2. Województwo śląskie jest położone na południu Polski, nad górną Wisłą, Odrą i Wartą i graniczy z Czechami i Słowacją. Zajmuje niewiele ponad 12 tys. km kw. powierzchni kraju, co daje pod tym względem 14. miejsce wśród innych województw. Położenie: południe Polski - u wrót Bramy Morawskiej, stanowiącej korytarz łączący położone po obu stronach masywy górskie – Sudety i Karpaty oraz obszary wielkich nizin: Niziny Węgierskiej i Niziny Polskiej nad górną Wisłą, Odrą i Wartą graniczy z Czechami i Słowacją
3. PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY Powiaty – 36 Miasta na prawach powiatu – 19 Gminy – 167 Gminy miejskie – 49 (miasta: 71) Gminy miejsko-wiejskie – 22 Gminy wiejskie – 96 Miasta – 68 CECHA CHARAKTERYSTYCZNA: duże zróżnicowanie morfologiczne geologiczne występowanie różnych form terenu, charakterystycznych dla krajobrazów: górskiego, wyżynnego, czy nizinnego Ponadto region bogaty w zasoby naturalne tj. węgiel kamienny, złoża cynku i ołowiu, rudy molibdenowo – wolframowo – miedziowe, ruda żelaza, sól kamienną, pokłady metanu, gazu ziemnego, złoża margli, wapieni oraz kruszywa naturalnego, złoża wód leczniczych, mineralnych i termalnych licznie występujące w regionie surowce naturalne przyczyniły się do powstania największego w skali kraju OKRĘGU PRZEMYSŁOWEGO, który odgrywa decydującą rolę w bilansie paliwowo-energetycznym Polski
4. Informacje ogólne: Powierzchnia 12 334 km² 36 powiatów ( 19 grodzkie, 17 ziemskie), 167 gmin Stolica – Katowice ( 164,67 km ² , 314 500 mieszkańców, gęstość zaludnienia 1910 os./km² ) Ludność (30 czerwca 2007) - 4662,3 tys. Gęstość zaludnienia - 380 mieszk./km² Bezrobotni zarejestrowani (styczeń 2007) – 189,6 tys. osób Stopa bezrobocia (listopad 2007 - stan w końcu miesiąca) - 9,3 % Przyrost naturalny (maj 2007) – -1,1 Przeciętne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw (listopad 2007) - 3502,26 zł Wysoki stopień urbanizacji ( 77,24% ludności mieszka w miastach)
11. Walory komunikacyjne w regionie Województwo śląskie stanowi jeden z największych węzłów komunikacji kolejowej w Polsce, zarówno jeśli chodzi o przewozy pasażerskie jak i towarowe. Kolejowy transport towarowy to przede wszystkim przewozy węgla kamiennego. W odległości około 30 km na północ od centrum Katowic znajduje się międzynarodowy port lotniczy KATOWICE-PYRZOWICE, który posiada roczną przepustowość 1,6 mln pasażerów. Obsługuje stałe połączenia rejsowe z ponad dwudziestoma lotniskami liniami lotniczymi: Air France, Centralwings, EuroLOT, LOT, Lufthansa, oraz Wizz Air. W centrum Katowic znajduje się również lotnisko KATOWICE-MUCHOWIEC
12. Krajobraz Województwo śląskie jest położone na południu Polski, nad górną Wisłą, Odrą i Wartą i graniczy z Czechami i Słowacją. Woj. leży na styku odmiennych kulturowo i historycznie części Polski. Daje się to zauważyć na mapie gospodarczej województwa - część zachodnia (Górnośląska) jest lepiej rozwinięta niż rolnicze obszary części wschodniej (Małopolskiej). Wyjątkiem jest tu Zagłębie Dąbrowskie - historycznie część Małopolski. Fizycznie Województwo Śląskie należy do Wyżyny Śląskiej, Jury Krakowsko-Częstochowskiej, Kotliny Oświęcimskiej oraz Beskidów.
