DSKP

1. 1
KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA
DRAF
KURIKULUM STANDARD SEKOLAH RENDAH
DOKUMEN STANDARD KURIKULUM DAN PENTAKSIRAN
PENDIDIKAN ISLAM
TAHUN LIMA

2. DOKUMEN STANDARD
KURIKULUM STANDARD SEKOLAH RENDAH
(KSSR)
PENDIDIKAN ISLAM
TAHUN 5
BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM

3. I

4. II

5. III
FALSAFAH PENDIDIKAN ISLAM
Suatu usaha berterusan untuk menyampaikan
ilmu, kemahiran dan penghayatan Islam
berdasarkan al-Quran as-Sunnah bagi
membentuk sikap, kemahiran, keperibadian
dan pandangan hidup sebagai hamba Allah
SWT yang mempunyai tanggungjawab untuk
membangun diri, masyarakat, alam sekitar dan
negara ke arah mencapai kebaikan di dunia
dan kesejahteraan abadi di akhirat.

6. M u k a S u r a t | 1
‫ﺑﺴﻢ‬‫اﷲ‬‫اﻟﺮﺣﻤﻦ‬‫اﻟﺮﺣﻴﻢ‬
‫اﻟﺤﻤﺪ‬‫ﷲ‬‫رب‬‫اﻟﻌﺎﻟﻤﻴﻦ‬‫اﻟﺼﻼة‬‫و‬‫اﻟﺴﻼم‬‫و‬‫ﻋﻠﻰ‬‫ﺳﻴﺪﻧﺎ‬‫ﻣﺤﻤﺪ‬
‫وﻋﻠﻰ‬‫آﻟﻪ‬‫وﺻﺤﺒﻪ‬‫أﺟﻤﻌﻴﻦ‬
PENDAHULUAN
Kurikulum Standard Sekolah Rendah (KSSR) Pendidikan Islam dibina bagi memenuhi keperluan pendidikan Islam secara holistik, bersepadu dan
berkembang serta bersifat autentik selaras dengan keperluan Falsafah Pendidikan Kebangsaan dan Falsafah Pendidikan Islam yang diperkenalkan
dalam sistem pendidikan negara. Pendidikan Islam sekolah rendah memberi penekanan kepada konsep ilmu oleh Imam al-Ghazali yang diklasifikasikan
sebagai epistemologi, ontologi dan aksiologi merupakan asas syariah yang perlu dikuasai oleh setiap murid Islam. Kurikulum ini merangkumi tujuh
bidang iaitu al-Quran, Hadis, Akidah, Ibadah, Sirah, Adab, dan Jawi yang dilaksanakan secara modular mengikut keperluan murid. Ilmu dari bidang-
bidang tersebut yang merangkumi pengetahuan , kemahiran dan nilai perlu disampaikan dengan berkesan melalui pelbagai pendekatan, kaedah dan
teknik yang lebih menarik dan sesuai bagi memenuhi keperluan kemahiran abad 21. Kemahiran Berfikir Aras Tinggi (KBAT), kemahiran menaaakul,
kreativiti dan inovasi merupakan beberapa keperluan yang mendesak perlu ditanamkan dalam membangunkan kurikulum abad 21 agar modal insan
yang dihasilkan mampu menguasai kemahiran penyelesaian masalah (problem solving), berkemahiran membuat keputusan dengan tepat (decision
making) dan menguasai kemahiran kepemimpinan yang tinggi (leadership skills).
Bagi memenuhi keperluan masa kini, kurikulum perlu berubah daripada knowledge based curriculum kepada standard based curriculum.
Pembelajaran berasaskan standard telah diperkenalkan dalam transformasi kurikulum melalui Kurikulum Bersepadu Sekolah Rendah (KSSR) yang mula
dilaksanakan pada tahun 2011. Melalui kurikulum ini keberkesanan pengajaran dan pembelajaran amat ditekankan untuk melihat kebolehan murid
untuk menghasilkan perubahan tingkah laku setelah berlakunya interaksi antara guru dan murid. Manakala melalui proses pentaksiran murid akan
dapat dinilai dan ditaksir secara lebih holistik, autentik dan dijalankan secara berterusan. Proses pentaksiran dijalankan secara formatif untuk melihat
perkembangan murid mengikut tahap kemahiran dan kebolehan murid dan secara sumatif untuk melihat pencapaian murid mengikut gred yang
ditetapkan.
Bagi menggarap aspirasi ini Dokumen Standard Kurikulum dan Pentaksiran (DSKP) telah diperkenalkan. DSKP merupakan satu dokumen lengkap
kurikulum untuk setiap tahun pembelajaran yang mengandungi penerangan kurikulum, lajur standard kandungan, standard pembelajaran dan standard
prestasi. Ia dibangunkan bagi melengkapi segi tiga kurikulum yang mengandungi kandungan, pedagogi dan pentaksiran. DSKP diharapkan dapat

7. M u k a S u r a t | 2
memandu guru untuk memastikan proses pengajaran dan pembelajaran dapat disampaikan dengan berkesan dan murid yang belum mencapai
standard dapat dipulihkan, perkembangan murid juga dapat diukur dan dilaporkan secara deskriptif dan pencapaian murid dapat dinilai secara sumatif
untuk mendapatkan gred yang telah ditetapkan.
Kurikulum Standard Sekolah Rendah (KSSR) Pendidikan Islam diharapkan mampu membentuk murid-murid yang berilmu, beriman, berakhlak
mulia, berketerampilan, bertanggungjawab, beramal soleh, dan bertakwa. Ia juga berupaya membentuk modal insan yang bercita-cita tinggi, berdaya
tahan, bersemangat juang, gigih berusaha dan mampu mengubah diri sera berperanan sebagai khalifah untuk menyumbang kepada tamadun bangsa
dan negara.
MATLAMAT
Matlamat Pendidikan Islam sekolah rendah adalah untuk melahirkan Muslim yang berilmu, beriman, berketrampilan, beramal soleh dan berakhlak
mulia berdasarkan al-Quran dan al-Sunnah supaya menjadi hamba dan khalifah Allah yang bertakwa serta menyumbang ke arah mempertingkatkan
tamadun bangsa dan negara serta berjaya di dunia dan di akhirat.
OBJEKTIF
Murid yang mengikuti proses pengajaran dan pembelajaran melalui Kurikulum Standard Sekolah Rendah (KSSR) Pendidikan Islam berkebolehan:
i. Membaca surah-surah terpilih daripada al-Quran dengan betul dan bertajwid serta mengamalkan pembacaannya dalam kehidupan seharian;
ii. Menghafaz surah-surah terpilih daripada al-Quran untuk mengamalkan hafazannya dalam solat dan ibadat harian;
iii. Memahami sejarah penurunan al-Quran dan maksud beberapa surah terpilih untuk dihayati dan dihayati pengajarannya secara berterusan;
iv. Membaca al-Quran menggunakan hukum tajwid dengan betul secara berterusan;
iv. Membaca dan memahami hadis-hadis terpilih dan mengamalkan tuntutan hadis serta menghayati kepentingannya dalam kehidupan seharian;
v. Meyakini dan merumuskan asas-asas akidah untuk diamalkan sebagai pegangan dan benteng dalam kehidupan harian serta asas dalam
tindakan;
vi. Merumus dan mengamalkan konsep asas ibadat sebagai memenuhi tuntutan fardu ain dan fardu kifayah untuk diamalkan secara istiqamah
dalam kehidupan harian;

8. M u k a S u r a t | 3
vii. Merumuskan peristiwa dan mengaplikasikan iktibar daripada sirah Rasulullah s.a.w. bagi menanam rasa kecintaan kepada baginda dan
mengamalkan sunnahnya dalam kehidupan harian;
viii. Merumus, menghayati dan mengamalkan konsep adab dan nilai-nilai akhlak dalam kehidupan harian serta sebagai asas dalam tindakan; dan
ix. Membaca, membina dan menulis ayat atau teks dalam tulisan jawi dan khat serta mencintainya sebagai warisan budaya bangsa.
FOKUS MATA PELAJARAN
Kurikulum Standard Sekolah Rendah (KSSR) bagi mata pelajaran Pendidikan Islam terdiri daripada tujuh bidang utama, iaitu al-Quran, Hadis, Akidah,
Ibadah, Sirah, Adab, dan Jawi. Penekanan yang sama diberi kepada semua bidang-bidang tersebut mengikut kemahiran yang telah digariskan dan perlu
dicapai oleh murid di akhir proses pengajaran dan pembelajaran. Melalui bidang al-Quran murid dibekalkan kemahiran membaca al-Quran dengan
betul dan bertajwid, boleh menghafaz serta boleh merumuskan pengajaran serta istiqamah mengamalkannya dalam kehidupan harian. Bidang Hadis,
murid dibekalkan dengan disiplin mempelajari ilmu Hadis sehingga mereka berkebolehan merumus dan mengamalkan tuntutan Hadis tertentu serta
menghayati kepentingannya dalam kehidupan harian. Bidang akidah, murid dibekalkan dengan konsep asas akidah sehingga berkebolehan untuk
merumuskan kefahaman tentang konsep akidah tersebut serta dapat menjadikannya sebagai asas dalam tindakan. Bidang ibadah, murid dibekalkan
dengan konsep asas ibadah sehingga mereka dapat merumus dan mengamalkan konsep ibadah secara istiqamah dalam kehidupan harian. Bidang Sirah,
murid dibekalkan dengan fakta sirah yang sahih sehingga mereka berkebolehan merumuskan peristiwa sirah Rasulullah SAW dan mengaplikasikan
iktibarnya sebagai bukti kecintaan kepada baginda melalui amalan sunnahnya. Bidang Adab, murid dibekalkan dengan konsep asas Adab Islamiyah
sehingga murid berkebolehan untuk merumus dan mengamalkan adab secara istiqamah dalam kehidupan harian. Bidang Jawi, murid dibekalkan
dengan kemahiran menyebut, membaca dan menulis huruf-huruf jawi, suku kata, perkataan dan teks jawi sehingga murid berkebolehan membaca,
membina dan menulis ayat atau teks dalam tulisan jawi.
Pada akhir pengajaran dan pembelajaran setiap bidang dalam Pendidikan Islam Sekolah Rendah, murid akan dipastikan dapat mencapai
beberapa standard penguasaan yang telah ditetapkankan dalam Kurikulum Standard Pendidikan Islam Sekolah Rendah. Terdapat enam tahap standard
penguasaan yang perlu difokuskan oleh guru untuk dicapai oleh murid, iaitu tahap ilmu, amali, amalan, iltizam, penghayatan dan pentabiatan. Tahap
penguasaan yang paling tinggi perlu dicapai setelah berlakunya interaksi antara guru dan murid adalah tahap pentabiatan, iaitu, murid berkebolehan
merumuskan pengetahuan, mengaplikasikan kemahiran dan nilai daripada kandungan yang dipelajari dalam bentuk perubahan tingkahlaku serta
mempamirkan ciri-ciri kepimpinan sebagai seorang yang bertaqwa dan boleh dicontohi atau boleh membimbing orang lain.

9. M u k a S u r a t | 4
ORGANISASI KANDUNGAN
Kurikulum Standard Sekolah Rendah (KSSR) Pendidikan Islam dibangunkan secara Standard Based Curriculum. Standard kandungan yang dibangunkan
memberi penekanan kepada keperluan, kepentingan dan kebolehan yang paling tinggi dapat dicapai oleh murid dalam mengaplikasikan ilmu dan
melakukan perubahan tingkahlaku melalui penghayatan ilmu dalam interaksi guru dan murid. Ilmu merujuk kepada pandangan al-Ghazali
diklasifikasikan kepada tiga iaitu Epistemology, Ontology dan Aksiology. Oleh itu, kandungan ilmu dalam Pendidikan Islam di klafikasikan sebagai ilmu
yang berbentuk pengetahuan, kemahiran dan nilai yang diorganisasikan kepada tujuh bidang iaitu, Bidang al-Quran, Bidang Hadis, Bidang Aqidah,
Bidang Ibadah, Bidang Adab, Bidang Sirah dan Bidang Jawi.
Pengetahuan, kemahiran dan nilai ini disusun menjadi Standard Kandungan (Content Standard) yang mesti dicapai oleh murid melalui proses
pembelajaran yang disusun menjadi Standard Pembelajaran (Learning Standard) dan hasil kemenjadian murid akan dapat dilihat melalui hasil
pembelajaran yang disusun menjadi Standard Prestasi (Perfomence Standard). Kemahiran Berfikir Aras Tinggi (KBAT) yang bermula daripada
mengaplikasi, menganalisis, menilai dan membuat keputusan serta kemahiran menaakul turut diambil kira dalam membangunkan kurikulum standard
sekolah rendah. Kata kerja tindakan (action verb) yang sesuai digunakan dalam menentukan standard kandungan, standard pembelajaran dan standard
perestasi yang sesuai dengan keperluan, kepentingan dan kebolehan murid . Murid akan diberi peluang untuk menunjukkan perubahan tingkahlaku dan
mencapai standard yang telah ditetapkan. Kurikulum yang berasaskan standard amat menekankan kepada perkara yang murid patut ketahui dan boleh
lakukan atau dapat tunjukkan bagi menentukan perubahan tingkahlaku dan kemenjadian murid.

10. M u k a S u r a t | 5
Kurikulum Standard Sekolah Rendah (KSSR) bagi mata pelajaran Pendidikan Islam terdiri daripada tujuh bidang utama, iaitu al-Quran, Hadis, Akidah,
Ibadah, Sirah, Adab, dan Jawi. Bidang-bidang ini yang mengandungi pengetahuan, kemahiran dan nilai yang dibangunkan dan diorganisasikan menjadi
hasil pembelajaran yang dapat dilihat melalui penyataan dalam standard prestasi murid.

11. M u k a S u r a t | 6
STATUS
Tahap Satu:
Pendidikan Islam adalah modul teras asas yang wajib diajarkan kepada murid Islam di institusi pendidikan yang mempunyai sekurang-kurangnya 5
orang murid Islam.
Tahap Dua:
Pendidikan Islam adalah mata pelajaran teras yang wajib diajarkan kepada murid Islam di institusi pendidikan yang mempunyai sekurang-kurangnya 5
orang murid Islam.
PERUNTUKAN WAKTU
Tahap Satu:
Peruntukan waktu Pendidikan Islam ialah sebanyak 6 waktu di sekolah kebangsaan, 4 waktu di Sekolah Jenis Kebangsaan Cina dan Tamil.
Peruntukan masa bagi modul Pendidikan Islam Sekolah Kebangsaan ialah 180 minit seminggu yang boleh dibahagikan kepada 6 waktu dengan 30 minit
setiap waktu, manakala Sekolah Jenis Kebangsaan Cina dan Tamil ialah sebanyak 120 minit seminggu yang boleh dibahagikan kepada 4 waktu dengan
30 minit setiap waktu.
Tahap Dua:
Peruntukan waktu Pendidikan Islam ialah sebanyak 6 waktu di sekolah kebangsaan, 5 waktu di Sekolah Jenis Kebangsaan Cina dan Tamil.
Peruntukan masa bagi modul Pendidikan Islam Sekolah Kebangsaan ialah 180 minit seminggu yang boleh dibahagikan kepada 6 waktu dengan 30 minit
setiap waktu, manakala Sekolah Jenis Kebangsaan Cina dan Tamil ialah sebanyak 150 minit seminggu yang boleh dibahagikan kepada 5 waktu dengan
30 minit setiap waktu.

