วิเคราะห์เรื่องการอ่าน

1. ชุดที่ ๑ ข้อความ ๑
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๓ เวลา ๒ ชั่วโมง
๑. จุดประสงค์ของแบบฝึก
นักเรียนอ่านข้อความที่กาหนดให้แล้วสามารถตอบคาถามเชิงคิดวิเคราะห์ได้ถูกต้อง
๒. สื่อประกอบแบบฝึกทักษะการอ่านคิดวิเคราะห์
๒.๑ ใบงานที่ ๑.๑ เรื่อง “ความจริงในชีวิต”
๒.๒ แบบฝึกหัดที่ ๑.๑ การอ่านคิดวิเคราะห์ด้วยข้อความ เรื่อง ฝน
๒.๓ แบบฝึกหัดที่ ๑.๒ การอ่านคิดวิเคราะห์ด้วยข้อความ เรื่อง สอบตก
๒.๔ แบบฝึกหัดที่ ๑.๓ การอ่านคิดวิเคราะห์ด้วยข้อความ เรื่อง คนซื้อฝัน
๒.๕ แบบฝึกหัดที่ ๑.๔ การอ่านคิดวิเคราะห์ด้วยข้อความ เรื่อง จดหมายจางวางหร่า
๒.๖ แบบฝึกหัดที่ ๑.๕ การอ่านคิดวิเคราะห์ด้วยข้อความ เรื่อง ธรรมะประดับใจ
๓. การประเมินผล
๓.๑ สังเกตพฤติกรรมของนักเรียน
๓.๒ ตรวจการตอบคาถามเชิงคิดวิเคราะห์ในใบงานที่ ๑.๑ เรื่อง “ความจริง
ในชีวิต” ของแต่ละกลุ่ม
๓.๓ ประเมินการนาเสนอผลงานกลุ่ม
๓.๔ ตรวจแบบฝึกหัดที่ ๑.๑-๑.๕ และแบบทดสอบหลังเรียน
แบบฝึกทักษะการอ่านคิดวิเคราะห์
ชุดที่ ๑ ข้อความ

2. ชุดที่ ๑ ข้อความ ๒
แบบทดสอบก่อนเรียน
“ปัจจุบันมีผู้ติดยาเสพติดเป็นจานวนมาก โดยเฉพาะกลุ่มเยาวชน
จะติดยาเสพติดมากกว่ากลุ่มคนกลุ่มอื่น และที่น่าเป็นห่วงกาลังแพร่ระบาด
สู่เด็กนักเรียนวัย ๙-๑๐ ปี สาเหตุอาจเป็นเพราะถูกเพื่อนชักจูงให้ลองเสพ
อยากรู้ อยากลอง ถูกล่อลวง และสาเหตุสาคัญอีกประการหนึ่ง คือ การขาด
ความอบอุ่นในครอบครัว ปัญหาพ่อแม่หย่าร้างกัน ผู้ใหญ่ไม่ได้สนใจดูแล
หรือเป็นที่พึ่งของเด็กได้ เด็กเกิดความว้าเหว่ไม่รู้จะปรึกษาใครเลย หันไปหา
ยาเสพติด”
คาชี้แจง ให้นักเรียนเลือกคาตอบที่ถูกที่สุดเพียงข้อเดียว และทาเครื่องหมาย 
ลงในกระดาษคาตอบ
ข้อความนี้ใช้ตอบคาถามข้อ ๑-๕
๑. ข้อความนี้กล่าวถึงปัญหาอะไร
ก. น้าท่วม
ข. โลกร้อน
ค. โรคระบาด
ง. ยาเสพติด
๒. ยาเสพติดแพร่ระบาดในคนกลุ่มใดมากที่สุด
ก. ผู้สูงอายุ ๖๐ ปี ขึ้นไป
ข. วัยกลางคน อายุ ๓๕ ปีขึ้นไป
ค. เยาวชน อายุ ๙-๑๐ ปี
ง. เยาวชน อายุ ๑๑-๑๒ ปี

3. ชุดที่ ๑ ข้อความ ๓
๓. ผู้ปกครองควรปฏิบัติต่อเด็กอย่างไร เพื่อไม่ให้เด็กติดยาเสพติด
ก. ให้ความอบอุ่น ให้คาปรึกษา
ข. เชื่อฟังคาสั่งสอนของพ่อแม่
ค. ใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์
ง. รู้จักเลือกคบเพื่อนที่ดี
๔. ผู้ติดยาเสพติดชนิดฉีดเข้าเส้นมีโอกาสติดเชื้อไวรัสชนิดใด
ก. เริม
ข. เอดส์
ค. ไข้หวัด
ง. ตับอักเสบ
๕. จุดมุ่งหมายของผู้เขียนข้อความคือสิ่งใด
ก. บอกวัตถุประสงค์ในการใช้ยาเสพติดในวัยรุ่น
ข. เพื่อให้รู้ถึงสาเหตุที่ทาให้วัยรุ่นติดยาเสพติด
ค. เพื่อให้รู้จึงประโยชน์ของยาเสพติด
ง. เพื่อให้รู้ถึงโทษของยาเสพติด
อ่านข้อความต่อไปนี้แล้วตอบคาถามข้อ ๖-๘
“คุณครูค่ะ วันนี้ตอนเดินมาโรงเรียนหนูเห็นคนตาบอดเดินถือไม้เท้าคลาทางมา
ตรงทางม้าลายกาลังจะข้ามถนน เขาเดินเซไปเซมา เหมือนจะล้มลงค่ะ หนูจึงเข้าไป
ประคองแล้วจูงมือเขา ช่วยพาเดินข้ามถนน เขาชมและขอบใจหนูด้วยค่ะ”
๖. เหตุใดคนเราจึงต้องทาความดี
ก. ความดีเป็นที่พึ่งแห่งตน ข. ความดีทาให้คนเราฉลาด
ค. ความดีทาให้จิตใจสงบสุข ง. ความดีนาชีวิตไปสู่แนวทางที่ดี

