ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΓΕΩΡΓΙΤΣΑ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΟΥ ΝΙΚΗ

1. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
1821 ΦΙΛΕΛΛΗΝΕΣ
4ο Δημοτικό Σχολείο Ναυπλίου
ΤΑΞΗ Ε2΄
ΜΑΡΤΙΟΣ 2021

2. ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΓΕΩΡΓΙΤΣΑ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ
4ο Δημοτικό Σχολείο Ναυπλίου
ΤΑΞΗ Ε2΄
ΜΑΡΤΙΟΣ 2021

3. Όρκος Φιλελλήνων ενόπλων
συναγωνιστών των Ελλήνων
«Να υπερασπιζόμαστε πάντοτε τα ανθρώπινα
δικαιώματα, να μη βασανίζουμε αθώους
αιχμαλώτους, να είμαστε ευγενείς απέναντι
στους εχθρούς μας και να δίνουμε στο
ελληνικό έθνος παράδειγμα γενναιότητας και
ανθρωπισμού.»

4. Αντόνιο Φιγκουέιρα ντ'Αλμέιντα
Antonio Figueira d' Almeida
(1783-1847)
Πορτογάλος στρατιωτικός
Αναδιοργάνωσε το τακτικό
ιππικό.

5. Πνεύμα φιλελεύθερο και περιπετειώδες, τον Σεπτέμβριο του 1825 κατέφθασε στην
Ελλάδα και κατετάγη ως εθελοντής στον τακτικό ελληνικό στρατό, που είχε
οργανώσει και διοικούσε ο γάλλος στρατηγός Φαβιέρος.
Πολέμησε υπό τον Γεώργιο Καραϊσκάκη στην Αττική (αρχές του 1827).
Πήρε μέρος στην αποτυχημένη εκστρατεία του Φαβιέρου για την απελευθέρωση της
Χίου (Οκτώβριος – Δεκέμβριος 1827).
Με την έλευση του Ιωάννη Καποδίστρια στην Ελλάδα, έγινε επιθεωρητής του
τακτικού ιππικού και του ανατέθηκε η αναδιοργάνωση του σώματος.
Στις 22 Ιανουαρίου 1830 διορίστηκε φρούραρχος Ναυπλίου.
Ονομάστηκε επίτιμος πολίτης του Ναυπλίου από την Ε΄ Εθνοσυνέλευση και στις 2
Μαρτίου 1832 προβιβάστηκε σε στρατηγό.
Παρέμεινε στην Ελλάδα, πολιτογραφήθηκε ‘Ελληνας και το 1839 τοποθετήθηκε
στρατιωτικός διοικητής Ναυπλίου. Τον ίδιο χρόνο παντρεύτηκε τη Ζωή
Μαυροκορδάτου. Έζησε στην Ελλάδα.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ Π.

6. Άστιγξ Αμπνεϊ
Φραγκίσκος
Frank Abney Hastings
(1794-1828)
Άγγλος
στρατιωτικός
Αναδιοργάνωσε το
ναυτικό.

7. Εμπνευστής της αναδιοργάνωσης του ναυτικού και του εξοπλισμού του με
ατμοκίνητα πλοία. Ο ίδιος επέβλεψε στην Αγγλία την ναυπήγηση του πλοίου
«Καρτερία» το 1825, του οποίου υπήρξε κυβερνήτης. Εξόπλισε το πλοίο με
ναυτιλιακά όργανα και χάρτες. Πρόσφερε για το σκοπό αυτό μέρος της
προσωπικής του περιουσίας.
Το πρώτο ατμοκίνητο πλοίο του ελληνικού στόλου μπήκε στο λιμάνι του
Ναυπλίου την 1η Σεπτεμβρίου 1826.
Τραυματίστηκε στη μάχη του Αιτωλικού στις 11 Μαΐου του 1828 και πέθανε στις
20 Μαΐου 1828 από τέτανο. Ήταν μόλις 34 ετών.
Η κηδεία του έγινε με μεγάλες τιμές στον Πόρο, όπου μεταφέρθηκε με την
«Καρτερία», στην οποία επέβαινε ο Ιωάννης Καποδίστριας και με την συνοδεία
πολεμικών πλοίων. Τον επικήδειο εκφώνησε ο Σπυρίδων Τρικούπης. Αργότερα το
1861, στήθηκε μνημείο προς τιμήν του στον Πόρο όπου μεταφέρθηκαν τα οστά
του.
ΕΥΘΥΜΗΣ Π.

