1. 12 İNŞİRAH suresi
[AÇILMA]
SURESİ
İNŞİRAH SURESİ’NE GİRİŞ
İnşirah suresi olarak adlandırılan ayetler, Duha suresinin devamıdır. Kur’an ilimleri
konusunda tanınmış uzmanlardan olan Tavus ve Ömer b. Abdülaziz, Duha ve İnşirah
surelerini tek sure olarak kabul etmişlerdir.1
Biz de bu surelerin tek Necm olduğu
kanaatindeyiz.
Duha suresinde peygamberimizin geçmişteki hayatı ve kendisine verilen nimetler
hatırlatılmış, ayrıca bundan sonra kendisinden beklenen davranışların bir kısmı açıklanmıştı.
Bu surede de peygamberimize verilmiş olan nimetlerin hatırlatılması sürdürülmekte ve
kendisinden beklenen davranışların açıklanmasına devam edilmektedir.
Surenin tahliline başlamadan önce, Müslümanlar arasına sokulmuş bir hurafe olan “
صردرصصّد ال صرحصش Şerh-ı Sadr [Göğsün Yarılması]” mucizesinden bahsetmekte yarar görüyoruz.
Çünkü bu tür asılsız anlatımların bugüne kadar Müslümanlara nelere mal olduğu herkesin
malûmudur.
Peygamberimizin kalbinin ameliyatla açılarak içindeki maddî ve manevî pisliklerin
çıkarıldığını ve bunların yerine yüksek faziletlerin konduğunu dile getiren uydurma
rivayetlerin, olayın farklı zaman ve yerlerde gerçekleştiğini ifade eden dört ayrı varyasyonu
vardır:
Birinci ameliyat, peygamberimiz henüz bebekken sütannesi Halime'nin yanında
yapılmıştır. Rivayete göre peygamberimiz o sırada bir süt çocuğu olmasına rağmen seneler
sonra bu ameliyatı hatırlamış ve şöyle anlatmıştır:
“Çocuktum, arkadaşlarımla bir derede oynuyorduk. Üç kişi geldi, yanlarında bir altın
leğen vardı. İçi karla doluydu. Beni arkadaşlarımın arasından aldılar. Birisi beni yanım üstüne
yatırdı. Karnımı yardı. Ben bakıp duruyordum. Hiç acı duymadım. Karnımdan bağırsaklarımı
çıkarıp leğende yıkadı. Yine karnıma koydu. Öteki gelip kalbimi dışarı çıkardı. Kalbimin
içinden pıhtılaşmış bir kara kan parçasını çıkarıp attı. Sonra nurdan bir mühür çıkarıp kalbimi
mühürledi. Sonra kalbim peygamberlik ve hikmet nuruyla doldu. Sonra kalbimi yerine koydu.
Üçüncüsü ise karnımın yarılan yerini sıvazlayıp yaramı iyileştirdi.2
İkinci ameliyat, peygamberimiz on yaşındayken yapılmıştır. Bu ameliyat hakkındaki
rivayet, peygamberimiz hakkında uydurduğu yalan hadisler ile şöhret yapmış olan Ebu
Hüreyre kaynaklıdır. Buna göre peygamberimiz on yaşından birkaç ay almışken yolu çöle
düşmüş. Başının üstünde (gökte) iki adam konuşuyorlarmış. Birisi diğerine “Bu, o mu?” diye
kendisini göstermiş. Öbürü: “Evet, bu o” demiş. Sonra peygamberimizi yatırıp kansız ve
acısız ameliyatı gerçekleştirmişler. Kalbinden “kin” ve “kıskançlığı” çıkarıp “merhamet” ve
“şefkat”i koymuşlar.
Üçüncü ameliyatın Hıra mağarasında yapılmış olduğu rivayet edilmişse de nedense
senaryolaştırılmamış ve çeşitli kitaplarda ayrıntısız bir şekilde yer almıştır.