12. M u k a S u r a t | 7
STRATEGI PEMBELAJARAN DAN PENGAJARAN
Transformasi kurikulum menegaskan penggunaan pelbagai strategi pembelajaran dan pengajaran yang memberikan penekanan kepada pembelajaran
secara “hands-on learning”. Dalam konteks Pendidikan Islam, pembelajaran dan pengajaran memberikan penekanan kepada kesepaduan ilmu dan
amali. Strategi pembelajaran dan pengajaran yang dirancang merangkumi pendekatan, kaedah dan teknik bagi mencapai standard pembelajaran.
Pendekatan dimaksudkan sebagai arah atau hala yang diambil untuk menuju sesuatu sasaran. Pendekatan pengajaran merupakan haluan atau aspek
yang digunakan berasaskan teori-teori, model-model atau generalisasi yang tertentu untuk memulakan proses pengajaran sesuatu isi pelajaran atau
kemahiran. Antara pendekatan yang dicadangkan dalam Pendidikan Islam adalah seperti berikut:
1. Pendekatan Induktif dan Deduktif
2. Pendekatan Berpusatkan Guru
3. Pendekatan Berpusatkan Murid
4. Pembelajaran Konstruktivisme
5. Pembelajaran Kontekstual
6. Pembelajaran Masteri
7. Pembelajaran Akses Kendiri
8. Pembelajaran Pengaturan Kendiri
9. Kajian Masa Depan
10. Teori Kecerdasan Pelbagai

13. M u k a S u r a t | 8
Kaedah pengajaran merupakan beberapa langkah atau kegiatan yang mempunyai urutan tertentu dan sistematik bertujuan untuk mencapai objektif
pembelajaran dalam jangka masa pendek. Kaedah pengajaran menterjemahkan pendekatan pengajaran yang dipilih oleh guru dalam proses
pembelajaran dan pengajaran. Antara kaedah pengajaran yang dicadangkan adalah seperti:
1. Talaqqi Musyafahah
2. Bercerita
3. Latih Tubi
4. Main Peranan
5. Perbincangan
6. Permainan
7. Penyelesaian Masalah
8. Tasmik
9. Kuiz
10. Lakonan
11. Soal Jawab
12. Projek
13. Sumbangsaran
14. Lawatan

14. M u k a S u r a t | 9
Bagi memastikan sesuatu pembelajaran dan pengajaran berjaya dan mencapai objektif, guru perlu memahami dan menguasai standard kandungan dan
standard pembelajaran dengan jelas dan tepat. Kemahiran guru mengaplikasikan pendekatan, kaedah dan teknik dalam proses pembelajaran dan
pengajaran Pendidikan Islam akan membantu guru mencapai standard kandungan dan standard pembelajaran yang ditetapkan. Guru juga perlu
merancang dan melaksanakan pentaksiran bagi mengesan standard prestasi dapat dicapai oleh murid mengikut kebolehan masing-masing.
KREATIVITI GURU DALAM PROSES PEMBELAJARAN DAN PENGAJARAN
Daya kreativiti dan inovatif murid perlu dibangunkan ke tahap optimum supaya murid mampu menyumbang ke arah pembangunan agama, masyarakat,
bangsa dan negara. Guru yang kreatif dan inovatif dalam proses pembelajaran dan pengajaran akan merangsang dan memotivasikan murid untuk
meneroka bidang ilmu yang baharu, menjana idea untuk menghasilkan tugasan dengan lebih kreatif, menilai kualiti hasil kerja dan mengerah pemikiran
bercapah seterusnya menyerlahkan personaliti individu yang kreatif.
Kreativiti dalam pembelajaran dan pengajaran Pendidikan Islam akan merangsang murid untuk membuat kajian dan penyelidikan, penyelesaian
masalah dalam kehidupan dan penghasilan pelbagai bahan dengan mengaplikasi pengetahuan, pemahaman dan kemahiran. Kreativiti ini juga akan
dapat menjana idea murid dalam mengaitkan ilmu Islam dengan ilmu sains, teknologi dan kemanusiaan.
PENTAKSIRAN
Pentaksiran adalah kaedah yang digunakan dalam proses pengajaran dan pembelajaran untuk menentukan objektif pembelajaran telah dicapai.
Kepentingan pentaksiran kepada guru adalah untuk memberi gambaran tentang perkembangan murid, menilai keberkesanan PdP, membantu
memperbaiki PdP dan membantu menyusun perancangan untuk melaksanakan tindakan susulan. Kepentingan pentaksiran kepada murid pula adalah
untuk memahami tujuan mereka belajar, meningkatkan motivasi dan keyakinan diri dan memaklumkan kepada murid tentang tindakan susulan yang
perlu diambil untuk mereka mencapai standard yang ditetapkan.
Pelbagai kaedah pentaksiran digunakan untuk membolehkan penilaian yang lebih autentik dan holistik dapat dijalankan. Dua bentuk
pentaksiran dijalankan, iaitu pentaksiran formatif dan pentaksiran sumatif. Pentaksiran formatif dijalankan secara berterusan dalam proses
pembelajaran dan pengajaran. Maklumat yang diperolehi memberi maklum balas tentang sejauhmana sesuatu hasil pembelajaran telah dikuasai. Guru
dapat mengetahui kelemahan dan kekuatan serta potensi seseorang murid. Kelemahan murid yang dikenal pasti perlu diatasi melalui aktiviti

15. M u k a S u r a t | 10
pemulihan dan kekuatan murid perlu ditingkatkan melalui aktiviti pengayaan. Contoh pentaksiran formatif : latihan, kerja rumah, kuiz, lembaran kerja,
tugasan, pemerhatian dan lain-lain yang bersesuaian. Pentaksiran Sumatif pula dikaitkan dengan pentaksiran pada akhir unit pembelajaran, penggal,
bulan atau tahun. Memberikan nilai yang membezakan pencapaian seseorang murid dengan murid yang lain dan seringkali digunakan untuk membuat
pemilihan. Contoh ujian sumatif: ujian topical, ujian bulanan, peperiksaan penggal dan lain-lain ujian yang bersesuaian.
DOKUMEN STANDARD KURIKULUM DAN PENTAKSIRAN (DSKP)
Dokumen Standard Kurikulum dan Pentaksiran (DSKP) adalah satu dokumen yang mengintegrasikan antara standard kurikulum dan standard
pentaksiran. DSKP merupakan satu dokumen lengkap tentang maklumat kurikulum yang dilaksanakan bagi setiap tahun persekolahan. DSKP turut
menyenaraikan pendahuluan, matlamat, objektif, fokus matapelajaran, organisasi kandungan, status, peruntukan waktu, strategi pengajaran dan
pembelajaran, kreativiti guru dalam proses pengajaran dan pembelajaran, pentaksiran dan penutup. DSKP juga menyenaraikan standard kandungan,
standard pembelajaran dan standard prestasi yang perlu dilalui oleh guru dan murid dalam proses pengajaran dan pembelajaran bagi setiap tahun
pembelajaran.
Standard Kandungan:
Standard Kandungan adalah penyataan spesifik tentang perkara yang murid patut ketahui dan boleh lakukan serta boleh tunjukkan melalui perubahan
tingkah laku dalam satu tempoh persekolahan, merangkumi aspek pengetahuan, kemahiran dan nilai.
Standard Pembelajaran:
Standard Pembelajaran adalah satu penetapan kriteria atau indikator kualiti pembelajaran dan pencapaian yang boleh diukur bagi setiap standard
kandungan.
Standard Prestasi:
Standard Prestasi adalah satuy set kriteria umum yang menunjukkan tahap-tahap penguasaan murid sebagai petunjuk bahawa sesuatu perkara itu
telah dikuasai.
Tahap Penguasaan:
Kriteria pencapaian yang berasaskan setiap kelompok standard kandungan dan standard pembelajaran yang telah ditetapkan

16. M u k a S u r a t | 11
Himpunan Standard Kandungan, Standard Pembelajaran dan Standard Prestasi ini akan digunakan oleh guru untuk mengukur tahap
penguasaan yang boleh dicapai oleh murid setelah berlakunya interaksi antara guru dan murid dalam sesi PdP. Bagi menentukan tahap penguasaan
murid, guru mesti menghabiskan satu standard kandungan dan keseluruhan standard pembelajaran yang berkenaan dalam waktu PdP yang ditetapkan.
Standard Kandungan dan himpunan Standard Pembelajaran ini disebut sebagai kelompok. Prestasi murid akan ditentukan oleh guru setelah mereka
menghabiskan setiap kelompok standard kandungan dan standard pembelajaran yang telah ditetapkan dalam interaksi antara guru dan murid. Tafsiran
tahap penguasaan secara umum telah dibangunkan untuk memudahkan setiap subjek menentukan apakah tahap penguasaan yang perlu dicapai oleh
murid bagi memastikan seseoramg murid telah mencapai standard yang telah ditetapkan bagi setiap mata pelajaran.
Tafsiran Tahap Penguasaan Secara Umum
TAHAP PENGUASAAN TAFSIRAN
1
Murid tahu perkara asas atau boleh melakukan kemahiran asas atau memberi respons terhadap perkara
yang asas.
2
Murid menunjukkan kefahaman untuk menukar bentuk komunikasi atau menterjemah serta menjelaskan
apa yang telah dipelajari.
3 Murid menggunakan pengetahuan untuk melaksanakan sesuatu kemahiran pada suatu situasi.
4 Murid melaksanakan sesuatu kemahiran dengan beradab iaitu mengikut prosedur atau secara sistematik.
5
Murid melaksanakan sesuatu kemahiran pada situasi baharu dengan mengikut prosedur atau secara
sistematik serta tekal dan bersikap positif.
6
Murid berupaya menggunakan pengetahuan dan kemahiran sedia ada untuk digunakan pada situasi baharu
secara sistematik, bersikap positif, kreatif dan inovatif serta boleh dicontohi.

17. M u k a S u r a t | 12
Pernyataan Umum Tahap Penguasaan Pendidikan Islam
Tahap Penguasaan Tahap Kemahiran Pernyataan Standard
1 ILMU
Murid dapat menguasai pengetahuan, kemahiran dan nilai
dalam setiap kandungan yang dipelajari mengikut keupayaan masing-masing.
2 AMALI
Murid dapat menjelaskan konsep atau menggunakan pengetahuan, kemahiran dan nilai
secara praktik dalam kandungan yang dipelajari mengikut keupayaan masing-masing.
3 AMALAN
Murid dapat menjelaskan dan mengaplikasikan pengetahuan, kemahiran dan nilai
daripada kandungan yang dipelajari mengikut keupayaan masing-masing.
4 ILTIZAM
Murid berkebolehan menghuraikan dan mengaplikasikan pengetahuan, kemahiran dan
nilai daripada kandungan yang dipelajari secara bersungguh-sungguh dan bertanggung
jawab melaksanakannya dalam kehidupan seharian.
5 PENGHAYATAN
Murid berkebolehan memberikan justifikasi serta istiqamah terhadap tindakan yang
dilakukan dalam kehidupan seharian berdasarkan pengetahuan, kemahiran dan nilai
daripada kandungan yang dipelajari.
6 PENTABIATAN
Murid berkebolehan merumuskan pengetahuan, mengaplikasikan kemahiran dan nilai
daripada kandungan yang dipelajari dalam bentuk perubahan tingkah laku serta
mempamirkan ciri-ciri kepimpinan sebagai seorang yang bertaqwa dan boleh dicontohi
atau boleh membimbing orang lain.

18. M u k a S u r a t | 13
PENUTUP
Kandungan kurikulum ini digubal untuk memenuhi keperluan setiap Muslim dari segi fardhu ain dan fardhu kifayah bagi mencapai kebahagiaan di dunia
dan akhirat, bersesuaian dengan peringkat dan keupayaan murid sekolah rendah.

19. M u k a S u r a t | 14
‫م‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫א‬ ‫م‬ ‫ن‬‫م‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫א‬ ‫م‬ ‫ن‬‫م‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫א‬ ‫م‬ ‫ن‬‫م‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫א‬ ‫م‬ ‫ن‬@(KSSR)
ÑçbmÑçbmÑçbmÑçbm@ @@ @@ @@ @æçbà×æçbà×æçbà×æçbà×@ @@ @@ @@ @‫ﺗﻔﺴﻴﺮن‬@@@@@…‰†än@…‰†än@…‰†än@…‰†än
1@ @ìàÜÇ@ @†í‰ìß@oÏa…@@÷ba@ðõbaìÌßðýîã@æa…@æçbà×@LæaìçbnÌÏðýîã@æa…@æçbà×@LæaìçbnÌÏðýîã@æa…@æçbà×@LæaìçbnÌÏðýîã@æa…@æçbà×@LæaìçbnÌÏ@åËë†ãb×@Òbîn@a…@ðŠuýÏ…@Íí@Íîbß@æõbíbÏëd×@pìØîÌß٢N@ @
2@ @ïÜàÇ@@
†í‰ìß@oÏa…@ÑîŽãì×@åØŽÜväßÑîŽãì×@åØŽÜväßÑîŽãì×@åØŽÜväßÑîŽãì×@åØŽÜväß@@ëbmaå×bãìšÌßå×bãìšÌßå×bãìšÌßå×bãìšÌß@ìçbnÌÏ@ðýîã@æa…@æçbà×@LæaÙîn׊Ï@a‰b‚Ùîn׊Ï@a‰b‚Ùîn׊Ï@a‰b‚Ùîn׊Ï@a‰b‚@@a…åËë†ãb×@ðŠuýÏ…@Íí@
Íîbß@æõbíbÏëd×@pìØîÌß٢N@ @
3@ @åÜàÇ@ @
†í‰ìß@oÏa…@ŽÜväߎÜväߎÜväߎÜväßåØåØåØåØ@@æa…îbØîÜÐÌßîbØîÜÐÌßîbØîÜÐÌßîbØîÜÐÌßåØåØåØåØ@@†Ï‰…@ðýîã@æa…@æçbà×@LæaìçbnÌÏåËë†ãb×@ðŠuýÏ…@Íí@@æõbíbÏëd×@pìØîÌß
Íîbß٢@@åÏë†îè×@a…åí‰bçN@ @
4@ @âaŒnÛa@ @
†í‰ìß@åèîÛìj׊i@ía‰ìèÌßía‰ìèÌßía‰ìèÌßía‰ìèÌßåØåØåØåØ@@æa…îbØîÜÐÌßîbØîÜÐÌßîbØîÜÐÌßîbØîÜÐÌßåØåØåØåØ@@@@@†Ï‰…@ðýîã@æa…@æçbà×@LæaìçbnÌÏåËë†ãb×@@a‰b‚@ðŠuýÏ…@ÍíêìšË썊iêìšË썊iêìšË썊iêìšË썊i@M@M@M@M@@@@
êìšËìêìšËìêìšËìêìšËì@æa…æa…æa…æa…@@@@laìvËìšÌmŠilaìvËìšÌmŠilaìvËìšÌmŠilaìvËìšÌmŠi@@@@@sä×bãbŽÔÜß@åÏë†îè×@a…åí‰bçN@ @
5@ @åmbîzÌÏ@ @
†í‰ìß@åèîÛìj׊i@í¾åØ@@ïbØîÐînìu@ïbØîÐînìu@ïbØîÐînìu@ïbØîÐînìubmŠbmŠbmŠbmŠ@@@@òßbÔnaòßbÔnaòßbÔnaòßbÔna@@Ò…bçŠm@åÏë†îè×@a…@å×ì×ü…@Íí@åÓ†äîmÏ@å׊a…Ši@åí‰bç@LæaìçbnÌ
@†Ï‰…@ðýîã@æa…@æçbà×åËë†ãb×@NðŠuýÏ…@Íí@ @
6@ @³ÈîjĐäÏ@ @
†í‰ìß@@åèîÛìj׊iå؍ìßëŠßå؍ìßëŠßå؍ìßëŠßå؍ìßëŠß@@@LæaìçbnÌÏ@åØîbØîÜÐÌß@†Ï‰…@ðýîã@æa…@æçbà×åËë†ãb×@ðŠuýÏ…@Íí@@åèiëŠÏ@Öìnäi@a…
@ì×ü@éØÌîmbmŠbmŠbmŠbmŠ@ð@å×ßbоð@å×ßbоð@å×ßbоð@å×ßbо@@@@åäîÐàîÐ×åäîÐàîÐ×åäîÐàîÐ×åäîÐàîÐ×@@æa…@ôìÔmŠi@Íí@Ήëd@ðb™bjéîÛìiéîÛìiéîÛìiéîÛìi@@@@ïçìnã쁅ïçìnã쁅ïçìnã쁅ïçìnã쁅@@@@aëbm@@@@åíõü@Ήëa@Íîjàîj¾@éîÛìiåíõü@Ήëa@Íîjàîj¾@éîÛìiåíõü@Ήëa@Íîjàîj¾@éîÛìiåíõü@Ήëa@Íîjàîj¾@éîÛìiN@ @

20. M u k a S u r a t | 15
‫ن‬ ‫م‬ ‫دא‬ ‫غ‬ ª ‫ن‬ ‫م‬ ‫ن‬‫ن‬ ‫م‬ ‫دא‬ ‫غ‬ ª ‫ن‬ ‫م‬ ‫ن‬‫ن‬ ‫م‬ ‫دא‬ ‫غ‬ ª ‫ن‬ ‫م‬ ‫ن‬‫ن‬ ‫م‬ ‫دא‬ ‫غ‬ ª ‫ن‬ ‫م‬ ‫ن‬KSSR
‫اﻟﻘﺮءان‬I„bj¾„bj¾„bj¾„bj¾H@ @
1N@†Ï‰…@éîÜîÏŠm@ñ‰ì@„bj¾‫اﻟﻘﺮءان‬NsãõbbjàÏ@åØÜàÈÌß@bmŠ@†í죊i@æa…@Þìni@åË…
ÑçbmÑçbmÑçbmÑçbm@ @@ @@ @@ @æçbà×æçbà×æçbà×æçbà×@ @@ @@ @@ @æŽØnäÏ@…‰†änæŽØnäÏ@…‰†änæŽØnäÏ@…‰†änæŽØnäÏ@…‰†än@ @@ @@ @@ @
1@ @ìàÜÇ@ @@†í‰ìß¾@éîÛìiñ‰ì@„bj٢@NìnämŠm@ @
2@ @ïÜàÇ@ @@†í‰ìßñ‰ì@„bj¾@éîÛìi٢@NÕíõbi@åË…@ìnämŠm@ @
3@ @åÜàÇ@ @@†í‰ìßñ‰ì@„bj¾@éîÛìi٢@@åË…@ìnämŠm@åÏë†îè×@a…@åØÜàÇ…@bmŠ@†í죊i@æa…@ÞìniNåí‰bç@ @
4@ @âaŒnÛa@ @†í‰ìß@@åèîÛìj׊i„bj¾@ñ‰ì٢@âaŒnÛaŠi@bmŠ@†í죊i@æa…@Þìni@åË…@ìnämŠm@„bj¾@‫اﻟﻘﺮءان‬N@ @
5@ @@³íbzÌÏ@ @†í‰ìß@ñ‰ì@„bj¾@åèîÛìj׊i٢@@„bj¾@òßbÔna@bmŠ@†í죊i@æa…@Þìni@åË…@ìnämŠm‫اﻟﻘﺮءان‬N@ @
6@ @³ÈîjĐäÏ@ @
†í‰ìß@ñ‰ì@„bj¾@åèîÛìj׊i٢@@Íîjàîj¾@éîÛìi@ëbma@sãõbbi@ïçìnã쁅@éîÛìi@bmŠ@†í죊i@æa…@Þìni@åË…@ìnämŠm
Nåíõü@Ήëa@ @

