtues janë dakort, që për fat të keq ekziston një korrelacion negativ ndërmjet sjelljes etike në biznes dhe fitimit afatgjatë.  E vërtetë  E gabuar Etika e biznesit Në një treg konkurrues, “etika e mirë” është një ide e bukur, por një standart jopraktik. Pak përfitime mund të nxirren nga një etikë e lartë në mjedisin e biznesit.  E vërtetë  Drejtimi financiar -6- E gabuar
  • 5. MESATAR KAPITULLI 1 MESATAR 31 MESATAR 32 MESATAR 33 MESATAR 34 MESATAR 35 36 Funksioni i financës është relativisht i pavarur nga shumë funksione të tjerë të organizatës. Për shembull: vendimet e marketingut mund te ndikojnë nevojën e firmës për fonde, por nuk ndikohen nga kushtet e tregut financiar apo problemeve të tjera financiare.  E vërtetë  E gabuar Pronësia e vetme Fakti që biznesi me një pronar nuk paguan tatim të dyfishtë dhe themelimi i tij është më i lehtë dhe më pak i kushtueshëm sesa format e tjera të organizimit përbëjnë dy avantazhe kyç për këtë formë biznesi.  E vërtetë  E gabuar Rritja financiare Vlera e një firme varet nga aktivet e saj ekzistues dhe nga vlera e shanseve për sukses që disponon ajo. Meqënëse shanset e mira kërkojnë financim, fakti që ato janë shumë të rralla bën që çdo koorporatë, e cila i disponon këto shanse, do të jetë në gjendje të tërheqë kapital të mjaftueshëm për të mbështetur rritjen e saj.  E vërtetë  E gabuar Motivimet menaxherialë Në një treg konkurrues, nëse drejtuesit devijojnë shumë nga marrja e vendimeve në përputhje me maksimizimin e pasurisë së aksionerëve, ata riskojnë të disiplinohen nga tregu. Pjesë e këtij disiplinimi është edhe kërcënimi për t’u gllabëruar nga grupe të cilët janë më në sinkron me interesat e aksionerëve.  E vërtetë  E gabuar Konkurrenca për vota dhe gllabërimet Konkurrenca për vota dhe gllabërimi armiqësor janë metoda të ndryshme për të marrë kontrollin e një kompanie dhe të dyja përfshjnë veprime kundra opozitës së drejtimit të lartë. Megjithatë, këta veprime motivohen zakonisht nga një dëshirë për kontroll mbi aktivet e firmës dhe rrallë nga çmimi i ulët i aksionit në treg.  E vërtetë  E gabuar Përgjegjësia sociale Megjithëse firmat kanë përgjegjësi etike ndaj punonjësve dhe klientëve të tyre, ato nuk kanë një përgjegjësi sociale në afat të gjatë, sepse veprimet e përgjegjësisë sociale përfshijnë kosto të pashoqëruara me fitime dhe si rrjedhojë nuk shpien në maksimizim të pasurisë së aksionerëve.  E vërtetë  Partneriteti -7- E gabuar
  • 6. MESATAR NJË PAMJE E PËRGJITHSHME E DREJTIMIT FINANCIAR Disavantazhet e pronësisë së vetme janë të ngjashëm me ata të partneritetit. Një përjashtim lidhet me natyrën formale të marrëveshjes së partneritetit dhe kontributit të aktiveve personalë të partnerëve. Si rezultat, partneriteti nuk ka kufizime lidhur me gjetjen e sasive të mëdha të kapitalit.  