1
RAZİ
2
(Mevahibü’l-Ledünniyye kitabı)”
1
2. Dördüncü ameliyat ise, “Miraç” süreci içinde yapılmış ve Mevahibü’l-Ledünniyye,
İbn-i Kesir gibi daha birçok hadis kitabında geniş ayrıntılarla yer almıştır. Miraç’la ilgili
rivayetlerde detaylarıyla anlatılan bu ameliyatın özeti şöyledir:
Peygamberimiz Kâbe'nin yanında yan üstü yatmakta iken üç kişi gelmiş, kimlik tespiti
yaptıktan sonra ameliyata başlamışlardır. Ameliyatta göğüs ve kalp zemzem ile yıkanmış,
açılan kalbin içine altın leğendeki tastan iman ve hikmet doldurulmuştur. Sonra göğüs
kapatılmış ve peygamberimiz cennet bineği olduğu iddia edilen Burak marifetiyle yüce
makamlara gönderilmiştir.
Gerek bu yalanları uyduranlar, gerekse uydurulan bu yalanları eserlerine koyanlar,
farkında olarak ya da olmayarak hem ağır bir günah işlemişler, hem de daha süt çocuğu iken
kalbi zemzem ile yıkanıp nur ile mühürlenen peygamberimizi, her seferinde yeniden
temizlenmeyi gerektirecek kadar kalbinde kötülük oluşan, uslanmaz, haşarı bir insan olarak
göstermişlerdir. Böylece ilk günahlarına bir de “iftira suçu”nu eklemişlerdir.
Ancak; bu yalanların sadece uyduranlar açısından değil, aynı zamanda bu yalanlara
inanan muhataplar açısından da olumsuz neticeler doğuracağı kesindir. Bu olumsuz
neticelerle karşılaşmak istemeyen bir Müslüman'ın yapması gereken tek şey, aklını
kullanmaktır. Aslında her akıllı Müslüman, kalbin ameliyat esnasında yıkanarak
kötülüklerden arındırılması ve boşalan yere aklın ve idrakin ürünü olan erdemlerin ve imanın
doldurulması gibi mantıksız bir yalanı derhal anlayabilir ve reddedebilir. Aklını kullanmayıp
bu yalanlara inananlar ise bilmelidirler ki, “Allah, pisliği aklını kullanmayanların üzerine
kılacaktır [yağdıracaktır, bırakacaktır].” (Yunus 100)
12/ İNŞİRAH [AÇILMA] SURESİ
Rahman ve Rahîm Allah adına.
Ayetlerin meali:
1-4
Biz, senin için, senin göğsünü açmadık mı? Senden ağır yükünü
indirmedik mi? –Ki o, senin belini çatırdatmıştı.– Senin şanını da senin için
yüceltmedik mi?
5,6
Demek ki zorluğun yanında kesinlikle bir kolaylık var. Zorluğun
yanında bir kolaylık, kesinlikle var.
7
O hâlde boş kalır kalmaz hemen yeni bir şeye başla. 8
Ve arzularını
yalnızca Rabbine yönelt.
Ayetlerin Tahlili
1-4. Ayetler:
1-4
Biz, senin için, senin göğsünü açmadık mı? Senden ağır yükünü
indirmedik mi? –Ki o, senin belini çatırdatmıştı.– Senin şanını da senin için
yüceltmedik mi?
[صردرّد ال شرح ] Şerh-ı Sadr
2
3. Deyimi oluşturan sözcüklerden biri olan “شرحشش şerh” sözcüğü aslen et ve benzeri
şeyleri açmak, yaymak, açıp yayarak genişletmek anlamındadır. Deyimin ikinci sözcüğü “صدر
sadr” ise, her şeyin ön ve baş tarafı, insan vücudunun kalp ve ciğerleri de içine alan baş ile bel
arasındaki bölümünün ön kısmı, yani sine, göğüs, bağır denilen bölgesidir. Ayrıca “sadr”
sözcüğü, kinaye olarak “ قلب kalp” ve “نفس nefs” sözcükleri için de kullanılır.