21. M u k a S u r a t | 16
‫اﻟﻘﺮءان‬IÅÐzÌßÅÐzÌßÅÐzÌßÅÐzÌßH@ @
1NÜîÏŠm@ñ‰ì@„bj¾@†Ï‰…@éî‫اﻟﻘﺮءان‬NsãõbbjàÏ@åØÜàÈÌß@bmŠ@†í죊i@æa…@Þìni@åË…
2NÅÐzÌß@@†Ï‰…@ñ‰ì‫اﻟﻘﺮءان‬Nåí‰bç@ñ…bjÇ@æa…@ñý•@a…@æõbbi@Öìnãëa
ÑçbmÑçbmÑçbmÑçbm@ @@ @@ @@ @æçbà×æçbà×æçbà×æçbà×@ @@ @@ @@ @æŽØnäÏ@…‰†änæŽØnäÏ@…‰†änæŽØnäÏ@…‰†änæŽØnäÏ@…‰†än
1@ @ìàÜÇ@ @@†í‰ìß@éîÛìiÅÐzÌß@ñ‰ì٢@NìnämŠm@ @
2@ @ïÜàÇ@ @†í‰ìß@@éîÛìiÅÐzÌß@ñ‰ì٢@NÕíõbi@åË…@ìnämŠm@ @
3@ @åÜàÇ@ @‰ì߆í@@éîÛìiÅÐzÌß@ñ‰ì٢@@åÏë†îè×@a…@åØÜàÇ…@bmŠ@†í죊i@æa…@Þìni@åË…@ìnämŠmNåí‰bç@ @
4@ @âaŒnÛa@ @†í‰ìß@@åèîÛìj׊iÅÐzÌß@ñ‰ì٢@âaŒnÛaŠi@bmŠ@†í죊i@æa…@Þìni@åË…@ìnämŠm@ÅÐzÌß@‫اﻟﻘﺮءان‬N@ @
5@ @@³íbzÌÏ@ @†í‰ìß@@åèîÛìj׊iÅÐzÌß@ñ‰ì٢@òßbÔna@bmŠ@†í죊i@æa…@Þìni@åË…@ìnämŠm@ÅÐzÌß@‫اﻟﻘﺮءان‬N@ @
6@ @³ÈîjĐäÏ@ @
†í‰ìß@åèîÛìj׊iÅÐzÌß@ñ‰ì٢@@éîÛìi@ëbma@sãõbbi@ïçìnã쁅@éîÛìi@bmŠ@†í죊i@æa…@Þìni@åË…@ìnämŠm
Nåíõü@Ήëa@Íîjàîj¾@ @

22. M u k a S u r a t | 17
æaõŠÔÛaIIIIåàèÐ×åàèÐ×åàèÐ×åàèÐ×HHHH@ @
1N@ïàè¾N@sãŠubÌÏ@ïmbîy…@æa…@åØÜàÇ…@Öìnãëa@éîÜîÏŠm@ñ‰ì@Òai@…ì–Ôß@ @
ÑçbmÑçbmÑçbmÑçbm@ @@ @@ @@ @æçbà×æçbà×æçbà×æçbà×@ @@ @@ @@ @æŽØnäÏ@…‰†änæŽØnäÏ@…‰†änæŽØnäÏ@…‰†änæŽØnäÏ@…‰†än
1@ @ìàÜÇ@ @†í‰ìß@ñ‰ì@´mŠÌÏ@æa…@åÜäÌÏ@å×bmbrß٢@NìnämŠm@ @
2@ @ïÜàÇ@ @†í‰ìß@ñ‰ì@ð‰…@òía@´mŠÌÏ@æa…@åÜäÌÏ@åØŽÜväß٢@NìnämŠm@ @
3@ @åÜàÇ@ @†í‰ìß@æa…@åØŽÜväß@ñ‰ì@ð‰…@òía@æŠubÌÏ@åØîbØîÜÏbÌß٢@@Nåí‰bç@åÏë†îè×@a…@ìnämŠm@ @
4@ @âaŒnÛa@ @†Ï‰…@æŠubÌÏ@åØîbØîÜÏbÌß@æa…@åØía‰ìèÌß@†í‰ìß@ñ‰ì٢@@ìnämŠm‫ام‬‫ﺰ‬‫اﻟﺘ‬‫ﺮ‬‫ﺑ‬ ‫دان‬Nåí‰bç@åÏë†îè×@a…@säØÜàÈÌß@ @
5@ @@³íbzÌÏ@ @@†í‰ìߏîŽîÛbãbÌß@@†Ï‰…@æŠubÌÏñ‰ì٢@@ìnämŠm‫اﺳﺘﻘﺎﻣﺔ‬ ‫دان‬Nåí‰bç@åÏë†îè×@a…@säØÜàÈÌß@ @@ @@ @@ @
6@ @³ÈîjĐäÏ@ @
@†í‰ìßå؍ìßëŠß@@†Ï‰…@æŠubÌÏñ‰ì٢@@ìnämŠm‫اﺳﺘﻘﺎﻣﺔ‬ ‫دان‬@bmŠ@åí‰bç@åÏë†îè×@a…@säØÜàÈÌß@éîÛìi
…Nåíõü@Ήëa@Íîjàîj¾@éîÛìi@ëbma@säÜàÇ@ïçìnãì@ @
@ @

23. M u k a S u r a t | 18
æaõŠÔÛa@I†í죆í죆í죆íì£H@ @
1N@òía@æõbbjàÏ@åØÜàÈÌßæaõŠÔÛa@N†í죊i@åË…
ÑçbmÑçbmÑçbmÑçbm@ @@ @@ @@ @æçbà×æçbà×æçbà×æçbà×@ @@ @@ @@ @æŽØnäÏ@…‰†änæŽØnäÏ@…‰†änæŽØnäÏ@…‰†änæŽØnäÏ@…‰†än
1@ @ìàÜÇ@ @†í‰ìß@ŽÏ@ÝäÌß@éîÛìi@åËìmìÏ@„bj¾@æa…@@òía‫اﻟﻘﺮءان‬NìnämŠm@†íì£@âìØy@ïËë†ãbÌß@Íí@ @
2@ @ïÜàÇ@ @†í‰ìß@ŽÏ@ÝäÌß@éîÛìia…@@æ@òía@åËìmìÏ@„bj¾‫اﻟﻘﺮءان‬ìnämŠm@†íì£@âìØy@ïËë†ãbÌß@Íí@Õíõbi@åË…N@ @
3@ @åÜàÇ@ @†í‰ìß@@„bj¾@éîÛìiæa…@ÌßbîbØîÜÏåØ@@ìnämŠm@†íì£@âìØyåË…@ÞìniN@ @
4@ @âaŒnÛa@ @†í‰ìß@@åèîÛìj׊i@âaÛaŠi@æa…@òía@„bj¾@æaõŠÔÛaìnämŠm@†íì£@âìØy@ïËë†ãbÌß@Íí@@åË…ÞìniN@ @
5@ @³íbzÌÏ@ @†í‰ìß@Ši@òía@„bj¾@åèîÛìj×@æaõŠÔÛaìnämŠm@†íì£@âìØy@ïËë†ãbÌß@Íí@@åË…éßbÔna@a‰b‚@ÞìniN@ @
6@ @³ÈîjĐäÏ@ @
†í‰ìß@@òía@„bj¾@åèîÛìj׊i@æaõŠÔÛaìnämŠm@†íì£@âìØy@ïËë†ãbÌß@Íí@@åË…éîÛìi@bmŠ@éßbÔna@a‰b‚@Þìni@
@sãõbbi@ïçìnã쁅ëbma@Nåíõü@Ήëa@Íîjàîj¾@éîÛìi@ @
@ @

24. M u k a S u r a t | 19
‫اﻟﺤﺪﻳﺚ‬@ @
1N…@„bj¾@ïàè¾@æa‫ﺣﺪﻳﺚ‬٢@NsãŠubÌÏ@ïmbîy…@æa…@åØÜàÇ…@Öìnãëa@éîÜîÏŠm@ @
ÑçbmÑçbmÑçbmÑçbm@ @@ @@ @@ @æçbà×æçbà×æçbà×æçbà×@ @@ @@ @@ @æŽØnäÏ@…‰†änæŽØnäÏ@…‰†änæŽØnäÏ@…‰†änæŽØnäÏ@…‰†än
1@ @ìàÜÇ@ @„bj¾@éîÛìi@†í‰ìß@‫ﺣﺪﻳﺚ‬@Nsä躊m@æa…@ @
2@ @ïÜàÇ@ @†í‰ìß@@åØŽÜväßåmìnãìm@‫ﺣﺪﻳﺚ‬@ìnämŠm@NsäØØîn׊о@æa…@ @
3@ @åÜàÇ@ @@†í‰ìßåØŽÜväß@bÌß@æa…îbØîÜÏåØ@åmìnãìm@‫ﺣﺪﻳﺚ‬@ìnämŠm@îè×@a…Nåí‰bç@åÏë†@ @
4@ @âaŒnÛa@ @@åØía‰ìèÌß@†í‰ìß@åmìnãìm‫ﺣﺪﻳﺚ‬@@êìšË썊i@a‰b‚@säØÜàÈÌß@æa…@ìnämŠm@M@åí‰bç@åÏë†îè×@a…@êìšËìN@ @
5@ @@³íbzÌÏ@ @
@†í‰ìߏîŽîÛbãbÌß@åmìnãìm@‫ﺣﺪﻳﺚ‬@ìnämŠm@@åÏë†îè×@a…@sä×bãbŽÔÜß@åÌînäÐ×@ïbØîÐînìu@åØí¾@æa…
Nåí‰bç@ @@ @@ @@ @
6@ @³ÈîjĐäÏ@ @
a…@å؍ìßëŠß@†í‰ìß@åmìnãìm@åØÜàÈÌß@æ‫ﺣﺪﻳﺚ‬@ìnämŠm@@bmŠ@åí‰bç@åÏë†îè×@a…@säÌînäÐ×@ïmbîzÌß@æa…@éîÛìi
Nåíõü@Ήëa@Íîjàîj¾@éîÛìi@ëbma@säÜàÇ@ïçìnã쁅@ @
@ @

25. M u k a S u r a t | 20
ñ†îÔÇñ†îÔÇñ†îÔÇñ†îÔÇ@ @
1NNâb™aŠi@åÏë†îè×@a…@Íînäîi@æa…@åÌšÏ@ðb™bj@ñ†îÔÇ@÷ba@Ôîß@æa…@ïàè¾
ÑçbmÑçbmÑçbmÑçbm@ @@ @@ @@ @æçbà×æçbà×æçbà×æçbà×@ @@ @@ @@ @æŽØnäÏ@…‰†änæŽØnäÏ@…‰†änæŽØnäÏ@…‰†änæŽØnäÏ@…‰†än
1@ @ìàÜÇ@ @×bmbrß@†í‰ìß@åÑîŽãì×@Nñ†îÔÇ@÷ba@ @
2@ @ïÜàÇ@ @ÑîŽãì×@åØŽÜväß@†í‰ìß@ñ†îÔÇN@ @
3@ @åÜàÇ@ @@†í‰ìßÑîŽãì×@åØŽÜväß@@@ñ†îÔÇ@åØîbØîÜÐÌß@æa…äàèÐ×s@@åÏë†îè×@a…Nåí‰bç@ @
4@ @âaŒnÛa@ @@†í‰ìßåØía‰ìèÌß@åàèÐ×@ÑîŽãì×@Nåí‰bç@åÏë†îè×@a…@åÌšÏ@ðb™bj@säØí…bväß@åË…@ñ†îÔÇ@ @
5@ @@³íbzÌÏ@ @@îŽîÛbãbÌß@†í‰ìßåàèÐ×@ÑîŽãì×@Nåí‰bç@åÏë†îè×@a…@åÓ†äîm@÷ba@ðb™bj@säØí…bväß@æa…@ñ†îÔÇ@ @@ @@ @@ @
6@ @³ÈîjĐäÏ@ @
@å؍ìßëŠß@†í‰ìßåàèÐ×@ÑîŽãì×@@åí‰bç@åÏë†îè×@a…@åÓ†äîm@÷ba@ðb™bj@säØí…bväß@bmŠ@ñ†îÔÇ@æa…
ïçìnã쁅@éîÛìi@ëbmaNåíõü@Ήëa@Íîjàîj¾@éîÛìi@ @
@ @

26. M u k a S u r a t | 21
ñ…bjÇñ…bjÇñ…bjÇñ…bjÇ@ @
1NbjÇ@÷ba@åØÜàÈÌß@æa…@ïàè¾@åmìnãìm@ïçìä¾@ðb™bj@ñ…‫ﻛﻔﺎﻳﺔ‬‫ﻓﺮض‬ ‫دان‬ ‫ﻋﲔ‬ ‫ﻓﺮض‬N
ÑçbmÑçbmÑçbmÑçbm@ @@ @@ @@ @æçbà×æçbà×æçbà×æçbà×@ @@ @@ @@ @æŽØnäÏ@…‰†änæŽØnäÏ@…‰†änæŽØnäÏ@…‰†änæŽØnäÏ@…‰†än
1@ @ìàÜÇ@ @@å×bmbrß@†í‰ìßÑîŽãì×@Nñ…bjÇ@÷ba@ @
2@ @ïÜàÇ@ @@åØØîn׊о@æa…@åØŽÜväß@†í‰ìßÑîŽãì×@@Nñ…bjÇ@ @
3@ @åÜàÇ@ @@åØîbØîÜÐÌß@æa…@åØŽÜväß@†í‰ìßÑîŽãì×@@Nåí‰bç@åÏë†îè×@a…@Þìni@åË…@ñ…bjÇ@ @
4@ @ÛaâaŒn@ @@†í‰ìßßía‰ìèÌåØ@æa…@@åØÜàÈÌßÑîŽãì×@@Nåí‰bç@åÏë†îè×@a…@bã‰ìÐ@a‰b‚@ñ…bjÇ@ @
5@ @@³íbzÌÏ@ @†í‰ìß@ߏîŽîÛbãbÌ@@åØÜàÈÌß@æa…ÑîŽãì×@@Nåí‰bç@åÏë†îè×@a…@òßbÔna@bmŠ@bã‰ìÐ@a‰b‚@ñ…bjÇ@ @
6@ @³ÈîjĐäÏ@ @
@†í‰ìßߍìßëŠåØ@æa…@@åØÜàÈÌßÑîŽãì×@@×@a…@òßbÔna@a‰b‚@ñ…bjÇbmŠ@åí‰bç@åÏë†îè@ïçìnã쁅@éîÛìi
@ëbmaNåíõü@Ήëa@Íîjàîj¾@éîÛìi@ @
@ @

27. M u k a S u r a t | 22
êêêê@ @
1Na†äîši@†Ð×@æõbnäî‚×@÷a‰@bäß@ï™bi@á܍ë@éîÜÇ@a@óÜ•@a@Þ썉@ê@†Ï‰…@‰bjnÇa@ÝîjàÌß@æa…@ïàè¾@ @
ÑçbmÑçbmÑçbmÑçbm@ @@ @@ @@ @æçbà×æçbà×æçbà×æçbà×@ @@ @@ @@ @æŽØnäÏ@…‰†änæŽØnäÏ@…‰†änæŽØnäÏ@…‰†änæŽØnäÏ@…‰†än
1@ @ìàÜÇ@ @@a@Þ썉@ê@å×bmbrß@†í‰ìß
2@ @ïÜàÇ@ @Üväß@†í‰ìß@a@Þ썉@ê@†Ï‰…@aìînŽíŠÏ@åØŽ@ @
3@ @åÜàÇ@ @@a@Þ썉@ê@aìînŽíŠÏ@åØŽÜväß@†í‰ìß@åÏë†îè×@a…@t‰bjnÇa@åØîbØîÜÐÌß@æa…Nåí‰bç@ @
4@ @âaŒnÛa@ @
@†í‰ìßßía‰ìèÌåØ@@a@Þ썉@ê@aìînŽíŠÏ@@a‰b‚@åí‰bç@åÏë†îè×@a…@t‰bjnÇa@åØîbØîÜÐÌß@æa…
@êìšË썊i–@NêìšËì@ @
5@ @³íbzÌÏ@@ @
@a@Þ썉@ê@aìînŽíŠÏ@îŽîÛbãbÌß@†í‰ìß@@åÏë†îè×@a…@òßbÔna@a‰b‚@t‰bjnÇa@åØîbØîÜÐÌß@æa…
Nåí‰bç@ @@ @@ @@ @
6@ @³ÈîjĐäÏ@ @
@a@Þ썉@ê@aìînŽíŠÏ@å؍ìßëŠß@†í‰ìß@@†Ð×@bnäî@÷a‰@åØÓì¬ìäß@ï™bi@t‰bjnÇa@åØîbØîÜÐÌß@æa…
@a@Þ썉@@åí‰bç@åÏë†îè×@a…@åÓ†äîm@ðõìÛýßNåíõü@Ήëa@Íîjàîj¾@éîÛìi@ëbma@ïçìnã쁅@éîÛìi@bmŠ@ @
@ @

28. M u k a S u r a t | 23
l…al…al…al…a@ @
1Nïàè¾L@ðýîã@ïmbîzÌß@æa…@åØÜàÈÌß٢@@‫اﺧﻼق‬@Nåí‰bç@åÏë†îè×@a…@ @
ÑçbmÑçbmÑçbmÑçbm@ @@ @@ @@ @æçbà×æçbà×æçbà×æçbà×@ @@ @@ @@ @æŽØnäÏ@…‰†änæŽØnäÏ@…‰†änæŽØnäÏ@…‰†änæŽØnäÏ@…‰†än
1@ @ìàÜÇ@ @†í‰ìß@@å×bmbrßÑîŽãì×@Nl…a@÷ba@ @
2@ @ïÜàÇ@ @†í‰ìß@@åØØîn׊о@æa…@åØŽÜväßÑîŽãì×@Nl…a@ @
3@ @åÜàÇ@ @ØŽÜväß@†í‰ìßæa…@å@@åØîbØîÜÐÌßÑîŽãì×@NÞìni@åË…@l…a@ @
4@ @âaŒnÛa@ @@†í‰ìßåØía‰ìèÌß@æa…@@åØÜàÈÌßÑîŽãì×@@êìšË썊i@a‰b‚@l…a–@Nåí‰bç@åÏë†îè×@a…@êìšËì@ @
5@ @@³íbzÌÏ@ @@†í‰ìßæa…@îŽîÛbãbÌß@@åØÜàÈÌßÑîŽãì×@Nåí‰bç@åÏë†îè×@a…@òßbÔna@a‰b‚@l…a@ @@ @@ @@ @
6@ @³ÈîjĐäÏ@ @
†í‰ìß@æa…@å؍ìßëŠß@åØÜàÈÌß@ÑîŽãì×@@Ήëa@Íîjàîj¾@ëbma@ïçìnã쁅@éîÛìi@bmŠ@òßbÔna@a‰b‚@l…a
Nåíõü@ @
@ @