SEKSIONI II – PYETJE I LEHTË 37 I LEHTË 38    I LEHTË E gabuar ME ZGJEDHJE (KONCEPTUALE) Përgjegjësia e kufizuar  Eleminimi i tatimit të dyfishtë Lehtësia e transferimit të pronësisë  Jeta e pakufizuar Aftësia për të mbajtur fitimet duke konvertuar të ardhurën neto nga e ardhur personale në fitim të pashpërndarë. Objektivi i firmës Objektivi primar i një firme të kuotuar publikisht dhe që interesohet për t’u shërbyer aksionerëve të saj duhet të jetë:   Minimizimi i shanseve për të humbur  Maksimizimi i të ardhurës neto të pritur Maksimizimi i EPS-së pritur  Maksimizimi i çmimit të aksionit Maksimizimi i fitimit të pritur total të koorporates Vendimet financiarë Cili nga pohimet që vijojnë nuk duhet të merret në konsideratë kur vlerësohet ndikimi i vendimeve financiarë?    40  Organizimi i firmës Cilët nga pohimet që vijojnë nuk përbën një avantazh domethënës të koorporatës mbi partneritetin apo pronësinë e vetme?  39 E vërtetë Fitimet e projektuar  Risku i firmës Kushtet e tregut financiar  Koha e rrjedhës së fitimeve Të gjithë të mësipërmit duhet të merren në konsideratë Problemi i agjensisë -8-
  • 7. I LEHTË KAPITULLI 1 Procedura më e thjeshtë, më shumë e përdorur dhe më pak e kushtueshme për aksionerët disidentë për të marrë kontrollin e firmës dhe rrëzuar drejtimin ekzistues është:    I LEHTË 41 Blerja e firmës përmes borxhit1 Pilula helmuese3 Oferta e kontrollit5   Motivimet menaxherialë Cili nga mekanizmat në vijim nuk përdoret nga aksionerët për t’i bërë drejtuesit të veprojnë në interes të aksionerëve?   Kërcënimi për pushim nga puna Kompesimi menaxherial    42 I LEHTË    Mënyra sipas të cilave aksionerët mbrojnë interesat e tyre nga konfliktet me drejtuesit. Taktika të përdorura nga kreditorët për ta bërë më të favorshëm pozicionin e tyre gjatë zgjidhjes së problemeve ndërmjet kreditorëve dhe aksionerëve. Dy veprime që drejtuesit mund të ndërmarrin për t’i “treguar dhëmbët” gllabëruesve armiqësorë. Të dyja janë metoda të praktikuara nga drejtuesit e firmave për të rritur pasurinë e aksionerëve. Kostot e agjensisë Cili nga pohimet e mëposhtëm është më i sakti?   MESATAR Kërcënimi për gllabërim Blerja e firmës përmes borxhit Dy përgjigjet më sipër Taktikat e gllabërimit Pilula helmuese dhe oferta e zezë janë:  43 Oferta e zezë2 Konkurrenca për vota4    Duke njohur natyrën shumë-pronarëshe të shumicës së koorporatave të mëdha, kostot e agjensisë të shoqëruara me konsumin e përfitimeve nuk përbëjnë realisht një problem. Drejtuesit mund të veprojnë në interes të aksionerëve, por ata gjithashtu mund të veprojnë në interes të vet. Për sa kohë drejtuesit respektojnë ligjin, nuk ekziston ndonjë kontroll efektiv që aksionerët mund të implementojnë për të kontrolluar vendim-marrjen menaxheriale. Kostot e agjensisë për aksionerët përfshijnë kostot që kanë të bëjnë me kufizimin e lirisë menaxheriale, por nuk përfshijnë pagat e drejtuesve. Një problem agjensie lind kur një apo disa persona punësojnë një apo disa persona të tjerë për të kryer një shërbim të caktuar, por të parët nuk u japin të dytëve autoritetin e vendimmarrjes. Të gjithë pohimet e mësipërm janë të gabuar. 1 Strategji gllabërimi sipas së cilës një pjesë e paketës kontrolluese të aksioneve të kompanisë blihet duke përdorur para të marra hua, kolateral i të cilave janë aktivet që i përkasin kompanisë që po blihet. 2 Presion që ushtrohet mbi firmën nga kërcënimi gllabërues. Blerja e aksioneve të një kompanie në sasi të mjaftueshme për ta kërcënuar atë më gllabërim, duke e detyruar si rrjedhojë kompaninë të riblejë aksionet e saj me një çmim më të lartë për shmangur gllabërimin. 