4. ชุดที่ ๑ ข้อความ ๔
๗. คุณธรรมข้อใดสอดคล้องกับความหมายของข้อความนี้มากที่สุด
ก. ความโอบอ้อมอารี ข. ความเมตตากรุณา
ค. ความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ ง. ความวิริยะอุตสาหะ
๘. “เป็นมนุษย์สุดนิยมเพียงลมปาก จะได้ยากโหยหิวเพราะชิวหา” คาที่ขีดเส้นใต้
มีความหมายตรงกับข้อใด
ก. ฟัน ข. ลิ้น
ค. ปาก ง. พูด
อ่านข้อความต่อไปนี้แล้วตอบคาถามข้อ ๙-๑๐
๙. ข้อความประโยคนี้ แสดงถึงเรื่องใด
ก. แม่น้าลพบุรีหายใจได้ ข. แม่น้าลพบุรีใกล้ตาย
ค. แม่น้าลพบุรีเริ่มเน่าเสีย ง. แม่น้าลพบุรีกาลังเหือดแห้ง
๑๐. คาว่า “ลมหายใจรวยริน” ในที่นี้หมายถึงอะไร
ก. น้าล้นฝั่ง ข. น้าเน่าเสีย
ค. น้าแห้งลง ง. น้าไหลช้าลง
“ลมหายใจรวยรินของแม่น้าลพบุรี เหลือเพียงนิดเดียว”

5. ชุดที่ ๑ ข้อความ ๕
คาชี้แจง นักเรียนอ่านข้อความเรื่อง “ความจริงในชีวิต” แล้วทากิจกรรม
ตามที่กาหนด
ความจริงในชีวิตความจริงในชีวิต
การที่เราจะคบหาหรือรู้จักใครสักคน ไม่ว่าจะในฐานะอะไรก็ตาม สิ่งหนึ่ง
ที่ควรท่องควรจาไว้อยู่เสมอก็คือ “คน” เป็น
สิ่งมีชีวิตที่มีทั้งด้านบวกและด้านลบอยู่ในนั้น
อย่าตั้งใจกับคนหนึ่งคนมากเกินไป เพราะไม่มีใคร
อยากเป็นต้นเหตุของความล้มเหลว อย่าคาดหวัง
กับคนหนึ่งคนมากเกินไป เพราะไม่มีใครสามารถ
เป็นทุกอย่างที่ทุกคนอยากให้เป็น อย่าให้เวลา
กับคนหนึ่งคนมากเกินไป เพราะไม่ว่าใครก็อยากมีช่วงเวลาของความเป็นส่วนตัว
คนเดียว อย่าพยายามเปลี่ยนแปลงคนหนึ่งคนมากเกินไป เพราะนั่นจะทาให้เขา
ไม่หลงเหลือความเป็นตัวของตัวเอง อย่าควบคุมชีวิตคนหนึ่งคนมากเกินไป เพราะ
มนุษย์มักจะหาวิธีการแทรกตัวเพื่อออกมาจากกฎที่ถูกกาหนด อย่าบีบบังคับคนหนึ่งคน
มากไปกว่านี้ เพราะถ้าคน ๆ นั้นหลุดจากภาวะบีบบังคับมาได้คุณจะกลายเป็นคนที่ถูก
หันหลังให้ในทันที เธอลองมองดูฉันดีๆ ฉันมีลมหายใจ ไม่ใช่ภาพวาดที่สวยงาม
อยู่ตลอดเวลา ฉันเองก็เป็น “คน” เป็นสิ่งมีชีวิตที่มีสองด้านเช่นกัน อยากรู้จักใครสักคน
ต้องหัดเรียนรู้ ไม่ใช่เปลี่ยนแปลง
(อ้างอิงจาก :http://fat1081009’spaces’live.com’Blog/cns!42F323FD776!267.entey)
ใบงานที่ ๑.๑ เรื่อง ความจริงในชีวิต

6. ชุดที่ ๑ ข้อความ ๖
จงตอบคาถามเชิงคิดวิเคราะห์ในข้อต่อไปนี้ (ข้อละ ๕ คะแนน)
๑. “การที่เราจะคบหาหรือรู้จักใครสักคน ไม่ว่าจะฐานะอะไรก็ตาม สิ่งหนึ่งที่ควร
ท่องควรจาไว้อยู่เสมอก็คือ “คน” เป็นสิ่งมีชีวิต ที่มีทั้งด้านบวกและด้านลบ”
ข้อความนี้มีความหมายว่าอย่างไร
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
๒. ผู้เขียนเสนอแนะผู้อ่านว่าไม่ควรกระทาในสิ่งใด
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
๓. หากมนุษย์ถูกบีบบังคับมาก ๆ จะส่งผลให้เกิดสิ่งใดตามมา
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
คาสั่ง

7. ชุดที่ ๑ ข้อความ ๗
๔. “เธอลองมองดูฉันดี ๆ ฉันมีลมหายใจ ไม่ใช่ภาพวาดที่สวยงามอยู่ตลอดเวลา
ฉันเองก็เป็น “คน” เป็นสิ่งมีชีวิตที่มีสองด้านเช่นกัน อยากรู้จักใครสักคน
ต้องหัดเรียนรู้ ไม่ใช่เปลี่ยนแปลง” ข้อความนี้ให้แง่คิดกับบุคคลที่ตั้งความหวัง
ไว้สูงอย่างไร
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
๕. เรื่องนี้สะท้อนให้เห็นว่า มนุษย์ต้องการสิ่งใดมากที่สุด
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................

