2. Ο Γιώργοσ εφϋρησ (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Γιώργου εφεριϊδη) γεννόθηκε ςτη μύρνη και όταν ο
πρωτότοκοσ γιοσ, ενώ εύχε ϊλλα δύο αδϋρφια. Μετϊ το ξϋςπαςμα του πρώτου παγκοςμύου πολϋμου το 1914
η οικογϋνεια εφεριϊδη εγκαταςτϊθηκε ςτην Αθόνα. την Αθόνα ο εφϋρησ τελεύωςε το Πρότυπο
Κλαςικό Γυμνϊςιο. Από το 1918 ϋωσ το 1924 ϋζηςε ςτο Παρύςι όπου ςπούδαςε νομικϊ και όρθε ςε επαφό με
τη ςύγχρονό του γαλλικό λογοτεχνικό παραγωγό. το Παρύςι ςυνεργϊςτηκε με το φοιτητικό περιοδικό
Βωμόσ, ϋδωςε μια διϊλεξη για τον Jan Moreas ςτο ύλλογο Ελλόνων πουδαςτών και ϊρχιςε να γρϊφει
ποιόματα ςτα γαλλικϊ και τα ελληνικϊ.
Αφού αποφούτηςε το καλοκαύρι του 1924, ϋφυγε για το Λονδύνο όπου και ϋμεινε ϋωσ τον χειμώνα του
επόμενου χρόνου. Εκεύ ϋγραψε το πούημα ‘Fog’.
Μόλισ επϋςτρεψε ςτην Αθόνα, ϊρχιςε να γρϊφει το Ημερολόγιο, και το γνωςτό ωσ Έξι νύχτεσ ςτην
Ακρόπολη πεζογρϊφημα και πρωτοδιϊβαςε τα Απομνημονεύματα του Μακρυγιϊννη.
Σο 1926 ο εφϋρησ διορύςτηκε ακόλουθοσ του Τπουργεύου Εξωτερικών.
Σο 1928 δημοςιεύτηκε η μετϊφραςό του από το ϋργο του Βαλερύ ‘Μια νύχτα με τον κ.Σεςτ ςτη Νϋα Εςτύα’.
Σον ύδιο χρόνο ϋγραψε ‘Σο ύφοσ μιασ μϋρασ’ και ‘Σο Γρϊμμα του Μαθιού Παςκϊλη’.
3. Σο 1931 κυκλοφόρηςε η πρώτη ποιητικό ςυλλογό του με τύτλο τροφό και διορύςτηκε
υποπρόξενοσ και ςτη ςυνϋχεια πρόξενοσ ςτο Γενικό Προξενεύο του Λονδύνου, όπου παρϋμεινε
ωσ το 1934.
Σο 1932 δημοςύευςε τη τϋρνα και το 1935 το Μυθιςτόρημα όπου και τα δύο όταν ςε
περιοριςμϋνα αντύτυπα.
Σο 1936 δημοςύευςε το βιβλύο Θ.. Έλιοτ και διορύςτηκε Πρόξενοσ ςτην Κορυτςϊ, όπου
ϋμεινε ωσ το 1937, που ταξύδεψε ςτο Βουκουρϋςτι για το υνϋδριο Διαβαλκανικού Σύπου. Σότε
πραγματοποιόθηκε και η πρώτη μετϊφραςη ποιόματόσ του ςτα γαλλικϊ από την Έλλη
Λαμπρύδη.
Σο 1938 διορύςτηκε προώςτϊμενοσ τησ Διευθύνςεωσ Εξωτερικού Σύπου ςτην Αθόνα και ϋνα
χρόνο αργότερα γνωρύςτηκε με τον Αντρϋ Ζιντ ςτο ςπύτι του Κ.Θ.Δημαρϊ και ταξύδεψε ςτη
Ρουμανύα με τον Σ.Παπατςώνη.
4. Σο 1940 εξϋδωςε τα Ημερολόγιο Καταςτρώματοσ
Α’, Ποιόματα και Σετρϊδιο Γυμναςμϊτων (1928-
1937). Σον ύδιο χρόνο υπϋγραψε μανιφϋςτο κατϊ
του Ιταλικού Υαςιςμού και το διϊγγελμα του
βαςιλιϊ μαζύ με το Νικολούδη.
Σο 1941 παντρεύτηκε τη Μαρώ Ζϊννου, εξϋδωςε
το Φειρόγραφο επτ. ‘41 και ταξύδεψε με την
ελληνικό κυβϋρνηςη ςτη ούδα, την Αύγυπτο και
τη Νότιο Αφρικό.