29. M u k a S u r a t | 24
ðëbuðëbuðëbuðëbu@ @
1NbŽÌi@bía…ìi@åŽí‰aë@ðb™bj@síõbnäî‚äß@bmŠ@ðëbu@îÛìäß@æa…@„bj¾N
ÑçbmÑçbmÑçbmÑçbm@ @@ @@ @@ @æçbà×æçbà×æçbà×æçbà×@ @@ @@ @@ @æŽØnäÏ@…‰†änæŽØnäÏ@…‰†änæŽØnäÏ@…‰†änæŽØnäÏ@…‰†än
1@ @ìàÜÇ@ @„bj¾@Lpìjrß@éîÛìi@†í‰ìß@@îÛìäß@æa…@pb×@ì×ì@LÒëŠyŽîÛìm@a…@æõbmb׊Ï@æa…å@ðëbuN@ @
2@ @ïÜàÇ@ @îÛìäß@æa…@„bj¾@Lpìjrß@éîÛìi@†í‰ìß@@pb×@ì×ì@LÒëŠyåŽîÛìm@a…@æõbmb׊Ï@æa…@@åË…@ðëbuÕíõbiN@ @
3@ @åÜàÇ@ @îÛìäß@æa…@„bj¾@Lpìjrß@éîÛìi@†í‰ìß@@pb×@ì×ì@LÒëŠyåŽîÛìm@a…@æõbmb׊Ï@æa…@Þìni@åË…@ðëbuN@ @
4@ @âaŒnÛa@ @
îÛìäß@æa…@„bj¾@åèîÛìj׊i@†í‰ìß@@LÒëŠy@pb×@ì×ìåŽîÛìm@a…@æõbmb׊Ï@æa…@@åË…@ðëbu@æa…@Þìni
NéÛì؍…@sä×bía…ìj¾@ @
5@ @@³íbzÌÏ@ @îÛìäß@æa…@bäîj¾@L„bj¾@åèîÛìj׊i@†í‰ìß@åŽîÛìm@a…@÷@Ùîm@ëbma@pbía@ðëbu@NåëŠmŠi@æa…@Þìni@åË…@ @
6@ @³ÈîjĐäÏ@ @
ìm@a…@÷@Ùîm@ëbma@pbía@îÛìäß@æa…@bäîj¾@L„bj¾@åèîÛìj׊i@†í‰ìß@éîÛìi@bmŠ@Þìni@åË…@ðëbu@åŽîÛ
Nåíõü@Ήëa@Íîjàîj¾@éîÛìi@ëbma@ïçìnã쁅@ @

30. M u k a S u r a t | 25
âìÛìØí‰ì×âìÛìØí‰ì×âìÛìØí‰ì×âìÛìØí‰ì×@@@@…‰†än…‰†än…‰†än…‰†än@@@@åÔí†í†äÏåÔí†í†äÏåÔí†í†äÏåÔí†í†äÏ@@@@âýgâýgâýgâýg@ @@ @@ @@ @
æìçbmæìçbmæìçbmæìçbm@@@@áîÛáîÛáîÛáîÛ@ @@ @@ @@ @
…‰†än@åËë†ãb×@ @…‰†än@æŠuýjàÏ@ @Ñçbm@ @æçbà×@ @…‰†än@ïbnŽíŠÏ@ @
1.@@‫اﻟﻘﺮءان‬@@ @
1.1æõbbi‫دان‬åÄÐy
1.1.1„bj¾L@ÅÐzÌß@@æa…
ÝàÈÌß@@ñ‰ìòäîjÛaL@
ñ‰ì@Ûa‰†Ô@æa…
ñ‰ì@ÛaÕÜÈ@@åË…
niìÞæa…@†í죊i@ @
@ @
1.1.1.1@æa…@„bj¾ÅÐzÌßñ‰ì@òäîjÛa@
ni@åË…ìÞæa…@†í죊i@@
1.1.1.2@æa…@„bj¾ÅÐzÌß@ñ‰ì
Ûa‰†Ô@@Þìni@åË…æa…@†í죊i@@
1.1.1.3@æa…@„bj¾ÅÐzÌß@ñ‰ì
ÛaÕÜÈ@Þìni@åË…æa…@†í죊i
1.1.1.4@ÝàÈÌß@æõbbi‫دان‬@åÄÐy@
ñ‰ì@òäîjÛaL@ñ‰ì@Ûa‰†Ô@æa…
ñ‰ì@ÛaÕÜÈ@@bmŠ@ñý•@a…
åÏë†îè×@åí‰bç
1@ @ìàÜÇ@ @LòäîjÛa@ñ‰ì@„bj¾@éîÛìi@†í‰ìß@ñ‰ì@æa…@‰†ÔÛañ‰ì@NÕÜÈÛa@ @
2@ @ïÜàÇ@ @
@ñ‰ì@„bj¾@éîÛìi@†í‰ìßLòäîjÛa@ñ‰ì@æa…@‰†ÔÛañ‰ì@ÕÜÈÛa@@åË…
NÕíõbi@ @
3@ @åÜàÇ@ @
@ñ‰ì@„bj¾@éîÛìi@†í‰ìßLòäîjÛa@ñ‰ì@†ÔÛaæa…@‰ñ‰ì@ÕÜÈÛa@@åË…
†í죊i@æa…@Þìni@@åÏë†îè×@a…@åØÜàÇ…@bmŠåí‰bçN@ @
4@ @âaŒnÛa@ @
@†í‰ìßåèîÛìj׊i@@ñ‰ì@„bj¾LòäîjÛa@ñ‰ì@æa…@‰†ÔÛañ‰ì@ÕÜÈÛa@
@åË…Þìni@@bmŠ@†í죊i@æa…âaŒnÛaŠi@@„bj¾‫اﻟﻘﺮءان‬N@ @
5@ @@³íbzÌÏ@ @
@ñ‰ì@„bj¾@åèîÛìj׊i@†í‰ìßLòäîjÛa@ñ‰ì@æa…@‰†ÔÛañ‰ì@ÕÜÈÛa@
@„bj¾@òßbÔna@bmŠ@†í죊i@æa…@Þìni@åË…‫اﻟﻘﺮءان‬N@ @
6@ @³ÈîjĐäÏ@ @
@ñ‰ì@„bj¾@åèîÛìj׊i@†í‰ìßLòäîjÛa@ñ‰ì@æa…@‰†ÔÛañ‰ì@ÕÜÈÛa@
@bmŠ@†í죊i@æa…@Þìni@åË…éîÛìi@@éîÛìi@ëbma@sãõbbi@ïçìnã쁅
Nåíõü@Ήëa@Íîjàîj¾@ @

31. M u k a S u r a t | 26
…‰†än@åËë†ãb×@ @…‰†än@æŠuýjàÏ@ @Ñçbm@ @æçbà×@ @…‰†än@ïbnŽíŠÏ@ @
1.@@‫اﻟﻘﺮءان‬@@ @
1.1æõbbi‫دان‬åÄÐy
1.1.1„bj¾L@ÅÐzÌß@@æa…
ÝàÈÌß@@ñ‰ìòäîjÛaL@
ñ‰ì@Ûa‰†Ô@æa…
ñ‰ì@ÛaÕÜÈ@@åË…
niìÞæa…@†í죊i@ @
@ @
1.1.1.1@æa…@„bj¾ÅÐzÌßñ‰ì@òäîjÛa@
ni@åË…ìÞæa…@†í죊i@@
1.1.1.2@æa…@„bj¾ÅÐzÌß@ñ‰ì
Ûa‰†Ô@@Þìni@åË…a…æ@†í죊i@@
1.1.1.3@æa…@„bj¾ÅÐzÌß@ñ‰ì
ÛaÕÜÈ@Þìni@åË…æa…@†í죊i
1.1.1.4@ÝàÈÌß@æõbbi‫دان‬@åÄÐy@
ñ‰ì@òäîjÛaL@ñ‰ì@Ûa‰†Ô@æa…
ñ‰ì@ÛaÕÜÈ@@bmŠ@ñý•@a…
åÏë†îè×@åí‰bç
1@ @ìàÜÇ@ @@éîÛìi@†í‰ìßÅÐzÌß@LòäîjÛa@ñ‰ì@ñ‰ì@æa…@‰†ÔÛañ‰ì@NÕÜÈÛa@ @
2@ @ïÜàÇ@ @
@éîÛìi@†í‰ìßzÌßÅÐ@LòäîjÛa@ñ‰ì@ñ‰ì@æa…@‰†ÔÛañ‰ì@@ÕÜÈÛa
NÕíõbi@åË…@ @
3@ @åÜàÇ@ @
@éîÛìi@†í‰ìßÅÐzÌß@LòäîjÛa@ñ‰ì@ñ‰ì@æa…@‰†ÔÛañ‰ì@@ÕÜÈÛa
@åÏë†îè×@a…@åØÜàÇ…@bmŠ@†í죊i@æa…@Þìni@åË…åí‰bçN@ @
4@ @âaŒnÛa@ @
@åèîÛìj׊i@†í‰ìßÅÐzÌß@LòäîjÛa@ñ‰ì@ñ‰ì@æa…@‰†ÔÛañ‰ì@
ìni@åË…@ÕÜÈÛa@âaŒnÛaŠi@bmŠ@†í죊i@æa…@ÞÅÐzÌß@NæaõŠÔÛa@ @
5@ @@³íbzÌÏ@ @
@åèîÛìj׊i@†í‰ìßÅÐzÌß@LòäîjÛa@ñ‰ì@ñ‰ì@æa…@‰†ÔÛañ‰ì@
@òßbÔna@bmŠ@†í죊i@æa…@Þìni@åË…@ÕÜÈÛaÅÐzÌß@NæaõŠÔÛa@ @
6@ @³ÈîjĐäÏ@ @
†í‰ìß@åèîÛìj׊iÅÐzÌß@LòäîjÛa@ñ‰ì@ñ‰ì@æa…@‰†ÔÛañ‰ì@
i@æa…@Þìni@åË…@ÕÜÈÛa@sãõbbi@ïçìnã쁅@éîÛìi@bmŠ@†í죊@ëbma
Nåíõü@Ήëa@Íîjàîj¾@éîÛìi@ @

32. M u k a S u r a t | 27
…‰†än@åËë†ãb×@ @…‰†än@æŠuýjàÏ@ @Ñçbm@ @æçbà×@ @…‰†än@ïbnŽíŠÏ@ @
1.2@@åàèÐ×@@ @
1.2.1@LîŽîÛbãbÌß
æa…@ÝàÈÌß@
ïmbîzÌß@@ñ‰ì
æìÇb½a@ @
1.2.1.1ËŠäßåØ@@@åÜäÌÏæìÇb½a@ñ‰ì@ @
1.2.1.2ía‰ìèÌßåØ@@òía@ïm‰a@†Ï‰…
æìÇb½a@ñ‰ì
1.2.1.3å؍ìßëŠß@@æŠubÌÏ@ñ‰ì
æìÇb½a@@æa…åØníõbØËìiìèÌß@
÷b@ìŽía@åË…
1.2.1.4ÜàÈÌßåØ@@ïmbîzÌß@æa…
@æŠubÌÏæìÇb½a@ñ‰ì
1ìàÜÇ@ @@å×bmbrß@†í‰ìßåÜäÌÏL@@æa…@´mŠÌÏ@æŠubÌÏ@ñ‰ì½aNæìÇb@ @
2ïÜàÇ@ @@†í‰ìß@åØŽÜväßåÜäÌÏL@@æa…@´mŠÌÏ@æŠubÌÏ@ñ‰ì@òía½aæìÇbN@ @
3åÜàÇ@ @
@†í‰ìßåØŽÜväß@åÜäÌÏL@@æa…@´mŠÌÏæŠubÌÏ@bmŠ@åØîbØîÜÐÌß@
@ñ‰ì@†Ï‰…@òía@æŠubÌϽaæìÇb@@åÏë†îè×@a…åí‰bçN@ @
4âaŒnÛa@ @
@†í‰ìß@åØía‰ìèÌßåÜäÌÏL@@æa…@´mŠÌÏæŠubÌÏ@bmŠ@åØîbØîÜÐÌß@
@ñ‰ì@†Ï‰…@æŠubÌϽaæìÇb@@âaŒnÛaŠi@æa…@åÏë†îè×@a…@säØÜàÈÌß
bçåí‰N@ @
5@³íbzÌÏ@ @
ß@†í‰ìߏîŽîÛbãbÌ@@ñ‰ì@†Ï‰…@æŠubÌϽaæìÇb@@òßbÔna@æa…
@åÏë†îè×@a…@säØÜàÈÌßåí‰bçN@ @
6
@ @
@ @
³ÈîjĐäÏ@ @
@ñ‰ì@†Ï‰…@æŠubÌÏ@å؍ìßëŠß@†í‰ìß½aæìÇb@@òßbÔna@æa…
@åÏë†îè×@a…@säØÜàÈÌßåí‰bç@@bmŠéîÛìi@@ëbma@säÜàÇ@ïçìnã쁅
Nåíõü@Ήëa@Íîjàîj¾@éîÛìi

33. M u k a S u r a t | 28
…‰†än@åËë†ãb×@ @…‰†än@æŠuýjàÏ@ @Ñçbm@ @æçbà×@ @…‰†än@ïbnŽíŠÏ@ @
1.2.2@LîŽîÛbãbÌß
æa…@ÝàÈÌß@
ïmbîzÌß@ñ‰ì@
òییÛa@ @
1.2.2.1åØËŠäß@åÜäÌÏ@ñ‰ì@òییÛa@@
1.2.2.2ía‰ìèÌßåØ@ïm‰a@òía@†Ï‰…@
ñ‰ì@òییÛa@@
1.2.2.3ìßëŠßæŠubÌÏ@åØ@ñ‰ì@
@òییÛa@æa…åØníõbØËìiìèÌß@
÷b@ìŽía@åË…@@
1.2.2.4ÜàÈÌßåØ@æa…@ïmbîzÌß@
æŠubÌÏ@ñ‰ì@òییÛa@@
1ÜÇìà@ @@å×bmbrß@†í‰ìßåÜäÌÏL@@æa…@´mŠÌÏæŠubÌÏ@@ñ‰ìNòییÛa@ @
2ïÜàÇ@ @@åØŽÜväß@†í‰ìßåÜäÌÏL@@æa…@´mŠÌÏæŠubÌÏ@@ñ‰ì@òíaòییÛaN@ @
3åÜàÇ@ @
@åØŽÜväß@†í‰ìßåÜäÌÏL@@æa…@´mŠÌÏæŠubÌÏ@bmŠ@åØîbØîÜÐÌß@
@ñ‰ì@†Ï‰…@òía@æŠubÌÏòییÛa@@åÏë†îè×@a…åí‰bçN@ @
4âaŒnÛa@ @
@†í‰ìß@æa…@åØía‰ìèÌßåØîbØîÜÐÌß@@ñ‰ì@†Ï‰…@æŠubÌÏ@òییÛa
@âaŒnÛaŠi@æa…@åÏë†îè×@a…@säØÜàÈÌßåí‰bçN@ @
5@³íbzÌÏ@ @
@†í‰ìߏîŽîÛbãbÌß@@ñ‰ì@†Ï‰…@æŠubÌÏòییÛa@@òßbÔna@æa…
@åÏë†îè×@a…@säØÜàÈÌßåí‰bçN@ @
6³ÈîjĐäÏ@ @
@ñ‰ì@†Ï‰…@æŠubÌÏ@å؍ìßëŠß@†í‰ìßòییÛa@@òßbÔna@æa…
@åÏë†îè×@a…@säØÜàÈÌßåí‰bç@@bmŠéîÛìi@@ëbma@säÜàÇ@ïçìnã쁅
Nåíõü@Ήëa@Íîjàîj¾@éîÛìi