8. ชุดที่ ๑ ข้อความ ๘
นักเรียนอ่านข้อความเรื่อง “ฝน” แล้วทากิจกรรมตามที่กาหนด
“ฝนพราตั้งแต่เมื่อวานเย็นจนกระทั่งเช้าก็ยังไม่หยุด ใครจะบ่นอย่างไร
ก็หาฟังไม่ มันคงตกเรื่อยไป หน้านี้ฤดูฝน มันทาหน้าที่ของมันแล้วโดยชอบ หากฤดูฝน
ฝนไม่ตกสิน่าประหลาด มันอยู่ห่างดินแต่มีทีท่ารักดิน รักน้า รักพฤกษาลดาวัลย์
เสียเหลือเกิน อาจเป็นเพราะมันขึ้นไปจากน้ากระมัง
ทานองเดียวกับมนุษย์ย่อมมีหน้าที่อย่างใดอย่างหนึ่ง จึงควรทาหน้าที่ของตน
ให้สมบูรณ์ที่สุดตามกาลังความสามารถ มนุษย์ที่ทาหน้าที่ ใครเล่าจะตาหนิ
หากถูกตาหนิก็ฟังเฉยเสียเหมือนฝน”
(เพ็ญศรี จันทร์ดวง. วรรณสารศึกษา เล่ม ๑ ม.๔. หน้า ๙๙.)
แบบฝึกหัดที่ ๑.๑ การอ่านคิดวิเคราะห์ด้วยข้อความ
คาชี้แจง

9. ชุดที่ ๑ ข้อความ ๙
จงทาเครื่องหมายกากบาท (×) ทับอักษรหน้าตัวเลือกที่เป็นคาตอบ
ที่ถูกต้องที่สุด (ข้อละ ๑ คะแนน)
๑. ข้อความนี้จัดเป็นสารประเภทใด
ก. ให้ความรู้
ข. ให้ความเพลิดเพลิน
ค. ให้ความจรรโลงใจ
ง. ให้อารมณ์สะเทือนใจ
๒. ผู้เขียนแนะนาให้ผู้อ่านทาตัวเช่นเดียวกับฝนในเรื่องใด
ก. มีความรับผิดชอบ
ข. มีความซื่อสัตย์
ค. มีความเสียสละ
ง. มีความเมตตา
๓. สาระสาคัญของข้อความนี้คืออะไร
ก. ฝนควรภูมิใจที่ได้ทาหน้าที่ของมันอย่างสมบูรณ์
ข. มนุษย์ควรทาหน้าที่ของตนให้สมบูรณ์ที่สุดตามความสามารถ
ค. ฝนตกต้องตามฤดูกาล มันคงทาหน้าที่อย่างครบถ้วน โดยไม่หวัง
อามิสสินจ้างใด ๆ
ง. คนที่คิดว่าตนได้กระทาความดีแล้วหากถูกตาหนิ ก็ไม่ควรหวั่นไหว
หรือโกรธเคือง
คาสั่ง

10. ชุดที่ ๑ ข้อความ ๑๐
๔. ข้อคิดของข้อความนี้คืออะไร
ก. มนุษย์มีนิสัยไม่ดีชอบเอาแต่ใจตัว
ข. คนส่วนใหญ่เห็นแก่ตัวโดยลืมนึกถึงผู้อื่น
ค. ฝนมักตกในฤดูฝน ซึ่งเป็นปรากฏการณ์ตามธรรมชาติ
ง. ฝนมีความสัมพันธ์กับดินและน้า มันจึงตกลงมาบนพื้นดิน
๕. ข้อใดเป็นเจตนาของผู้เขียน
ก. คนเราควรทาความดีเหมือนฝน
ข. คนเราต้องทาหน้าที่ให้สมบูรณ์ที่สุด
ค. ควรเราควรทาหน้าที่ของตนอย่างเต็มที่ด้วยความสุจริต
ง. คนเราเมื่อปรารถนาทาความดีแล้วก็ไม่ต้องกลัวถูกตาหนิ

11. ชุดที่ ๑ ข้อความ ๑๑
นักเรียนอ่านข้อความเรื่อง “สอบตก” แล้วทากิจกรรมตามที่กาหนด
“เมื่อเราสอบตกเราย่อมเสียใจ บางคนเกิดความรู้สึกว่าชีวิตนี้ไร้ค่า การสอบตก
เป็นความอับอายที่จะติดตัวไปจนตลอดชีวิต มองหน้าใครไม่ได้อีกแล้ว ฉันเป็นคนโง่
คนไร้ความสามารถ ความรู้สึกเช่นนี้ไม่มีประโยชน์อะไร นอกจากจะทาให้เราจมอยู่กับ
ความทุกข์และไม่มีวันแก้ตัวได้ตลอดชีวิต บางคนคิดว่าเลิกรู้สึกเช่นนี้ไม่ได้แต่นั่น
เป็นเพราะไม่พยายามเลิก ความเป็นคนจิตใจไม่เข้มแข็งของตนเองต่างหากที่ทาลาย
ตนเอง หาใช่การสอบตกไม่ การสอบตกเป็นเพียงเหตุเล็กน้อย แต่เรากลับทาลายตนเอง
เสียราวกับเป็นมหันตทุกข์”
(ธงชัย เจนหัตถการกิจ. เสริมภาษาไทย. หน้า ๒.)
แบบฝึกหัดที่ ๑.๒ การอ่านคิดวิเคราะห์ด้วยข้อความ
คาชี้แจง

