1. โครงการสหกรณ์หมู่บ้านสันกาแพง
“...สหกรณ์ คือ การมีชีวิตร่วมกันและสร้างสรรค์ขึ้นมา
สร้างสรรค์ร่วมกัน คือ สห เข้าด้วยกัน และ กรณ์ คือ การกระทา
ทางานทาการสร้างชีวิตร่วมกัน เพราะคนเราอยู่คนเดียวไม่ได้
ต้องร่วมกัน ถ้ามีจิตใจที่จะปฏิบัติการสหกรณ์ที่แท้จริงเช่นนี้
ประกอบด้วยความรู้ก็จะทาให้มีความสาเร็จแน่นอน...”

2. แนวพระราชดาริ
โครงการหมู่บ้านสหกรณ์สันกาแพง อาเภอแม่ออน จังหวัด
เชียงใหม่ เป็นโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดาริในพระบาทสมเด็จพระ
เจ้าอยู่หัว เริ่มดาเนินการครั้งแรก เมื่อปี 2518 ต่อมาเกษตรกรสมาชิกได้
รวมตัวกันขอจัดตั้ง “สหกรณ์การเกษตรหมู่บ้านสหกรณ์อาเภอสันกาแพง
จากัด” เพื่อช่วยเหลือตนเองและช่วยเหลือซึ่งกันและกัน มีธุรกิจ เช่น โรง
ผสมอาหารสัตว์ธุรกิจรวบรวมน้านมดิบ ธุรกิจไข่ไก่ธุรกิจน้ามัน ธุรกิจจัดหา
สินค้ามาจาหน่าย ธุรกิจจัดหา สินค้ามาจาหน่าย ธุรกิจให้บริการและ
ส่งเสริมการเกษตร เป็นต้น และตั้งแต่ พ.ศ. 2546 เป็นต้นมา

3. ที่ตั้งของโครงการ
บ้านสหกรณ์ หมู่ที่ 5 ตาบลบ้านสหกรณ์ อาเภอแม่ออน จังหวัดเชียงใหม่
วัตถุประสงค์
1. เพื่อเพิ่มผลผลิตสัตว์น้าในแหล่งน้าธรรมชาติ โดยคัดเลือกพันธุ์สัตว์น้าที่
เหมาะสมกับสภาพพื้นที่และภูมิประเทศ เพื่อสร้างแหล่งอาหารโปรตีน
ให้แก่เกษตรกรไว้บริโภค
2. เพื่อส่งเสริมอาชีพการเลี้ยงสัตว์น้าไว้บริโภคในครัวเรือน
3. เพื่อเป็นศูนย์กลางการสาธิต และการเรียนรู้ ด้านการประมงให้แก่
สมาชิกหมู่บ้านสหกรณ์
4. เพื่อพัฒนาชีวิตแก่เกษตรกรในเขตโครงการให้มีความเป็นอยู่ทดีขึ้น
ี่

4. หน่วยงานผู้ดาเนินงาน /หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
1. สานักงานประมงจังหวัดเชียงใหม่
2. ศูนย์วิจัยพัฒนาประมงน้าจืดเชียงใหม่
3. ส่วนโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดาริ
4. สานักพัฒนาและถ่ายทอดเทคโนโลยีการประมง กรมประมง
5. สถานีพัฒนาที่ดินเชียงใหม่ สานักงานพัฒนาที่ดินเขต 6 กรมพัฒนา
ที่ดิน กระทรวงเกษตรและสหกรณ์