34. M u k a S u r a t | 29
…‰†än@åËë†ãb×@ @…‰†än@æŠuýjàÏ@ @Ñçbm@ @æçbà×@ @…‰†än@ïbnŽíŠÏ@ @
1.3@@Z@†íì£@@
1.3.1æa…@ŽÏ@ÝäÌß
@Íí@òía@„bj¾
ïËë†ãbÌß@@âìØy
†ß@Lòä×b@áîß@L
òÜÔÜÓ@@@æa…@a†äm
ÑÓë@@
@@
@ @
@ @
@ @
1.3.1.1æa…@ŽÏ@ÝäÌß„bj¾@åËìmìÏ@
ïËë†ãbÌß@Íí@òía@âìØy@@†ß
‹ü@â‫ﺣﺮﰲ‬‫دان‬@@â‹ü@†ß
ïàÜ×@åË…@Þìni@@
1.3.1.2æa…@ŽÏ@ÝäÌß„bj¾@
åËìmìÏ@ïËë†ãbÌß@Íí@òía@
âìØy@@‰bèÃa‫ﺷﻔﻮي‬،‫اﺧﻔﺎء‬@
‫ﺷﻔﻮي‬‫دان‬@‫ادﻏﺎم‬@‫ﻣﺜﻠﲔ‬@åË…@
Þìni@@
1.3.1.3æa…@ŽÏ@ÝäÌß„bj¾@
åËìmìÏ@ïËë†ãbÌß@Íí@òía@
âìØy@òÜÔÜÓ@åË…@Þìni@@
1.3.1.4æa…@ŽÏ@ÝäÌß„bj¾@
åËìmìÏ@@Íí@òíaïËë†ãbÌß@@a†äm
ÑÓë@åË…@Þìni@@
1ìàÜÇ@ @
@òía@„bj¾@æa…@ŽÏ@ÝäÌß@éîÛìi@†í‰ìß‫اﻟﻘﺮءان‬@†íì£@âìØy@ïËë†ãbÌß@Íí@
‫ﻛﻠﻤﻲ‬‫ﻻزم‬ ‫ﻣﺪ‬ ،‫ﺣﺮﰲ‬ ‫ﻻزم‬ ‫ﻣﺪ‬،‫ﺷﻔﻮي‬ ‫اﻇﻬﺎر‬،‫ﺷﻔﻮي‬ ‫اﺧﻔﺎء‬،‫ﻣﺜﻠﲔ‬ ‫ادﻏﺎم‬،
‫ﻗﻠﻘﻠﺔ‬‫دان‬‫ﺗﻨﺪا‬‫وﻗﻒ‬.
2ïÜàÇ@ @
@òía@„bj¾@æa…@ŽÏ@ÝäÌß@éîÛìi@†í‰ìß‫اﻟﻘﺮءان‬@âìØy@ïËë†ãbÌß@Íí@†íì£@
‫ﻛﻠﻤﻲ‬‫ﻻزم‬ ‫ﻣﺪ‬ ،‫ﺣﺮﰲ‬ ‫ﻻزم‬ ‫ﻣﺪ‬،‫ﺷﻔﻮي‬ ‫اﻇﻬﺎر‬،‫ﺷﻔﻮي‬ ‫اﺧﻔﺎء‬،،‫ﻣﺜﻠﲔ‬ ‫ادﻏﺎم‬
‫ﻗﻠﻘﻠﺔ‬‫دان‬‫ﺗﻨﺪا‬‫وﻗﻒ‬Õíõbi@åË…N
3åÜàÇ@ @
„bj¾@éîÛìi@†í‰ìß@@òía‫اﻟﻘﺮءان‬@æa…åØîbØîÜÐÌß@†íì£@âìØy@‫ﻻ‬ ‫ﻣﺪ‬‫زم‬
‫ﻛﻠﻤﻲ‬‫ﻻزم‬ ‫ﻣﺪ‬ ،‫ﺣﺮﰲ‬،‫ﺷﻔﻮي‬ ‫اﻇﻬﺎر‬،‫ﺷﻔﻮي‬ ‫اﺧﻔﺎء‬،‫ﻗﻠﻘﻠﺔ‬ ،‫ﻣﺜﻠﲔ‬ ‫ادﻏﺎم‬‫دان‬
‫ﺗﻨﺪا‬‫وﻗﻒ‬åË…@ÞìniN
4âaŒnÛa@ @
@òía@„bj¾@âaŒnÛaŠi@æa…@åèîÛìj׊i@†í‰ìß‫اﻟﻘﺮءان‬@âìØy@ïËë†ãbÌß@Íí@†íì£@
‫ﻛﻠﻤﻲ‬‫ﻻزم‬ ‫ﻣﺪ‬ ،‫ﺣﺮﰲ‬ ‫ﻻزم‬ ‫ﻣﺪ‬،‫ﺷﻔﻮي‬ ‫اﻇﻬﺎر‬،‫ﺷﻔﻮي‬ ‫اﺧﻔﺎء‬،،‫ﻣﺜﻠﲔ‬ ‫ادﻏﺎم‬
‫ﻗﻠﻘﻠﺔ‬‫دان‬‫ﺗﻨﺪا‬‫وﻗﻒ‬Þìni@åË….@ @
5@³íbzÌÏ@ @
@òía@„bj¾@åèîÛìj׊i@†í‰ìß‫اﻟﻘﺮءان‬@âìØy@ïËë†ãbÌß@Íí@†íì£@‫ﻣﺪ‬‫ﻻزم‬
‫ﻛﻠﻤﻲ‬‫ﻻزم‬ ‫ﻣﺪ‬ ،‫ﺣﺮﰲ‬،‫ﺷﻔﻮي‬ ‫اﻇﻬﺎر‬،‫ﺷﻔﻮي‬ ‫اﺧﻔﺎء‬،‫ﻗﻠﻘﻠﺔ‬ ،‫ﻣﺜﻠﲔ‬ ‫ادﻏﺎم‬‫دان‬
‫ﺗﻨﺪا‬‫وﻗﻒ‬@Þìni@åË…òßbÔna@a‰b‚.
6³ÈîjĐäÏ@ @
@òía@„bj¾@åèîÛìj׊i@†í‰ìß‫اﻟﻘﺮءان‬@âìØy@ïËë†ãbÌß@Íí@†íì£@‫ﻻزم‬ ‫ﻣﺪ‬
‫ﻛﻠﻤﻲ‬‫ﻻزم‬ ‫ﻣﺪ‬ ،‫ﺣﺮﰲ‬،‫ﺷﻔﻮي‬ ‫اﻇﻬﺎر‬،‫ﺷﻔﻮي‬ ‫اﺧﻔﺎء‬،‫ﻗﻠﻘﻠﺔ‬ ،‫ﻣﺜﻠﲔ‬ ‫ادﻏﺎم‬‫دان‬
‫ﺗﻨﺪا‬‫وﻗﻒ‬@@Þìni@åË…òßbÔna@a‰b‚@éîÛìi@bmŠ@sãõbbi@ïçìnã쁅@ëbma
Nåíõü@Ήëa@Íîjàîj¾@éîÛìi

35. M u k a S u r a t | 30
…‰†än@åËë†ãb×@ @…‰†än@æŠuýjàÏ@ @Ñçbm@ @æçbà×@ @…‰†än@ïbnŽíŠÏ@ @
2.@@@@‫ﺣﺪﻳﺚ‬
2.1@L„bj¾îŽîÛbãbÌß@
æa…@ïmbîzÌß@‫ﺣﺪﻳﺚ‬
ÇbĐäß@@Z@´ÐàîàÏ@ @
@a@Þ썉@ÞbÓ@Z@ @
ِ‫ﻢ‬ِ‫ﻠ‬ْ‫ﺴ‬ُ‫ﻤ‬ْ‫ﻟ‬‫ا‬ ِ‫ء‬ْ‫ﺮ‬َ‫ﻤ‬ْ‫ﻟ‬‫ا‬ ‫ﻰ‬َ‫ﻠ‬َ‫ﻋ‬
‫ﻓﻴﻤﺎ‬ ‫اﻟﻄﺎﻋﺔ‬‫و‬ ‫اﻟﺴﻤﻊ‬
‫ﻳﺆﻣﺮ‬ ‫أن‬ ‫إﻻ‬ ‫ﻛﺮﻩ‬‫و‬ ‫أﺣﺐ‬
‫ﻓﺈ‬ ‫ﲟﻌﺼﻴﺔ‬‫ﲟﻌﺼﻴﺔ‬ ‫أﻣﺮ‬ ‫ن‬
‫ﻃﺎﻋﺔ‬ ‫وﻻ‬ ‫ﲰﻊ‬ ‫ﻓﻼ‬
‫ﻣﺴﻠﻢ‬ ‫اﻩ‬‫و‬‫ر‬
@ @
2.1.1@@@„bj¾‫ﺣﺪﻳﺚ‬@@æa…ä躊ms@@
2.1.2@@ßËŠäåØ@@…ì–Ôß´ÐàîàÏ@@
2.1.3@åØía‰ìèÌß@åÌînäÐ×
å×bãbŽÔÜß@@åmìnãìm‫ﺣﺪﻳﺚ‬@ @
2.1.4@åØŽÜväßa‰b@ÇbĐäß@
´ÐàîàÏ
2.1.5îŽîÛbãbÌß@†îm@òjÓbÇÖ@
ÇbĐäß@´ÐàîàÏ@ @
2.1.6ÝàÈÌß@æa…@ïmbîzÌß@@åmìnãìm
‫ﺣﺪﻳﺚ‬@ @
1
ìàÜÇ@ @@„bj¾@éîÛìi@†í‰ìß‫ﺣﺪﻳﺚ‬@sä躊m@æa…@@åmìnãìm@å×bmbrß@bmŠ
‫ﺣﺪﻳﺚ‬.‫ﺗﺮﺳﺒﻮت‬@ @
2ïÜàÇ@ @
@„bj¾@éîÛìi@†í‰ìß‫ﺣﺪﻳﺚ‬L@sä躊m@@æa…ämìnãìm@åØŽÜväßbmŠ@s@
@a‰b@åØØîn׊оÇbĐäß@´ÐàîàÏN
3åÜàÇ@ @
¾@éîÛìi@†í‰ìß@„bj‫ﺣﺪﻳﺚ‬L@sä躊m@bmŠ@@æa…@åØŽÜväß
îbØîÜÐÌßåØ@@åmìnãìm‫ﺣﺪﻳﺚ‬@ÇbĐäß@@´ÐàîàÏ@åÏë†îè×@a…
Nåí‰bç
4âaŒnÛa@ @
†í‰ìß@@„bj¾@éîÛìi‫ﺣﺪﻳﺚ‬L@sä躊m@bmŠ@@åØía‰ìèÌß@åmìnãìm
‫ﺣﺪﻳﺚ‬@ÇbĐäß@@´ÐàîàÏŠi@a‰b‚@säØÜàÈÌß@æa…@êìšËì@M@
êìšËì@@åÏë†îè×@a…Nåí‰bç@ @
5@³íbzÌÏ@ @
@„bj¾@éîÛìi@†í‰ìß‫ﺣﺪﻳﺚ‬@æa…@sä躊m@LîŽîÛbãbÌß@@åmìnãìm‫ﺣﺪﻳﺚ‬@
´ÐàîàÏ@ÇbĐäß@åØí¾@LïbØîÐînìu@@æa…@sä×bãbŽÔÜß@åÌînäÐ×
Nåí‰bç@åÏë†îè×@a…@säØÜàÈÌß@òßbÔna@ @
6
³ÈîjĐäÏ@ @
@ @
@„bj¾@éîÛìi@†í‰ìß‫ﺣﺪﻳﺚ‬@@åØÜàÈÌß@æa…@å؍ìßëŠß@Lsä躊m@æa…
@åmìnãìm‫ﺣﺪﻳﺚ‬@Ï@ÇbĐäß@´Ðàîà@a…@säÌînäÐ×@ïmbîzÌß@æa…
@Ήëa@Íîjàîj¾@éîÛìi@ëbma@säÜàÇ@ïçìnã쁅@éîÛìi@bmŠ@åí‰bç@åÏë†îè×
Nåíõü@ @

36. M u k a S u r a t | 31
…‰†än@åËë†ãb×@ @…‰†än@æŠuýjàÏ@ @Ñçbm@ @æçbà×@ @…‰†än@ïbnŽíŠÏ@ @
3.@@@ñ†îÔÇ
3.1îÔîß@æa…@åØînÓìj¾@
÷ba@ÑîŽãì×@a@
Ši‫ﺻﻴﻔﺖ‬@ñ…a‰a
@ @
3.1.1@@åØËŠäß@…ì–Ôß@îÔîßa@
Ši‫ﺻﻴﻔﺖ‬@ñ…a‰a@ @
3.1.2åØŽÜväß@@ïÜÔã@ÝîÛ…æa…@
ïÜÔÇ@a@Ši‫ﺻﻴﻔﺖ‬@ñ…a‰a@ @
3.1.3@@åØníõbØËìiìèÌß@åŽ×@îÔîß
a@Ši‫ﺻﻴﻔﺖ‬@ñ…a‰a@@a…
@åÏë†îè×åí‰bç@ @
3.1.4îŽîÛbãbÌß@òjÓbÇ@@Ö†îmîÔîß
a@Ši‫ﺻﻴﻔﺖ‬@‫ادة‬‫ر‬‫ا‬@ @
3.1.5@@åØînÓìj¾@@@ðŠí…@åäîÔî×
@a@Ò…bçŠm‫ﺑﺮﺻﻴﻔﺖ‬@ñ…a‰a
åË…@÷bînä‫ﻣﺮﺿﺎ‬ðõsãaìnän×
1ìàÜÇ@ @@å×bmbrß@†í‰ìßÑîŽãì×@ba@÷a@Ši‫ﺻﻴﻔﺖ‬@Nñ…a‰a@ @
2ïÜàÇ@ @@åØŽÜväß@†í‰ìß@ÑîŽãì×÷ba@a@Ši‫ﺻﻴﻔﺖ‬@ñ…a‰aN@ @
3åÜàÇ@ @
@æa…@åØŽÜväß@†í‰ìßåØîbØîÜÐÌß@åàèÐ×@@ÑîŽãì×@÷baa@
Ši‫ﺻﻴﻔﺖ‬@ñ…a‰a@@åÏë†îè×@a…åí‰bçN@ @
4âaŒnÛa@ @
@†í‰ìßåØía‰ìèÌß@åàèÐ×@Ò…bçŠm@a@‫ﺑ‬‫ﺮﺻﻴﻔﺖ‬@ñ…a‰a@@åË…
b™bj@säØí…bväßåÌšÏ@ð@@åÏë†îè×@a…åí‰bçN@ @
5@³íbzÌÏ@ @
@†í‰ìߏîŽîÛbãbÌß@åàèÐ×@@Ò…bçŠma@oÐî•Ši@ñ…a‰a@@æa…
@åÏë†îè×@a…@åÓ†äîm@÷ba@ðb™bj@säØí…bväßåí‰bçN@ @
6³ÈîjĐäÏ@ @
@†í‰ìßå؍ìßëŠß@åàèÐ×@Ò…bçŠm@a@oÐî•Ši@ñ…a‰a@@bmŠ
@åÏë†îè×@a…@åÓ†äîm@÷ba@ðb™bj@säØí…bväßåí‰bç@Ûìi@æa…éî@
ïçìnã쁅Nåíõü@Ήëa@Íîjàîj¾@éîÛìi@ëbma

37. M u k a S u r a t | 32
…‰†än@åËë†ãb×@ @…‰†än@æŠuýjàÏ@ @Ñçbm@ @æçbà×@ @…‰†än@ïbnŽíŠÏ@ @
3.2@@îÔîß@æa…@åØînÓìj¾@
÷ba@ÑîŽãì×@a@
Ši‫ﺻﻴﻔﺖ‬@‫ﻋﻠﻢ‬@ @
3.2.1åØËŠäß@…ì–Ôß@îÔîßa@
Ši‫ﺻﻴﻔﺖ‬‫ﻋﻠﻢ‬@ @
3.2.2åØŽÜväß@@ïÜÔã@ÝîÛ…æa…@
@ïÜÔÇa@Ši‫ﺻﻴﻔﺖ‬‫ﻋﻠﻢ‬@ @
3.2.3åØníõbØËìiìèÌß@åŽ×@îÔîß
a@Ši‫ﺻﻴﻔﺖ‬@‫ﻋﻠﻢ‬@@a…
@åÏë†îè×çåí‰b@ @
3.2.4îŽîÛbãbÌß@òjÓbÇ@@Ö†îmîÔîß
a@Ši‫ﺻﻴﻔﺖ‬‫ﻋﻠﻢ‬
3.2.5@åØînÓìj¾@@@ðŠí…@åäîÔî×
@a@Ò…bçŠm‫ﺑﺮﺻﻴﻔﺖ‬@‫ﻋﻠﻢ‬åË…
÷bînäì×ü@éØÌîm@ābväß
1ìàÜÇ@ @@å×bmbrß@†í‰ìßÑîŽãì×@÷ba@a@‫ﺑﺮﺻﻴﻔﺖ‬@‫ﻋﻠﻢ‬N@ @
2ïÜàÇ@ @@åØŽÜväß@†í‰ìßÑîŽãì×@÷ba@a@‫ﺑﺮﺻﻴﻔﺖ‬@‫ﻋﻠﻢ‬N@ @
3åÜàÇ@ @
†í‰ìß@æa…@åØŽÜväß@åØîbØîÜÐÌß@åàèÐ×@ÑîŽãì×@÷ba@a@
‫ﺑﺮﺻﻴﻔﺖ‬@‫ﻋﻠﻢ‬@@åÏë†îè×@a…åí‰bçN@ @
4âaŒnÛa@ @
@†í‰ìßåØía‰ìèÌß@åàèÐ×@@Ò…bçŠma@‫ﺑﺮﺻﻴﻔﺖ‬@‫ﻋﻠﻢ‬@@åË…
@åÌšÏ@ðb™bj@säØí…bväß@åÏë†îè×@a…åí‰bçN@ @
5@³íbzÌÏ@ @
@†í‰ìߏîŽîÛbãbÌß@åàèÐ×@Ò…bçŠm@a@‫ﺑﺮﺻﻴﻔﺖ‬@‫ﻋﻠﻢ‬@@æa…
@säØí…bväß@åÏë†îè×@a…@åÓ†äîm@÷ba@ðb™bjåí‰bçN@ @
6³ÈîjĐäÏ@ @
ìßëŠß@†í‰ìßåØ@åàèÐ×@Ò…bçŠm@a@‫ﺑﺮﺻﻴﻔﺖ‬@‫ﻋﻠﻢ‬@@bmŠ
@åÏë†îè×@a…@åÓ†äîm@÷ba@ðb™bj@säØí…bväßåí‰bç@@æa…éîÛìi@
ïçìnã쁅@ëbmaNåíõü@Ήëa@Íîjàîj¾@éîÛìi

