1. • Οι ημερομηνίες γέννησης και θανάτου του Λευκίππου
είναι άγνωστες ενώ ο Δημόκριτος έζησε από το 460 έως το
370 π.χ.
• Διαφώνησαν με την Ελεατική Σχολή και τη θεωρία της
περί «ενότητας των πάντων» εφευρίσκοντας την ατομική
θεωρία.
• Δέχονται τον χώρο ως ένα δοχείο στο οποίο βρίσκονται
κινούμενα και ακίνητα όντα και μπορεί επομένως να είναι
κενό.
• Στόχευσαν στο να δώσουν μια εξήγηση για την
«σύσταση» της ύλης και το έκαναν χρησιμοποιώντας τα
άτομα.
• Αναφερόμενοι στους αρχαιότερους φιλόσοφους που
ονόμασαν διάφορες ουσίες ως «αρχικές» είπαν πως και
αυτές αποτελούνται από άτομα.
• Ήταν οι τελευταίοι φιλόσοφοι που ασχολήθηκαν καθαρά
με τον κόσμο αδιαφορώντας για τα κοινωνικοπολιτικά.

2. • Από τη νεανική του ηλικία ο Δημόκριτος έδειξε την κλίση του προς τη μελέτη
και την έρευνα της φύσης. Χαρακτηριστικό είναι το ανέκδοτο που παραδίδει ο
Διογένης Λαέρτιος και το οποίο φανερώνει το βαθμό αφοσίωσης του
Δημοκρίτου στο στοχασμό: «(Ο Δημήτριος) αναφέρει ότι ήταν τόσο φιλόπονος,
ώστε χώρισε ένα δωμάτιο στον κήπο του σπιτιού και κλείστηκε εκεί μέσα. Όταν
κάποτε ο πατέρας του οδήγησε ένα βόδι για να το θυσιάσει και το έδεσε σ’
εκείνο το μέρος, ο Δημόκριτος για αρκετή ώρα δεν τον αντιλήφθηκε, έως ότου ο
πατέρας του τον σήκωσε με πρόφαση τη θυσία και του ανέφερε τα σχετικά με
το βόδι».
• Κατά τη μοιρασιά της πατρικής περιουσίας ανάμεσα στο Δημόκριτο και τα δύο
αδέρφια του ο πρώτος, σύμφωνα με μια μαρτυρία, προτίμησε να λάβει το
μικρότερο μερίδιο σε χρήματα (100 τάλαντα). Αυτά τα χρήματα τα ξόδεψε
ταξιδεύοντας σε όλο σχεδόν τον τότε γνωστό κόσμο. Τα ταξίδια του στην
Αίγυπτο, την Περσία και τη Βαβυλώνα θεωρούνται σχεδόν σίγουρα, ενώ τα
ταξίδια στην Αιθιοπία και την Ινδία είναι λιγότερο βέβαιο ότι
πραγματοποιήθηκαν. Όπως αναφέρει και ο ίδιος: «Εγώ, λοιπόν
περιπλανήθηκα σε περισσότερους τόπους της γης απ’ τους ανθρώπους της
εποχής μου, ερευνώντας τα πιο μακρινά μέρη, και γνώρισα πάρα πολλές
χώρες και κλίματα και άκουσα πάρα πολλούς μορφωμένους ανθρώπους, αλλά
στη σύνθεση σχημάτων που συνοδεύονται από απόδειξη κανείς ως τώρα δε με
ξεπέρασε, ούτε ακόμη και αυτοί από τους Αιγυπτίους που ονομάζονται
Αρπεδονάπτες. Μαζί και με την παραμονή μου σ’ αυτούς, έζησα συνολικά οχτώ
χρόνια σε ξένη χώρα».

3. • Τα έργα του Δημόκριτου
• Τα ενδιαφέροντα του Δημόκριτου ήταν εξαιρετικά πλατιά.
Ασχολήθηκε σχεδόν με όλους τους τομείς της
ανθρώπινης γνώσης: μαθηματικά, φυσική, κοσμολογία,
αστρονομία, βιολογία, γεωλογία, γεωγραφία, λογική,
ηθική, θεολογία, αισθητική, ιστορία, παιδεία. Από αυτήν
την άποψη υπήρξε κατά κάποιο τρόπο πρόδρομος του
Αριστοτέλη, ένας καθολικός νους, ένα πνεύμα
εγκυκλοπαιδικό. Μεταγενέστεροι μελετητές του στην
αρχαιότητα (ίσως ήδη ο Καλλίμαχος) χώρισαν το έργο
του σε δεκατρείς τετραλογίες, ενταγμένες σε πέντε
ομάδες έργων: τα ηθικά (δύο τετραλογίες), τα φυσικά
(τέσσερις τετραλογίες), τα μαθηματικά (τρεις), τα μουσικά
(δύο), τα τεχνικά (δύο). Σ' αυτές τις τετραλογίες πρέπει
να προστεθούν εννιά αταξινόμητα έργα και εννιά που
φέρουν τον τίτλο Αιτίαι, σύνολο 70 έργα..

