1. ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ
ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ Τ.Π.Ε. ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ
ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Β΄ ΕΠΙΠΕΔΟΥ
Εκπαιδευτικό σενάριο στην Ιστορία της Α’ Γυμνασίου
Επιμορφούμενη Εκπαιδευτικός: Αγαθονικιάδου Πετρούλα
Ειδικότητα:θεολόγος(ΠΕΟ1)
Κέντρο Στήριξης Επιμόρφωσης (Κ.Σ.Ε.): 30 Ο Γενικό Λύκειο
Ανατoλικής Θεσσαλονίκης
Περίοδος επιμόρφωσης: Οκτώβριος 2011-Μάρτιος 2012

2. Περιεχόμενα του Σεναρίου
Τάξη: Α΄Γυμνασίου Σχολείο: Γενικό Εκκλησιαστικό Λύκειο-Γυμνάσιο Νεαπόλεως
Θεσσαλονίκης
Τίτλος: «Οι μεταρρυθμίσεις του Σόλωνα στο πολίτευμα της Αθήνας μέσα από τις
πηγές»
Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές: Εμπλέκεται το γνωστικό αντικείμενο της ιστορίας
με δεξιότητες από την πληροφορική
Διδακτική ενότητα: Αρχαϊκή περίοδος, κεφάλαιο 4ο, Αθήνα: πορεία προς τη
δημοκρατία, σελ.52-53
Στόχοι
Γνωστικοί:
Οι μαθητές επιδιώκεται:
-να εξοικειωθούν με την αξιοποίηση αυθεντικών πηγών προκειμένου να αναζητήσουν
ιστορικά στοιχεία για την αρχαϊκή περίοδο, ώστε να οδηγηθούν σε συμπεράσματα για
τις κοινωνικές τάξεις φτωχών και πλουσίων και την εφαρμογή της ευνομίας, για την
αγροτική κρίση, τη θέση της γυναίκας και για διάφορες νομοθετικές αποφάσεις του
Σόλωνα
-να συνειδητοποιήσουν ότι το πολίτευμα της Δημοκρατίας διένυσε μια εξελισσόμενη
πορεία μέχρι σήμερα και σ’ αυτό συνέβαλαν και οι μεταρρυθμίσεις του Σόλωνα
-να συσχετίσουν το έργο που θέσπισε ο Σόλων με σύγχρονες κοινωνικές καταστάσεις
ώστε να οδηγηθούν σε συγκρίσεις του παρελθόντος με το παρόν
-να ασκηθούν στο τέλος της εργασίας τους στην παραγωγή προφορικού λόγου
Παιδαγωγικοί:
Οι μαθητές επιδιώκεται:
-να αυτενεργήσουν ανακαλύπτοντας τη γνώση με δική τους πρωτοβουλία μειώνοντας
το ρόλο του καθηγητή σε απλή καθοδήγηση
-να εργαστούν ομαδοσυνεργατικά βιώνοντας την επικοινωνιακή μάθηση ώστε να
επιτευχθεί γνωστική και συναισθηματική ανάπτυξη
-να κατακτήσουν το μορφωτικό αγαθό εμπειρικά όντας δραστήριοι και ενεργητικοί
και όχι παθητικοί
Τεχνογραμματισμού:
Οι μαθητές επιδιώκεται:

3. -να εξοικειωθούν με την πλοήγηση στον παγκόσμιο ιστό, συγκεκριμένα να
ανακαλύψουν τεχνικές που προσφέρει το Διαδίκτυο, όπως είναι η μετάβαση σε
αρχείο πηγών και υπερδεσμούς προκειμένου να οδηγηθούν στην κατάκτηση της
γνώσης
Λογισμικό:
Οι μαθητές θα πλοηγηθούν σε ηλεκτρονικές διευθύνσεις στο Διαδίκτυο με τη
βοήθεια της μηχανής αναζήτησης Google
Διάρκεια:
Απαιτείται ένα διδακτικό δίωρο για την υλοποίηση του σεναρίου, την πρώτη ώρα οι
μαθητές θα εργαστούν διερευνητικά για την επίλυση του προβλήματος και τη
δεύτερη θα ολοκληρώσουν τις εργασίες τους ώστε να κοινοποιηθούν τα
αποτελέσματα στην ολομέλεια της τάξης
Οργάνωση της τάξης:
Οι μαθητές θα οργανωθούν σε πέντε ομάδες των τεσσάρων μαθητών. Οι ομάδες θα
είναι ανομοιογενείς, θα ανατεθούν ρόλοι σε κάθε μέλος της και θα εργαστούν
ομαδοσυνεργατικά, την πρώτη ώρα στο εργαστήριο πληροφορικής και τη δεύτερη
στην αίθουσα διδασκαλίας όπου θα ανακοινώσουν τα αποτελέσματά τους
Υλικοτεχνική Υποδομή-Άλλα διδακτικά μέσα:
Κάθε ομάδα θα εργαστεί μπροστά σ’ ένα Η/Υ εντός του σχολικού εργαστηρίου και
εντός της διδακτικής αίθουσας θα χρειαστεί ένας βιντεοπροβολέας και ένας
διαδραστικός πίνακας. Επίσης, στις ομάδες θα μοιραστούν έντυπα φύλλα εργασίας με
διαφορετική υπόθεση εργασίας
Περιγραφή σεναρίου-Πορεία Διδασκαλίας:
Το σενάριο με τη διατύπωση προβλήματος-ερωτήματος σκοπεύει να ενθαρρύνει τις
ομάδες (κοινωνική μάθηση) να ανακαλύψουν τις πολιτειακές εξελίξεις από τη
νομοθεσία του Σόλωνα (594/3) και αφού διαπιστώσουν την προσπάθειά του να
αντιμετωπίσει το ζήτημα της αγροτικής κρίσης, να ελέγξει την απληστία των ισχυρών
χωρίς να γίνει ο ίδιος τύραννος και να θεσπίσει μέτρα χωρίς τη βία, να είναι οι ίδιοι
σε θέση να διατυπώσουν υποθέσεις μέσω της διερεύνησης των ιστορικών πηγών
(Διερευνητική μάθηση) και να συνθέσουν τη δική τους πρόταση με την ενεργητική
συμμετοχή στις ομάδες και την ανταλλαγή απόψεων (Διαλεκτική μέθοδος). Έτσι
επιτυγχάνεται ο αλληλεπιδραστικός χαρακτήρας της μάθησης που ευνοεί την
οικοδόμηση της γνώσης στα πλαίσια του μαθητοκεντρικού περιβάλλοντος και της
δημοκρατικής μάθησης. Οι μαθητές αξιολογούνται Διαμορφωτικά, δηλ, ακολουθείται
συνεχής έλεγχος των γνώσεων αλλά και της κοινωνικής συμπεριφοράς των μαθητών
σε σχέση με προκαθορισμένους διδακτικούς στόχους με σκοπό τη διάγνωση των
αδυναμιών τους. Η αξιολόγηση αυτή δε μεταφράζεται σε βαθμούς αλλά δίνει

4. συνεχείς πληροφορίες για την πρόοδο των μαθητών και συμβάλει στη βελτίωση της
διδακτικής και στην επανόρθωση μεθόδων. Υπάρχει δηλαδή μια οριζόντια σχέση
διδάσκοντος-διδασκόμενου και η αξιολόγηση αποκτά τη σημασία της ανάδρασης και
της ανατροφοδότησης και προς τους δύο και αυτός άλλωστε είναι ο απώτερος σκοπός
της παιδαγωγικής.
Φύλλο Εργασίας (ομάδα 1η)
Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού 
www.ime.gr/chronos/gr και ακολουθείστε την παρακάτω ηλεκτρονική διαδρομή:
• Αρχαϊκή περίοδοςπολιτικήπολιτειακές εξελίξειςΑθήναΣόλων:
(θεματική ενότητα: οι μεταρρυθμίσεις του Σόλωνα)κάντε κλικ στη λέξη
Πηγές που βρίσκεται στο κάτω μέρος της σελίδας για να εντοπίσετε τις
αυθεντικές πηγές και μεταβείτε οικονομία
• Στη συνέχεια, αφού εντοπίσετε την πηγή «Πλούταρχος, Σόλων (13)» διαβάστε
προσεκτικά το απόσπασμα και απαντήστε στα παρακάτω ερωτήματα:
1)Σε ποια κοινωνική αδικία αναφέρεται το απόσπασμα;
2)Σύμφωνα με τις ιστορικές σας γνώσεις από το σχολικό εγχειρίδιο αλλά και
την παρακάτω υπερσύνδεση, ποιο νόμο θέσπισε ο Σόλων για να
αντιμετωπίσει αυτή την αδικία; Ποιος ήταν ο κύριος σκοπός του νόμου;
(οδηγία: για να αντλήσετε πληροφορίες για το νόμο που θέσπισε ο Σόλων
επιστρέψτε πίσω στη θεματική ενότητα Μεταρρυθμίσεις του Σόλωνα και
κάντε κλικ στην υπερσύνδεση σεισάχθεια)
Σημείωση: Δώστε τις απαντήσεις σας γραπτώς στο έντυπο φύλλο εργασίας
Φύλλο Εργασίας (ομάδα 2η)
Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού 
www.ime.gr/chronos/gr και ακολουθείστε την παρακάτω ηλεκτρονική διαδρομή:
• Αρχαϊκή περίοδοςπολιτικήπολιτειακές εξελίξειςΑθήναΣόλων:
(θεματική ενότητα: οι μεταρρυθμίσεις του Σόλωνα)κάντε κλικ στη λέξη
Πηγές που βρίσκεται στο κάτω μέρος της σελίδας για να εντοπίσετε τις
αυθεντικές πηγές και μεταβείτε οικονομία
• Στη συνέχεια, αφού εντοπίσετε την πηγή «Πλούταρχος, Σόλων (20)» διαβάστε
προσεκτικά το απόσπασμα και απαντήστε στα παρακάτω ερωτήματα:
1)Ποια αξία δίνει στο θεσμό του γάμου η νομοθεσία του Σόλωνα και με ποιο
τρόπο;