Yukarıda açıkladığımız “şerh” ve “sadr” sözcüklerinden oluşan “شدرشصّد ال شرحشش şerh-ı
sadr” tamlamasının sözcük anlamı “göğsün açılması” demektir. Deyim olarak ise “göğüs ve
kalp ferahlığı” demektir. Bu deyim aynı zamanda ruhsal sevinç, şevk, bilgi ve tahammül
genişliği anlamlarına da gelir. Nitekim Arap dilinin ve Kur'an kavramlarının büyük
otoritelerinden olan Ragıb, Müfredat adlı eserinde “şerh-ı sadr” deyimi için “ilâhî nurla
göğsün genişlemesi, Allah tarafından bir huzur ve rahatlatmadır” açıklamasını yapmıştır.3
Bu deyimin karşıt anlamlısı olarak “شدرشصّد ال ضشيق dîg-ı sadr [göğüs darlığı]” deyimi
kullanılır. Türkçeye “tazyik [sıkıştırmak]” olarak geçen “ضيق dîg” sözcüğü, çok sıkıştırmak,
âdeta presle sıkıştırmak demektir. Göğsün sıkışması sebebiyle oluşan sıkıntıdan dolayı deyim
“göğüs darlığı” anlamını kazanır. Bu nedenle “ صدرّد ال ضيق Dîg-ı sadr” deyimi, manevî açıdan
iç sıkıntısı, ümitsizlik, karamsarlık, manevî çöküntü anlamlarında kullanılır. Nitekim Hicr
suresinin 97. ayetindeki “Ve hiç kuşkusuz, gerçekte onların söyledikleri sebebiyle gönlünün
daraldığını biliyoruz” ifadesi de peygamberimizin çektiği böyle bir manevî sıkıntıyı dile
getirmektedir.
“صدرّد ال شرح Şerh-ı sadr” deyimi, Kur'an'da dört yerde daha geçmektedir:
125
Ve sonra, Allah, kimi doğru yola iletmek isterse, İslâm için onun göğsünü açar. Kimi de
saptırmak isterse göğsünü öyle sıkar ki, o, göğe yükseliyormuş gibi olur. İşte böyle, Allah, pisliği
[zarar, azap veren şeyleri] iman etmeyenlerin üzerine bırakır/atar.
( En’am/ 125)
22
Peki, Allah kimin göğsünü İslâm'a açarsa, o zaman o, Rabbinden bir ışık üzerinde olmaz mı?
Öyleyse Allah'ı anmaya karşı kalpleri katılaşmış olanlara yazıklar olsun! İşte onlar, apaçık bir sapıklık
içindedirler.
(Zümer/ 22)
106
Her kim imanından sonra küfreder; Allah'ın ilâhlığını ve rabliğini bilerek reddeder, –kalbi
iman ile yatışmış hâlde iken, baskıyla zorlanan hariç olmak üzere– ve de küfre; inanmamaya
göğsünü açarsa, artık kendilerinin üzerine Allah'tan bir gazap vardır. Bunlar için büyük bir azap da
vardır.
(Nahl/ 106)
25
Mûsâ: “Rabbim! 33
Seni tüm noksanlıklardan çok arındırmamız 34
ve Seni çok çok anmamız
için 25
göğsümü aç, 26
işimi bana kolaylaştır. 27
Dilimden de düğümü çöz 28
ki sözümü iyi anlasınlar. 29
Ve
ehlimden; 30
kardeşim Hârûn'u 29
benim için bir vezir kıl, 31
o'nunla arkamı kuvvetlendir. 32
İşimde o'nu
bana ortak et. 35
Şüphe yok ki Sen bizi görüp duruyorsun” 20
dedi.
3
(el İsfehani; el Müfredat)
3
4. (Ta Ha/ 25-35)
Görüldüğü gibi, bu deyim ayetlerin hepsinde “ferahlık, rahatlık, metanet” gibi
anlamlarda kullanılmış, ima ile de olsa kesinlikle kalp ameliyatı anlamında kullanılmamıştır.
Meallerin çoğu ayeti “Biz senin göğsünü açmadık mı?” şeklinde çevirmişler ve ayette
geçen “لك leke [senin için]” sözcüğünü ihmal etmişlerdir. Oysa çeviride bu sözcüğün de
kullanılarak ayetin “Biz senin için, senin göğsünü açıp genişletmedik mi?” şeklinde
çevrilmesi gerekmektedir. Buradaki “لك leke [senin için]” sözcüğü, peygamberimize yapılan
özel bir iltifatı simgelemesi açısından bir incelik içermektedir. Bu incelik, Allah’ın
peygamberimizin yüreğini, Ta Ha suresinin 25. ayetinde belirtildiği üzere, Musa peygamberin
yakardığı gibi yakarmasına gerek kalmadan ferahlatmasıdır. Bu ferahlatmanın
peygamberimize yapılan bir iltifat olduğu “لك leke [senin için]” sözcüğü kullanılmak suretiyle
vurgulanmıştır.