8. Βιντσέντζο Γκαλλίνα -
Vincenzo Gallina
(1795-1842)
Ιταλός λόγιος
Έφτιαξε το πρώτο
ελληνικό Σύνταγμα.

9. Ιταλός λόγιος και θερμός φιλέλληνας. Έφτασε στην επαναστατημένη
Ελλάδα από τις πρώτες στιγμές του Αγώνα. Είχε μεταφέρει μαζί του κείμενα
ευρωπαϊκών Συνταγμάτων, ενώ και ο ίδιος είχε «στέρεη» νομική και πολιτειακή
κατάρτιση.
Μαζί με τον Μαυροκορδάτο και τον Νέγρη συνέταξαν το κείμενο του
πρώτου Συντάγματος της Επιδαύρου, το οποίο ψηφίστηκε την 1η
Ιανουαρίου 1822.
Ο Γκαλλίνα ασχολήθηκε κυρίως με τη διατύπωση του κειμένου και κάποιες
επιμέρους λεπτομέρειες, αφού τα βασικά σημεία του συνταγματικού χάρτη
συντάχθηκαν από τον Μαυροκορδάτο και τον Νέγρη.
Η Συνέλευση του Βουλευτικού, σε συνεδρίασή της στις 12 Μαρτίου του 1822
στην Κόρινθο, ενέκρινε την απονομή αργυρού παρασήμου στον Γκαλλίνα,
για τη συμβολή του στη σύνταξη του συνταγματικού χάρτη.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΜΠ.

10. Γκραγιάρ Φραγκίσκος
François Graillard
(1792-1863)
Γάλλος στρατιωτικός, οραματιστής και διανοούμενος
Αρχηγός του ελληνικού Τακτικού Στρατού, δημιουργός
της Ελληνικής Χωροφυλακής

11. Ευγενής, από στρατιωτική οικογένεια και με μεγάλη μόρφωση.
Έφτασε στο Άργος στις 20 Νοεμβρίου του 1821. Συμμετείχε στην πολιορκία και έφοδο του
Ναυπλίου και διακρίθηκε στην Άλωση της Κορίνθου. Υπηρετούσε ως Λοχαγός στο Επιτελείο
του Μαυροκορδάτου και έλαβε μέρος στη μάχη του Πέτα και σε άλλες σπουδαίες μάχες κατά
τη διάρκεια του αγώνα.
Κατά την περίοδο της βασιλείας του Όθωνα, τον Φεβρουάριο του 1833, διορίσθηκε αρχηγός
του Στρατιωτικού Οίκου του Όθωνα και στη συνέχεια τέθηκε επικεφαλής της πρώτης Εθνικής
Χωροφυλακής που ο ίδιος οργάνωσε, βάσει του γαλλικού προτύπου. Παρέμεινε σε αυτή τη
θέση μέχρι το 1834.
Πίστευε ότι ο ελληνικός λαός, με μεθοδική οργάνωση και αξιοποίηση των πλουτοπαραγω-
γικών πηγών της χώρας του, θα μπορούσε να ζήσει και να ευημερήσει. Αξιοσημείωτη είναι η
πηγαία και αυθόρμητη αγάπη του για το ελληνικό έθνος. Χωρίς ποτέ να απαρνηθεί την
γαλλική καταγωγή του, επιθυμούσε και επιδίωκε την ανάπτυξη και την αναγέννηση του
ελληνικού έθνους. Εντωμεταξύ είχε αποκτήσει επάξια την ελληνική υπηκοότητα.
Πέθανε στην Κηφισιά, στις 9 Μαϊου του 1863. Έφερε τον βαθμό του αρχιστράτηγου εν
αποστρατεία. Τιμήθηκε με παράσημα για την γενναιότητά του και την προσφορά του. Ο
τίτλος του οραματιστή και του ελληνολάτρη ανήκει δικαιωματικά στο μεγάλο φιλέλληνα
Φραγκίσκο Γκραγιάρ.
ΣΟΦΙΑ Ν.

12. Γόρδων ή Γκόρντον Θωμάς
Gordon Tomas
(1788-1841)
Άγγλος στρατηγός
από τη Σκωτία
Από τους πρώτους που
πήραν ενεργό μέρος στην
επανάσταση του 1821.