5. 2)Τι ισχύει σήμερα για τη γυναίκα σε σχέση με το παραπάνω θέμα;
Αναπτύξτε τη θέση σας σε μια παράγραφο 60 λέξεων Σημείωση: Δώστε τις
απαντήσεις σας γραπτώς στο έντυπο φύλλο εργασίας
Σημείωση: Δώστε τις απαντήσεις σας γραπτώς στο έντυπο φύλλο εργασίας
Φύλλο Εργασίας (ομάδα 3η)
Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού 
www.ime.gr/chronos/gr και ακολουθείστε την παρακάτω ηλεκτρονική διαδρομή:
• Αρχαϊκή περίοδοςπολιτικήπολιτειακές εξελίξειςΑθήναΣόλων:
(θεματική ενότητα: οι μεταρρυθμίσεις του Σόλωνα)κάντε κλικ στη λέξη
Πηγές που βρίσκεται στο κάτω μέρος της σελίδας για να εντοπίσετε τις
αυθεντικές πηγές και μεταβείτεκοινωνία
• Στη συνέχεια, αφού εντοπίσετε την πηγή « Σόλων, Ελεγειών(5.6)» διαβάστε
προσεκτικά το απόσπασμα και απαντήστε στα παρακάτω ερωτήματα:
1)Σύμφωνα με τον απολογισμό που κάνει ο Σόλων, πως χαρακτηρίζετε το
ήθος του από τον τρόπο που κυβερνάει το λαό;
2)Ποια άλλα χαρακτηριστικά γνωρίσματα πιστεύετε ότι πρέπει να έχει
σήμερα ένας άρχοντας;
Σημείωση: Δώστε τις απαντήσεις σας γραπτώς στο έντυπο φύλλο εργασίας
Φύλλο Εργασίας (ομάδα 4η)
Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού 
www.ime.gr/chronos/gr και ακολουθείστε την παρακάτω ηλεκτρονική διαδρομή:
• Αρχαϊκή περίοδοςπολιτικήπολιτειακές εξελίξειςΑθήναΣόλων:
(θεματική ενότητα: οι μεταρρυθμίσεις του Σόλωνα)κάντε κλικ στη λέξη
Πηγές που βρίσκεται στο κάτω μέρος της σελίδας για να εντοπίσετε τις
αυθεντικές πηγές και μεταβείτεκοινωνία
• Στη συνέχεια, αφού εντοπίσετε την πηγή « Σόλων, Ελεγειών(15)» διαβάστε
προσεκτικά το απόσπασμα και απαντήστε στα παρακάτω ερωτήματα:
1)Σύμφωνα με το Σόλωνα, τι αξίζει περισσότερο να αποκτήσει ο άνθρωπος
στη ζωή;
2)Πιστεύετε ότι σήμερα στην εποχή της υπερκατανάλωσης ο άνθρωπος δίνει
μεγαλύτερη σημασία στα υλικά ή στα πνευματικά αγαθά;
Σημείωση: Δώστε τις απαντήσεις σας γραπτώς στο έντυπο φύλλο εργασίας

6. Φύλλο Εργασίας (ομάδα 5η)
Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού 
www.ime.gr/chronos/gr και ακολουθείστε την παρακάτω ηλεκτρονική διαδρομή:
• Αρχαϊκή περίοδοςπολιτικήπολιτειακές εξελίξειςΑθήναΣόλων:
(θεματική ενότητα: οι μεταρρυθμίσεις του Σόλωνα)κάντε κλικ στη λέξη
Πηγές που βρίσκεται στο κάτω μέρος της σελίδας για να εντοπίσετε τις
αυθεντικές πηγές και μεταβείτεκοινωνία
• Στη συνέχεια, αφού εντοπίσετε την πηγή « Σόλων, Ιάμβων(36)» διαβάστε
προσεκτικά το απόσπασμα και απαντήστε στο παρακάτω ερώτημα:
1)Ποια στάση κράτησε ο Σόλων απέναντι σε πλούσιους και φτωχού
• Κατόπιν, Επιστρέψτε πίσω στη θεματική ενότητα Σόλωνκάντε κλικ στην
υπερσύνδεση Εκτήμοροι και στην υπερσύνδεση κρίση για πληροφορίες και
απαντήστε στα παρακάτω ερωτήματα:
1α)Τι ήταν οι Εκτήμοροι και γιατί υπήρχε κίνδυνος να γίνουν δούλοι;
1β)Σε τι κατάσταση οδηγούσε η αγροτική κρίση πολλούς αγρότες την
αρχαϊκή περίοδο;
Σημείωση: Δώστε τις απαντήσεις σας γραπτώς στο έντυπο φύλλο εργασίας