Σο 1942 εκδόθηκε ςτην Αλεξϊνδρεια η Λύρα του
Κϊλβου με πρόλογο του εφϋρη. Σαξύδεψε ςτην
Ιερουςαλόμ και μετατϋθηκε ςτο Κϊιρο
(Διεύθυνςη Σύπου και Πληροφοριών τησ
Ελληνικόσ Κυβϋρνηςησ).
Σο 1943 ϋδωςε διαλϋξεισ για τον Παλαμϊ και το
Μακρυγιϊννη ςτο Κϊιρο και την Αλεξϊνδρεια και
γνωρύςτηκε με το τρατό Σςύρκα.
Σο 1944 εκδόθηκαν οι Δοκιμϋσ ςτο Κϊιρο και το
Ημερολόγιο Καταςτρώματοσ Β’. Σαξύδεψε με την
κυβϋρνηςη ςτην Ιταλύα και τον Οκτώβρη
επϋςτρεψε ςτην Ελλϊδα.
5. •Σο 1946 γνωρύςτηκε με τον Eluard , εξϋδωςε τον
Ερωτόκριτο, την Κύχλη και διϊβαςε τη μελϋτη του
Καβϊφησ - Έλιοτ · Παρϊλληλοι ςτο Βρετανικό
υμβούλιο τησ Αθόνασ.
•Σο 1947 τιμόθηκε με το ϋπαθλο Παλαμϊ και ϋνα χρόνο
αργότερα παραιτόθηκε μαζύ με πολλούσ ϊλλουσ
ςυγγραφεύσ από την Εταιρεύα Ελλόνων Λογοτεχνών,
τονύζοντασ τη φθορϊ που εύχε υποςτεύ ο θεςμόσ.
Διορύςτηκε ςύμβουλοσ πρεςβεύασ ςτην Άγκυρα.
•Σο 1949 εκδόθηκε η μετϊφραςό του από ποιόματα του
Έλιοτ με τύτλο «Η ϋρημη χώρα και ϊλλα ποιόματα».
6. Σο 1950 ο εφϋρησ ταξύδεψε ςτη Μικρϊ Αςύα και την
Κωνςταντινούπολη.
Σο 1951 διορύςτηκε ςύμβουλοσ ςτην πρεςβεύα του Λονδύνου.
Σο 1952 μετατϋθηκε ςτη Βηρυτό και το 1953 πραγματοπούηςε
το πρώτο του ταξύδι ςτην Κύπρο μαζύ με τη γυναύκα του.
Σο 1956 ϋγινε διευθυντόσ ςτην Β’ Πολιτικό Διεύθυνςη του
Τπουργεύου Εξωτερικών.
το 1957 ςυμμετεύχε ςτη ςυζότηςη για το Κυπριακό ςτη Νϋα
Τόρκη. Σότε διορύςτηκε πρεςβευτόσ ςτο Λονδύνο, όπου
παρϋμεινε ωσ το 1962.
7. Σο 1960 ανακηρύχτηκε επύτιμοσ διδϊκτωρ των γραμμϊτων από το πανεπιςτόμιο του Cambridge.
Σο 1961 τιμόθηκε με το βραβεύο Foyle και το 1963 με το βραβεύο Νόμπελ λογοτεχνύασ. Ένα χρόνο αργότερα
αναγορεύτηκε επύτιμοσ διδϊκτωρ των Πανεπιςτημύων Θεςςαλονύκησ και Οξφόρδησ και ταξύδεψε ςτην
Ιςπανύα.
Σο 1964 δημοςιεύτηκε η μετϊφραςό του από το Άςμα αςμϊτων και οι Αντιγραφϋσ. Σότε γνωρύςτηκε με τον
Ezra Pound, ενώ ϋνα χρόνο αργότερα δημοςιεύτηκαν τα Σρύα Κρυφϊ ποιόματα και εκδόθηκε η μετϊφραςη
τησ Αποκϊλυψησ του Ιωϊννη.
Σο 1969 δημοςιεύτηκε η δόλωςό του κατϊ τησ χούντασ του Παπαδόπουλου και ο εφϋρησ παύτηκε από
πρϋςβησ επύ τιμό, ενώ του απαγορεύτηκε και να κϊνει χρόςη του διπλωματικού του διαβατηρύου.
8. Σο 1971 ϋγραψε το τελευταύο του
πούημα με τύτλο Επύ αςπαλϊθων.