38. M u k a S u r a t | 33
…‰†än@åËë†ãb×@ @…‰†än@æŠuýjàÏ@ @Ñçbm@ @æçbà×@ @…‰†än@ïbnŽíŠÏ@ @
3.3@@îÔîß@æa…@åØînÓìj¾@
÷ba@ÑîŽãì×@a@
Ši‫ﺻﻴﻔﺖ‬‫ﺣﻴﺎة‬
@ @
3.3.1åØËŠäß@…ì–Ôß@îÔîßa@
Ši‫ﺻﻴﻔﺖ‬@‫ﺣﻴﺎة‬@ @
3.3.2åØŽÜväß@@ïÜÔã@ÝîÛ…æa…@
@ïÜÔÇa@Ši‫ﺻﻴﻔﺖ‬‫ﺣﻴﺎة‬@ @
3.3.3åØníõbØËìiìèÌß@åŽ×@îÔîß
a@Ši‫ﺻﻴﻔﺖ‬@ñbîy@@a…
@åÏë†îè×åí‰bç@ @
3.3.4îŽîÛbãbÌß@òjÓbÇ@@Ö†îmîÔîß
a@Ši‫ﺻﻴﻔﺖ‬‫ﺣﻴﺎة‬
3.3.5åØînÓìj¾@Ší…@åäîÔî×@@ð
@a@Ò…bçŠm‫ﺑﺮﺻﻴﻔﺖ‬@‫ﺣﻴﺎة‬
åË…@Ûbväß@bèëaŠi
Íí@åÏë†îè×@‫د‬‫رﺿﺎ‬ðõa
1ìàÜÇ@ @@å×bmbrß@†í‰ìßÑîŽãì×@÷ba@a@‫ﺑﺮﺻﻴﻔﺖ‬@‫ﺣﻴﺎة‬N@ @
2ïÜàÇ@ @@åØŽÜväß@†í‰ìßÑîŽãì×@÷ba@a@‫ﺑﺮﺻﻴﻔﺖ‬@‫ﺣﻴﺎة‬N@ @
3åÜàÇ@ @
@åØŽÜväß@†í‰ìßÑîŽãì×@÷ba@a@‫ﺑﺮﺻﻴﻔﺖ‬@‫ﺣﻴﺎة‬@æa…@
åØîbØîÜÐÌß@sîäîÔîß@åŽ×@@åÏë†îè×@a…åí‰bçN@ @
4âaŒnÛa@ @
@†í‰ìßåØía‰ìèÌß@åàèÐ×@@Ò…bçŠma@‫ﺑﺮﺻﻴﻔﺖ‬@‫ﺣﻴﺎة‬@@åË…
@åÌšÏ@ðb™bj@säØí…bväß@åÏë†îè×@a…åí‰bç@N@ @
5@³íbzÌÏ@ @
@îŽîÛbãbÌß@†í‰ìßåàèÐ×@Ò…bçŠm@a@‫ﺑﺮﺻﻴﻔﺖ‬@‫ﺣﻴﺎة‬@@æa…
@åÏë†îè×@a…@åÓ†äîm@÷ba@ðb™bj@säØí…bväßåí‰bçN
6³ÈîjĐäÏ@ @
‰ìß@å؍ìßëŠß@†íåàèÐ×@Ò…bçŠm@a@‫ﺑﺮﺻﻴﻔﺖ‬@‫ﺣﻴﺎة‬@@bmŠ
@åÏë†îè×@a…@åÓ†äîm@÷ba@ðb™bj@säØí…bväßåí‰bç@@éîÛìi@æa…
ïçìnã쁅@ëbmaNåíõü@Ήëa@Íîjàîj¾@éîÛìi

39. M u k a S u r a t | 34
…‰†än@åËë†ãb×@ @…‰†än@æŠuýjàÏ@ @Ñçbm@ @æçbà×@ @…‰†än@ïbnŽíŠÏ@ @
3.4@@@ïàè¾@LîÔîß@@æa…
ÌßïbØîÜÐ@
÷ba@ÑîŽãì×@‫ﻧﺎم‬
‫اﻟﺼﺒﻮر‬ ‫اﷲ‬
3.4.1å×bmbrß@´mŠÌÏ@‰ìj–Ûa@ @
3.4.2å×bmbrß@îÛ…ïÜÔã@Ý@æa…@sîm‰a
3.4.3îŽîÛbãbÌß@åŽ×@îÔîß@‫ﻧﺎم‬
a‫اﻟﺼﺒﻮر‬@о@éîÛìi@ïçë‰bÌ
ïŽãõbß@åÓ†äîm@ @
3.4.4îŽîÛbãbÌß@åèîjÜ×@Ήëa@@Íí
•@ @
3.4.5å؍ìßëŠß@…ì–Ôß@îÔîß@‫ﻧﺎم‬
@a‫اﻟﺼﺒﻮر‬
3.4.6åØînÓìj¾@Íänã@ðŠí…@åäîÔî×@‫ﻧﺎم‬
a@‫اﻟﺼﺒﻮر‬aŠšŠi@åË…@
åÔíõbj×@a‰b׊Ï@å×ì×ýß
1ìàÜÇ@ @@å×bmbrß@†í‰ìßÑîŽãì×@÷ba@‫ﻧﺎم‬@a@‰ìj–ÛaN@ @
2ïÜàÇ@ @@åØŽÜväß@†í‰ìßÑîŽãì×@÷ba@‫ﻧﺎم‬@a@‰ìj–ÛaN@ @
3åÜàÇ@ @
@åØŽÜväß@†í‰ìßÑîŽãì×@÷ba@‫ﻧﺎم‬@a@‰ìj–Ûa@æa…@
åØîbØîÜÐÌß@sîäîÔîß@åŽ×@@åÏë†îè×@a…åí‰bçN@ @
4âaŒnÛa@ @
@†í‰ìßåØía‰ìèÌß@Ínäm@åàèÐ×@‫ﻧﺎم‬@a@j–Ûa‰ì@@säØí…bväß@åË…
@åÏë†îè×@a…@@åÌšÏ@ðb™bjåí‰bçN
5@³íbzÌÏ@ @
@îŽîÛbãbÌß@†í‰ìßåàèÐ×@Ínäm‫ﻧﺎم‬@a@‰ìj–Ûa@@säØí…bväß@æa…
@åÏë†îè×@a…@åÓ†äîm@÷ba@ðb™bjåí‰bçN
6³ÈîjĐäÏ@ @
@å؍ìßëŠß@†í‰ìßÍnäm@åàèÐ×@‫ﻧﺎم‬@a@‰ìj–Ûa@@säØí…bväß@bmŠ
@a…@åÓ†äîm@÷ba@ðb™bj@åÏë†îè×åí‰bç@ïçìnã쁅@éîÛìi@æa…
@ëbmaNåíõü@Ήëa@Íîjàîj¾@éîÛìi

40. M u k a S u r a t | 35
…‰†än@åËë†ãb×@ @…‰†än@æŠuýjàÏ@ @Ñçbm@ @æçbà×@ @…‰†än@ïbnŽíŠÏ@ @
3.5@ïàè¾@æa…@îÔîß@
÷ba@ ÑîŽãì×@‫اﷲ‬ ‫ﻧﺎم‬
‫اﳌﻨﺘﻘﻢ‬
3.5.1å×bmbrß@´mŠÌÏ@‫اﳌﻨﺘﻘﻢ‬@ @
3.5.2@@å×bmbrß@@ïÜÔã@ÝîÛ…æa…@sîm‰a
3.5.3îŽîÛbãbÌß@åŽ×@îÔîß@‫ﻧﺎم‬
a‫اﳌﻨﺘﻘﻢ‬@о@éîÛìi@ïçë‰bÌ
õbß@åÓ†äîmïŽã@ @
3.5.4îŽîÛbãbÌß@åèîjÜ×@Ήëa@@Íí
òiìmŠi@ @
3.5.5å؍ìßëŠß@…ì–Ôß@îÔîß@‫ﻧﺎم‬
@a‫اﳌﻨﺘﻘﻢ‬@ @
3.5.6@@åØînÓìj¾@Ínäm@ðŠí…@åäîÔî×@
‫ﻧﺎم‬a@‫اﳌﻨﺘﻘﻢ‬aŠšŠi@åË…@
òiìmŠi@ @
1ìàÜÇ@ @@å×bmbrß@†í‰ìßÑîŽãì×@÷ba@‫ﻧﺎم‬@a@‫اﳌﻨﺘﻘﻢ‬N@ @
2ïÜàÇ@ @@åØŽÜväß@†í‰ìßÑîŽãì×@÷ba@‫ﻧﺎم‬@a@‫اﳌﻨﺘﻘﻢ‬N@ @
3åÜàÇ@ @
@åØŽÜväß@†í‰ìßÑîŽãì×@÷ba@‫ﻧﺎم‬@a@‫اﳌﻨﺘﻘﻢ‬@æa…@
åØîbØîÜÐÌß@sîäîÔîß@åŽ×@@åÏë†îè×@a…åí‰bçN@ @
4âaŒnÛa@ @
@†í‰ìßåØía‰ìèÌß@åàèÐ×@Ínäm‫ﻧﺎم‬@a@‫اﳌﻨﺘﻘﻢ‬@Øí…bväß@åË…@sä
@åÌšÏ@ðb™bj@åÏë†îè×@a…åí‰bç@N
5@³íbzÌÏ@ @
@îŽîÛbãbÌß@†í‰ìßåàèÐ×@Ínäm‫ﻧ‬‫ﺎم‬@a@‫اﳌﻨﺘﻘﻢ‬@@säØí…bväß@æa…
@åÏë†îè×@a…@åÓ†äîm@÷ba@ðb™bjåí‰bçN@ @
6³ÈîjĐäÏ@ @
@å؍ìßëŠß@†í‰ìßÍnäm@åàèÐ×@‫ﻧﺎم‬@a@‫اﳌﻨﺘﻘﻢ‬@@säØí…bväß@bmŠ
@åÏë†îè×@a…@åÓ†äîm@÷ba@ðb™bjåí‰bç@ïçìnã쁅@éîÛìi@æa…
@ëbmaNåíõü@Ήëa@Íîjàîj¾@éîÛìi
@ @

41. M u k a S u r a t | 36
…‰†än@åËë†ãb×@ @…‰†än@æŠuýjàÏ@ @Ñçbm@ @æçbà×@ @…‰†än@ïbnŽíŠÏ@ @
3.6@@ïàè¾@æa…@@@îÔîß
×÷ba@ÑîŽãì@
Ýî‚×@bë…@@æa…
ŠŽi@bë…@ @
3.6.1@@å×bmbrß@´mŠÌÏ@Ýî‚×@bë…@
æa…@ŠŽi@bë…
3.6.2å×bmbrß@@ïÜÔã@ÝîÛ…æa…@sîm‰a@ @
3.6.3ŽÜväßåØ@êìnãì٢@æa…@
äŽÛbis@@å׊a…Ši‫ﺳﻮﻣﱪ‬
‫ع‬‫ﺷﺮ‬ ‫ﺣﻜﻮم‬@ @
3.6.4ßåØía‰ìèÌ@ëõbväß@a‰b@ïç
Ýî‚×@bë…@@æa…ŠŽi@bë…@ @
3.6.5@@îŽîÛbãbÌß@‫ﻓﺎ‬ê†íõ@‰ëa@Íí@Î
ëõbväß@ïçÝî‚×@bë…@@æa…
ŠŽi@bë…@ @
3.6.6@@Ši@åØÔqbiŠÐ¾‫اﺳﺘﻐﻔﺎر‬@@æa…
òiìmŠi@ @
1ìàÜÇ@ @@å×bmbrß@†í‰ìßÑîŽãì×@@÷ba@æa…@Ýî‚×@bë…bë…@ŠŽiN@ @
2ïÜàÇ@ @@åØŽÜväß@†í‰ìßÑîŽãì×@÷ba@@æa…@Ýî‚×@bë…ŠŽi@bë…N@ @
3åÜàÇ@ @
@†í‰ìßåØŽÜväß@ÑîŽãì×@÷ba@@æa…@Ýî‚×@bë…@ŠŽi@bë…
bmŠ@ëõbväßsîç@@åÏë†îè×@a…åí‰bçN@ @
4âaŒnÛa@ @
†í‰ìß@åØía‰ìèÌß@ÑîŽãì×@÷ba@@æa…@Ýî‚×@bë…@ŠŽi@bë…
@bmŠ@êìšË썊i–@êìšËì@ëõbväßsîç@@åÏë†îè×@a…åí‰bçN@ @
5³íbzÌÏ@ @
†í‰ìß@îŽîÛbãbÌß@ÑîŽãì×@÷ba@@æa…@Ýî‚×@bë…@ŠŽi@bë…
@êìšË썊i@bmŠ–@@êìšËì@æa…òßbÔna@ëõbväßsîç@@a…
@åÏë†îè×åí‰bçN@ @
6³ÈîjĐäÏ@ @
@å؍ìßëŠß@†í‰ìßÑîŽãì×@÷ba@@ŠŽi@bë…@æa…@Ýî‚×@bë…
@åÏë†îè×@a…@åÓ†äîm@÷ba@ðb™bj@säØí…bväß@bmŠåí‰bç@@æa…
ïçìnã쁅@éîÛìi@ëbmaNåíõü@Ήëa@Íîjàîj¾@éîÛìi@ @

42. M u k a S u r a t | 37
…‰†än@åËë†ãb×@ @…‰†än@æŠuýjàÏ@ @Ñçbm@ @æçbà×@ @…‰†än@ïbnŽíŠÏ@ @
@.4ñ…bjÇ@ @
4.1@åØÜàÈÌß@æa…@ïàè¾
÷ba@ÑîŽãì×@áàîm@ @
@@@@@@@ @
@@@@@@@ @
4.1.1@å×bmbrß@´mŠÌÏáàîm@@
4.1.2@åØËŠäßkjR@@Íí
áàîm@å؍ë‰bèÌß
4.1.3ŽÜväßåØ@@ æì×ë‰@ æa…@òä
áàîm@ @
4.1.4ßía‰ìèÌåØ@Š‘R@áàîm@ @
4.1.5¾î‚äíŠÐåØ@@a‰b׊ÏR@@Íí
áàîm@@åØÜĐj¾@@
4.1.6ïüìàî@áàîmŠi@a‰b@@åË…
Þìni
4.1.7bã‰ìÐ@åË…@áàîm@å×bãbŽÔÜß
1ìàÜÇ@ @brß@†í‰ìß@å×bmÑîŽãì×@@÷baáàîmN@ @
2ïÜàÇ@ @
@†í‰ìßåØŽÜväß@ÑîŽãì×@@÷baáàîm@åØØîn׊о@æa…@@a‰b
áàîm@Þìni@åË…N@ @
3åÜàÇ@ @
@†í‰ìßåØŽÜväß@ÑîŽãì×@@÷baáàîm@æa…@åØîbØîÜÐÌß@@a‰b
áàîm@@åÏë†îè×@a…@Þìni@åË…åí‰bçN
4âaŒnÛa@ @
@†í‰ìßßía‰ìèÌåØ@ÑîŽãì×@@÷baáàîm@æa…@a‰b@åØÜàÈÌß@áàîm@
@bã‰ìÐ@a‰b‚@åÏë†îè×@a…åí‰bçN@ @
5@³íbzÌÏ@ @
@†í‰ìßߏîŽîÛbãbÌ@ÑîŽãì×@@÷baáàîm@@a‰b@åØÜàÈÌß@æa…áàîm@
@åÏë†îè×@a…@òßbÔna@bmŠ@bã‰ìÐ@a‰b‚åí‰bçN
6³ÈîjĐäÏ
@†í‰ìßߍìßëŠåØ@ÑîŽãì×@@÷baáàîm@æa…@@a‰b@åØÜàÈÌß
áàîm@@åÏë†îè×@a…@òßbÔna@a‰b‚í‰bçå@ïçìnã쁅@éîÛìi@bmŠ
åíõü@Ήëa@Íîjàîj¾@éîÛìi@ëbmaN

43. M u k a S u r a t | 38
…‰†än@åËë†ãb×@ @…‰†än@æŠuýjàÏ@ @Ñçbm@ @æçbà×@ @…‰†än@ïbnŽíŠÏ@ @
4.2@ïàè¾@åØÜàÈÌß@æa…@
÷ba@ÑîŽãì×@@òä
‫اﺑﻌﺎض‬@@pb÷îç@òä@æa…
@ñý•@a…@ @
4.2.1@@å×bmbrß@@òä@´mŠÌÏ‫اﺑﻌﺎض‬@@æa…
pb÷îç@òä@@
4.2.2@@ߍìßëŠåØ@a‰b׊Ï٢@@òä
‫اﺑﻌﺎض‬‫دان‬pb÷îç@òä
4.2.3åØŽÜväß@@ïbØîÜйa
@åØÜšÌîäß@òä‫اﺑﻌﺎض‬@ @
4.2.4@@@a…@òä@åÜàÇ@å×ì×ýß
ñý•
1ìàÜÇ@ @@å×bmbrß@†í‰ìßÑîŽãì×@@òä@÷ba‫اﺑﻌﺎض‬@pb÷îç@òä@æa…N@ @
2ïÜàÇ@ @
@†í‰ìßåØŽÜväß@@æa…åØØîn׊о@ÑîŽãì×@@÷ba@òä‫اﺑﻌﺎض‬@
pb÷îç@òä@æa…N@ @
3åÜàÇ@ @
@†í‰ìßåØŽÜväß@æa…@åØîbØîÜÐÌß@ÑîŽãì×@@÷ba@òä‫اﺑﻌﺎض‬@
pb÷îç@òä@æa…@Ë…NÞìni@å@ @
4âaŒnÛa@ @
@†í‰ìßßía‰ìèÌåØ@æa…@åØîbØîÜÐÌß@ÑîŽãì×@÷ba@@òä‫اﺑﻌﺎض‬@
pb÷îç@òä@æa…@Nbã‰ìÐ@åË…@ @
5@³íbzÌÏ@ @
@†í‰ìßߏîŽîÛbãbÌ@@å×ì×ýß@æa…ÑîŽãì×@@÷ba@òä‫اﺑﻌﺎض‬@
pb÷îç@òä@æa…@@åË…@bã‰ìÐ@a‰b‚å×bßbmëbÌß@@åÌînäÐ×
Nsä×ì×ýß@ @
6
@ @
³ÈîjĐäÏ@ @
@†í‰ìßß؍ìßëŠå@@å×ì×ýß@æa…ÑîŽãì×@@÷ba@òä‫اﺑﻌﺎض‬@
pb÷îç@òä@æa…@@åË…@bã‰ìÐ@a‰b‚å×bßbmëbÌß@@åÌînäÐ×
ïçìnã쁅@éîÛìi@bmŠ@sä×ì×ýßNåíõü@Ήëa@Íîjàîj¾@éîÛìi@ëbma