12. ชุดที่ ๑ ข้อความ ๑๒
จงทาเครื่องหมายกากบาท (×) ทับอักษรหน้าตัวเลือกที่เป็นคาตอบ
ที่ถูกต้องที่สุด (ข้อละ ๑ คะแนน)
๑. เจตนาที่สาคัญของผู้เขียนคืออะไร
ก. อธิบายให้เข้าใจ
ข. บอกให้ทราบ
ค. เตือนให้คิด
ง. แนะให้ทา
๒. สาระสาคัญของผู้เขียนที่ต้องการนาเสนอตรงกับข้อใด
ก. จิตใจที่ไม่เข้มแข็งทาให้ชีวิตล้มเหลว
ข. ความรู้สึกผิดหวังและเสียใจทาให้เกิดทุกข์
ค. การสอบตกไม่ใช่สาเหตุใหญ่ที่ทาลายชีวิตของเรา
ง. เราจะไม่สามารถทาอะไรให้ดีขึ้นได้ถ้าเราจมอยู่ในความทุกข์
๓. ผู้เขียนมีน้าเสียงเช่นไร
ก. เยาะเย้ย
ข. ประชด
ค. ตาหนิ
ง. สงสาร
๔. ข้อความที่เน้นดา จัดเป็นประโยคชนิดใด
ก. ประโยคความรวม
ข. ประโยคความซ้อน
ค. ประโยคความเดียว ๒ ประโยค
ง. ประโยคความเดียว ๓ ประโยค
คาสั่ง

13. ชุดที่ ๑ ข้อความ ๑๓
๕. ข้อใดไม่ปรากฏอยู่ในข้อความนี้
ก. ความโง่
ข. ความอับอาย
ค. ความเป็นคนไร้ความสามารถ
ง. ความเป็นคนมีสติสัมปชัญญะ

14. ชุดที่ ๑ ข้อความ ๑๔
นักเรียนอ่านข้อความเรื่อง “คนซื้อฝัน” แล้วทากิจกรรมตามที่กาหนด
“แต่พ่อแม่สอนว่าไม่ใช่ของเลว ความจนเป็นเพียงโรคร้ายชนิดหนึ่งที่รักษา
ให้หายได้ยารักษาคือความขยันหมั่นเพียร ความรู้จักค่าของตัวเอง ไม่ตีราคาต่า
ไม่ขายตัวให้แก่เงิน ใครเอาเงินมาฟาดหัวเราก็ฟาดหน้ามันให้หงายกลับไป ได้เงินมา
ต้องรู้จักค่าของมันว่า ถ้ารวมเป็นก้อนโต ๆ ละก็ซื้ออะไรได้หลายอย่าง ซื้อไหว้ซื้อกราบ
ของคนก็ได้”
(ศุภร บุนนาค. คนซื้อฝัน. หน้า ๒๕)
แบบฝึกหัดที่ ๑.๓ การอ่านคิดวิเคราะห์ด้วยข้อความ
คาชี้แจง

15. ชุดที่ ๑ ข้อความ ๑๕
จงทาเครื่องหมายกากบาท (×) ทับอักษรหน้าตัวเลือกที่เป็นคาตอบ
ที่ถูกต้องที่สุด (ข้อละ ๑ คะแนน)
๑. จากข้อความนี้แสดงว่าผู้สอนยกย่องผู้ที่มีลักษณะนิสัยอย่างไร
ก. เข้มแข็ง อดทน รู้จักต่อสู้อุปสรรคในชีวิต
ข. ซื่อสัตย์ขยัน รู้จักค่าของเงินและไม่กลัวจน
ค. ขยัน เข้มแข็ง หยิ่งในคุณค่าของตนแม้จะยากจน
ง. มานะ พากเพียร รู้จักสร้างฐานะของตนให้มั่นคงได้
๒. “ใครเอาเงินมาฟาดหัวเรา ก็ฟาดหน้ามันให้หงายกลับไป”
ข้อความนี้วิเคราะห์ได้ตรงตามข้อใด
ก. สะเทือนใจและเกิดความรู้สึกเครียด อยากทาตอบอย่างรุนแรง
ข. โกรธและหยิ่งในศักดิ์ศรีของตน จึงกระทาตอบไปเช่นนั้น
ค. สะใจที่ได้กระทาตอบผู้ที่ดูถูกตนไปเช่นนั้น
ง. เสียใจที่มีผู้มาดูถูกตนเช่นนั้น
๓. “ซื้อไหว้ซื้อกราบของคนก็ได้” ข้อความสะท้อนค่านิยมของคนในสังคม
ปัจจุบันอย่างไร
ก. คนในสังคมปัจจุบันมีไม่น้อยที่ตกอยู่ใต้อิทธิพลของเงิน
ข. คนในสังคมปัจจุบันที่ยอมไหว้กราบคนชั่วที่ร่ารวยก็มีมาก
ค. คนบางคนต้องการให้คนเคารพนบนอบตนก็ใช้เงินซื้อเองได้
ง. คนที่เห็นแก่เงิน สามารถไหว้กราบคนชั่วที่มีอิทธิพลทางการเงินได้เสมอ
คาสั่ง