Πϋθανε το επτϋμβρη του ύδιου
χρόνου. Εύχε προηγουμϋνωσ υποβληθεύ
ςε χειρουργικό επϋμβαςη ςτο
δωδεκαδϊκτυλο. Σην κηδεύα του
παρακολούθηςαν χιλιϊδεσ κόςμου. Ο
Γιώργοσ εφϋρησ υπόρξε ηγετικό
μορφό ςτην πούηςη και τη θεωρύα τησ
λογοτεχνύασ ςτην Ελλϊδα του
εικοςτού αιώνα. Με τη ςκϋψη και τη
δημιουργύα του ανανϋωςε ριζικϊ τον
προςανατολιςμό τησ νεοελληνικόσ
λογοτεχνύασ, ςυνδυϊζοντασ βαθιϊ
γνώςη τησ παρϊδοςησ και των
παγκόςμιων ιδεολογικών ρευμϊτων
και προτϊςςοντασ το αύτημα τησ
ελληνικότητασ ςτα πλαύςια τησ
ευρωπαώκόσ πραγματικότητασ.
9. «τροφό» (1931), «τϋρνα» και «Μυθιςτόρημα» (1932), «Θ..Έλιοτ»
(1936), «Ημερολόγιο Καταςτρώματοσ Α», «Ποιόματα 1», «Σετρϊδιο
Γυριςμϊτων 1928-1937» (1940), «Φειρόγραφο» (1941), «Δοκιμϋσ»,
«Ημερολόγιο Καταςτρώματοσ Β», «Ερωτόκριτοσ», «Κύχλη» (1946). Ο
εφϋρησ ςυνόθιζε να προλογύζει ό να μεταφρϊζει εκδόςεισ ϊλλων
λογοτεχνών, όπωσ του Κϊλβου, του Καβϊφη του Έλιοτ, του Ελιϊρ με τον
οπούο ςυνδϋθηκε και φιλικϊ. Σο 1949 εκδόθηκε η μετϊφραςό του ςε
ποιόματα του Έλιοτ με τύτλο «Η ϋρημη χώρα και ϊλλα ποιόματα».
Επηρεαςμϋνοσ από τα ταξύδια του ςτην Κύπρο και τη διπλωματικό του
ανϊμειξη με το Κυπριακό ϋγραψε και τα «Ποιόματα για την Κύπρο» (1954),
«Κύπρον ου μεθϋςπιςεν» (1955), «Άςμα Αςμϊτων», «Αντιγραφϋσ» (1964),
«Σρύα κρυφϊ ποιόματα» (1965), «Η αποκϊλυψη του Ιωϊννη» (1966), «Επύ
αςπαλϊθων» (1971). Άπειρεσ οι βραβεύςεισ του. Κορυφαύεσ, το Νόμπελ
Λογοτεχνύασ (1963) και οι αναγορεύςεισ του ςε επύτιμο διδϊκτορα των
πανεπιςτημύων Κϋιμπριτζ (1960), Θεςςαλονύκησ και Οξφόρδησ (1964).
10.
11. 1.Κλίμα απαιςιοδοξίασ
Μια πρώτη και γενικό αύςθηςη που ϋχει ο αναγνώςτησ τησ πούηςησ του εφϋρη εύναι η απαιςιοδοξύα, ϋνα κλύμα μελαγχολύασ, η γεύςη
τησ φθορϊσ και τησ ςτϊχτησ. Σο κενό, ο αποκλειςμόσ, η ςτϋρηςη, η νοςταλγύα μιασ «ϊλλησ ζωόσ», όλ’ αυτϊ που επανϋρχονται διαρκώσ
ςτην πούηςη του, ςυντελούν ςτη δημιουργύα αυτόσ τησ ςυννεφιαςμϋνησ πούηςησ.
2. Ερμητιςμόσ
Πούηςη κλειςτό, ςκοτεινό, δύςκολη, δυςνόητη.
3. Μύθοσ
Αντλεύ από ϋνα κοινόχρηςτο υλικό, για να ϋχει μια κοινό γλώςςα επικοινωνύασ με τον αναγνώςτη. Εντονότερη εύναι η παρουςύα τησ
ομηρικόσ και γενικότερα τησ αρχαύασ ελληνικόσ μυθολογύασ. Μυθολογικϊ πρόςωπα, που ϊλλοτε αναφϋρονται ονομαςτικϊ, ϊλλοτε
υπονοούνται, ϊλλοτε χρηςιμεύουν ωσ η persona του ποιητό και γενικϊ λειτουργούν ωσ ςόματα που εξαςφαλύζουν ϋναν κοινό χώρο
ςυνεννόηςησ.