Beli büken ağır yük
Yukarıda bahsettiğimiz “شدرشصّد ال شرحشش şerh-ı sadr” deyimi için ameliyat senaryoları
yazanlar, neyse ki bu ayette geçen “sırtındaki yük” ve “belini bükme” deyimleri için
peygamberimizin ağır yükler altında kemikleri çatırdayan bir hamal olduğu yolunda hikâyeler
uydurmamışlardır. Fakat tefsirciler “sırta ağır gelen yük”ün ne olduğu hakkında aşağıdaki gibi
değişik yorumlar yapmışlardır:
- Bu yük, büyük günah anlamındadır. Peygamberimizin de geçmişinde günahları
vardı.
- Bu yük ümmetinin günahlarıdır ki, ümmetine şefaat yetkisi alarak bu yükten
kurtulmuştur.
- Bu yük, gittiği bir düğünde seyrettiği kötü şeylerin günahıydı. Ama Allah onu orada
uyuttu ve daha çok günaha girmesini engelledi.
- Bu yük Cebrail korkusuydu, ona alıştırıldı.
- Bu yük toplumun tepkisiydi, dayanıklı kılınarak alıştırıldı.
- Bu yük tam hidayet üzerinde olmadığı peygamberlik hayatından önceki tüm hayatı
idi.
- Ebu Talib ve Hadice ölünce ağır yük altına girmiş oldu.
Biz, bu ağır yükün peygamber olmanın getirdiği ağır sorumluluk olduğu görüşündeyiz.
Nitekim “Doğrusu Biz senin üzerine ağır bir söz bırakacağız” anlamındaki Müzzemmil
suresinin 5. ayeti hatırlandığında, peygamberimize tevdi edilen ağır sözden peygamberlik
görevinin ağır bir görev olduğu kolayca anlaşılır.
Gerçekten de bu görev çok ağırdı ve tek başına altından kalkılması zordu.
Peygamberimiz aldığı görev gereği hem tebliğine devam edecek, hem de Kalem suresinin 48.
ayetindeki “Öyleyse Rabbinin kararına karşı sabret, balık arkadaşı gibi olma” ve Müddessir
suresinin 7. ayetindeki “Ve yalnız Rabbin için sabret” talimatlarına uyarak tepkiler karşısında
asla geri çekilmeyecek, karşılaştığı zorluklarla, azgınlıklarla, karanlıklarla tek başına
mücadele edecekti. Peygamberimize “صبر sabr” sözcüğü ile verilmiş olan mücadele görevi,
bundan sonraki Asr suresinde görüleceği gibi tüm Müslümanlara da verilmiştir.
Peygamberimizin görevi gerçekten çok ağırdı ama ayette bu yükün hafifletildiğinden
bahsedilmektedir. Bu ifadeden anlaşılmaktadır ki, ilk tebliğden itibaren peygamberimizin
tebliğine uyanlar çoğalmaya başlamış, bu yeni müminler ortaya koydukları maddî-manevî
destekleriyle peygamberimizin yükünü kısmen de olsa hafifletmişlerdir.
4
5. Rasülüllah’ın şanının kendisi için yüceltilmesi
Bu ayet hakkında da birçok yakıştırma yapılmış ve “zikrin yüceltilmesi”nden
maksadın, peygamberimizin adının “Arş-ı a'lâ”ya yazılması olduğu söylenmiş ve buna bağlı
olarak peygamberimizin adı kelime-i şehadette ve tahiyyatta Allah ile beraber anılmaya,
ezanlarda, hutbelerde, vaazlarda, kitaplarda “Hamdele” ve “Salvele” ile yer almaya
başlamıştır. Ancak peygamberimize verilen bu sıfat ve rütbelerin hepsi de ona insanlar
tarafından verilmiş sıfat ve rütbelerdir. Oysa ayette bizzat Rabbimiz tarafından verilen
rütbelerden bahsedilmektedir. Şu halde Allah'ın peygamberimize verdiği rütbelerin ve
terfilerin neler olduğunu öğrenmek, dolayısıyla “zikrin yüceltilmesi”nin ne olduğunu anlamak
için sadece Kur'an'a bakmak gerekmektedir.
