ผ้ามัดย้อมจากสีธรรมชาติ ความงามที่ทรงคุณค่า

1. รูปแบบผลิตภัณฑ์ผ้ามัดย้อมจากสีธรรมชาติ
การถ่ายทอดงานศิลปหัตถกรรมภูมิปัญญาชาวบ้าน
การถ่ายทอดและสืบทอดงานศิลปหัตถกรรมภูมิปัญญาชาวบ้านจากคนรุ่นหนึ่ง ไปสู่คนอีก
รุ่นหนึ่ง เกิดขึ้นในครอบครัวและชุมชนมากกว่าโรงเรียน เพราะชีวิตในครอบครัว และชุมชนมี
ลักษณะเป็นธรรมชาติ เป็นจริงและเป็นประสบการณ์ตรงที่เด็กได้เรียนรู้ ซึมซับ เอาได้มากกว่าการ
เรียนเนื้อหาในหนังสือ (สุมน อมรวิวัฒน์. 2537) กระบวนการเรียนรู้ที่เกิดขึ้นในวิถีชีวิตตลอดเวลา
จึงมีความสาคัญยิ่งต่อการสืบทอดงานศิลปหัตถกรรมตั้งแต่เกิดจนตาย โดยเฉพาะบทบาทของบิดา
มารดาและวงศาคณาญาติที่มีต่อการเลี้ยงดูอบรมสั่งสอนบุตรหลาน คุณค่าทางงานศิลปหัตถกรรม
ที่เด็กได้เรียนรู้จากครอบครัว เป็นการถ่ายทอดจากความรู้ของวงศ์ตระกูล สืบสานกันเป็นสังคม
มีการสานต่อความคิด สร้างสรรค์เป็นเอกลักษณ์เฉพาะที่เป็นมรดกจากอัจฉริยภาพและภูมิปัญญา
ที่ถ่ายทอดกันมา
มรดกที่ บ รรพบุ รุษในเขตชุมชนได้ถ่ายทอดและสืบทอดงานศิล ปหัตถกรรมภูมิปัญญา
ชาวบ้านสู่รุ่นลูกรุ่นหลาน คือ อาชีพการทาผ้ามัดย้อมจากสีธรรมชาติ เป็นกิจกรรมง่าย ๆ ซึ่งทาให้
สมาชิกของชุมชนดาเนินชีวิตอยู่ได้พออยู่พอกิน และสงบสุข
ภูมิปัญญาผ้ามัดย้อมจากสีธรรมชาติ เป็นความรู้ที่ชุมชนในแถบปรีย์ทมสร้างขึ้นมาเพื่อเป็น
ความรู้ประจาถิ่น มีเอกลักษณ์หรือลักษณะเฉพาะ สะท้อนความเป็นท้องถิ่นของตัว ภูมิปัญญา
มีความจาเป็นสาหรับการดารงอยู่ของชุมชน ซึ่งมีการสืบทอดกันมาอย่างไม่ขาดสาย มีการปรับปรุง
ภูมิ ปัญญาให้เหมาะสมกับเวลาที่ เปลี่ยนแปลงไป ตลอดจนสามารถผสมผสานกั บความรู้จากนอก
ชุมชนมาสร้างสรรค์เพิ่มเติมให้เกิดคุณค่าของงานศิลปหัตถกรรม เกิดเป็นรูปแบบผลิตภัณฑ์ภูมิปัญญา
ผ้ามัดย้อมจากสีธรรมชาติอย่างหลากหลาย กลุ่มเด็ก ๆ ออกแบบลายผ้าผืนเล็ก ๆ และทาการย้อมสี
ผ้า แม่บ้านประดิดประดอยออกแบบผลิตภัณฑ์ด้วยการเย็บปักถักร้อยตามแต่ใครจะพอมีความสามารถ
ในการออกแบบ โดยการนาผ้ามัดย้อมที่ย้อมสีธรรมชาติแล้วตากจนแห้งแล้วไปรีดให้เรียบ โดยใช้
เตารีดที่มีความร้อนขนาดปานกลางนาผ้ามัดย้อมไปตัดเย็บเป็นผลิตภัณฑ์ เช่น หมอน กระเป๋า
ผ้าพันคอ ผ้าปูโต๊ะย่าม เบาะรองนั่ง เสื้อ ชุดเด็ก ผ้าม่าน กรอบภาพ ฉากกั้นห้อง นาไปใช้ประโยชน์
อื่น ๆ ได้อีกมากมาย

2. ภาพที่ 1 กลุ่มเด็ก ๆ ออกแบบลายผ้าผืนเล็ก ๆ และทาการย้อมสีผ้า
ภาพที่ 2 แม่บ้านประดิดประดอยผลิตภัณฑ์ด้วยการเย็บปักถักร้อย

3. รูปแบบผลิตภัณฑ์ผ้ามัดย้อมจากสีธรรมชาติ
ภาพที่ 3 ผ้าม่าน
ภาพที่ 4 กรอบภาพ
ภาพที่ 5 เบาะรองนั่ง
ภาพที่ 6 เสื้อสตรี
ภาพที่ 7 ชุดเด็ก
ภาพที่ 8 เสื้อเชิ้ต

4. ภาพที่ 9 ย่ามสะพาย
ภาพที่ 10 ผ้าพันคอและผ้าคลุมไหล่
ภาพที่ 11 กระเป๋า
ภาพที่ 12 กระเป๋าใส่เครื่องเขียน
ภาพที่ 13 หมอนอิง
ภาพที่ 14 กระเป๋าสตรี

5. ภาพที่ 15 ผ้าปูโต๊ะ
ภาพที่ 16 ฉากกั้นห้อง
ภาพที่ 17 ที่ใส่ซองจดหมาย
ภาพที่ 18 กระเป๋าสะพายเล็ก
รูปแบบผลิตภัณฑ์ผ้ามัดย้อมจากสีธรรมชาติที่เกิดจากการทาผ้ามัดย้อมของเด็ก ๆ
โรงเรียนบ้านแจรนฯ และฝีมือการตัดเย็บของแม่บ้าน

6. เอกสารอ้างอิง
ฑิพจุฑา สุภิมารส. (2547, 23 เมษายน) สัมภาษณ์โดย พนิดา ยิ่งกล้า ที่มหาวิทยาลัย
ราชภัฏสุรินทร์ อาเภอเมือง จังหวัดสุรินทร์.
สุมน อมรวิวัฒน์. (2537). ชุดวิชาทักษะและประสบการณ์พื้นฐานสาหรับเด็กประถมศึกษา
หน่วยที่ 9. เอกสารประมวลสาระสาหรับนักศึกษาปริญญามหาบัณฑิต สาขาวิชา
หลักสูตรและการสอน. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
อาริยา โมราษฎร์. (2547, 10 มกราคม). สัมภาษณ์โดย พนิดา ยิ่งกล้า ที่ศูนย์ศึกษาศิลปะ
และธรรมชาติเด็กรักป่า หมู่ที่ 3 ตาบลสาโรง อาเภอเมือง จังหวัดสุรินทร์.