13. Ευγενής, οραματιστής και πολυμαθής. Έφτασε, με δικό του πλοίο από τη
Μασσαλία, στην Ελλάδα τον Αύγουστο1821, με 600 όπλα, τρία κανόνια και
μολύβι. Ο Δημήτριος Υψηλάντης τον δέχτηκε με τιμές και του ανέθεσε να
συγκροτήσει σώμα από Έλληνες και Φιλέλληνες.
Μετά την πτώση της Τριπολιτσάς (23 Σεπτεμβρίου του 1821), απογοητευμένος
και οργισμένος από την απειθαρχία και τις σφαγές των Ελλήνων, έφυγε για το
Λονδίνο, όπου βοήθησε στη συγκέντρωση χρημάτων και όπλων.
Επανήλθε στην Ελλάδα (1826) και προμήθευε τον αγώνα με τρόφιμα και άλλα
εφόδια, που έρχονταν από το εξωτερικό. Την ίδια χρονιά έφτασε στο Ναύπλιο με
14.000 λίρες. Ήταν τα τελευταία χρήματα από το β΄ δάνειο. Το 1827 πολέμησε
εναντίον του Κιουταχή.
Έφυγε και ξαναήρθε προσφέροντας και άλλες υπηρεσίες στη χώρα και
διορίστηκε στρατιωτικός διοικητής Πελοποννήσου.
Στο Άργος έκτισε την περίφημη οικία Γόρδωνος το 1829. Ήρθε σε ρήξη με τον
Άρμανσμπεργκ και εγκατέλειψε οριστικά την Ελλάδα. Πέθανε στη Σκωτία το 1841.
Έγραψε ιστορία «Περί της Ελληνικής Επανάστασης», έργο πλούσιο σε ιστορικές
πληροφορίες.
ΗΛΕΚΤΡΑ ΜΠ.

14. Έβερετ Έντουαρντ
Edward Everett
(1794-1865)
Αμερικανός πολιτικός,
διάσημος ρήτορας,
κλασικός φιλόλογος

15. Ένθερμος φιλέλληνας, ο Έβερετ τάχθηκε υπέρ της Ελληνικής Επανάστασης και της
ανάγκης να υποστηριχτεί επίσημα, ενώ συμμετείχε σε οργανώσεις πολιτών για την
οικονομική και πολιτική στήριξη των Ελλήνων, συγκεκριμένα ως γραμματέας της
Ελληνικής Επιτροπής της Βοστώνης.
Ο Έντουαρντ Έβερετ είναι ο πρώτος γνωστός Αμερικανός που συνδύαζε το λόγιο
ενδιαφέρον για την αρχαιότητα και συγχρόνως έδειχνε ενδιαφέρον για τη μεσαιωνική
και νεότερη Ελλάδα. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του στη Γερμανία
συναναστράφηκε Έλληνες, ενώ επεδίωξε να γνωρίσει επιφανείς προσωπικότητες,
μεταξύ άλλων και τον Κοραή. Αμέσως μόλις έφτασε στην Ευρώπη συναντήθηκε με
τον Βύρωνα, το έργο του οποίου γνώριζε ήδη και ασχολήθηκε με την εκμάθηση της
νεοελληνικής γλώσσας.
Στο ταξίδι του, τον Απρίλιο του 1819 στην Ελλάδα επισκέφτηκε και την Πελοπόννησο.
Από την Ελευσίνα έφτασε στην Κόρινθο, όπου και συναντήθηκε με τον Κιαμήλ Μπέη
της Κορίνθου, συνέχισε προς το Άργος και την Τρίπολη με κατάληξη του ταξιδιού του
τη Σπάρτη.
Στις σελίδες του ημερολογίου του αναφέρει: 8 Μαΐου, «Πήραμε τον δρόμο της
Νεμέας για το Άργος… »
ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΠ.

16. Emerson James
Sir James
Emerson Tennent
(1804-1869)
Άγγλος στην ταξιαρχία
πυροβολικού του
λόρδου Βύρωνα

17. Μετά το θάνατο του ποιητή, ο Emerson έφυγε στην πατρίδα του για να επιστρέψει
στον ελληνικό χώρο στις αρχές του 1825. ‘Eφτασε στην Πελοπόννησο, όπου και
περιηγήθηκε σε όλη τη διάρκεια του 1825.
Αμέσως αναγνωρίστηκε ως λοχαγός του πυροβολικού από τις ελληνικές αρχές.
Στην Ύδρα και στις Σπέτσες, όπου παρέμεινε, κατέγραψε τη λειτουργία του ναυτικού
των νησιών, συνέλεξε πληροφορίες για τη δράση των πυρπολικών στη θάλασσα,
συμβάλλοντας στη συγκρότηση ιστορικών μαρτυριών για το ναυτικό αγώνα των
Ελλήνων.
Στον Emerson οφείλεται επίσης η σκιαγράφηση της προσωπικότητας του Υδραίου
καπετάνιου Ανδρέα Μιαούλη. Το Ημερολόγιο του κυκλοφόρησε στο Λονδίνο το
1826 και αναμφισβήτητα συνέβαλε στη συμπάθεια της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης
προς την ελληνική υπόθεση.
Στο κείμενο που δημοσιεύθηκε προσέθεσε πολλά στοιχεία για την οικονομία, την
τοπική παραγωγή, την κοινωνία και τη ζωή των Ελλήνων. Ο Emerson φάνηκε πολύ
αισιόδοξος για την προοπτική της Επανάστασης, ενώ ταυτόχρονα διέκρινε τις
αδυναμίες των Ελλήνων να οικοδομήσουν ένα σύγχρονο κράτος ευρωπαϊκού
τύπου.
ΚΩΣΤΑΣ ΜΠ.