3 Strategji që ka si synim të shkatërrojë një gllabërim armiqësor. Një lëvizje strategjike që adoptohet nga një firmë për ta bërë gllabërimin jomiqësor të një firme tjetër më pak tërheqës për të. 4 Një kontestim për vota i bërë nga një përfaqësues i aksionerëve të koorporatës kur një gllabërues përpiqet të blejë numrin e mjaftueshëm të votave (aksioneve) për të emëruar një bord të ri drejtuesish, gjë që më vonë do të shpjerë në gllaberim. 5 Strategji e ndjekur nga aksionerët e një koorporate të cilët ia shesin vullnetarisht aksionet e tyre një gllabëruesi me qëllim zëvendësimin e menaxhimit ekzistues. -9-
  • 8. NJË PAMJE E PËRGJITHSHME E DREJTIMIT FINANCIAR MESATAR 44 45 Etika e biznesit Cili nga pohimet që vijojnë është një shembull i një fushe biznesi ku përdorimi i etikës së “dyshimtë” konsiderohet një domosdoshmëri?     MESATAR Lufta me konkurrencën Asnjë nga të mësipërmet Përgjegjësia sociale Cili nga pohimet në vijim është në përputhje me përgjegjësinë sociale, por i papranueshëm për objektivin e maksimizimit të pasurisë së aksionerëve?     46 Joshja dhe ruajtja e klientëve të rinj  Rekrutimi dhe mbajtja e punonjësve të kualifikuar  Marrëdhëniet me firma të cilat përdorin etikë “të dyshimtë” Investimi në filtra ajri për të reduktuar ndotjen e ajrit nga ana e firmës në atë masë që kërkohet nga ligji. Instalimi në mënyrë vullnetare i makinerive të kushtueshme për të trajtuar mbetjet e lëngshme toksike të cilat aktualisht derdhen në lumë duke helmuar ujin e pijshëm të komunitetit në të cilin vepron fabrika. Investimi në një filtër ajri për të reduktuar emetimin e dioksidit të squfurit me qëllim reduktimin e tatimit aktual që i ngarkohet firmës nga shteti për ndotjen e mjedisit. Dhënia e një donacioni të madh për komunitetin lokal nga ana e koorporatës me qëllim ngritjen e një qendre argëtimi për komunitetin dhe punonjësit e firmës. Secili nga pohimet e mësipërm është në përputhje me përgjegjësinë sociale dhe asnjëri nuk është i papranueshëm për objektivin e maksimizimit të pasurisë së aksionerëve. Mirëqënia sociale - 10 -
  • 9. KAPITULLI 1 Cili nga pohimet në vijim është më i sakti?  MESATAR     47 Forma e koorporatës Cili nga pohimet në vijim është më i sakti?  MESATAR     48 Aftësia e firmës për t’u angazhuar në projekte me përfitim social të cilët kërkojnë shpenzime vullnetare kufizohet nga konkurrenca dhe nevoja e firmës për të tërhequr kapital me kosto të ulët. Veprimet të cilët maksimizojnë çmimin e aksionit të firmës nuk janë domosdoshmërisht në përputhje me maksimizimin e mirëqënies sociale. Konceptet e përgjegjësisë sociale dhe etike lidhur me koorporatat janë krejt të ndryshëm dhe aspak me rëndësi për maksimizimin e çmimit të aksionit. Në një treg konkurrencial, nëse një grup firmash nuk shpenzon burimet për realizimin e përmirësimeve në mirëqënien sociale, por një grup tjetër e bën një gjë të tillë, në përgjithësi, kjo nuk do të ndikojë aftësinë e grupit të dytë për të grumbulluar kapital. Nëse qeveria nuk i bën të detyrueshëm veprimet e koorporatave për mirëqënien sociale, të tilla si: siguria e produktit dhe