14. Przyroda i obszary chronione Na terenie województwa śląskiego znajdują się kompleksy leśne, których historyczne i umowne nazwy to: * Bory Niemodlińskie * Bory Stobrawskie * Lasy Lublinieckie * Lasy Raciborskie * Lasy Pszczyńskie Stan lasów woj. śląskiego jest wynikiem negatywnych przemian i działalności człowieka, głównie w okresie XVIII, XIX i XX wieku. W początkach tzw. ery przemysłowej lasy śląskie poddane były szczególnie rabunkowej gospodarce związanej z nieracjonalnym pozyskiwaniem surowca drzewnego, co związane było z gwałtownym rozwojem i potrzebami hut cynku, ołowiu, żelaza oraz wzrastającemu zapotrzebowaniu kopalń węgla kamiennego na drewno niezbędne do zabudowy wyrobisk górniczych. Prowadziło to do masowego wyrębu drzew gatunków liściastych (buk, dąb, brzoza, olsza, grab). Zabiegi te doprowadziły do zmiany w składzie gatunkowym śląskich lasów i zwiększenia udziału gatunków iglastych. Masowo sadzono jednogatunkowe, lite drzewostany sosnowe i świerkowe.
15. W okresie międzywojennym lesistość Śląska w granicach Polski wynosiła ok. 29% z czego ok. 57% lasów należało do prywatnych właścicieli. Obecnie dla utrzymania lasów narażonych na silne działanie emisji przemysłowych prowadzi się przebudowę drzewostanów. W miejsce drzew mało odpornych na zanieczyszczenia, sadzi się gatunki drzew mniej wrażliwych na emisje przemysłowe. Dopiero w roku 1968 utworzono i zagospodarowywać zaczęto Leśny pas ochronny GOP wokół Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP) o powierzchni ok. 32 tys. ha i utworzono nowe rezerwaty oraz parki krajobrazowe.
16. Parki krajobrazowe znajdujące się w granicach woj. śląskiego: * Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku * Babiogórski Park Narodowy (www.bpn.babia-gora.pl) * Park Krajobrazowy Beskidu Małego * Park Krajobrazowy Beskidu Śląskiego * Park Krajobrazowy Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich * Park Krajobrazowy Lasy nad Górną Liswartą * Park Krajobrazowy Orlich Gniazd * Park Krajobrazowy Stawki * Załęczański Park Krajobrazowy * Żywiecki Park Krajobrazowy * Rezerwat przyrody Dolina Żabnika * Rezerwat sasanek * Rezerwat leśno-stawowy Łężczok Racibórz
17. Kultura Województwo śląskie posiada wiele muzeów, teatrów i oper. W większości przypadków obiekty te posiadają bardzo bogate zbiory. Obecnie trwa przetarg na budowę nowego Muzeum Śląskiego, które miałoby powstać pod ziemią, na terenie byłej kopalni w centrum Katowic. Ponadto w każdym większym mieście znajduje się kino i biblioteka. Oprócz tego na terenie województwa organizuje się wiele imprez kulturalnych, zarówno dla starszych jak i dla młodszych. Należą do nich między innymi Rawa Blues Festiwal, Off festival, Mayday Festiwal. Propagowaniem kultury Śląska zajmuję się Państwowy Zespół Pieśni i Tańca Śląsk.