18. Ιωάννης-Γαβριήλ Εϋνάρδος
Eynard Jean-Gabriel
(1775-1863)
Ελβετός τραπεζίτης,
αδελφικός φίλος του
Καποδίστρια

19. Σπουδαίος έμπορος, ισχυρός τραπεζίτης, ικανός διαχειριστής και διπλωμάτης.
Φιλέλληνας με έντονη δράση. Αναλαμβάνει την αποστολή ξένων εθελοντών,
τροφίμων, πολεμοφοδίων και χρηματικών ποσών στους αγωνιζόμενους Έλληνες.
Προβάλει το Ελληνικό ζήτημα παντού. Διορίζει αντιπροσώπους του, όπως τον Τ. Τ.
Petrini στο Ναύπλιο.
Τον Μάιο του 1827 η Γ’ Εθνοσυνέλευση στην Τροιζήνα του απονέμει τιμητικά την
ελληνική ιθαγένεια.
Η σημαντικότερη προσφορά του υπήρξε η συμβολή του στη σύναψη δανείων του
νέου ελληνικού κράτους.
Το διάστημα 1827-1831, όταν ο Ιωάννης Καποδίστριας έγινε Κυβερνήτης, η
προσφορά του ήταν μεγάλη για τη γεωργική ανάπτυξη και την ίδρυση της
γεωπονικής σχολής Τίρυνθας, για την ανοικοδόμηση χωριών, την οργάνωση της
παιδείας και του στρατού. Σχεδίασε την ίδρυση της Εθνικής Τράπεζας.
Η Θήβα έδωσε το όνομά του στη μεγαλύτερη πλατεία της, ενώ το 1837 το δημοτικό
συμβούλιο της πόλης αποφάσισε την ανέγερση μνημείου στην πλατεία «εις τιμήν
του ευκλεούς τούτου ανδρός και ευεργέτου της πατρίδος».
ΤΖΩΡΤΖΗΣ Χ.

20. Κρατσάιζεν Καρλ
Krazeisen Karl
(1794-1878)
Ο Βαυαρός λοχαγός και
αυτοδίδακτος ζωγράφος Καρλ
Κρατσάιζεν, που έλαβε ενεργά μέρος
στον αγώνα, ήταν ο άνθρωπος
χάρη στον οποίο γνωρίζουμε
σήμερα πώς ήταν η μορφή δεκάδων
αγωνιστών της εθνεγερσίας.

21. Ήταν αξιωματικός του πεζικού και το 1826 υπακούοντας στον ρομαντισμό και τον
φιλελληνισμό της εποχής, ήρθε στην Ελλάδα για να πολεμήσει στο πλευρό των
Ελλήνων. Δρούσε και ως «πολεμικός ανταποκριτής» στο Ναύπλιο, τον Πόρο, την
Αίγινα και κατέγραφε τις εξελίξεις στα μέτωπα του αγώνα.
Το πρώτο πορτρέτο αγωνιστή είναι αυτό στις 11 Αυγούστου 1826 του Γεωργίου
Μαυρομιχάλη στο Ναύπλιο.
Ήταν ο άνθρωπος που γνώρισε από κοντά τους ηρωικούς αγωνιστές, σχεδίασε τη
μορφή τους και, αφού τους απαθανάτιζε, ζητούσε να βάλουν την υπογραφή τους
στο έργο του ως πιστοποιητικό αυθεντικότητας. Σιγά σιγά δημιούργησε ένα
πάνθεον αθανάτων.
Αποτύπωνε εικόνες και πρόσωπα που έβλεπε άλλοτε στο Ναύπλιο, τα Αμπελάκια
Σαλαμίνας, την Κόρινθο και την Αττική με κορυφαία ίσως αναφορά τη Μάχη στον
Ανάλατο. Είχε μάλιστα συμμετάσχει στην πολιορκία της Αθήνας και της
Ακρόπολης (Μάρτιος – Απρίλιος 1827).
Συνολικά σχεδίασε 91 έργα, ανάμεσά τους υδατογραφίες, τοπία, αρχαιότητες,
πολεμικές συνθέσεις και οι προσωπογραφίες των πρωταγωνιστών του 21.
ΟΡΦΕΑΣ Μ.