4. Η ύλη κατά τον Λεύκιππο και το Δημόκριτο, αποτελείται από
μικροσκοπικά, αόρατα, αιώνια, άφθαρτα, αμετάβλητα,
αδιαίρετα σωμάτια, τα άτομα, τα οποία γεννήθηκαν αυτόματα και
τυχαία. Τα άτομα δεν έχουν καμία ποιοτική διαφορά μεταξύ τους,
παρά μόνο στο μέγεθος και στο σχήμα τους. Μεταξύ των ατόμων
υπάρχει το κενό, ή το μη ον , το οποίο όμως έχει υλική υπόσταση.
Λόγω της ύπαρξης του κενού, τα άτομα έχουν την ιδιότητα της
κίνησης. Από τις συγκρούσεις των ατόμων δημιουργείται η ύλη. Οι
δύο φιλόσοφοι πιστεύουν πως μέσω διαφόρων συνδυασμών, τα
όμοια άτομα έλκονται, σχηματίζοντας σώματα.

5. • Όλα τα άτομα, εκτός του "πρώτιου" που είναι ισότοπο του χημικού
στοιχείου "υδρογόνο" και δεν έχει νετρόνια, αποτελούνται από τρεις
τύπους υποατομικών σωματιδίων τα οποία διέπουν τις ιδιότητες των
πρώτων:
• ηλεκτρόνια, τα οποία έχουν αρνητικό φορτίο και έχουν τη μικρότερη
μάζα.
• πρωτόνια, τα οποία έχουν θετικό φορτίο και έχουν μάζα περίπου
1836 φορές μεγαλύτερη από αυτή των ηλεκτρονίων και
• νετρόνια, τα οποία δε φέρουν φορτίο και έχουν μάζα περίπου 1838
φορές μεγαλύτερη από αυτή των ηλεκτρονίων.
• Τα πρωτόνια και τα νετρόνια ονομάζονται νουκλεόνια και
σχηματίζουν τον συμπαγή ατομικό πυρήνα. Τα ηλεκτρόνια
σχηματίζουν ηλεκτρονικό νέφος το οποίο περιβάλλει τον πυρήνα.

6. • Τα άτομα είναι ηλεκτρικά ουδέτερα αν έχουν ίσο αριθμό πρωτονίων
και ηλεκτρονίων. Τα ηλεκτρόνια έχουν τη δυνατότητα κατά την
εξέλιξη των διαφόρων χημικών φαινομένων, να μεταφερθούν σε
άλλα γειτονικά άτομα ή ακόμη και να μοιρασθούν μεταξύ τους.
Άτομα τα οποία έχουν έλλειμμα ή περίσσεια ηλεκτρονίων
ονομάζονται ιόντα.
Ο αριθμός των πρωτονίων και νετρονίων στον ατομικό πυρήνα
μπορεί επίσης να αλλάζει, μέσω της πυρηνικής σύντηξης ή της
πυρηνικής σχάσης.
• Τα άτομα ενός χημικού στοιχείου έχουν τη δυνατότητα να
δημιουργούν χημικούς δεσμούς με όμοια άτομα ή με άτομα άλλων
χημικών στοιχείων. Στην πρώτη περίπτωση σχηματίζεται μόριο του
χημικού στοιχείου, ενώ στη δεύτερη περίπτωση δημιουργείται μόριο
χημικής ένωσης. Για παράδειγμα, δύο άτομα οξυγόνου συνδεδεμένα
μεταξύ τους σχηματίζουν ένα μόριο οξυγόνου, ενώ ένα μόριο νερού
είναι συνδυασμός δύο ατόμων υδρογόνου και ενός ατόμου
οξυγόνου.

7. • Τα άτομα είναι ηλεκτρικά ουδέτερα αν έχουν ίσο αριθμό πρωτονίων
και ηλεκτρονίων. Τα ηλεκτρόνια έχουν τη δυνατότητα κατά την
εξέλιξη των διαφόρων χημικών φαινομένων, να μεταφερθούν σε
άλλα γειτονικά άτομα ή ακόμη και να μοιρασθούν μεταξύ τους.
Άτομα τα οποία έχουν έλλειμμα ή περίσσεια ηλεκτρονίων
ονομάζονται ιόντα.
Ο αριθμός των πρωτονίων και νετρονίων στον ατομικό πυρήνα
μπορεί επίσης να αλλάζει, μέσω της πυρηνικής σύντηξης ή της
πυρηνικής σχάσης.
• Τα άτομα ενός χημικού στοιχείου έχουν τη δυνατότητα να
δημιουργούν χημικούς δεσμούς με όμοια άτομα ή με άτομα άλλων
χημικών στοιχείων. Στην πρώτη περίπτωση σχηματίζεται μόριο του
χημικού στοιχείου, ενώ στη δεύτερη περίπτωση δημιουργείται μόριο
χημικής ένωσης. Για παράδειγμα, δύο άτομα οξυγόνου συνδεδεμένα
μεταξύ τους σχηματίζουν ένα μόριο οξυγόνου, ενώ ένα μόριο νερού
είναι συνδυασμός δύο ατόμων υδρογόνου και ενός ατόμου
οξυγόνου.