44. M u k a S u r a t | 39
…‰†än@åËë†ãb×@ @…‰†än@æŠuýjàÏ@ @Ñçbm@ @æçbà×@ @…‰†än@ïbnŽíŠÏ@ @
4.3ïàè¾@@åØÜàÈÌß@æa…
÷ba@ÑîŽãì×@‡aæa@ @
4.3.1@å×bmbrß@´mŠÌÏæa‡a@ @
4.3.2¾ÅÐÛ@ÅÐzÌß@æa…@„bja‡a@æ
aìu@bmŠsi@@
4.3.3å×ì×ýßïüìàî
åØËëõýßa‡a@æ@u@bmŠsiaì
4.3.4@@åØía‰ìèÌßïŽËìÏæa‡a
4.3.5¾î‚äíŠÐåØ@@÷b@LâìÜj@l…a
Ð܍@æa…@æa‡a
4.3.6ß@ߊzÌß@æa…@ïmbîzÌæa‡a
1ìàÜÇ@ @@å×bmbrß@†í‰ìßÑîŽãì×@@÷baNæa‡a@ @
2ïÜàÇ@ @@†í‰ìßåØŽÜväß@åØØîn׊о@æa…@ÑîŽãì×@÷baæa‡aN@ @
3åÜàÇ@ @
@†í‰ìßåØŽÜväß@æa…@åØîbØîÜÐÌß@ÑîŽãì×@@÷ba@æa‡a@åË…
@åÏë†îè×@a…@Þìniåí‰bçN@ @
4âaŒnÛa@ @
@†í‰ìßßía‰ìèÌåØ@æa…@@åØÜàÈÌßÑîŽãì×@@÷ba@æa‡a@a‰b‚
@åÏë†îè×@a…@@bã‰ìÐåí‰bçN@ @
5@³íbzÌÏ@ @
@†í‰ìßߏîŽîÛbãbÌ@åØÜàÈÌß@æa…@ÑîŽãì×@÷ba@@æa‡a@a‰b‚
mŠ@bã‰ìÐ@åÏë†îè×@a…@òßbÔna@båí‰bçN@ @
6³ÈîjĐäÏ@ @
@†í‰ìßßæa…@å؍ìßëŠ@åØÜàÈÌß@ÑîŽãì×@÷ba@æa‡a@@a‰b‚
@åÏë†îè×@a…@òßbÔnaåí‰bç@ïçìnã쁅@éîÛìi@bmŠ@éîÛìi@ëbma
Nåíõü@Ήëa@Íîjàîj¾

45. M u k a S u r a t | 40
…‰†än@åËë†ãb×@ @…‰†än@æŠuýjàÏ@ @Ñçbm@ @æçbà×@ @…‰†än@ïbnŽíŠÏ@ @
4.4ïàè¾@@åØÜàÈÌß@æa…
÷ba@ÑîŽãì×@òßbÓa@ @
4.4.1@å×bmbrßòßbÓa@´mŠÌÏ@ @
4.4.2¾@„bj@ÅÐÛ@ÅÐzÌß@æa…òßbÓa@
siaìu@bmŠ@@
4.4.3å×ì×ýßïüìàîßåØÄÐÜ@
òßbÓa@siaìu@bmŠ
4.4.4åØía‰ìèÌß@@l…a@÷b@LâìÜj
Ð܍@æa…@òßbÓa@@
4.4.5ñý•@åØíbãìäß@aŠšŠi@
1ìàÜÇ@ @@å×bmbrß@†í‰ìßÑîŽãì×@@÷baòßbÓaN@ @
2ïÜàÇ@ @@†í‰ìßåØŽÜväß@åØØîn׊о@æa…@ÑîŽãì×@÷baòßbÓaN@ @
3åÜàÇ@ @
@†í‰ìßåØŽÜväß@æa…@åØîbØîÜÐÌß@ÑîŽãì×@÷ba@òßbÓa@@åË…
@åÏë†îè×@a…@Þìniåí‰bçN@ @
4âaŒnÛa@ @
@†í‰ìßßía‰ìèÌåØ@æa…@åØÜàÈÌß@ÑîŽãì×@÷ba@@a‰b‚@òßbÓa
@åÏë†îè×@a…@@bã‰ìÐåí‰bçN@ @
5@³íbzÌÏ@ @
@†í‰ìßߏîŽîÛbãbÌ@@åØÜàÈÌß@æa…ÑîŽãì×@@÷baòßbÓa@@a‰b‚
bmŠ@bã‰ìÐ@@åÏë†îè×@a…@òßbÔnaåí‰bçN@ @
6³ÈîjĐäÏ@ @
@†í‰ìßßæa…@å؍ìßëŠ@òßbÓa@åØÜàÈÌß@siaìu@bmŠ@@a‰b‚
@åÏë†îè×@a…@òßbÔnaåí‰bç@ïçìnã쁅@éîÛìi@bmŠ@éîÛìi@ëbma
Nåíõü@Ήëa@Íîjàîj¾

46. M u k a S u r a t | 41
…‰†än@åËë†ãb×@ @…‰†än@æŠuýjàÏ@ @Ñçbm@ @æçbà×@ @…‰†än@ïbnŽíŠÏ@ @
4.5ïàè¾@@åØÜàÈÌß@æa…
÷ba@ÑîŽãì×@@ñý•
òÇbºŠi
4.5.1@å×bmbrß@òÇbºŠi@ñý•@ïm‰a
…@æasßìØy@@
4.5.2åØËŠäß@@åèîjÜ×òÇbºŠi@ñý•@ @
4.5.3åØîbØîÜÐÌß@@ÅÐÛ@òîã@ñý•
@æa…@âbßa@ðb™bj@òÇbºŠi
âìßdß@@
4.5.4ߎÜvä@åØ@|•@Š‘@ñý•
òÇbºŠi@ @
4.5.5å×ì×ýßïüìàî@
@a…@âìßdß@åÓë…ë†×@ñý•
òÇbºŠi@@
4.5.6ßía‰ìèÌåØ@@âìßdß@´mŠÌÏ
ÕÏaìß@ÖìjŽß@âìßdß@æa…@ @
4.5.7a@å×ì×ýß@éßbÔn@ñý•
òÇbºŠi
1ìàÜÇ@ @@å×bmbrß@†í‰ìß@´mŠÌÏÑîŽãì×@@÷baNòÇbºŠi@ñý•@ @
2ïÜàÇ@ @
@†í‰ìßåØŽÜväß@åØØîn׊о@æa…@ÑîŽãì×@@÷ba@ñý•
òÇbºŠiN@ @
3åÜàÇ@ @
@†í‰ìßåØŽÜväß@æa…@åØîbØîÜÐÌß@ÑîŽãì×@@÷ba@ñý•
òÇbºŠi@@åÏë†îè×@a…@Þìni@åË…åí‰bçN@ @
4âaŒnÛa@ @
‰ìß@†íßía‰ìèÌåØ@æa…@@åØÜàÈÌßÑîŽãì×@@÷ba@òÇbºŠi@ñý•
@åÏë†îè×@a…@@bã‰ìÐ@a‰b‚åí‰bçN@ @
5@³íbzÌÏ@ @
@†í‰ìßߏîŽîÛbãbÌ@@åØÜàÈÌß@æa…ÑîŽãì×@@÷ba@òÇbºŠi@ñý•
@åÏë†îè×@a…@òßbÔna@bmŠ@bã‰ìÐ@a‰b‚åí‰bçN@ @
6³ÈîjĐäÏ@ @
@†í‰ìßßæa…@å؍ìßëŠ@@åØÜàÈÌßÑîŽãì×@@÷baý•@òÇbºŠi@ñ
@åÏë†îè×@a…@òßbÔna@a‰b‚åí‰bç@ïçìnã쁅@éîÛìi@bmŠ@ëbma
Nåíõü@Ήëa@Íîjàîj¾@éîÛìi

47. M u k a S u r a t | 42
…‰†än@åËë†ãb×@ @…‰†än@æŠuýjàÏ@ @Ñçbm@ @æçbà×@ @…‰†än@ïbnŽíŠÏ@ @
4.6ïàè¾@@åØÜàÈÌß@æa…
÷ba@ÑîŽãì×@@ñý•
òȺ@ @
4.6.1@å×bmbrß@âìØy@æa…@´mŠÌÏ
òȺ@ñý•@ @
4.6.2ßåØËŠä@@ïÜÔã@ÝîÛ…@kuaë
sîm‰a@æa…@òȺ@ñý•@@
4.6.3ߎÜväåØ@@kuaë@Š‘•@ñý
òȺ@ @
4.6.4ßía‰ìèÌåØ@@|•@Š‘@ñý•
òȺ@@
4.6.5åØîbØîÜÐÌß@ÅÐÛ@@òîã@ñý•
òȺ@@ @
4.6.6ߏîŽîÛbãbÌ@åÜàÇ@@âìÜj@òä
òȺ@ñý•@ @
4.6.7ßa‰b׊Ï@ŽÐÜäÌ٢@Ήü…@Íí@
Ùîn×@ŠË†äß@‫ﺧﻄﺒﺔ‬@ @
4.6.8¾î‚äíŠÐåØ@@éàØyòȺ@ñý•@ @
4.6.9@ñý•@åØíbãìäß@éßbÔnaòȺ
1ìàÜÇ@ @brß@†í‰ìß@å×bmÑîŽãì×@@÷baNòȺ@ñý•@ @
2ïÜàÇ@ @@†í‰ìßåØŽÜväß@åØØîn׊о@æa…@ÑîŽãì×@@÷baòȺ@ñý•N@ @
3åÜàÇ@ @
@†í‰ìßåØŽÜväß@æa…@åØîbØîÜÐÌß@ÑîŽãì×@@÷ba@òȺ@ñý•
@åÏë†îè×@a…@Þìni@åË…åí‰bçN@ @
4âaŒnÛa@ @
@†í‰ìßßía‰ìèÌåØ@æa…@@åØÜàÈÌßÑîŽãì×@@÷baòȺ@ñý•@
bã‰ìÐ@a‰b‚@@@åÏë†îè×@a…åí‰bçN
5³íbzÌÏ@ @
@†í‰ìßߏîŽîÛbãbÌ@@åØÜàÈÌß@æa…ÑîŽãì×@@÷baòȺ@ñý•@
@åÏë†îè×@a…@òßbÔna@bmŠ@bã‰ìÐ@a‰b‚åí‰bçN
6³ÈîjĐäÏ@ @
@†í‰ìßßæa…@å؍ìßëŠ@@åØÜàÈÌßÑîŽãì×@@÷ba@òȺ@ñý•
@åÏë†îè×@a…@òßbÔna@a‰b‚åí‰bç@ïçìnã쁅@éîÛìi@bmŠ@ëbma
ìiNåíõü@Ήëa@Íîjàîj¾@éîÛ

48. M u k a S u r a t | 43
…‰†än@åËë†ãb×@ @…‰†än@æŠuýjàÏ@ @Ñçbm@ @æçbà×@ @…‰†än@ïbnŽíŠÏ@ @
5.ê@ @
5.1@ÝîjàÌß@Lïàè¾
nÇa‰bj@@æa…
@åÓ†äîm@ïçìnãì‚äß
a@Þ썉@ω…@†
@åÓìnäjàÏ@aìînŽíŠÏ
@a‰bšãòäí†ß@ @
5.1.1@òäí†ß@Í×ýi@Šmü@å×bmbrß@@
5.1.2@@ŽÜväß@åØŠÏaãðìjäÛa@†vŽß@å@ @
5.1.3ßía‰ìèÌåØ@‰a…ëbŠÏæõa@
‰b–ãa@æa…@åíŠubèß
5.1.4@@íŠÐ¾î‚äåØ@ïŽía٢@á™bîÏ@
òäí†ß@ @
5.1.5@@îŽîÛbãbÌß@@†Ï‰…@‰bjnÇa
òäí†ß@a‰bšã@åÓìnäjàÏ@aìînŽíŠÏ@ @
5.1.6@Ò…bçŠm@æõbnäî‚×@åØînÓìj¾
Þ썉@‫اﷲ‬@@@ðõìÛýß@åËìiìç
ß@âbŽ@ÕíõbiïŽãõb@ @
1ìàÜÇ@ @@å×bmbrß@†í‰ìß@aìînŽíŠÏNòäí†ß@a‰bšã@åÓìnäjàÏ@ @
2ïÜàÇ@ @aìînŽíŠÏ@åØŽÜväß@†í‰ìß@@åÓìnäjàÏNòäí†ß@a‰bšã@ @
3åÜàÇ@ @
@åØŽÜväß@†í‰ìß@aìînŽíŠÏ@æa…@òäí†ß@a‰bšã@åÓìnäjàÏ
åØîbØîÜÐÌß@@åÏë†îè×@a…@t‰bjnÇaåí‰bçN@ @
4âaŒnÛa
@†í‰ìßßía‰ìèÌåØ@@aìînŽíŠÏ@æa…@òäí†ß@a‰bšã@åÓìnäjàÏ
åØîbØîÜÐÌß@@åÏë†îè×@a…@t‰bjnÇaåí‰bç@@êìšË썊i@a‰b‚–@
NêìšËì
5³íbzÌÏ@ @
@†í‰ìß@îŽîÛbãbÌß@aìînŽíŠÏ@æa…@òäí†ß@a‰bšã@åÓìnäjàÏ
åØîbØîÜÐÌß@@åÏë†îè×@a…@t‰bjnÇaåí‰bç@NòßbÔna@a‰b‚
6³ÈîjĐäÏ@ @
@å؍ìßëŠß@†í‰ìß@aìînŽíŠÏ@æa…@òäí†ß@a‰bšã@åÓìnäjàÏ
åØîbØîÜÐÌß@@åÏë†îè×@a…@t‰bjnÇaåí‰bç@@æa…@òßbÔna@a‰b‚
ïçìnã쁅@éîÛìiëa@Íîjàîj¾@éîÛìi@ëbmaNåíõü@Ή@ @

49. M u k a S u r a t | 44
…‰†än@åËë†ãb×@ @…‰†än@æŠuýjàÏ@ @Ñçbm@ @æçbà×@ @…‰†än@ïbnŽíŠÏ@ @
5.2@ÝîjàÌß@Lïàè¾
nÇa‰bj@@æa…
ïçìnãì‚äß@@åäîÐàîÐ×
@a@Þ썉@…@a‰bšã
òäí†ß
5.2.1@@@åØŽÜväßåäîÐàîÐ×@@Þ썉
@a@âýg@Ήëa@Ò…bçŠm
5.2.2@@ía‰ìèÌß@åØåäîÐàîÐ×@@Þ썉
@a@@åËìÛì™@Ò…bçŠm
âýg@å×ìi@ @
5.2.3@@îŽîÛbãbÌß@†Ï‰…@‰bjnÇa@Öìnäi@
åäîÐàîÐ×@a@Þ썉@@ @
5.2.4@@@Ò…bçŠm@æõbnäî‚×@åØînÓìj¾
Þ썉@‫اﷲ‬@@åË…@
ïçìnãì‚äß@åäîÐàîÐ×@@Þ썉
@a@åÏë†îè×@a…@åí‰bç
1ìàÜÇ@ @@å×bmbrß@†í‰ìßÖìnäi@@a@Þ썉@åäîÐàîÐ×@æa…@‰bjnÇa@Nt†Ï‰…@ @
2ïÜàÇ@ @
åØŽÜväß@†í‰ìß@Öìnäi@@a@Þ썉@åäîÐàîÐ×@æa…@‰bjnÇa@
t†Ï‰…N@ @
3åÜàÇ@ @
@†í‰ìßäßåØŽÜv@Öìnäi@@a@Þ썉@åäîÐàîÐ×@òäí†ß@a‰bšã…@
@æa…åØîbØîÜÐÌß@t‰bjnÇa@@åÏë†îè×@a…åí‰bçN@ @
4âaŒnÛa@ @
@åØía‰ìèÌß@†í‰ìßÖìnäi@@a@Þ썉@åäîÐàîÐ×@@òäí†ß@a‰bšã…
@æa…åØîbØîÜÐÌß@@åÏë†îè×@a…@t‰bjnÇaåí‰bç@@a‰b‚
@êìšË썊i–@NêìšËì@ @
5³íbzÌÏ@ @
@îŽîÛbãbÌß@†í‰ìßÖìnäi@@a@Þ썉@åäîÐàîÐ×@@òäí†ß@a‰bšã…
@æa…åØîbØîÜÐÌß@@åÏë†îè×@a…@t‰bjnÇaåí‰bç@NòßbÔna@a‰b‚
6³ÈîjĐäÏ@ @
@å؍ìßëŠß@†í‰ìßÖìnäi@@a@Þ썉@åäîÐàîÐ×@@òäí†ß@a‰bšã…
@æa…åØîbØîÜÐÌß@@åÏë†îè×@a…@t‰bjnÇaåí‰bç@@òßbÔna@a‰b‚
ïçìnã쁅@éîÛìi@æa…¾@éîÛìi@ëbmaNåíõü@Ήëa@Íîjàîj@ @

