A función-Autor-Propietario nun paradigma en descomposición

Poréticas da Crise
A Función-Autor-Propietario
Nun paradigma en descomposición

Arkhé, recordemos, nomea á vez o comezo e o mandato.
Este nome coordina aparentemente dous principios nun: o
principio segundo a natureza ou a historia, alí onde as cousas
comezan -principio físico, histórico ou ontolóxico-, mais tamén
o principio segundo a lei, alí onde os homes e os deuses
mandan, alí onde se exerce a autoridade, a orde social, nese
lugar dende o cal a orde é dada -principio nomológico.
J. Derrida. Mal de Arquivo

SENDEIRO
1. Auto(r)-xenealoxía
2. Transferencias
3. Aporías

1. Auto(r)-Xenealoxía
1.1 Tecnoloxía: Replicabilidade e soporte.
1.2 Biopolítica e Episteme(s)
1.3 Economía, Lexislacións e Cultura(s)
1.4 Ilustración, Romanticismo e Teoría do Xenio

● Soporte: Determina as posibilidades enunciativas.
O sentido dun texto, xa sexa canónico ou ordinario, depende das
formas que o dan a ler, dos dispositivos propios da materialidade do
escrito.
Chartier. Escuchar a los muertos con los ojos
Do rolo manuscrito ó Códice (IV): unha transformación radical das
maneiras de ler -os contidos do volume ordenados nun "índice" -, dos
procesos de elaboración -varias intervencións de individuos diferentes,
que dan a "forma" final ao libro-obxecto- e das prácticas de distribución
-amplificadas logo coa aparición da imprenta-.

Proliferación textual:
● Multiplicación das copias de forma incontrolada.
● O papel da Propaganda nas Guerras de Relixión.
● Control da Copia como forma de censura: patentes.
Pode perfectamente Vosa Señoría [GR. Pietro Carafa] xulgar a
ameaza que a difusión deste tipo de ideas pode representar para a
Cristiandade e moi en particular para a Santa Sé, no caso de que
gañasen aceptación. Se logo o libriño encontrase o aplauso entre os
notables da Igrexa, podería estalar unha epidemia de consenso para
os protestantes no seo da Igrexa de Roma. Luther Blissett. Q

Textualidade
● Do Libro-Obxecto ó Libro-Texto. Separación do soporte con respecto ó
significante.
● Texto que non muta coa copia: replicabilidade que produce a identidade
(material).
● Soberanía do Autor sobre o Significante-Texto: Producción colaborativa e
distribuida vs individuación e propiedade da “forma”.

1.1 Tecnoloxía: a imprenta no Renacemento.
Unha segunda innovación do século XIV reside na vinculación
establecida entre o libro como obxecto, como manuscrito, a
obra, como texto ou conxunto de textos, e o autor. Esta
identidade, materialmente manifestada entre unha unidade
textual, garantida polo nome propio, e unha unidade
codicolóxica, visible na materialidade do libro, non acontecía,
durante moito tempo, cos textos vulgares ou, máis
xeralmente, con todos os textos que non pertencía ao corpus
das obras canónicas, cristiás ou antigas.
Chartier. Entre el poder y el placer

Tres desprazamentos:
1. Actor Vs Auctor
2. Escritura como acto que funda discurso
3. Orixinalidade.

1.2 Biopolítica e Episteme(s) · Foucault
Na súa forma primeira, tal como foi dado por Deus ós homes, a linguaxe
era un signo absolutamente certo e transparente das cousas, porque se
lles parecía.
A linguaxe proponse a tarea de restituír un discurso absolutamente
primeiro, pero non o pode enunciar senón por aproximación, tratando de
dicir ó respecto cousas semellantes a él e facendo nacer así ó infinito as
fidelidades veciñas e similares da interpretación.
Representar é escoitar no sentido estrito: a linguaxe representa ó
pensamiento, como éste se representa a sí mesmo.
Foucault. Las Palabras y las cosas

Eséxese Vs Discurso: Representa-la representación do pensamento.
Cando a Logique de Port Royal afirmou que un signo podía ser inherente ao
que designa ou estar separado diso, mostrou que o signo, na época clásica,
non está xa encargado de achegar o mundo a si mesmo e facelo inherente ás
súas formas, senón pola contra, de despregalo, de xustapoñelo segundo unha
superficie indefinidamente aberta.
Foucault. Las Palabras y las cosas