16. ชุดที่ ๑ ข้อความ ๑๖
๔. จากโจทย์ในข้อ ๓ วิเคราะห์น้าเสียงของผู้ประพันธ์ได้ตรงตามข้อใด
ก. โกรธ
ข. พอใจ
ค. ตัดพ้อ
ง. ประชดประชัน
๕. ข้อความข้อใดกล่าวไม่ถูกต้องตามประเด็นของข้อความนี้
ก. โรคความจนรักษาให้หายได้ขึ้นอยู่กับตัวของเรา
ข. ความขี้เกียจ ไม่รู้จักค่าของตน ทาให้เกิดความจนได้
ค. คนที่ประเมินตนเองต่า และขายตัวเองจะพบกับความจน
ง. คนที่เอาเงินฟาดหัวคนอื่น แสดงว่าไม่รักศักดิ์ศรีของตนเอง

17. ชุดที่ ๑ ข้อความ ๑๗
นักเรียนอ่านข้อความเรื่อง “จดหมายจางวางหร่า” แล้วทากิจกรรม
ตามที่กาหนด
“ข้าลงมือหากินอย่างไร ก็ได้เล่าให้ฟังแล้ว คือลุงกล่อมแกว่ากินข้าวจุ
แกจึงเตะออกจากบ้านให้ไปเที่ยวหากินเอง ข้าก็ไม่มีอย่างอื่น นอกจากจะเชื่อคา
ลุงกล่อม จึงเที่ยวหากินเอง จนบัดนี้มีข้าวหลายฉางกินไม่หมด ก็ต้องส่งไปขาย
เมืองนอกอยู่ทุกเที่ยวกาปั่น”
จดหมายจางวางหร่า. พระราชวงศ์เธอ กรมหมื่นพิทยาลงกรณ์
อ้างใน กุสุมา รักษ์มณี. ปรีชา ช้างขวัญยืนและเอกรินทร์ สี่มหาศาล.
ทักษะสื่อสาร ๑. หน้า ๖๕
แบบฝึกหัดที่ ๑.๔ การอ่านคิดวิเคราะห์ด้วยข้อความ
คาชี้แจง

18. ชุดที่ ๑ ข้อความ ๑๘
จงทาเครื่องหมายกากบาท (×) ทับอักษรหน้าตัวเลือกที่เป็นคาตอบ
ที่ถูกต้องที่สุด (ข้อละ ๑ คะแนน)
๑. จากข้อความนี้ผู้พูดต้องการกล่าวเป็นทานองใด
ก. สั่งสอนการประพฤติ
ข. อธิบายการทามาหากิน
ค. แนะนาการทามาหากิน
ง. แนะวิธีการกินที่ถูกต้อง
๒. “แกจึงเตะออกจากบ้าน” หมายความว่าอย่างไร
ก. ไล่ให้ออกจากบ้าน
ข. ไล่เตะให้ออกจากบ้าน
ค. ส่งให้ออกไปหากินนอกบ้าน
ง. ชี้แนะให้ออกไปหากินนอกบ้าน
๓. ผู้พูดมีฐานะทางเศรษฐกิจอย่างไร
ก. ร่ารวยเป็นเศรษฐี
ข. เกือบจะร่ารวย
ค. พอมีพอกิน
ง. ยากจน
คาสั่ง

19. ชุดที่ ๑ ข้อความ ๑๙
๔. ข้อคิดที่ได้จากการอ่านเรื่องนี้คืออะไร
ก. หมั่นอดออม
ข. เที่ยวหากินเอง
ค. ขยันทามาหากิน
ง. การปฏิบัติตนให้ถูกต้อง
๕. ผู้พูดพูดโดยมีความรู้สึกอย่างไร
ก. สังเวชใจ
ข. ภาคภูมิใจ
ค. คับแค้นใจ
ง. สงสารตัวเอง

20. ชุดที่ ๑ ข้อความ ๒๐
นักเรียนอ่านข้อความเรื่อง “ธรรมะประดับใจ” แล้วทากิจกรรม
ตามที่กาหนด
ดูความคิดก็คือดูใจนั่นเอง ดูความเห็นว่าคิดดีหรือคิดไม่ดีก็คือดูใจ เห็นว่าใจดี
หรือไม่ดี ใจร้อนหรือใจเย็น ใจเป็นสุขหรือใจเป็นทุกข์
ดูทาไม ดูให้เห็น ให้รู้ ให้มีช่องทางแก้ไข ปรับปรุง อบรม ขัดเกลาจิตที่ดี
ความคิดที่ดีรักษาไว้ส่งเสริมให้ดีขึ้น จิตที่ไม่ดี ความคิดที่ไม่ดีก็ละเสีย วางเสีย นอกจาก
ตัวเจ้าเองแล้ว ผู้อื่นที่ไหนจะมารู้มาเห็นจิตใจของใครได้ถูกต้องตามความเป็นจริง จะรู้
จะเห็นก็แต่เพียงคาดคะเนจากกิริยาวาจาซึ่งแสดงออกเท่านั้น ซึ่งบางทีการแสดงออก
ก็มิได้ตรงกับจิตใจเสมอไป เหมือนบางคนชมสิ่งนั้นสิ่งนี้ว่าสวยงามด้วยวาจาเพื่อเอาใจ
เจ้าของ แต่ใจจริงแล้วมิได้คิดเหมือนที่พูดออกไปเลย บางคนพูดดีเพื่อรักษามารยาท
แต่ใจจริงก็มิได้คิดดีเช่นที่พูด บางคนก็มีกิริยาสงบเสงี่ยมเรียบร้อย พูดจาเป็นอรรถ
เป็นธรรม แต่ใจมิเป็นเช่นนั้นก็มี เช่นนี้จึงมิใช่ง่ายที่ใครจะดูใจใครให้เห็น
ตามความเป็นจริง นอกจากตัวเจ้าเองเท่านั้น ดังนั้นใจของใครก็ต้องดูเอาเอง ผู้ที่ไม่เคย
ดูใจของตนเองเลย จะไม่มีโอกาสรู้จักตัวเองตามเป็นจริง ความคิดของผู้นั้น
จะกระเจิดกระเจิงไปอย่างไม่มีขอบเขต ไม่มีเวลาหยุดหย่อน ผลที่ได้รับก็จะเป็นโทษ
แบบฝึกหัดที่ ๑.๕ การอ่านคิดวิเคราะห์ด้วยข้อความ
คาชี้แจง