22. Γεώργιος Καραϊσκάκης

23. Θεόδωρος Κολοκοτρώνης

24. Μάγερ Ιωάννης Ιάκωβος
Johann Jacob Meyer
(1798-1826)
Ελβετός γιατρός
Πρωτοπόρος του
ελληνικού τύπου

25. Σπούδασε φαρμακευτική και κατόπιν ιατρική. Δεν ολοκλήρωσε, όμως, τις σπουδές του.
Με τη βοήθεια του φιλελληνικού κομιτάτου της Βέρνης έφτασε στην επαναστατημένη
Ελλάδα. Τον Μάρτιο του 1822 έλαβε μέρος στη ναυμαχία του Κορινθιακού.
Εγκαταστάθηκε στο Μεσολόγγι, έγινε ορθόδοξος και παντρεύτηκε την Αλτάνα Ιγγλέση.
Συνδέθηκε στενά με τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο,
όταν ήταν εκεί (1824) ως «γενικός διευθυντής» της Δυτικής Χέρσου Ελλάδας.
Το 1824 τυπώνει την εφημερίδα «Ελληνικά Χρονικά» στο πιεστήριο που έφερε ο Στάνχοπ
από την Αγγλία.
Εκεί τυπώθηκε το 1825 ο Ύμνος εις την Ελευθερίαν του Διονυσίου Σολωμού.
Διορίστηκε το 1824 μέλος της Τριμελούς Διευθύνουσας Επιτροπής του Μεσολογγίου,
αγωνιζόμενος μέχρι τέλους για τη σωτηρία της πόλης και των προσφύγων. Έφτιαξε το
πρώτο φαρμακείο και νοσοκομείο της πόλης. Οι ανταποκρίσεις του που δημοσιεύθηκαν
στις ευρωπαϊκές εφημερίδες προσέφεραν τα μέγιστα στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα
των Ελλήνων.
Πολέμησε γενναία και έπεσε κατά την Έξοδο του Μεσολογγίου. Μαζί του σφαγιάστηκαν
η γυναίκα και τα δύο παιδιά τους. Το πτώμα μετέφεραν στην πόλη Μεσολογγίτες
αιχμάλωτοι και ο τάφος του βρίσκεται στο Μεσολόγγι στον «Κήπο των Ηρώων».
ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΜΠ.

26. Μάγγελ Βικελίνος Ερνέστος
Maggel Vinzenz Ernest ή
Michael
(1800-1887)
Βαυαρός
Αρχιμουσικός σε
ελληνικές Στρατιωτικές
Ορχήστρες

27. Ο ηρωικός Μάγγελ ήρθε στην Ελλάδα προ του Φαβιέρου (1822) διαπνεόμενος από
έντονο φιλελληνισμό και πήρε μέρος στην πολιορκία της Ακρόπολης (ως
αγγελιοφόρος), στη μάχη των Δερβενακίων, στην πολιορκία του Ναυπλίου (1822),
στις πολεμικές επιχειρήσεις της Καρύστου, της Χίου, όπως και στη μάχη
του Χαϊδαρίου επικεφαλής της Ορχήστρας Πνευστών που ενίσχυε τα στρατεύματα
του Φαβιέρου (1825) και σε πολλές άλλες μάχες, καταλήγοντας τραυματίας.
Ο Μάγγελ ασπάστηκε την Ορθοδοξία και βαφτίστηκε Μιχαήλ. Τιμήθηκε με τον τίτλο
του βαρόνου και με 3 Μετάλλια εξαίρετων πράξεων (Αγώνος, Ανδρείας και
Σωτήρος). Επί Καποδίστρια διορίστηκε αρχιμουσικός της πρώτης οργανωμένης
Στρατιωτικής Μπάντας του Νέου Ελληνικού Κράτους, που ονομάστηκε «Μουσικός
Θίασος».
ΒΑΣΙΛΗΣ Π.