● Control do discurso mediada pola identificación do Autor Responsable.
Segundo Foucault, a primeira forma de apropiación [da obra] foi de
carácter penal: os textos comezaron a ter autores cando foron
considerados non como obxectos físicos senón como actos humanos
susceptibles de ser castigados; non como bens dos que o autor é
produtor e propietario, senón como accións das que o autor é axente
e, polo tanto, responsable ante a lei (civil ou relixiosa). Soamente a
fins do século XVIII e comezos do XIX, a "obra" asinada "comeza a
ser considerada, ante todo, como unha mercadoría.
Campillo. El Autor, la ficción, la verdad

● Lexitimación do discurso: conxura-a ficción
O autor é a figura ideolóxica grazas á cal se conxura a proliferación de
sentido, [posibilidade sempre presente da ficción]
El [o autor] é certo principio funcional grazas ao cal, na nosa cultura,
se delimita, se exclúe, se seleccióna; en resumo, grazas ao cal se
impide a libre circulación, a libre manipulación, a libre composición, a
descomposición e a recomposición da ficción.
Foucault. ¿Qué es un Autor?

● Desplazamento da Ciencia ó Campo Literario
Dende o século XVII, esta función non deixou de escurecerse no
discurso científico: apenas funciona máis que para dar o nome a un
teorema, a un efecto, a un exemplo, a un síndrome. Pola contra, na
orde do discurso literario, e a partir desa mesma data, a función do
autor non fixo senón reforzarse.
Foucault. ¿Qué es un Autor?

1.2 Biopolítica e Episteme(s)
A aparición da filosofía e da literatura teñen lugar cando os escritores
deixan de ser meros escribas, meros redactores ao ditado do deus ou do
monarca. Son eles agora os que se converten en auctores: o termo latino
designa os creadores e responsables dalgunha cousa, pero tamén as
testemuñas, fiadores e garantes do valor desta; neste caso, trátase da
creación e do valor dun discurso subscrito como propio. Son estes
auctores os que agora subscriben, con plena auctoritas, os seus propios
textos. E, ao facelo, adquiren tamén o privilexio da inmortalidade, ata entón
reservado aos deuses e aos reis, aos heroes guerreiros e aos guías
relixiosos.
Campillo. El Autor, la ficción, la verdad

1.3 Economía, lexislacións e cultura · Venecia
● Venecia (1486). Primeiro recoñecemento real da autoría: Marc’Antonio
Sabellico, Decades rerum Veneratum.
● Ata ese momento, e durante toda a Idade Media:
– O propietario dun manuscrito -obxecto físico- era o único posuidor
deste.
– Dereito de impresión: patente real.

1.3 Economía, lexislacións e cultura · Inglaterra
● Stationer's Company (1557): dispón do monopolio absoluto na distribución e
comercialización das obras.
● Segunda metade do século XVI constitúese en rexistro de obras impresas de
obrigado cumprimento para todo libreiro.
● Prohibición do anonimato e obriga de rexistro.
● Aparato de censura.

to take special order that the Printers do neither print or reprint any thing
without the Name and Consent of the Author
Issued in a moment of anxiety at the prospect of an uncontrolled press,
the edict was primarily intended to hold authors and printers responsible
for books deemed libelous, seditious, or blasphemous
M. Rose. Authors and Owners. The invention of copyright.

Estatuto de Ana (1710)
● Tentativa de limita-los dereitos de reproducción ata entón ilimitados.
● Manobra dos libreiros editores de Londres para facerse co control total
dos dereitos de reproducción.
● Invención do Autor-Propietario. Dereitos inalienables, aínda que
mercantilizables.

En 1709, a monarquía inglesa decide limita-la duración do copyright a 14
anos e permitir ós autores conservalo para eles. Os libreiros de Londres
poñen en marcha estratexias de defensa, unha das cales foi a creación do
autor moderno (...) O autor non é máis que un instrumento estratéxico na
loita dos libreiros londinenses contra a lexislación real, unha lexislación
que sustentaban aqueles que se beneficiaban dela.
Chartier. Le droit d'auteur est-il une parenthèse dans l'histoire?

1.3 Economía, lexislacións e cultura · Francia
● Beaumarchais. Primeiro en reivindica-los dereitos sobre os manuscritos
nas funcións teatráis. Funda o Bureau de Législation Dramatique (1777),
futura Société des Auteurs et Compositeurs Dramatiques (SACD)
● Diderot: Producións do espírito. Dereitos moráis.
● Condorcet: Fragments sur la Liberté de la Presse (1776). Bens escasos
Vs Bens abundantes.
● Balzac: Carta Dirixida ós Escritores (1834). Equiparación de bens
materiáis a produccións inmateriáis.