18. Turystyka Śląskie jest miejscem o dużej liczbie jezior (szczególnie sztucznych). Wiele z nich umożliwia uprawianie sportów wodnych. Najbardziej znany jest zbiornik Pogoria w Dąbrowie Górniczej oraz Zalew Rybnicki w Rybniku. Tereny pieszych wędrówek, wspinaczki skałkowej oraz speleologii na terenie Jury Krakowsko-Częstochowskiej tzn. Szlak Orlich Gniazd. Oprócz turystyki zimowej i letniej na terenie województwa znajduje się największe w Polsce centrum pielgrzymkowe w Częstochowie. Turyści mogą też zwiedzać Państwowe Muzeum Zamkowe w Pszczynie z rezerwatem żubrów, Zamek Piastowski w Gliwicach i Rybniku, zespół klasztorno-pałacowy w Rudach oraz radiostację gliwicką - miejsce prowokacji hitlerowskiej w przeddzień II wojny światowej. Ponadto, wbrew obiegowej opinii na terenie województwa można zwiedzać także stare miasta - w Gliwicach i Rybniku. Na obszarze regionu znajdują się także zamki - Zamek w Będzinie, Chudowie, Lublińcu, Podzamczu koło Ogrodzieńca, Olsztynie koło Częstochowy. Ponadto pełno jest zabytków przemysłowych, wśród których najsławniejsze to Skansen górniczy "Królowa Luiza", Skansen podziemny "Guido", Zabytkowa Kopalnia Rud Srebronośnych w Tarnowskich Górach.
19.
20.
21. Gospodarka W województwie znajduje się ok.400 tys. firm, co stanowi ok.13% wszystkich firm w Polsce. Zatrudniają one łącznie ponad 3 mln. osób (to ok.21% ogółu zatrudnionych, co z kolei oznacza, że co piąty pracujący Polak jest zatrudniony na Śląsku). Jest to jeden z najbardziej uprzemysłowionych regionów Polski o wysokiej atrakcyjności inwestycyjnej.
22. Przemysł Zakłady przemysłowe: kopalnie węgla kamiennego huty żelaza i metali nieżelaznych: Huta Katowice, Huta Bankowa, Huta Częstochowa, Huta Będzin, Huta Łaziska koksownie: Przyjaźń, Radlin przemysł motoryzacyjny: Fiat Auto Poland w Bielsku-Białej i zakłady Opel GM w Gliwicach, TRW w Częstochowie przemysł chemiczny, przemysł włókienniczy – największe ośrodki to Częstochowa i Lubliniec, przemysł materiałów budowlanych przemysł energetyczny: Elektrownia Rybnik, Elektrownia Jaworzno III, Elektrownia Jaworzno II, Elektrownia Łagisza, Elektrociepłownia Będzin, Elektrownia Porąbka-Żar Jastrzębska Spółka Węglowa (skład 5 kopalni) z siedzibą w Jastrzębiu-Zdroju Około 40% ludności pracuje w przemyśle i budownictwie (dla kraju wskaźnik ten wynosi około 27%). Znajdujący się w centralnej części województwa GOP jest najsilniej uprzemysłowionym obszarem w Polsce. Niewiele ustępuje mu ROW, położony na południowym zachodzie. Ponadto istnieje kilka mniejszych okręgów przemysłowych przy innych większych miastach (Częstochowa, Bielsko-Biała).
23.
24. Bezrobocie Liczba bezrobotnych i stopa bezrobocia na Śląsku. Stan w końcu miesiąca Z danych Urzędu Statystycznego w Katowicach wynika, że potencjał pracujących w regionie rośnie. Wzrasta też wysokość wskaźnika zatrudnienia wśród osób w wieku produkcyjnych (IV kwartał 2006 r. – 58,3%), choć jego wielkość odbiega jeszcze od standardów Unii Europejskiej.
25.
26.
27. Rolnictwo W województwie śląskim zaledwie 1,3% w wartości dodanej brutto tworzy sektor rolnictwa, średnio w Polsce stanowi on 5% . W zbiorach zbóż w 2005 województwo śląskie zajmowało 16 - ostatnie miejsce w kraju . Najmniej, bo tylko 21,2% osób mieszka na obszarach wiejskich – przy średniej w Polsce wynoszącej 38,5%. Ponadto rolnictwo nie jest zadowalająco traktowane przez administrację rządową i samorządową, co ma odzwierciedlenie w przesuwaniu środków finansowych oraz niewielkiej liczbie osób w administracji zajmujących się rolnictwem. Przykładem niech będzie Komitet Oceny Projektów (KOP) oceniający wnioski w zakresie Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPOPR), w którym znajdują się działania dotyczące reorientacji zawodowej osób odchodzących z rolnictwa czy obszarów wiejskich. Wśród 15 ekspertów nie ma nikogo profesjonalnie zajmującego się rolnictwem.