28. Morandi Antonio
Ιταλός
Συμπολεμιστής του λόρδου
Βύρωνα.
Διοικητής Χωροφυλακής.

29. Ο Α. Morandi έζησε για πολλά χρόνια στo Ναύπλιο. Μαζί με το Γάλλο
συνταγματάρχη Α. Τouret, και τον Πορτογάλο φρούραρχο A. D’ Almeida,
εργάστηκε για τη διοργάνωση της καθολικής ενορίας.
Ο Μοράντι ήταν θαυμάσιος τύπος γενναίου περιπλανώμενου ιππότη. Όπου
αντηχούσε η φωνή της ανεξαρτησίας και της ελευθερίας, έτρεχε να προσφέρει
τις υπηρεσίες του. Κατέφθασε στην Ελλάδα και μετείχε στον επαναστατικό
αγώνα. Ανέλαβε υπηρεσία ως διορισμένος ανώτατος διοικητής Χωροφυλακής
αλλά εγκατέλειψε την θέση του το 1848.
Επέστρεψε πάλι στην Ελλάδα διασχίζοντας την Ήπειρο. Έλπιζε να ξαναπάρει το
βαθμό του, αλλά βρήκε απέναντί του το στρατιωτικό δικαστήριο, το οποίο
συνήλθε στο Ναύπλιο για να τον δικάσει.
Εμφανίσθηκε στο δικαστήριο, υπερασπίστηκε αυτοπροσώπως την υπόθεσή
του και αθωώθηκε. Αλλά η Αυστριακή διπλωματία παρενέβη, και εξαιτίας των
ενεργειών της τέθηκε σε αργία.
Η απραξία τον κατέθλιβε και επωφελήθηκε τότε για να συγγράψει τα
Απομνημονεύματά του.
Υπήρξε φίλος του λόρδου Βύρωνα και μαζί του συμπολέμησε στο Μεσολόγγι.
ΜΑΡΙΑΝΝΑ Κ.

30. Μπελίνος Πέτρος
Pietro Bellino
(1781-1872)
Ιταλός Διοικητής του ιππικού
και ιπποφορβείου Άργους

31. Ήρθε στην Ελλάδα το 1826 με το βαθμό του υπολοχαγού και κατατάχθηκε στο
ελληνικό στράτευμα υπό τον Κάρολο Φαβιέρο.
Έλαβε μέρος στις μάχες του Χαϊδαρίου (6 και 8 Αυγούστου 1826), στην επιχείρηση
ανεφοδιασμού των πολιορκημένων από τον Κιουταχή στην Ακρόπολη, στην
επιχείρηση απελευθέρωσης της Χίου (1827-28), στην επιχείρηση κατά του Αιτωλικού,
που το κατείχαν οι Τούρκοι (1828).
Όσο υπηρετούσε στο Άργος, αποκάλυψε ότι βαυαροί στρατιώτες είχαν
καταχραστεί το δημόσιο χρήμα και για τον λόγο αυτό περιέπεσε σε
δυσμένεια, μέχρι που συνταξιοδοτήθηκε το 1838 με τον βαθμό του
ταγματάρχη.
Αφού ασπάστηκε το ορθόδοξο δόγμα, παντρεύτηκε το 1832 τη Μαρία
Φανδρίδου. Πέθανε πλήρης ημερών σε ηλικία 92 ετών. Η νεκρώσιμη
ακολουθία εψάλη στον Άγιο Πέτρο.
Το Άργος τίμησε τη μνήμη του, δίδοντας το όνομά του σε οδό της λαϊκής
αγοράς (Πλ. Δημοκρατίας). Τιμήθηκε από την Ελλάδα με το αργυρό αριστείο
των αγωνιστών του 1821.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠ.

32. Σάμιουελ Γκρίντλεϊ Χάου
Samuel Gridley Howe
(1801-1876)
Αμερικανός γιατρός
Προσφέρει τις ιατρικές
του υπηρεσίες στην
επαναστατημένη Ελλάδα.

33. Σπούδασε και άσκησε την Ιατρική.
Έφθασε στην επαναστατημένη Ελλάδα το 1824 και
έμεινε έως το 1827, περιθάλποντας τραυματίες και
αρρώστους μαχητές αφιλοκερδώς.
Κύριος σκοπός: Οργάνωση σταθερών αλλά κυρίως
κινητών νοσοκομειακών μονάδων που θα
βοηθούσαν τους τραυματίες στον τόπο της μάχης.
Το 1827 επιστρέφει στην Αμερική και οργανώνει
έρανο για την ελληνική υπόθεση. Συγκεντρώνει
60.000 δολάρια και αγοράζει ρούχα και τρόφιμα για
τους επαναστάτες.
Το 1828 επιστρέφει και πάλι στην Ελλάδα και μένει
έως το 1831. Οργανώνει καταφύγια για την
περίθαλψη των προσφύγων. Ένα από αυτά στον
Ισθμό της Κορίνθου θα το ονομάσει
«Ουασινγκτονία».
Το 1866 επιστρέφει στην Ελλάδα, σε μεγάλη ηλικία
πια, να βοηθήσει τους επαναστατημένους
Κρητικούς.
ΚΩΣΤΗΣ Π.