Kur'an'a bakıldığında görülmektedir ki, Alak ve İsra surelerinin 1. ayetlerinde sıradan
bir kul olarak zikredilen peygamberimiz;
- Fetih suresinin 29 ve Ahzab suresinin 40. ayetlerinde “للّ ه ا رسول Allah'ın elçisi”,
- A'râf suresinin 157. ayetinde “م ىّ ه ال ىّ ه نىبّ هال Nebiyy-i Ümmî [Anakentli peygamber]”,
- Enfal suresinin 64, 65, 70; Ahzab suresinin 1, 28, 45, 50, 59; Mümtehıne suresinin
12; Talâk ve Tahrim surelerinin de 1. ayetlerinde “ ىّ ه نىبّ هال Nebiyy [peygamber]”,
- Ahzab suresinin 40. ayetinde de “ ىّ ه نىبننّ هال خاتم Hatemu’n-Nebiyyîn [Peygamberlerin
mührü, sonuncusu, zirvesi]” rütbeleriyle zikredilerek terfi ettirilmiştir.
“ذكر Zikr” sözcüğünün ilk anlamı hatırlama ve hatırlatma, ikinci anlamı ise hatırlatan
şey demektir. Bu anlamıyla zikr, kişiyi hatırlatan namı, şanı, rütbesi demektir. Sözcük
mecazen de itibar, onur manasına gelir. Buna göre ayetin anlamı “Senin namını, şanını,
rütbeni, itibarını, onurunu seni memnun etmek için yüceltmedik mi? Sen sıradan bir kul iken
sana 'Allah'ın elçisi', 'peygamber', 'Hatemu’n-Nebiyyîn' rütbelerini vermedik mi? Böylece seni
toplumda yüksek rütbeli, yüksek itibarlı, çok onurlu bir duruma getirmedik mi?” olmaktadır.
Birinci ayette geçen “لك leke [senin için]” sözcüğü bu ayette de kullanılarak “zikrin
yüceltilmesi” yolu ile yine peygamberimize özgü bir iltifat yapıldığı vurgulanmıştır.
4. ayetin geçmiş zaman kipiyle ifade edilmiş olması, yine tahakkuk-u vukûuna
[gerçekleşmesinin kesinliğine] binaendir. Zira ayet indiğinde yukarıda anılan rütbeler henüz
peygamberimize verilmemişti.
5, 6. Ayetler:
5,6
Demek ki zorluğun yanında kesinlikle bir kolaylık var. Zorluğun
yanında bir kolaylık, kesinlikle var.
Zorluk ve kolaylık gibi iki zıt olgunun bir arada olamayacağı düşüncesi ile bu iki
ayetteki “مع maa [beraber]” edatına genellikle “بعد ba’de [sonra]” anlamı verilmiş ve Talâk
suresinin “Allah bir zorluktan sonra bir kolaylık kılacaktır” anlamındaki 7. ayetinin de
delâletiyle ayetler her zorluktan sonra mutlaka bir kolaylığın geleceği şeklinde anlaşılmıştır.
Oysa bize göre bu ayetler, Bakara suresinin 179. ayetindeki “… kısasta [ölüme ölüm,
göze göz, dişe diş...] sizin için hayat vardır…” ve yine Bakara suresinin 216. ayetindeki “…
olur ki hoşunuza gitmeyen bir şey sizin için hayırlıdır ve olur ki sevdiğiniz şey de sizin için
şerdir…” ifadelerinde olduğu gibi, zıt anlamlı kavramların bir arada olabileceği göz önüne
alınarak yorumlanmalıdır. Bu açıdan bakılınca her iki ayet de Leyl suresinin 5-7.