1.3 Economía, lexislacións e cultura · Francia
Séntese que non pode haber ningunha relación entre a propiedade dunha
obra e a do campo, que só pode ser cultivado por un home; dun moble,
que non pode servir máis que a un home, e, por conseguinte, cuxa
propiedade exclusiva está fundada na natureza da cousa.
Condorcet. Fragments sur la Liberté de la Presse (1776)

1.4 Ilustración, Romanticismo e Teoría do Xenio.
● Nacemento da Opinión pública Ilustrada. De Voltaire a Rousseau.
● Despotismo Ilustrado -> Intelectual educador do pobo.
O autor é un personaxe moderno, producido indubidablemente pola
nosa sociedade, na medida que esta, ao saír da Idade Media e grazas
ao empirismo inglés, o racionalismo francés e a fe persoal da
Reforma, descobre o prestixio do individuo ou, dito doutro xeito máis
nobre, da "persoa humana"
Barthes. A morte do Autor

● Recuperación da teoría estética clásica: Platón
La Musa, por acción propia, inspira a determinados individuos y luego, por
medio de estos inspirados otros llegan a disfrutar del entusiasmo de la
inspiración, formándose de este modo la cadena. Porque todos los poetas
épicos, de los buenos poetas hablo, producen sus hermosísimos poemas no
como efecto de un arte que poseen, sino por ellos mismos inspirados y
poseídos por un dios. [...] y ninguna está en disposición de crear antes de
haber sido inspirado por un dios, de estar fuera de sí y no contar ya con su
razón, pues mientras conserve esta facultad todo ser humano es incapaz de
poetizar y de proferir oráculos.
Platón. Ión

Giordano Bruno (XVI)
● "A poesía non xorde sobre a base de regras, ou, dito doutro xeito, que as
regras xorden máis ben da poesía"
Diderot
● Inutilidade das regras para a creación artística.
● Exclusividade do “don”
Kant
● Natureza como fonte de inspiración dos elexidos
● Xenio exclusivamente na Arte
● Orixinalidade

A verdade é un ben común; ela é xeneralizable; enunciala, é ao mesmo
tempo comunicala, intentar asegurarlle o recoñecemento universal; no
límite, ela non é máis a palabra do outro, ela devén o discurso de todos,
do que só pode distinguirse a voz do xenio que tería sido o primeiro en
descubrila
STAROBINSKI, J.: Diderot et la parole des autres

Xenio é o xeito en que a Natureza dá a regra á Arte.
É un talento de producir aquilo para o cal non pode darse regra.
No científico, pois, o máis grande inventor non se diferencia do laborioso
imitador e do estudante máis que no grao, e, en cambio, diferénciase
especificamente do que recibiu pola natureza dotes para a arte bela.
Non pode recollerse nunha fórmula e servir de precepto, pois entón o xuízo
sobre a beleza sería determinable segundo conceptos; senón que a regra debe
abstraerse do feito, é dicir, do produto no que outros poden probar o seu propio
talento, servíndose del como modelo, non para copialo, senón para seguilo.
Kant. Crítica del Juício

Romanticismo
● Absoluto non teolóxico como eixe central das investigacións filosóficas
● O absoluto, a infinitude non accesible no inmediato -> Arte
● O artista ten o labor de plasmar a infinitude inasible na finitude da obra.

Ha de chamarse afortunado e é, ante todo, digno de eloxio, o artista a quen os
deuses prestaron este espírito creador
SCHELLING, F. W. J. “Espíritu Creador y Ciencia de la Naturaleza”
Descubrir o espírito da natureza e penetralo, acollelo e transmitilo con todo o
corazón e o ánimo entregados, é tarefa da obra de arte.
FRIEDRICH, C. “La Voz Interior”.