5. ลักษณะโครงการ
โครงการหมู่บ้านสหกรณ์อาเภอสันกาแพง จังหวัดเชียงใหม่ มี
วัตถุประสงค์เพื่อช่วยเหลือเกษตรกรที่มีฐานะยากจน ไม่มีที่ดินทากินเป็นของ
ตนเอง ให้ได้ถือครองที่ดินเพื่ออยู่อาศัยและทาการเกษตร ในรูปหมู่บ้านสหกรณ์
การเกษตร โดยเกษตรกรสมาชิกโครงการจะไม่ได้รับกรรมสิทธิ์ในที่ดิน ที่ดินที่
เกษตรกรได้รับยังคงเป็นของโครงการอยู่ แต่สามารถตกทอดถึงลูกหลานได้ ซึ่ง
เริ่มดาเนินการตามโครงการ เมื่อประมาณปลายปี 2518 โดยสานักงานเร่งรัด
พัฒนาชนบท ได้ขอใช้พื้นที่ป่าแม่สอนจากกรมป่าไม้ เนื้อที่ประมาณ 22,296.25
ไร่ นามาจัดสรรให้ราษฎรเข้าทาประโยชน์และกันไว้เป็นพื้นที่สมบัติส่วนกลาง
จานวน 9,264 ไร่ ส่วนที่เหลืออีกจานวน 13,032.25 ไร่เป็นพื้นที่ป่าไม้ และภูเขา
ไม่เหมาะที่จะนามาจัดสรรเพื่อทาการเกษตร

6. โดยสานักงานเร่งรัดพัฒนาชนบทขอใช้พื้นที่บริเวณตาบลออนหลวย อาเภอสันกาแพง
จังหวัดเชียงใหม่ จากกรมป่าไม้ จานวน 22,296.25 ไร่ และคัดเลือกเกษตรกร
ผู้ด้อยโอกาสในภาคเหนือ ได้แก่ อาเภอดอยสะเก็ด อาเภอเมือง อาเภอสันกาแพง จังหวัด
เชียงใหม่ จังหวัดน่าน จังหวัดเชียงราย จังหวัดลาพูน จังหวัดลาปาง จังหวัดกาแพงเพชร
จังหวัดพะเยา และจังหวัดแม่ฮ่องสอน เข้าร่วมโครงการฯ โดยสมาชิกได้รับการจัดสรร
ที่ดินเป็นที่อยู่อาศัยครอบครัวละ 2,000 ตารางวา และที่ดินสาหรับเกษตรกรครอบครัวละ
4-7 ไร่ และได้มีการจัดตั้งสหกรณ์การเกษตรหมู่บ้านสหกรณ์สันกาแพงจากัด เมื่อวันที่15
มิถุนายน 2524
ในปี 2540 กรมเร่งรัดพัฒนาชนบท สานักงานพัฒนาที่ดิน กองพัฒนาเกษตรที่สูง และ
สานักงานเกษตรจังหวัดเชียงใหม่ ได้เข้าไปสารวจพื้นที่เพื่อจัดทาแปลงสาธิตการเกษตร
จานวน 85 ไร่ ตั้งอยู่หมู่ที่ 5 ตาบลสหกรณ์ กิ่งอาเภอแม่ออน จังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งในส่วน
ของหน่วยงานของกรมประมงโดยสานักงานประมงจังหวัดเชียงใหม่ เป็นหน่วยงานร่วม
รับผิดชอบดาเนินกิจกรรมในพื้นที่แปลงสาธิต 85 ไร่ และพื้นที่โครงการฯ ใน 8 หมู่บ้าน
ครอบคลุมทั้งตาบลสหกรณ์ โดยมีหน้าที่บริหารจัดการแหล่งน้าโครงการฯ เพื่อให้เกิด
ประโยชน์สูงสุดแก่สมาชิก รวมถึงการจัดทาแผนงานโครงการพัฒนาและส่งเสริมความรู้
เรื่องการเลี้ยงปลาในบ่อดิน การเลี้ยงปลาในกระชัง และการตลาดแก่สมาชิกของสหกรณ์