ayetlerindeki “Bu nedenle kim malını/kazancını verir, takvalı davranır ve en güzeli doğrularsa
Biz ona en kolay olanı kolaylaştıracağız” sözleriyle vaat edilenlerin gerçekleşmesi durumuna
işaret etmektedir. Peygamberlerin ve salih amel sahibi müminlerin hayatlarına bakıldığında,
karşılaştıkları zor gibi görünen her durumda Allah'ın onlara mutlaka bir kolaylık yaratmış
5
6. olduğu görülmektedir. Çünkü Allah, “تنناحّ هف Fettah” sıfatı ile her türlü zorluğu açmakta,
kolaylaştırmaktadır. Dolayısıyla bu ayetle Allah, dünya hayatında insanları denerken, sonsuz
rahmetinin bir sonucu olarak her zorlukla beraber mutlaka bir kolaylık yaratacağını
müjdelemiştir.
Nitekim Allah bu vaadini peygamberimiz döneminde yaşayan müminler üzerinde
açıkça göstermiş ve bunu da Kur'an'da belirtmiştir:
100
Kim de Allah yolunda yurdundan göç ederse, yeryüzünde barınacak çok yer ve genişlik bulur.
Kim Allah'a ve Elçisi'ne katılmak üzere evinden çıkar, sonra kendisine ölüm gelirse, o kişinin
ecri/ödülü şüphesiz Allah'a düşmüştür. Allah çok bağışlayıcıdır, çok merhamet edendir.
(Nisa/ 100)
26
Ve hatırlayın; hani sizler sayıca azdınız, yeryüzünde zayıf bırakılmıştınız, insanların sizi kapıp
yakalamasından korkuyordunuz da Allah, kendinize verilen nimetlerin karşılığını ödersiniz diye
barındırmıştı, sizi yardımıyla güçlendirmişti ve size temiz-hoş şeylerden rızıklar vermişti.
(Enfal/ 26)
Allah'ın aynı vaadini peygamberimizle ilgili olarak yerine getirdiğini gösteren bir
başka örnek de Tövbe suresinin 40. ayetinde yer almaktadır. Bu ayette, müşriklerce izlenen
peygamberimizin bir arkadaşı ile birlikte bir mağaraya sığınışı ve o kötü durumdan Allah'ın
yardımıyla kurtuluşu anlatılmaktadır:
40
Eğer siz, Elçi'ye yardım etmezseniz, bilin ki Allah O'na kesinlikle yardım etmiştir. Hani o
kâfirler; Allah'ın ilâhlığını ve rabliğini bilerek reddetmiş kişiler, o'nu ikinin ikincisi olarak
çıkarmışlardı. Hani ikisi mağarada idiler. Hani O, arkadaşına “Üzülme, şüphesiz Allah bizimle
beraberdir” diyordu. Bunun üzerine Allah, O'nun üzerine kalbi teskin eden güven ve yatışma
duygularını/morallerini içlerine koymuş, O'nu sizin görmediğiniz askerlerle güçlendirmiş ve
kâfirlerin; Allah'ın ilâhlığını ve rabliğini bilerek reddeden kişilerin sözünü en alçak yapmıştı.
Allah'ın kelimesi de en yücenin ta kendisidir. Ve Allah, en üstün, en güçlü, en şerefli, mağlûp
edilmesi mümkün olmayan/mutlak galip olandır, en iyi yasa koyan, bozulmayı iyi
engelleyen/sağlam yapandır.
(
Tövbe/ 40)
Allah'ın müminlere sağladığı kolaylıklara diğer peygamberlerin Kur'an'da anlatılan
hayatlarından da örnekler verilebilir:
Meselâ Yusuf peygamber, kendisini kıskanan kardeşleri tarafından kuyuya atılmış,
ama kuyunun yanından geçen bir kervan tarafından kuyudan çıkarılmıştır. Daha sonra köle
olarak satılmış ve bir iftiraya uğrayarak hapse düşmüş, buna karşılık güzel ahlâkı ve Rabbine
olan güveni sayesinde Allah onu hem bu zorluklardan kurtarmış hem de ailesine kavuşturmak
ve önemli bir yönetici yapmak suretiyle ödüllendirmiştir.
Keza Musa peygamber de, tarihin en azgın insanlarından biri olan Firavun ile olan
mücadelesinden Allah'ın kendisine yaptığı mucizevî yardımlar sayesinde üstün çıkmıştır.