50. M u k a S u r a t | 45
…‰†än@åËë†ãb×@ @…‰†än@æŠuýjàÏ@ @Ñçbm@ @æçbà×@ @…‰†än@ïbnŽíŠÏ@ @
6.l…a
6.1æa…@ïàè¾@
ÈÌßåØÜà@@ÑîŽãì×
÷ba@@l…aîÜ©@a…@ @
6.1.1@ߎÜväåØ@l…a@îÜ©@a…@ @
6.1.2@ßía‰ìèÌåØ@ð٢@îÜ©@@Íí
ÊŠ‘@âìØy@Ðäß@ @
6.1.3@îŽîÛbãbÌß@Ši@åèîjÜ×@l…a
îÜ©@a…@ @
6.1.4@@îŽîÛbãbÌß@òjÓbÇ@åØíbibÌß@
@l…aîÜ©@a…
6.1.5ßÈÌl…a@åØÜà@îÜ©@a…
1ìàÜÇ@ @@a…@l…a@å×bmbrß@†í‰ìߏîÜ©N@ @
2ïÜàÇ@ @ß@a…@l…a@åØØîn׊о@æa…@åØŽÜväß@†íŠîÜ©N@ @
3åÜàÇ@ @@æa…@åØŽÜväß@†í‰ìßåØîbØîÜÐÌß@@a…@l…aîÜ©@NÞìni@åË…@ @
4âaŒnÛa@ @
@†í‰ìßåØía‰ìèÌß@@l…a@åØÜàÈÌß@æa…@a…îÜ©@@a‰b‚
@êìšË썊i–@êìšËì@@åÏë†îè×@a…åí‰bçN@ @
5³íbzÌÏ@ @
@†í‰ìßæa…@îŽîÛbãbÌß@åØÜàÈÌß@l…a@@a…îÜ©@@a‰b‚
@åË…@òßbÔnaå×bßbmëbÌß@Nsä×ì×ýß@åÌînäÐ×@ @
6³ÈîjĐäÏ@ @
†í‰ìß@æa…@å؍ìßëŠß@@åØÜàÈÌßl…a@a…@îÜ©@@òßbÔna@a‰b‚
@åË…å×bßbmëbÌß@a@ïçìnã쁅@éîÛìi@bmŠ@sä×ì×ýß@åÌînäÐ×@ëbm
Ûìi@Nåíõü@Ήëa@Íîjàîj¾@éî

51. M u k a S u r a t | 46
…‰†än@åËë†ãb×@ @…‰†än@æŠuýjàÏ@ @Ñçbm@ @æçbà×@ @…‰†än@ïbnŽíŠÏ@ @
6.2ïàè¾@æa…@
ÈÌßåØÜà@
÷ba@ÑîŽãì×@
l…a@@ÞaìuŠi
ïÜi@ @
6.2.1ߎÜväåØ@l…a@@ÞaìuŠi@a…
ïÜi@ @
6.2.2ßía‰ìèÌåØ@ð٢@ïÜi@Þaìu@
@ÍíÊŠ‘@âìØy@Ðäß@ @
6.2.3îŽîÛbãbÌß@Ši@åèîjÜ×l…a@
@Ùîn×ïÜi@ÞaìuŠi@ @
6.2.4îŽîÛbãbÌß@òjÓbÇ@åØíbibÌß@
l…a@ïÜi@ÞaìuŠi@ @
6.2.5ÈÌßåØÜà@Ùîn×@l…a@@ÞaìuŠi
ïÜi@ @
1ìàÜÇ@ @å×bmbrß@†í‰ìß@÷ba@ÑîŽãì×@@l…aïÜi@ÞaìuŠiN@ @
2ïÜàÇ@ @åØØîn׊о@æa…@åØŽÜväß@†í‰ìß@÷ba@ÑîŽãì×@@l…a@ÞaìuŠi
ïÜiN
3åÜàÇ@ @
@æa…@åØŽÜväß@†í‰ìßåØîbØîÜÐÌß@÷ba@ÑîŽãì×@@l…a
ïÜi@ÞaìuŠi@NÞìni@åË…@ @
4âaŒnÛa@ @
@ @
@†í‰ìßía‰ìèÌßåØ@@åØÜàÈÌß@æa…÷ba@ÑîŽãì×@@l…a@ÞaìuŠi
ïÜi@êìšË썊i@a‰b‚@M@@åÏë†îè×@a…@êìšËìåí‰bçN@ @
@ @
5@³íbzÌÏ@ @
@†í‰ìßæa…@îŽîÛbãbÌß@åØÜàÈÌß@÷ba@ÑîŽãì×@@l…a@ÞaìuŠi
ïÜi@@åË…@òßbÔna@a‰b‚å×bßbmëbÌß@Nsä×ì×ýß@åÌînäÐ×@ @
6
@ @
³ÈîjĐäÏ@ @
†í‰ìß@æa…@å؍ìßëŠß@åØÜàÈÌß@a@ÑîŽãì×÷b@@l…a@ÞaìuŠi
ïÜi@@åË…@òßbÔna@a‰b‚å×bßbmëbÌß@@bmŠ@sä×ì×ýß@åÌînäÐ×
@ïçìnã쁅@éîÛìiNåíõü@Ήëa@Íîjàîj¾@éîÛìi@ëbma

52. M u k a S u r a t | 47
…‰†än@åËë†ãb×@ @…‰†än@æŠuýjàÏ@ @Ñçbm@ @æçbà×@ @…‰†än@ïbnŽíŠÏ@ @
6.3ïàè¾@æa…@
ÈÌßåØÜà@@ÑîŽãì×
÷ba@l…a@‫ﻳﺎﺿﺔ‬‫ﺮ‬‫ﺑ‬@ @
6.3.1ŽÜväß@åØl…a@@a…‫ﻳﺎﺿﺔ‬‫ﺮ‬‫ﺑ‬@ @
6.3.2îŽîÛbãbÌß@@åèîjÜ×l…a@
‫ﻳﺎﺿﺔ‬‫ﺮ‬‫ﺑ‬@ @
6.3.3îŽîÛbãbÌß@òjÓbÇ@åØíbibÌß@
l…a‫ﻳﺎﺿﺔ‬‫ﺮ‬‫ﺑ‬@ @
6.3.4ÈÌßåØÜà@@l…a‫ﻳﺎﺿﺔ‬‫ﺮ‬‫ﺑ‬
1ìàÜÇ@ @å×bmbrß@†í‰ìß@÷ba@ÑîŽãì×@@l…a‫ﻳﺎﺿﺔ‬‫ﺮ‬‫ﺑ‬N@ @
2ïÜàÇ@ @åØØîn׊о@æa…@åØŽÜväß@†í‰ìß@÷ba@ÑîŽãì×@@l…a‫ﻳﺎﺿﺔ‬‫ﺮ‬‫ﺑ‬N
3åÜàÇ@ @
@æa…@åØŽÜväß@†í‰ìßåØîbØîÜÐÌß@÷ba@ÑîŽãì×@@l…a‫ﻳﺎﺿﺔ‬‫ﺮ‬‫ﺑ‬@
NÞìni@åË…@ @
4âaŒnÛa@ @
@†í‰ìßåØía‰ìèÌß@…@åØÜàÈÌß@æa÷ba@ÑîŽãì×@@l…a‫ﻳﺎﺿﺔ‬‫ﺮ‬‫ﺑ‬@
êìšË썊i@a‰b‚M@@åÏë†îè×@a…@êìšËìåí‰bçN@ @
5@³íbzÌÏ@ @
@†í‰ìßæa…@îŽîÛbãbÌß@åØÜàÈÌß@÷ba@ÑîŽãì×@@l…a‫ﻳﺎﺿﺔ‬‫ﺮ‬‫ﺑ‬@
@åË…@òßbÔna@a‰b‚å×bßbmëbÌß@Nsä×ì×ýß@åÌînäÐ×@ @
6³ÈîjĐäÏ@ @
†í‰ìß@æa…@å؍ìßëŠß@åØÜàÈÌß@÷ba@ÑîŽãì×@@l…a‫ﻳﺎﺿﺔ‬‫ﺮ‬‫ﺑ‬@
‚@åË…@òßbÔna@a‰bå×bßbmëbÌß@@éîÛìi@bmŠ@sä×ì×ýß@åÌînäÐ×
@Nåíõü@Ήëa@Íîjàîj¾@éîÛìi@ëbma@ïçìnã쁅@ @

53. M u k a S u r a t | 48
…‰†än@åËë†ãb×@ @…‰†än@æŠuýjàÏ@ @Ñçbm@ @æçbà×@ @…‰†än@ïbnŽíŠÏ@ @
6.4ïàè¾@æa…@
ÈÌßåØÜà@@ÑîŽãì×
÷ba@l…a@
ç‰bíŒäßï@‹bäuê@@æa…
‰ìjÓ
6.4.1ߎÜväåØ@l…a@ç‰bíŒäßï@
‹bäuê@‰ìjÓ@æa…@ @
6.4.2@@ßía‰ìèÌåØ‫ﺣﻜﻤﻪ‬@ç‰bíŒäßï@
‹bäuê@‰ìjÓ@æa…@ @
6.4.3îŽîÛbãbÌß@@åˉüÙîn×@
ç‰bíŒäßï@‹bäuê@‰ìjÓ@æa…@ @
6.4.4îŽîÛbãbÌß@@òjÓbÇåØíbibÌß@
l…a@ç‰bíŒäßï@‹bäuê@‰ìjÓ@æa…@ @
6.4.5ÈÌßåØÜà@l…a@ç‰bíŒäßï@
‹bäuê@‰ìjÓ@æa…@ @
1ìàÜÇ@ @@å×bmbrß@†í‰ìß÷ba@ÑîŽãì×@@l…aç‰bíŒäßï@‰ìjÓ@æa…@ê‹bäuN@ @
2ïÜàÇ@ @
åØØîn׊о@æa…@åØŽÜväß@†í‰ìß@÷ba@ÑîŽãì×@@l…a
ç‰bíŒäßï@‰ìjÓ@æa…@ê‹bäuN
3åÜàÇ@ @
@æa…@åØŽÜväß@†í‰ìßåØîbØîÜÐÌß@÷ba@ÑîŽãì×@@l…a
ç‰bíŒäßï@‰ìjÓ@æa…@ê‹bäu@NÞìni@åË…@ @
4âaŒnÛa@ @
@†í‰ìßåØía‰ìèÌß@åØÜàÈÌß@æa…@÷ba@ÑîŽãì×@@l…aç‰bíŒäßï@
‰ìjÓ@æa…@ê‹bäu@êìšË썊i@a‰b‚@M@@åÏë†îè×@a…@êìšËì
åí‰bçN@ @
5@³íbzÌÏ@ @
@†í‰ìßæa…@îŽîÛbãbÌß@@åØÜàÈÌß÷ba@ÑîŽãì×@@l…aç‰bíŒäßï@
‰ìjÓ@æa…@ê‹bäu@@åË…@òßbÔna@a‰b‚å×bßbmëbÌß@@åÌînäÐ×
Nsä×ì×ýß@ @
6³ÈîjĐäÏ
†í‰ìß@æa…@å؍ìßëŠß@åØÜàÈÌß@÷ba@ÑîŽãì×@@l…aç‰bíŒäßï@
‰ìjÓ@æa…@ê‹bäu@@åË…@òßbÔna@a‰b‚å×bßbmëbÌß@@åÌînäÐ×
@sä×ì×ýß@Nåíõü@Ήëa@Íîjàîj¾@éîÛìi@ëbma@ïçìnã쁅@éîÛìi@bmŠ@ @

54. M u k a S u r a t | 49
…‰†än@åËë†ãb×@ @…‰†än@æŠuýjàÏ@ @Ñçbm@ @æçbà×@ @…‰†än@ïbnŽíŠÏ@ @
7@ðëbu@N@ @
7.1@@@æa…@Lbäîj¾@L„bj¾
@ðb™bjÜÏ@îÛìäß
@÷@Ùîm@@îäu
bàîm@å׊a…Ši@Z@@ @
@ @
M@@Òë†îç@åÜàÇ
ozî•@ @
M@æõbía…ìj×@ @
@ @
7.1.1@@„bj¾bàîm@å׊a…Ši@÷@ÙîmZ@
M@ozî•@Òë†îç@åÜàÇ@ @
@@@@@@@@M@HÙîäníaI@æõbía…ìj×
7.1.2j¾bäî@îÛìäß@æa…@@÷@Ùîm
bàîm@å׊a…Ši@@@@@@@@@@@@@ @
7.1.3@Lbäîj¾@îÛìäß@æa…@„bj¾
ÜÏ@÷@Ùîm@îäu@ðb™bj
bàîm@å׊a…Ši
7.1.4@Šßaíûîn×a@Í®@@åŽîÛìäÏ
@ðëbuÜÏ@bàîm@îäu@ðb™bj
@ìnÓë@‰aìÛ…@æa…@æŠubÌÏ
ÏæŠuýjà@ @
1ìàÜÇ@ @
„bj¾@Lpìjrß@éîÛìi@†í‰ìß@@îÛìäß@æa…îäu@ðb™bjÜÏ@ @
mbàîm@å׊a…Ši@÷@Ùî@åŽîÛìm@a…@ðëbuN@ @
2ïÜàÇ@ @
@éîÛìi@†í‰ìßpìjrß„bj¾@L@îÛìäß@æa…@@Ùîm@@îäu@ðb™bjÜÏ
bàîm@å׊a…Ši@÷@åŽîÛìm@a…@ðëbu@@åË…ÕíõbiN@ @
3åÜàÇ@ @
@éîÛìi@†í‰ìßpìjrß„bj¾@L@îÛìäß@æa…@@Ùîm@@îäu@ðb™bjÜÏ
bàîm@å׊a…Ši@÷@åŽîÛìm@a…@ðëbu@Þìni@åË…N@ @
4âaŒnÛa@ @
@åèîÛìj׊i@†í‰ìß„bj¾@îÛìäß@æa…@@÷@Ùîm@@îäu@ðb™bjÜÏ
bàîm@å׊a…Ši@åŽîÛìm@a…@ðëbu@@åË…a…@Þìni@æ
éÛì؍…@sä×bía…ìj¾N@ @
5@³íbzÌÏ@ @
@L„bj¾@åèîÛìj׊i@†í‰ìßbäîj¾@îÛìäß@æa…@@@îäu@ðb™bjÜÏ
bàîm@å׊a…Ši@÷@Ùîm@åŽîÛìm@a…@ðëbu@@æa…@Þìni@åË…
åëŠmŠiN@ @
6³ÈîjĐäÏ@ @
îÛìj׊i@†í‰ìß@îÛìäß@æa…@bäîj¾@L„bj¾@åè@@îäu@ðb™bjÜÏ
bàîm@å׊a…Ši@÷@Ùîm@ðëbu@åŽîÛìm@a…@@bmŠ@Þìni@åË…
éîÛìi@ëbma@ïçìnã쁅@éîÛìi@Nåíõü@Ήëa@Íîjàîj¾

55. M u k a S u r a t | 50
…‰†än@åËë†ãb×@ @…‰†än@æŠuýjàÏ@ @Ñçbm@ @æçbà×@ @…‰†än@ïbnŽíŠÏ@ @
7.2@@@îÛìäß@æa…@ÝäÌß
‫ﻧﺴﺦ‬ ‫ﺧﻂ‬
7.2.1@@îÛìäß@³ÛaŠÏ@ðõìçbnÌß‫ﺧﻂ‬@ @
7.2.2ŠÏ@bãìšÌß@a‰b@ðõìçbnÌß@³Ûa
‫ﺧﻂ‬@Þìni@åË…@ @
7.2.3@îÛìäß‫ﺣﺮوف‬@@pìØîÌß
@ê†ÇbÓ‫ﻧﺴﺦ‬ ‫ﺧﻂ‬
7.2.4æõbmb׊Ï@îÛìäß@pìØîÌß
@ê†ÇbÓ‫ﻧﺴﺦ‬ ‫ﺧﻂ‬
7.2.5@îÛìäß@pbía@ê…ìß@pìØîÌß
@ê†ÇbÓ‫ﻧﺴﺦ‬ ‫ﺧﻂ‬
7.2.6Šßaíûîn×a@Í®@@åŽîÛìäÏ
ŽîÛìmå@‫ﺧﻂ‬@@ìnÓë@‰aìÛ…
@æa…@æŠubÌÏæŠuýjàÏ
1ìàÜÇ@ @
@éîÛìi@†í‰ìß@îÛìäßÒëŠy@Læõbmb׊Ï‫دان‬@pbía@ê…ìß@pìØîÌß
@ê†ÇbÓ‫ﺧﻂ‬@‫ﻧﺴﺦ‬.@ @
2ïÜàÇ@ @
@îÛìäß@éîÛìi@†í‰ìßÒëŠy@Læõbmb׊Ï‫دان‬@pbía@ê…ìß@pìØîÌß
@ê†ÇbÓ‫ﺧﻂ‬@‫ﻧﺴﺦ‬Õíõbi@åË….@ @
3åÜàÇ@ @
@îÛìäß@éîÛìi@†í‰ìßÒëŠy@Læõbmb׊Ï‫دان‬@pbíaê…ìß@@pìØîÌß
ê†ÇbÓ@‫ﺧﻂ‬@‫ﻧﺴﺦ‬Þìni@åË…N@ @
4âaŒnÛa@ @
†í‰ìß@åèîÛìj׊i@îÛìäß@ÒëŠy@L׊Ïæõbmb‫دان‬@pbía@ê…ìß
ê†ÇbÓ@pìØîÌß@‫ﺧﻂ‬@‫ﻧﺴﺦ‬@Þìni@åË…@à×@æa…N@ @
5@³íbzÌÏ@ @
†í‰ìß@åèîÛìj׊i@îÛìäß@ÒëŠy@Læõbmb׊Ï‫دان‬@pbía@ê…ìß
ê†ÇbÓ@pìØîÌß@‫ﺧﻂ‬@‫ﻧﺴﺦ‬@Þìni@åË…@bmŠ@à×@æa…@@sä×bía…ìj¾
éÛì؍…N@ @
6³ÈîjĐäÏ@ @
†í‰ìß@@åèîÛìj׊i@îÛìäßÒëŠy@Læõbmb׊Ï‫دان‬@pbía@ê…ìß
ØîÌßê†ÇbÓ@pì@‫ﺧﻂ‬@‫ﻧﺴﺦ‬@Þìni@åË…@à×@æa…@@éîÛìi@bmŠ
Nåíõü@Ήëa@Íîjàîj¾@éîÛìi@ëbma@ïçìnã쁅@ @