Transferencias
2.1. Tecnoloxía: Internet, Open Source, CC
2.2. Capitalismo Cognitivo
2.3. Da cultura como dereito á cultura como recurso
2.4. Autor Productor · Benjamin

A Emerxencia das redes como novo espacio de produción, leva á
metamorfose de todo este ecosistema cultural.
1. Reapropiación dos medios de producción no capitalismo cultural. Open
Source.
2. Novos dispositivos de producción significante: descentralizados, non
xerarquizados, descontrolados. Guerrilla da comunicación. Contra (a)
información

● Richard Stallman (FSF) proxecto GNU + Linus Torvalds = GNU/Linux.
1. A liberdade de executar o programa sexa cal sexa o propósito.
2. A liberdade de modificar o programa para axustalo ás túas
necesidades. (Para que se trate dunha liberdade efectiva na práctica,
deberás ter acceso ao código fonte, dado que sen el a tarefa de
incorporar cambios nun programa é extremadamente difícil.)
3. A liberdade de redistribuír copias, xa sexa de forma gratuíta, xa sexa a
cambio do pagamento dun prezo.
4. A liberdade de distribuír versións modificadas do programa, de tal forma
que a comunidade poida aproveitar as mellóra introducidas.

● Copyleft. Do software libre ós bens comúns culturáis
● O Redescubrimento do Procomún: D. Bollier, recupera o debate en torno
ós bens comúns, opostos ás lóxicas capitalísticas de producción e
mercado.
● O que a inflación de bens intanxibles, de producción distribuída,
descentralizada e colaborativa sinala, é a posibilidade dunha lóxica
económica que supere a hexemonía sobre os bens inmateriáis, a súa
produción e usufructo.

● L. Lessig: Creative Commons e cultura libre
● Non contra a autoría -> devolverlle ó autor o poder de decisión sobre
copia, modificación, lucro, distribución.
● Construir modelos económicos postindustrialistas.
● Discurso da innovación aberta.
● Ética Hacker VS Ética Protestante. A creatividade contra o esforzo.
● Copyfarleft: revisión da cláusula de liberdade de uso con fins de lucro.

Un non-suxeito da enunciación
● En termos de producción significante -prácticas culturáis concretas- a
doazón de coñecemento -saber, experiencia, opinión- nas dinámicas
reticulares abertas a partires da explosión dixital e a implosión progresiva
das fronterias -físicas e virtuais- consolida a posibilidade de intervención
nas sedimentacións semánticas.
● Produción distribuída e intervención directa no espacio de mediación
simbólica.

A través da aplicación da abstracción, a clase hacker produce a
posibilidade da produción, a posibilidade de facer algo de e co mundo - e
de vivir do excedente producido pola aplicación da abstracción á natureza
- para calquera natureza.
A través da produción de novas formas de abstracción, a clase hacker
produce a posibilidade do futuro - non só O futuro, senón un conxunto
infinito de posibles futuros, o futuro en si como virtualidade. (…)
Mckenzie Wark. Manifesto Hacker

2.2 Capitalismo Cognitivo
● 70s: Esgotamento do modelo de acumulación Fordista.
● Financiarización + bens intanxibles como novos territorios de valorización:
ARTE, biopatentes, ADN.
● Políticas culturáis como mecanismos de control.
● Explotación da creatividade VS Taylorismo: da división do traballo á
explotación do coñecemento e a creatividade.
● Supervivencia artificial do modelo propietario.

2.2 Capitalismo Cognitivo
Industrias culturáis
● Incorporación da producción cultural na lóxica industrial: cultura como
elemento de consumo masivo. A cultura perde a autonomía e entra na
esfera da valorización, coa dinámica de produción masiva de símbolos e a
producción biopolítica de individuos.
● Cultura compensatoria. Prácticas artísticas despolitizadas e acríticas. No
Estado Español: CT
● Museos, turismo cultural, xentrificación

2.3 Da cultura como dereito á cultura como recurso
● Vía de valorización: as categorías que asentan a hexemonía sobre a
producción de valor fortalécense. Autoría, Orixinalidade, Creación...
● Copyright, ACTA, Ley Sinde, Sinde-Wert, CISPA, etc
● Cultura como mercadoría que precisa da mitoloxía do autor propietario
para lexitimar a soberanía sobre os intanxibles.
● Cambio nos modelos de xestión cultural cara a obtención de rentas.

2.4 Autor Productor · Benjamin
As ideas das clases dominantes son tamén as ideas dominantes en cada
época; ou, dito doutro modo, a clase que ten o poder material dominante na
sociedade ten tamén o poder ideolóxico dominante. A clase que dispón dos
medios de produción materiais, dispón ao mesmo tempo dos medios de
produción ideolóxicos
Marx, C. E Engels, F. (1982) La Ideología Alemana
O autor da modernidade, nacido do asentamento dunha nova clase social en
occidente, proceso acompañado da tecnificación da produción e a nova
episteme, está ao servizo da dominación de clase e polo tanto toma parte a
favor da burguesía sequera como ferramenta da ideoloxía.