21. ชุดที่ ๑ ข้อความ ๒๑
แก่เจ้าตัวอย่างมิต้องสงสัย
ทุกคนควรต้องดูใจตัวเอง อย่างน้อยก็สักวันละเวลาสองเวลา แต่ที่ดีที่สุด สมควร
ทาที่สุดก็คือ ดูอยู่เสมอทุกลมหายใจเข้าออก จะพูดอะไร จะทาอะไร หยุดดูใจตนเอง
ดูความคิดของตนเองเสียก่อนว่ากาลังคิด จะพูดจะทาสิ่งที่สมควรแล้ว หรือจะไม่เป็น
โทษแก่ตนเอง หรือจะไม่เป็นโทษภัยแก่ผู้อื่น หรือถ้าเห็นว่าจะเป็นทุกข์โทษแก่ตนเอง
หรือผู้อื่น ไม่ว่าจะมากหรือน้อยก็มีสติบังคับ อย่าให้ตนแสดงออกทางกิริยาวาจา
การจะพูดจะทาสิ่งที่เป็นโทษ ไม่ว่าแก่ตนเองหรือแก่ผู้ใดไม่สมควรเลย ยิ่งกว่านั้น
การก่อทุกข์โทษให้แก่ผู้อื่น ก็มิได้หมายความว่า ทุกโทษนั้นจะไม่ถึงตนเอง ทุกคน
ที่ก่อทุกข์โทษให้แก่ผู้อื่นจะต้องได้รับทุกข์โทษนั้นด้วยตนเองอย่างแน่นอนเสมอไป
เพียงแต่ว่าบางทีจะยังไม่ปรากฏชัดแจ้งในทันทีเท่านั้น และการไม่ปรากฏชัดในทันที
หรือที่เรียกว่า ทันตาเห็นนี้เอง ที่ทาให้ส่วนมากหลงก่อทุกข์โทษภัยให้แก่ผู้อื่น
โดยคิดว่าผู้อื่นเท่านั้นที่ได้รับทุกข์โทษภัยจากการกระทาของตน ส่วนตัวเองได้ชื่นชม
สมใจ เพราะได้แก้แค้นสาเร็จบ้าง หรือได้ปฏิบัติไปตามอานาจ ความอิจฉาริษยาบ้าง
ความเกลียดชังรังเกียจบ้าง
ความจริงนั้นพระพุทธเจ้าก็ได้ทรงสั่งสอนไว้แล้วว่า ผู้ใดทากรรมใดไว้จะได้รับ
ผลของกรรมนั้น การก่อทุกข์โทษแก่ผู้อื่นเป็นการทากรรมทางกาย ทางวาจา และทางใจ
ด้วย เพราะใจต้องก่อขึ้นก่อน จึงจะออกมาทางกายทางวาจา เพราะฉะนั้น ความคิด
นั่นแหละจึงเป็นตัวก่อกรรมที่สาคัญ อย่าว่าแต่จะถึงกับการแสดงออกแล้วจึงจะเป็น
กรรมเลย เพียงแต่คิดอยู่ในใจไม่ทันได้แสดงออก หรือปิดเสียไม่แสดงออก ก็ยังเป็น
กรรมแล้วอย่างแน่นอน ให้คุณให้โทษแก่ตนเองแล้วอย่างแน่นอน ฉะนั้นจึงต้องระวัง
ความคิดหรือใจนั่นแหละให้ดี พยายามทาสติให้ติดต่อเพื่อจะได้ดูใจตนเอง ได้ติดต่อกัน
ให้มากที่สุดเท่าที่จะมากได้จะได้มีโอกาสกาจัดความคิดที่ไม่ดีให้บรรเทาเบาบางลง
มากที่สุดเท่าที่จะมากได้ได้มีโอกาสเป็นคนดีมากที่สุดเท่าที่จะมากได้ด้วย เพราะ
ความคิดที่ดีนั่นเองที่สร้างคนให้เป็นคนที่ดีเช่นเดียวกับความคิดที่ไม่ดี ที่สร้างคน
ให้เป็นคนที่ไม่ดี
(วิชาการ. กรม. ภาษาเพื่อพัฒนาการเรียนรู้ ชั้น ม.๔. หน้า ๑๓๒-๑๔๕)

22. ชุดที่ ๑ ข้อความ ๒๒
จงทาเครื่องหมายกากบาท (×) ทับอักษรหน้าตัวเลือกที่เป็นคาตอบ
ที่ถูกต้องที่สุด (ข้อละ ๑ คะแนน)
๑. ข้อความนี้มีคุณค่าทางด้านใดมากที่สุด
ก. ช่วยพัฒนาจิตใจและอารมณ์
ข. ให้ข้อคิดเกี่ยวกับกฎแห่งกรรม
ค. ให้ข้อคิดในการพิจารณาตนเอง
ง. ให้ความรู้เกี่ยวกับธรรมชาติสอนใจ
๒. คนเราต้องดูใจตนเองด้วยเหตุผลข้อใดเป็นสาคัญ
ก. เพราะจะได้ทราบความต้องการของตนเอง
ข. เพราคนเราดูใจตนเองได้ถูกต้องกว่าผู้อื่น
ค. เพราจะได้แสดงออกทางพฤติกรรมที่ตรงกับใจ
ง. เพราะใจเป็นมูลเหตุให้เกิดการกระทาทางกาย และวาจา
๓. วิธีรู้จักตนเองให้ดีที่สุดควรทาอย่างไร
ก. คอยดูใจของตนเองให้ดี
ข. ศึกษาระดับจิตใจของมนุษย์
ค. คอยสังเกตการณ์กระทาของตนเอง
ง. คอยสังเกตเปรียบเทียบตนเองกับผู้อื่น
คาสั่ง