34. Στέλβαχ Λουδοβίκος
(1800-1883)
Βαυαρός
Ως φρούραρχος του
Παλαμηδίου πήρε μέρος
και στη Ναυπλιακή
επανάσταση.

35. Ήταν γόνος σπουδαίας οικογένειας την οποία αποχωρίστηκε νωρίς για να
έρθει στην Ελλάδα. Πολέμησε στην ένδοξη μάχη του Πέτα. Συμπολέμησε στο
πλευρό του Καραϊσκάκη και στην συνέχεια σε πολλές μάχες υπό την ηγεσία
διαφόρων αρχηγών. Μετά την απελευθέρωση παρέμεινε στον τακτικό
στρατό.
Επί Όθωνα τοποθετήθηκε φρούραρχος του Παλαμηδίου όπου παρέμεινε για
είκοσι χρόνια. Βοήθησε στην ίδρυση του οπλοστασίου των φυλακών
Ναυπλίου. Το 1862 κατά την έκρηξη της Ναυπλιακής επανάστασης ο
Στέλβαχ ήταν ακόμη φρούραρχος του Παλαμηδιού. Στις 2 Φεβρουαρίου,
στις 9 το πρωί το Παλαμήδι πάρθηκε από τους επαναστάτες. Τάχτηκε στο
πλευρό των επαναστατών και πολέμησε κατά των Οθωνικών δυνάμεων.
Υπήρξε ο μόνος επιζήσας συστρατιώτης του Βύρωνα και τιμήθηκε με πολλά
παράσημα ελληνικά και ξένα. Αποστρατεύτηκε με το βαθμό του
συνταγματάρχη. Ήταν ένας γνήσιος φιλέλληνας που ήρθε στην Ελλάδα μαζί
με τον Νόρμαν και τον Φαβιέρο, προσφέροντας σπουδαίες υπηρεσίες στην
Ελλάδα που την αγάπησε βαθιά και την θεώρησε πατρίδα του. Πέθανε στην
Αθήνα την 22α Μαΐου του 1883 σε ηλικία μεγαλύτερη των ογδόντα χρόνων.
ΧΡΗΣΤΟΣ Λ.

36. Τζώρτζ Τζάρβις
George Jarvis
(1797-1828)
Ο Αμερικανός που
κατανόησε τους Έλληνες,
φόρεσε φουστανέλα και
πήρε ελληνικό όνομα.

37. Ο πρώτος αμερικανικής καταγωγής φιλέλληνας. Γεννήθηκε στη Γερμανία, από
πατέρα Αμερικανό. Έφτασε στην Ύδρα στις 3 του Απρίλη του 1822. Αρχικά
πρόσφερε τις υπηρεσίες του ως πολιτικός σύμβουλος του Μαυροκορδάτου
και κατόπιν του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Στη μάχη του Φαλήρου πολέμησε
δίπλα στον Γ. Καραϊσκάκη και τον Νικηταρά.
Ερχόμενος στην Ελλάδα, υιοθέτησε τον τρόπο ζωής των ντόπιων αγωνιστών.
Φόρεσε φουστανέλα, ξόδεψε όλα τα χρήματά του, έμαθε ελληνικά και γενικά
μοιράστηκε τον δύσκολο τρόπο της ζωής των Ελλήνων. Για τους
συναγωνιστές του ήταν ο «Καπετάν Γιώργης, ο Αμερικάνος».
Πέθανε, πιθανότατα από κάποια ασθένεια, στο Άργος στις 11 Αυγούστου του
1828 σε ηλικία 31 χρονών. Κηδεύτηκε με τιμές αντιστράτηγου.
Εκείνο που έχει σημασία είναι η θυσία του στον αγώνα του ᾽21, η αγάπη του για
τους Έλληνες με τους οποίους συγχρωτίστηκε απόλυτα και η σεμνότητα του.
Δύο χρόνια μετά τον θάνατο του οι συγγενείς του θέλησαν να διαθέσουν την
όποια περιουσία του.
Ήταν ένας άνθρωπος που θυσίασε χρήματα και ζωή στον αγώνα της
Ανεξαρτησίας.
ΜΑΡΙΑ Λ.