praktikat e drejta të punësimit, pjesa më e madhe e firmave në tregun konkurrent do të vazhdojnë t’i ndjekin këto politika në mënyrë vullnetare. Konkurrenca për vota dhe gllabërimet armiqësore janë dy mënyrat kryesore për transferimin e pronësisë në një koorporatë. Koorporata është një entitet ligjor i krijuar nga shteti, një zgjerim direkt i statusit ligjor të pronarëve dhe drejtuesve të saj, që do të thotë: pronarët dhe drejtuesit janë koorporata. Përgjegjësia e pakufizuar dhe jeta e kufizuar janë dy avantazhet kyç të koorporatës mbi format e tjera të organizimit të biznesit. Pjesërisht për shkak të përgjegjësisë së kufizuar dhe lehtësisë në transferimin e pronësisë, koorporatat kanë më pak probleme në grumbullimin e parave në tregjet financiarë sesa format e tjera të biznesit. Megjithëse aksionerët e koorporatës janë të mbrojtur nga përgjegjësia e kufizuar ligjore, statusi ligjor i koorporatës nuk i mbron drejtuesit në të njëjtën mënyrë. Partneriteti - 11 -
  • 10. NJË PAMJE E PËRGJITHSHME E DREJTIMIT FINANCIAR Cili nga pohimet në vijim është më i sakti?  MESATAR     49 Organizimi i firmës Cili nga pohimet në vijim është më i sakti?  MESATAR     50 Është përgjithësisht më e sigurtë të investosh para në një firmë me pronar të vetëm sesa në një partneritet apo koorporatë, kur faktorët e tjerë mbahen të pandryshuar. Zyrat e avokatisë dhe ato të konsulencës kontabël duhet të organizohen si pronësi e vetme ose ortakëri; këta biznese nuk e kanë alternativëen e krijimit si koorporatë. Nëse po planifikoni të nisni një biznes, të cilin do ta drejtoni i vetëm dhe shpresoni të fitoni $1.000.000 në vit përpara tatimeve mund të minimizoni tatimin mbi të ardhurat duke e shndërruar biznesin tuaj në një koorporatë. Problemet e agjensisë priren të rriten me rritjen e përqindjes së aksioneve të koorporatës që zotërohen nga drejtuesit. Maksimizimi i zërit “të ardhura neto” nuk është objektivi më i mirë për një organizatë, drejtuesit e së cilës interesohen për maksimizimin e mirëqënies ekonomike të aksionerëve të firmës. Organizimi i firmës Cili nga pohimet në vijim është më i sakti?   MESATAR Në një ortakëri, përgjegjësia për veprimet e gabuara të partnerëve përfshin dhe kufizohet në shumën që partneri i veçantë ka investuar në biznes. Partneriteti duhet të formohet në përputhje me rregullat specifikë, të cilët përfshijnë plotësimin e një marrëveshjeje formale të shkruar me autoritetet e shtetit (vendit) ku partneriteti zhvillon biznesin. Një kompani me rritje të shpejtë ka më tepër të ngjarë të themelojë një partneritet për organizatën e saj të biznesit sesa një kompani me rritje të ngadaltë. Partneriteti ka vështirësi në grumbullimin e kapitalit, sepse kjo formë e organizimit të biznesit ka disa disavantazhe, duke përfshirë jetën e kufizuar të organizatës. Një disavantazh i madh i partneritetit si një formë e organizimit të biznesit është kostoja e lartë dhe vështirësia praktike në formimin e saj.    