23. ชุดที่ ๑ ข้อความ ๒๓
๔. การก่อทุกข์โทษแก่ผู้อื่น จะเกิดผลอย่างไรแน่นอนที่สุด
ก. ผู้ก่อต้องได้รับทุกข์โทษนั้นในทันที
ข. ผู้ก่ออาจได้รับทุกข์โทษนั้นแทนผู้อื่น
ค. บุคคลผู้อื่นอาจไม่ได้รับทุกข์โทษนั้น
ง. ผู้ก่อต้องได้รับทุกข์โทษนั้นอย่างแน่นอน
๕. เหตุใดคนเราจึงมักก่อทุกข์โทษแก่ผู้อื่น
ก. เพราะตนเองรู้สึกพอใจได้แก้แค้นสาเร็จ
ข. เพราะคิดว่าตนเองไม่ต้องรับทุกข์โทษนั้น
ค. เพราะคิดว่าผู้อื่นได้รับทุกข์โทษนั้น ส่วนตนเองได้รับแต่ความพอใจ
ง. เพราะคิดว่าผู้อื่นไม่รู้ไม่เห็น และความผิดนั้นยังไม่ปรากฏอย่างเด่นชัด

24. ชุดที่ ๑ ข้อความ ๒๔
แบบทดสอบหลังเรียน
“ปัจจุบันมีผู้ติดยาเสพติดเป็นจานวนมาก โดยเฉพาะกลุ่มเยาวชน
จะติดยาเสพติดมากกว่ากลุ่มคนกลุ่มอื่น และที่น่าเป็นห่วงกาลังแพร่ระบาด
สู่เด็กนักเรียนวัย ๙-๑๐ ปี สาเหตุอาจเป็นเพราะถูกเพื่อนชักจูงให้ลองเสพ
อยากรู้ อยากลอง ถูกล่อลวง และสาเหตุสาคัญอีกประการหนึ่ง คือ การขาด
ความอบอุ่นในครอบครัว ปัญหาพ่อแม่หย่าร้างกัน ผู้ใหญ่ไม่ได้สนใจดูแล
หรือเป็นที่พึ่งของเด็กได้ เด็กเกิดความว้าเหว่ไม่รู้จะปรึกษาใครเลย หันไปหา
ยาเสพติด”
คาชี้แจง ให้นักเรียนเลือกคาตอบที่ถูกที่สุดเพียงข้อเดียว และทาเครื่องหมาย 
ลงในกระดาษคาตอบ
ข้อความนี้ใช้ตอบคาถามข้อ ๑-๕
๑. ยาเสพติดแพร่ระบาดในคนกลุ่มใดมากที่สุด
ก.ผู้สูงอายุ ๖๐ ปี ขึ้นไป
ข.วัยกลางคน อายุ ๓๕ ปีขึ้นไป
ค.เยาวชน อายุ ๙-๑๐ ปี
ง.เยาวชน อายุ ๑๑-๑๒ ปี
๒. ข้อความนี้กล่าวถึงปัญหาอะไร
ก. น้าท่วม
ข. โลกร้อน
ค. โรคระบาด
ง. ยาเสพติด

25. ชุดที่ ๑ ข้อความ ๒๕
๓. ผู้ปกครองควรปฏิบัติต่อเด็กอย่างไร เพื่อไม่ให้เด็กติดยาเสพติด
ก. ให้ความอบอุ่น ให้คาปรึกษา
ข. เชื่อฟังคาสั่งสอนของพ่อแม่
ค. ใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์
ง. รู้จักเลือกคบเพื่อนที่ดี
๔. จุดมุ่งหมายของผู้เขียนข้อความคือสิ่งใด
ก. บอกวัตถุประสงค์ในการใช้ยาเสพติดในวัยรุ่น
ข. เพื่อให้รู้ถึงสาเหตุที่ทาให้วัยรุ่นติดยาเสพติด
ค. เพื่อให้รู้จึงประโยชน์ของยาเสพติด
ง. เพื่อให้รู้ถึงโทษของยาเสพติด
๕. ผู้ติดยาเสพติดชนิดฉีดเข้าเส้นมีโอกาสติดเชื้อไวรัสชนิดใด
ก. เริม
ข. เอดส์
ค. ไข้หวัด
ง. ตับอักเสบ
อ่านข้อความต่อไปนี้แล้วตอบคาถามข้อ ๖-๘
“คุณครูค่ะ วันนี้ตอนเดินมาโรงเรียนหนูเห็นคนตาบอดเดินถือไม้เท้าคลาทางมา
ตรงทางม้าลายกาลังจะข้ามถนน เขาเดินเซไปเซมา เหมือนจะล้มลงค่ะ หนูจึงเข้า
ไปประคองแล้วจูงมือเขา ช่วยพาเดินข้ามถนน เขาชมและขอบใจหนูด้วยค่ะ”
๖. เหตุใดคนเราจึงต้องทาความดี
ก. ความดีเป็นที่พึ่งแห่งตน ข. ความดีทาให้คนเราฉลาด
ค. ความดีทาให้จิตใจสงบสุข ง. ความดีนาชีวิตไปสู่แนวทางที่ดี

