Hoe architectuurdenken kan helpen bij het formuleren van ict-beleid in het onderwijs, uit inDruk VO zomer 2010 van Kennisnet

1. 4 inDruk VO zomer 2010
Architectuurmodel onthult
hiaten en helpt bij ict-beleid
Het meerjaren ict-beleidsplan 2010-2014 van Ons Middelbaar Onderwijs (OMO) moet leiden tot meer
integratie, koppeling en afstemming van ict-voorzieningen. Een architectuurmodel heeft geholpen om
de witte vlekken in het ict-beleid scherper in beeld te krijgen en in te vullen.
“Nog te vaak werd per proces of bij iedere bottleneck niet Bewustwording
integraal en ad hoc een beslissing genomen”, zegt Pascal Het ‘architectuurmodel’ dat OMO gebruikt, maakt een
Marcelis, beleidsmedewerker ict bij OMO. Als knelpunten gestructureerde aanpak van ict mogelijk. Het model
noemt hij ook ‘eilandautomatisering’ en onvoldoende bestaat uit vier lagen: bovenaan ‘visie/beleid’, met
zicht op kosten en opbrengsten. daaronder ‘processen’, ‘informatie’ en ‘techniek’.
Dwars erop drie verticale balken: ‘gebruik’, ‘beheer’ en
‘beveiliging’. “Hiermee krijg je bewustwording. Je maakt
inzichtelijk welke componenten invloed hebben op
beslissingen rond ict, welke processen een rol spelen en
hoe ze zich tot elkaar verhouden”, zegt Marcelis. “Te vaak
begint het nog onderaan. Dan wordt bij het aflopen van
een contract op het laatste moment besloten ‘we moeten
dat pakket hebben’. Maar je kunt niet besluiten als je
geen zakelijke afweging maakt, kritische succesfactoren
vaststelt en die continu evalueert. Een pakket kan op het
moment van aanbesteding veel potentie hebben, maar
wat als je je doelen niet haalt? Als je heldere borgpunten
hebt, kun je op zo’n moment besluiten niet langer te
investeren en een andere route kiezen.” Het model kan
ook dienen als checklist om ict-activiteiten integraal aan
te pakken.
Toegevoegde waarde
Om die integrale benadering te borgen, draagvlak te
creëren en te voorkomen dat geledingen los van elkaar
opereren, stelt OMO een stuurgroep in voor alle
activiteiten die een ict-component hebben. “Zo kunnen
we bewust kiezen op welk niveau we iets oppakken.” Als
adviseur van de raad van bestuur beweegt Marcelis zich
vooral op het strategische en tactische niveau, waar hij
zoekt naar collectieve voordelen. “Als het om onderwijs
gaat zijn de scholen autonoom, daar ligt hun onder-
scheidend vermogen.” In de praktijk worden met name
de processen van de personeels-, salaris- en financiële
administratie collectief ondersteund. “Ook de leerlingen-
administratie wel, al is dat een grijs gebied omdat het
dicht tegen het onderwijsproces aan ligt. De collectieve
afspraken op het gebied van ict zijn bij ons vastgelegd in
ict-standaarden voor beheer, infrastructuur, hardware en
software. Wij zoeken altijd naar een toegevoegde waarde,
qua kosten of kennis, zodat zoveel mogelijk capaciteit
naar het primaire proces gaat.”