28. Ludność Liczba ludności sięga prawie 4,9 mln osób, co stawia województwo, pod tym względem, na drugim miejscu w Polsce. Województwo Śląskie liczy 4685 tys. mieszkańców, co stanowi 12% ludności Polski i jest najludniejszym (po Województwie Mazowieckim) województwem w Polsce. Gęstość zaludnienia wynosi 380 os./km2 i jest najwyższa w Polsce. Najgęściej zaludniony jest centralny obszar województwa - ponad 1000 osób na km2. Na terenie województwa leży najgęściej zaludnione miasto, a zarazem i powiat w Polsce - Świętochłowice (4165 osób/km2). Województwo Śląskie ma najgorszą sytuację demograficzną spośród województw w Polsce. Przyrost naturalny wynosi -1,1 i jest dużo gorszy od średniej krajowej (0,1). Ludność w wieku przedprodukcyjnym wynosi 21%, w wieku produkcyjnym 64%, w wieku poprodukcyjnym natomiast jest 15%.
29.
30.
31. SZANSE Tworzenie instrumentów finansowych w ramach Funduszy Strukturalnych, umożliwiających wsparcie przedsięwzięć związanych z poprawieniem pozycji innowacyjności i konkurencyjności firm Tworzenie instrumentów finansowych w ramach Funduszy Strukturalnych, umożliwiających wsparcie przedsięwzięć związanych z podnoszeniem kwalifikacji pracowników sektora B+R Możliwości udziału firm i sektora B+R w projektach europejskich programów Dostosowanie instrumentów finansowych rządu wspierających innowacji do wymogów firm oraz możliwości sektora B+R ZAGROŻENIA Wysoki poziom fiskalizmu i niespójny system podatkowy Szybko zmieniający się system prawny i związane z tym niespójności Nieefektywna restrukturyzacja gospodarki regionu – zbyt duża koncentracja na tradycyjnych branżach przemysłowych; brak wizji wspierania przyszłościowych sektorów rozwoju regionu Przestarzała infrastruktura niedostosowana do nowoczesnej gospodarki Nadmierny udział państwa w strukturze własnościowej Brak rozwiązań dających łatwy dostęp do zewnętrznego finansowania działań innowacyjnych
32. Przyśpieszenie modernizacji i poprawa efektywności wszystkich sektorów w wyniku sprawniejszego transferu innowacyjnych technik i technologii Wzrost atrakcyjności regionu jako miejsca alokacji kapitału oraz inwestycji spoza regionu w nowych sektorach wynikający z inicjatywy „Autostrada Nowych Technologii” Rozwój rynku kapitałowego finansującego wdrożenia nowych technologii oraz lepszy dostęp MSP do kapitału Osiąganie standardów ekologicznych UE poprzez modernizację przedsiębiorstw, wdrażanie nowych technologii, poprawę jakości wyrobów, rozwój badań i współpracy naukowo- technicznej Dalszy spadek nakładów na działalność innowacyjną Spadek produkcji i zatrudnienia w przemyśle wysokiej technologii Ograniczony rynek zbytu Brak dostępu do informacji o źródłach finansowania działalności innowacyjnej, o programach Unii Europejskiej, o nowych technologiach kooperantach Forma prawna instytucji wspierających (SA, Sp. z o.o.) uniemożliwiająca korzystanie z funduszy dostępnych dla Stowarzyszeń, Fundacji również wspierających działalność MSP Brak zintegrowanego systemu wsparcia dostosowanego do potrzeb MSP, w szczególności do małych firm