4. Persona
υχνϊ ο ποιητόσ κρύβεται πύςω από μια persona, ϋνα προςωπεύο. Εξ ονόματοσ του μιλούν ϊλλοτε μυθικϊ πρόςωπα (Σεύκροσ), ϊλλοτε
πρόςωπα που επινοεύ ο ύδιοσ. Η χρόςη προςωπεύου δημιουργεύ αληθοφϊνεια, επιτρϋπει την πιο ελεύθερη ϋκφραςη ό υποδηλώνει ϋνα
ιδιαύτερο γνώριςμα του ποιητό.
5. Σκηνοθεςία
ε πλεύςτα ποιόματα του εφϋρη εύναι πολύ ϋντονη η αύςθηςη του ςκηνικού, η περιγραφό ενόσ χώρου ό μιασ χρονικόσ ςτιγμόσ, όπου
τοποθετεύται η δρϊςη και ϋνα ό περιςςότερα πρόςωπα που μιλούν. Για παρϊδειγμα, ςτη αλαμύνα τησ Κύπροσ ϋχουμε τη ςχεδόν
φωτογραφικό απεικόνιςη του τοπύου. υχνϊ ο χώροσ αυτόσ εύναι το ελληνικό, μεςογειακό τοπύο, το κρυφό περιγιϊλι, τα πεύκα, ϋνα
λιμϊνι, τα καταςτρώματα καραβιών, μια αρχαύα ό ςύγχρονη πόλη.
12. 6. Ελληνικότητα
Η πούηςη του εφϋρη εύναι βαθύτατα ελληνοκεντρικό. α) Γλώςςα. Μελετϊ με πϊθοσ και χειρύζεται με τη μαςτοριϊ ενόσ
ικανότατου τεχνύτη τη μια, ενιαύα και αδιαύρετη ελληνικό γλώςςα, από τον Όμηρο, τουσ Κλαςικούσ, ωσ τα ιερϊ κεύμενα, τον
Ερωτόκριτο και το δημοτικό τραγούδι. β) Αφομούωςη του ιςτορικού παρελθόντοσ. Ο ύδιοσ ομολογεύ πωσ ςε όλη του τη ζωό
δεν πϋραςε μϋρα που να μη διαβϊςει λύγεσ ςελύδεσ, ϋςτω, από το Μακρυγιϊννη. γ) Αγϊπη για τον ελληνικό χώρο και τον
Ελληνιςμό. Σαξιδεύει, γνωρύζει καλϊ τον ελληνικό χώρο και η αγϊπη του γι’ αυτόν, μαζύ με τη ςυναύςθηςη τησ τραγικόσ του
μούρασ, του προκαλεύ βαθιϋσ, αθερϊπευτεσ πληγϋσ. δ) Αύςθηςη του βϊρουσ μιασ κληρονομιϊσ και ε) Αύςθηςη τησ θλύψησ για
τη μούρα του Ελληνιςμού.
7. Δραματικότητα
Με τη διπλό ϋννοια του όρου, δρϊμα-δρϊςη και ςύγκρουςη-τραγικότητα. Σο πρώτο φαύνεται όδη με τη ςκηνοθεςύα και τουσ
μονολόγουσ ό διαλόγουσ. Σο δεύτερο εκφρϊζεται ωσ ςύγκρουςη με κϊτι που μασ υπερβαύνει, όπωσ ςτην αρχαύα τραγωδύα.
8.Υπαρξιακόσ τόνοσ
Σο ατομικό γύνεται καθολικό, πανανθρώπινο, ο ποιητόσ μιλϊ και προβληματύζεται εξ ονόματοσ όλων μασ για τον
ϊνθρωπο, τη μούρα, τη ζωό, το νόημα τησ ύπαρξησ, χρηςιμοποιώντασ ςυχνϊ το α΄ πληθυντικό πρόςωπο.
9. Ειρωνεία
Οι ειρωνικού και ςατιρικού τόνοι εύναι ςυχνού ςτην πούηςη του εφϋρη, αρκετϊ ςυγκαλυμμϋνοι ςτην εκδομϋνη από τον ύδιο
πούηςη του.