● O autor e o lector/espectador reproducen a oposición de clase: o un como
axente de enunciación, o outro como obxecto pasivo.
Mentres o escritor experimente a súa solidariedade co proletariado só
como suxeito ideolóxico, e non como produtor [intelectual], a tendencia
política da súa obra, por máis revolucionaria que poida parecer, cumprirá
unha función contrarrevolucionaria.
Benjamin. El Autor como Productor

Relativizar as formas nas que se encarna a produción estética:
Non sempre houbo novelas no pasado, non sempre deberá habelas. (...)
As formas de comentario, de tradución e mesmo de plaxio non sempre
foron variantes marxinais da literatura; tiveron a súa función.

O autor revolucionario non o é na medida que trata temas revolucionarios, na
medida que converte en mercadoría os conflitos sociais, senón na medida
que se posiciona en contra da lóxica capitalista, anulándose como "creador",
cuestionándose como "xenio" e permitindo que a súa posición de privilexio se
disolva na abolición do antagonismo de clase.
Se ben o Estado soviético non expulsará o poeta, asignaralle tarefas que non
permitan sacar a relucir, en novas obras mestras, a riqueza xa hai tempo
adulterada da personalidade creadora.

Canto que posuidor dos medios de producción de sentido que adquiriu polo
seu acceso á educación, ten o deber de transmitir as súas ensinanzas ó
proletariado, facendo de estes productores simbólicos. Traición de clase.
Un autor que non ensina nada os escritores, non ensina a ninguén. (...) É
capaz de guiar outros produtores cara á produción e de poñer á súa
disposición un aparato mellorado. E neste aparato é mellor mentres maior é a
súa capacidade de trasladar consumidores cara á produción, de converter os
lectores ou espectadores en colaboradores.

La obra de arte en la época de su reproducibilidad técnica. Contra a
noción de orixinalidade -hic et nunc fundamento do rito relixioso-.
A replicabilidade anula a potencia do aura, elemento básico para postula-la
Autenticidade. Imposibilidade de discernir entre o orixinal e a copia.
Desaparece a posibilidade da mercancía-fetiche.
É en efecto a través da súa realización na orde do mercado como un sistema
de articulación da representación asenta o seu establecemento como réxime
despótico da regulación xenérica do mundo.
Brea. La Obra de Arte y el fin de la era de lo singular

Estetización da Realidade. Arte polo Arte. Fascismo.
As tendencias evolutivas do arte nas condicións presentes da produción (...)
desbotan una serie de conceptos tradicionáis -creación e xenio, valor de
eternidade e misterio-, cuxa aplicación incontrolada conduce á elaboración
dos feitos nun senso fascista.
...e unha aposta pola repolitización da Arte, como resposta á estetización da
política á que nos conduciu a adopción das formas e categorías estéticas do
Romanticismo.

O destinatario natural da cultura deixa de ser o suxeito-individuo, ese suxeito ilustrado que
resultaría do proceso da bildung. A cultura deixa de operar como dispositivo formativo do
individuo concibido -precisamente nesa adquisición cultural que define a súa competencia
singular- como singularidade competencial, como "persoa", como alma bela (dirían os
románticos). Ao mesmo tempo desaparece esa singularidade egrexia do outro lado, do
lado do artista-xenio, como home tamén singular e diferencial que vén -precisamente na
súa exemplaridade distante do común- a epitomizar ese carácter discreto e singular,
afastado da tribo e a especie, do ser suxeito-individuo -en canto inscrito no espazo do
cultural como argumento de diferenciación (de distinción, diría Bourdieu) (...) Non se trata
agora de pensar que a cultura se dirixe ás masas, que -digamos- desprazou o seu
destinatario: senón máis ben de pensar que ela agora produce ese novo tipo de suxeito:
colectivo, indiferenciado e multitudinario. (...) A posta en evidenciación de que son os
acontecementos culturais -os actos de enunciación e praxe en que consisten as prácticas
de produción simbólica- os que no seu curso producen ao suxeito, e non este o que
precedéndoas as produce a elas.
J. L. Brea. La obra de arte y el fin de la era de lo singular

@danhauser
danhauser@proxectoderriba.org

A función-Autor-Propietario nun paradigma en descomposición

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to A función-Autor-Propietario nun paradigma en descomposición

Similar to A función-Autor-Propietario nun paradigma en descomposición (20)

A función-Autor-Propietario nun paradigma en descomposición