Një disavantazh i madh i një partneriteti të rregullt apo koorporate si formë e organizimit të biznesit është fakti se ato nuk u ofrojnë pronarëve të tyre përgjegjësi të kufizuar, ndërkohë që pronësia e vetme e bën një gjë të tillë. Një disavantazh potencial i koorporatës për shumë biznese është fakti se norma e tatimit mbi fitimin e koorporatës (39%) e tejkalon normën e tatimit mbi të ardhurat personale (31%). Megjithatë shumë biznese të vegjël mund ta eleminojnë këtë disavantazh duke zgjedhur statusin “S” të koorporatës. 6 Në Shqipëri ekzistojnë më shumë partneritete dhe pronësi të vetme sesa koorporata, madje bizneset jokoorporativë prodhojnë më shumë të mira dhe shërbime sesa koorporatat. Meqënëse koorporatat gëzojnë përfitimet e përgjegjësisë së kufizuar, lehtësisë në transferimin e pronësisë, jetë të pakufizuar dhe status më të favorshëm tatimor kundrejt partneritetit dhe pronësisë së vetme shumë biznese të mëdhenj zgjedhin koorporatën si formë organizimi. Meqënëse juristët e kanë shumë të lehtë të evitojnë burokracirat në krijimin e koorporatës, është më pak e kushtueshme të krijohet një koorporatë sesa një partneritet apo ortakëri. 6 Koorporatë e tatuar si ortakëri. Një koorporatë në të cilën pesë apo më pak persona zotërojnë të paktën gjysmën e aksioneve. Ajo gëzon të drejtat ligjore të një koorporate, por tatohet si partneritet. - 12 -
  • 11. KAPITULLI 1 51 Politika financiare dhe fitimet Cili nga pohimet në vijim është më i sakti? MESATAR      52 Objektivat e koorporatës dhe kontrolli Cili nga pohimet në vijim është më i sakti?    MESATAR Politika optimale e dividentit është ajo që kënaq aksionerët, sepse ata e furnizojnë firmën me kapital. Përdorimi i financimit me borxh nuk ka efekt mbi fitimin për aksion (EPS) ose çmimin e aksionit. Risku i EPS-së së projektuar varet nga mënyra e financimit të firmës. Çmimi i aksionit varet nga EPS e projektuar dhe përdorimi i borxhit, por jo nga koha e rrjedhës së të ardhurave. Politika e dividentit është një aspekt i politikës financiare të firmës që përcaktohet direkt nga aksionerët.   Qëllimi i vërtetë i drejtuesit financiar duhet të jetë maksimizimi i fluksit të pritur të arkës, meqënëse kështu do të shtohet më tepër pasuria e secilit aksioner (pronar) të firmës. Një mënyrë për të përkufizuar strukturën vendimmarrëse më të përshtatshme për të realizuar objektivat e firmës është ajo sipas së cilës drejtuesit financiarë duhet të kërkojnë atë kombinim aktivesh, pasivesh dhe kapitali të vet i cili gjeneron të ardhurën e pritur më të madhe pas tatimit për horizontin kohor të investimit. Risku që lidhet me fitimin për aksion (EPS) varet nga karakteristikat e projektit që zgjedh firma, që do të thotë se ai varet nga aktivet e firmës, por EPS nuk varet nga mënyra se si financohen këta aktive. Meqënëse firmat e mëdha të kuotuara në mënyrë publike kontrollohen nga drejtuesit e tyre dhe zakonisht pronarët janë shumë të shpërndarë, drejtuesit kanë një liri të madhe në drejtimin e firmës. Drejtuesit mund të veprojnë në interes të aksionerëve, por ata gjithashtu mund të veprojnë në interes të vet. Për sa kohë drejtuesit respektojnë ligjin, nuk ekziston ndonjë kontroll efektiv që aksionerët mund të implementojnë për të kontrolluar vendim-marrjen menaxheriale. Problemi i agjensisë ekziston ndërmjet aksionerëve dhe drejtuesve, si edhe ndërmjet aksionerëve dhe kreditorëve. - 13 -