7. ผลการดาเนินงานและกิจกรรมโครงการ
คณะกรรมการโครงการหมู่บ้านสหกรณ์สันกาแพง จังหวัดเชียงใหม่ ได้
มีมติมอบหมายให้กรมพัฒนาสังคมและสวัสดิการ กระทรวงการพัฒนาสังคม
และความมั่นคงของมนุษย์ จัดทาแผนแม่บท (Master plan) และ
แผนปฏิบัติการ (Action plan) โครงการหมู่บ้านสหกรณ์อาเภอสันกาแพง
จังหวัดเชียงใหม่ ระยะ 5 ปี (พ.ศ. 2550-2554) ภายใต้กรอบแนวคิดของแผน
ยุทธศาสตร์หลักขององค์กรอยู่เหนือแผนปฏิบัติการและโครงการพัฒนาระดับ
พื้นที่นั้นๆ และจัดกลไกของระบบการบริหารจัดการที่เป็นมาตรฐานชัดเจนอย่าง
เป็นสากลในการขับเคลื่อนระบบบริหารจัดการแผนแม่บทและแผนปฏิบัติการให้
สามารถบรรลุได้อย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผลมากที่สุด เพื่อใช้เป็น
แนวทางดาเนินการพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนในโครงการฯ และการ
พัฒนาท้องถิ่นที่ยั่งยืน และสามารถสนองตอบตามแนวทางพระราชดาริฯได้
อย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล เพื่อเป็นการเฉลิมฉลองเนื่องในวโรกาส
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงครองราชย์สมบัติครบ 60 ปี

8. ทั้งนี้ โครงการหมู่บ้านสหกรณ์อาเภอสันกาแพง ดาเนินการตั้งแต่เดือน
ตุลาคม 2552 ถึง เดือนกันยายน 2553 ผลสาเร็จ สรุปได้ดังนี้
1. ราษฎรบ้านสหกรณ์ตาบลสหกรณ์และตาบลใกล้เคียงอาเภอ แม่ออน
จังหวัดเชียงใหม่สามารถเปลี่ยนระบบการผลิตภาคเกษตรเคมีเป็นเกษตรอินทรีย์
รวมทั้งพฤติกรรมบริโภคของประชาชนให้เกิดสุขอนามัย
2. ราษฎรสามารถใช้ระบบเกษตรอินทรีย์ในการปรับปรุงบารุงดินและ
ลดค่าใช้จ่ายในการซื้อปุ๋ยเคมีและลดการในสารเคมี
3. สามารถยกระดับความเป็นอยู่ของราษฎรในพื้นที่โครงการฯ ให้มี
คุณภาพชีวิตที่ดี
4. สามารถปรับปรุงบารุงดิน เพื่อเพิ่มผลผลิตในพื้นที่การเกษตรให้
สูงขึ้น
5. สามารถจัดทาระบบอนุรักษ์ดินและน้าโดยวิธีการทางพืชเพื่อป้องกัน
การชะล้างพังทลายของดินได้อย่างยั่งยืน
6. เกษตรกรได้รับความรู้ด้านการใช้ประโยชน์ที่ดินอย่างถูกต้อง

9. ความสาเร็จของโครงการ
จากการดาเนินงานของโครงการหมู่บ้านสหกรณ์สันกาแพง จังหวัด
เชียงใหม่ มีการรวบรวมผลผลิตทางการเกษตรจากสมาชิกมาจัดการขายหรือ
แปรรูป การรับฝากเงิน และการส่งเสริมอาชีพทางการเกษตร ส่งผลให้สมาชิกมี
การอยู่ดีกินดีด้วยวิธีสหกรณ์ และจากผลการดาเนินงานของสหกรณ์ได้ประสบ
ความสาเร็จเป็นที่น่าพอใจ ที่สาคัญคือความภาคภูมิใจของมวลสมาชิกสหกรณ์
เป็นอย่างยิ่ง คือ สหกรณ์ได้รับรางวัลดีเด่นประจาปี พ.ศ. 2520 รับโล่
พระราชทานจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว โครงการสหกรณ์การเกษตร
หมู่บ้านสหกรณ์สันกาแพง จากัด อาเภอแม่ออน จังหวัดเชียงใหม่ ถือเป็น
ต้นแบบของสหกรณ์ที่ประสบผลสาเร็จในการบริหารในรูปแบบของสหกรณ์ไป
ด้วยดี สามารถขยายผลและต่อยอดเป็นธุรกิจที่ค่อนข้างจะครบวงจร ทาให้
สมาชิกคุณภาพชีวิตของชุมชนดีขึ้นเรื่อยๆ

10. ภาพโครงการ
ชื่อ นางสาวนราพร รัตนพันธ์ ม.4/6 เลขที่ 9