38. Αύγουστος Ιλαρίων Τουρέ
Auguste Hilarion Touret
(1797-1858)
Γάλλος αξιωματικός
Η ψυχή της καθολικής
εκκλησίας στο Ναύπλιο

39. Από τις ευγενέστερες μορφές φιλελλήνων του Εικοσιένα. Νέος επέλεξε τη
στρατιωτική σταδιοδρομία. Ήρθε στην Ελλάδα το 1825 και τάχτηκε στο ιππικό
σώμα του Φαβιέρου. Διακρίθηκε στις μάχες του Φαλήρου και της Χίου.
Μετά την απελευθέρωση παρέμεινε στον Ελληνικό Στρατό. Ήρθε στο Άργος και
μετά στο Ναύπλιο όπου κατοίκησε μόνιμα από το 1832 έως το 1845. Στη
συνέχεια εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα με τον τίτλο «υπασπιστή του
Βασιλιά».
Ίδρυσε το 1841, στην καθολική εκκλησία στο Ναύπλιο, το Μνημείο των
Φιλελλήνων, τη γνωστή αψίδα επί της οποίας κατέγραψε 284 ονόματα
αλλοδαπών φίλων της Ελλάδας, οι οποίοι φονεύτηκαν στα πεδία των μαχών
για την απελευθέρωσή της από τον οθωμανικό ζυγό.
Τιμήθηκε με τα αξιώματα του αυλάρχη, του διευθυντή του Στρατιωτικού
Νοσοκομείου και της Οικονομικής Υπηρεσίας του Στρατού.
Ο θάνατος τον βρήκε στον Πειραιά στις 28 Αυγούστου 1858. Επιθυμία του ήταν
να πεθάνει στην Ελλάδα στην οποία αφιέρωσε τα περισσότερα χρόνια της
ζωής του.
ΙΡΙΣ-ΕΛΕΝΗ Μ.

40. ΚΑΘΟΛΙΚΗΕΚΚΛΗΣΙΑ

41. Η ΑΨΙΔΑ ΤΩΝ ΦΙΛΕΛΛΗΝΩΝ

42. Κάρολος Φαβιέρος
Charles Favier
(1782-1855)
Γάλλος στρατιωτικός
Οργάνωσε τον
ελληνικό στρατό.

43. Σπούδασε στην Πολυτεχνική Σχολή του Παρισιού. Ήρθε για πρώτη φορά στην
Ελλάδα το 1824 με το ψευδώνυμο Μπορέλ και αποβιβάστηκε στο Ναβαρίνο.
Επέστρεψε για λίγο στην Αγγλία αλλά το Μάιο του 1825 ξαναγύρισε στην Ελλάδα,
όταν ο Ιμπραήμ είχε αποβιβαστεί στην Πελοπόννησο.
Η ελληνική κυβέρνηση του ανέθεσε να οργανώσει τακτικό στρατό . Έτσι στις 30
Ιουλίου 1825 ο Φαβιέρος διορίστηκε διοικητής και εκπαιδευτής του τακτικού
στρατού. Η επίσημη τελετή παράδοσης του τακτικού σώματος στρατού έγινε στην
πλατεία του Πλατάνου, τώρα Συντάγματος, του Ναυπλίου.
Τον Αυγούστο του 1826 έλαβε μέρος στην μάχη του Χαϊδαρίου, όπου ηττήθηκε και
στις 30 Νοεμβρίου 1826 διέσπασε την πολιορκία της Ακρόπολης μεταφέροντας
πολεμοφόδια αλλά έμεινε πολιορκημένος εκεί μέχρι τις 24 Μαΐου 1827, οπότε και
συνθηκολόγησε. Το καλοκαίρι του 1827 έλαβε μέρος στην εκστρατεία της Χίου που
διακόπηκε μετά από την αντίδραση των μεγάλων δυνάμεων.
Τέλος το 1827, μετά από διαφωνία με τον Καποδίστρια ,έφυγε από την Ελλάδα. Το
1842 η Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας τον ανακήρυξε επίτιμο Έλληνα πολίτη και του
απονεμήθηκε από τον Όθωνα ο μεγάλος σταυρός του Τάγματος του Σωτήρος. Με
τον θάνατό του το 1855 κηρύχθηκε τριήμερο πένθος στον Ελληνικό στρατό και η
Ακρόπολη φωταγωγήθηκε πένθιμα.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ Μ.

45. ΠΗΓΕΣ
 argolikivivliothiki.gr
 sansimera.gr
 ekt.gr
 eefshp.org
 Greece2021.gr
ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΓΕΩΡΓΙΤΣΑ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