26. ชุดที่ ๑ ข้อความ ๒๖
๗. คุณธรรมข้อใดสอดคล้องกับความหมายของข้อความนี้มากที่สุด
ก. ความโอบอ้อมอารี ข. ความเมตตากรุณา
ค. ความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ ง. ความวิริยะอุตสาหะ
๘. “เป็นมนุษย์สุดนิยมเพียงลมปาก จะได้ยากโหยหิวเพราะชิวหา” คาที่ขีดเส้นใต้
มีความหมายตรงกับข้อใด
ก. ฟัน ข. ลิ้น
ค. ปาก ง. พูด
อ่านข้อความต่อไปนี้แล้วตอบคาถามข้อ ๙-๑๐
๙. คาว่า “ลมหายใจรวยริน” ในที่นี้หมายถึงอะไร
ก. น้าล้นฝั่ง ข. น้าเน่าเสีย
ค. น้าแห้งลง ง. น้าไหลช้าลง
๑๐. ข้อความประโยคนี้ แสดงถึงเรื่องใด
ก. แม่น้าลพบุรีหายใจได้ ข. แม่น้าลพบุรีใกล้ตาย
ค. แม่น้าลพบุรีเริ่มเน่าเสีย ง. แม่น้าลพบุรีกาลังเหือดแห้ง
“ลมหายใจรวยรินของแม่น้าลพบุรี เหลือเพียงนิดเดียว”

27. ชุดที่ ๑ ข้อความ ๒๗
๑. เพราะคนเรามีทั้งดีและไม่ดี การที่จะคบหาหรือทาความรู้จักใครก็ตาม
จะต้องศึกษาเรียนรู้พื้นฐานพฤติกรรมของแต่ละคนให้ดีเสียก่อน
๒. อย่าตั้งใจ คาดหวัง ให้เวลาเปลี่ยนแปลง ควบคุมและบังคับบุคคลใด
บุคคลหนึ่งโดยเฉพาะ เพราะอาจต้องประสบกับความล้มเหลว
หรือผิดหวังได้ในที่สุด
๓. หาวิธีการที่จะหลีกเลี่ยงการปฏิบัติ
๔. ไม่ควรคิดว่า สิ่งที่คาดหวังนั้นต้องประสบผลสาเร็จเสมอ หากจะครองใจ
คนได้ต้องเรียนรู้ลักษณะของคน และคาดหวังในความเป็นไปได้
บนพื้นฐานแห่งความเป็นจริง
๕. ความเป็นตัวของตังเอง ไม่ถูกบีบบังคับมากเกินไป ให้อยู่ในความเหมาะสม
พอดีตามสถานะ ศักยภาพของบุคคล
เฉลยคาตอบใบงานที่ ๑.๑
เรื่อง “ความจริงในชีวิต”

28. ชุดที่ ๑ ข้อความ ๒๘
๑. ค ๒. ก ๓. ง ๔. ข ๕. ง
๑. ค ๒. ก ๓. ค ๔. ข ๕. ง
๑. ค ๒. ก ๓. ก ๔. ง ๕. ง
เฉลยคาตอบแบบฝึกหัดที่ ๑.๑ “ฝน”
เฉลยคาตอบแบบฝึกหัดที่ ๑.๒ “สอบตก”
เฉลยคาตอบแบบฝึกหัดที่ ๑.๓ “คนซื้อฝัน”

29. ชุดที่ ๑ ข้อความ ๒๙
๑. ค ๒. ง ๓. ก ๔. ค ๕. ข
๑. ก ๒. ข ๓. ก ๔. ง ๕. ค
เฉลยคาตอบแบบฝึกหัดที่ ๑.๔ “จดหมายจางวางหร่า”
เฉลยคาตอบแบบฝึกหัดที่ ๑.๕ “ธรรมะประดับใจ”

30. ชุดที่ ๑ ข้อความ ๓๐
เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน
เฉลยแบบทดสอบ
๑. ค
๒. ก
๓. ข
๔. ง
๕. ข
๖. ค
๗. ค
๘. ข
๙. ค
๑๐. ก
๑. ก
๒. ค
๓. ข
๔. ข
๕. ง
๖. ค
๗. ค
๘. ข
๙. ก
๑๐. ค

31. ชุดที่ ๑ ข้อความ ๓๑
กุสุมา รักษ์มณี และคณะ. (ม.ป.ป.). ทักษะสื่อสาร ๑. กรุงเทพฯ: บริษัทไทยร่มเกล้า
จากัด
ความจริงในชีวิต. (๒๕๕๑). ระบบออนไลน์. http://fat1081009’ spaces’ live.com’
Blog/cns! 42F323FD 77 EA8A76!267. entey สืบค้น ๖ สิงหาคม ๒๕๕๑.
จงชัย เจนหัตถการกิจ. (๒๕๔๖). เสริมภาษาไทย. กรุงเทพฯ: ธนาเพรส แอนด์ กราฟฟิค.
เพ็ญศรี จันทร์ดวง. (๒๕๔๖). วรรณสารศึกษา เล่ม ๑ ม. ๔. กรุงเทพฯ: แม็ค.
วิชาการ. กรม. (๒๕๕๐). ภาษาเพื่อพัฒนาการเรียนรู้ ชั้น ม. ๔. กรุงเทพฯ: คุรุสภา.
ศุภร บุนนาค. (๒๕๔๙). คนซื้อฝัน. กรุงเทพฯ: ดอกหญ้า.
เอกสารอ้างอิง