10.Ερωτιςμόσ
Ο εφϋρησ εύναι ποιητόσ ϋντονα ερωτικόσ και με τη ςτενότερη και πλατύτερη ςημαςύα του όρου. Πολλϊ ποιόματα του εύναι
ερωτικϊ, μ’ ϋνα πεςιμιςτικό χαρακτόρα. Εύναι όμωσ και ερωτικόσ και με μια πλατύτερη ςημαςύα. Η ςχϋςη του με τον
κόςμο, με τα πρϊγματα εύναι ςχϋςη ερωτικό.
13. 11. Σύμβολα
Πολλϋσ λϋξεισ και ϋννοιεσ που λειτουργούν ωσ ςύμβολα επανϋρχονται διαρκώσ ςτην πούηςη
του εφϋρη και η εξοικεύωςη μαζύ τουσ βοηθϊ πϊρα πολύ τον αναγνώςτη παρϊ την
πολυςημύα τουσ.
Σϋτοια ςύμβολα εύναι:
α) Από τον ομηρικό κόςμο: Σο ταξύδι, ο νόςτοσ, ο Οδυςςϋασ, οι ςύντροφοι του, ο δόλοσ των
Θεών, η Ελϋνη, ο Πρωτϋασ κλπ.
β) Η ςτϋρνα, το πηγϊδι (αλακϊτι ςτην Κύπρο). υμβολύζουν το βϊθοσ, τη ςυςςωρευμϋνη μνόμη,
μασ «διδϊςκουν τη ςιγό», αλλϊ και η ϋλλειψη τουσ ςυμβολύζει και τη δύψα, τη ςτϋρηςη.
γ) Η θϊλαςςα. Εύναι το ουςιαςτικό που εμφανύζεται πιο ςυχνϊ από κϊθε ϊλλο ςτο ϋργο του.
Σρεισ ςυλλογϋσ ποιημϊτων του ονομϊζονται Ημερολόγια Καταςτρώματοσ. Οι μύθοι που
χρηςιμοποιεύ πιο πολύ εύναι η Αργοναυτικό εκςτρατεύα και η Οδύςςεια. Οι τυπικϊ ςεφερικϋσ
καταςτϊςεισ εύναι δύο: το ταξύδι ό η αναμονό κοντϊ ςτη θϊλαςςα. Η θϊλαςςα εύναι ο χώροσ
τησ μνόμησ και τησ νοςταλγύασ.
δ) Σο ςπύτι. Εύναι ο χώροσ τησ ευτυχύασ, τησ νοςταλγύασ, το ςύμβολο του γενϋθλιου χώρου, το
βλϋπει ςυχνϊ εμψυχωμϋνο.
ε) Πϋτρεσ. υμβολύζουν το βϊροσ τησ μνόμησ, τησ ιςτορύασ, τησ παρϊδοςησ.
ςτ) Σο ϊγαλμα. Από τα πιο ςυχνϊ και πολυςόμαντα ςύμβολα του εφϋρη. Κϊποτε μπορεύ να
εύναι ό,τι και οι πϋτρεσ, δηλ. το απομεινϊρι του παρελθόντοσ, το ςύμβολο τησ παρϊδοςησ, του
βϊρουσ τησ μνόμησ. Εύναι όμωσ ακόμα το ςύμβολο τησ αυθεντικότητασ, παρϊ τον
ακρωτηριαςμό τουσ. Εκφρϊζουν την αντύθεςη: φθαρτό κορμύ-ϊφθαρτο ϊγαλμα.
14. 12. Πολιτική
Ο εφϋρησ υπόρξε διπλωμϊτησ αλλϊ κρατόθηκε ϋξω από
τον πολιτικό ςτύβο και την κομματικό διαμϊχη. Η
πολιτικό περνϊ ςτην πούηςη του με την ευρύτερη ϋννοια
του όρου, δηλ. με την ϋντονη βύωςη του ιςτορικού
γύγνεςθαι που το αντικρύζει εθνικϊ και πανανθρώπινα.
13. Επιδράςεισ
Ο εφϋρησ δϋχτηκε πολλϋσ επιδρϊςεισ που περνούν
ϊλλοτε ςυνειδητϊ κι ϊλλοτε υποςυνεύδητα ςτο ϋργο του.
Σϋτοιεσ επιδρϊςεισ δϋχτηκε από τουσ Γϊλλουσ
ςυμβολιςτϋσ, κυρύωσ το Βαλερύ, από τον Έλιοτ, αλλϊ και
από όλη την ελληνικό γραμματεύα, από τον Όμηρο ωσ τον
Μακρυγιϊννη και τον Καβϊφη.