Öyle ki, Rabbinin lütuf ve ihsanıyla Firavun'un son derece bilginlerinii alt etmiş, asası;
elindeki Tevrat ve deneyimleri ile kavmini Mısır diyarından kurtarmıştır.
Sonuç olarak Allah, ayetinde de bildirdiği gibi, koyduğu hükümlere samimiyetle bağlı
olanlar için mutlaka bir kolaylık yaratmaktadır. Bakmasını bilen her insan, Allah'ın kendisi
için yarattığı kolaylıkları görebilir ve hiçbir zaman zorluklar karşısında gevşeklik göstermez.
Ne var ki, bu gerçeği görebilmek ancak Allah'a haşyet duymakla, Allah'a güvenip sığınmakla,
tek dost ve velinin sadece Allah olduğuna iman etmekle mümkündür. Yüce Allah, bu
6
7. özellikteki kullarını ummadıkları yerlerden rızıklandıracağını ve onların işlerini
kolaylaştıracağını şu ayetlerle ilân etmiştir:
2,3
Artık sürelerinin sonuna vardıklarında onları örfe uygun/ herkesçe kabul gören bir şekilde
tutun yahut örfe uygun/herkesçe kabul gören bir şekilde onlardan ayrılın. Ve sizden adalet sahibi
iki kişiyi şâhit tutun. Şâhitliği de Allah için ayakta tutun. İşte bu, Allah'a ve son güne inanan
kimseye öğütlenendir. Ve kim Allah'ın koruması altına girerse, Allah ona bir çıkış yolu sağlar ve
onu hesaba katmadığı bir yönden rızıklandırır. Kim de Allah'a işin sonucunu havale ederse, O ona
yeter. Şüphesiz Allah, Kendi emrini yerine getirip gerçekleştirendir. Allah, kesinlikle her şey için
bir ölçü koymuştur, belirlemiştir.
(Talâk/ 2-3)
7
Geniş imkânları olanlar, geniş imkânlarına göre harcasınlar/ nafaka versinler. Rızkı kısıtlı
tutulan da, artık Allah'ın kendisine verdiğinden versin. Allah, hiçbir kişiye ona verdiğinden
başkasıyla yükümlülük koymaz. Allah, bir güçlüğün ardından bir kolaylık sağlayacaktır.
(Talâk/7)
7. Ayet:
7
O hâlde boş kalır kalmaz hemen yeni bir şeye başla.
Bu ayet peygambere görevini tatil etme veya ara verme yetkisi verilmediğini, tebliğe
ara vermeksizin devam edilmesi gerektiğini ifade etmektedir.
Ancak buradaki mesaj sadece peygamberin ana görevi olan tebliğ ile sınırlı değildir.
Bilakis peygamberlik süreciyle ilgili her olayı kuşatacak bir genelliğe sahip olan mesaj, her
türlü olayda karşılaşılan sorunların üzerine gitmemek ya da sorunlardan kaçmak yerine,
sorunlarla bıkmadan, yılmadan ve ara vermeden mücadele etme gerekliliğine işaret
etmektedir. Dikkat edilecek olursa, ayette “boşalır boşalmaz” diye çevirdiğimiz ifade, bir
acelecilik ve süreklilik içermektedir. Bu acelenin sebebi, bundan sonraki Asr suresinde
açıklanacağı gibi zamanın azalmasıdır.
8. Ayet:
8
Ve arzularını yalnızca Rabbine yönelt.
Çünkü Allah'tan başka yol gösterecek ve yardım edecek yoktur.
Rağbet, bir şeyi çok özlemle istemek demektir.4
Ne istiyorsan, neye özeniyorsan
bunları sadece Rabbine yönelt, onları sadece Rabbinden iste!
Ayetteki “فارغب ferğab” sözcüğü “ غبّب فر ferağğıb” olarak da okunmuştur.5
Buna göre
ayetin anlamı “ve başkalarını yalnızca Rabbine özendir” demek olur.
Doğrusunu en iyi bilen Allah'tır.
4
(Lisanü’l Arab, “r ğ b” mad. )
5
(Razi; el Mefatihu’l Gayb)
7